LOSY ŻOŁNIERZA I DZIEJE ORĘŻA POLSKIEGO W LATACH OD KONFEDERACJI BARSKIEJ DO POWSTANIA STYCZNIOWEGO ZA WOLNOŚĆ WASZĄ I NASZĄ.

Transkrypt

1 OGÓLNOPOLSKI KONKURS HISTORYCZNY IM. MAJORA MARKA GAJEWSKIEGO LOSY ŻOŁNIERZA I DZIEJE ORĘŻA POLSKIEGO W LATACH OD KONFEDERACJI BARSKIEJ DO POWSTANIA STYCZNIOWEGO ZA WOLNOŚĆ WASZĄ I NASZĄ. 7 LISTOPADA 2016 Imię i nazwisko:... Szkoła:... Klasa:... Liczba uzyskanych punktów...

2 Zadanie 1. (0 1) Pisze Niemcewicz bawiąc we Francji aż do wybuchnienia wojny amerykańskiej, na nową część świata przeniósł żądzę niepodległości i za nią poległ (w roku 1779, pod Savannah). ( ) Rzeczownik niepodległość w wydaniu amerykańskim miał inne znaczenie niż w barskim. Źródło: P. Jasienica, Rzeczpospolita Obojga Narodów. Dzieje agonii, Warszawa, 1990 s Podkreśl prawidłowe dokończenie zdania. Przedstawiona w tekście postać, to A. Tadeusz Kościuszko. B. Antoni Madaliński. C. Józef Poniatowski. D. Kazimierz Pułaski. Zadanie 2. (0 3) Fragment relacji króla: O dwunastej flota stanęła pod Kaniowem, armatami naszemi sto razy witana. Flota odpowiedziała. Bezborodko z księciem Baratyńskim marszałkiem nadwornym przyjechali po mnie. ( ) zaprowadzony zostałem do imperatorowej ( ). [Po zakończeniu spotkania] Bezborodko, który mnie odprowadzał aż do Kaniowa, powiedział mi ( ) Proszę liczyć, że będzie pomyślnie; zgadzamy się co do zasad, jednakże nie należy tego rozgłaszać ani zwoływać sejmu nadzwyczajnego, by nie wzbudzać nadmiernej baczności innych sąsiadów. Źródło: Z. Zielińska, Ostatnie lata Pierwszej Rzeczypospolitej, [w:] Dzieje Narodu i Państwa Polskiego, Warszawa 1986, s.40. Taśma chronologiczna 2.1. Podaj imiona [nazwiska/sygnatury/przydomki] monarchów, którzy uczestniczyli w przedstawionym spotkaniu Wydarzenia przedstawione w tekście rozegrały się w okresie oznaczonym na taśmie chronologicznej numerem A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. 1

3 Zadanie 3. (0 3) Tablica genealogiczna [fragment] 3.1. Podaj nazwę dynastii, którą przedstawia zamieszczona tablica genealogiczna Podaj imiona [nazwiska/sygnatury/przydomki] władców pruskich, za panowania których rozegrały się poniższe wydarzenia. A. bitwa pod Szczekocinami B. pierwszy rozbiór Polski 2

4 Zadanie 4. (0 2) Uporządkuj chronologicznie wydarzenia. Wpisz w prostokąty przyporządkowane im litery. A. Wprowadzenie na Rynek Krakowski rosyjskich armat zdobytych w bitwie pod Racławicami. B. Odparcie przez konfederatów barskich ataku armii rosyjskiej na zamek w Lanckoronie. C. Przystąpienie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej. Zadanie 5. (0 3) Rozstrzygnij, które z podanych informacji dotyczących króla Stanisława Augusta Poniatowskiego są prawdziwe, a które fałszywe. Wstaw znak X we właściwe rubryki tabeli. 1. W 1772 roku król przystąpił do konfederacji barskiej. 2. W 1794 roku król stanął na czele Rady Zastępczej Tymczasowej. 3. W 1795 roku król opuścił Warszawę i udał się do Grodna. Prawda Fałsz Zadanie 6. (0 4) Podaj imiona i nazwiska przedstawionych postaci Krewki, odważny i przedsiębiorczy służył przez lata jako symbol patriotycznego mieszczaństwa polskiego ( ). Był mistrzem szewskim. ( ) W 1792 roku został radnym Warszawy. Dwa lata później wciągnięto go do spisku przygotowującego powstanie. Polski jakobin, poeta, bohaterski generał, który poległ przy obronie Pragi. Zawsze w cieniu Tadeusza Kościuszki i jako poeta, o którym mówiono, że wyprzedził romantyzm, również nie dorównał Adamowi Mickiewiczowi. Źródło: Zadanie 7. (0 3) Kiedy rozegrały się przedstawione wydarzenia? Do każdego z nich dopisz właściwy rok. 1. bitwa pod Racławicami 2. uchwalenie Konstytucji 3 maja 3. przeprowadzenie II rozbioru Polski 3

5 Zadanie 8. (0 2) Uporządkuj chronologicznie wydarzenia. Wpisz w prostokąty przyporządkowane im litery. A. My Stanisław z Bożej łaski król Polski, Wielki Książę Litewski ( ) postanowiliśmy przeto, z przywiązania do spokoju publicznego, oświadczyć ( ), że z własnej woli wyrzekamy się naszych praw do korony polskiej ( ). Akt ten uroczysty ( ) w ręce Najjaśniejszej Imperatorowej Wszech Rosji składamy dobrowolnie ( ). B. Za powszechną więc nas wszystkich wolą stanowimy, co następuje: 1. Obieramy i uznajemy niniejszym aktem naszym Tadeusza Kościuszkę za najwyższego i jedynego Naczelnika i rządcę całego zbrojnego powstania naszego. 2. Wspomniany Naczelnik siły zbrojnej [utworzy] zaraz Najwyższą Radę Narodową. C. My senatorowie Rzeczpospolitej, urzędnicy ( ) dygnitarze ( ) protestujemy przeciwko sukcesji tronu, Konstytucją 3 maja ustanowionej ( ) przeciwko wszystkim prawom i ustawom ( ), które by wolność Rzeczpospolitej obalały ( ), wiążemy się węzłem konfederacji przy wierze świętej katolickiej rzymskiej ( ). Źródło: Wiek XVI XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1999, s ;451; Zadanie 9. (0 3) Warszawa napełniła się ciekawymi; każdy ze drżeniem serca, najtkliwszym oczekiwaniem chciał być świadkiem tak wielkiego dzieła relacjonował w swoich pamiętnikach naoczny uczestnik tych pamiętnych zdarzeń, Julian Ursyn Niemcewicz (...) Zajaśniało słońce z całym wdziękiem zaczynającej się wiosny; (...). Tłum słuchaczów tak napełnił salę senatu, iż posłowie ledwie na miejscach swych ostać się mogli. (...). Po żałosnym incydencie z posłem Suchorzewskim król wezwał Turskiego, biskupa krakowskiego; ten zbliżył się do tronu z Ewangelią. Co za wspaniały, rozrzewniający widok zachwycał się Niemcewicz król stojący z wyciągniętą ręką na Ewangelii, przed nim szanowny kapłan, wokoło otaczający jak ojca swego naród, tysiące i tysiące rąk podniesione do góry, drżenie radości w okrzykach, rzewne łzy na wszystkich twarzach. Źródło: Napisz, do jakiego wielkiego dzieła nawiązuje przedstawiona relacja Określ, jaki był stosunek Juliana Ursyna Niemcewicza do relacjonowanych wydarzeń. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do informacji zawartych w tekście. 4

6 Zadanie 10. (0 2) Źródło: PNG W historii Polski było to wydarzenie bez precedensu. ( ) Padły strzały, jeden z dworzan królewskich został zabity, a drugi ranny. Sam król, który próbował uciekać został oszołomiony uderzeniem w głowę, a następnie zaciągnięty na konia i wywieziony. Tymi którzy odważyli się podnieść rękę na majestat królewski, byli Stanisław Strawiński, Walenty Łukawski i Jan Kuźma. ( ) Na szczęście dla króla porywacze nie najlepiej orientowali się w topografii Warszawy, ale zapewne swoje zrobił też strach i panujące ciemności ( ). Ponad 20 osobowa grupa porywaczy rozpierzchła się. Źródło: (...) Podkreśl prawidłowe dokończenia zdań Wydarzenia przedstawione w tekście rozegrały się w roku A B C D Wydarzenie przedstawione w tekście było bezpośrednim skutkiem A. zawiązania konfederacji barskiej. B. wybuchu wojny w obronie Konstytucji 3 maja. C. zwycięstwa wojsk polskich w bitwie pod Racławicami. D. przeprowadzenia trzeciego rozbioru państwa polskiego. 5

7 Zadanie 11. (0 6) Mapa. Rzeczpospolita Obojga Narodów Ziemie utracone w I rozbiorze Ziemie utracone w II rozbiorze Ziemie utracone w III rozbiorze Źródło: CARTE Określ, w granicach których państw zaborczych znalazły się podane ziemie. Wpisz odpowiednio: Prusy, Rosja lub Austria. A. Ruś Halicka B. Wielkopolska 6

8 11.2. Określ, kiedy i do którego państwa zaborczego włączono podane miasta Rzeczypospolitej. Uzupełnij tabelę, wstawiając znak X we właściwe rubryki. Warszawa Gdańsk Wilno Lublin PRUSY ROSJA AUSTRIA I rozbiór II rozbiór III rozbiór I rozbiór II rozbiór III rozbiór I rozbiór III rozbiór Zadanie 12. (0 1) Szkoła istniała przez 30 lat. Wykształciła około 600 adeptów. Formalnie nazywała się Akademią Szlacheckiego Korpusu Jego Królewskiej Mości i Rzeczypospolitej ( ). Była świecką, wzorcową instytucją oświatową, która urosła do rangi symbolu polskiego oświecenia. Nie można jej jednak porównać z uniwersytetem, bo była uczelnią wojskową, a nie cywilną mówi dr Robert Gawkowski, historyk z Archiwum UW [Uniwersytetu Warszawskiego]. Źródło: Podaj nazwę przedstawionej szkoły [inną niż została użyta w tekście].. Zadanie 13. (0 1) Walna rozprawa z Fersenem szykuje się na dzień jutrzejszy. Generał ten, przez niedbalstwo Ponińskiego, z całym swoim korpusem, nie zaczepiony od Polaków przeprawił się przez Wisłę. Od Suworowa już go tylko oddzielał osłabiony Sierakowskiego oddział, we dwa ognie teraz wzięty tak zaczyna swój zapis w "Dyaryuszu powstania narodu 1794 roku" Jerzy Jedlicki 9 października 1794 r. Następnego dnia miało dojść do rozstrzygającego starcia. Źródło: Podaj nazwę miejscowości, pod którą rozegrała się bitwa przedstawiona w tekście. Zadanie 14. (0 1) Podkreśl chronologicznie uporządkowane wydarzenia z okresu powstania kościuszkowskiego. A. rzeź Pragi bitwa pod Racławicami wydanie Uniwersału Połanieckiego B. bitwa pod Racławicami wydanie Uniwersału Połanieckiego rzeź Pragi C. wydanie Uniwersału Połanieckiego rzeź Pragi bitwa pod Racławicami D. bitwa pod Racławicami rzeź Pragi wydanie Uniwersału Połanieckiego 7

9 Zadanie 15. (0 4) Obraz Józefa Chełmońskiego, Modlitwa przed bitwą [Muzeum Narodowe we Wrocławiu] Podaj nazwę formacji wojskowej przedstawionej na ilustracji Określ, w których z podanych bitew wzięła udział przedstawiona formacja wojskowa. Wypisz dwie litery. A. bitwa pod Szczekocinami B. bitwa pod Racławicami C. bitwa pod Zieleńcami D. bitwa pod Dubienką (1792 r.) Litery: Podaj dewizę*, którą posługiwały się przedstawione oddziały. Dewiza hasło / zawołanie / motto umieszczane na sztandarach 8

10 Zadanie 16. (0 2) Podaj dwie decyzje podjęte przez Sejm Czteroletni, które bezpośrednio służyły wzmocnieniu obronności państwa. Zadanie 17. (0 2) Pieśń konfederatów [fragment] Jezu nasz Panie, Najświętsza Maryja, ( ) Na nieprzyjaciół kościoła i wiary Którzy, że depcą najświętsze ofiary, Kościoły burzą, hostię rzucają, Wiedzą, że Bóg jest, a nic mu nie dają. Ministrów boskich zabrali w niewolę, Hetman i inni cierpią tę niedolę; Za czym nasz Boże, wołamy ku Tobie, Trójco najświętsza w istotnej osobie: Pozwól nam złamać tak wielkie przeszkody, Niech się nie mnożą w Polsce złe narody. Źródło: K. Zielińska, Z. Kozłowska, Historia 2. Dzieje nowożytne , Warszawa 1994, s Podkreśl prawidłowe dokończenie zdania. Uzasadnij swój wybór. Przytoczony fragment to pieśń konfederatów barskich / konfederatów targowickich. Uzasadnienie: 9

11 Zadanie 18. (0 6) Jeżeli czas i okoliczności pozwolą, ustanowię instytucję formalną orderu wojskowego. Teraz z największym pośpiechem posyłam Ci 20 medali złotych, oznaczonych dewizą Virtuti Militari, dla znaczniejszych oficerów, którzy odznaczyli się w ostatnich bitwach obecnej kampanii. Taśma chronologiczna Źródło: Wyjaśnij, co w języku polskim oznaczają słowa: virtuti militari Podkreśl prawidłowe dokończenie zdania. Wśród pierwszych osób, które zostały odznaczone przedstawionym orderem znajdował się A. Kazimierz Pułaski. B. Józef Poniatowski. C. Ksawery Branicki. D. Bartosz Głowacki. 10

12 18.3. Wyjaśnij, co oznaczają litery znajdujące się na zamieszczonym monogramie*. S.. A R Monogram - znak graficzny powstały z ozdobnego powiązania liter, używany jako podpis Wydarzenia przedstawione w tekście rozegrały się w okresie oznaczonym na taśmie chronologicznej numerem A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. DZIĘKUJEMY! 11