Sergiusz Piasecki "ZAPISKI OFICERA ARMII CZERWONEJ"

Transkrypt

1 Teatr im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie Adaptacja i reżyseria - Sławomir Gaudyn W roli liejtnanta Zubowa - Marek Kępiński Inspicjent - Andrzej Siedlecki 23 października o godz Wstęp - 10 Lt Dla uczniów, studentów oraz emerytów - 50% zniżka Bilety do nabycia w sekretariacie Domu Kultury Polskiej w Wilnie Monodram oparty na kultowej, zakazanej w PRL powieści Sergiusza Piaseckiego, przedstawiającej w satyryczny sposób polskiej rzeczywistości na Kresach, widzianej oczami "wyzwolicieli". Powieść Sergiusza Piaseckiego wydana po raz pierwszy w 1957 roku, opisująca pobyt oficera Armii Czerwonej Michaiła Zubowa w okupowanej przez Sowietów, a później Niemców Wileńszczyźnie widziany jego własnymi oczami. Ta groteskowa powieść napisana została w formie pamiętnika prowadzonego od 22 września 1939 roku do 1 stycznia 1945 roku. Styl nawiązuje do składni i formułowania zdań typowego w języku rosyjskim. Akcja rozgrywa się w Wilnie, w Lidzie (na Grodzieńszczyźnie) i okolicach. 1 / 6

2 Autor pamiętnikarskich zapisków, mający o sobie niezwykle wysokie zdanie Michaił Zubow, oficer sowiecki i członek Komsomołu to w rzeczywistości prosty, poddany propagandowej indoktrynacji żołnierz z kołchozu spod Moskwy, wielbiciel Stalina, który po zajęciu 17 września 1939 roku przez Sowietów części Polski próbuje pogodzić oficjalną komunistyczną propagandę z zastaną na Kresach rzeczywistością. W zależności od obowiązujących w danym momencie sojuszy, oprócz Stalina wielbi też jego sojuszników, najpierw Hitlera, a potem przywódców państw alianckich. Powieść jest psychologiczny, rysem typowego przedstawiciela mentalności sowieckiej w czasach stalonowskich, który nie potrafi zdobyć się na samodzielne myślenie, o zmechanizowanym i opartym na strachu posłuszeństwie ideologii bolszewickiej oraz nienawiści do wyimaginowanych burżuazyjnych wrogów. Przedstawia również obraz sytuacji ludności polskiej w Wileńszczyźnie i Grodzieńszczyźnie w latach II wojny światowej. Zapraszamy na stronę internetową Teatru im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie Zapiski reżysera Był rok1980 albo Wpadło mi w ręce kilka książek tzw. drugiego obiegu. Wśród nich niewielka pozycja zatytułowana Zapiski oficera Armii Czerwonej. Nie wiedząc nic o autorze zaczynałęm czytanie ostrożnie, alejuż po pierwszym zdaniu stwierdziłem, że nie oderwę się od ksiązki, póki nie skończę. Wybuchałem gromkim śmiechem przy każdej ze stronic, na niektórych nawet po kilka razy. Był to śmiech serdeczny, radosny, śmiech, który wydobywa się, gdy słyszymy znakomity dowcip lub ogladamy świetną komedię. Przeczytawszy tę książeczkę, po rozmowach z rodzicami oraz ich znajomymi dowiedziałem sie, że to ani dowcip, ani farsa, ani komedia. Zrobiłem tak zwane drugie czytanie i tym razem również miałem na ustach śmiech, ale już śmiech gorzki. Pamiętam, myślałem wtedy jak człowiek może być tak otumaniony, tak głudpi, żeby nie wiedzieć co to jest wanna, nie umieć jeść bananów, albo nie wiedzieć, że zegarek nosi się na 2 / 6

3 ręce najwyżej jeden. Jeden po trzecim, czwartym przeczytaniu książki, zająłem się innymi rzeczami i książka rzucona gdzieś w kąt poszła w zapomnienie. Dopiero kilka lat temu, będąć gdzieś w Polsce, zobaczyłem afisz teatralny z wielkim tytułem Zapiski oficera Armii Czerwonej i jak żywy stanął mi przed oczami Miszka Zubow, zobaczyłemwilno w roku 1939 (tak jak je sobie wyobrażałem oczywiście). Przypomniełem sobie wówczas o książce i o dziwo okazało się, że znam ją prawie na pamięć. Zacząłem zastanawiać się, co tak naprawdę jest ważne, o czym naprawdę ta książka jest. I odkryłem, że piasecki wcale nie pisze o zegarkach, banach, o wannach. Ta książka to oskarżenie. Oskarżenie systemu i zarazem przestroga. Pokazuje, co system może zrobić z człowieka, z człowieka, któremu od urodzenia wbija się do głowy jedną rzecz, jedną i jedynie słuszną. Oj nabili nas w butelkę ojcowie rewolucji, w butelkę nabili i propagandą zakorkowali, i na wieki durniami zrobili tak mówi bohater w końcowych fragmentach spektaklu. I o tym jest ta książka. I otym jest ten spektakl. Agent, przemytnik i pisarz SERGIUSZ PIASECKI polski pisarz, publicysta polityczny, oficer wywiadu, żołnierz Armii Krajowej. Urodził się 1 kwietnia 1901 roku (sam podawał rok 1899) w Lachowiczach koło Baranowic, a zmarł 12 września1964 w Londynie. Pisał przede wszystkim o rzeczywistości życia na pograniczu polsko-sowieckim, ale tworzył również niezwykłe satyry ośmieszające twór w postaci ludowej demokracji. Był nieślubnym dzieckiem zubożałego i zrusyfikowanego szlachcica Michała Piaseckiego i białoruskiej wieśniaczki Kławdii Kułakowicz. Już jako kilkunastolatek trafił do więzienia z powodu bójki w szkole. W czasie rewolucji przyjechał do Mińska, gdzie związał się z lokalnym światem przestęczym. Kiedy do miasta wkroczyły oddziały białoruskie walczące o istnienie niepodległej Białorusi zaciągnął się do nich. Kiedy zostały rozbite przeszedł do polskiej Dywizji Litewsko-Białoruskiej, która w tym czasie zajęła Mińsk. Uczestniczył w obronie Warszawy w 1920 roku. Po odejściu z armii tułał się po Wileńszczyźnie imając się najróżniejszych zajęć, m.in. szulerką, fałszowaniem czeków i produkcją pornografii. Później związał się z polskim wywiadem. Obsługiwała wile placówek wywiadowczych, powierzano mu przekazywanie pieniędzy na działalność agentów na Wschodzie. Jednak sam wywiad płacił mało i Piasecki zajął się przemytem m.in. narkotyków. W końcu sam wpadł w narkomanię i został zwolniony z wywiadu. Próbował bez powodzenia wstapił do Legii Cudzoziemskiej. Pod wpływem narkotyków napadł na żydowskich kupców i wraz z kolegą na pasażerów kolejki wąskotorowej. Sad w Wilnie skazał go na karę śmierci. Prezydent zamienił wyrok na 15 lat więzienia. W więzieniu nauczył się 3 / 6

4 literackiego języka polskiego. Zaczął spisywać swoje dotychczasowe przygody na pograniczu. Pierwsze dwie książki dotyczące wywiadu zatrzymała cenzura więzienna. Dopiero trzecia Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy mogła wydostać sie ze Świętego Krzyża. Zdobyła plbrzymią popularność i została przetłumaczona na wile języków. O uwolnienie Piaseckiego zaczął zabiegać cały panteon polskich pisarzy z Melchiorem Wańkowiczem na czele. W 1937 roku prezydent Ignacy Mościcki ułakawił pisarza. Po wybuchu II wojny światowej do Piaseckiego z prośbą o współpracę zgłosił się wileński oddział Związku Walki Zbrojnej. Zaproponowano mu dowodzenie plutonem egzekucyjnym wykonującym wyroki śmierciwydane przez podziemny sąd. Najsłynniejszą jego akcją było włamanie do ochranianego przez Gestapo urzędu. Udało mu się wynieść dokumenty obciążające Zygmunta Andruszkiewicza, wileńskiego działacza Armii Krajowej. Wśród wykradzionych papierów znajdowało się też archiwum dokumentujące zbrodnię katyńską sporządzone przez Józefa Mackiewicza. Za wyczyn ten Piaseckiego uhonorowano Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami. W 1942 roku ożenił się z Jadwigą Waszkiewicz, przechodząc wcześniej na katolicyzm; 17 czerwca 1944 roku urodził się jego sym Władysław. Po wyzwoleniu Kresów Wschodnich przez rok przebywał w Polsce ukrywając się przed Urzędem Bezpieczeństwa. W 1946 roku wyjechał do Włoch, gdzie utrzymywał się z prac fizycznych. Próbował też z mizernym skutkiem uzyskać tantiemy z wydanych z a granicą swoich książek. Znowu pomógł mu Melchior Wańkowicz, który poprosił generała Andersa by przyjęło go do II Korpusu. Dzięki temu dostał się do Anglii. Tam, żyjąc w niezwykle skropmnych warunkach, zmarł na raka w 1964 roku. Aktor, śpiewak, gitarzysta MAREK KĘPIŃSKI urodził się 23 kwietnia 1960 roku w Zamościu. Absolwent wrocławskiej PWST, którą ukończył w 1984 roku. Był aktorem teatrów w Tarnowie i Kielcach. Od dwóch sezonów związany z rzeszowskim Teatrem im. Wandy Siemaszkowej. Do r=tej pory zagrał ponad 100 ról teatralnych, z których do ważniejszych należą: Syn w Pieszo, Gustaw w Ślubach panieńskich, Edward Stachura w Stedzie, Estragon w Czekając na Godota, Władek w Pętli, Max w Owrzodzonym słońcu czy król w Kopciuszku. Zagrał również w takich serialach jak: Klan, Magda M., Na Wspónej i Plebania. Poza gra aktorską jegoo 4 / 6

5 wielką pasją jest gra na gitarze i śpiew. Z powodzeniem wykonuje utwory z repertuaru Leonarda Cohena, Jacka Kaczmarskiego czy Marka Grechuty. 5 / 6

6 6 / 6