This copy is for personal use only - distribution prohibited.

Transkrypt

1 Ginekol Pol. 2009, 80, P R A C E O R Y G I N A L N E Cz stoêç wyst powania zara eƒ grzybami u kobiet ci arnych i nieci arnych z cukrzycà i bez cukrzycy Occurrence of fungal infections in pregnant women and non-pregnant women with diabetes and without diabetes Nowakowska Dorota 1,2, Gaj Zuzanna 2, Nowakowska-G àb Agata 4, Wilczyƒski Jan 1,3 1 Klinika Medycyny Matczyno-P odowej i Ginekologii (KMMPiG), Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki (ICZMP) w odzi 2 Zak ad Zaka eƒ i Terapii P odu, III Katedra Po o nictwa i Ginekologii (III KPiG) III KPiG, Uniwersytet Medyczny (UM) w odzi 3 KMMPiG, III KPiG, UM w odzi 4 Zak ad Epidemiologii i Biostatystyki, Katedra Medycyny Spo ecznej i Zapobiegawczej, UM w odzi Streszczenie Wst p: Uwa a si, e cià a i cukrzyca mogà stanowiç niezale ne od siebie czynniki zwi kszajàce ryzyko zara enia grzybami, chocia ich dok adny wp yw nie jest w pe ni poznany. Cel pracy: Celem pracy by a ocena cz stoêci wyst powania zara eƒ grzybami pochwy, jamy ustnej i odbytu u kobiet ci arnych i nieci arnych z cukrzycà i bez cukrzycy. Materia i metody: Badaniami obj to àcznie 627 kobiet, w tym zdrowe nieci arne (ZN), zdrowe ci arne (ZC), ci arne z cukrzycà (CC) oraz nieci arne z cukrzycà (NC). Materia do badaƒ stanowi o 1881 próbek pobranych z pochwy, odbytu i jamy ustnej. Identyfikacj gatunków grzybów wykonano za pomocà testów API 20 C i API C AUX. Wyniki: Grzyby w przynajmniej jednej ontocenozie wykryto u 61,6% badanych, w tym u 67,2% ZN, 57,8% ZC, 62,5% CC i u 62,7% NC. Grzyby w pochwie stwierdzano istotnie rzadziej w grupie ZC (16%), ni u ZN (27%) (95% CI 0,29-0,85; OR=0,5); u NC (31%) i CC (25%) nie by o istotnych ró nic w cz stoêci (95% CI 0,37-1,38; OR= 0,71). Zbli onà cz stoêç wyst powania grzybów w odbycie wykazano u ZN (30%) i ZC (23%) (95% CI 0,43-1,16; OR=0,7) oraz NC (27%) i CC (24%) (95% CI 0,41-1,64; OR=0,82). Grzyby w jamie ustnej wyizolowano u 57% ZN i 54% ZC (95% CI 0,58-1,42; OR=0,9) oraz u 55% NC i 59% CC (95% CI 0,65-2,21; OR=1,2). Wnioski: Rzadsze wyst powanie grzybów w ontocenozie pochwy kobiet w cià y w porownaniu do kobiet nieci arnych z cukrzycà i bez cukrzycy sugeruje ochronne dzia anie cià y. Cià a i cukrzyca niezale nie nie wp ywajà na prewalencj grzybów w jamie ustnej i odbycie. S owa kluczowe: grzyby / cukrzyca / cià a / Adres do korespondencji: Dorota Nowakowska Klinika Medycyny Matczyno-P odowej i Ginekologii Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki ul. Rzgowska 281/289, ódê tel fax dnowakowska@yahoo.com Otrzymano: Zaakceptowano do druku: Polskie Towarzystwo Ginekologiczne 207

2 P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2009, 80, Nowakowska D, et al. Wst p Abstract Diabetes and pregnancy are thought to be independent factors increasing the risk of fungal infections. Objectives: The aim of the study was to evaluate the occurrence of fungal infection of the vagina, rectum and oral cavity in pregnant and non-pregnant women with and without diabetes. Material and methods: 627 women were included in the study, among them healthy non-pregnant women (HN), healthy pregnant women (HP), pregnant women with diabetes (PD) and non-pregnant women with diabetes (ND). In total, 1881 samples obtained from the vagina, rectum and oral cavity were tested. For species identification API 20 C i API C AUX tests were used. Results: Fungi in at least one locus were detected in 62,4% of all women, among them in 69,8% of HN, 58,5% of HP, 62,5% of PD and 62,7% of ND. Strains were isolated from vaginal samples of HP (16%) less often than in HN (27%) (95% CI 0,29-0,85; OR=0,5); in ND (31%) and PD (25%) there were no differences in the occurrence of fungi in the vagina (95% CI 0,37-1,38; OR= 0,71). Similar rates of prevalence of fungi in rectum were found in HN (30%) and HP (23%) (95% CI 0,43-1,16; OR=0,7) as well as in ND (27%) and PD (24%) (95% CI 0,41-1,64; OR=0,82). Strains have been isolated from oral cavity of 57% of HN and 54% of HP (95% CI 0,58-1,42; OR=0,9) as well as from 55% ND and 59% of PD (95% CI 0,65-2,21; OR=1,2). Conclusions: Lower prevalence of fungi in the vagina of HP, in comparison to HN, suggests a protective effect of pregnancy on the risk of vaginal mycosis. Pregnancy and diabetes independently have no influence on the prevalence of fungi in oral cavity and rectum. Keywords: fungi / diabetes mellitus / pregnancy / Wyst powanie zara eƒ grzybami, szczególnie z rodzaju Candida, jest zjawiskiem cz stym. Mogà one byç wykrywane jednoczeênie w kilku ontocenozach, tj. w pochwie, jamie ustnej i dolnym odcinku uk adu pokarmowego [1]. W wi kszoêci danych cz stoêç wyst powania grzybów w pochwie ocenia si na 12% do 30% [2]. Grzyby w jamie ustnej i odbycie wykrywa si u 10% do 60% badanych [3, 4]. Szacunkowo, 70-75% kobiet przechodzi w yciu przynajmniej jeden epizod zapalenia pochwy spowodowany zara eniem grzybami [4, 5]. Ponadto u blisko po owy zara onych kobiet stwierdzano nawroty grzybicy. Sugeruje si, e cz stoêç zara eƒ grzybami pochwy mo e byç nawet wy sza, poniewa u 8% do 30% kobiet nie obserwuje si objawów klinicznych [1, 5, 7, 8]. Wyró nia si szereg czynników predysponujàcych do zara- enia grzybami. WÊród ogólnoustrojowych wymienia si m.in. cià i cukrzyc oraz pierwotne i wtórne niedobory immunologiczne, w tym AIDS i choroby nowotworowe. Opisano tak- e wiele czynników egzogennych mogàcych mieç wp yw na zara enie grzybami, tj. d ugotrwa a terapia farmakologiczna, jatrogenne zara enia spowodowane m.in. obecnoêcià grzybów na powierzchniach cewników lub dieta zbyt bogata w w glowodany zw aszcza laktoz, arabinoz i ryboz [9-14]. Uwa a si, e cià a i cukrzyca mogà stanowiç niezale ne od siebie czynniki zwi kszajàce ryzyko zara enia grzybami. Badania sugerujà, e wzrost poziomu estrogenu, obni enie ph i zwi kszenie st enia glikogenu w pochwie podczas cià y mogà wp ynàç na wzrost cz stoêci zara eƒ grzybami [10, 12-16] Wed ug niektórych doniesieƒ, ryzyko wystàpienia grzybicy u ci arnych jest a dwukrotnie wy sze w porównaniu z kobietami, które nie sà w cià y [17, 18]. Cukrzyca równie uznawana jest za stan sprzyjajàcy rozwojowi grzybicy [10-14, 16, 19, 20]. Mo na nawet spotkaç si ze stwierdzeniem, e zapalenie pochwy wywo ane przez grzyby, które wyst puje a od 20% do 70% pacjentek [5], jest jednym z pierwszych objawów cukrzycy [19]. Zwykle cz Êciej, bowiem u 50% do 80% badanych, grzyby obecne sà w jamie ustnej pacjentów z cukrzycà [3, 20]. Cz stoêç wykrywania grzybów w wymazach z odbytu wed ug ró nych autorów mie- Êci si natomiast w granicach od 12% do 62% [4]. W wi kszoêci gatunkiem izolowanym od osób, u których stwierdzono zara enie grzybami jest C. albicans. WÊród pozosta ych wymienia si C. glabrata, C. parapsilosis, C. kefyr, C. krusei i C. tropicalis, rzadziej natomiast C. pseudotropicalis, C. guilliermondii, C. famata, C. lambica i C. lusitaniae. Do pozosta ych rodzajów grzybów stwierdzanych u pacjentów nale à m.in. Saccharomyces, Geotrichum, Trichosporon i Rhodotorula [15, 21-23]. Prowadzone obserwacje wykaza y, e cz stoêç wyst powania grzybów u ci arnych kobiet i osób chorujàcych na cukrzyc mogà si znaczàco ró niç od tych stwierdzanych u kobiet nieci arnych i osób zdrowych [1, 5, 17-19]. Prezentowana praca jest pierwszà w dost pnym piêmiennictwie próbà porównania wp ywu tych dwóch niezale nych od siebie czynników tj. cià y i cukrzycy na ryzyko wystàpienia zara enia grzybami w trzech ró nych ontocenozach. Cel pracy Celem prezentowanej pracy by a ocena cz stoêci wyst powania zara eƒ grzybami w pochwie, jamie ustnej oraz odbycie u kobiet ci arnych i nieci arnych, z cukrzycà i bez cukrzycy. Materia i metody Grupa badana Badania przeprowadzono àcznie wêród 627 kobiet podzielonych na cztery grupy. Pierwszà grup stanowi y 224 ci - arne z cukrzycà, drugà zaê 236 zdrowych ci arnych, hospitalizowanych w KMMP ICZMP w odzi. W trzeciej grupie uwzgl dniono 51 kobiet z cukrzycà w wieku rozrodczym, które obj te by y opiekà Wojewódzkiej Poradni Diabetologicznej 208 Nr 3 /2009

3 Ginekol Pol. 2009, 80, P R A C E O R Y G I N A L N E Cz stoêç wyst powania zara eƒ grzybami... w odzi lub Kliniki Diabetologii i Chorób Metabolicznych UM w odzi. Czwarta grupa sk ada a si ze 116 zdrowych kobiet w wieku rozrodczym, które na ochotnika wzi y udzia w badaniach. Do badaƒ mikologicznych pobrano od wszystkich kobiet materia z tylnego sklepienia pochwy oraz odbytu, a tak e pop uczyny jamy ustnej. Ogó em zbadano 1881 próbek materia- ów, z których wyizolowano 652 akseniczne szczepy grzybów. Rozpoznawanie cukrzycy U ci arnych przeprowadzono testy przesiewowe i diagnostyczne w oparciu o zalecenia Komitetu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego [24]. Wszystkim badanym podczas pierwszej wizyty zalecono oznaczenie st enia glukozy we krwi ylnej na czczo, a je eli by o ono wi ksze lub równe 5,8mmol/l (105mg/dl), wykonywano test wg zaleceƒ Âwiatowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization, WHO), z obcià eniem doustnym 75g glukozy. Mi dzy 24 a 28 tygodniem cià y, u wszystkich ci arnych wykonano test przesiewowy obcià enia 50g glukozy podanej doustnie z oznaczeniem poziomu glukozy we krwi po up ywie 60 min. Je eli st enie glukozy we krwi ylnej by o wy sze od 140mg/dl (7,8mmol/l), ale ni sze od 180mg/dl (10mmol/l), przeprowadzano test diagnostyczny z doustnym obcià eniem 75g glukozy. Przy nieprawid owym wyniku testu przesiewowego, a prawid owym wyniku testu diagnostycznego, ponownie wykonywano test w 32 tygodniu cià y. Dla przeprowadzenia testu diagnostycznego (75g) przyj to kryteria WHO [24]. W procesie diagnostycznym przyj to kryteria wyrównania cukrzycy wed ug wytycznych Europejskiej Grupy ds. Post powania w Cukrzycy Insulinozale nej, wed ug których minimalny poziom glukozy na czczo powinien wynosiç 60-95mg/dl, poziom glukozy w 1 godz. po posi ku poni ej140mg/dl, a poziom glukozy w 2godz. po posi ku nie powinien przekraczaç 120mg/dl [25]. Badania mikologiczne Badania mikologiczne by y wykonywane w Zak adzie Diagnostyki i Leczenia Chorób Paso ytniczych i Grzybic Katedry Biologii i Genetyki Medycznej Uniwersytetu Medycznego w odzi. Materia do oceny mikologicznej preparatów uzyskanych od badanych kobiet by pobierany na p ynne pod o e Sabourauda i inkubowany w temperaturze 20 C, 25 C oraz 37 C przez okres 24h, a nast pnie w temperaturze pokojowej przez kolejne 48h. Po badaniu mikroskopowym (pow. 100 i 400 x) i stwierdzeniu elementów grzybów, hodowle przesiewano kilkukrotnie na agar Sabourauda w celu wyizolowania z pojedynczych kolonii aksenicznych szczepów. Kolonie wysiewano na p ytki Petriego z agarem Sabourauda, pozostawiano w temperaturze pokojowej i badano ich cechy makroskopowe. Nast pnie sporzàdzano preparaty bezpoêrednie i oceniano wielkoêç komórek wegetatywnych, obecnoêç strz pek i pseudostrzepek, blastospor, chamydospor, germ tubes lub innych wytworów grzybni. Do badaƒ mikroskopowych, z ka dego wyodr bnionego szczepu zak adano mikrohodowle na szkie kach podstawowych. W celu identyfikacji gatunku wybrane w aêciwoêci biochemiczne poszczególnych szczepów badano za pomocà testów API 20 C i API C AUX (biomérieux). Metody statystyczne Dane wyst powa y w postaci zmiennych dyskretnych; zosta y wyra one w postaci frakcji i procentów. W celu wyliczenia wp ywu zmiennych niezale nych (cià a, cukrzyca) na zmienne zale ne (wyst powanie grzybów) u yto estymatora ilorazu szans (OR) opartego na statystyce chi-kwadrat, wyliczono przedzia y ufnoêci dla ilorazu szans na poziomie ufno- Êci 95% i poziom ten przyj to dla oceny statystycznej istotno- Êci uzyskanych wyników. Wyniki Cz stoêç wyst powania grzybów u badanych kobiet Ogó em zbadano 1881 próbek materia ów, z których wyizolowano 652 akseniczne szczepy. Zara enie grzybami w przynajmniej jednej ontocenozie wykazano u 61,6% badanych kobiet, w tym u 67,2% zdrowych kobiet nieci arnych, 57,8% zdrowych ci arnych, 62,5% ci arnych z cukrzycà i u 62,7% nieci arnych z cukrzycà. Cz stoêç wyst powania grzybów u kobiet bez cukrzycy SpoÊród przebadanych 114 zdrowych kobiet nieci arnych, u 27% (n=31) stwierdzono grzyby w materia ach pobranych z pochwy. (Tabela I). W grupie 236 zdrowych ci arnych grzybic pochwy stwierdzono tylko u 16% (n=37). Ni sza prewalencja grzybów w ontocenozie pochwy u kobiet w cià y by a istotna statystycznie (95% CI 0,29-0,85; OR=0,5). W próbkach pobranych z odbytu badanych zdrowych kobiet ci arnych wykryto mniejszà liczb szczepów (23%, n=55) w porównaniu z pochodzàcymi od zdrowych kobiet nieb dàcych w cià y (30%, n=35), ró nica ta nie by a jednak istotna statystycznie (95% CI 0,43-1,16; OR=0,70). (Tabela II). Grzyby w jamie ustnej stwierdzano najcz Êciej spoêród trzech ontocenoz. Szczepy wyizolowano od 57% (n=66) zdrowych kobiet nieci arnych, natomiast w grupie zdrowych ci - arnych od 54% (n=129) (95% CI 0,58-1,42; OR=0,9). (Tabela III). Cz stoêç wyst powania grzybów u kobiet z cukrzycà W grupie 51 nieci arnych kobiet z cukrzycà cz stoêç wyst powania grzybów w pochwie wynosi a 31% i by a nieznacznie wy sza ni w grupie 224 ci arnych z cukrzycà 25% (n=55), ró nica ta nie by a jednak istotna (95% CI 0,37-1,38; OR= 0,71). (Tabela IV). WÊród nieci arnych z cukrzycà grzyby wykryto u 27% (n=14), natomiast w grupie ci arnych z cukrzycà u 24% (n=53) (95% CI 0,41-1,64; OR=0,82). (Tabela V). Grzyby stwierdzono w 55% próbkach pobranych z jamy ustnej kobiet nieb dàcych w cià y (n=28) oraz u 59% (n=133) ci arnych (95% CI 0,65-2,21; OR=1,2). (Tabela VI). Nie wykazano wi c istotnych ró nic w cz stoêci wykrywania grzybów w odbycie oraz jamie ustnej u kobiet cie arnych i nieci arnych z cukrzycà. Podobnie jak w przypadku grupy zdrowych ci arnych i nieci arnych, w próbkach pochodzàcych z jamy ustnej stwierdzono najwy sze wyst powanie grzybów Polskie Towarzystwo Ginekologiczne 209

4 P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2009, 80, Nowakowska D, et al. Tabela I. Cz stoêç wyst powania grzybów w próbkach pobranych z pochwy u kobiet bez cukrzycy. Tabela II. Cz stoêç wyst powania grzybów w próbkach pobranych z pochwy u kobiet bez cukrzycy. Tabela III. Cz stoêç wyst powania grzybów w próbkach pobranych z jamy ustnej u kobiet bez cukrzycy. Tabela IV. Cz stoêç wyst powania grzybów w próbkach pobranych z pochwy u kobiet z cukrzycà. Tabela V. Cz stoêç wyst powania grzybów w próbkach pobranych z odbytu u kobiet z cukrzycà. Tabela VI. Cz stoêç wyst powania grzybów w próbkach pobranych z jamy ustnej u kobiet z cukrzycà. Gatunki wyizolowanych szczepów grzybów Ogó em spoêród zbadanych 1881 próbek materia ów pobranych z pochwy, odbytu i jamy ustnej, àcznie w czterech grupach kobiet wyizolowano 652 akseniczne szczepy grzybów, które zaliczono do 7 rodzajów i 18 gatunków. Zbiorcza analiza pobranych próbek wykaza a, e grzyby z rodzaju Candida stanowi y 84,9% szczepów wyodr bnionych od wszystkich badanych kobiet, w tym 95% spoêród wyizolowanych od zdrowych nieci arnych, 80% od zdrowych ci arnych, 78% od nieci arnych z cukrzycà oraz 86% od ci arnych z cukrzycà. WÊród grzybów z rodzaju Candida stwierdzono: C. albicans (70,7%), C. glabrata (6,7%), C. parapsilosis (2,3%), C. tropicalis (1,8%), C. kefyr (1,1%), C. krusei (0,9%), C. famata (0,8%), C. lusitaniae (0,3%), C. lambica (0,2%) i C. guilliermondii (0,2%). Pozosta e szczepy nale a y do innych rodzajów, tj. Saccharomyces (3,1%), Geotrichum (1,5%) Rhodotorula (0,5%), Cryptococcus (0,5%), Aspergillus (0,2%) i Trichosporon (0,2%). Gatunek 9,2% szczepów nie zosta okreêlony. W tabeli VII przedstawiono dane na temat cz stoêci gatunków i rodzajów grzybów wyizolowanych z materia ów pobranych z pochwy w czterech badanych grupach kobiet. W grupie zdrowych nieci arnych kobiet stwierdzono C. albicans (61%), C. glabrata (16%), C. tropicalis (10%), C. parapsilosis (6%) oraz Saccharomyces (3%). U zdrowych ci arnych zidentyfikowano C. albicans (76%), C. glabrata (3%), C. krusei (5%), C. parapsilosis (3%), Saccharomyces (8%) i Geotrichum (3%). WÊród szczepów uzyskanych od kobiet nieci arnych z cukrzycà wyodr bniono C. albicans (56%) i C. glabrata (3%), natomiast w 31% gatunek nie zosta okreêlony. Od ci arnych z cukrzycà wyizolowano C. albicans (84%), C. glabrata (4%), C. parapsilosis (5%) oraz grzyby z rodzaju Saccharomyces (5%). Dyskusja WÊród wielu czynników ryzyka zwi kszajàcych ryzyko zara enia grzybami wyró nia si m.in. obni enie integralnoêci komórkowej, zmiany w poziomie enzymów, stosowane antybiotyków i sterydów, choroby nowotworowe, zabiegi chirurgiczne, a tak e zbyt bogatà w w glowodany diet [9-12]. Uwa a si, e zarówno cià a i jak i cukrzyca majà wp yw na podwy szone ryzyko zara enia grzybami [4, 10, 13]. W prezentowanej pracy porównano wp yw tych dwóch czynników na cz stoêç wyst powania zara eƒ grzybami pochwy, odbytu i jamy ustnej. ObecnoÊç grzybów w przynajmniej jednej ontocenozie wykazano u 61,6% badanych kobiet, w tym u 67,2% zdrowych kobiet, 57,8% zdrowych ci arnych, 62,5% ci arnych z cukrzycà i u 62,7% nieci arnych z cukrzycà. Podobne dane uzyskano w poprzednio prowadzonych badaniach, w których stwierdzono grzyby u 59,8% kobiet, w tym u 66% ci arnych z cukrzycà typu I i u 59,7% kobiet z cukrzycà ci arnych, a tak e u 57,6% zdrowych ci arnych [1]. Soll i wsp. wyizolowali natomiast grzyby od 73% badanych zdrowych kobiet, w wi kszoêci bez objawów zara enia [26]. W prezentowanej pracy zbadano wyst powanie grzybów w trzech ontocenozach, tj. pochwie, jamie ustnej i odbycie w czterech grupach kobiet. 210 Nr 3 /2009

5 Ginekol Pol. 2009, 80, P R A C E O R Y G I N A L N E Cz stoêç wyst powania zara eƒ grzybami... Tabela VII. Rozk ad procentowy gatunków grzybów izolowanych z pochwy w czterech grupach kobiet. Na podstawie uzyskanych wyników wykazano istotnie ni sze wyst powanie grzybów w pochwie zdrowych kobiet ci - arnych w porównaniu z grupà zdrowych nieci arnych. Nie stwierdzono natomiast znaczàcych ró nic w prewalencji grzybów pomi dzy badanymi grupami zarówno w odbycie jak i w jamie ustnej. Cz stoêç wyst powania grzybów w tych dwóch ontocenozach by a zbli ona we wszystkich badanych grupach. Uprzednio zaobserwowaliêmy istotnie wy szà cz stoêç wyst powania grzybów w pochwie u ci arnych z cukrzycà typu I (40,4%) w porównaniu z grupà kobiet z cukrzycà ci arnych i zdrowych ci arnych [27]. Podobnie jak w przypadku przedstawionych badaƒ obejmujàcych kobiety nieci arne z cukrzycà i zdrowe oraz ci arne, nie wykazali- Êmy wówczas ró nic w wyst powaniu grzybów w jamie ustnej i odbycie u kobiet ci arnych z cukrzycà i zdrowych. Obecnie uzyskane wyniki wyraênie wskazujà, e spoêród trzech badanych ontocenoz grzyby najcz Êciej wyst pujà w jamie ustnej. Sà one zgodne z wynikami otrzymanymi przez Soll i wsp. [26], którzy wykazali wy szà prewalencj grzybów z rodzaju Candida w jamie ustnej (56%), ni pochwie (40%) i odbycie (24%) badanych kobiet. Zwi kszone ryzyko zara enia grzybami pochwy stwierdzono tak e w badaniach dotyczàcych nieci arnych kobiet chorujàcych na cukrzyc. ObecnoÊç grzybów w materia ach pobranych z pochwy wykazano od 22% (Wielka Brytania) do 64,1% (Finlandia) kobiet z cukrzycà [5]. De Leon i wsp. [28] zidentyfikowali grzyby z rodzaju Candida w materia ach z pochwy 37,9% kobiet z cukrzycà. Goswami i wsp. [29] odnotowali istotnie wy szà obecnoêç grzybów z rodzaju Candida u kobiet z cukrzycà w porównaniu z grupà kontrolnà. Podobne wyniki uzyskali Stamler i wsp. [16] u ci arnych z cukrzycà typu I. Goswami i wsp. [29] stwierdzili wy sze st enie hemoglobiny glikowanej (HbA1) u kobiet, u których wykryto grzyby. Autorzy zasugerowali istnienie zale noêci mi dzy hiperglikemià a ryzykiem grzybicy pochwy. Wed ug Stamler i wsp. [16] wysoka cz stoêç zara eƒ grzybami u ci arnych z cukrzycà mo e byç spowodowana nieodpowiednim wyrównaniem cukrzycy. Dotychczas jednak nie dowiedziono, czy w aêciwa kontrola glikemii mo e wiàzaç si z ni szym ryzykiem zara enia grzybami. W naszych wczeêniejszych badaniach nie stwierdziliêmy równie zwiàzku mi dzy st eniem HbA1, a prewalencjà grzybów u ci arnych [27]. Szczepy z rodzaju Candida sà izolowane w wi kszoêci w przypadkach zara eƒ grzybami [5-7, 17, 18]. W uprzednio prowadzonych badaniach wêród gatunków wyizolowanych od ci arnych z cukrzycà dominowa rodzaj Candida i stanowi 90% wyizolowanych szczepów [23]. W prezentowanej pracy stwierdzono 85% szczepów z rodzaju Candida spoêród wszystkich wyizolowanych od kobiet z czterech badanych grup, w tym 95% od zdrowych kobiet, 80% od zdrowych ci arnych, 78% od nieci arnych z cukrzycà i 86% od ci arnych z cukrzycà. WÊród grzybów z tego rodzaju w 70% zidentyfikowano C. albicans. Do pozosta ych gatunków nale a y C. glabrata, C. parapsilosis, C. tropicalis, C. kefyr, C. krusei, C. famata, C. lusitaniae oraz pojedyncze szczepy gatunku C. lambica i C. guilliermondii. SpoÊród innych rodzajów grzybów wyodr bniono szczepy Saccharomyces, Geotrichum, Rhodotorula, Cryptococcus, Aspergillus i Trichosporon. Gatunki wyizolowane z pochwy cechowa a mniejsza ró norodnoêç, ni wyodr bnione z jamy ustnej i odbytu. WÊród wyizolowanych szczepów wykazano obecnoêç C. albicans, C. glabrata, C. krusei; C. parapsilosis C. tropicalis. Zidentyfikowano tak e szczepy z rodzajów Saccharomyces i Geotrichum. Wnioski Rzadsze wyst powanie grzybów w ontocenozie pochwy u kobiet w cià y w stosunku do kobiet nieci arnych z cukrzycà i bez cukrzycy mo e sugerowaç protekcyjne dzia anie cià y. Cià a i cukrzyca nie wp ywajà na prewalencj grzybów w jamie ustnej i odbycie Polskie Towarzystwo Ginekologiczne 211

6 P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2009, 80, Nowakowska D, et al. Podzi kowania Autorzy sk adajà podzi kowania Prof. dr hab. n. med. Alicji Kurnatowskiej za umo liwienie przeprowadzenia badaƒ mikologicznych w Zak adzie Diagnostyki i Leczenia Chorób Paso ytniczych i Grzybic Katedry Biologii i Genetyki Medycznej UM w odzi oraz Dr Annie Miko ajczyk- -Swatko, Dr Annie Brot oraz Dr Ma gorzacie Lobie za udzia w pobieraniu materia ów biologicznych do badaƒ. Badania by y finansowane z grantu Komitetu Badaƒ Naukowych nr 2 P05E PiÊmiennictwo 1. Nowakowska D, Kurnatowska A, Stray-Pedersen B, [et al.]. Prevalence of fungi in the vagina, rectum and oral cavity in pregnant diabetic women: relation to gestational age and symptoms. Acta Obstet Gynecol Scand. 2004, 83, Kurnatowska A. Grzybice narzàdów p ciowych i moczowych. W: Grzybice i sposoby ich zwalczania. Red. Kowszyk-Gindifer Z, Sobiczewski W. Warszawa: PZWL, 1986, Amato R, Pecora A. Incidence of oral candidiasis in a sample group of diabetics. Boll Soc Ital Biol Sper. 1983, 59, Odds F. Candida and candidosis. Leicester: Leicester University Press, Bohannon N. Treatment of Vulvovaginal Candidiasis in patients with diabetes. Diabetes Care. 1998, 21, Lanchares J, Hernández M. Recurrent vaginal candidiasis changes in etiopathogenical patterns. Int J Gynaecol Obstet. 2000, 71, Suppl 1, S29-S Pirotta M, Garland S. Genital Candida species detected in samples from women in Melbourne, Australia, before and after treatment with antibiotics. J Clin Microbiol. 2006, 1, Nowakowska D, Kurnatowska A, Wilczyƒski J. Relationship between activity of hydrolases in fungi isolated from vagina of pregnant women and selected symptoms. Wiad Parazytol. 2002, 48, Harris J, Goldmann D. Infections acquired in the nursery: Epidemiology and control. In: Infectious diseases of the fetus and newborn infant. Ed. Remington J, Klein J. Philadelphia: Saunders Company, 2001, Sobel J. Pathophysiology of vulvovaginal candidiasis. J Reprod Med. 1989, 34, Niczyporuk W, Krajewska-Kulak E. Zaka enia grzybicze u chorych z obni onà odpornoêcià. W: Zarys Mikologii Lekarskiej. Red. Baran E. Wroc aw: Volumed, 1998, Schiefer H. Mycoses of the urogenital tract. Mycoses. 1997, 40, Reed B. Risk factors for Candida vulvovaginitis. Obstet Gynecol Surv. 1992, 47, Gilstrap L, Faro S. Vaginitis in pregnancy. In: Infections in Pregnancy. New York: A John Wiley & Sons, Inc., Publication. 2nd edition. 1997, Ferrer J. Vaginal candidosis: epidemiological and etiological factors. Int J Gynaecol Obstet. 2000, 71, Suppl 1: S21-S Stamler E, Cruz M, Mimouni F, [et al.]. High infectious morbidity in pregnant women with insulin-dependent diabetes: an understated complication. Am J Obstet Gynecol. 1990, 163, Wenjin Q, Yifu S. Epidemiological study on vaginal Candida glabrata isolated from pregnant women. Scand J Infect Dis. 2006, 38, Hay P, Czeizel A. Asymptomatic trichomonas and candida colonization and pregnancy outcome. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2007, 21, Goswami D, Goswami R, Banerjee U, [et al.] Pattern of Candida species isolated from patients with diabetes mellitus and vulvovaginal candidiasis and their response to single dose oral fluconazole therapy. J Infect. 2006, 52, Belazi M, Velegraki A, Fleva A, [et al.]. Candidal overgrowth in diabetic patients: potential predisposing factors. Mycoses. 2005, 48, Phillips A. Treatment of non-albicans Candida vaginitis with amphotericin B vaginal suppositories. Am J Obstet Gynecol. 2005, 192, Bates S. Vaginal discharge. Curr Obstet Gynecol. 2003, 13, Nowakowska D, Kurnatowska A, Stray-Pedersen B, [et al.]. Activity of hydrolytic enzymes in fungi isolated from diabetic pregnant women: is there any relationship between fungal alkaline and acid phosphatase activity and glycemic control? APMIS. 2004, 112, Zalecenia Zespo u Ekspertów do Spraw Wczesnego Rozpoznawania Cukrzycy w Cià y. Ginekol Pol. 1995, 66, European IDDM Policy Group. Consensus Guidelines for the Management of Insulin Dependent Diabetes. Medicom Europe BV, Bessum, Soll D, Galask R, Schmid J, [et al.]. Genetic dissimilarity of commensal strains of Candida spp. carried in different anatomical locations of the same healthy women. J Clin Microbiol. 1991, 29, Nowakowska D, Kurnatowska A, Stray-Pedersen B. [et al.]. Species distribution and influence of glycemic control on fungal infections in pregnant women with diabetes. J Infect. 2004, 48, de Leon E, Jacober S, Sobel J, [et al.]. Prevalence and risk factors for vaginal Candida colonization in women with type 1 and type 2 diabetes. BMC Infect Dis. 2002, 2, Goswami R, Dadhwal V, Tejaswi S, [et al.]. Species-specific prevalence of vaginal candidiasis among patients with diabetes mellitus and its relation to their glycaemic status. J Infect. 2000, 41, Chong P, Abdul Hadi S, Lee Y, [et al]. Genotyping and drug resistance profile of Candida spp. in recurrent and one-off vaginitis, and high association of non-albicans species with non-pregnant status. Infect Genet Evol. 2007, 7, Corsello S, Spinillo A, Osnengo G, [et al]. An epidemiological survey of vulvovaginal candidiasis in Italy. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2003,110, Nr 3 /2009