Wyniki fakoemulsyfikacji zaćmy u chorych na cukrzycę typu 2

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wyniki fakoemulsyfikacji zaćmy u chorych na cukrzycę typu 2"

Transkrypt

1 Wanda Romaniuk, Mariola Dorecka, Mariusz Fronczek, Ewa Nita PRACA ORYGINALNA Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Oczu Śląskiej Akademii Medycznej Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 5 im. Św. Barbary w Sosnowcu Wyniki fakoemulsyfikacji zaćmy u chorych na cukrzycę typu 2 Phacoemulsification results in diabetic patients Abstract Background. Patients with diabetes have a higher prevalence of cataract. Cataract in this patients decreases visual acuity, makes adequate fundus examination and photocoagulation of diabetic retinopathy difficult. Therefore it is important to perform cataract surgery for visual rehabilitation and fundus examination. Increased retinopathy progression after cataract surgery in diabetic patients has been reported. The purpose of the study was retrospective analysis of BCVA, intra- and postoperative complications and progression of diabetic retinopathy in patients with type 2 of diabetes undergoing phacoemulsification with PC IOL implantation. Material and methods. A retrospective study was performed on 94 patients with diabetes type 2 (94 eyes). Patients with diabetes type 2 who underwent cataract surgery were categorized according to diabetes duration and treatment, preoperative visual acuity and degree of retinopathy. In all cases phacoemulsification with PC IOL implantation was performed. Follow-up was 1 year. Results. Visual acuity 0.5 was achieved in 79 eyes (84%). Progression of retinopathy was observed in 22 (23.4%) cases. There was low rate of intra- and postoperative complications. Conclusions. Phacoemulsification with PC IOL implantation is useful a surgery technique in diabetics. Timely surgical intervention and appropriate postoperative care can result in satisfactory visual outcomes and relatively low rate of complications. key words: diabetes, phacoemulsification in diabetics, diabetic retinopathy, cataract and diabetes Wstęp U chorych na cukrzycę znacznie częściej dochodzi do rozwoju zaćmy [1], ponadto powstaje ona wcześniej niż w populacji osób zdrowych [2]. Zaćma u takich pacjentów jest przyczyną ograniczenia ostrości wzroku, powoduje utrudnienie w badaniu i ocenie zmian cukrzycowych na dnie oka, często utrudnia, czy wręcz uniemożliwia wykonanie fotokoagulacji siatkówki. Dlatego tak ważne jest usunięcie zaćmy w celu przywrócenia jak najlepszej ostrości wzroku, umożliwienia dalszej diagnostyki oraz leczenia zachowawczego. Wyniki pooperacyjnej ostrości wzroku (VA, visual acuity) po usunięciu zaćmy u chorych na cukrzycę zależą od stopnia zaawansowania zmian cukrzycowych na dnie Adres do korespondencji: dr hab. med., prof. Śl. AM Wanda Romaniuk Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Oczu Śl. AM Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 5 im. Św. Barbary ul. Szeligiewicza 10/9, Katowice tel./faks: +48 (0 prefiks 32) Copyright 2002 Via Medica, ISSN oka oraz od rodzaju przeprowadzonego zabiegu. Ponadto sam zabieg operacyjny może stanowić czynnik ryzyka rozwoju retinopatii cukrzycowej czy progresji już istniejących zmian zarówno zabieg wewnątrztorebkowego (ICCE, intracapsular cataract extraction), jak i zewnątrztorebkowego usunięcia zaćmy (ECCE, extracapsular cataract extraction) [3 10]. Obserwowano wszystkie rodzaje progresji, począwszy od rozwoju zmian cukrzycowych w oczach, które przed zabiegiem nie wykazywały cech retinopatii, rozwoju cukrzycowego obrzęku plamki oraz postaci proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej. Stwierdzono także występowanie neowaskularyzacji tęczówki i jaskry neowaskularnej zarówno po ICCE, ECCE, jak i po kapsulotomii laserem typu YAG [11 13]. Większą liczbę powikłań u chorych na cukrzycę po operacji zaćmy obserwowano po ICCE niż po ECCE. Duży postęp, jaki dokonał się w chirurgii zaćmy, a zwłaszcza wprowadzenie fakoemulsyfikacji, sprawił, że znacznie poszerzyły się wskazania do tego zabiegu u chorych na cukrzycę. Fakoemulsyfikacja to obecnie najczęściej polecana technika usuwania zaćmy, także u chorych na cukrzycę. Ze względu na znacznie krótszy czas zabiegu i małe 197

2 Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2002, tom 2, nr 3 cięcie (3,2 mm) metoda ta ma bardzo istotne zalety w porównaniu z wcześniej stosowanymi (ICCE, ECCE), ponieważ pozwala na szybkie osiągnięcie bardzo dobrych wyników ostrości wzroku (VA), zmniejsza astygmatyzm pooperacyjny [14] i redukuje liczbę odczynów zapalnych [15]. Korzyści te są bardzo istotne u chorych na cukrzycę, u których pierwotnie występuje większe ryzyko odczynów zapalnych po zabiegu i bardzo ważna jest możliwość dobrej i szybkiej wizualizacji zmian na dnie oczu [16, 17]. Klinicznie znamienny obrzęk plamki (CSME, clinically significant macular edema) to powikłanie bardzo ściśle związane z cukrzycą i chirurgią zaćmy u chorych z retinopatią cukrzycową [18, 19]. Obecność CSME może być wynikiem uszkodzenia bariery krew-siatkówka czy zwiększonego odczynu zapalnego po zabiegu operacyjnym [20, 21]. Można więc przypuszczać, że jeżeli pooperacyjny odczyn zapalny i przerwanie bariery krew- -siatkówka odpowiadają za rozwój i progresję zmian cukrzycowych po chirurgii zaćmy, to fakoemulsyfikacja jest metodą, dzięki której można zmniejszyć rozwój lub progresję tych zmian. Wielu autorów uzyskało bardzo dobre wyniki po wykonaniu fakoemulsyfikacji u pacjentów z cukrzycą i zaćmą [20, 21]. Celem pracy jest przedstawienie wyników uzyskanych po wykonaniu zabiegu usunięcia zaćmy techniką fakoemulsyfikacji z implantacją sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej (PC IOL, posterior chamber intraocular lens) do torebki soczewki u chorych na cukrzycę typu 2 z zaćmą. Materiał i metody Badaniem objęto 94 chorych (94 oczy) na cukrzycę typu 2 z zaćmą. Zaćma była przyczyną znacznego pogorszenia ostrości wzroku bądź uniemożliwiała ocenę i leczenie zachowawcze zmian cukrzycowych na dnie oczu. Wszyscy pacjenci byli leczeni insuliną i/lub doustnymi lekami hipoglikemicznymi albo stosowali dietę. U wszystkich chorych oznaczono stężenie HbA 1c. Z badania wykluczono chorych, u których w okresie kwalifikacji do zabiegu stwierdzono: czas trwania cukrzycy krótszy niż 6 miesięcy, obecność przed zabiegiem klinicznie znamiennego obrzęku plamki zdefiniowanego przez ETDRS (Early Treatment Diabetic Rethinopathy Study) [22], retinopatię proliferacyjną wysokiego ryzyka, zdefiniowaną przez DRS (Diabetic Retinopathy Study) [23], niedowidzenie (amblyopię) badanego oka, nawracające stany zapalne przedniego lub tylnego odcinka gałki ocznej w wywiadzie, jaskrę, zmiany zwyrodnieniowe plamki związane z wiekiem, uraz w wywiadzie, uprzednio wykonywane zabiegi chirurgiczne na oku. U wszystkich pacjentów przeprowadzono zabieg fakoemulsyfikacji zaćmy ze wszczepem sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej do torebki soczewki. Zabiegi przeprowadzono na Oddziale Klinicznym Chorób Oczu Śl. AM, w okresie od stycznia 1997 do grudnia 1999 roku. Z badania wyłączono przypadki powikłanych zabiegów. Od każdego pacjenta zebrano dane dotyczące: wieku, płci, czasu trwania cukrzycy typu 2, rodzaju stosowanej terapii, obecności innych powikłań (np. nefropatia cukrzycowa, nadciśnienie tętnicze czy choroby serca). Przeprowadzono także badanie okulistyczne. Oznaczono: przedoperacyjną ostrość wzroku z korekcją i bez korekcji, wartość ciśnienia wewnątrzgałkowego, długość gałki ocznej (AXL, axial length), moc PC IOL. Oceniano przedni odcinek gałki ocznej w biomikroskopie oraz stopień zaawansowania zamian cukrzycowych na dnie oczu. U 81 pacjentów ocena zmian cukrzycowych była możliwa przed zabiegiem, natomiast u pozostałych 13 osób oceny tej dokonano zaraz po zabiegu (do 48 h). Stopień zaawansowania zmian cukrzycowych na dnie oczu określano i klasyfikowano jako: 1 brak retinopatii, 2 retinopatia nieproliferacyjna, 3 retinopatia przed- i proliferacyjna. Zebrano też dane dotyczące wcześniejszej terapii laserem. Okres obserwacji wynosił 1 rok. Pełne badanie okulistyczne przeprowadzano w całej grupie w 1. dniu, 1., 6. tygodniu, 3., 6. i 9. miesiącu oraz po 1 roku od zabiegu. W czasie kolejnych wizyt badano: ostrość wzroku bez korekcji i z korekcją, stan przedniego odcinka gałki, położenie wszczepu, obecność powikłań pooperacyjnych, takich jak: odczyn zapalny w komorze przedniej, zrosty tylne, obecność depozytów komórkowych na powierzchni IOL, późne ciężkie zapalenia błony naczyniowej, obecność zmętnienia tylnej torebki soczewki (PCO, posterior capsule opacification) wymagającego kapsulotomii laserem typu YAG, obecność CSME, stopień zaawansowania zmian cukrzycowych siatkówki oraz progresję zmian. W przypadku stwierdzenia CSME utrzymującego się do 6 miesięcy od zabiegu nie wykonywano laseroterapii. Jeżeli CSME utrzymywał się powyżej 6 miesięcy po zabiegu, pacjenta kwalifikowano do zabiegu grid laseroterapii, zgodnie z zaleceniami EDTRS [22]. Jeżeli w okresie obserwacji stwierdzono rozwój retinopatii proliferacyjnej wysokiego ryzyka, pacjenta kwalifikowano do panfotokoagulacji (PRP, panretinal photocoagulation) [23]. W przypadku wystąpienia PCO wpływającego na obniżenie ostrości wzroku czy uniemożliwiającego ocenę dna lub wykonanie fotokoagulacji przeprowadzano kapsulotomię laserem typu YAG. 198

3 Wanda Romaniuk i wsp. Fakoemulsyfikacja zaćmy a cukrzyca typu 2 U każdego z pacjentów wykonywano kolorowe fotografie dna oczu, angiografię fluoresceinową w 6. tygodniu, 3., 6., 9. miesiącu oraz rok po zabiegu. Na podstawie dokumentacji fotograficznej i obrazów angiografii fluoresceinowej zmiany siatkówkowe określano jako: bez zmian lub bez progresji kiedy nie zmienił się stopień zaawansowania zmian lub stopień retinopatii poprawił się w obrębie grupy albo zredukował się do niższego poziomu, oraz z progresją. Za progresję uznano sytuacje, gdy: 1) u pacjenta bez cech retinopatii rozpoznano cechy retinopatii cukrzycowej nieproliferacyjnej, przed- lub proliferacyjnej bez progresji lub z progresją zmian w obrębie plamki; 2) u pacjenta stwierdzono nasilające się zmiany cukrzycowe bez lub ze zmianami w obszarze plamki; 3) u pacjenta z retinopatią proliferacyjną rozpoznano objawy retinopatii proliferacyjnej wysokiego ryzyka bez lub ze zmianami w obrębie plamki; 4) rozwinął się CSME. Dużą uwagę zwrócono na rozróżnienie pseudofakijnego obrzęku plamki od klinicznie znamiennego obrzęku plamki związanego z cukrzycą. Przypadki potwierdzonego angiograficznie obrzęku plamki z charakterystycznym objawem hiperfluorescencji w kształcie płatków kwiatu u osób bez cech retinopatii traktowano jako pseudofakijny obrzęk plamki. Taki obrzęk stwierdzony w 2 przypadkach w grupie chorych bez retinopatii ustąpił samoistnie. Klinicznie stwierdzony i angiograficznie potwierdzony obrzęk plamki z obecnością lub progresją mikrowłośniaków czy wysięków twardych kwalifikowano jako CSME. Analiza statystyczna W związku z tym, że badane zmienne ilościowe nie spełniały kryterium normalności, przedstawiono je jako mediana i kwartyle (Q25 Q75). Analizę statystyczną dla dwu niezależnych grup przeprowadzono z zastosowaniem testu U Manna-Whitneya. Za istotne statystycznie przyjęto wartości p < 0,05. Wyniki Charakterystykę badanej grupy przedstawiono w tabeli 1. Analizowano takie dane, jak: wiek, czas trwania cukrzycy, rodzaj stosowanego leczenia, obecność innych chorób (np. nadciśnienie tętnicze, nefropatia, choroby serca) oraz stężenie HbA 1c. Badaną grupę stanowiło 94 chorych (94 oczu) na cukrzycę typu 2. W tej grupie było 61 (64,9%) kobiet i 33 (35,1%) mężczyzn. Badanie okulistyczne wykazało w przypadku 39 oczu (41,5%) brak cech retinopatii cukrzycowej, w przypadku 31 oczu (33%) stwierdzono cechy retinopatii nieproliferacyjnej, Tabela 1. Charakterystyka kliniczna badanej grupy Table 1. Clinical characteristics of the study group Charakterystyka grupy n (kobiety/mężczyźni) 94 (61/33) Wiek (lata) 69 (37 86) Czas trwania cukrzycy typu 2 (lata) 14 (0,5/33) Leczenie Insulina/insulina + doustne leki 49 (52,1%) hipoglikemiczne Doustne leki hipoglikemiczne 30 (31,9%) Dieta 15 (15,6%) Nadciśnienie (n) 52 (55,3%) Nefropatia (n) 23 (24,5%) Choroby serca 44 (46,8%) Rozkład zmian cukrzycowych na dnie oka Brak retinopatii 39 (41,5%) Retinopatia nieproliferacyjna 31 (33,0%) Retinopatia przed- i proliferacyjna 24 (25,5%) Leczenie zachowawcze przedoperacyjne PRP 12 (12,8%) PRP + focal/grid 3 (3,2%) Focal/grid 5 (5,3%) HbA 1c (%) 8,3 (4,9 15,5) Wyniki przedstawiono jako mediana i kwartyle. PRP (panretinal photocoagulation) fotokoagulacja całego obszaru obwodowej siatkówki, focal/grid ogniskowa/ /na kształt szachownicy fotokoagulacja w rejonie plamki a w przypadku 24 oczu (22,5%) cechy retinopatii przed- i proliferacyjnej. Dwadzieścia (31,2%) oczu z retinopatią leczono przed zabiegiem. W 12 (12,8%) oczach z retinopatią proliferacyjną wykonano panfotokoagulację, w 3 (3,2%) PRP + focal/grid laseroterapię (laseroterapię wybiórczą i/lub w formie szachownicy) i w 5 (5,3%) focal/grid laseroterapię. Ostrość wzroku przed zabiegiem w badanej grupie wynosiła od poczucia światła z pełną lokalizacją do 0,5. U wszystkich chorych wykonano zabieg fakoemulsyfikacji zaćmy z implantacją PC IOL do torebki soczewki. W czasie zabiegu nie odnotowano powikłań mogących wpływać na wynik pooperacyjny. W przypadku 8 oczu (8,5%) z powodu trudno rozszerzającej się źrenicy zastosowano retraktory tęczówkowe. Powikłania śród- i pooperacyjne poza zmianami dotyczącymi siatkówki przedstawiono w tabeli 2. W czasie zabiegu w 6 (6,4%) przypadkach wystąpiło niewielkie krwawienie do komory przedniej. U 12 (12,8%) chorych obserwowano przejściowy wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego. W 15 oczach (16%) w rocznym okresie obserwacji stwierdzono obecność depozytów komórkowych na powierzchni IOL, w 9 (9,6%) z powodu PCO istniała konieczność wykonania kapsulotomii laserem typu YAG. W tabeli 3 przedstawiono skorygowane wartości ostrości wzroku w poszczególnych grupach zaawanso- 199

4 Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2002, tom 2, nr 3 Tabela 2. Powikłania śród- i pooperacyjne niedotyczące siatkówki w badanej grupie Table 2. Intra- and postoperative complications without retinal complications in study group Rodzaj powikłania n (%) Odczyn włóknikowy w komorze przedniej 5 (5,3%) w 1 tygodniu po zabiegu Zrosty tylne rok po zabiegu 3 (3,2%) Depozyty komórkowe na PC IOL 15 (16%) po 1 roku od zabiegu Późne lub ciężkie zapalenia błony 2 (2,1%) naczyniowej PCO wymagające YAG kapsulotomii 9 (9,6%) Krwawienie do komory przedniej 6 (6,4%) Przejściowy wzrost ciśnienia 12 (12,8%) wewnątrzgałkowego PC IOL (posterior capsule intraocular lens) soczewka wewnątrzgałkowa wszczepiana do torebki soczewki; PCO (posterior capsule opacification) zmętnienie tylnej torebki soczewki; YAG kapsulotomia przecięcie tylnej torebki soczewki laserem typu YAG wania zmian cukrzycowych na dnie oczu po roku od zabiegu. W grupie chorych bez retinopatii u 35 pacjentów (37,2%) stwierdzono VA 0,5, w grupie z retinopatią nieproliferacyjną u 30 (31,9%), w grupie z retinopatią przed- i proliferacyjną u 14 (14,9%) osób. Łącznie w całej badanej grupie u 79 (84%) pacjentów zanotowano VA 0,5. W tabeli 4 przedstawiono zmiany VA brak poprawy lub pogorszenie oraz poprawę w poszczególnych grupach chorych o różnym stopniu zaawansowania zmian cukrzycowych na dnie oczu. Pogorszenie lub brak poprawy VA stwierdzono u 9 (9,5%) chorych, natomiast poprawę u 85 (90,5%) badanych. W grupie chorych ze zmianami określanymi jako pogorszenie lub brak poprawy u 1 chorego z retinopatią proliferacyjną stwierdzono tylko pogorszenie ostrości wzroku z powodu krwotoku do ciała szklistego w 11. miesiącu po zabiegu. U pozostałych 8 osób nie odnotowano poprawy ostrości wzroku. Progresję retinopatii w ciągu roku obserwacji przedstawiono na rycinie 1. W 22 oczach (23,4%) stwierdzono cechy progresji retinopatii: 4 przypadki (10,3%) w grupie bez retinopatii, 12 (38,7%) w grupie chorych z retinopatią nieproliferacyjną, 6 (25%) w grupie z retinopatią przed- i proliferacyjną. W tabeli 5 przedstawiono analizę parametrów klinicznych i biochemicznych grupy chorych bez progresji w porównaniu z grupą z progresją retinopatii. Wyniki uzyskane w grupie chorych z progresją retinopatii (n = 22) podczas rocznej obserwacji różniły się od wyników grupy chorych bez progresji (n = 72) znamiennie statystycznie dłuższym czasem trwania cukrzycy i wyższymi wartościami HbA 1c. Odsetek pacjentów leczonych insuliną w grupie z progresją retinopatii był znacznie wyższy niż w grupie bez progresji retinopatii. Wartości skorygowanej ostrości wzroku po rocznej obserwacji u pacjentów bez progresji i z progresją zmian cukrzycowych na dnie oczu przedstawiono w tabeli 6. Tabela 3. Wartości skorygowanej ostrości wzroku w poszczególnych grupach bez retinopatii i z tym schorzeniem rok od zabiegu w badanej grupie Table 3. BCVA in patients with and without retinopathy in study group after 1 year post operation Grupa chorych Wartości ostrości wzroku po zabiegu Ogółem 0,1 0,2 0,4 0,5 0,7 0,8 1,0 Bez retinopatii (%) 1/35 (2,8) 34/35 (97,2) 35 Z retinopatią nieproliferacyjną (%) 3/33 (9,1) 3/33 (9,1) 27/33 (81,8) 33 Z retinopatią przed- 4/26 (15,4) 8/26 (30,8) 9/26 (34,6) 5/26 (19,2) 26 i proliferacyjną (%) n (%) 4 (4,3) 11 (11,7) 13 (13,8) 66 (70,2) 94 (100) Tabela 4. Zmiany skorygowanej wartości ostrości wzroku: bez zmiany/pogorszenie lub poprawa w poszczególnych grupach bez retinopatii i z tym schorzeniem rok po zabiegu Table 4. Changes of BCVA: no change/better and aggravation in patient without and with retinopathy after 1 year post operation Grupa chorych BCVA BCVA Ogółem Bez zmian/gorzej Poprawa Bez retinopatii (%) 39/39 (100) 39 Z retinopatią nieproliferacyjną 3/31 (9,7) 28/31 (90,3) 31 Z retinopatią przed- i prolifearcyjną 6/24 (25) 18/24 (75) 24 n (%) 9 (9,5) 85 (90,5) 94 (100) BCVA wartość skorygowanej ostrości wzroku 200

5 Wanda Romaniuk i wsp. Fakoemulsyfikacja zaćmy a cukrzyca typu 2 Dyskusja Rycina 1. Liczba oczu w każdej grupie przed zabiegiem i liczba oczu w każdej z grup z progresją zmian rok po zabiegu Figure 1. Number of eyes in each group before surgery and number of eyes showing progression in the first year after surgery W grupie chorych z progresją zmian cukrzycowych w 3 oczach (14,3%) osiągnięto VA 0,1, a w grupie bez progresji tylko u 1 pacjenta (1,4%). W pozostałych przedziałach wartości VA grupy nie różniły się istotnie między sobą. W grupie chorych z progresją retinopatii 9 oczu (40,8%) wykazywało cechy CSME, podczas gdy w grupie bez progresji 5 (6,9%). W badaniu u wszystkich pacjentów (n = 94) z cukrzycą typu 2 i z zaćmą wykonano fakoemulsyfikację zmętniałej soczewki z implantacją PC IOL do torebki. Łącznie w badanej grupie 79 (84%) pacjentów osiągnęło VA 0,5. Wynika z tego, że pacjenci z cukrzycą i z zaćmą mają duże szanse na uzyskanie dobrych wyników pooperacyjnych. U chorych na cukrzycę, zwłaszcza tych z retinopatią cukrzycową, istnieje większe ryzyko wystąpienia powikłań pooperacyjnych niż u pacjentów bez cukrzycy głównie odczynów zapalnych, progresji retinopatii i pogorszenia ostrości wzroku [24 26]. Do czynników ryzyka wpływających na obniżenie ostrości wzroku i progresję zmian cukrzycowych po usunięciu zaćmy u chorych na cukrzycę zalicza się: trudności w rozszerzaniu źrenicy i dłuższy czas trwania zabiegu [27], bardziej kruchą strukturę torebki z możliwością uszkodzenia więzadełek soczewki [28], zwiększoną skłonność do odczynów zapalnych w komorze przedniej [25, 26, 29], większe wartości ciśnień wewnątrzgałkowych [21], częstsze występowania CSME [19, 30]. Zabieg operacyjny stanowi dla każdego oka rodzaj chirurgicznego urazu. Może prowadzić do uszkodze- Tabela 5. Charakterystyka kliniczna grupy bez progresji i z progresją retinopatii po zabiegu a Table 5. Clinical characteristics group without and with progression of retinopathy after surgery a Charakterystyka grup Bez progresji retinopatii Progresja retinopatii n (%) 72 (76,6) 22 (23,4) Kobiety/mężczyźni (n) 47/25 12/10 Wiek (lata) 68 (39 91) 69 (39 91) Czas trwania cukrzycy (lata) 12 (0,5 35) b 16 (0,5 31) b Leczenie insuliną i/lub doustnymi lekami hipoglikemicznymi (n) HbA 1c (%) 7,8 (4,2 13,6) b 8,3 (4,9 15,5) b CSME (%) 5 (6,9) 9 (40,9) a Wyniki przedstawiono jako mediana i/lub kwartyle; CSME (clinically significant macular edema) klinicznie znamienny obrzęk plamki; b p < 0,05 Tabela 6. Skorygowane wartości ostrości wzroku po zabiegu u pacjentów bez progresji i z progresją zmian cukrzycowych na dnie oczu Table 6. BCVA after surgery in patients without and with progression of retinopathy Bez progresji (%) Progresja (%) n (%) n (%) Ostrość wzroku 0,1 1 (1,4) 3 (13,6) 4 (4,2) 0,2 0,4 8 (11,1) 3 (13,6) 11 (11,7) 0,5 0,7 8 (11,1) 5 (22,8) 13 (24,5) 0,8 1,0 55 (76,4) 11 (50,0) 66 (59,6) CSME 5 (6,9) 9 (40,9) 14 (14,9) CSME (clinically significant macular edema) klinicznie znamienny obrzęk plamki 201

6 Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2002, tom 2, nr 3 nia bariery krew-siatkówka, pobudzać do powstawania odczynu zapalnego z tworzeniem tkanki włóknistej i formowaniem się zrostów tylnych. W oczach pacjentów chorych na cukrzycę czynniki te działają razem z czynnikami odpowiedzialnymi za uszkodzenie bariery krew- -siatkówka w przebiegu cukrzycy, przyczyniając się do rozwoju bądź progresji retinopatii [24, 25, 29]. Dlatego wydaje się, że fakoemulsyfikacja jako technika najmniej traumatyzująca daje największe szanse na zmniejszenie częstości występowania tych powikłań zwłaszcza u chorych na cukrzycę. U takich osób wykazano znamiennie mniejszą liczbę odczynów zapalnych po wykonaniu fakoemulsyfikacji w porównaniu z EECE [29, 30]. Wyniki badań wykazały, że po fakoemulsyfikacji zaćmy u chorych na cukrzycę typu 2, wśród których większość (60,5%) osób wykazywała przed zabiegiem cechy retinopatii cukrzycowej, można osiągnąć dobre wyniki pooperacyjne. Wartość VA 0,579 stwierdzono u (84%) pacjentów. Podobne wyniki przedstawili w swoich pracach Zaczek i wsp. [31] 79%; Henricsson i wsp. [10] 89% oraz Antcliff i wsp. [21] 74%. Natomiast Mittra i wsp. [32] stwierdzili, że tylko 62% pacjentów z cukrzycą osiągnęło VA 0,5. Różnice te wynikają najprawdopodobniej z niejednorodności badanych grup. Progresję retinopatii autorzy wykazali w przypadku 23,4% badanych oczu. Z badania wykluczono chorych z powikłanym przebiegiem operacji mogącym wpływać na wynik końcowy. Wyniki przedstawiane przez Mittra i wsp. [32] (25%) oraz Zaczek i wsp. [31] (21%) nie odbiegają od danych przedstawionych w niniejszej pracy. Większy odsetek progresji retinopatii po fakoemulsyfikacji i ECCE uzyskali: Antcliff i wsp. [21] 34%; Pollack i wsp. [6] 38% oraz Henricsson i wsp. [10] 43%. Analiza tych wyników jest bardzo trudna ze względu na niejednorodność badanych populacji i różny stopień zmian cukrzycowych na dnie oczu. Dowler i wsp. [30] nie wykazali istotnych statystycznie różnic w progresji retinopatii po fakoemulsyfikacji w porównaniu z ECCE. Podobnie Mittra i wsp. [32] nie udowodnili korzystnego wpływu fakoemulsyfikacji na zmniejszenie częstości progresji retinopatii w porównaniu z ECCE u chorych na cukrzycę z retinopatią. Autorzy wykazali ponadto znamiennie dłuższy czas trwania cukrzycy oraz wyższe stężenie HbA 1c w grupie chorych z progresją retinopatii w porównaniu z grupą bez progresji. Potwierdza to jedynie powszechnie znaną opinię, że podstawowymi czynnikami ryzyka rozwoju i progresji retinopatii u chorych na cukrzycę są czas trwania choroby i stopień jej metabolicznego wyrównania [33 35]. W pracy wykazano w przypadku 14 (14,9%) oczu CSME. Występował on tylko u chorych z cechami retinopatii cukrzycowej. Klinicznie znamienny obrzęk plamki częściej dotyczy chorych na cukrzycę niż osób bez tego schorzenia [19, 30] i znacznie częściej chorych z retinopatią niż bez retinopatii [30, 35]. W piśmiennictwie autorzy wykazali 39% [18] i 50% [19] przypadków CSME u chorych na cukrzycę po ECCE. Wyników tych nie można porównać z wynikami przedstawianego badania ze względu na różnorodność techniki operacyjnej. Natomiast dane dotyczące częstości występowania CSME po fakoemulsyfikacji u chorych na cukrzycę są zbliżone do wyników uzyskanych przez autorów niniejszego badania (15% [30], 15% [31], 17% [32]). Powikłania pooperacyjne poza zmianami dotyczącymi siatkówki zaobserwowane w tym badaniu nie odbiegają zarówno jakościowo, jak i ilościowo od danych przedstawianych przez innych autorów [30, 36, 37]. Wnioski Prezentowane wyniki wskazują, że fakoemulsyfikacja zmętniałej soczewki z implantacją PC IOL jest skuteczną i bezpieczną metodą, która pozwala na poprawę ostrości wzroku, umożliwia ocenę zmian cukrzycowych i przeprowadzenie dalszego leczenia laserem u chorych na cukrzycę. Takich chorych nie powinno się pozbawiać korzyści, jakie oferują nowoczesne techniki operacji zaćmy z implantacją soczewek wewnątrzgałkowych, natomiast należy dokonać wyboru czasu, metody i techniki operacyjnej w celu osiągnięcia jak najlepszych wyników pooperacyjnych. Streszczenie Wstęp. U chorych na cukrzycę istnieje większe ryzyko rozwoju zaćmy. Powoduje ona ograniczenie ostrości wzroku, utrudnia ocenę zmian na dnie oczu oraz uniemożliwia wykonanie fotokoagulacji siatkówki u tych chorych. Dlatego tak ważne jest usunięcie zmętniałej soczewki w celu przywrócenia jak najlepszej ostrości wzroku oraz umożliwienia oceny dna oka. Po zabiegach usunięcia zaćmy u chorych na cukrzycę wykazano występowanie wielu powikłań, a zwłaszcza progresję retinopatii cukrzycowej i niższe wartości ostrości wzroku. Celem pracy była retrospektywna analiza uzyskanych wyników, a zwłaszcza wartości ostrości wzroku, powikłań śródi pooperacyjnych u chorych na cukrzycę typu 2, u których wykonano fakoemulsyfikację zmętniałej soczewki z implantacją PC IOL. Materiał i metody. Badania retrospektywne przeprowadzono w grupie 94 chorych (94 oczy) na cukrzycę typu 2 z zaćmą. W badanej grupie analizowano czas trwania cukrzycy, rodzaj stosowanej terapii, przed- i pooperacyjne 202

7 Wanda Romaniuk i wsp. Fakoemulsyfikacja zaćmy a cukrzyca typu 2 wartości ostrości wzroku, stopień zaawansowania zmian cukrzycowych na dnie oczu oraz progresję retinopatii po zabiegu. U wszystkich chorych wykonano zabieg fakoemulsyfikacji zaćmy z implantacją PC IOL. Okres obserwacji wynosił 1 rok. Wyniki. Ostrość wzroku 0,5 uzyskano w przypadku 79 oczu (84%). Progresję retinopatii podczas rocznej obserwacji stwierdzono w przypadku 22 oczu (23,4%). Obserwowano mały odsetek powikłań śród- i pooperacyjnych. Wnioski. Fakoemulsyfikacja zmętniałej soczewki z implantacją PC IOL wydaje się bezpieczną i użyteczną metodą leczenia zaćmy u chorych na cukrzycę. Zabieg operacyjny wykonany w odpowiednim czasie i właściwa opieka pooperacyjna gwarantują uzyskanie dobrych wyników wysokich wartości ostrości wzroku i małego odsetka powikłań pooperacyjnych. słowa kluczowe: cukrzyca, fakoemulsyfikacja u chorych na cukrzycę, retinopatia cukrzycowa, zaćma i cukrzyca Piśmiennictwo 1. Kleinbeck R., Moss S.E. Prevalence of cataract in a population-based study of persons with diabetes mellitus. Ophthalmology 1985; 92: Nielsen N.V., Vinding T. The prevalence of cataract in insulin-dependent and non-insulin-dependent-diabetes mellitus. Acta Ophthalmol. Scand. 1984; 62: Jaffe G.J., Burton T.C. Progression of nonproliferative diabetic retinopathy following cataract extraction. Arch Ophthalmol. 1988; 106: Jaffe G.J., Burton T.C., Kuhn E., Prescott A., Hartz A. Progression of nonproliferative diabetic retinopathy and visual outcome after extracapsular cataract extraction and intraocular lens implantation. Am. J. Ophthalmol. 1992; 114: Pollack A., Dotan S., Oliver M. Progression of diabetic retinopathy after cataract extraction. Br. J. Ophthalmol. 1991; 75: Pollack A., Leiba H., Bukelman A., Abrahami S., Oliver M. The course of diabetic retinopathy following cataract surgery in eyes previously treated by laser photocoagulation. Br. J. Ophthalmol. 1992; 76: Cunliffe I.A., Flangan D.W., George N.D.L., Aggarwaal R.I., Moore A.T. Extracapsular cataract surgery with lens implantation in diabetics with and without proliferative retinopathy. Br. J. Ophthalmol. 1991; 75: Hykin P.G., Gregson R.M., Stevens I.D., Hamilton P.A.M. Extracapsular cataract extraction in prolifeartive diabetic retinopathy. Ophthalmology 1993; 100: Schatz H., Atienza D., McDonald H.R., Johnson R.N. Severe diabetic retinopathy after cataract surgery. Am. J. Ophthalmol. 1994; 117: Henricson M., Heijl A., Janzon. Diabetic retinopathy before and after cataract surgery. Br. J. Ophthalmol. 1996; 80: Aiello L.M., Wand M., Liang G. Neovascular glaucoma and vitreous hemorrhage following cataract surgery in patients with diabetes mellitus. Ophthalmology 1983; 90: Sadiq S.A., Chatterjee A., Vernon S.A. Progression of diabetic retinopathy and rubeotic glaucoma following cataract surgery. Eye 1995; 9: Tsopelas N., Kokolakis N., Droutsas D., Theodossiadis G. Extracapsular cataract extraction in diabetic eyes:the role of YAG laser capsulotomy. Doc. Ophthalmol. 1995; 91: Zheng L., Merriam J.C., Zaider M. Astigmatism and visual recovery after large incision extracapsular cataract surgery and small incision for phacoemulsification. Trans. Am. Ophthalmol. Soc. 1997; 95: Laurell C.G., Wickstrom K., Zetterstrom C. Inflammatory response after endocapsular phacoemulsification or conventional extracapsular lens extraction in the rabbi eye. Acta Ophthalmol. Scand. 1997; 75: Fergusson V.M.G., Spalton D.J. Continued breakdown of the blood aqueous barrier following cataract surgery. Br. J. Ophthalmol. 1992; 76: Zaczek A., Zetterstroom C. Aqueous flare intensity after phacoemulsification in patients with diabetes mellitus. J. Catarct. Refract Surg. 1998; 24: Pollack A. Leiba H., Bukelman A., Oliver M. Cystoid macular oedema following cataract extraction in patients with diabetes. Br. J. Ophtahlmol. 1992; 76: Menchini U., Bandello F., Brancato R., Camesasca F., Galdini M. Cystoid macular oedema after extracapsular extraction and intraocular lens implantation in diabetic patients without retinopathy. Br. J. Ophthalmol. 1993; 77: Tognetto D., Ravalicco G. Inflammatory cell adhesion and surface defects on heparin-surface-modified poly (methyl methacrylate) intraocular lenses in diabetic patients. J. Catarct. Refract Surg. 2001; 27: Antcliff R.J., Poulson A., Flangan D.W. Phacoemulsification in diabetics. Eye 1996; 10: Photocoagulation for diabetic macular edema. Early Treatment Diabetic Retinopathy Study report number 1. Early Treatment Diabetic Retinopathy Study Research Group. Arch. Ophthalmol. 1985; 103: Photocoagulation treatment of proliferative diabetic retinopathy. Clinical application of Diabetic Retinopathy Study (DRS) findings, DRS Report number 8. Diabetic Retinopathy Study Research Group. Ophthalmology 1981; 88: Wagner T., Knaflic D., Rauber M. Influence of cataract surgery on the diabetic eye: a prospective study. Ger. J. Ophthalmol. 1996; 5: Krupsky S., Zalish M., Oliver M. Anterior segment complications in diabetic patients following extracapsular cataract extraction and posterior chamber intraocular lens implantation. Ophthalmic Surg. 1991; 22: Benson W.E., Brown G.C., Tasman W. Extracapsular cataract extraction with placement of a posterior chamber lens in patients with diabetic retinopathy. Ophthalmology 1993; 100: Zaczek A., Zettersrom C. Cataract surgery and pupil size in patients with diabetes mellitus. Acta Ophthalmol. Scand. 1997; 75: Kuchle M., Schonherr U., Dieckman U. Risk factors for capsular rupture and vitreous loss in extracapsular cataract extraction. The Erlangen Ophthalmology Group. Fortschr Ophthalmol. 1989; 86: Muller-Jensen K., Rorig M., Hagele J. Effect of cataract technique and duration of surgery on fibrin reaction after IOL implantation. Ophthalmologe 1997; 94: Dowler J., Hykin Ph., Hamilton P. Phacoemulsification versus extracapsular cataract extraction in patients with diabetes. Ophthalmology 2000; 107: Zaczek A., Olivestedt, Zetterstrom Ch. Visual outcome after phacoemulsification and IOL implantation in diabetic patients. Br. J. Ophthalmol. 1999; 83: Mittra R., Berrillo J., Dev Suddeep., Mieler W., Koenig S. Retinopathy progression and visual outcomes after phacoemulsification in patients with diabetes mellitus. Arch. Ophthalmol. 2000; 118:

8 Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2002, tom 2, nr Klein R., Klein B.E.K., Moss S.E., Cruickshanks K.J. Relationship of hyperglikemia to the long-term incidence and progression of diabetic retinopathy. Arch. Intern. Med. 1994; 154: Klein R., Klien B.E.K., Moss S.E., Davis M.D., DeMets D.L. The Wisconsin epidemiologic study of diabetic retinopathy IX. Four-year incidence and progression of diabetic retinopathy when age at diagnosis is less than 30 years. Arch. Ophthalmol. 1989; 107: Klein R., Klein B.E.K., Moss S.E., Cruickshanks K.J. The Wis- -consin Epidemiologic Study of Diabetic Retinopathy XIV. Ten- -year incidence and progression of diabetic retinopathy. Arch. Ophthalmol. 1994; 112: Ionides A., Dowler J.G.F., Hykin P.G. Posterior capsule opacification following diabetic extracapsular cataract extraction. Eye 1994; 8: Pande M.V., Spalton D.J., Kerr-Muir M.G., Marshall J. Post- -operative inflammatory response to phacoemulsification and extracapsular cataract surgery: aqueous flare and cells. J. Catarct. Refract Surg. 1996; 22:

lek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała

lek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych

Bardziej szczegółowo

Retinopatia cukrzycowa

Retinopatia cukrzycowa Retinopatia cukrzycowa Retinopatia cukrzycowa jest w krajach rozwiniętych jedną z głównych przyczyn ślepoty. Rozwija się u znacznej liczby pacjentów długo chorujących na cukrzycę, która może być przyczyną

Bardziej szczegółowo

JASKRA SIATKÓWKA. Zaćma ROGÓWKA OKULISTYKA DZIECIĘCA CHIRURGIA REFRAKCYJNA

JASKRA SIATKÓWKA. Zaćma ROGÓWKA OKULISTYKA DZIECIĘCA CHIRURGIA REFRAKCYJNA JASKRA SIATKÓWKA Zaćma ROGÓWKA OKULISTYKA DZIECIĘCA CHIRURGIA REFRAKCYJNA Copyright American Academy of Ophthalmology, October 2013 www.aao.org 2013 PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA

Bardziej szczegółowo

Ocena skuteczności fotokoagulacji laserowej w leczeniu klinicznie znamiennego cukrzycowego obrzęku plamki w nieproliferacyjnej retinopatii cukrzycowej

Ocena skuteczności fotokoagulacji laserowej w leczeniu klinicznie znamiennego cukrzycowego obrzęku plamki w nieproliferacyjnej retinopatii cukrzycowej Joanna Markowska, Mariola Dorecka, Wanda Romaniuk PRACA ORYGINALNA Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Oczu Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Nr 5 im. Św. Barbary

Bardziej szczegółowo

Wczesne pogorszenie retinopatii cukrzycowej w cukrzycy typu 1 po włączeniu intensywnej insulinoterapii

Wczesne pogorszenie retinopatii cukrzycowej w cukrzycy typu 1 po włączeniu intensywnej insulinoterapii Ann. Acad. Med. Gedan., 2007, 37, 143 149 Ewa Zdybel¹, Jarosława Krajka-Lauer², Anna Korzon-Burakowska¹ Wczesne pogorszenie retinopatii cukrzycowej w cukrzycy typu 1 po włączeniu intensywnej insulinoterapii

Bardziej szczegółowo

Centrum Badań Naukowych, Chirurgia Refrakcyjna "LUMED"

Centrum Badań Naukowych, Chirurgia Refrakcyjna LUMED Terapia anty-vegf i fotokoagulacją laserem żółtym w leczeniu CSCR w grupie młodych mężczyzn Autorzy: dr. Ludmiła Popowska, Lumed Centrum Badań Chirurgii Refrakcyjnej w Opocznie dr. Tomasz Grędysa, Europejskie

Bardziej szczegółowo

Retinopatia cukrzycowa

Retinopatia cukrzycowa ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Donald S. Fong, Lloyd Aiello, Thomas W. Gardner, George L. King, George Blankenship, Jerry D. Cavallerano, Fredrick L. Ferris III, Ronald

Bardziej szczegółowo

Joanna Markowska, Mariola Dorecka, Wanda Romaniuk, Henryk Kozioł

Joanna Markowska, Mariola Dorecka, Wanda Romaniuk, Henryk Kozioł Joanna Markowska, Mariola Dorecka, Wanda Romaniuk, Henryk Kozioł PRACA ORYGINALNA Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Oczu Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr

Bardziej szczegółowo

Retinopatia cukrzycowa

Retinopatia cukrzycowa ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Retinopatia cukrzycowa Diabetic retinopathy Przedrukowano za zgodą z: Diabetes Care 2002, 25, supl. A, S90 S93 Badania przesiewowe w kierunku

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych

Bardziej szczegółowo

Porównanie skuteczności i bezpieczeństwa fakoemulsyfikacji koaksjalnej wykonanej przez cięcie 2,65 mm i 2,2 mm w badaniu prospektywnym randomizowanym.

Porównanie skuteczności i bezpieczeństwa fakoemulsyfikacji koaksjalnej wykonanej przez cięcie 2,65 mm i 2,2 mm w badaniu prospektywnym randomizowanym. lek. med. Monika Aniukiewicz Porównanie skuteczności i bezpieczeństwa fakoemulsyfikacji koaksjalnej wykonanej przez cięcie 2,65 mm i 2,2 mm w badaniu prospektywnym randomizowanym. Streszczenie Wstęp Fakoemulsyfikacja

Bardziej szczegółowo

Diabetic Retinopathy Clinical Research Network

Diabetic Retinopathy Clinical Research Network Randomizowane badanie porównujące doszklistkowe podanie acetonidu triamcinolonu i fotokoagulacji ogniskowej lub typu grid w przypadku cukrzycowego obrzęku plamki Diabetic Retinopathy Clinical Research

Bardziej szczegółowo

Zaćma. Sandra Zuziak 2013-07-29

Zaćma. Sandra Zuziak 2013-07-29 Zaćma Sandra Zuziak 1 Zaćma zajmuje pierwsze miejsce w rankingu przyczyn ślepoty we współczesnym świecie wg statystyk Światowej Organizacji Zdrowia www.korektorzdrowia.pl 2 Definicja Zaćma (łac. cataracta)

Bardziej szczegółowo

Ocena skuteczności zabiegów przeciwjaskrowych z zastosowaniem stentu Ex-PRESS u chorych z jaskrą pierwotną i wtórną otwartego kąta

Ocena skuteczności zabiegów przeciwjaskrowych z zastosowaniem stentu Ex-PRESS u chorych z jaskrą pierwotną i wtórną otwartego kąta Ocena skuteczności zabiegów przeciwjaskrowych z zastosowaniem stentu Ex-PRESS u chorych z jaskrą pierwotną i wtórną otwartego kąta Surgical outcomes of the Ex-PRESS glaucoma filtration device in primary

Bardziej szczegółowo

LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3)

LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 882 Poz. 79 Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie neowaskularnej

Bardziej szczegółowo

LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3)

LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 761 Poz. 48 Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) ŚWIADCZENIOBIORCY afliberceptem

Bardziej szczegółowo

LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3)

LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie neowaskularnej (wysiękowej) postaci afliberceptem

Bardziej szczegółowo

LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3)

LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 904 Poz. 133 Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.

Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o. Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych

Bardziej szczegółowo

Konsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku

Konsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku Konsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego 1 Konsensus okulistyczno-położniczy

Bardziej szczegółowo

Czerwcowe spotkania ze specjalistami. Profilaktyka jaskry. Marek Rzendkowski Pryzmat-Okulistyka, Gliwice

Czerwcowe spotkania ze specjalistami. Profilaktyka jaskry. Marek Rzendkowski Pryzmat-Okulistyka, Gliwice Czerwcowe spotkania ze specjalistami Profilaktyka jaskry Marek Rzendkowski Pryzmat-Okulistyka, Gliwice Gliwice, czerwiec 2018 Co robić żeby czegoś nie przeoczyć?... - Wada wzroku - okulary - Jaskra ważna

Bardziej szczegółowo

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją 234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE. Słowa kluczowe: różnowzroczność, astygmatyzm, soczewka toryczna, zaćma, fakoemulsyfikacja, wyniki ABSTRACT

STRESZCZENIE. Słowa kluczowe: różnowzroczność, astygmatyzm, soczewka toryczna, zaćma, fakoemulsyfikacja, wyniki ABSTRACT Skuteczne leczenie anizometropii osiowej astygmatycznej z zastosowaniem torycznej soczewki wewnątrzgałkowej podczas fakoemulsyfikacji zaćmy opis przypadku Implantation of toric intraocular lens during

Bardziej szczegółowo

Autorzy: Ludmiła Popowska, Tomasz Grędysa

Autorzy: Ludmiła Popowska, Tomasz Grędysa Funkcjonalna ostrość wzroku badana metodą testu wrażliwości na kontrast (F.A.C.T.) u pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi siatkówki po wszczepach soczewki z filtrem światła fioletowego. Autorzy: Ludmiła

Bardziej szczegółowo

Anna Okruszko. Praca na stopień doktora nauk medycznych. Promotor: Dr hab. n. med. Maria Kmera-Muszyńska

Anna Okruszko. Praca na stopień doktora nauk medycznych. Promotor: Dr hab. n. med. Maria Kmera-Muszyńska Anna Okruszko Ocena stanu bariery naczyniowej oka u chorych z przedarciowym odwarstwieniem siatkówki w prognozowaniu rozwoju pooperacyjnej witreoretinopatii proliferacyjnej (PVR) Praca na stopień doktora

Bardziej szczegółowo

1. Stanowisko Konsultanta

1. Stanowisko Konsultanta 1. Stanowisko Konsultanta krajowego ds. okulistyki w sprawie postępowania w przypadku schorzeń z zakresu chirurgii szklistkowo- -siatkówkowej wymagających interwencji w trybie pilnym Robert Rejdak, Marcin

Bardziej szczegółowo

LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3). Ważne: od dnia 01 stycznia 2017 r.

LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3). Ważne: od dnia 01 stycznia 2017 r. Załącznik B.70. LECZENIE NEOWASKULARNEJ (WYSIĘKOWEJ) POSTACI ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM (AMD) (ICD-10 H35.3). Ważne: od dnia 01 stycznia 2017 r. ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie neowaskularnej

Bardziej szczegółowo

S T R E S Z C Z E N I E

S T R E S Z C Z E N I E STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób

Bardziej szczegółowo

Informacje dla pacjenta Chirurgiczne leczenie zaćmy

Informacje dla pacjenta Chirurgiczne leczenie zaćmy Cataract surgery Informacje dla pacjenta Chirurgiczne leczenie zaćmy Wstęp Ulotka ta została opracowana w celu zapewnienia Państwu informacji o chirurgicznym leczeniu zaćmy. Znajdą w niej Państwo informacje

Bardziej szczegółowo

Rozwój retinopatii i zaburzeń ostrości widzenia oraz czynniki ryzyka ich wystąpienia u chorych na cukrzycę typu 2 w porównaniu z grupą kontrolną

Rozwój retinopatii i zaburzeń ostrości widzenia oraz czynniki ryzyka ich wystąpienia u chorych na cukrzycę typu 2 w porównaniu z grupą kontrolną PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Raija M. Voutilainen-Kaunisto, Markku E. Teräsvirta, Matti I.J. Uusitupa, Leo K. Niskanen Rozwój retinopatii i zaburzeń ostrości widzenia oraz czynniki ryzyka ich wystąpienia

Bardziej szczegółowo

METODA DUET. Sulcoflex Trifocal. Soczewka wewnątrzgałkowa. & procedura DUET. Elastyczne rozwiązanie pozwalające przywrócić wzrok

METODA DUET. Sulcoflex Trifocal. Soczewka wewnątrzgałkowa. & procedura DUET. Elastyczne rozwiązanie pozwalające przywrócić wzrok METODA DUET Elastyczne rozwiązanie pozwalające przywrócić wzrok Najszczęśliwsi pacjenci to tacy, którzy dobrze znają dostępne możliwości Co roku na całym świecie wykonywanych jest 27 mln operacji zaćmy

Bardziej szczegółowo

Jolanta Oficjalska CZY POTRZEBUJEMY KRAJOWEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I LECZENIA RETINOPATII CUKRZYCOWEJ?

Jolanta Oficjalska CZY POTRZEBUJEMY KRAJOWEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I LECZENIA RETINOPATII CUKRZYCOWEJ? Jolanta Oficjalska CZY POTRZEBUJEMY KRAJOWEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I LECZENIA RETINOPATII CUKRZYCOWEJ? EPIDEMIOLOGIA Retinopatia cukrzycowa jest główną przyczyną ślepoty dorosłych w krajach rozwiniętych

Bardziej szczegółowo

DiabControl RAPORT KOŃCOWY

DiabControl RAPORT KOŃCOWY DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor

Bardziej szczegółowo

Załącznik do wytycznych operacyjnego leczenia zaćmy u pacjentów z astygmatyzmem rogówkowym

Załącznik do wytycznych operacyjnego leczenia zaćmy u pacjentów z astygmatyzmem rogówkowym Załącznik do wytycznych operacyjnego leczenia zaćmy u pacjentów z astygmatyzmem rogówkowym Copyright by 2019 Wszystkie prawa zastrzeżone. Żadna część poniższej publikacji nie może być kopiowana i przechowywana

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie

Bardziej szczegółowo

PORADNIK PACJENTA ZAĆMA. Prawidłowe widzenie. Początkowe stadium choroby. Zaawansowane stadium choroby

PORADNIK PACJENTA ZAĆMA. Prawidłowe widzenie. Początkowe stadium choroby. Zaawansowane stadium choroby PORADNIK PACJENTA ZAĆMA Prawidłowe widzenie Początkowe stadium choroby Zaawansowane stadium choroby Zaćma definicja SCHEMAT OKA ROGÓWKA SIATKÓWKA ZDROWA SOCZEWKA W zdrowym oku światło dostaje się do oka

Bardziej szczegółowo

Implanty przetokowe typu Ex-PRESS w zaawansowanych postaciach jaskry doniesienie wstępne

Implanty przetokowe typu Ex-PRESS w zaawansowanych postaciach jaskry doniesienie wstępne Implanty przetokowe typu Ex-PRESS w zaawansowanych postaciach jaskry doniesienie wstępne Preliminary reports on efficiency of use Ex-PRESS glaucoma filtration device in advanced glaucoma Agnieszka Małachowska,

Bardziej szczegółowo

Jedynym obecnie znanym sposobem leczenia jaskry jest obniżanie ciśnienia wewnątrzgałkowego

Jedynym obecnie znanym sposobem leczenia jaskry jest obniżanie ciśnienia wewnątrzgałkowego Jacek P. Szaflik Katedra i Klinika Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Jacek P. Szaflik Jaskra jest chorobą nieuleczalną Jednak

Bardziej szczegółowo

Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze

Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia

Bardziej szczegółowo

Konsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku.

Konsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku. Warszawa, dn. 09.02.2017 r. Konsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku. Aktualizacja 9 lutego 2017 Konsensus opracowała

Bardziej szczegółowo

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Vol. 3/2004 Nr 1(6) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Możliwości zastosowania aparatu RTA analizatora grubości siatkówki w monitorowaniu stanu narządu wzroku u dzieci i młodzieży z cukrzycą

Bardziej szczegółowo

POLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE

POLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE POLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE Iwona Grabska-Liberek Badania przesiewowe w kierunku jaskry ważnym elementem profilaktyki Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Klinika Okulistyki Działania PTO na

Bardziej szczegółowo

LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB

LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB REUMATYCZNYCH U PACJENTÓW 65+ Włodzimierz Samborski Katedra Reumatologii i Rehabilitacji Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB REUMATYCZNYCH

Bardziej szczegółowo

Struktury oka, które odgrywają rolę w mechanizmie powstawania jaskry:

Struktury oka, które odgrywają rolę w mechanizmie powstawania jaskry: Jaskra podstawowe informacje Oko budowa Twardówka Siatkówka Nerw wzrokowy Ciecz wodnista Rogówka Tęczówka Mięśnie oka Źrenica Soczewka Ciało rzęskowe Ciało szkliste Struktury oka, które odgrywają rolę

Bardziej szczegółowo

inwalidztwo rodzaj pracy

inwalidztwo rodzaj pracy Zdrowie jest najważniejsze Wykłady wraz z konsultacjami medycznymi realizowane przez Stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi Bogufałów Źródło Baryczy w ramach wspierania realizacji zadania publicznego przez

Bardziej szczegółowo

Choroba cukrzycowa oczu

Choroba cukrzycowa oczu Choroba cukrzycowa oczu W języku medycznym cukrzyca w oczach to retinopatia cukrzycowa. Zwykle takie rozpoznanie stawia okulista i kieruje pacjenta na odpowiednie leczenie. Leczeniem cukrzycy w oczach

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie ranibizumabu w leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki w materiale własnym

Zastosowanie ranibizumabu w leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki w materiale własnym Zastosowanie ranibizumabu w leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki w materiale własnym The application of ranibizumab in therapy of diabetic macular edema own observations Małgorzata Marczak Oddział Okulistyczny

Bardziej szczegółowo

OPERACYJNE USUNIĘCIE ZAĆMY POŁĄCZONE Z WSZCZEPEM SZTUCZNEJ SOCZEWKI

OPERACYJNE USUNIĘCIE ZAĆMY POŁĄCZONE Z WSZCZEPEM SZTUCZNEJ SOCZEWKI Strona1 OPERACYJNE USUNIĘCIE ZAĆMY POŁĄCZONE Z WSZCZEPEM SZTUCZNEJ SOCZEWKI Szanowni Państwo, Rutynowe badanie okulistyczne wykazało u Pani/Pana obecność zaćmy, która powoduje zaburzenia widzenia w jednym

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 23/2014 z dnia 10 marca 2014 r. o projekcie programu Program badań przesiewowych w kierunku wczesnego wykrywania

Bardziej szczegółowo

Zasady postępowania w cukrzycowym obrzęku plamki

Zasady postępowania w cukrzycowym obrzęku plamki Zasady postępowania w cukrzycowym obrzęku plamki Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego 1 Zasady postępowania w cukrzycowym obrzęku plamki (ang. DME - Diabetic Macular Edema) Stan na dzień 12.12.2013

Bardziej szczegółowo

PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA W PRAKTYCE KLINICZNEJ (Preferred Practice Pattern PPP)

PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA W PRAKTYCE KLINICZNEJ (Preferred Practice Pattern PPP) PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA W PRAKTYCE KLINICZNEJ (Preferred Practice Pattern PPP) Podsumowanie założeń dla zalecanych algorytmów postępowania w praktyce klinicznej Wstęp....................................................................................................1

Bardziej szczegółowo

I Sesja satelitarna: Bayer 1 st Satellite Session: Bayer

I Sesja satelitarna: Bayer 1 st Satellite Session: Bayer Sesje satelitarne I Sesja satelitarna: Bayer 1 st Satellite Session: Bayer Czwartek 8 czerwca / Thursday 8 th June 12:00 12:45 Leczenie wysiękowej postaci AMD. Wyniki leczenia wysiękowej postaci AMD na

Bardziej szczegółowo

OCENA ASTYGMATYZMU INDUKOWANEGO CHIRURGICZNIE W TECHNICE BIMANUALNEJ OPERACJI ZAĆMY. Promotor pomocniczy: dr n. med.

OCENA ASTYGMATYZMU INDUKOWANEGO CHIRURGICZNIE W TECHNICE BIMANUALNEJ OPERACJI ZAĆMY. Promotor pomocniczy: dr n. med. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Katedra Okulistyki Klinika Chirurgii Siatkówki i Ciała Szklistego Kierownik: Dr hab. n. med. Jerzy Mackiewicz Lek. med. Agata Prokopiuk OCENA ASTYGMATYZMU INDUKOWANEGO CHIRURGICZNIE

Bardziej szczegółowo

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with

Bardziej szczegółowo

Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym

Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym 167 GERIATRIA 2011; 5: 167172 Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCEBASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted: 15.06.2011 Zaakceptowano/Accepted: 26.2011 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych

Bardziej szczegółowo

Stadium R3: retinopatia cukrzycowa proliferacyjna i zaawansowana retinopatia cukrzycowa

Stadium R3: retinopatia cukrzycowa proliferacyjna i zaawansowana retinopatia cukrzycowa 9 Stadium R3: retinopatia cukrzycowa proliferacyjna i zaawansowana retinopatia cukrzycowa Peter H. Scanlon ISTOTNE ELEMENTY ANATOMII Nowe naczynia powstające w przebiegu retinopatii cukrzycowej dzieli

Bardziej szczegółowo

Magdalena Pauk- Domańska. Promotor pracy: Prof. dr hab. n. med. Wiesław Jakubowski

Magdalena Pauk- Domańska. Promotor pracy: Prof. dr hab. n. med. Wiesław Jakubowski Streszczenie rozprawy doktorskiej Magdalena Pauk- Domańska Ocena przydatności ultrasonografii dopplerowskiej w badaniu tętnicy ocznej i środkowej siatkówki u pacjentów z cukrzycą typu 1 bez zmian na dnie

Bardziej szczegółowo

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )

Bardziej szczegółowo

Ocena stanu przedmiotowego siatkówki centralnej po laseroterapii

Ocena stanu przedmiotowego siatkówki centralnej po laseroterapii PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Marta Misiuk-Hojło 1, Aneta Hill-Bator 1, Piotr Marszalik 2, Maria Magnowska-Woźniak 3 1 Katedra i Klinika Okulistyki Akademii Medycznej we Wrocławiu 2 Katedra i Zakład

Bardziej szczegółowo

PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA W PRAKTYCE KLINICZNEJ (Preferred Practice Pattern PPP)

PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA W PRAKTYCE KLINICZNEJ (Preferred Practice Pattern PPP) PODSUMOWANIE ZAŁOŻEŃ DLA ZALECANYCH ALGORYTMÓW POSTĘPOWANIA W PRAKTYCE KLINICZNEJ (Preferred Practice Pattern PPP) Podsumowanie założeń dla zalecanych algorytmów postępowania w praktyce klinicznej Wstęp....................................................................................................1

Bardziej szczegółowo

Stopa cukrzycowa. Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B.

Stopa cukrzycowa. Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B. Stopa cukrzycowa Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B. Wyrzykowski Stopa cukrzycowa - definicja Infekcja, owrzodzenie lub destrukcja

Bardziej szczegółowo

Polish version: Your guide to diabetic retinopathy screening. Twój przewodnik po badaniu na obecność retinopatii cukrzycowej

Polish version: Your guide to diabetic retinopathy screening. Twój przewodnik po badaniu na obecność retinopatii cukrzycowej Polish version: Your guide to diabetic retinopathy screening Twój przewodnik po badaniu na obecność retinopatii cukrzycowej Co to jest retinopatia cukrzycowa? Jest to choroba spowodowana cukrzycowymi zmianami

Bardziej szczegółowo

Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.

Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski

Bardziej szczegółowo

Śląskie Centrum Chorób Serca. Cukrzyca. Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii

Śląskie Centrum Chorób Serca. Cukrzyca. Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii Śląskie Centrum Chorób Serca Cukrzyca Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii Warszawa 26.11.2014 Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia Neuropatia

Bardziej szczegółowo

Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce

Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Badanie nr: GLIME_L_00670 przeprowadzenie i opracowanie wyników

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RAMOWY Framework programme

PROGRAM RAMOWY Framework programme CZWARTEK 6 CZERWCA / Thursday 6 th June Hotel Leonardo Royal, ul. Grzybowska 45, Warszawa Sala Mona i Lisa WALNE ZGROMADZENIE ZARZĄDU GŁÓWNEGO POLSKIEGO TOWARZYSTWA OKULISTYCZNEGO Rada Okulistów Polskich

Bardziej szczegółowo

Wytyczne postępowania w terapii cukrzycowego obrzęku plamki

Wytyczne postępowania w terapii cukrzycowego obrzęku plamki Wytyczne postępowania w terapii cukrzycowego obrzęku plamki Copyright by Polskie Towarzystwo Okulistyczne 2017 Wszystkie prawa zastrzeżone. Żadna część poniższej publikacji nie może być kopiowana i przechowywana

Bardziej szczegółowo

OPHTHALMOLOGIC CARE OF TYPE 1 AND 2 DIABETES PATIENTS A RETROSPECTIVE STUDY DONE AMONG PATIENTS OF THE DEPARTMENT OF DIABETOLOGY OF UMS OF POZNAŃ

OPHTHALMOLOGIC CARE OF TYPE 1 AND 2 DIABETES PATIENTS A RETROSPECTIVE STUDY DONE AMONG PATIENTS OF THE DEPARTMENT OF DIABETOLOGY OF UMS OF POZNAŃ Nowiny Lekarskie 7, 76,, -9 JULIA BRZEZIŃSKA, JADWIGA BERNARDCZYK-MELLER OPIEKA OKULISTYCZNA U PACJENTÓW Z TYPEM I CUKRZYCY BADANIE RETROSPEKTYWNE PRZEPROWADZONE WŚRÓD CHORYCH HOSPITALIZOWANYCH W KLINICE

Bardziej szczegółowo

6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej

6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488

Bardziej szczegółowo

POWIKŁANIA. Personal solutions for everyday life.

POWIKŁANIA. Personal solutions for everyday life. POWIKŁANIA Personal solutions for everyday life. Powikłania Cukrzyca występuje u osób, w przypadku których organizm nie potrafi sam kontrolować poziomu glukozy we krwi (określanego również jako poziom

Bardziej szczegółowo

Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu

Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Karolina Mroczkowska Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło Critical Care 2018: Respiratory management in patients

Bardziej szczegółowo

BADANIE WZROKU TO WIĘCEJ NIŻ KOREKCJA

BADANIE WZROKU TO WIĘCEJ NIŻ KOREKCJA BADANIE WZROKU TO WIĘCEJ NIŻ KOREKCJA Badanie wzroku Oczy to okno, przez które widać ogólny stan Twojego zdrowia Oczy ujawniają dużo więcej informacji na temat naszego stanu zdrowia niż tylko to, jaką

Bardziej szczegółowo

Choroby narządu wzroku

Choroby narządu wzroku WYBRANE WSKAŹNIKI LECZENIA ZAĆMY W POLSCE [ANALIZOWANY OKRES SPRAWOZDAWCZY] STRUKTURA ROZLICZONYCH JGP W POLSCE Choroby narządu wzroku SEKCJA B - DOROŚLI (2017) Stan obecny i perspektywa rozwoju Liczba

Bardziej szczegółowo

Załącznik Nr 4 do Zarządzenia Nr VII/641/2016 Prezydenta Miasta Rzeszowa z dnia 14 kwietnia 2016 r. Umowa Nr. 2016

Załącznik Nr 4 do Zarządzenia Nr VII/641/2016 Prezydenta Miasta Rzeszowa z dnia 14 kwietnia 2016 r. Umowa Nr. 2016 Umowa Nr. 2016 Załącznik Nr 4 do Zarządzenia Nr VII/641/2016 Prezydenta Miasta Rzeszowa z dnia 14 kwietnia 2016 r. na realizację programu polityki zdrowotnej pn.: Program badan przesiewowych w kierunku

Bardziej szczegółowo

Maciej Pawlak. Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych.

Maciej Pawlak. Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych. Maciej Pawlak Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych. Prospektywne randomizowane badanie porównujące zastosowanie dwóch różnych koncepcji siatki i staplera

Bardziej szczegółowo

DME. Science of. UCZ SIĘ, OBSERWUJ, DZIEL SIĘ Przewodnik pacjenta Cukrzycowy obrzęk plamki

DME. Science of. UCZ SIĘ, OBSERWUJ, DZIEL SIĘ Przewodnik pacjenta Cukrzycowy obrzęk plamki Science of DME www.scienceofdme.org UCZ SIĘ, OBSERWUJ, DZIEL SIĘ Przewodnik pacjenta Cukrzycowy obrzęk plamki Niniejsza broszura jest przeznaczona dla każdej osoby chorującej na cukrzycę typu 1 i typu

Bardziej szczegółowo

OCENA WRAŻLIWOŚCI NA OLŚNIENIE PO LECZENIU ODWARSTWIENIA SIATKÓWKI*

OCENA WRAŻLIWOŚCI NA OLŚNIENIE PO LECZENIU ODWARSTWIENIA SIATKÓWKI* Medycyna Pracy 2003; 54 (4): 341 345 341 Małgorzata Maksymowicz 1 Krystyna Raczyńska 2 Jarosław Maksymowicz 3 OCENA WRAŻLIWOŚCI NA OLŚNIENIE PO LECZENIU ODWARSTWIENIA SIATKÓWKI* REACTION TO DAZZLEMENT

Bardziej szczegółowo

Retinopatia cukrzycowa więcej pacjentów, mniej laseroterapii Dynamiczne badanie populacyjne w Tayside (Szkocja)

Retinopatia cukrzycowa więcej pacjentów, mniej laseroterapii Dynamiczne badanie populacyjne w Tayside (Szkocja) PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 James H. Vallance 1, Peter J. Wilson 1, Graham P. Leese 2, 3, Ritchie McAlpine 4, Caroline J. MacEwen 1, John D. Ellis 1 1 Klinika Okulistyki, Szpital i Szkoła Medyczna

Bardziej szczegółowo

PONIEWAŻ ZAPEWNIAJĄ PRECYZYJNĄ KOREKCJĘ ASTYGMATYZMU

PONIEWAŻ ZAPEWNIAJĄ PRECYZYJNĄ KOREKCJĘ ASTYGMATYZMU DLACZEGO TORYCZNE SOCZEWKI WEWNĄTRZGAŁKOWE? PONIEWAŻ ZAPEWNIAJĄ PRECYZYJNĄ KOREKCJĘ ASTYGMATYZMU INFORMACJA DLA PACJENTA Leczenie zaćmy ROZUMIEM, MAM ZAĆMĘ. CO TERAZ? ROZUMIEMY PANA/PANI OBAWY MOŻEMY PANU/PANI

Bardziej szczegółowo

Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia

Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie

Bardziej szczegółowo

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie

Bardziej szczegółowo

REFRAKCYJNA WYMIANA SOCZEWKI

REFRAKCYJNA WYMIANA SOCZEWKI Strona1 REFRAKCYJNA WYMIANA SOCZEWKI Zabiegi refrakcyjnej wymiany soczewki stosowane są w celu likwidacji / korekcji wad wzroku: krótkowzroczności, dalekowzroczności i astygmatyzmu. Na czym polega zabieg

Bardziej szczegółowo

Choroby narządu wzroku

Choroby narządu wzroku WYBRANE WSKAŹNIKI LECZENIA ZAĆMY W POLSCE [ANALIZOWANY OKRES SPRAWOZDAWCZY] STRUKTURA ROZLICZONYCH JGP W POLSCE Choroby narządu wzroku SEKCJA B - DOROŚLI (październik - grudzień 2018 r.) Stan obecny i

Bardziej szczegółowo

David Levy. P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA

David Levy. P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA David Levy P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA David Levy m d P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA Redakcja naukowa tłumaczenia prof. dr hab. n. med. W ALDEM AR KARNAFEL Z języka angielskiego tłumaczyła dr

Bardziej szczegółowo

Glaucoma-profi laxis 2015

Glaucoma-profi laxis 2015 bezpłatny zestaw pomiarów: pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego metodą bezkontaktową pachymetria (mierzenie grubości rogówki) autorefraktometria (komputerowy pomiar wad widzenia) Glaucoma-profi laxis 2015

Bardziej szczegółowo

Terapia anty-vegf w cukrzycowym obrzęku plamki

Terapia anty-vegf w cukrzycowym obrzęku plamki Anti-VEGF treatment in diabetic macular edema Katarzyna Mozolewska-Piotrowska Katedra i Klinika Okulistyki, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Wojciech

Bardziej szczegółowo

PIĄTEK, 27 STYCZNIA 2017 ROKU

PIĄTEK, 27 STYCZNIA 2017 ROKU PIĄTEK, 27 STYCZNIA 2017 ROKU 12.00 Warsztaty KURS 1: PODSTAWY WITREKTOMII KURS 2: ZAĆMA I WITREKTOMIA Z UŻYCIEM SYMULATORA KURS 3: TECHNIKI SZYCIA GAŁKI OCZNEJ KURS 4: INIEKCJA WEWNĄTRZGAŁKOWA Więcej

Bardziej szczegółowo

Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą

Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2013 Aneks 2 Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Opracowano we współpracy z dr.

Bardziej szczegółowo

Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW

Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,

Bardziej szczegółowo

Published on LUMED OPOCZNO Ośrodek Mikrochirurgii "Okoluxklinik" (http://lumedopoczno.pl) Badania i konsultacje. Konsultacja Profesora

Published on LUMED OPOCZNO Ośrodek Mikrochirurgii Okoluxklinik (http://lumedopoczno.pl) Badania i konsultacje. Konsultacja Profesora Published on LUMED OPOCZNO Ośrodek Mikrochirurgii "Okoluxklinik" (http://lumedopoczno.pl) Strona główna > Oferta > Cennik Badania i konsultacje Konsultacja Profesora 300 zł Konsultacja dr.n.med Konsultacja

Bardziej szczegółowo

LUCENTIS (RANIBIZUMAB) W LECZENIU CHORÓB PLAMKI

LUCENTIS (RANIBIZUMAB) W LECZENIU CHORÓB PLAMKI LUCENTIS (RANIBIZUMAB) W LECZENIU CHORÓB PLAMKI Wykonawca: MAHTA Sp. z o.o. ul. Rejtana 17/5 02-516 Warszawa Tel. 22 542 41 54 E-mail: biuro@mahta.pl ANALIZA KLINICZNA TOM VI PODSUMOWANIE I WNIOSKI Z ANALIZY

Bardziej szczegółowo

Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym

Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W

Bardziej szczegółowo

Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki

Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Praca na stopień doktora nauk medycznych wykonana w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Kierownik: prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz Krzysztof Kiciński Czynniki ryzyka

Bardziej szczegółowo

Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe

Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej

Bardziej szczegółowo

Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik

Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik Oddział Kliniczny Kardioanestezji i Intensywnej Terapii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Jaki sens ma to co robimy? Warto wiedzieć co się dzieje z naszymi

Bardziej szczegółowo

Szpital Czerniakowski Jesteśmy po to, aby pomagać chorym.

Szpital Czerniakowski Jesteśmy po to, aby pomagać chorym. Szpital Czerniakowski jest wielospecjalistycznym szpitalem miejskim z ponad 50-letnim stażem. Naszym nadrzędnym celem jest udzielanie usług medycznych na jak najwyższym poziomie i działanie zgodnie z misją

Bardziej szczegółowo

Barbara Polaczek-Krupa. Zastosowanie analizy grubości siatkówki w okolicy plamki jako nowej metody w diagnostyce jaskry pierwotnej otwartego kąta

Barbara Polaczek-Krupa. Zastosowanie analizy grubości siatkówki w okolicy plamki jako nowej metody w diagnostyce jaskry pierwotnej otwartego kąta Barbara Polaczek-Krupa Zastosowanie analizy grubości siatkówki w okolicy plamki jako nowej metody w diagnostyce jaskry pierwotnej otwartego kąta Praca doktorska Praca finansowana w ramach projektu CMKP

Bardziej szczegółowo

Różnicowanie. S. Teper, E. Wylęgała

Różnicowanie. S. Teper, E. Wylęgała r8_:layout 1 2011-02-07 00:10 Strona 83 8 Różnicowanie S. Teper, E. Wylęgała Różnicowanie w większości przypadków nie stanowi kłopotu. Pewne wątpliwości mogą się pojawić w zaawansowanym CNV, gdy trudne

Bardziej szczegółowo

OCENA PORÓWNAWCZA PRZEBIEGU ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM U PACJENTÓW PO OPERACJI ZAĆMY METODĄ FAKOEMULSYFIKACJI Z WSZCZEPEM SOCZEWEK

OCENA PORÓWNAWCZA PRZEBIEGU ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM U PACJENTÓW PO OPERACJI ZAĆMY METODĄ FAKOEMULSYFIKACJI Z WSZCZEPEM SOCZEWEK ANNALES ACADEMIAE MEDICAE STETINENSIS ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2007, 53, SUPPL. 1, 43 48 DARIUSZ ŁĄK, WOJCIECH LUBIŃSKI, ZOFIA SYLWESTRZAK, ZBIGNIEW SZYCH 1, DANUTA KARCZEWICZ

Bardziej szczegółowo