Rozpylacze rolnicze i osprz t do opryskiwaczy

Transkrypt

1 Technika ograniczajàca znoszenie cieczy Rozpylacze rolnicze i osprz t do opryskiwaczy Katalog L2008

2 . Rozpylacze LECHLER najwy sza jakoêç w trosce o Twój sukces i ochron Êrodowiska naturalnego Nowoczesna ochrona roêlin to zagadnienie o wiele szersze ni tylko stosowanie skutecznych, przyjaznych Êrodowisku preparatów. Ciecz u ytkowa powinna zostaç zaaplikowana mo liwie precyzyjnie i pokryç równomiernie chronionà upraw. Tylko w ten sposób mo na osiàgnàç cel zabiegu ochronnego jakim jest skuteczne zwalczenie agrofagów przy mo liwie najni szym zagro eniu dla Êrodowiska przyrodniczego. Aby zrealizowaç ten cel nale y ograniczyç do minimum wszystkie czynniki obni ajàce skutecznoêç zabiegu i emisj Êrodków ochrony do Êrodowiska. Powstrzymanie post pujàcej degradacji Êrodowiska naturalnego jest konieczne. Du à rol w wykonaniu tego zadania b dzie odgrywa a racjonalna i przyjazna Êrodowisku technika opryskiwania. Znoszenie preparatu, przedwczesne odparowanie kropel, tworzenie si i ociekanie zbyt du ych kropel z powierzchni liêci to przyk ady niepotrzebnych strat dla rolnika oraz êród o zagro eƒ dla Êrodowiska. Regulacje prawne dotyczàce ochrony Êrodowiska stawiajà coraz wy sze wymagania technice aplikacji preparatów chemicznych, szczególnie zaê rozpylaczom rolniczym. Wymogi te, jeszcze przed kilu laty by y trudne do osiàgni cia. Dzisiaj, dzi ki wprowadzeniu nowoczesnych technologii, zapleczu badawczemu i znacznym nak adom inwestycyjnym, produkty firmy LECHLER w pe ni spe niajà nawet najbardziej rygorystyczne przepisy. Nie bez powodów jesteêmy jednym z przodujàcych producentów precyzyjnych rozpylaczy na Êwiecie. Ponad stuletnie doêwiadczenie, tradycje, Êcis a wspó praca z wiodàcymi oêrodkami naukowymi i przemys em Êrodków ochrony roêlin stawia firm LECHLER w Êcis ej czo ówce, a wytwarzane przez nas produkty i stosowane technologie nie majà odpowiedników wêród innych wytwórców rozpylaczy (wk adki e ektorowe ze spieków ceramicznych, e ektorowe rozpylacze wirowe). Funkcje i charakterystyka naszych rozpylaczy definiowane sà precyzyjnie i obiektywnie od poczàtku prac koncepcyjnych, a punktem wyjêcia do nowych konstrukcji sà zawsze wielokrotnie weryfikowane wyniki badaƒ. NajnowoczeÊniejsze techniki projektowania i badania symulacyjne gwarantujà powstanie produktu sprawdzajàcego si w praktyce, o wysokiej wartoêci u ytkowej. Najwy szà jakoêç gwarantuje system kontroli jakoêci na wszystkich etapach, od zakupu materia ów do powstania produktu finalnego. Stosowanie wysokiej jakoêci materia ów (polimery, ceramika, stal szlachetna, molibden, tytan) zapewnia najwy szà jakoêç naszych produktów. Proces produkcji rozpylaczy jest w pe ni skomputeryzowany, a poszczególne jego etapy poddawane sà permanentnej kontroli jakoêciowej. Nasze zak ady posiadajà certyfikaty ISO 9001, a w wielu dziedzinach znacznie przekraczajà stawiane tym procedurom wymogi. Produkty LECHLER posiadajà wszystkie niezb dne atesty BBA (Federalne Centrum Badaƒ Biologicznych dla Rolnictwa i LeÊnictwa) i spe niajà mi dzynarodowe normy oraz wymogi przepisów o ochronie ro Êlin. JakoÊç naszych produktów potwierdza wspó praca z renomowanymi producentami opryskiwaczy, w tym równie polskimi. Produkty LECHLER bazujà na ciàg ej wymianie doêwiadczeƒ ze Stacjami Kontroli Opryskiwaczy, przemys em chemicznym, producentami opryskiwaczy i rolnikami. Dumni jesteêmy z faktu, e nasz sukces ma wielu ojców. E Z C E T R R I F T I I F Z I I ISO 9001 E E D R T T Ü T Ü PRÄZISIONSDÜSEN PRECISION NOZZLES V V. P P. S. S Zapraszamy do zapoznania si z niektórymi produktami firmy LECHLER przedstawionymi w niniejszym katalogu. B dziemy wdzi czni za wszystkie Paƒstwa pytania i uwagi! 2

3 Spis treêci Rozpylacze w ochronie roêlin informacje ogólne Strona Techniczne podstawy stosowania rozpylaczy w ochronie roêlin 48 Kontrola opryskiwacza i rozpylaczy 9 Wymogi stawiane rozpylaczom rolniczym w aspekcie ochrony Êrodowiska 1011 Pokrycie cieczà i skutecznoêç biologiczna 12 Dobór rozpylaczy na podstawie kategorii kroplistoêci 13 Dobór rozpylaczy dla upraw polowych i sadowniczych 1415 Dane techniczne rozpylaczy Rozpylacze dla powierzchniowych upraw polowych P askostrumieniowe rozpylacze e ektorowe ID/IDN 16 Kompaktowe rozpylacze e ektorowe IDK, IDKN 18 P askostrumieniowe rozpylacze uniwersalne LU 20 Rozpylacze niskoznoszeniowe AD 22 Rozpylacze p askostrumieniowe standardowe ST 23 Rozpylacze dwustrumieniowe DF 24 Rozpylacze p askostrumieniowe szerokokàtne FT 25 Rozpylacze dla uprawach sadowniczych i przestrzennych P askostrumieniowe rozpylacze e ektorowe ID 90 o 26 Niskoznoszeniowe rozpylacze p askostrumieniowe AD Rozpylacze wirowe o pustym sto ku TR 28 E ektorowe rozpylacze wirowe ITR 28 Tabela nat enia wyp ywu ID 90, AD 90, TR, ITR 29 Rozpylacze do nawozów p ynnych Rozpylacze p askostrumieniowe FD 30 Rozpylacze wielootworowe FL 31 System przed u aczy rurowych do nawozów p ynnych 32 System w y rozlewowych do nawozów p ynnych 33 Rozpylacze specjalne Rozpylacze asymetryczne OC 34 Rozpylacze asymetryczne dalekosi ne OC 35 Rozpylacze pasowe ES 36 Rozpylacze e ektorowe asymetryczne IS 37 Wielootworowe rozpylacze wachlarzowe 38 Rozpylacze wysokociênieniowe 39 E ektorowe dysze strumieniowe 39 Zestaw do opryskiwania upraw rz dowych 40 Dysze do p ukania zbiorników i pojemników Dysze do p ukania zbiorników i pojemników 41 Osprz t do opryskiwaczy NOWOÂå VarioSelect 43 Korpusy rozpylaczy system MULTIJET 44 Ko paki bagnetowe rozpylaczy system MULTIJET 45 Korpusy rozpylaczy system TWISTLOC 46 Ko paki bagnetowe rozpylaczy system TWISTLOC 47 TwinSprayCap 48 Korpusy bez zaworu, korpusy przegubowe 49 Mufy, nyple, ko paki gwintowane 50 Filtry indywidualne rozpylaczy Z àczki 52 Elementy armatury uk adu cieczowego 53 Filtry cieczowe 54 Manometry 55 TopFlow elektroniczny przep ywomierz z wyêwietlaczem LCD 56 AirPress pneumatyczny regulator ciênienia 56 FIXLOC system po àczeƒ szybkoz àcznych 57 Pompy, zawory kulowe 58 3

4 Techniczne podstawy stosowania rozpylaczy w ochronie roêlin Rozpylanie cieczy powstawanie kropel Oznakowanie rozpylaczy LECHLER Najwi ksze znaczenie w ochronie roêlin odgrywajà rozpylacze ciênieniowe. Wykorzystujà one do wytwarzania kropel energi potencjalnà spr onej cieczy, która ulega zamianie na energi kinetycznà cieczy rozpylonej. Ciecz przep ywajàc przez odpowiednio ukszta towane kana y rozpylacza opuszcza otwór wylotowy i na skutek gwa townego rozpr enia w dyszy wylotowej tworzy w pierwszej fazie cienki, p aski film cieczy, który w pewnej odleg oêci od wylotu zaczyna falowaç, po czym ulega rozerwaniu na krople o ró nej wielkoêci. Pr dkoêç rozpylonej w postaci kropel cieczy ulega gwa townemu przyspieszeniu na skutek panujàcego w uk adzie cieczowym ciênienia oraz niewielkiemu otworowi wylotowemu rozpylacza. IloÊç wytwarzanych kropel, ich spektrum kroplistoêci zale y od ciênienia roboczego, wielkoêci i kszta tu dyszy wylotowej rozpylacza, g stoêci cieczy itp. Tworzenie si kropel w rozpylaczu ID Tworzenie si kropel w rozpylaczu LU Oznakowanie rozpylaczy odpowiada mi dzynarodowym standardom i zawiera nast pujàce informacje: Typ rozpylacza Kàt strumienia cieczy WielkoÊç rozpylacza (nat enie wyp ywu cieczy) Rozpylacze LECHLER oznakowane sà kolorami i kodem cyfrowym wg norm ISO. Oznacza to, e ka dy kolor lub kod cyfrowy odpowiada okreêlonemu nat eniu wyp ywu. Mno àc wartoêç kodu cyfrowego przez 4 mo na otrzymaç przybli onà wartoêç nat enia wyp ywu przy ci Ênieniu bar (np. rozpylacz 02 ó ty: 0,2 x 4 = 0,8 l/min). Dla dok adnego oznaczenia nat enia wyp ywu nale y pos ugiwaç si tabelami producenta rozpylaczy. Materia z jakiego wykonano rozpylacz oznaczono odpowiednio: S stal nierdzewna, C ceramika Typ rozpylacza Kàt strumienia cieczy WielkoÊç (nat enie wyp ywu) Typy rozpylaczy oraz kszta t strumienia cieczy Kszta t strumienia cieczy P askostrumieniowe Wirowe o pustym sto ku Wirowe o pe nym sto ku Strumieniowe Specjalne ID/IDN/ IDK/IDKN/IS/IDKS TR FC FL Dysze do p ukania zbiorników LU/ST ITR Przed u acze rurowe Dysze zraszajàce AD W e rozlewowe DF ES FD FT OC 4

5 Techniczne podstawy stosowania rozpylaczy w ochronie roêlin SzerokoÊç strumienia cieczy Teoretyczna szerokoêç pasa opryskiwanego przez pojedynczy rozpylacz zale y od kàta strumienia cieczy oraz wysokoêci opryskiwania, czyli odleg oêci pomi dzy rozpylaczem i opryskiwanym obiektem. Na kàt strumienia i równomiernoêç rozk adu poprzecznego cieczy, dla okreêlonej wysokoêci opryskiwania i wielkoêç rozpylacza, mo e mieç tak e wp yw ciênienie robocze. W zwiàzku z tym utrzymywanie zalecanego zakresu ciênienia cieczy na rozpylaczu i zachowanie nie mniejszej od dopuszczalnej wysokoêci oprysku jest warunkiem uzyskania równomiernego rozk adu poprzecznego cieczy na ca ej szerokoêci roboczej przy okreêlonym rozstawie rozpylaczy. fizyczne cieczy wa ne przy rozpylaniu (wartoêci tabelaryczne dot. wody) SzerokoÊç opryskiwania Teoretyczna szerokoêç opryskiwanego pasa w zale noêci od wysokoêci oprysku oraz kàta strumienia cieczy Kàt strumienia ,5 5,4 8,3 11,6 20,0 34, ,3 8,0 12,4 17,3 30,0 5 82,4 W praktyce kàt strumienia cieczy nie jest sta y na ca ej jego d ugoêci. Przy niskim ciênieniu i du ej wysokoêci opryskiwania rzeczywisty kàt strumienia jest znacznie mniejszy ni podane w tabeli wartoêci teoretyczne. Teoretyczna szerokoêç pasa B, przy wysokoêci oprysku H w cm 20 7,1 10,7 16,6 23,1 40,0 69,3 110,0 25 8,8 13,4 20,7 28,9 50,0 86,6 137, ,6 16,1 24,9 34,6 60, ,1 21,4 33,1 46,2 80,0 139,0 220, ,6 26,8 41,4 57,7 100, ,2 32,2 49,7 69,3 120,0 208, ,7 37,5 58,0 80,8 140, ,2,9 66,3 92,4 160,0 277, ,3 53,6 82, , ,0 (138,0*) (240,0*) (34*) (41*) 27 (330,0*) (38*) (440*) (550,0*) (660,0*) * WartoÊci w nawiasach wskazujà na du e ró nice pomi dzy rzeczywistà i teoretycznà szerokoêcià strumienia H <) rzeczywista szer. strumienia teoretyczna szer. strumienia B Ciecz robocza o lepkoêci wi kszej ni woda uzyska mniejszy kàt strumienia cieczy Ciecz robocza o mniejszym ni woda napi ciu powierzchniowym uzyska wi kszy kàt strumienia cieczy Masa w aêciwa cieczy roboczej ma niewielki wp yw na wytwarzany kàt strumienia cieczy 5

6 Techniczne podstawy stosowania rozpylaczy w ochronie roêlin Oprysk powierzchniowy W oprysku powierzchniowym upraw p askich stosuje si belk polowà uzbrojonà najcz Êciej w rozpylacze p askostrumieniowe. Zapewniajà one równomierny rozk ad poprzeczny cieczy na ca ej szerokoêci roboczej belki dzi ki wielokrotnemu nak adaniu si sàsiadujàcych strumieni (wachlarzy) cieczy. Bardzo przydatne sà do tego celu rozpylacze LECHLER o kàcie strumienia cieczy 120 / 110 lub 90. Zapewniajà one bardzo dobry rozk ad poprzeczny cieczy. Rozmieszczenie rozpylaczy p askostrumieniowych na belce polowej Rozmieszczenie rozpylaczy wirowych o pustym sto ku A A Kàt przesuni cia p aszczyzny strumienia do osi belki 5 10 Opryskiwana powierzchnia H H Rozpylacze p askostrumieniowe Dla unikni cia wzajemnego zderzania si strumieni cieczy, rozpylacze p askostrumieniowe montuje si na belce polowej z przesuni ciem kàtowym 5 10 w stosunku do osi belki. Oprawy rozpylaczy firmy LECHLER systemu TWISTLOC / MULTIJET z zaworami przeciwkroplowymi z ko pakami bagnetowymi zapewniajà samoczynne ustalanie w a Êciwego kàta przesuni cia p aszczyzny strumienia. Dla ko paków gwintowanych polecamy klucz nastawny (Nr katalog ). Rozpylacze wirowe o pustym sto ku Zachodzenie sto ków Opryskiwana powierzchnia Rozpylacze wirowe powinny byç zamontowane na belce w taki sposób, by ich sto ki zachodzi y na siebie bezpoêrednio nad opryskiwanà powierzchnià. WysokoÊç oprysku H: min. optymalna max. (cm) przy rozstawie rozpylaczy A Typ rozpylacza ID/IDK/AD/DF 120 ID/LU 90 P aski strumieƒ Pusty sto ek Pe ny sto ek Strumieƒ LU 120 ST 110 ST 80 FT 140 TR/ITR 80 FC 120 FL 160 A = 100 cm * A = 50 cm * A = 25 cm * WysokoÊç oprysku dla rozpylaczy szerokokàtnych FT zale y równie od ich ustawienia w stosunku do kierunku jazdy. Do uzyskania równomiernego rozk adu poprzecznego wymagane jest co najmniej jednokrotne nak adanie si strumieni cieczy. 6

7 Techniczne podstawy stosowania rozpylaczy w ochronie roêlin Nat enie wyp ywu cieczy Nat enie wyp ywu cieczy z rozpylacza zmienia si wraz z ciênieniem roboczym. Ogólnà zale noêç pomi dzy nat eniem wyp ywu [l/min] a ci Ênieniem [bar] opisaç mo na nast pujàco: w celu dwukrotnego zwi kszenia nat enia wyp ywu z rozpylacza, nale y czterokrotnie zwi kszyç ci Ênienie cieczy.wynika to z poni szego wzoru: V. p 2 = x V. 2 p 1 (l/min) 1 Mo liwoêç regulacji dawki cieczy poprzez zmian ciênienia roboczego sà jednak ograniczone. Zwi kszanie ci Ênienia powoduje ponadto zmniejszenie wielkoêci kropel i zwi kszenie efektu znoszenia. Obliczanie parametrów oprysku Dawki cieczy [l/ha] zawarte w tabelach w cz Êci technicznej niniejszego katalogu, dotyczà belek polowych z rozstawem rozpylaczy A = 50 cm. W przypadku belek o innym rozstawie rozpylaczy nale y zastosowaç zamieszczone obok wzory. Zasada generalna: spoêród 4 parametrów: pr dkoêç jazdy [], dawka na ha [l/ha], nat enie wyp ywu [l/min] oraz rozstaw rozpylaczy [cm], z regu y znane sà 3. Najcz Êciej wyliczyç nale y dawk na ha [l/ha] lub nat enie wyp ywu [l/min]. Polecamy zamieszczone obok formu y. Ci ar w aêciwy cieczy Wszystkie wielkoêci podawane w tabelach dotyczà rozpylania wody, (masa w aêciwa = 1,0 kg/l). Podczas stosowania p ynnych nawozów (np. RSM) lub innych ni woda roztworów nale y skorzystaç ze wspó czynników korekcyjnych zawartych w tabeli obok. A=50cm U yteczne formu y: Pr dkoêç robocza Pr dkoêç robocza []= przyk ad: je eli czas przejazdu odcinka kontrolnego (100 m) wynosi 62 sekundy to: Pr dkoêç robocza = 100 [m] x 3,6 / 62 [s] = 5,8 [] Dawka cieczy [l/ha] x Rozstawa rozp.[m] x Pr dkoêç [] Powierzchniowe (p askie) uprawy polowe Nat. wyp. rozp. [l/min]= 600 przyk ad: je eli dawka cieczy wynosi 400 l/ha; rozstawa rozpylaczy 0,5 m; pr dkoêç 6 to: nat enie wyp ywu rozp. [l/min] = 400 [l/ha] x 0,5 [m] x [] / 600 = [l/min] Dawka cieczy [l/ha] x Rozstawa rz dów [m] x Pr dkoêç [] Uprawy sadownicze Nat. wyp. rozp. [l/min]= 600 x Liczna rozpylaczy przyk ad: je eli dawka cieczy wynosi 600 l/ha; rozstawa rz dów 0,5 m; pr dkoêç 5,5 ; liczba rozpylaczy 14 szt., to: nat enie wyp ywu rozp. [l/min] = 600 [l/ha] x 0,5 [m] x 5,5 [] / 600 x 14 = 1,96 [l/min] Opryski pasowe Powierzchnia opryskiwana [ha]= Wspó czynniki korekcyjne dla roztworów o ró nej masie w aêciwej G stoêç cieczy Wspó czynnik korekcyjny Przyk ad: przyk ad: je eli szerokoêç opryskiwanego pasa wynosi 0,3 m; rozstawa rz dów 0,6 m; powierzchnia pola ha to: powierzchnia opryskiwana [ha] = 0,3 [m] x [ha] / 0,6 [m] = [ha] 0,84 1,09 Nat enie wyp ywu wody (wart. tabel.) SzerokoÊç pasa B (m) Rozstaw rozpylaczy lub rozstaw rz dów A (m) B powierzchnia opryskiwana jako procent x 100 = A powierzchni ca kowitej Przyk ad: 0,2 x 100 = 40 % 0,5 0,96 1,02 1,00 Woda 1,00 1,11 Mocznik 0,95 1,28 RSM 0,88 Wspó czynik x = korekcyjny Dawka cieczy M (l/ha) 600 x V. M = A x v F Nat enie wyp ywu/rozpylacz V. (l/min) V. 1 = x M x A x v F 600 Rozstaw rozpylaczy A (m) Pr dkoêç jazdy v F () 100 [m] x 3,6 Czas przejazdu [s] 1,38 Roztwór NP 0,85 1,44 0,83 0 0,81 Nat enie wyp ywu roztworu Przyk ad: Obliczenie jednostkowego nat enia wyp ywu rozpylacza: A = 1 m, v F = 6, M = 400 l/ha V. = 400 x 1 x = 4 l/min Przy obliczaniu rzeczywistej dawki cieczy na ha przy oprysku pasowym lub rz dowym wykorzystuje si stosunek pomi dzy opryskanà powierzchnià a ca kowità powierzchnià uprawy. Rzeczywista dawka cieczy [l/ha] odpowiada w tym przypadku procentowej cz Êci (np. 40%) dawki na ha przy oprysku powierzchniowym. SzerokoÊç pasa [m] x Powierzchnia pola [ha] Rozstawa rz dów [m] 7

8 Techniczne podstawy stosowania rozpylaczy w ochronie roêlin Materia y stosowane w produkcji rozpylaczy Najcz Êciej stosowanymi materia ami w produkcji rozpylaczy sà: polimery (POM), hartowana stal nierdzewna, ceramika i niekiedy mosiàdz. Wszystkie materia y (z wyjàtkiem mosiàdzu) sà odporne na dzia anie Êrodków ochrony roêlin i nawozów p ynnych. Polimer du a precyzja wykonania rozpylaczy, odporny na Êcieranie, korzystna relacja cena/jakoêç Hartowana stal nierdzewna du a odpornoêç mechaniczna, odporna na Êcieranie Ceramika najwy sza odpornoêç na Êcieranie, d uga ywotnoêç, odpornoêç na Êrodki chemiczne PodatnoÊç rozpylaczy na zu ycie mo na uszeregowaç na podstawie materia u z jakiego zosta y wykonane: mosiàdz polimer stal nierdzewna ceramika (LECHLER jest jedynym w Êwiecie producentem ceramicznych rozpylaczy e ektorowych) Zu ycie rozpylaczy Wszystkie rozpylacze, nawet prawid owo eksploatowane ulegajà z czasem zu yciu, majà wi c ograniczonà ywotnoêç i muszà byç wymieniane Najwi kszy wp yw na zu ycie rozpylacza majà: ciênienie, w aêciwoêci Êcierne cieczy roboczej, materia rozpylacza Nawet najmniejsze mechaniczne uszkodzenie otworu wylotowego rozpylacza poprzez niew aêciwe czyszczenie dyskwalifikuje go w dalszej eksploatacji Najprostszà metodà oceny stanu zu ycia jest porównanie nat enia strumienia wyp ywu badanego rozpylacza z nowym rozpylaczem tego samego typu i wielkoêci. Narz dzia: cylinder pomiarowy, stoper, manometr Rozpylacz nale y uznaç za zu yty, je eli nat enie wyp ywu przekracza o 10% wartoêç odczytanà z tabel dla nowego rozpylacza Wszystkie parametry podane w tabelach niniejszego katalogu dotyczà nowych rozpylaczy. Nale y pami taç, e nat enie wyp ywu nie jest jedynym parametrem oceny stanu technicznego rozpylaczy. Równie wa nym elementem jest badanie nierównomiernoêci rozk adu poprzecznego cieczy emitowanej przez rozpylacze. Badania te mo na wykonaç w Stacjach Kontroli Opryskiwaczy dysponujàcych sto ami rozdzielczymi. O jakoêci rozk adu poprzecznego Êwiadczy tzw. wspó czynnik zmiennoêci ( Cv %). Jest on miarà równomiernoêci rozk adu poprzecznego cieczy. Polskie przepisy o ochronie roêlin dopuszczajà max. wartoêç Cv = 10% dla pomiarów wykonywanych na sto ach elektronicznych. Czyszczenie rozpylaczy Tylko sprawne technicznie i czyste rozpylacze zapewniajà precyzyjnà aplikacj Êrodków ochrony roêlin. Uk ad cieczowy wraz z rozpylaczami powinien zostaç przep ukany czystà wodà po ka dym u yciu opryskiwacza. Zapobiega to tworzeniu si osadów Mechaniczne czyszczenie rozpylaczy najlepiej jest wykonywaç specjalnie przystosowanà do tego szczoteczkà (Nr katalog. 06A.D ), by uniknàç uszkodzenia otworu wylotowego Nale y stosowaç odpowiednio dobrane filtry uk adu cieczowego oraz filterki indywidualne rozpylaczy informacje z tego zakresu sà zawarte w cz Êci technicznej katalogu Uk ad filtrowania cieczy w opryskiwaczu powinien byç tak dobrany, by g stoêç oczek sita poszczególnych filtrów zmniejsza a si od sita wlewowego do filtra indywidualnego rozpylacza 8

9 Kontrola opryskiwacza i rozpylaczy Okresowe badania opryskiwaczy TerminowoÊç zabiegu i stan techniczny sprz tu decyduje o skutecznoêci ochrony. Zabieg przeprowadzony terminowo przy u yciu sprawnego opryskiwacza i ograniczonych do minimum zagro eniach dla Êrodowiska, to podstawowe zasady racjonalnej ochrony roêlin. Dzi ki u yciu rozpylaczy ID i AD mo na zarówno ograniczyç straty jak i w du ym stopniu uniezale niç si od niekorzystnego wp ywu wiatru. Sprzyja to terminowoêci wykonania zabiegu. Efektem pracy niesprawnego opryskiwacza jest nierównomierna dystrybucja cieczy. Wyst puje wówczas miejscowe przedawkowanie Êrodka ochrony, które mo e byç przyczynà uszkodzeƒ roêlin i nadmiernych ich pozosta oêci w produktach rolniczych. Z kolei zbyt niska dawka wymaga powtórzenia zabiegu i sprzyja powstawaniu odpornoêci na Êrodki ochrony. Obowiàzkowa inspekcja opryskiwaczy Stan techniczny opryskiwaczy jest przedmiotem urz dowej kontroli. Wzorem innych krajów wprowadzono w Polsce obowiàzek okresowych badaƒ opryskiwaczy (Ustawa z dnia 12 lipca 1995 o ochronie roêlin uprawnych). Celem inspekcji opryskiwaczy jest: zmniejszenie zanieczyszczenia Êrodowiska Êrodkami ochrony, poprawa bezpieczeƒstwa pracy operatora opryskiwacza, obni enie zu ycia Êrodków ochrony Niesprawny opryskiwacz jest nie tylko zagro eniem dla otoczenia i Êrodowiska, ale równie jest przyczynà znaczàco wy szych kosztów ochrony. Dlatego okresowà inspekcj nie nale y traktowaç jako przykrà ucià liwoêç lecz jako szans na popraw stanu technicznego opryskiwacza i na bardziej racjonalnà, a tym samym taƒszà ochron. Najcz Êciej spotykane usterki opryskiwaczy Zu yte rozpylacze, niesprawne manometry i zdeformowane belki polowe to najcz Êciej stwierdzane usterki w krajowych opryskiwaczach. Wp yw rozpylaczy na jakoêç zabiegu ochronnego jest cz sto bagatelizowany, a to w a Ênie od ich jakoêci i stanu technicznego w najwi kszym stopniu zale y koƒcowy efekt zabiegu ochronnego. Rozpylacze sà najtaƒszym, ale i jednym z najwa niejszych podzespo ów opryskiwacza. Przez te relatywnie tanie elementy opryskiwacza emitowane sà w sezonie Êrodki ochrony niekiedy o wartoêci krotnie wi kszej ni koszt ich wymiany, a gdy ochrona w sezonie nie b dzie w pe ni skuteczna, to straty z tego tytu u mogà byç kilka tysi cy razy wy sze. Czy warto a tak ryzykowaç? Metody oceny rozpylaczy Rozpylacze ulegajà zu yciu i dlatego wymagajà okresowej kontroli. Zu ycie objawia si zwi kszonym wydatkiem rozpylacza i nadmiernà nierównomiernoêcià poprzecznà, zmianà kàta rozpylania cieczy i wielkoêci kropel. Rozpylacze w opryskiwaczach do ochrony upraw sadowniczych i rz dowych, gdzie rozk ad porzeczny nie jest istotny, sprawdza si przez pomiar nat enia wyp ywu cieczy. Ocena rozpylaczy przeznaczonych do ochrony p askich upraw polowych, których zadaniem jest formowanie równomiernego rozk adu poprzecznego powinna byç przeprowadzana przy u yciu sto ów rozdzielczych. Najbardziej przydatne sà do tego celu sto y elektroniczne, które wykonujà pomiar i niezb dne obliczenia w trybie automatycznym. Opryskiwacz wymaga systematycznej kontroli Obowiàzek inspekcji opryskiwaczy w cyklach dwuletnich w warunkach krajowych jest wystarczajàcy. Nie zwalnia to rolników z obowiàzku sta ego utrzymania swoich maszyn w dobrym stanie technicznym. Dotyczy to zw aszcza intensywnie u ytkowanych opryskiwaczy. W Niemczech opryskiwacze wykonujàce zabiegi na powierzchni powy ej 2000 ha muszà byç badane corocznie. W zwiàzku z tym niezb dna jest sta a kontrola wszystkich podzespo ów, w tym rozpylaczy. Nawet te najlepsze, wyprodukowane przez firm LECHLER mogà ulec zapchaniu przy nieprawid owo dobranych filtrach i niedok adnym p ukaniu po wy Usterki w % konanym zabiegu. Niekiedy wystarczy je tylko oczyêciç (patrz szczoteczka str. 15). Nap d Pompa Mieszad o Zbiornik Armatura Manometr Filtry Belka Rozpylacze Kroplenie èród o: Federalny Zwiàzek Producentów Maszyn 2006 Najcz Êciej stwierdzane usterki podczas kontroli opryskiwaczy. 9

10 Wymogi stawiane rozpylaczom rolniczym w aspekcie ochrony Êrodowiska Znoszenie W ochronie roêlin zjawisko przenoszenia kropel zawierajàcych substancj biologicznie czynnà poza obszar opryskiwany przez wiatr lub zjawiska termiczne nazywane jest znoszeniem. Znoszenie powoduje straty Êrodków ochrony roêlin w wymiarze ekonomicznym przez zmniejszenie skutecznoêci biologicznej zabiegu i uszkodzenia sàsiednich upraw, a w wymiarze ekologicznym ska enie wód powierzchniowych i gruntowych oraz zagro enie dla ludzi i zwierzàt. WielkoÊç znoszenia zale y g ównie od czynników technicznych i warunków meteorologicznych podczas wykonania zabiegu. Do najwa niejszych nale à: wielkoêç kropel pr dkoêç robocza wysokoêç oprysku pr dkoêç wiatru temperatura powietrza wilgotnoêç wzgl dna powietrza Warunki atmosferyczne odgrywajà du y wp yw na wielkoêç i zasi g znoszonej cieczy. Dlatego przed wykonaniem zabiegu nale y okre Êliç pr dkoêç wiatru, temperatur i wilgotnoêç powietrza. Obok pr dkoêci wiatru najwi kszy wp yw na wielkoêç znoszenia ma wielkoêç kropel. Rozpylacze ciênieniowe wytwarzajà krople o ró nych Êrednicach, z których te najmniejsze (do 150 μm) sà najbardziej podatne na znoszenie. Rozpylacz o najmniejszych wydatkach pracujàce w wy szych zakresach ci Ênieƒ wytwarzajà najwi cej kropel drobnych podatnych na znoszenie. Niekorzystny efekt znoszenia mo na ograniczyç stosujàc w niekorzystnych warunkach atmosferycznych rozpylacze wytwarzajàce mniej podatne na znoszenie krople Êrednie i du e (AD, ID, IDK). Wszechstronne badania wskazujà na nast pujàce zasady ograniczania efektu znoszenia: Rozpylacze e ektorowe ID mo na stosowaç gdy pr dkoêç wiatru nie przekracza 6 m/s, e ektorowe kompakpaktowe IDK do 5 m/s, niskoznoszeniowe AD do 4m/s, a uniwersalne LU do 3 m/s. Znoszenie w % wydatku rozpylacza 1 0,1 0,01 Rozpylacz standardowy (100%) 50% redukcja znoszenia 75% redukcja znoszenia 90% redukcja znoszenia ID ID Podczas silniejszego wiatru ( m/s) zabiegi przy u yciu rozpylaczy uniwersalnych LU nale y wykonywaç przy najni szych dopuszczalnych ciênieniach. Podczas kalibracji opryskiwacza nale y dobieraç górne dawki cieczy dopuszczalne w etykiecie Êrodka ochrony. Zabiegi nale y wykonywaç z pr dkoêcià nie wi kszà ni 68 (ID do 10 ). Pr dkoêç roboczà nale y obni yç podczas wietrznej pogody. Nale y utrzymywaç optymalnà wysokoêç opryskiwania nad chronionà powierzchnià. Najlepiej gdy jest to najni sza dopuszczalna wysokoêç dla danego typu rozpylacza. Zabieg nale y przerwaç gdy temperatura podczas zabiegu przekracza 25º C, a wilgotnoêç wzgl dna powietrza jest ni sza ni %. ID , Odleg oêç od rozpylacza [m] èród o: BBA Dystrybucja znoszonej cieczy dla rozpylaczy e ektorowych ID w odniesieniu do standardowego rozpylacza p askostrumieniowego 10

11 Wymogi stawiane rozpylaczom rolniczym w nowoczesnej ochronie roêlin Ograniczajàca straty preparatów technika ochrony Ochrona Êrodowiska naturalnego stawia coraz wy sze wymagania producentom ywnoêci. W wi kszoêci krajów europejskich wprowadzono ju przepisy ustalajàce tzw. strefy ochronne (buforowe), oddzielajàce obszar opryskiwany od terenów chronionych, w obr bie których stosowanie Êrodków ochrony roêlin jest zabronione. Otaczajà one najcz Êciej powierzchniowe naturalne zbiorniki wodne, cieki, kana y, rowy melioracyjne, uj cia wody pitnej. SzerokoÊç stref ochronnych jest zmienna i zale y od toksycznoêci stosowanych preparatów chemicznych oraz techniki ich aplikacji. Stosowanie rozwiàzaƒ technicznych (w tym rozpylaczy) posiadajàcych atest Urzàdzenie ograniczajàce znoszenie pozwala znacznie ograniczyç szerokoêç stref buforowych w uprawach polowych i sadowniczych. Dzi ki temu mo na uzyskaç dodatkowe powierzchnie uprawne (zwi kszenie plonu), a tym samym dodatkowe, wymierne korzyêci ekonomiczne. Stymuluje to równie zainteresowanie rolników bardziej przyjaznymi dla Êrodowiska technikami ochrony. Rozpylacze firmy LECHLER zosta y uznane przez renomowane placówki badawcze w Niemczech, Holandii, Anglii za Urzàdzenia ograniczajàce znoszenie. W klasyfikacji tej rozpylacze e ektorowe IDN 120, ID 120, IDKN 120, IDK 120, oraz AD 90, IS 80 uzyska y najwy sze oceny, co oznacza potwierdzonà urz dowo redukcj znoszenia o 99/90/75/50 % w stosunku do tradycyjnych rozpylaczy standardowych. Opryskiwana powierzchnia tradycyjnie, np. LU przy 6 i ciênieniu 2 bar Znoszenie w % wydatku rozpylacza Zmienna szerokoêç stref ochronnych stosowanie techniki ograniczajàcej znoszenie przy 200 l/ha ,1 0,01 Powierzchnia nieopryskiwana Dodatkowa powierzchnia uprawy Klasa redukcji znoszenia 90% Typ rozpylacza: Lechler IDN m szerokoêç strefy oprysku prz pr dkoêci roboczej 6 i ciênienieniu 3 bar Wymagana szerokoêç strefy ochronnej (etykieta aparatu) przyk ad 20 m Minimalna strefa ochronna 10 m èród o: BBA (Federalne Centrum Badaƒ dla Rolnictwa i LeÊnictwa), Departament Ochrony RoÊlin kontrola 50 % 75 % 90 % ID 90015C Holder QU14 ID 90015C Vicar 0, Odleg oêç od rozpylacza [m] èród o: BBA Redukcja znoszenia w uprawach sadowniczych przy zastosowaniu rozpylaczy ID 90 w wybranych opryskiwaczach Uznane przez BBA za ograniczajàce znoszenie: 99/90/75/50 % Rozpylacze e ektorowe IDN 120/ ID 120/ID 90 Rozpylacze e ektorowe kompaktowe IDK/IDKN 120 Rozpylacze niskoznoszeniowe AD 90 Rozpylacze pasowe ES Rozpylacze e ektorowe asymetryczne IS 80 Aktualna lista rozpylaczy ograniczajàcych znoszenie na stronie: Woda 11

12 Pokrycie cieczà i skutecznoêç biologiczna Uzyskanie wysokiej skuteczno Êci biologicznej zabiegu opryskiwania jest mo liwe przy zapewnieniu odpowiedniego stopnia pokrycia chronionej powierzchni. Stosowanie w a Êciwie dobranych rozpylaczy firmy LECHLER u atwia to zadanie dzi ki precyzyjnemu dozowaniu cieczy roboczej oraz równomiernemu rozk adowi poprzecznemu. Dawka cieczy Optymalna dawka cieczy opryskowej powinna umo liwiç osiàgni cie du ego naniesienia Êrodka ochrony i stopnia pokrycia obiektu oraz wysokiej równomiernoêci przy minimalnych stratach spowodowanych ociekaniem preparatu i niewielkim znoszeniu. W ka dym przypadku nale y uwzgl dniaç zalecenia producenta preparatu zawarte na etykiecie. Ni sze dawki cieczy opryskowej to mniejsze zu ycie wody i wi ksza wydajnoêç robocza. Jednak niskie dawki cieczy wymagajà wytwarzania bardzo drobnych kropel, które sà szczególnie podatne na znoszenie. W aêciwy dobór rozpylaczy mo e to zjawisko ograniczyç (np. rozpylacze AD, ID, IDK). Jednak stosowanie zbyt du ych kropel zmniejsza stopieƒ pokrycia roêlin. Stopieƒ pokrycia roêlin Stopieƒ pokrycia to procentowy stosunek powierzchni pokrytej cieczà do powierzchni ca kowitej. Zale y od czynników technicznych, chemicznych i biologicznych. W praktyce, przy zalecanych dawkach cieczy u ytkowej osiàgni cie 10 15% stopnia pokrycia liêci jest wystarczajàce do uzyskania odpowiedniej skutecznoêci biologicznej preparatu. Ârodki systemiczne ze wzgl du na sposób dzia ania wymagajà przede wszystkim wysokiej równomiernoêci pokrycia, stàd krople nie muszà byç zbyt ma e. Z kolei Êrodki kontaktowe, szczególnie grzybobójcze lub owadobójcze wymagajà oprócz równomiernego równie wysokiego stopnia pokrycia, dlatego skuteczniej dzia ajà po zastosowaniu zabiegu drobnokroplistego. U ytkownik opryskiwacza mo e wp ywaç na zwi kszenie stopnia pokrycia poprzez: 12 Dobór odpowiedniego rozpylacza lub zwi kszenie (w pewnym zakresie) ciênienia roboczego Stosowanie Êrodków pomocniczych tzw. adjuwantów, które wp ywajà na w aêciwoêci fizyczne cieczy opryskowej poprzez zmniejszenie jej napi cia powierzchniowego, zwi kszenie stopnia zwil enia li Êci oraz przyczepnoêci kropel Obsad iloêci roêlin na jednostk powierzchni (g stoêç anu), dobór odmian o du ej retencji (zdolnoêç roêlin do zatrzymywania cieczy opryskowej) Powierzchnia roêlin ulega znacznym zmianom w trakcie okresu wegetacyjnego, np. w przypadku zbó wzrasta od do m 2 /ha. Dawka cieczy opryskowej powinna zatem uwzgl dniaç stadium rozwojowe chronionej roêliny w celu zapewnienia równomiernej dystrybucji substancji biologicznie czynnej, aby w koƒcowym efekcie osiàgnàç zamierzonà skutecznoêç biologicznà zabiegu. Wieloletnie badania wykaza y bardzo wysokà przydatnoêç grubokroplistych rozpylaczy e ektorowych ID w ochronie roêlin. DoÊwiadczenia polowe z u yciem dawek 200 l/ha i wy szych wskazujà, e rozpylacze ID charakteryzujà si wi kszym naniesieniem (ng/cm 2 ) ni stosowane dotàd powszechnie drobnokropliste rozpylacze p askostrumieniowe. Osiàgni cie wy szego naniesienia mo na wyt umaczyç mniejszymi stratami wywo anymi znoszeniem, a wi kszà równomiernoêç lepszà penetracjà anu przez grube i tym samym ci sze krople. Powszechnie wiadomo, e du e krople wykazujà mniejszy stopieƒ pokrycia (%) ni drobne krople podczas zabiegów we wczesnych fazach rozwojowych. Bardziej istotne jest jednak uzyskanie odpowiedniego stopnia pokrycia roêlin w póêniejszych fazach rozwojowych w trudno dost pnych miejscach. Obawy, e prawdopodobieƒstwo trafienia du ymi kroplami w drobne liêcie jest du o mniejsze ni w przypadku oprysku drobnokroplistego, nie znajduje to potwierdzenia w praktyce. Badania wykaza y, e dla rozpylaczy e ektorowych ID g stoêç kropel naniesionych na ma e chwasty wynios a 52 krople na 1 cm 2 (dawka cieczy 260 l/ha, ciênienie bar; VMD k os 1/3 od ziemi Rozpylacz Cv % Naniesienie cieczy w [μg/cm 2 ] LU , 6, 1,3 bar, 200 l/ha ID , 6, bar, 300 l/ha ID , 7, 4,3 bar, 250 l/ha ID , 8, bar, 200 l/ha ID , 5,5, bar, 200 l/ha ID , 7, 4,5 bar, 200 l/ha ID , 9, 7,2 bar, 200 l/ha Dystrybucja Êrodka ochrony w pszenicy ozimej BBCH 59 Warunki: 30 C; wilg. wzgl. 55 %; V wiatru 0 m/s; s onecznie 32,3 53,9 32,8 59, μm; pr dkoêç robocza 7,0 ). Jest to zupe nie wystarczajàce do uzyskanie oczekiwanej skutecznoêci biologicznej preparatu. ID AD LU Pokrycie cieczà dla rozpylaczy ID, AD, LU. Próbniki umieszczone na wysokoêci k osa oraz na 1/3 wysokoêci od ziemi. Seminarium polowe SYNGENTA, Setniki, 2002r, pszenica jara BBCH 60, 23 o C,pr dkoêç jazdy 8, pr dkoêç wiatru 4 m/s Stopieƒ pokrycia roêlin w g stych, zwartych anach w du ym stopniu zale y od penetracyjnych zdolnoêci kropel. Ma to zwiàzek z: WielkoÊcià kropel: ZdolnoÊç wnikania kropel w g bsze warstwy anu maleje wraz ze wzrostem iloêci drobnych kropel. Poziome powierzchnie ro Êlin sà lepiej pokrywane ni pionowe ( odygi, êdêb a) Pr dkoêcià kropel: Stopieƒ penetracji kropel zwi ksza si wraz ze wzrostem ich pr dkoêci. Zwi kszenie ciênienia roboczego powoduje wzrost pr dkoêci kropel Pr dkoêcià roboczà: Wzrost pr dkoêci jazdy zmniejsza zdolnoêç kropel do penetracji anu,4 7 31,2 38,4 25,6 20,1 50, ,5 30,2 80,5 107,3 31,2 34,9 66,3 95,9 36,6 57,7 41,8 40,9 48,4 34,7 27,8 28,7 100,1 40,8 29,4 31,0 34,7 0,00 0,05 0,10 0,15 0,20 WartoÊç Êrednia z 30 roêlin K os FA* èdêb o F1** F2*** FA* liêç flagowy, F1** 1 liêç pod liêciem flagowym, F2*** 2 liêç pod liêciem flagowym èród o: Urzàd Ochrony RoÊlin Hannover Referat PB