PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY OLEŚNICA NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA PROJEKT-

Transkrypt

1 GMINA OLEŚNICA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY OLEŚNICA NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA PROJEKT-

2 Załącznik 1 do Uchwały Nr Rady Gminy Oleśnica z dnia 2016r. w sprawie uchwalenia Programu ochrony środowiska dla Gminy Oleśnica na lata z perspektywą na lata PROJEKT Tytuł: PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY OLEŚNICA NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA Zleceniodawca: Urząd Gminy Oleśnica ul 11 Listopada Oleśnica Autorzy: mgr Marta Stelmach-Orzechowska mgr Mariusz Orzechowski Data wykonania: listopad 2016r. Strona 2

3 Pragniemy złożyć serdeczne podziękowania wszystkim osobom, które wzięły aktywny udział w przygotowaniu Programu ochrony środowiska dla Gminy Oleśnica na lata z perspektywą na lata Dziękujemy za udaną współpracę, zaangażowanie oraz trud włożony w opracowanie niniejszego dokumentu. Szczególne podziękowania składamy Panu Wójtowi Marcinowi Kasina, Kierownik Referatu Rolnictwa, Gospodarki Nieruchomościami i Ochrony Środowiska Pani Marioli Fluder, pracownikom Referatu Rolnictwa, Gospodarki Nieruchomościami i Ochrony Środowiska oraz pozostałym pracownikom Urzędu Gminy w Oleśnicy. Zespół firmy EkoLogika z Opola Strona 3

4 Spis treści 1. Wstęp Podstawa prawna opracowania Cel i zakres opracowania Metodyka opracowania Streszczenie Spójność z dokumentami strategicznymi założenia programowe Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska Fala Nowoczesności Strategia Rozwoju Kraju Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki Dynamiczna Polska Strategia rozwoju transportu do 2020 roku Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata Krajowa strategia rozwoju regionalnego : regiony, miasta, obszary wiejskie Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Strategia rozwoju Województwa Dolnosląskiego do 2020 r Plan zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata z perspektywą do 2021 r Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Oleśnickiego Strategia Rozwoju Powiatu Oleśnickiego na lata z perspektywą do roku Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Oleśnica Strategia Rozwoju Gminy Oleśnica na lata Charakterystyka ogólna Gminy Oleśnica Położenie administracyjne i fizyczno - geograficzne Budowa geologiczna, rzeźba terenu i sposób użytkowania terenu Demografia Działalność gospodarcza i rolnictwo Ocena stanu środowiska Ochrona klimatu i jakości powietrza Ocena stanu Analiza SWOT Zagrożenia hałasem Ocena stanu Analiza SWOT Pola elektromagnetyczne Ocena stanu Analiza SWOT Gospodarowanie wodami Ocena stanu Analiza SWOT Gospodarka wodno-ściekowa Ocena stanu Analiza SWOT Zasoby geologiczne Ocena stanu Analiza SWOT Strona 4

5 5.7 Gleby Ocena stanu Analiza SWOT Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów Ocena stanu Analiza SWOT Zasoby przyrodnicze Ocena stanu Analiza SWOT Zagrożenia poważnymi awariami Ocena stanu Analiza SWOT Edukacja ekologiczna Koncepcja edukacji ekologicznej dla Gminy Oleśnica Działania w zakresie edukacji ekologicznej na terenie Gminy Oleśnica Cele, kierunki interwencji i zadania wraz z harmonogramem rzeczowo - finansowym System realizacji programu ochrony środowiska Zarządzanie Programem Ochrony Środowiska Instrumenty prawne Instrumenty finansowe Instrumenty społeczne Instrumenty strukturalne i infrastrukturalne Monitorowanie Programu Ochrony Środowiska Sprawozdawczość System instytucji zaangażowanych w realizację programu ochrony środowiska Wykaz interesariuszy System finansowania Fundusze krajowe Fundusze zagraniczne Spis tabel Spis rysunków Wykorzystane opracowania i akty prawne Strona 5

6 Wykaz skrótów SKRÓT OBJAŚNIENIE apwśk Aktualizacja Programu Wodno-Środowiskowego Kraju ARiMR Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ARR Agencja Rynku Rolnego BDL Bank Danych Lokalnych BEiŚ Strategia "Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko" BOŚ Bank Ochrony Środowiska EFR Europejski Fundusz Rolny EFRR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFS Europejski Fundusz Społeczny FAPA Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FS Fundusz Spójności GDDKiA Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad GDLP Generalna Dyrekcja Lasów Państwowych GIOŚ Główny Inspektorat Ochrony Środowiska GUS Główny Urząd Statystyczny GZWP Główny Zbiornik Wód Podziemnych IUNG Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach JCWPd Jednolita część wód podziemnych JCWPj Jednolita część wód powierzchniowych jeziornych JCWPprze Jednolita część wód powierzchniowych przejściowych JCWPprzy Jednolita część wód powierzchniowych przybrzeżnych JCWPprzy Jednolita część wód powierzchniowych przybrzeżnych JCWPrz Jednolita część wód powierzchniowych rzecznych JST Jednostka samorządu terytorialnego KPZK Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 KSCHR Krajowa Stacja Chemiczno-Rolnicza KWPSP Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej KZGW Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej LIFE+ Program działań na rzecz środowiska i klimatu na lata LNG Skroplony gaz ziemny LOP Liga Ochrony Przyrody MPZP Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego MRiRW Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi MŚP Sektor małych i średnich przedsiębiorstw NFOŚiGW Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej NGO Organizacja pozarządowa (non governmental organisation) OchK Obszar chronionego Krajobrazu ODR Ośrodek Doradztwa Rolniczego OOŚ Ocena oddziaływania na środowisko OSCHR Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza OSN Obszar szczególnie narażony na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzenia rolniczego OSP Ochotnicza Straż Pożarna PEM Pole elektromagnetyczne PK Park Krajobrazowy Strona 6

7 PKP PLK PKP Polskie Linie Kolejowe PMŚ Państwowy Monitoring Środowiska POE Pozarządowe Organizacje Ekologiczne POIiŚ Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata POPT Program Operacyjny Pomoc Techniczna POŚ Program Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica na lata z perspektywą na lata PPIS Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny PROW Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata PSH Państwowa Służba Hydrogeologiczna RDLP Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych RDOŚ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska RLM Równoważna liczba mieszkańców RPO WD Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego na lata RZGW Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej SRWD Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020 ŚSKR Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju do 2020 roku SIEG Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki TEN-T Transeuropejska sieć transportowa WFOŚiGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WIOŚ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska WSSE Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna DWZMiUW Dolnośląski Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Strona 7

8 1. Wstęp 1.1 Podstawa prawna opracowania Podstawą prawną opracowania Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica na lata z perspektywą na lata zwanego w dalszej części Programem lub POŚ, jest art. 17. ust. 1 Ustawy Prawo ochrony środowiska [1], który nakłada na organy wykonawcze w tym przypadku gminę obowiązek sporządzenia gminnego programu ochrony środowiska uwzględniając cele zawarte w strategiach, programach i dokumentach programowych, o których mowa w art. 14 ust. 1. Ustawy Prawo ochrony środowiska [1]. Projekt programu ochrony środowiska, w tym konkretnym przypadku podlega zaopiniowaniu przez organy wykonawcze Gminy. Przy opracowaniu polityki ochrony środowiska dla Gminy Oleśnica obligatoryjne jest zapewnienie udziału społecznego na zasadach i w trybie określonym w Ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko [2]. Zgodnie z art. 18 Ustawy Prawo ochrony środowiska [1], Program ochrony środowiska dla gminy uchwala Rada Gminy. Z wykonania programów ochrony środowiska organ wykonawczy gminy sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia się odpowiednio radzie gminy. Zmieniające się przepisy prawne w zakresie kształtowania polityki ochrony środowiska sprawiły, że opracowanie niniejszego dokumentu opiera się o nieco inne założenia prawne i wytyczne metodyczne, w porównaniu do lat poprzednich. Istotne zmiany zostały wprowadzone Ustawą o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw [13], które określiły, że programy ochrony środowiska uchwalone w celu realizacji Polityki ekologicznej państwa na lata z perspektywą do roku 2016 zachowują ważność na czas, na jaki zostały uchwalone, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2016 r. W przypadku konieczności aktualizacji Programu ochrony środowiska zastosowanie mają przepisy art. 14 ust. 2 w/w Ustawy tj.: Jeżeli program ochrony środowiska, o którym mowa w ust. 1, wymaga aktualizacji, odpowiednio sejmik województwa, rada powiatu albo rada gminy uchwala nowy program ochrony środowiska uwzględniający cele zawarte w strategiach, programach i dokumentach programowych, o których mowa w Ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju [15]. We wrześniu 2015r. zostały opublikowane przez Ministerstwo Środowiska Wytyczne do opracowania wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska, które są dokumentem pomocniczym adresowanym do organów wykonawczych i uchwałodawczych JST. Wytyczne wskazują na elementy, które powinny zostać ujęte w POŚ bądź wzięte pod uwagę przy ich sporządzaniu. Wytyczne są ponadto odpowiedzią na oczekiwania urzędów marszałkowskich oraz na zalecenia Najwyższej Izby Kontroli. Podstawowymi zasadami tworzenia Programów ochrony środowiska według wytycznych powinny być: zwięzłość i prostota spójność z dokumentami strategicznymi różnego szczebla konsekwentne i świadome stosowanie terminów - obszar interwencji cel - kierunek interwencji zadanie wyznaczenie ram czasowych realizacji POŚ oparcie na wiarygodnych źródłach danych prawidłowe określenie celów włączenie interesariuszy w proces opracowania POŚ przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko 1.2 Cel i zakres opracowania Podstawowym celem sporządzenia i uchwalenia Programu jest realizacja przez jednostki samorządu terytorialnego polityki ochrony środowiska zbieżnej z założeniami najważniejszych dokumentów strategicznych i programowych. Program powinien stanowić podstawę funkcjonowania systemu zarządzania środowiskiem spajającą wszystkie działania i dokumenty dotyczące ochrony środowiska i przyrody na szczeblu danej JST. Strona 8

9 Celem niniejszego Programu jest przedstawienie wytycznych do racjonalnych działań programowych na dalsze lata i poprawa stanu środowiska przyrodniczego Gminy Oleśnica, bądź utrzymanie dobrego poziomu, tam gdzie został on osiągnięty w wyniku realizacji założeń poprzednich projektów. Zawarte w POŚ rozwiązania inwestycyjne oraz organizacyjno-informacyjne przyczynią się do właściwego, zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju gospodarowania zasobami przyrodniczymi. Opracowany Program jest wypełnieniem obowiązku Gminy Olesnica w zakresie sporządzania strategicznych dokumentów gminnych, co pozwala władzom Gminy na bieżąco kontrolować stan środowiska oraz planować na tej podstawie działania służące ochronie środowiska. Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową, a także wyznacza cele i zadania środowiskowe, które odnoszą się do aspektów środowiskowych, usystematyzowanych według priorytetów. Podczas tworzenia dokumentu, przyjęto założenie, iż powinien on spełniać rolę narzędzia pracy przyszłych użytkowników, ułatwiającego i przyśpieszającego rozwiązywanie poszczególnych zagadnień. Niniejsze opracowanie zawiera między innymi rozpoznanie aktualnego stanu środowiska w gminie, przedstawia propozycje oraz opis zadań, które niezbędne są do kompleksowego rozwiązania problemów związanych z ochroną środowiska. Przedmiotowy dokument wspomaga dążenie do uzyskania w gminie sukcesywnego ograniczenia degradacji środowiska, ochronę i rozwój jego walorów oraz racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska. Stan docelowy w tym zakresie nakreśla Program ochrony środowiska, a ocenę efektów będzie zawierał Raport z jego realizacji opracowywany co 2 lata. Przyjęcie Programu ochrony środowiska jest formą podejmowania strategicznej decyzji umożliwiającej realizację kierunków rozwoju tego zakresu działalności w określonej perspektywie czasowej. Wynikiem procesu planowania jest dokument zawierający wizję rozwoju systemu zarządzania ochroną środowiska, określający opcje i warunki rozwiązań. Jest on także ważnym środkiem informacji, narzędziem kontroli i materiałem wykorzystywanym do rozwoju systemu w przyszłości. Właściwy system zarządzania ochroną środowiska musi opierać się na strategicznych wnioskach, które w tym przypadku są przedstawione w postaci dokumentów programowych. Struktura opracowania obejmuje omówienie: 1) spójności POŚ z dokumentami strategicznymi i programowymi wyższego szczebla 2) sytuacji społeczno-gospodarczej gminy oraz jego infrastruktury technicznej 3) oceny stanu środowiska na terenie Gminy Oleśnica z uwzględnieniem jedenastu obszarów przyszłej interwencji: (1) ochrona klimatu i jakości powietrza, (2) zagrożenia hałasem, (3) pola elektromagnetyczne, (4) gospodarowanie wodami, (5) gospodarka wodno-ściekowa, (6) zasoby geologiczne, (7) gleby, (8) gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów, (9) zasoby przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe, (10) zagrożenia poważnymi awariami, (11) edukacja ekologiczna uwzględniających zagadnienie horyzontalne tj. adaptację do zmian klimatu, nadzwyczajne zagrożenia środowiska, działania edukacyjne oraz monitoring środowiska, 4) celów, kierunków interwencji i zadań wynikających z oceny stanu środowiska, 5) harmonogramu rzeczowo-finansowego wynikającego ze zdefiniowanych zagrożeń i problemów dla poszczególnych obszarów interwencji 6) systemu realizacji Programu ochrony środowiska w zakresie zarządzania i monitorowania w oparciu o ustalone wskaźniki. 1.3 Metodyka opracowania Punktem wyjścia przy opracowaniu Programu była analiza i ocena stanu ochrony środowiska i jego poszczególnych komponentów dla jedenastu obszarów interwencji. Przy ocenie stanu został wykorzystany model D-P-S-I-R (driving forces/czynniki sprawcze - pressures/presje - state/stan - impact/oddziaływanie - response/środki - przeciwdziałania) stosowany przez Komisję Europejską, Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Europejską Agencją Środowiska do sporządzania ocen zintegrowanych oraz Strona 9

10 ocen skuteczności polityki ekologicznej. Struktura modelu D-P-S-I-R pozwala na sprawne generowanie kompleksowej, opartej na badaniach, analizach i ocenach informacji o środowisku. Przeprowadzona ocena stanu środowiska dała podstawę do identyfikacji mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń w ramach poszczególnych obszarów interwencji. Ocena stanu uwzględnia zagadnienie horyzontalne tj. adaptację do zmian klimatu, nadzwyczajne zagrożenia środowiska, działania edukacyjne oraz monitoring środowiska. Diagnoza stanu środowiska naturalnego Gminy Oleśnica sporządzona została głównie na podstawie opracowań i materiałów instytucji/jednostek działających w obszarze ochrony środowiska oraz obszarze społeczno-gospodarczym. Poszczególne komponenty środowiskowe zostały opracowane kompleksowo. Oznacza to, że przy omawianiu aktualnej sytuacji w danym obszarze tematycznym, uwzględniono jednocześnie uwarunkowania wynikające z dokumentów strategicznych, dotyczące określonej dziedziny oraz najważniejsze problemy i propozycje ich rozwiązania. Kolejnym etapem było sformułowanie celów, kierunków interwencji oraz zadań w oparciu o ocenę stanu środowiska i cele priorytetowe dokumentów strategicznych i programowych wyższego szczebla. W tym celu opracowano harmonogram rzeczowo-finansowy z uwzględnieniem ram czasowych jego realizacji. Wskazano źródła finansowania zarówno z funduszy krajowych jak i zagranicznych. Koszty realizacji działań oszacowano w oparciu o analizę materiałów dotyczących planowanych do realizacji zadań środowiskowych w latach , przekazanych przez jednostki samorządu terytorialnego, instytucje publiczne działające w obszarze ochrony środowiska oraz przedsiębiorców, a także na podstawie dokumentów strategicznych i dostępnych źródeł finansowania. W celu sprawnej realizacji polityki ochrony środowiska nakreślonej w POŚ omówiono system zarządzania z uwzględnieniem instrumentów prawnych, finansowych, społecznych i strukturalnych. Przeanalizowano sposób monitorowania postępu realizacji Programu wprowadzając odpowiednie wskaźniki dla przyszłych obszarów interwencji. Omówiono proces działań w zakresie edukacji ekologicznej na terenie gminy Oleśnica, jako istotny element kształtujący świadomość społeczną. Przyjęte w Programie rozwiązania uwzględniają w pierwszej kolejności działania prowadzące do zrównoważonego gospodarowania zasobami środowiska, poprawy stanu środowiska, poprawy stanu jakości powietrza, zapewnienia racjonalnej gospodarki odpadami i gospodarki wodno-ściekowej, przeciwdziałania zmianom klimatu i adaptacji do nich, zapobiegania klęskom żywiołowym oraz do zwiększenia bezpieczeństwa powodziowego mieszkańców. Przy formułowaniu celów, kierunków interwencji oraz opisie oceny stanu uwzględniono obowiązujące przepisy prawa polskiego i unijnego, aktualne krajowe i regionalne strategie, koncepcje i dokumenty planistyczne, w tym także sektorowe. Szczegółowy opis celów środowiskowych zawartych w dokumentach strategicznych i programowych wyższego szczebla, które dały podstawę do wyznaczenia poszczególnych celów i kierunków interwencji znajduje się w rozdziale 3. Przy opracowaniu Programu wykorzystano dane pochodzące m.in. z następujących źródeł: Państwowy Monitoring Środowiska, Główny Urząd Statystyczny, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej, Państwowy Instytut Geologiczny Urząd Marszałkowski Urząd Wojewódzki Starostwo Powiatowe Urząd Gminy Strona 10

11 2. Streszczenie Czym jest Program Ochrony Środowiska? Program ochrony środowiska jest dokumentem kształtującym lokalną politykę środowiskową. Analizuje i ocenia istniejące uwarunkowania przyrodnicze. Przedstawia mocne i słabe strony każdego z komponentów środowiska oraz ocenia możliwe szanse poprawy stanu środowiska lub zagrożenia nieosiągnięcia standardów środowiskowych. Program ochrony środowiska wyznacza obszary interwencji, cele i kierunki działań jakie należy podjąć w perspektywie najbliższych lat aby poprawić stan środowiska przyrodniczego lub utrzymać go na poziomie zgodnym z przepisami prawa. Dokument przedstawia konkretne zadania inwestycyjne i nie inwestycyjne jakie będą zobowiązane podjąć instytucje ochrony środowiska. Program ochrony środowiska przedstawia również strukturę zarządzania i monitorowania postępu prac nad realizacją celów, kierunków i zadań w nim określonych. Dokument ten określa źródła finansowania w nowej perspektywie finansowej na lata , które mogą być pomocne w realizacji niektórych zadań własnych i monitorowanych. Spójność z dokumentami strategicznymi i programowymi Program ochrony środowiska odwołuje się do dokumentów szczebla krajowego, wojewódzkiego, powiatowego i gminnego, które związane są pośrednio lub bezpośrednio z kształtowaniem polityki środowiskowej. Istotą Programu jest zapewnienie spójności i kontynuacji działań na każdym szczeblu organizacyjnym, w celu osiągnięcia jednorodnego efektu ekologicznego. Wyznaczone w niniejszym Programie obszary interwencji, kierunki i zadania są zgodne z celami strategicznymi dokumentów poziomu krajowego, wojewódzkiego i powiatowego. Opracowany Program ochrony środowiska bierze pod uwagę cele nadrzędne zapisane w innych dokumentach oraz ocenia i analizuje możliwość ich realizacji na poziomie gminnym biorąc pod uwagę lokalne uwarunkowania i zagrożenia środowiskowe. Ocena stanu środowiska na terenie Gminy Oleśnica Oceny stanu środowiska dokonano w ramach 11 obszarów interwencji, które są kluczowe do podjęcia działań strategicznych zmierzających do poprawy stanu poszczególnych elementów środowiska. Ocenie poddano następujące obszary/komponenty środowiska: 1) Ochrona klimatu i jakości powietrza ocenę jakości powietrza na terenie Gminy Oleśnica oparto o wyniki Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Teren Gminy Oleśnica przynależy do strefy dolnosląskiej, w której odnotowano w 2015r. przekroczenia wartości dopuszczalnych stężeń pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM2,5, bezno(a)pirenu, arsenu i ozonu. Na terenie Gminy Oleśnica nie są zlokalizowane żadne źródła emisji o szczególnych oddziaływaniach na środowisko. Stan czystości powietrza w gminie Oleśnica kształtują głównie: systemy grzewcze (w obiektach indywidualnych, użyteczności publicznej, obiektach prowadzących działalność produkcyjną); emisje z procesów technologicznych z nielicznych zakładów produkcyjnych (dominują drobne zakłady produkcyjne i handlowo-usługowe; tylko około 18% zakładów to zakłady produkcyjne); środki transportu; zanieczyszczenia napływające z terenów sąsiednich. Gmina Oleśnica posiada Plan Gospodarki Niskoemisyjnej przyjęty Uchwałą nr XIII/74/15 Rady Gminy Oleśnica z dnia 29 października 2015 r. Stanowi on źródło informacji o obszarach problemowych na terenie gminy, emisji zanieczyszczeń powietrza i gazów cieplarnianych oraz działań strategicznych zakładających osiągnięcie znaczącej 40% redukcji emisji gazów cieplarnianych w pespektywie do roku ) Zagrożenia hałasem badaniami klimatu akustycznego zajmuje się Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu prowadził w 2013r. pomiary poziomu hałasu komunikacyjnego w dwóch punktach pomiarowych: w miejscowości Sokołowice (Sokołowice 103b) droga krajowa nr 25 relacji Oleśnica Międzybórz oraz w miejscowości Cieśle (Cieśle 22a) droga gminna, wylotowa podczas Warszawy, dwukierunkowa. Na terenie gminy Oleśnica zidentyfikowano tereny na których występują przekroczenia wartości dopuszczalnych hałasu Strona 11

12 samochodowego i kolejowego. Na terenie Gminy Oleśnica nie występuje negatywne oddziaływanie w zakresie emisji hałasu z zakładów produkcyjnych. 3) Pola elektromagnetyczne badaniami natężenia pól elektromagnetycznych zajmuje się Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Na terenie gminy Oleśnica WIOŚ we Wrocławiu nie wyznaczył punktu monitoringu promieniowania elektromagnetycznego. Najbliższy punkt został wyznaczony w mieście Oleśnicy, w którym nie odnotowano przekroczeń dopuszczalnego poziomu pól elektromagnetycznych. 4) Gospodarowanie wodami podstawowymi jednostkami podziału wód podziemnych i powierzchniowych są Jednolite części wód powierzchniowych (JCWP) i podziemnych (JCWPd). Obszar Gminy Oleśnica położony jest w granicach jednej JCWPd. Stan ilościowy i chemiczny wód podziemnych na terenie Gminy Oleśnica ocenia się jako dobry. Z rozpoznania warunków hydrogeologicznych wynika, że na terenie Gminy Oleśnica w większości występują korzystne warunki zaopatrzenia w wodę. Pod obszarem Gminy Oleśnica zlokalizowane są utwory wodonośne tworzące strukturę zwaną Głównym Zbiornikiem Wód Podziemnych pod obszarem gminy Zbiornik Oleśnica nr 322. Obszar Gminy Oleśnica położony jest w granicach dziesięciu Jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP). Większość wód powierzchniowych odznacza się złym stanem. Na terenie gminy Oleśnica występują obszary szczególnego zagrożenia powodzią, są to tereny wzdłuż rzeki Widawy. 5) Gospodarka wodno-ściekowa woda przeznaczona do zaopatrzenia mieszkańców gminy Oleśnica pochodzi z ujęć wód podziemnych. Wg. stanu na koniec 2015r. 98% mieszkańców gminy korzysta z sieci wodociągowej. Na terenie gminy Oleśnica Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej ustanowił dwie strefy ochrony ujęć. Sieć kanalizacyjna występuje w miejscowościach Boguszyce-wieś, Boguszyce- Osiedle, Spalice, Smardzów i Bystre. Sieć kanalizacyjna, choć nie obejmująca całych miejscowości, występuje również we wsiach Nowoszyce, Ligota Polska i Ostrowina (z podłączeniem do małych lokalnych oczyszczalni ścieków). W 2010r. w miejscowości Bystre wybudowano nową oczyszczalnie wraz z siecią kanalizacyjną. W miejscach, gdzie sieć kanalizacyjna nie została doprowadzona mieszkańcy gromadzą ścieki w bezodpływowych zbiornikach (szambach) oraz przydomowych oczyszczalniach ścieków. 6) Zasoby geologiczne na terenie Gminy Oleśnica występuje pięć udokumentowanych złóż surowców kruszywa naturalnego tj. złoże: Boguszyce, Brzezinka, Ligota Mała, Ligota Polska, Ostrowina. 7) Gleby Gmina Oleśnica posiada dobre warunki do prowadzenia produkcji roślinnej i zwierzęcej, jednak w poszczególnych obrębach występuje duże zróżnicowanie pod względem klas bonitacyjnych. Gruntów bardzo dobrych i dobrych najwięcej jest w obrębach bezpośrednio przylegających do miasta Oleśnica, natomiast najsłabsze znajdują się na północy, wschodzie i południu gmin. Północną i centralną część gminy pokrywają gleby płowe. Płaty gleb brunatnych kwaśnych leżą między Ligotą Wielką a Wyszogrodem oraz na wschód od Krzeczyna. Przy dolinie rzeki Oleśnicy, w rejonie Smardzowa i na południowym krańcu miasta Oleśnica, występują czarne ziemie. Południową część gminy pokrywają gleby bielicowe. W dolinie rzeki Widawy oraz w dolinach miejscowych małych rzek występują natomiast mady rzeczne. W badanych próbkach gleb nie stwierdzono przekroczenia wartości dopuszczalnych stężeń badanych metali, w stosunku do wartości określonych w rozporządzeniu w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. 8) Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów obecnie na terenie gminy Oleśnica funkcjonuje system odpłatnego odbioru odpadów z terenu każdej posesji. Zorganizowanym systemem objęci są wszyscy mieszkańcy gminy. Odbiór odpadów od mieszkańców odbywa się zgodnie z przyjętym harmonogramem odbioru odpadów komunalnych zmieszanych i segregowanych w oparciu o zawarte umowy odbioru odpadów. Stworzono również dla właścicieli nieruchomości możliwość dobrowolnego zbierania i przekazywania innych frakcji odpadów do dwóch punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych zlokalizowanych: w miejscowości Smolna (od miesiąca listopada 2015r.) oraz w mieście: Oleśnica (do końca miesiąca października 2015r.). Strona 12

13 Gmina Oleśnica posiada zaktualizowany w 2016r. Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu gminy Oleśnica. Podstawowym celem Programu jest oczyszczenie terenu gminy Oleśnica z azbestu zgodnie z przyjętym w dokumencie harmonogramem oraz wyeliminowanie negatywnego wpływu azbestu na zdrowie mieszkańców oraz na stan środowiska. 9) Zasoby przyrodnicze zgodnie z geobotanicznym podziałem Śląska, obszar gminy Oleśnica należy do prowincji Niżowo-Wyżynnej, dział Bałtycki, pododdział Pas Wyżyn Środkowych, kraina Wał Trzebnicki, okręg Żarsko Trzebnicko -Ostrzeszowski, podokręg Równina Oleśnicka. Gmina charakteryzuje się dominacją nieleśnych zbiorowisk antropogenicznych i półnaturalnych, częściowo użytkowanych przez człowieka (grunty orne, łąki i pastwiska). Zbiorowiska nieleśne zajmują prawie 80% powierzchni gminy. Stopień lesistości gminy wynosi 23,0% (5594 ha) stan na październik 2016r. Występują jednak takie obręby gdzie udział lasów i zadrzewień stanowi ponad 50% ich powierzchni (Ostrowina, Nowa Ligota, Brzezinka i Osada Leśna). W miejscowościach Sokołowice, Cieśle, Ligota Mała i Krzeczyn lesistość kształtuje się w przedziale od 25,7% do 44,3% powierzchni poszczególnych obrębów. Według danych GUS za 2015 r. powierzchnia obszarów prawnie chronionej przyrody na terenie gminy Oleśnica wynosi 189,5 ha, co stanowi 0,78% ogólnej powierzchni gminy. 10) Zagrożenie poważnymi awariami co roku Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie publikuje raporty o występowaniu zdarzeń o znamionach poważnej awarii. Jak wynika z informacji przekazanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu w latach na terenie gminy Oleśnica nie odnotowano zdarzeń o znamionach poważnej awarii. Na terenie gminy Oleśnica nie znajdują się zakłady o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii (ZDR). Na terenie gminy Oleśnica znajduje się zakład DOSER Sp. z o.o. Poniatowice 98G, Poniatowice, który z uwagi na ilość substancji niebezpiecznych zakwalifikowany został do grupy zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZZR).. 11) Edukacja ekologiczna- nieodłączny element dbania o wspólne dobro jakim jest środowisko. Działania podejmowane w poszczególnych gminach są zróżnicowane, koncentrują się przede wszystkim na wspieraniu edukacji ekologicznej w szkołach, przedszkolach oraz organizowaniu akcji m.in. Sprzątanie świata, Dzień Ziemi, Zbiórka zużytych baterii i segregacja odpadów. We wszystkich placówkach oświatowych prowadzona jest odpowiednia międzyprzedmiotowa ścieżka edukacyjna: edukacja ekologiczna. Funkcję edukacyjną pełnią również szlaki turystyczne i ścieżki edukacyjne. Przez teren gminy przebiegają ścieżki rowerowe i dydaktyczne oraz szlaki turystyczne. Szlaki piesze wytyczone zostały w terenach o wysokich walorach turystyczno-krajoznawczych. W większości szlaki biegną lokalnymi drogami gruntowymi i leśnymi. Ponadto, kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy następuje poprzez wpływ mediów, zarówno ogólnopolskich, jak i lokalnych. Informacje docierają za pośrednictwem telewizji, radia, prasy, Internetu do ogółu mieszkańców. Cele i kierunki interwencji Programu Ochrony Środowiska W oparciu o ocenę stanu środowiska i cele priorytetowe dokumentów strategicznych i programowych wyższego szczebla wyznaczono cele środowiskowe, kierunki interwencji oraz zadania jakie przewiduje się zrealizować w latach obowiązywania niniejszego dokumentu. W tym celu opracowano harmonogram rzeczowo-finansowy z uwzględnieniem ram czasowych jego realizacji. Zadania inwestycyjne i nieinwestycyjne wynikają z założeń budżetowych gminy, powiatu i województwa oraz innych jednostek ochrony środowiska, które cyklicznie opracowują różnego rodzaju strategie i programy działań krótko- i długo okresowych. Przyjętymi celami i kierunkami ochrony środowiska dla Gminy Oleśnica są: 1) Obszar interwencji: Ochrona klimatu i jakości powietrza Cel: Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych i osiągnięcie wymaganych standardów jakości powietrza Kierunek interwencji: Strona 13

14 Redukcja emisji zanieczyszczeń atmosferycznych poprzez termomodernizację/zwiększenie efektywności energetycznej Rozbudowa systemów energooszczędnych Redukcja emisji zanieczyszczeń atmosferycznych poprzez wymianę/modernizację źródeł ciepła Ograniczenie emisji ze źródeł komunikacyjnych Rozwój odnawialnych źródeł energii Ograniczenie emisji komunalno-bytowej (powierzchniowej) Ocena stanu jakości powietrza Działalność kontrolna i programowa 2) Obszar interwencji: Zagrożenia hałasem Cel: Zmniejszenie oddziaływania hałasu i ochrona przed hałasem Kierunek interwencji: Poprawa stanu układu komunikacyjnego Ocena stanu klimatu akustycznego Działalność kontrolna i programowa Zmniejszenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego, zwłaszcza na terenach zabudowanych 3) Obszar interwencji: Pola elektromagnetyczne Cel: Ochrona przed ponadnormatywnym promieniowaniem elektromagnetycznym Kierunek interwencji: Minimalizacja oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego na zdrowie człowieka i środowisko Ocena oddziaływania pól elektro-magnetycznych Działalność kontrolna i programowa 4) Obszar interwencji: Gospodarowanie wodami Cel: Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi Kierunek interwencji: Minimalizacja ryzyka powodziowego Porządkowanie systemów melioracyjnych Ocena jakości wód powierzchniowych i podziemnych Gospodarowanie wodami dla ochrony przed powodzią, suszą i deficytem wody Minimalizacja ryzyka powodziowego Kształtowanie i racjonalizacja wykorzystania zasobów wodnych Ograniczenie rozprzestrzeniania zanieczyszczeń Konserwacja systemu melioracyjnego 5) Obszar interwencji: Gospodarka wodno-ściekowa Cel: Poprawa gospodarki wodno-ściekowej Kierunek interwencji: Rozbudowa infrastruktury wodociągowej z zapewnieniem dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki Rozbudowa infrastruktury odprowadzania i oczyszczania ścieków z uwzględnieniem zabudowy rozproszonej Zapewnienie dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki Rozbudowa infrastruktury oczyszczania ścieków oraz ograniczenie ładunku zanieczyszczeń w ściekach 6) Obszar interwencji: Zasoby geologiczne Cel: Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami naturalnymi Kierunek interwencji: Poprawa dostosowania działań w zakresie planowania przestrzennego Ochrona zasobów naturalnych Strona 14

15 Zmniejszenie oddziaływania w zakresie wydobycia kopalin 7) Obszar interwencji: Gleby Cel: Ochrona gleb i racjonalne wykorzystanie terenu Kierunek interwencji: Właściwe gospodarowanie gruntami najwyższych klas Ochrona gleb przed negatywnym wpływem transportu i infrastruktury transportowej Ocena jakości gleb Rekultywacja gruntów Działalność kontrolna i programowa 8) Obszar interwencji: Gospodarowanie odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów Cel: Racjonalna gospodarka odpadami Kierunek interwencji: Ograniczenie ilości odpadów kierowanych na składowisko oraz zmniejszenie oddziaływania odpadów na środowisko Gospodarowanie odpadami innymi niż komunalne Osiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu i odzysku odpadów oraz ograniczenia składowania odpadów ulegających biodegradacji Właściwe gospodarowanie odpadami poprzez realizację działań systemowych i programowych 9) Obszar interwencji: Zasoby przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe Cel: Zachowanie i wzbogacanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych Kierunek interwencji: Ochrona i utrzymanie zieleni urządzonej i nieurządzonej Cel: Ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów Kierunek interwencji: Uporządkowanie i rewitalizacja obszarów zdegradowanych Rozwój ekoturystyki Zrównoważona gospodarka leśna Przeciwdziałanie fragmentacji przestrzeni przyrodniczej, utrzymanie i odtworzenie ekosystemów i ich funkcji Ochrona gatunkowa Cel: Ochrona dziedzictwa kulturowego Rewaloryzacja dziedzictwa kulturowego, jako elementu rozwoju społeczno - gospodarczego miasta i gminy Monitorowanie stanu zachowania zabytków oraz opracowanie programów jego poprawy 10) Obszar interwencji: Zagrożenia poważnymi awariami Cel: Przeciwdziałanie wystąpieniu awarii oraz ekstremalnych zagrożeń dla środowiska Kierunek interwencji: Zapewnienie bezpieczeństwa publicznego Minimalizacja potencjalnych negatywnych skutków dla ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego, działalności gospodarczej poprzez działania prewencyjne 11) Obszar interwencji: Edukacja ekologiczna Cel: Podniesienie świadomości ekologicznej Kierunek interwencji: Pobudzenie u mieszkańców odpowiedzialności za otaczające środowisko i wyeliminowanie negatywnych zachowań. Strona 15

16 System zarządzania, monitorowania i finansowania Programu Ochrony Środowiska Realizacja wyznaczonych celów i kierunków interwencji wymaga ustalenia odpowiedniego systemu zarządzania Programem ochrony środowiska. Wyznaczenie prawidłowych rozwiązań o charakterze organizacyjnym ma istotne znaczenie w procesie wdrażania programu i jego realizacji. Zarządzanie Programem powinno odbywać się zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju w oparciu o instrumenty: prawne, finansowe, społeczne i strukturalne. System zarządzania w Polsce odbywa się na szczeblu centralnym (krajowym), wojewódzkim, powiatowym i gminnych. W odniesieniu do analizowanego Programu główną jednostką, na której spoczywać będzie realizacja wyznaczonych zadań będzie Gmina Oleśnica. Niemniej jednak całościowe zarządzanie systemem realizacji Programu ochrony środowiska obejmie jednostki wojewódzkie i krajowe w zakresie wyznaczonych działań monitorowanych. Reasumując, zarządzanie Programem wiąże się z: koordynacją przebiegu wdrażania i realizacji bieżącą oceną realizacji i aktualizacją celów i kierunków interwencji monitorowaniem skutków realizacji wyznaczonych zadań sprawozdawczością na temat wykonania Programu System wdrażania Programu ochrony środowiska będzie podlegał regularnej ocenie poprzez odpowiednio zaplanowane działania monitorujące. Celem monitoringu jest zbieranie, analizowanie i udostępnianie danych o środowisku i zachodzących w nim zmian, w sposób zapewniający zwiększenie efektywności zaplanowanej polityki środowiskowej. Monitoring jest narzędziem wspomagającym prawne, finansowe i społeczne instrumenty zarządzania środowiskiem. Monitorowanie wdrażania postanowień Programu ochrony środowiska polegać będzie głównie na działaniach organizacyjno-kontrolnych, do których należą: ocena stopnia wykonania zadań (ocena efektywności wykonania zadań) ocena zidentyfikowanych problemów oraz podjętych działań w celu ich rozwiązania lub minimalizacji ocena rozbieżności pomiędzy założonymi celami, kierunkami i zadaniami, a ich wykonaniem (ocena przyczynowo-skutkowa) Na potrzeby Programu ochrony środowiska, w tym sprawnego monitorowania postępu wdrażania przyjętej polityki środowiskowej ustalono odpowiednie wskaźniki monitorowania. Wskaźniki te opisują wartość bazową oraz wartość docelową jaka powinna być osiągnięta w wyniku realizacji określonych w programie celów środowiskowych. Co dwa lata Wójt Gminy Oleśnica zobowiązany będzie do sporządzania Raportów z realizacji Programu ochrony środowiska. Realizacja wyznaczonych zadań oraz osiągnięcie wyznaczonych celów Programu ochrony środowiska wymaga znacznych nakładów finansowych niejednokrotnie przewyższających możliwości budżetowe jednostek samorządu terytorialnego. Głównymi źródłami finansowania będą środki własne gminy, środki inwestorów, mieszkańców oraz podmiotów komunalnych. Środki te będą stanowiły uzupełnienie i wkład własny dla źródeł krajowych i zagranicznych szczególnie krajowych funduszy ekologicznych (WFOŚiGW, NFOŚiGW) i funduszy unijnych w ramach ściśle sprecyzowanych Programów operacyjnych np. RPOWM , POIiŚ Strona 16

17 3. Spójność z dokumentami strategicznymi założenia programowe Potrzeba opracowania nowego Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica lata z perspektywą na lata wynika ze stale zmieniającej się polityki ekologicznej na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym. Postęp społeczno-gospodarczy wymusza wyznaczanie nowych celów i kierunków działań zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju przy zachowaniu i dbaniu o środowisko przyrodnicze. Ważnym jest, aby wyznaczone zadania w różnych sferach rozwoju były ze sobą spójne i zakładały dbałość o elementy przyrodnicze na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym. Mając na uwadze powyższe konieczne jest wyznaczenie głównych celów ekologicznych, po osiągnięciu których nastąpi poprawa stanu i jakości danego elementu środowiska lub utrzymanie tego stanu na poziomie zgodnym z wymaganiami środowiskowymi. Niniejszy Program realizując lokalną politykę ochrony środowiska sporządzony został z uwzględnieniem celów zawartych w strategiach i programach (operacyjnych i rozwoju), wynikających z Ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju [15]. Program ochrony środowiska dla Gminy Oleśnica( ) wpisuje się w szereg dokumentów strategicznych poziomu krajowego, regionalnego i lokalnego. Zgodność założeń Programu z dokumentami wyższego szczebla gwarantuje, że podejmowane działania będą uporządkowane i spójne na poziomie lokalnym i regionalnym. Nawiązanie do celów strategicznych wyższego poziomu powoduje, że zaplanowane w Programie działania nie są przypadkowe, lecz służą osiągnięciu celów długoterminowych będących kontynuacją jednorodnej polityki strategicznej i ekologicznej. W nowym systemie do głównych dokumentów strategicznych, na podstawie których prowadzona jest polityka rozwoju, należą: Długookresowa Strategia rozwoju kraju DSRK (Polska Trzecia fala nowoczesności), określająca główne trendy, wyzwania oraz koncepcję rozwoju kraju w perspektywie długookresowej. Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju ŚSRK (Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020) najważniejszy dokument w perspektywie średniookresowej, określający najważniejszy dokument w perspektywie średniookresowej, określający cele strategiczne rozwoju kraju do 2020 r., kluczowy dla określenia działań rozwojowych, w tym możliwych do sfinansowania w ramach przyszłej perspektywy finansowej UE na lata Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (BEiŚ); Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki Dynamiczna Polska 2020 (SIEG); Strategia rozwoju transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku); Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata ; Polityka energetyczną Polski do 2030 roku. dokumenty sektorowe takie jak: Krajowy Program Ochrony Powietrza w Polsce; Aktualizacja Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych; Krajowy plan gospodarki odpadami 2014; Krajowy program zapobiegania powstawaniu odpadów; Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko ; Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego ; Program ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz Plan działań na lata ; Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (KLIMADA) Strona 17

18 Dokumenty o charakterze programowym/wdrożeniowym, takie jak: Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020; Plan zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego, perspektywa 2020 Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata z perspektywą do 2021 roku; Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego 2012; Program ochrony powietrza dla strefy dolnośląskiej z uwagi na przekroczenie poziomu docelowego arsenu w powietrzu wraz z planem działań krótkoterminowych; Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa dolnośląskiego; Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Oleśnickiego, 2008r.; Strategia Rozwoju Powiatu Oleśnickiego na lata z perspektywą do roku 2022 Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica Strategia Rozwoju Gminy Oleśnica na lata Poniżej przedstawiono główne cele i założenia polityki środowiskowej wpisane w szereg dokumentów strategicznych i programowych, do których nawiązuje niniejszy POŚ. 3.1 Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska Fala Nowoczesności Program Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica wpisuje się w następujące cele środowiskowe ujęte w Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju: Cel 7: Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa stanu środowiska : Kierunek interwencji Modernizacja infrastruktury i bezpieczeństwo energetyczne, Kierunek interwencji Modernizacja sieci elektroenergetycznych i ciepłowniczych, Kierunek interwencji Realizacja programu inteligentnych sieci w elektroenergetyce, Kierunek interwencji Wzmocnienie roli odbiorców finalnych w zarządzaniu zużyciem energii, Kierunek interwencji Stworzenie zachęt przyspieszających rozwój zielonej gospodarki, Kierunek interwencji Zwiększenie poziomu ochrony środowiska. Cel 8: Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych : Kierunek interwencji Rewitalizacja obszarów problemowych w miastach, Kierunek interwencji Stworzenie warunków sprzyjających tworzeniu pozarolniczych miejsc pracy na wsi i zwiększaniu mobilności zawodowej na linii obszary wiejskie miasta, Kierunek interwencji Zrównoważony wzrost produktywności i konkurencyjności sektora rolnospożywczego zapewniający bezpieczeństwo żywnościowe oraz stymulujący wzrost pozarolniczego zatrudnienia i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, Kierunek interwencji Wprowadzenie rozwiązań prawno-organizacyjnych stymulujących rozwój miast. Cel 9: Zwiększenie dostępności terytorialnej Polski : Udrożnienie obszarów miejskich i metropolitarnych poprzez utworzenie zrównoważonego, spójnego i przyjaznego użytkownikom systemu transportowego. 3.2 Strategia Rozwoju Kraju 2020 Celem Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju 2020 (ŚSKR) jest wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony Strona 18

19 rozwój kraju oraz poprawa jakości życia ludności. Wyznaczone w niniejszym POŚ obszary, cele i kierunki interwencji są zgodne są z następującymi celami środowiskowymi ŚSRK 2020: Obszar strategiczny I Sprawne i efektywne państwo: Cel I.1. Przejście od administrowania do zarządzania rozwojem: - Priorytetowy kierunek interwencji I.1.5 Zapewnienie ładu przestrzennego, Cel I.3. Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela: - Priorytetowy kierunek interwencji I.3.3. Zwiększenie bezpieczeństwa obywatela, Obszar strategiczny II Konkurencyjna gospodarka Cel II.2. Wzrost wydajności gospodarki - Priorytetowy kierunek interwencji II.2.3. Zwiększenie konkurencyjności i modernizacja sektora rolno-spożywczego, Cel II.5. Zwiększenie wykorzystania technologii cyfrowych - Priorytetowy kierunek interwencji II.5.2. Upowszechnienie wykorzystania technologii cyfrowych, Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko - Priorytetowy kierunek interwencji II.6.1. Racjonalne gospodarowanie zasobami, - Priorytetowy kierunek interwencji II.6.2. Poprawa efektywności energetycznej, - Priorytetowy kierunek interwencji II.6.3. Zwiększenie dywersyfikacji dostaw paliw i energii, - Priorytetowy kierunek interwencji II.6.4. Poprawa stanu środowiska, - Priorytetowy kierunek interwencji II.6.5. Adaptacja do zmian klimatu, Cel II.7. Zwiększenie efektywności transportu - Priorytetowy kierunek interwencji II.7.1. Zwiększenie efektywności zarządzania w sektorze transportowym, - Priorytetowy kierunek interwencji II.7.2. Modernizacja i rozbudowa połączeń transportowych, - Priorytetowy kierunek interwencji II.7.3. Udrożnienie obszarów miejskich, Obszar strategiczny III Spójność społeczna i terytorialna Cel III.2. Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych - Priorytetowy kierunek interwencji III.2.1. Podnoszenie jakości i dostępności usług publicznych, Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych - Priorytetowy kierunek interwencji III.3.1. Tworzenie warunków instytucjonalnych, prawnych i finansowych dla realizacji działań rozwojowych w regionach, - Priorytetowy kierunek interwencji III.3.2. Wzmacnianie ośrodków wojewódzkich, - Priorytetowy kierunek interwencji III.3.3. Tworzenie warunków dla rozwoju ośrodków regionalnych, subregionalnych i lokalnych oraz wzmacniania potencjału obszarów wiejskich, - Priorytetowy kierunek interwencji III.3.4. Zwiększenie spójności terytorialnej 3.3 Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko Dokument uszczegóławia zapisy Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju 2020 w dziedzinie energetyki i środowiska oraz stanowi wytyczne dla Polityki energetycznej Polski. Celem głównym Strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko jest zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną gospodarkę. Celami środowiskowymi BEiŚ są: Strona 19

20 Cel 1. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska Kierunek interwencji 1.1. Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami kopalin, Kierunek interwencji 1.2. Gospodarowanie wodami dla ochrony przed powodzią, suszą i deficytem wody, Kierunek interwencji 1.3. Zachowanie bogactwa różnorodności biologicznej, w tym wielofunkcyjna gospodarka leśna, Kierunek interwencji 1.4. Uporządkowanie zarządzania przestrzenią, Cel 2. Zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię Kierunek interwencji 2.1. Lepsze wykorzystanie krajowych zasobów energii, Kierunek interwencji 2.2. Poprawa efektywności energetycznej, Kierunek interwencji 2.6. Wzrost znaczenia rozproszonych, odnawialnych źródeł energii, Kierunek interwencji 2.7. Rozwój energetyczny obszarów podmiejskich i wiejskich, Kierunek interwencji 2.8. Rozwój systemu zaopatrywania nowej generacji pojazdów wykorzystujących paliwa alternatywne, Cel 3. Poprawa stanu środowiska Kierunek interwencji 3.1. Zapewnienie dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki, Kierunek interwencji 3.2. Racjonalne gospodarowanie odpadami, w tym wykorzystanie ich na cele energetyczne, Kierunek interwencji 3.3. Ochrona powietrza, w tym ograniczenie oddziaływania energetyki, Kierunek interwencji 3.4. Wspieranie nowych i promocja polskich technologii energetycznych i środowiskowych, Kierunek interwencji 3.5. Promowanie zachowań ekologicznych oraz tworzenie warunków do powstawania zielonych miejsc pracy, 3.4 Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki Dynamiczna Polska 2020 Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki bezpośrednio wpisuje się w priorytet unijnej strategii rozwoju Europa 2020, którym jest inteligentny i zrównoważony rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu. Poszczególne działania ujęte w Strategii przyczynią się bezpośrednio do realizacji celów Europy Cel główny Strategii to wysoce konkurencyjna gospodarka (innowacyjna i efektywna) oparta na wiedzy i współpracy. Przez gospodarkę konkurencyjną należy rozumieć taką gospodarkę, która w relacji do innych krajów (UE, OECD) utrzyma lub osiągnie wyższą dynamikę wzrostu gospodarczego i zatrudnienia oraz doprowadzi do szybkiego zwiększenia poziomu życia obywateli. Celami środowiskowymi Strategii wpisującymi się w niniejszy POŚ są: Cel 1: Dostosowanie otoczenia regulacyjnego i finansowego do potrzeb innowacyjnej i efektywnej gospodarki Kierunek działań 1.2. Koncentracja wydatków publicznych na działaniach prorozwojowych i innowacyjnych - Działanie Identyfikacja i wspieranie rozwoju obszarów i technologii o największym potencjale wzrostu, - Działanie Wspieranie różnych form innowacji, - Działanie Wspieranie transferu wiedzy i wdrażania nowych/nowoczesnych technologii w gospodarce (w tym technologii środowiskowych), Kierunek działań 1.3. Uproszczenie, zapewnienie spójności i przejrzystości systemu danin publicznych mające na względzie potrzeby efektywnej i innowacyjnej gospodarki - Działanie Eliminacja szkodliwych subsydiów i racjonalizacja ulg podatkowych, Strona 20

21 Cel 3: Wzrost efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i surowców Kierunek działań 3.1. Transformacja systemu społeczno-gospodarczego na tzw. bardziej zieloną ścieżkę, zwłaszcza ograniczanie energo- i materiałochłonności gospodarki, - Działanie Tworzenie warunków dla rozwoju zrównoważonej produkcji i konsumpcji oraz zrównoważonej polityki przemysłowej, - Działanie Podnoszenie społecznej świadomości i poziomu wiedzy na temat wyzwań zrównoważonego rozwoju i zmian klimatu, - Działanie Wspieranie potencjału badawczego oraz eksportowego w zakresie technologii środowiskowych, ze szczególnym uwzględnieniem niskoemisyjnych technologii węglowych (CTW), - Działanie Promowanie przedsiębiorczości typu business & biodiversity, w szczególności na obszarach zagrożonych peryferyjnością, Kierunek działań 3.2. Wspieranie rozwoju zrównoważonego budownictwa na etapie planowania, projektowania, wznoszenia budynków oraz zarządzania nimi przez cały cykl życia - Działanie Poprawa efektywności energetycznej i materiałowej przedsięwzięć architektoniczno-budowlanych oraz istniejących zasobów, - Działanie Stosowanie zasad zrównoważonej architektury 3.5 Strategia rozwoju transportu do 2020 roku Jest to średniookresowy dokument planistyczny, który stanowi integralny element spójnego systemu zarządzania krajowymi dokumentami strategicznymi. Wskazano w nim cele oraz kierunki rozwoju transportu w taki sposób, aby etapowo - do 2030 r. - możliwe było osiągnięcie celów założonych w Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju (DSRK) oraz Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju (SRK 2020). Transport jest wskazany jako jeden z najistotniejszych czynników wpływających na rozwój gospodarczy kraju, a dobrze rozwinięta infrastruktura transportowa wzmacnia spójność społeczną, ekonomiczną i przestrzenną kraju. Główny cel Strategii Rozwoju Transportu odnosi się zarówno do utworzenia zintegrowanego systemu transportowego poprzez inwestycje w infrastrukturę transportową (jak i wykreowania sprzyjających warunków dla sprawnego funkcjonowania rynków transportowych i rozwoju efektywnych systemów przewozowych. Wyznaczone obszary, cele i kierunki interwencji POŚ wpisują się w następujące cele środowiskowe wskazane w Strategii Rozwoju transportu do 2020 roku: Cel strategiczny 1. - Stworzenie zintegrowanego systemu transportowego Cel szczegółowy 1. Stworzenie nowoczesnej i spójnej sieci infrastruktury transportowej, Cel szczegółowy 4. Ograniczanie negatywnego wpływu transportu na środowisko. 3.6 Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata Głównym celem opracowania Strategii jest określenie kluczowych kierunków rozwoju obszarów wiejskich, rolnictwa i rybactwa w perspektywie do 2020 r., co pozwoli właściwie zaadresować zakres interwencji publicznych finansowanych ze środków krajowych i wspólnotowych. W Strategii tej określono cel główny, którym jest poprawa jakości życia na obszarach wiejskich oraz efektywne wykorzystanie ich zasobów i potencjałów, w tym rolnictwa i rybactwa, dla zrównoważonego rozwoju kraju, który będzie realizowany w oparciu o następujące cele środowiskowe powiązane z niniejszym POŚ: Strona 21

22 Cel szczegółowy 2: Poprawa warunków życia na obszarach wiejskich oraz poprawa ich dostępności przestrzennej Priorytet 2.1. Rozwój infrastruktury gwarantującej bezpieczeństwo energetyczne, sanitarne i wodne na obszarach wiejskich - Kierunek interwencji Modernizacja sieci przesyłowych i dystrybucyjnych energii elektrycznej, - Kierunek interwencji Dywersyfikacja źródeł wytwarzania energii elektrycznej, - Kierunek interwencji Rozbudowa i modernizacja ujęć wody i sieci wodociągowej, - Kierunek interwencji Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków, - Kierunek interwencji Rozwój systemów zbiórki, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, - Kierunek interwencji Rozbudowa sieci przesyłowej i dystrybucyjnej gazu ziemnego, Priorytet 2.2. Rozwój infrastruktury transportowej gwarantującej dostępność transportową obszarów wiejskich - Kierunek interwencji Rozbudowa i modernizacja lokalnej infrastruktury drogowej i kolejowej, - Kierunek interwencji Tworzenie powiązań lokalnej sieci drogowej z siecią dróg regionalnych, krajowych, ekspresowych i autostrad, - Kierunek interwencji Tworzenie infrastruktury węzłów przesiadkowych, transportu kołowego i kolejowego, Priorytet 2.5. Rozwój infrastruktury bezpieczeństwa na obszarach wiejskich - Kierunek interwencji Rozwój infrastruktury wodno-melioracyjnej i innej łagodzącej zagrożenia naturalne, Cel szczegółowy 3: Bezpieczeństwo żywnościowe Priorytet 3.2. Wytwarzanie wysokiej jakości, bezpiecznych dla konsumentów produktów rolno spożywczych - Kierunek interwencji Wsparcie wytwarzania wysokiej jakości produktów rolno spożywczych, w tym produktów wytwarzanych metodami integrowanymi, ekologicznymi oraz tradycyjnymi metodami produkcji z lokalnych surowców i zasobów oraz produktów rybnych, Priorytet 3.4. Podnoszenie świadomości i wiedzy producentów oraz konsumentów w zakresie produkcji rolno spożywczej i zasad żywienia - Kierunek interwencji Wsparcie działalności innowacyjnej ukierunkowanej na zmiany wzorców produkcji i konsumpcji, Cel szczegółowy 5: Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich Priorytet 5.1. Ochrona środowiska naturalnego w sektorze rolniczym i różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich - Kierunek interwencji Ochrona różnorodności biologicznej, w tym unikalnych ekosystemów oraz flory i fauny związanych z gospodarką rolną i rybacką, - Kierunek interwencji Ochrona jakości wód, w tym racjonalna gospodarka nawozami i środkami ochrony roślin, - Kierunek interwencji Racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych na potrzeby rolnictwa i rybactwa oraz zwiększanie retencji wodnej, - Kierunek interwencji Ochrona gleb przed erozją, zakwaszeniem, spadkiem zawartości materii organicznej i zanieczyszczeniem metalami ciężkimi, - Kierunek interwencji Rozwój wiedzy w zakresie ochrony środowiska rolniczego i różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich i jej upowszechnianie, Priorytet Kształtowanie przestrzeni wiejskiej z uwzględnieniem ochrony krajobrazu i ładu przestrzennego - Kierunek interwencji Zachowanie unikalnych form krajobrazu rolniczego, - Kierunek interwencji Właściwe planowanie przestrzenne, Strona 22

23 - Kierunek interwencji Racjonalna gospodarka gruntami, Priorytet 5.3. Adaptacja rolnictwa i rybactwa do zmian klimatu oraz ich udział w przeciwdziałaniu tym zmianom (mitygacji) - Kierunek interwencji Adaptacja produkcji rolnej i rybackiej do zmian klimatu, - Kierunek interwencji Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w rolnictwie i całym łańcuchu rolno żywnościowym, - Kierunek interwencji Zwiększenie sekwestracji węgla w glebie i biomasie wytwarzanej w rolnictwie, - Kierunek interwencji Badania w zakresie wzajemnego oddziaływania rozwoju obszarów wiejskich, rolnictwa i rybactwa na zmiany klimatu, - Kierunek interwencji Upowszechnianie wiedzy w zakresie praktyk przyjaznych klimatowi wśród konsumentów i producentów rolno spożywczych, Priorytet 5.4. Zrównoważona gospodarka leśna i łowiecka na obszarach wiejskich - Kierunek interwencji Racjonalne zwiększenie zasobów leśnych, - Kierunek interwencji Odbudowa drzewostanów po zniszczeniach spowodowanych katastrofami naturalnymi, - Kierunek interwencji Zrównoważona gospodarka łowiecka służąca ochronie środowiska oraz rozwojowi rolnictwa i rybactwa, - Kierunek interwencji Wzmacnianie publicznych funkcji lasów, Priorytet Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii na obszarach wiejskich - Kierunek interwencji Racjonalne wykorzystanie rolniczej i rybackiej przestrzeni produkcyjnej do produkcji energii ze źródeł odnawialnych, - Kierunek interwencji Zwiększenie dostępności cenowej i upowszechnienie rozwiązań w zakresie odnawialnych źródeł energii wśród mieszkańców obszarów wiejskich 3.7 Krajowa strategia rozwoju regionalnego : regiony, miasta, obszary wiejskie Określa najważniejsze wyzwania, założenia i cele polityki regionalnej państwa. Wyznacza też zasady i mechanizmy współpracy pomiędzy rządem a samorządami wojewódzkimi oraz koordynacji działań obu szczebli. Najważniejszym celem KSRR jest wykorzystanie specyficznych atutów (tzw. potencjałów rozwojowych), które ma każdy obszar Polski, dla osiągnięcia celów rozwoju kraju wzrostu, zatrudnienia i spójności. Celami środowiskowymi Krajowej strategii rozwoju regionalnego wpisującymi się w niniejszy POŚ są: Cel 1: Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów Kierunek działań 1.1. Wzmacnianie funkcji metropolitalnych ośrodków wojewódzkich i integracja ich obszarów funkcjonalnych - Działanie Warszawa stolica państwa, - Działanie Pozostałe ośrodki wojewódzkie, Kierunek działań 1.2. Tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania procesów rozwojowych i zwiększania ich absorpcji na obszary poza ośrodkami wojewódzkimi - Działanie Zwiększanie dostępności komunikacyjnej wewnątrz regionów, - Działanie Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych, - Działanie Pełniejsze wykorzystanie potencjału rozwojowego obszarów wiejskich, Kierunek działań 1.3. Budowa podstaw konkurencyjności województw działania tematyczne - Działanie Dywersyfikacja źródeł i efektywne wykorzystanie energii oraz reagowanie na zagrożenia naturalne, - Działanie Wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego oraz potencjału dziedzictwa kulturowego Strona 23

24 Cel 2: Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych Kierunek działań 2.2. Wspieranie obszarów wiejskich o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe - Działanie Zwiększanie dostępności i jakości usług komunikacyjnych, - Działanie Usługi komunalne i związane z ochroną środowiska, Kierunek działań 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze, Kierunek działań 2.4. Przezwyciężanie niedogodności związanych z położeniem obszarów przygranicznych, szczególnie wzdłuż zewnętrznych granic UE, Kierunek działań 2.5. Zwiększanie dostępności transportowej do ośrodków wojewódzkich na obszarach o najniższej dostępności, 3.8 Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Głównym celem polityki energetycznej jest stworzenie warunków dla stałego i zrównoważonego rozwoju gospodarki narodowej, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego państwa oraz zaspokojenie potrzeb energetycznych przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Wyznaczone w POŚ obszary interwencji, cele i kierunki wpisują się w następujące cele środowiskowe Polityki energetycznej Polski do 2030 r.: Kierunek poprawa efektywności energetycznej Cel główny dążenie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną, Cel główny konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE-15, Kierunek wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii Cel główny racjonalne i efektywne gospodarowanie złożami węgla, znajdującymi się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, Cel główny zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego, Kierunek wytwarzanie i przesyłanie energii elektrycznej oraz ciepła Cel główny zapewnienie ciągłego pokrycia zapotrzebowania na energię przy uwzględnieniu maksymalnego możliwego wykorzystania krajowych zasobów oraz przyjaznych środowisku technologii, Kierunek dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej Cel główny przygotowanie infrastruktury dla energetyki jądrowej i zapewnienie inwestorom warunków do wybudowania i uruchomienia elektrowni jądrowych opartych na bezpiecznych technologiach, z poparciem społecznym i z zapewnieniem wysokiej kultury bezpieczeństwa jądrowego na wszystkich etapach: lokalizacji, projektowania, budowy, uruchomienia, eksploatacji i likwidacji elektrowni jądrowych, Kierunek rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw Cel główny wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii co najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach następnych, Cel główny osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych oraz zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji, Strona 24

25 Cel główny ochrona lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu pozyskiwania biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw, tak aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem oraz zachować różnorodność biologiczną, Cel główny wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących urządzeń piętrzących stanowiących własność Skarbu Państwa, Cel główny zwiększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych warunków do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dostępnych surowcach, Kierunek rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii Cel główny zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania rynków paliw i energii, a przez to przeciwdziałanie nadmiernemu wzrostowi cen, Kierunek ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko Cel główny ograniczenie emisji CO2 do 2020 roku przy zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa energetycznego, Cel główny ograniczenie emisji SO2 i NO x oraz pyłów (w tym PM10 i PM2,5) do poziomów wynikających z obecnych i projektowanych regulacji unijnych, Cel główny ograniczanie negatywnego oddziaływania energetyki na stan wód powierzchniowych i podziemnych, Cel główny minimalizacja składowania odpadów poprzez jak najszersze wykorzystanie ich w gospodarce, Cel główny zmiana struktury wytwarzania energii w kierunku technologii niskoemisyjnych. 3.9 Strategia rozwoju Województwa Dolnosląskiego do 2020 r. Wizją Strategii jest Dolny Śląsk 2020 jako zintegrowana wspólnota regionalna, region konkurencyjny, spójny, otwarty, dynamiczny. Celem strategicznym jest stworzenie regionu koncentracji innowacyjnych podmiotów produkcyjnych i usługowych współpracujących z rozwiniętym sektorem badawczym oraz intensywnego rozwoju nowoczesnej turystyki opartej o współpracę międzyregionalną i transgraniczną, tworzących razem atrakcyjne miejsca do życia dla mieszkańców o coraz wyższych kwalifikacjach i rozwiniętej kulturze obywatelskiej. W Strategii określono 8 celów szczegółowych. Wyzwaniem i celem strategicznym odnoszącym się do ochrony środowiska jest: CEL: 4 - Ochrona środowiska naturalnego, efektywne wykorzystanie zasobów oraz dostosowanie do zmian klimatu i poprawa poziomu bezpieczeństwa Plan zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego (PZPWD) został uchwalony przez Sejmik Województwa Dolnośląskiego uchwałą nr XLVIII/873/2002 z dnia 30 sierpnia 2002 roku zmieniony uchwałą Nr XLVIII/1622/14 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 27 marca 2014 r. w sprawie zmiany uchwały nr XLVIII/873/2002 z dnia 30 sierpnia 2002 roku w sprawie uchwalenia Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa stanowi podstawowe narzędzie dla kształtowania przez samorząd wojewódzki regionalnej polityki przestrzennej. Jej prowadzenie służy realizacji celu publicznego, jakim jest ochrona i kształtowanie ładu przestrzennego, traktowanego jako zasadniczy element prowadzenia polityki zrównoważonego rozwoju województwa. Cele strategiczne rozwoju przestrzennego województwa, wynikające z przyjętych ustaleń KPZK 2030, SRWD 2020 oraz zaleceń zawartych w krajowych i regionalnych dokumentach planowania Strona 25

26 strategicznego to: 1) umocnienie jego wewnętrznej i zewnętrznej integracji przestrzennej, społeczno-gospodarczej oraz infrastrukturalnej w powiązaniu z sąsiednimi regionami Polski, Czech i Niemiec oraz ukształtowanie Dolnego Śląska jako harmonijnie rozwiniętego, europejskiego regionu węzłowego o wysokim stopniu konkurencyjności i gospodarce opartej na wiedzy; 2) zintegrowana ochrona zasobów przyrodniczo-krajobrazowych i racjonalne ich wykorzystanie oraz udostępnienie, a także stworzenie spójnego, regionalnego systemu obszarów chronionych; 3) zintegrowana ochrona i rewitalizacja zasobów dziedzictwa kulturowego oraz utrzymanie tożsamości i odrębności kulturowej regionu; 4) harmonijny, zintegrowany rozwój przestrzenny i społeczno-gospodarczy oraz integracja Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego jako głównego węzła sieci osadniczej województwa; 5) harmonizowanie rozwoju przestrzennego i społeczno-gospodarczego i aktywne przekształcanie pozostałych elementów systemu osadniczego województwa; 6) efektywne wykorzystanie własnych zasobów województwa dla poprawy jakości życia i standardów zaspokajania potrzeb społeczeństwa; 7) ukształtowanie sprawnych, bezpiecznych systemów transportu i komunikacji, powiązanych z systemem krajowym i europejskim oraz sprawnych, sieci infrastruktury technicznej, zapewniających dostawy wody i energii, właściwą gospodarkę odpadami oraz zapobieganie awariom i negatywnym skutkom klęsk żywiołowych. W PZPWD zapisano cele strategiczne służące ochronie środowiska do których należą: 1) zachowanie i odtwarzanie zasobów przyrodniczo-krajobrazowych 2) rozszerzenie i umocnienie regionalnego systemu obszarów chronionych i jego zintegrowanie z systemami krajowymi i europejskimi 3) harmonijne kształtowanie krajobrazu kulturowego oraz poprawę stanu i wykorzystania zespołów zabytkowych 4) ochrona oraz poprawa stanu i wykorzystania zespołów zabytkowych 5) ochrona dóbr kultury współczesnej, 6) ochrona powierzchni ziemi 7) zachowanie i racjonalne wykorzystanie zasobów glebowych 8) racjonalna gospodarka zasobami kopalin 9) zachowanie zasobów i zapewnienie wysokiej jakości wód 10) poprawa stanu powietrza atmosferycznego, 11) ochrona i powiększenie zasobów leśnych 12) ochrona przed hałasem Przyjęte w POŚ, cele, kierunki interwencji oraz zadania wynikają bezpośrednio lub pośrednio z przyjętych założeń realizują wizję i cel główny określony w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata z perspektywą do 2021 r Sejmik Województwa Dolnośląskiego przyjął dnia 30 października 2014 r. Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata z perspektywą do 2021 r. uchwałą Nr LV/2121/14. W Programie Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego sformułowano następujący Cel nadrzędny: Strona 26

27 "Nowoczesna gospodarka (efektywne wykorzystanie zasobów), harmonijny, zintegrowany rozwój przestrzenny oraz społeczno-gospodarczy w atrakcyjnym środowisku naturalnym" W ramach celu nadrzędnego wyznaczono 6 obszarów strategicznych, dla których określono następujące priorytety ekologiczne: Obszar strategiczny I - Zadania o charakterze systemowym: Aspekty ekologiczne w planowaniu przestrzennym; System transportowy; Przemysł i energetyka zawodowa; Budownictwo i gospodarka komunalna; Rolnictwo; Turystyka i rekreacja; Aktywizacja rynku do działań na rzecz ochrony środowiska. Obszar strategiczny II - Poprawa jakości środowiska: Poprawa jakości powietrza atmosferycznego (w tym ograniczenie emisji ze źródeł powierzchniowych, punktowych i liniowych); Wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii; Poprawa jakości wód; Oczyszczanie województwa z azbestu; Ochrona powierzchni ziemi; Ochrona przed hałasem; Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym. Obszar strategiczny III - Racjonalne korzystanie z zasobów naturalnych: Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi; Racjonalne gospodarowanie zasobami geologicznymi; Efektywne wykorzystanie energii. Obszar strategiczny IV - Ochrona przyrody i krajobrazu: Ochrona zasobów przyrodniczych; Ochrona i zwiększanie zasobów leśnych. Obszar strategiczny V - Kształtowanie postaw ekologicznych: Edukacja ekologiczna Udział społeczeństwa w postępowaniu na rzecz ochrony środowiska i udostępnianie informacji o środowisku. Obszar strategiczny VI - Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego: Przeciwdziałanie poważnym awariom; Ochrona przed powodzią i suszą; Ochrona przeciwpożarowa; Zwiększenie bezpieczeństwa transportu substancji niebezpiecznych. W ramach każdego priorytetu ekologicznego sformułowano dodatkowo Cele długoterminowe do 2021 roku oraz Cele krótkoterminowe do 2017 r. Z perspektywy tworzenia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica, wszystkie powyżej przedstawione priorytety ekologiczne są istotne. W związku z tym, Gminny program ochrony środowiska zakłada m. in. działania dążące do poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego oraz edukację ekologiczną społeczeństwa. Ponadto wśród jego priorytetów Strona 27

28 ekologicznych wskazano ochronę poszczególnych elementów środowiska naturalnego i efektywne korzystanie z energii pochodzącej z odnawialnych źródeł, co jest spójne z celami wojewódzkiego programu ochrony środowiska 3.12 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Oleśnickiego W Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Oleśnickiego zdefiniowane zostały następujące długoterminowe cele i kierunki działań w zakresie ochrony środowiska powiatu do 2015 roku: 1) Ochrona powietrza atmosferycznego, 2) Ochrona przed hałasem, 3) Ochrona zasobów wodnych i gospodarka ściekowa, 4) Racjonalna gospodarka surowcami mineralnymi, 5) Gospodarka odpadami, 6) Ochrona walorów przyrodniczych i funkcji układów przyrodniczych. Należy zaznaczyć, iż z uwagi na lata programowania Programu ochrony środowiska dla Powiatu Oleśnickiego tj stał się on dokumentem nieaktualnym w zakresie wyznaczonych celów i zadań środowiskowych. Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1101) zmieniła zasady sporządzania programów ochrony środowiska. Przestała obowiązywać Polityka ekologiczna państwa, na której opierały się dotychczasowe programy, a nowe programy ochrony środowiska mają realizować cele zawarte w strategiach, programach i dokumentach programowych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2014 r. poz ze zm.). W uzasadnieniu do nowelizacji ustawy Prawo ochrony środowiska wskazano, że w ramach nowego systemu dokumentów strategicznych wiodącym dokumentem dla obszarów środowisko i gospodarka wodna jest Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa do 2020 r. Reasumując, niezbędne jest Uchwalenie nowego Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Oleśnickiego na nowy okres programowania w oparciu o cele, kierunki i działania wskazane w aktualnych politykach i strategiach rozwoju kraju. Brak jest zatem możliwości analizy powiązań pomiędzy Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu Oleśnickiego a Programem Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica Strategia Rozwoju Powiatu Oleśnickiego na lata z perspektywą do roku 2022 W Strategii Rozwoju Powiatu Oleśnickiego na lata z perspektywą do roku 2022 określono następujące cele środowiskowe, do których nawiązuje niniejszy POŚ: Cel szczegółowy: Rozwój funkcji turystycznej Cel szczegółowy: Rozwój i modernizacja infrastruktury służącej społeczności lokalnej Cel szczegółowy: Czyste środowisko oraz zdrowy styl życia Cel szczegółowy: Czyste środowisko oraz zdrowy styl życia 3.14 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Oleśnica Głównym celem Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica jest uzyskanie takiej struktury rozwoju społeczno-gospodarczego, która w harmonijny, zrównoważony sposób wykorzysta walory naturalne, gospodarcze, przyrodnicze i kulturowe gminy oraz jej zasoby ludzkie - dla poprawy życia mieszkańców. Osiągnięcie pożądanego celu będzie realizowane poprzez następujące działania (cele główne): Strona 28

29 1) Poprawienie atrakcyjności inwestycyjnej gminy. 2) Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekową gminy. 3) Umożliwienie mieszkańcom łatwego i bezpiecznego poruszania się w obrębie gminy. 4) Rozwijanie i modernizowanie istniejącej bazy szkolnej na terenie gminy Oleśnica. 5) Zapobieganie odpływowi uczniów do szkół podstawowych w mieście. 6) Utrzymanie ośrodków zdrowia w Boguszycach i Ligocie Polskiej. 7) Zapewnienie mieszkańcom gminy dostępności do usług rehabilitacyjnych, leczniczych i terapeutycznych. 8) Rozwijanie bazy kulturalnej i sportowej. 9) Skuteczne promowanie oferty kulturalno-sportowej gminy. 10) Rozwijanie funkcji wypoczynkowo-rekreacyjnej na terenie gminy. Obowiązujące zasady ochrony środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego, zasady rozwoju infrastruktury z poszanowaniem zasobów środowiska wyznaczone w Studium uwzględniono w niniejszym POŚ Strategia Rozwoju Gminy Oleśnica na lata Wizją zapisaną w Strategii Rozwoju Gminy Oleśnica na lata jest Gmina Oleśnica to miejsce, w którym dzięki silnej gospodarce lokalnej będącej motorem zrównoważonego rozwoju gminy, aktywni i zintegrowani mieszkańcy we współpracy z samorządem, realizują swoje marzenia, aspiracje i potrzeby. W Strategii Rozwoju Gminy Oleśnica na lata określono następujące cele środowiskowe, do których nawiązuje niniejszy POŚ: Cel strategiczny I. Silna gospodarka lokalna podstawą wysokiej jakości Cele operacyjny: 1.3 Wspieranie rozwoju nowoczesnego i ekologicznego rolnictwa 1.4. Tworzenie warunków do rozwoju usług turystycznych i rekreacyjnych Cel strategiczny III. Rozwinięta infrastruktura zapewniająca wysoki komfort życia Cele operacyjny: 3.1. Rozwój infrastruktury drogowej i komunikacyjnej 3.2. Wspieranie rozwoju infrastruktury komunalnej i teleinformatycznej 3.3. Optymalizacja zagospodarowania przestrzennego Cel strategiczny IV. Czyste i zadbane środowiska naturalne w gminie Cele operacyjny: 4.1. Zwiększanie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy 4.2. Wprowadzenie kompleksowych rozwiązań dotyczących gospodarki odpadami 4.3. Poprawa jakości powietrza, zasobów wód, zasobów przyrody oraz środowiska glebowego Strona 29

30 4. Charakterystyka ogólna Gminy Oleśnica 4.1 Położenie administracyjne i fizyczno - geograficzne Gmina Oleśnica o powierzchni 242 km 2 (stan na , GUS) położona jest w północnowschodniej części województwa dolnośląskiego i południowo-zachodniej części powiatu oleśnickiego, ok. 30 km na północny-wschód od Wrocławia. Gmina od północy graniczy z gminą Twardogóra (powiat oleśnicki), od strony północno - wschodniej z gminą Syców (powiat oleśnicki), od wschodu z gminą Dziadowa Kłoda (powiat oleśnicki), od strony południowo - wschodniej z gminą Bierutów (powiat oleśnicki), od południa z gminami Jelcz Laskowice (powiat oławski) i Czernica (powiat wrocławski), od strony zachodniej z gminą Długołęka (powiat wrocławski), a od północnego-zachodu z gminą Dobroszyce (powiat oleśnicki). W skład gminy Oleśnica wchodzi 29 sołectw: Bogusławice, Boguszyce-wieś, Brzezinka, Bystre, Cieśle, Dąbrowa, Gręboszyce, Jenkowice, Krzeczyn, Ligota Mała, Ligota Polska, Ligota Wielka, Nieciszów, Nowa Ligota, Nowoszyce, Osada Leśna, Boguszyce-Osiedle, Ostrowina, Piszkawa, Poniatowice, Smardzów, Smolna, Sokołowice, Spalice, Świerzna, Wszechświęte, Wyszogród, Zarzysko, Zimnica. Rysunek 1. Położenie Gminy Oleśnica na tle podziału administracyjnego Polski Źródło: opracowanie własne Strona 30

31 Rysunek 2. Lokalizacja gminy Oleśnica względem gmin sąsiednich Źródło: opracowanie własne Pod względem regionalizacji fizyczno-geograficznej Polski, Gmina Oleśnica umiejscowiona jest w następujących jednostkach: megaregion Europa Środkowa (3); prowincja Niż Środkowoeuropejski (31); podprowincja Niziny Środkowopolskie (318); makroregion Nizina Śląska (318.5); mezoregion Równina Oleśnicka (318.56) 95% gminy mezoregion Wzgórza Twardogórskie (318.45) 5% gminy (północna część) Strona 31

32 Rysunek 3. Położenie Gminy Oleśnica względem mezoregionów fizyczno geograficznych Źródło: opracowanie własne 4.2 Budowa geologiczna, rzeźba terenu i sposób użytkowania terenu Pod względem tektonicznym gmina Oleśnica znajduje się w zasięgu monokliny przedsudeckiej (basen sedymentacyjny) powstałej pod koniec karbonu i wypełnionej osadami karbońskimi, permskimi (facji lądowej i morskiej) oraz skałami triasowymi. Warstwy te zostały ścięte erozyjnie i dźwignięte lub zrzucone wzdłuż systemu uskoków. Ponad monokliną zalegają niespoiste osady kenozoiczne, których dolną część stanowią mioceńskie utwory trzeciorzędowe, przykrywające prawie całą monoklinę. Utwory te mają zmienną miąższość, zależną częściowo od ukształtowania podłoża przedkenozoicznego. Osady trzeciorzędowe wykształcone są w postaci serii poznańskiej. Ich dolne kompleksy zbudowane są z iłów, mułków z warstwami piasków głównie drobnoziarnistych, często zailonych. Występują w nich dwa nieciągłe poziomy węgla brunatnego oraz towarzyszące im iły węgliste. W obrębie tych utworów występują również przewarstwienia piaszczyste lub piaszczysto-mułkowe w części spągowej i środkowej. W okolicach miasta Oleśnicy stwierdzono głęboką formę dolinną, o nieregularnym, nierównym dnie. Rozpoczyna się ona ok. 2 km na południowy wschód od miasta Oleśnica i przebiega równoleżnikowo do miejscowości Smardzów. Miąższość trzeciorzędu zmienia się od około 110 m w rejonie Wrocławia do około 200 m w kierunku Trzebnicy. Trzeciorzęd niemal w obrębie całej gminy tworzy powierzchnię ciągłą. Ku północy, w rejonie Wzgórz Trzebnickich, powierzchnia trzeciorzędu jest zaburzona glacitektonicznie i przemieszana z utworami czwartorzędowymi. Utwory trzeciorzędowe pokryte są, osadami czwartorzędowymi o zmiennej grubości, które powstały głównie w okresie plejstocenu, podczas zlodowaceń południowopolskiego i środkowopolskiego. Osady te składają się z glin morenowych, piasków i żwirów wodnolodowcowych, mułków i iłów zastoiskowych, piasków i żwirów akumulacji rzecznej, mułków i piasków jeziornych, piasków, żwirów i głazów rozmytych moren czołowych oraz iłów, mułków, piasków i żwirów krzemowych. Występują one Strona 32

33 od powierzchni w postaci dość regularnych płatów. W środkowej i zachodniej części gminy największe obszary zajmują piaski wodnolodowcowe. Na terenach piaszczystych występują piaski eoliczne, przeważnie w postaci utrwalonych wydm. W obrębie dolin rzecznych występują miejscami terasy nadzalewowe związane z zlodowaceniem północno-polskim zbudowane z piasków i żwirów rzecznych. Dno dolin rzecznych Oleśnicy, Widawy i jej dopływów wyścielają współczesne utwory rzeczne - głównie mułki, piaski i żwiry oraz sporadycznie zachowane namuły rzeczne. Towarzyszą im torfy i namuły torfiaste. Łączna miąższość osadów czwartorzędowych na obszarze Równiny Oleśnickiej osiąga przeciętnie m. Pod względem geomorfologicznym na obszarze gminy wyróżnia się zdenudowaną wysoczyznę sandrową przechodzącą ku północy w wał moren spiętrzonych. Do niej przylega od południa zdenudowana wysoczyzna morenowa rozcięta dolinami rzecznymi z wąskimi terenami zalewowymi. Rzeźba terenu jest tu zróżnicowana pod względem występujących form, gdyż została uformowana w wyniku działalności glacjalnej, fluwioglacjalnej, rzecznej oraz w wyniku działalności człowieka (system sieci rowów melioracyjnych i sztucznych zbiorników wodnych stawów). Powierzchnia terenu jest prawie płaska, głównie w części centralnej, miejscami falista, a w części północnej na niewielkich obszarach pagórkowata. Wznosi się ona od 124m n.p.m. w południowej części gminy (w rejonie kolonii Leśny Młyn) do 203,2m w części północno-zachodniej (w rejonie wsi Ostrowina). Ponad powierzchnią wysoczyznową wznoszą się niewielkie pagóry o deniwelacjach około 5m, tylko miejscami o deniwelacjach większych - powyżej 10m, zwłaszcza w północno-zachodniej części gminy. Powierzchnię rozcinają liczne cieki naturalne (największe: Oleśnica, Dobra, Widawa, Świerzyna, Smolna) i sztuczne - rowy melioracyjne. Dolina rzeki Oleśnicy w górnym biegu jest wąska, o szerokości dochodzącej od 50 do 100m, stromych zboczach i wyraźnie zaznaczających się miejscami krawędziach koryta rzeki. Dalej, w środkowym i dolnym biegu, rozszerza się do 700m. W dnie doliny, w jej górnym biegu, spotyka się niewielkie zbiorniki wodne. Obszar Gminy Oleśnica to krajobraz typowo rolniczy. W strukturze użytkowania dominują użytki rolne 68,4% powierzchni gminy, z czego 79,3% stanowią grunty orne. Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione stanowią 23,8% powierzchni gminy, tereny zabudowane 5,4% powierzchni gminy, tereny pod wodami - 0,6% powierzchni gminy, a tereny inne 1,8% powierzchni gminy. Tabela 1. Struktura użytkowania terenu Gminy Oleśnica Sposób użytkowania Powierzchnia [ha] Powierzchnia ogólna Użytki rolne, w tym: grunty orne sady 65 łąki trwałe 1641 pastwiska trwałe 1013 grunty rolne zabudowane 461 grunty pod stawami 138 rowy 125 Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione 5793 lasy 5594 grunty zadrzewione i zakrzewione 199 Grunty zabudowane i zurbanizowane 1306 tereny mieszkaniowe 96 tereny przemysłowe 14 inne tereny zabudowane 54 Strona 33

34 zurbanizowane tereny niezabudowane tereny rekreacyjno-wypoczynkowe tereny komunikacyjne - drogi tereny komunikacyjne - tereny kolejowe tereny komunikacyjne - inne tereny komunikacyjne użytki kopalne Grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi powierzchniowymi stojącymi Nieużytki Użytki ekologiczne Tereny różne Źródło: Urząd Gminy Oleśnica, październik 2016r. Rysunek 4. Mapa pokrycia terenu Gminy Oleśnica Źródło: Jednostką odpowiedzialną za realizację projektu Corine Land Cover 2012 w Polsce, w ramach programu Copernicus GIO Land Monitoring, finansowanego ze środków Unii Europejskiej, był Instytut Geodezji i Kartografii, pełniący rolę jednego z Krajowych Centrów Referencyjnych EIONET ds. pokrycia terenu. Właścicielem danych powstałych w ramach ww. projektu jest Unia Europejska. Jednostką odpowiedzialną za rozpowszechnianie danych krajowych jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, w którym ulokowany jest Krajowy Punkt Kontaktowy ds. współpracy z EEA w ramach EIONET oraz Krajowe Centrum Referencyjne EIONET ds. pokrycia terenu. Strona 34

35 4.3 Demografia Według danych GUS gminę Oleśnicę zamieszkuje osób, w tym 6632 mężczyzn i 6304 kobiet (GUS, stan na r.). Średnia gęstość zaludnienia gminy wynosi 53 osoby/km 2, co jest wartością mniejszą w porównaniu do gęstości zaludnienia w powiecie oleśnickim (101 osób/km 2 ) i niską w porównaniu do gęstości zaludnienia w województwie dolnośląskim (145 osób/km 2 ). Sieć osadniczą gminy tworzy 45 miejscowości (wsi i przysiółków) zgrupowanych w 29 sołectwach. Średnia wielkość jednostki osadniczej wynosi 247 mieszkańców, a sołectwa 423. Przeważają wsie małe (do 300 mieszkańców), ale przeważnie o skupionej zabudowie. Największą wsią są Boguszyce liczące około mieszkańców. Do wsi o zaludnieniu mieszkańców należą: Bystre (882 mieszkańców), Ligota Mała (729 mieszkańców), Ligota Polska (697 mieszkańców), Poniatowice (911 mieszkańców), Smolna (750 mieszkańców) i Sokołowice (899 mieszkańców), Spalice (681 mieszkańców). Od 300 do 500 mieszkańców liczy 10 wsi, od 100 do 300 mieszkańców 6 wsi, a trzy jednostki osadnicze zamieszkuje mniej niż 100 osób (stan na ). Stan ludności gminy Oleśnica w latach przedstawiono w tabeli poniżej. Tabela 2. Liczba ludności na terenie gminy Oleśnica w latach (dane GUS) Dane/rok Kobiety Mężczyźni Ogółem Gmina Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS za lata O zasobach ludnościowych świadczy nie tylko liczba ludności, ale również jej struktura wiekowa. Z punktu widzenia rozwoju każdej gminy bardzo ważna jest struktura według ekonomicznych grup wieku, dzieląca ludność na tę w wieku przedprodukcyjnym (0 14 lat), produkcyjnym (kobiety w wieku lat i mężczyźni w wieku lat) oraz poprodukcyjnym (kobiety powyżej 59 lat i mężczyźni powyżej 64 lat). Tabela 3. Struktura wiekowa na terenie gminy Oleśnica w latach (dane GUS) Dane/rok Ludność w wieku przedprodukcyjnym (14 lat i mniej) Ludność w wieku produkcyjnym (15-59 lat kobiety, lata mężczyźni) Ludność w wieku poprodukcyjnym Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych (GUS ) Liczba mieszkańców gminy Oleśnica ma tendencje wzrostową, co jest niewątpliwie korzystnym zjawiskiem dla rozwoju społeczno-gospodarczego gminy. Najliczniejszą grupę stanowi ludność w wieku produkcyjnym (70% ludności), zaś najmniej liczną w wieku poprodukcyjnym (14% ludności), co świadczy to o dobrej strukturze wiekowej gminy zapewniającej prawidłowy i dynamiczny rozwój. 4.4 Działalność gospodarcza i rolnictwo W gminie Oleśnica w 2015r. zarejestrowanych było 1242 podmiotów gospodarki narodowej. W przeważającej większości podmioty te reprezentują sektor prywatny 98%, a pozostałe 2% to podmioty sektora publicznego. W poniższej tabeli przedstawiono szczegółową strukturę podmiotów gospodarczych w gminie Oleśnica na przestrzeni lat Strona 35

36 Tabela 4. Podmioty gospodarki narodowej w gminie Oleśnica w latach ROK sektor publiczny - ogółem sektor publiczny - państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego sektor publiczny spółki handlowe sektor prywatny - ogółem sektor prywatny - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą sektor prywatny - spółki handlowe sektor prywatny - spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego sektor prywatny - spółdzielnie sektor prywatny - fundacje sektor prywatny - stowarzyszenia i organizacje społeczne PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ OGÓŁEM Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych (GUS, ) Jak wynika z powyższych danych największą liczbę stanowią osoby fizyczne prowadzące własną działalność gospodarczą (w 2015r. 80%). Ilość spółek handlowych w 2015r. nie przekraczała 5% wszystkich podmiotów gospodarczych w gminie. Wynika z tego, że w gminie Oleśnica utrzymuje się tendencja prowadzenia mikro i makro przedsiębiorstw w formie jednoosobowych działalności gospodarczych. Rozwój mikro i makro przedsiębiorstw jest zjawiskiem korzystnym z uwagi na większą konkurencyjność, szybkość reagowania na potrzeby rynku oraz nowe dynamiczne miejsca pracy. Poniżej przedstawiono rodzaje działalności wg PKD2007 jakie są zarejestrowane na terenie gminy Oleśnica (dane GUS stan na r.). Tabela 5. Rodzaje działalności gospodarczych na terenie gminy Oleśnica na koniec 2015r. Nazwa sekcji wg PKD Ilość podmiotów w 2015 roku A. Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo 40 B. Górnictwo i wydobywanie 1 C. Przetwórstwo przemysłowe 110 D. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i 9 powietrze do układów klimatyzacyjnych E. Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z 3 rekultywacją F. Budownictwo 230 G. Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, włączając 366 motocykle H. Transport, gospodarka magazynowa 84 I. Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 24 J. Informacja i komunikacja 12 K. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 27 L. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 53 M. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 78 N. Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 34 O. Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 5 P. Edukacja 26 Q. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 37 R. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 22 S. Pozostała działalność usługowa T. Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby U. Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 Ogółem: 1242 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych (GUS, 2015r.) 79 Strona 36

37 Do najważniejszych zakładów produkcyjnych działających na terenie gminy Oleśnica należą: Boramex w Spalicach przetwórstwo rolno-spożywcze, artykuły spożywcze, Oltrans w Spalicach produkcja zbiorników olejowych, szamb i kabin sypialnych, AMIGO w Spalicach produkcja odzieży, LAMAR w Smardzowie producent spojlerów i innych części do samochodów, MARON w Boguszycach produkcja artykułów spożywczych, BETPOL BIS produkcja dźwigów, uchwytów, DOSER w Poniatowicach produkcja pianki poliuretanowej Bevel Meble Mariusz Żyszkiewicz w Sokołowicach produkcja mebli LAMAR w Smardzowie - produkcja nadwozi, skrzynń z plandeką, kabin POL- DRÓG w Cieślach budownictwo drogowe i infrastrukturalne Dominującym działem gospodarki narodowej w gminie oraz podstawowym elementem jej bazy ekonomicznej jest rolnictwo. Dominującą formą własności jest sektor gospodarki indywidualnej, który reprezentuje 99% gospodarstw rolnych w gminie. Według danych ze spisu rolnego 2010r. na obszarze gminy funkcjonuje 1026 gospodarstw rolnych. Dominują wśród nich gospodarstwa małe o powierzchni do 1 ha (21% ogółu gospodarstw) i 1-5 ha (32% ogółu gospodarstw) oraz średnie 5-10 ha (18% ogółu gospodarstw). Gospodarstwa największe, tj. o powierzchni powyżej 15 ha, stanowią 18% ogółu gospodarstw. Struktura gospodarstw rolnych pod względem powierzchniowym została przedstawiona poniżej. Tabela 6. Struktura gospodarstw rolnych na terenie gminy Oleśnica L.p. Wielkość gospodarstw rolnych Ilość gospodarstw [szt.] 1. do 1 ha włącznie od 1-5 ha od 5-10 ha od ha ha i więcej 175 Ogółem: 1026 Źródło: Powszechny Spis Rolny, 2010, GUS Struktura wielkości gospodarstw z dominacją jednostek małych i bardzo małych jest wielce niekorzystna, stanowiąc barierę dla rozwoju efektywnej i intensywnej produkcji rolnej. Małe gospodarstwa rolne są w stanie produkować jedynie na własne potrzeby, ewentualne nadwyżki żywności trafiają na lokalny rynek. Zgodnie z warunkami siedliskowymi głównym kierunkiem produkcji rolniczej jest uprawa zbóż, zwłaszcza pszenicy oraz kukurydzy. W mniejszej skali i przy większym zróżnicowaniu terenowym (wymagania glebowe) uprawia się rośliny okopowe (ziemniaki i buraki cukrowe) oraz rzepak. W strukturze hodowli zwierzęcej dominuje trzoda chlewna (15,1 SD/100ha) i drób (12,5 SD/100ha) i bydło (9,5 DJP/100ha). Pozostały inwentarz ma znaczenie marginalne. Strona 37

38 5. Ocena stanu środowiska 5.1 Ochrona klimatu i jakości powietrza Ocena stanu Oceny jakości powietrza i obserwacji zmian dokonuje się w ramach państwowego monitoringu środowiska. Na terenie województwa dolnośląskiego oceny jakości powietrza dokonuje Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, który wyniki swoich badań przedstawia w corocznych raportach. Obecnie system monitoringu jakości powietrza oparty jest o obowiązujący Program Państwowego Monitoringu Środowiska dla województwa dolnośląskiego na lata Ostatnia ocena jakości powietrza na terenie województwa dolnośląskiego została wykonana za rok 2015 w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska dla województwa dolnośląskiego na lata Celem funkcjonowania podsystemu monitoringu jakości powietrza, zgodnie z art. 26 ustawy Prawo Ochrony Środowiska [1] jest uzyskiwanie informacji i danych dotyczących poziomów substancji w otaczającym powietrzu oraz wyników analiz i ocen w zakresie przestrzegania norm jakości powietrza. WIOŚ we Wrocławiu w ramach systemów oceny jakości powietrza prowadzi pomiary stężeń: SO 2, NO 2, NOx, PM10, PM2,5, CO, benzenu, O 3 oraz Pb, As, Cd, Ni i B(a)P w pyle PM10 w powietrzu. Na potrzeby rocznej oceny jakości powietrza WIOŚ we Wrocławiu stosuje trzy metody w oparciu o: pomiary intensywne - wykonywane na stałych stanowiskach, obejmujące: pomiary ciągłe prowadzone z zastosowaniem mierników automatycznych oraz pomiary manualne prowadzone codziennie (jeśli metodą referencyjną jest metoda manualna) pomiary wskaźnikowe - do których zaliczono pomiary, prowadzone na stałych stanowiskach, których kompletność nie spełniała wymagań stawianych pomiarom intensywnym; Obliczenia z wykorzystaniem matematycznych modeli rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w atmosferze i danych dotyczących emisji. Województwo dolnośląskie zostało podzielone na 4 strefy: aglomeracje wrocławską, miasto Legnica, miasto Wałbrzych, strefę dolnośląską. Roczna ocena jakości powietrza składa się z oceny poziomu substancji w powietrzu w strefach oraz klasyfikacji stref. Ocena poziomu substancji w powietrzu dokonywana jest w oparciu o Rozporządzenie w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu [17]. Oceny dokonuje się z uwzględnieniem dwóch grup kryteriów tj. ustanowionych ze względu na ochroną zdrowia ludzi i ze względu na ochronę roślin. Na terenie gminy Oleśnica WIOŚ we Wrocławiu nie wyznaczył punktu monitoringu jakości powietrza. Najbliższy punkt pomiarowy znajduje się w Oleśnicy: stacja manualna przy ul. Brzozowej, monitorująca stężenie pyłu PM10. Tabela 7. Wyniki pomiarów na stanowisku pomiarowym Oleśnica ul. Brzozowa za rok 2014 i 2015 Rok pomiarów Poziom substancji [µg/m³] PM10 (24-godziny) PM10 (roczny) Uwagi Rok ,4 31,4 brak przekroczeń* Rok ,3 28,9 brak przekroczeń* * dla rocznego poziomu dopuszczalnego ze względu na ochronę zdrowia ludzi - 40 µg/m³ Zgodnie z klasyfikacją stref, obszar gminy Oleśnica znajduje się w strefie dolnośląskiej. Wyniki klasyfikacji przedstawiono w poniższej tabeli. Strona 38

39 Tabela 8. Klasyfikacja stref w ramach oceny jakości powietrza w strefie dolnośląskiej za rok 2014 i 2015 Klasy dla poszczególnych zanieczyszczeń SO2 NO2 CO C6H6 PM10 PM2,5 1 PM2,5 2 Pb As Cd Ni B(a)P O3 2 O3 3 Kryterium ochrona zdrowia Rok 2014 A A A A C A A A C A A C C D2 Rok 2015 A A A A C C C1 A C A A C C D2 Kryterium ochrona roślin Rok 2014 A A C D2 Rok 2015 A A C D2 Źródło: Ocena poziomów substancji w powietrzu oraz wyniki klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego za 2014 i 2015r., WIOŚ Wrocław Objaśnienia: 1 wg poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji 2 wg poziomu docelowego 3 wg poziomu celu długoterminowego klasa A - stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają poziomów dopuszczalnych i poziomów docelowych klasa B - stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne, lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji (tylko dla PM2,5), klasa C - stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne i poziomy docelowe. klasa C1 - stężenia PM2,5 przekraczają poziom dopuszczalny dla fazy II. klasa C2 - stężenia PM2,5 przekraczają poziom docelowy. klasa D1 - stężenia ozonu i współczynnik AOT40 nie przekraczają poziomu celu długoterminowego, klasa D2 - stężenia ozonu i współczynnik AOT40 przekraczają poziom celu długoterminowego. W strefie dolnośląskiej dla kryterium ochrony zdrowia odnotowano przekroczenia poziomów dopuszczalnych następujących substancji tj. PM10, arsen, benzo(a)piren, ozon zarówno w 2014r. jak i w 2015r. Dodatkowo w 2015r. odnotowano przekroczenia poziomów dopuszczalnych dla PM2,5. W przypadku pyłu zawieszonego PM10, wynikowa klasa C jest efektem przekroczenia poziomu dopuszczalnego zarówno normy dobowej, jak i średniorocznej. Z kolei w przypadku pyłu zawieszonego PM2,5 przekroczony jest poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji oraz poziom docelowy. Przy benzo(a)pirenie o wynikowej klasie C również został przekroczony poziom docelowy. Należy zwrócić uwagę, że stężenia tego zanieczyszczenia ulegają rytmicznym zmianom w ciągu roku z uwagi na zwiększoną emisję w sezonie grzewczym, dlatego przekroczenia wynikają z poziomów notowanych w okresie zimowym. W przypadku ozonu został przekroczony poziom celu długoterminowego, co pod tym względem zakwalifikowało to zanieczyszczenie do klasy wynikowej D2. Dla kryterium ochrony roślin przekroczenia poziomu celu długoterminowego odnotowano jedynie dla ozonu. Strefa dolnośląska otrzymała klasę D2. Można na tej podstawie przypuszczać, że podobna sytuacja może mieć miejsce również na terenie gminy Oleśnica. Na podstawie oceny jakości powietrza atmosferycznego za rok 2010/2011 odnotowano przekroczenia dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu atmosferycznym dla wszystkich 4 stref województwa w zakresie wymienionych niżej substancji: Aglomeracja wrocławska: NO2, pył PM10, benzo(a)piren, pył PM 2,5, ozon; m. Legnica: pył PM 10, benzo(a)piren), pył PM 2,5, arsen; m. Wałbrzych: pył PM 10, benzo(a)piren; strefa dolnośląska: pył PM 10, CO, benzo(a)piren, ozon Sejmik Województwa Dolnośląskiego Uchwałą Nr XLVI/1544/14 z dnia 12 lutego 2014r. przyjął Program ochrony powietrza dla województwa dolnośląskiego (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z dnia r. poz. 985). Strona 39

40 Na podstawie oceny jakości powietrza atmosferycznego za rok 2013 z uwagi na: przekroczenia obowiązującego poziomu docelowego ozonu w strefie miasto Legnica. utrzymujące się przekroczenia poziomu docelowego arsenu w strefie miasto Legnica. przekroczenia obowiązującego poziomu docelowego arsenu w strefie dolnośląskiej. stwierdzone występowanie ryzyka przekroczeń poziomu alarmowego, dopuszczalnego i docelowego substancji w powietrzu m.in. arsenu i dwutlenku azotu w strefie dolnośląskiej, dwutlenku azotu w strefie miasto Legnica, strefie miasto Wałbrzych i strefie dolnośląskiej (dotyczy uzupełnienia Planów działań krótkoterminowych). Sejmik Województwa Dolnośląskiego przyjął Uchwałę nr XV/351/15 z dnia 29.X.2015 r. w sprawie określenia Programu ochrony powietrza dla strefy dolnośląskiej z uwagi na przekroczenie poziomu docelowego arsenu w powietrzu; Uchwałę nr XV/352/15 z dnia 29.X.2015 r. w sprawie określenia Programu ochrony powietrza dla strefy miasto Legnica z uwagi na przekroczenie poziomu docelowego arsenu i ozonu w powietrzu; Uchwałę nr XV/353/15 z dnia 29.X.2015 r. w sprawie określenia Planu działań krótkoterminowych z uwagi na ryzyko wystąpienia przekroczenia poziomów substancji w powietrzu oraz Uchwałę nr XV/350/15 z dnia 29.X.2015 r. w sprawie zmiany uchwały nr XLVI/1544/14 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 12 lutego 2014 r. w sprawie uchwalenia Programu ochrony powietrza dla województwa dolnośląskiego. Na podstawie oceny jakości powietrza atmosferycznego za rok 2015 Zarząd Województwa Dolnośląskiego przystąpił do opracowania Programu ochrony powietrza dla województwa dolnośląskiego. Podstawą do opracowania przedmiotowego programu jest Ocena poziomów substancji w powietrzu oraz wyniki klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego za 2015 rok opracowana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu w kwietniu 2016 r. Z przedmiotowej oceny wynika konieczność opracowania Programu dla strefy dolnośląskiej z uwagi na stwierdzone w 2015r. w tej strefie przekroczenia pyłu zawieszonego PM2,5. Wg stanu na październik 2016 trwają prace nad przygotowaniem w/w Programu. Stan czystości powietrza w gminie Oleśnica kształtują głównie: systemy grzewcze (w obiektach indywidualnych, użyteczności publicznej, obiektach prowadzących działalność produkcyjną), emisje z procesów technologicznych z nielicznych zakładów produkcyjnych (dominują drobne zakłady produkcyjne i handlowo-usługowe; tylko około 18% zakładów to zakłady produkcyjne), środki transportu, zanieczyszczenia napływające z terenów sąsiednich. Na terenie gminy nie ma większych zakładów przemysłowych, które mogłyby mieć niekorzystny wpływ na zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego. Pewien wpływ na pogorszenie jakości powietrza może mieć jedynie POL-DRÓG Przedsiębiorstwo Drogowo-Mostowe Oleśnica S.A. w Cieślach - producent mas bitumicznych. Przeważające wiatry z sektora zachodniego i południowo-zachodniego sprzyjają jednak napływowi zanieczyszczeń znad terenu Wrocławia oraz zanieczyszczeń transgranicznych z uprzemysłowionych regionów Europy. Ponadto na jakość powietrza w gminie mają również wpływ zanieczyszczenia z terenu miasta Oleśnica, gdzie główne źródło emisji stanowią Zakład Gospodarki Cieplnej w Oleśnicy oraz producent mebli tapicerowanych AIDA Sp. z o.o. w Oleśnicy. Głównym źródłem niskiej emisji zanieczyszczeń są lokalne kotłownie i piece węglowe używane w indywidualnych gospodarstwach domowych. Wielkość emisji z tych źródeł jest trudna do oszacowania i wykazuje zmienność sezonową wynikającą z sezonu grzewczego. Do ogrzewania stosuje się najczęściej paliwa stałe: węgiel i koks, które zwłaszcza przy mniej sprawnych urządzeniach spalania emitują do atmosfery: SO 2, NO 2, CO 2, pyły. Sporadycznie do ogrzewania obiektów stosowany jest gaz propan-butan lub olej opałowy paliwa bardziej korzystne z ekologicznego punktu widzenia niż paliwa Strona 40

41 stałe. W piecach spala się również różnego rodzaju materiały odpadowe, w tym odpady komunalne, które są źródłem emisji dioksyn. Zanieczyszczenia z tego rodzaju źródła zawierają znaczne ilości popiołu (ok. 20%), siarki (1-2%) oraz azotu (1%). Istotne źródło emisji stanowi tu kotłownia grzewcza osiedla mieszkaniowego w Boguszycach. Znaczny wpływ na pogorszenie jakości powietrza wywiera również transport drogowy, którego źródłem są drogi o dużym natężeniu ruchu kołowego szczególnie droga krajowa nr S8 Wrocław Warszawa. Zanieczyszczenia pochodzące z komunikacji to głównie: tlenek i dwutlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory, pyły, metale ciężkie, które wpływają na pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego i powodują wzrost stężenia ozonu w troposferze. Istotne jest również zapylenie powstające na skutek ścierania się opon, okładzin hamulcowych i nawierzchni dróg. Zanieczyszczenia pochodzące ze środków transportu kumulują się wzdłuż ciągów komunikacyjnych, gdzie powodują lokalne skażenie gleb, roślinności i wód. Zasięg rozprzestrzeniania się tych zanieczyszczeń jest jednak trudny do oszacowania, gdyż na terenie gminy nie przeprowadzono żadnych badań w tej strefie. Badania wykonywane w innych częściach kraju umożliwiają jednak określić przez analogię przybliżoną szerokość strefy największego oddziaływania metali ciężkich i toksycznych składników spalin w odległości 50-70m od krawędzi jezdni. Gmina Oleśnica posiada Plan Gospodarki Niskoemisyjnej przyjęty Uchwałą nr XIII/74/15 Rady Gminy Oleśnica z dnia 29 października 2015 r. Stanowi on źródło informacji o obszarach problemowych na terenie gminy, emisji zanieczyszczeń powietrza i gazów cieplarnianych oraz działań strategicznych zakładających osiągnięcie znaczącej 40% redukcji emisji gazów cieplarnianych w pespektywie do roku Jak wynika z założeń Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Oleśnica emisja gazów cieplarnianych (CO 2, CH 4, N 2 O, PFC, HFC oraz SF 6 ) to emisje bezpośrednie (96,7% emisji) oraz pośrednie (3,1% emisji), a głównymi źródłami emisji na terenie gminy są: sektor komunalno-bytowy (mieszkalnictwo), sektor transportowy oraz sektor usługowy. Emisja bezpośrednia jest przede wszystkim rezultatem energetycznego wykorzystania paliw kopalnych na terenie gminy zarówno do celów gospodarczo-bytowych (np. ogrzewanie domów), transportowych jak i przemysłowych. Główne paliwa kopalne odpowiedzialne za emisję GHG z gminy Oleśnica to przede wszystkim: węgiel i gaz ziemny (paliwa wykorzystywane na cele gospodarczobytowe oraz przemysłowe) jak również olej napędowy i benzyna (paliwa wykorzystywane w transporcie). Emisje bezpośrednie GHG z zakładów przemysłowych powstają również, poza energetycznym wykorzystaniem paliw, w stosowanych procesach technologicznych, w których uwalniany jest dwutlenek węgla (np. w procesie kalcynacji) lub inne gazy cieplarniane (gazy przemysłowe PFC, HFC i SF 6 ). Poza emisjami bezpośrednimi wynikającymi z energetycznego wykorzystania paliw oraz innymi emisjami z procesów technologicznych w przemyśle, do emisji bezpośrednich należy włączyć emisje metanu i podtlenku azotu wynikające z procesów naturalnych zachodzących na składowiskach odpadów, w oczyszczalniach ścieków oraz z rolniczego użytkowania gruntów i hodowli zwierząt (emisje wynikające z rozkładu materii organicznej). Emisje pośrednie związane są z wykorzystaniem nośników energii na terenie gminy, takich jak: energia elektryczna oraz ciepło sieciowe. Ponieważ energia elektryczna wykorzystywana na terenie gminy Oleśnica pochodzi z krajowej sieci elektroenergetycznej, należy przyjąć krajowy wskaźnik emisji dla energii elektrycznej (0,8315 Mg CO 2 /MWh energii). Dla ciepła sieciowego został wyznaczony lokalny wskaźnik emisji (0,3708 Mg CO 2 /MWh energii), odzwierciedlający strukturę stosowanych paliw oraz sprawność systemu produkcji i dystrybucji ciepła na terenie gminy. W emisjach pośrednich uwzględnia się również niewielkie ilości CH 4 oraz N 2O powstające w procesach produkcji energii. Za emisje pośrednie w gminie Oleśnica odpowiedzialne są przede wszystkim sektor: komunalno-bytowy (mieszkalnictwo energia elektryczna oraz ciepło sieciowe) oraz usługowy (mieszkalnictwo energia elektryczna, w mniejszym stopniu ciepło sieciowe). Strona 41

42 DK 8 Smardzów nr punktu DK 8 Węzeł Polanka nr punktu DK 8 Węzeł Dąbrowa nr punktu DK 8 Węzeł Cieśle nr punktu DK 8 Spalice nr punktu DK 8 Cieśle nr punktu DK 8 Ligota Polska nr punktu DW 340 Dobroszyce- Dąbrowa nr punktu DW 451 Oleśnica- Bierutów nr punktu Opracowana na potrzeby Planu inwentaryzacja dla roku 2013 odzwierciedla udział poszczególnych sektorów w sumarycznej wielkości emisji z terenu gminy. Wyniki inwentaryzacji wg podsektorów oraz nośników energii zostały przedstawione w tabelach poniżej. Tabela 9. Wielkość emisji CO 2 i zużycie energii w gminie Oleśnica w 2013r. wg podsektorów Emisje i zużycie energii wg podsektorów Wielkość emisji [Mg CO 2e] Udział [%] Zużycie energii [MWh] Udział [%] Budynki mieszkalne , ,82 Budynki instytucji, komercje i urządzenia , ,59 Oświetlenie publiczne 760 1, ,36 Transport drogowy , ,23 Transport szynowy , ,80 Przemysł 266 0, ,40 Gospodarka odpadami 27 0,0 0 0,00 Rolnictwo, leśnictwo (AFOLU) , ,79 SUMA Źródło: Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Oleśnica, 2015 Na podstawie obliczeń określono, iż całkowita wielkość emisji CO 2 z terenu gminy Oleśnica wyniosła w 2013 roku Mg CO 2. Za emisję odpowiedzialny był przede wszystkim sektor transportu drogowego, który wygenerował łącznie ok. 67% sumarycznej emisji ( Mg CO 2). Wysoki udział transportu wynika z dużego ruchu tranzytowego oraz częstego wykorzystywania indywidualnego transportu samochodowego przez mieszkańców (dojazdy do pracy itp.). Drugim głównym źródłem emisji jest sektor budynków mieszkalnych, którego udział w całkowitej emisji z terenu gminy Oleśnica wyniósł 26,4% ( Mg CO 2). Sektor budynki instytucji, komercyjne i urządzenia wygenerował w 2013 roku Mg CO 2, co stanowi 8,8% sumarycznej emisji z obszaru gminy. Istotnym jest, że emisja z sektora rolnictwa i leśnictwa jest w tym przypadku ujemna i wynosi Mg CO 2, w związku z czym sektor ten przyczynia się do zmniejszenia ogólnej wielkości emisji z obszaru gminy. W sektorze transportowym w wyniku eksploatacji pojazdów mechanicznych, do atmosfery emitowane są zanieczyszczenia gazowe: tlenki azotu, tlenek węgla, dwutlenek węgla i węglowodory aromatyczne oraz zanieczyszczenia pyłowe w postaci związków: ołowiu, kadmu, niklu i miedzi. Przyczyną wzrastającego ruchu komunikacyjny jest stale zwiększająca się ilości pojazdów na drogach. W dalszym ciągu przeważają indywidualne środki transportu. Przez teren gminy Oleśnica przebiega droga krajowa nr 25, droga krajowa (ekspresowa) S8 oraz dwie drogi wojewódzkie: DW nr 340 i DW nr 451. W poniższej tabeli zestawiono wyniki pomiaru natężenia ruchu pojazdów mechanicznych przeprowadzony w roku 2010 i Tabela 10. Generalny Pomiar Ruchu na odcinkach dróg krajowych i wojewódzkich w obrębie punktów pomiarowych na terenie gminy Oleśnica Wyniki GPR: Ogółem [poj./dobę]: GPR Strona 42

43 GPR 2015 wybudowanie S wybudowanie S Osobowe 1 [poj./dobę]: GPR GPR 2015 wybudowanie S wybudowanie S Ciężarowe 2 [poj./dobę]: GPR GPR 2015 wybudowanie S wybudowanie S samochody osobowe i mikrobusy 2 samochody ciężarowe powyżej 3,5 t. Źródło: Generalny Pomiar Ruchu, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Z uwagi na otwarcie drogi S8 ruch samochodowy przeniósł się ze starej drogi krajowej nr 8 przebiegającej przez miasto Oleśnicę, na tereny dotąd niezagospodarowane. Z uwagi na zmianę trasy drogi S8 w stosunku do starej DK8 brak jest możliwości oceny i porównania natężenia dobowego ruchu w tych samych punktach pomiarowych. Jedynym punktem wspólnym pomiędzy pomiarami GPR 2010 i GPR 2015 jest Węzeł Dąbrowa, gdzie zaobserwowano wzrost natężenia dobowego pojazdów o blisko 60% w stosunku do 2010r. czyli przed wybudowaniem S8. Świadczyć to może o tym, że ruch samochodowy, głównie tranzytowy z centrów miast i większych miejscowości przez które przebiegała DK8 z uwagi na poprawę warunków jezdnych i bezpieczeństwa przeniósł się na drogę S8. W przypadku drogi wojewódzkiej nr 340 natężenie ruchu spadło o blisko 14% w stosunku do GPR2010, natomiast w przypadku drogi wojewódzkiej nr 451 wzrosło o blisko 7% w stosunku do GPR2010. W przypadku obu dróg wojewódzkich na przestrzeni lat odnotowano spadek natężenia ruchu pojazdów ciężarowych, co może być skutkiem otwarcia drogi S8 i odciążenia odcinków dróg wojewódzkich ruchem tranzytowym. Na terenie gminy Oleśnica funkcjonują zakłady przemysłowe, dla których obowiązują decyzje o dopuszczalnej emisji gazów i pyłów do powietrza zgodnie z poniższym zestawieniem. Tabela 11. Zakłady produkcyjne na terenie gminy Oleśnica posiadające pozwolenie na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza z instalacji L.p. Nazwa zakładu Nr decyzji/data oraz termin obowiązywania 1. Bevel Meble Mariusz Żyszkiewicz Sokołowice 103 C, Oleśnica 2. LAMAR Sp.z o.o. Smardzów 30 C, Oleśnica 3. POL- DRÓG Oleśnica S.A., Cieśle 44, Oleśnica Źródło: Dane ze Starostwa Powiatowego w Oleśnicy, stan na listopad 2016r Analiza SWOT SR.7645p/3/2009 z dnia r. Data obowiązywania r. SR z dnia r. Data obowiązywania r. SR.7645p/1/2010 z dnia r. Data obowiązywania r. Tabela 12. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Ochrona klimatu i jakości powietrza Obszar interwencji Ochrona klimatu i jakości powietrza MOCNE STRONY rozwinięty system oświetlenia ulicznego i plany jego rozbudowy; rozwój badań i pozyskiwanie środków na alternatywne źródła energii; potencjał terenów do wykorzystania na OZE (energia słoneczna, energia wiatru), sektor rolnictwa służący rozwojowi OZE (biomasa, biopaliwa) nowo wybudowane drogi gminne; SŁABE STRONY przekroczenia dopuszczalnych stężeń substancji tj. pyłu PM10, PM2,5, arsenu, ozonu i benzo(a)pirenu w strefie dolnosląskiej stale wzrastający ruch komunikacyjny, przeważający transport indywidualny, słabo rozwinięty transport publiczny niska emisja w szczególności z sektora komunalno - bytowego, zbyt mały udziału OZE, Strona 43

44 rozwój infrastruktury komunikacyjnej (oddanie do użytku drogi ekspresowej S8) przeniesienie ruchu tranzytowego poza centra miejscowości; SZANSE rozwój komunikacji zbiorowej, wzmocnienie roli transportu kolejowego poprzez modernizację infrastruktury kolejowej promowanie transportu kolejowego przeniesienie ciężkiego ruchu tranzytowego poza zwartą zabudowę, budowa ścieżek rowerowych, wymiana systemów ogrzewania na bardziej ekologiczne znacząca redukcja emisji CO 2 finansowanie inwestycji związanych z ograniczeniem niskiej emisji krajowe zobowiązania dotyczące zapewnienia odpowiedniego poziomu energii odnawialnej i biopaliw na poziomie krajowym, w zużyciu końcowym; rozwój technologii energooszczędnych oraz ich coraz większa dostępność; wymiana źródeł światła (ulicznego) na bardziej energooszczędne realizacja założeń Planu Ochrony Powietrza dla strefy dolnośląskiej oraz Planu Gospodarki Niskoemisyjnej rozwój badań i pozyskiwanie środków na alternatywne źródła energii nowa perspektywa unijna jako wsparcie dla inwestycji w OZE, termomodernizację i rozbudowę sieci ciepłowniczej, fundusze zewnętrzne i rządowe na działania na rzecz efektywności energetycznej i redukcji emisji; niska świadomość ekologiczna mieszkańców, szczególnie w zakresie spalania odpadów w piecach domowych ZAGROŻENIA stale pogarszająca się jakość powietrza atmosferycznego zagrożenia dla zdrowia ludzi pogłębiająca się zmiana klimatu zagrożenie dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu (w tym sektor rolnictwa) zanieczyszczenia napływające z terenów sąsiednich wysokie ceny paliwa gazowego (zwiększa się zużycie opałowe węgla) brak aktualnych regulacji prawnych - zagrożona realizacja wypełnienia celów wskaźnikowych OZE (15%) w skali kraju; 5.2 Zagrożenia hałasem Układ komunikacyjny gminy Oleśnica tworzą drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne, a także sieć innych ciągów komunikacyjnych nie zakwalifikowanych do żadnej z powyższych kategorii. Przez terytorium gminy przebiegają linie kolejowe o znaczeniu państwowym i niepaństwowym kategorii pierwszorzędowej. Gmina posiada dobrze rozwiniętą sieć komunikacyjną zapewniającą powiązania zewnętrzne jak i wewnętrzne. Wśród dróg przebiegających przez gminę Oleśnica, znaczenie ponadlokalne mają drogi krajowe, wojewódzkie i powiatowe: 1) droga krajowa nr 8 relacji Wrocław-Warszawa o parametrach drogi ekspresowej (S) - obwodnica miasta Oleśnica, dla drogi krajowej nr 8, która przechodzi przez wieś Smardzów i obręby Dąbrowa, Boguszyce, Sokołowice, Cieśle i Poniatowice 2) droga krajowa nr 25 relacji Oleśnica Kalisz o parametrach drogi głównej (G) 3) droga wojewódzka nr 340 relacji Oleśnica Ścinawa 4) droga wojewódzka nr 451 relacji Oleśnica Namysłów 5) drogi powiatowe nr: 1464D, 1465D, 1467D, 1472D, 1473D, 1509D, 1510D, 1511D, 1512D, 1513D, 1514D, 1515D, 1516D, 1517D, 1518D, 1519D, 1520D, 1521D, 1522D, 1523D, 1524D, 1525D, 1526D, 1527D, 1528D, 1529D, 1530D, 1531D, 1532D, 1533D, 1534D, 1920D. Strona 44

45 Komunikacja wewnątrz gminna jest zapewniana przede wszystkim przez istniejącą sieć dróg gminnych oraz dróg wewnętrznych. Zgodnie z uchwałą nr XXX/206/13 Rady Gminy Oleśnica z dn r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg gminnych łączna długość tychże dróg wynosiła ok. 93km. Gmina posiada dość dobrze rozbudowaną sieć kolejową. Węzeł kolejowy znajduje się na terenie Oleśnicy, która posiada 2 stacje kolejowe: Oleśnica (stacja kolejowa) i Oleśnica Rataje. Przez teren gminy przebiegają następujące linie kolejowe: 1) linia kolejowa nr 143 o nazwie Kalety-Wrocław Mikołajów (odcinek Kluczbork-Oleśnica) jest to linia o znaczeniu państwowym, pierwszorzędowa, dwutorowa i zelektryfikowana. 2) linii kolejowa nr 181 o nazwie Herby Nowe Oleśnica (odcinek Gęsia Górka Oleśnica) jest to linia o znaczeniu państwowym, pierwszorzędowa, jednotorowa i niezelektryfikowana 3) linia kolejowa nr 281 o nazwie Oleśnica Chojnice (odcinek Dąbrowa Oleśnicka Grabowo Wielkie) jest to linia o znaczeniu państwowym, pierwszorzędowa, dwutorowa i zelektryfikowana. Rysunek 5. Sieć komunikacyjna na terenie gminy Oleśnica Źródło: opracowanie własne na podstawie Openstreetmap Strona 45

46 5.2.1 Ocena stanu Zgodnie z art. 117 Ustawy Prawo ochrony środowiska [1] oceny stanu akustycznego środowiska i obserwacji zmian dokonuje się w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska na podstawie wyników pomiarów poziomów hałasu określonych wskaźnikami hałasu L DWN i L N oraz z uwzględnieniem pozostałych danych, w szczególności demograficznych oraz dotyczących sposobu zagospodarowania i użytkowania terenu. Oceny stanu akustycznego środowiska dokonuje się obowiązkowo dla: 1) aglomeracji o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy starosta; 2) terenów poza aglomeracjami tj. terenów dróg, linii kolejowych i lotnisk zarządzający drogą, linią kolejową lub lotniskiem. Na terenach pozostałych nie wymienionych wyżej oceny stanu akustycznego środowiska dokonuje Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska. Na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska sporządza się mapy akustyczne zgodnie z art. 118 Ustawy Prawo ochrony środowiska [1]. Mapy akustyczne sporządzane są przez podmiot zobowiązany do oceny stanu akustycznego środowiska tj. starostę lub zarządzającego drogą, linią kolejową lub lotniskiem. Dla terenów, na których poziom hałasu przekracza poziom dopuszczalny, tworzy się programy ochrony środowiska przed hałasem, o których mowa w art. 119 Ustawy Prawo ochrony środowiska [1], których celem jest dostosowanie poziomu hałasu do dopuszczalnego. Zgodnie z art. 113 ust. 2 Ustawy Prawo Ochrony Środowiska [1] ustalono dopuszczalne poziomy hałasu w środowisko wskazane w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku [18]. Obowiązujące poziomy hałasu w środowisku przedstawiono w tabeli. Tabela 13. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku w zależności od rodzaju terenu objętego ochroną akustyczną na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku [18] L.p. Rodzaj terenu Dopuszczalny długookresowy poziom dźwięku w [db] Drogi lub linie kolejowe 1) LDWN przedział czasu odniesienia równy wszystkim dobom w roku LN przedział czasu odniesienia równy wszystkim porom nocy Pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu LDWN przedział czasu odniesienia równy wszystkim dobom w roku LN przedział czasu odniesienia równy wszystkim porom nocy 1 a) Strefa ochronna "A" uzdrowiska b) Tereny szpitali poza miastem a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży 2) c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej c) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe 2) d) Tereny mieszkaniowo-usługowe 4 Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców 3) Objaśnienia: 1) Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych. 2) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. 3) Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. Strona 46

47 Hałas przemysłowy Zgodnie z art. 115a. ust. 1 Ustawy Prawo ochrony środowiska [1] w przypadku stwierdzenia przez organ ochrony środowiska, na podstawie pomiarów własnych, pomiarów dokonanych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska lub pomiarów podmiotu obowiązanego do ich prowadzenia, że poza zakładem, w wyniku jego działalności, przekroczone są dopuszczalne poziomy hałasu, organ ten wydaje decyzję o dopuszczalnym poziomie hałasu. Na terenie gminy Oleśnica nie funkcjonują zakłady, dla których wydano decyzje określające dopuszczalny poziom hałasu Hałas komunikacyjny Przez teren gminy Oleśnica przebiegają droga krajowa DK nr 25, droga krajowa S8 (ekspresowa) i drogi wojewódzkie: DW nr 340 i DW nr 451. Przez teren gminy Oleśnica przebiegają linie kolejowe nr 141, 181 i 281 pierwszorzędowe o znaczeniu państwowym, które krzyżują się ze sobą na terenie miasta Oleśnica. Ruch komunikacyjny stanowi pewną uciążliwość ze względu na systematyczny wzrost natężenia, zwłaszcza samochodów ciężarowych, które prócz hałasu powodują drgania i stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu. W rozdziale Ocena stanu powietrza atmosferycznego przedstawiono wyniki pomiaru natężenia ruchu pojazdów mechanicznych przeprowadzony w roku 2010 i 2015, który obrazuje dynamikę zmian ruchu komunikacyjnego na przestrzeni 5 lat. Jeżeli hałas przekraczający wartości dopuszczalne powstaje w związku z eksploatacją drogi lub linii kolejowej, zarządzający zobowiązany jest do podjęcia działań eliminujących stwierdzone przekroczenia. Zgodnie z art. 115a ust. 2 Ustawy Prawo ochrony środowiska [1] nie przewiduje się natomiast wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu w środowisku. Inspekcja Ochrony Środowiska nie ma zatem możliwości dyscyplinowania zarządzających drogami poprzez ukaranie administracyjną karą pieniężną. Z tego powodu, jak również z uwagi na trudności w likwidacji konfliktów akustycznych, tak ważne jest uwzględnienie potrzeby zapewnienia komfortu akustycznego środowiska na etapie sporządzania planów zagospodarowania przestrzennego. Ostatni monitoring klimatu akustycznego na terenie gminy Oleśnica przeprowadzony był przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu w 2013r. w dwóch punktach pomiarowych: 1) w miejscowości Sokołowice (Sokołowice 103b) droga krajowa nr 25 relacji Oleśnica - Międzybórz, dwukierunkowa o nawierzchni asfaltowej w bardzo dobrym stanie technicznym. Stwierdzony poziom równoważny dźwięku odpowiadał 70,2 db przy natężeniu ruchu 300 poj/h i bardzo wysokim 18,3% udziale pojazdów ciężkich. Zabudowa luźna, zagrodowa, dwustronna, teren chroniony usytuowany ok. 9,0 40,0 m od krawędzi jezdni. W strefie oddziaływania znalazło się 13 budynków jednorodzinnych, (szacunkowo ok. 39 osób). 2) miejscowości Cieśle (Cieśle 22a) droga gminna, wylotowa podczas Warszawy, dwukierunkowa. Stan nawierzchni bardzo dobry. Zabudowa obustronna, zagrodowa oddalona od krawędzi jezdni o 1,0-37,0 m. Poziom dźwięku 66,3 db jest wynikiem natężenia ruchu ok. 160 poj/h. Zaznaczyć należy, że udział pojazdów ciężkich jest na tym odcinku znaczny i stanowi ok. 18,0% w ogólnym strumieniu ruchu. W strefie oddziaływania znalazło się 26 budynków jednorodzinnych, a oszacowana liczba narażonych to 78 osób. Zgodnie z Mapą akustyczną dla dróg krajowych o ruchu powyżej pojazdów (zadanie 3 województwo dolnośląskie) wyznaczono 8 odcinków pomiarowych na trasie drogi krajowej nr 8 (w ramach DK8, DK8b i DKS8b) w obrębie gminy Oleśnica. Dane posłużyły do opracowania pn. Program Ochrony Środowiska przed hałasem dla województwa dolnośląskiego (Dz. Urz. Woj. Doln. z 2014r., poz. 3754). Zgodnie z Programem Ochrony Środowiska przed hałasem województwa dolnośląskiego stwierdzono Strona 47

48 naruszenia dopuszczalnych poziomów hałasu dla dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i linii kolejowych przechodzących przez teren gminy Oleśnica. Tabela 14. Identyfikacja obszarów, na których występują przekroczenia wartości dopuszczalnych hałasu samochodowego i kolejowego L.p Miejscow ość Dąbrowa DK8 Smardzów - Dąbrowa DK8 Cieśle - Dąbrowa DK8 Poniatowi ce + Dąbrowa DK8 Poniatowi ce - Dąbrowa DK8 Smardzów linia kolejowa nr 143 Poziomy dopuszczalne (dzień/noc) [db] 68/59 zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna 64/59 zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna 68/59 zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna 68/59 zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna 64/59 zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna 68/59 zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna 64/59 zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna 68/59 zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna 68/59 - zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna Przekroczenia L DWN* Przekroczenia L N* Obszar przekroczenia sięga do pierwszej linii zabudowy i opiera się na najbliższych od ulicy elewacjach. Obszar przekroczenia sięga pierwszej i drugiej linii zabudowy. Przekroczenia wynoszą głównie od 1 5 db oraz od 5 do 10 db. Obszar przekroczenia nie sięga do pierwszej linii zabudowy. Obszar przekroczenia sięga pierwszej i drugiej linii zabudowy. Przekroczenia wynoszą głównie od 1 5 db oraz od 5 do 10 db. Dla budynków położonych najbliżej drogi przekroczenia przyjmują wartości > 10 db ale opierają się na elewacjach od strony drogi. Obszar przekroczenia sięga pierwszej i drugiej linii zabudowy. Przekroczenia wynoszą głównie od 1 5 db oraz od 5 do 10 db. Dla budynków położonych najbliżej drogi przekroczenia przyjmują wartości > 10 db ale opierają się na elewacjach od strony drogi. Brak przekroczeń przy zabudowie mieszkaniowej. Obszar przekroczenia sięga do pierwszej linii zabudowy i opiera się na najbliższych od ulicy elewacjach. Obszar przekroczenia sięga pierwszej i drugiej linii zabudowy. Przekroczenia wynoszą głównie od 1 5 db oraz od 5 do 10 db. Dla kilku budynków przekroczenie przyjmuje wartość >10 db. Obszar przekroczenia sięga do pierwszej linii zabudowy i opiera się na najbliższych od ulicy elewacjach. Przekroczenia przyjmują wartości od 1 do 5 db Obszar przekroczenia sięga pierwszej i drugiej linii zabudowy. Przekroczenia wynoszą głównie od 1 5 db oraz od 5 do 10 db. W najbliższej odległości od drogi przekroczenia uzyskują wartości > 10 db ale nie sięgają pierwszej linii zabudowy. Obszar przekroczenia sięga pierwszej i drugiej linii zabudowy. Przekroczenia wynoszą głównie od 1 5 db oraz od 5 do 10 db. Dla budynków położonych najbliżej drogi przekroczenia przyjmują wartości > 10 db ale opierają się na elewacjach od strony drogi. Brak przekroczeń przy zabudowie mieszkaniowej. *wartości przekroczeń podawane są w przedziałach co 5 db. W przypadku braku podania przekroczenia, oznacza to, że jego wartość < 5 db. Źródło: Program Ochrony Środowiska przed hałasem dla województwa dolnośląskiego Strona 48

49 5.2.2 Analiza SWOT Tabela 15. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Zagrożenie hałasem Obszar interwencji Zagrożenie hałasem MOCNE STRONY SŁABE STRONY spójna sieć dróg lokalnych i regionalnych (gminnych powiatowych, wojewódzkich i krajowych) zieleń wzdłuż tras komunikacyjnych bliskość autostrady A4 linie kolejowe o znaczeniu państwowym pierwszorzędowe przecinające gminę z północy na południe i ze wschodu na zachód nowo wybudowane drogi gminne (część w trakcie realizacji) SZANSE dostępność zewnętrznych źródeł finansowania rozbudowa lub modernizacja istniejącej sieci kolejowej i sieci drogowej ograniczenie hałasu komunikacyjnego poprzez zastosowanie zapisów planistycznych i/lub rozwiązań technicznych dobre położenie przy drodze ekspresowej S8, trasa do Warszawy rozwój komunikacji gminnej, transportu publicznego bądź prywatnego brak pomiarów na drogach wojewódzkich i powiatowych (słabo rozwinięta sieć państwowego monitoringu środowiska) stale wzrastający ruch tranzytowy na DK S8 przekroczenia standardów jakości powietrza przy drodze krajowej nr 8 na terenach chronionych akustycznie ZAGROŻENIA stale zwiększająca się liczba osób narażonych na ponadnormatywny hałas brak rozwiązań technicznych służących minimalizacji narażenia na hałas pogarszający się stan dróg i mostów niekorzystne plany dotyczące uwzględnienia gminy w wojewódzkiej sieci komunikacyjnej, w sprawie transportu regionalnego, plany likwidacji części sieci kolejowej i bocznic 5.3 Pola elektromagnetyczne Ocena stanu Zgodnie z art. 123 Ustawy Prawo ochrony środowiska [1] oceny poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku i obserwacji zmian dokonuje się w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Zgodnie z art. 122a ust. 1 i 2 pomiary poziomów elektromagnetycznych w środowisku wykonuje prowadzący instalację lub użytkownik urządzenia emitującego pola elektromagnetyczne, a następnie przekazuje wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska i państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu. Zgodnie z art. 122 Ustawy Prawo ochrony środowiska [1] ustalono dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku wskazane w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów [19]. Źródłem promieniowania jest każde urządzenie (każda instalacja), w którym następuje przepływ prądu np. sieci energetyczne w tym linie wysokiego napięcia, stacje radiowe i telewizyjne, stacje bazowe i telefony telefonii komórkowej, radiotelefony, CB-radio, urządzenia radiowo-nawigacyjne, urządzenia elektryczne wykorzystywane w domu itp. Znaczące oddziaływanie na środowisko pól elektromagnetycznych występuje: w paśmie 50 Hz od sieci i urządzeń energetycznych oraz w paśmie od 300 MHz do MHz od urządzeń radiokomunikacyjnych, radiolokacyjnych i radionawigacyjnych. Największy udział mają stacje bazowe telefonii komórkowej ze swoimi antenami sektorowymi i antenami radiolinii (antena sektorowa służy do komunikacji z telefonem komórkowym, natomiast antena radiolinii służy do komunikacji między stacjami bazowymi). Strona 49

50 Przez teren gminy Oleśnica przebiegają następujące napowietrzne linie elektroenergetyczne: NN 400kV-(PAS-DBN)-454 relacji GPZ Pasikurowice GPZ Dobrzeń (woj. opolskie), WN 110kV (S-129) relacji GPZ Pasikurowice GPZ Oleśnica, WN 110kV (S-189) relacji GPZ Oleśnica GPZ Syców, WN 110kV (S-143) relacji GPZ Oleśnica GPZ Miłoszyce, WN 110kV (S-186) relacji GPZ Oleśnica GPZ Twardogóra. Ponadto w ewidencji Urzędu Komunikacji Elektronicznej w Warszawie widnieje xxxxx obiektów które stanowią źródło promieniowania elektromagnetycznego na terenie gminy Oleśnica. Stacje telefonii komórkowej są obecnie najbardziej rozpowszechnionym rodzajem obiektów radiokomunikacyjnych. W otoczeniu typowych stacji bazowych telefonii komórkowych pola elektromagnetyczne o wartościach wyższych od dopuszczalnych występują nie dalej niż kilkadziesiąt metrów od samych anten i na wysokości ich zainstalowania. Tabela 16. Urządzenia radiokomunikacyjne zlokalizowane na terenie gminy Oleśnica, będące źródłem promieniowania elektromagnetycznego L.p. Lokalizacja Operator Przeznaczenie stacji 1. Smardzów, dz. nr 326 P4 Sp. z o.o. telefonia komórkowa 2. Krzeczyn, dz. nr 17/2 P4 Sp. z o.o. telefonia komórkowa 3. Dębowy Dwór, dz. nr 418/1 T-Mobile Polska S.A. telefonia komórkowa 4. Dębowy Dwór, dz. nr. 116 Orange Polska S.A. telefonia komórkowa 5. Cieśle dz. nr 10 Sferia S.A. telefonia komórkowa 6. Sokołowice, dz. nr 246/3 Orange Polska S.A. telefonia komórkowa 7. Ostrowina 11 Orange Polska S.A. telefonia komórkowa Źródło: Dane z Urzędu Komunikacji Elektronicznej w Warszawie, stan na lipiec 2016r. Na terenie gminy Oleśnica WIOŚ we Wrocławiu nie wyznaczył punktu monitoringu promieniowania elektromagnetycznego. Najbliższy punkt zlokalizowany był na terenie miasta Oleśnica przy ul. Klonowej. Tabela 17. Wyniki pomiarów PEM na terenie miasta Oleśnica przy ul. Klonowej za rok 2015 L.p. Lokalizacja stacji Typ terenu Wyniki pomiarów za rok 2014 [V/m] Dopuszczalny poziom PEM [V/m] 1. Oleśnica, ul. Klonowa teren miejski <0,3 7 Źródło: Badania poziomów pól elektromagnetycznych w wybranych punktach województwa dolnośląskiego w 2015 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, 2015r. Zgodnie z art. 124 ustawy Prawo ochrony środowiska wojewódzki inspektor ochrony środowiska prowadzi, aktualizowany corocznie, rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. Co roku WIOŚ we Wrocławiu wyznacza miejscowości, w których dokonywane są pomiary PEM. Od 2010r. do chwili obecnej nie odnotowano na terenie województwa dolnośląskiego w żadnej z wyznaczonych lokalizacji przekroczeń dopuszczalnych wartości PEM. Strona 50

51 5.3.2 Analiza SWOT Tabela 18. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Pole elektromagnetyczne Obszar interwencji Pole elektromagnetyczne MOCNE STRONY SŁABE STRONY brak przekroczeń PEM w roku 2015 w najbliższym sąsiedztwie gminy Oleśnica, a od 2010r. brak przekroczeń na terenie województwa dolnośląskiego SZANSE ochrona terenów dostępnych dla ludności w ramach np. mpzp 5.4 Gospodarowanie wodami Ocena stanu brak punktów pomiarowych PEM w ramach państwowego monitoringu środowiska ZAGROŻENIA zwiększająca się liczba źródeł PEM wzrost natężenia PEM Art. 97 Ustawy Prawo ochrony środowiska [1] ustala na czym polega i w jaki sposób powinna być zapewniona ochrona wód. Ponadto wskazuje, że ochrona zasobów wodnych realizowana jest w oparciu o przepisy szczególne tj. Ustawę Prawo wodne [4]. Zgodnie z Ustawą Prawo wodne [4] dla potrzeb gospodarowania wodami wody dzieli się na: jednolite części wód powierzchniowych, z wyodrębnieniem jednolitych części: wód przejściowych lub przybrzeżnych, wód sztucznych lub silnie zmienionych; jednolite części wód podziemnych; wody podziemne w obszarach bilansowych. Badania i ocena jakości wód powierzchniowych i wód podziemnych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska wynika z art. 155a ust. 2 Ustawę Prawo wodne [4], przy czym zgodnie z ust. 3-5 tego artykułu badania jakości wód oraz ocena stanu należą do kompetencji wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska lub/i państwowej służby hydroeologiczno - meteorologicznej. Wyniki badań i obserwacji przekazywane są do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska Jednolite części wód podziemnych Według regionalizacji przedstawionej w Atlasie hydrogeologicznym Polski obszar gminy Oleśnica leży w obrębie regionu XV wrocławskiego. Na omawianym obszarze znaczenie użytkowe mają wody podziemne piętra czwartorzędowego i trzeciorzędowego. Głównym poziomem użytkowym jest poziom czwartorzędowy. Piętro trzeciorzędowe stanowią wody w piaszczystych, bądź żwirowych utworach miocenu. Mają one charakter soczew o zróżnicowanej miąższości i rozciągłości w obrębie dominującego kompleksu ilastego. Wydajności otworów studziennych czerpiących z piętra trzeciorzędowego wynoszą ok. 0,28 m 3 /h (studnia w Ligocie Polskiej). Piętro czwartorzędowe związane jest ze strukturą doliny kopalnej pra-odry w południowej i centralnej części gminy, a na pozostałym obszarze z wysoczyznami, głównie fluwioglacjalnymi. Wody podziemne występują w utworach piaszczysto-żwirowych tworzących warstwy o zróżnicowanej miąższości. Poziomy wód czwartorzędowych charakteryzują się zróżnicowanymi wydajnościami: od kilku m 3 /d do ponad 800 m 3 /d. Są one zasilanie przez infiltrację wód opadowych (warstwy wodonośne w obrębie obszarów wysoczyznowych) oraz na drodze dopływów wód naporowych z podłoża z wodonośnych utworów trzeciorzędu. Strona 51

52 Przedmiotem badań monitoringowych jakości wód podziemnych są jednolite części wód podziemnych (JCWPd). Pojęcie to zostało wprowadzone przez Ramową Dyrektywę Wodną (RDW). Oznacza ono określoną objętość wód podziemnych w obrębie warstwy wodonośnej lub zespołu warstw wodonośnych. Obszar gminy Oleśnica położony jest w granicy Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) PLGW o numerze 93. Poniżej przedstawiono zasięg występowania JCWPd względem gminy Oleśnica oraz charakterystykę stanu JCWPd, ocenę stanu wraz z celami środowiskowymi zgodnie z Planem gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry. Tabela 19. Charakterystyka i ocena stanu JCWPd na obszarze gminy Oleśnica L. p. Jednolita część wód podziemnych (JCWPd) Europejski kod JCWPd Nazwa JCWPd 1. PLGW Region wodny Środkowa Odra Lokalizacja Nazwa dorzecza Źródło: Plan Gospodarowania Wodami na obszarze dorzecza Odry RZGW Ocena stanu z PGW ilość. chem. Ocena nieosiągnięcia celów środowiskow ych Odra Wrocław dobry dobry niezagrożona Rysunek 6. Zasięg występowania JCWPd względem obszaru gminy Oleśnica Wyznaczony cel środowiskowy oraz termin osiągnięcia utrzymanie dobrego stanu ilościowego i dobrego stanu chemicznego Derogac je [symbol] brak Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Centralnej Bazy Danych Geologicznych Państwowego Instytutu Geologicznego Strona 52

53 Ostatnie wyniki monitoringu jakości śródlądowych wód podziemnych zostały opublikowane przez WIOŚ Wrocław za rok Badania stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych w województwie dolnośląskim w 2015 roku prowadzono w ramach: monitoringu diagnostycznego, którym objęte były wszystkie jednolite części wód podziemnych monitoring diagnostyczny prowadzony był przez WIOŚ we Wrocławiu monitoringu operacyjnego, obejmującego jednolite części wód podziemnych o statusie zagrożonych nieosiągnięciem dobrego stanu. Realizowano tu: a) monitoring wód podziemnych zagrożonych nieosiągnięciem dobrego stanu chemicznego prowadzony przez PIG PIB w Warszawie i WIOŚ we Wrocławiu b) monitoring płytkich wód podziemnych zlokalizowanych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych - prowadzony przez WIOŚ we Wrocławiu c) monitoring wód podziemnych reprezentujących słaby stan chemiczny - prowadzony przez WIOŚ we Wrocławiu Oceny stanu chemicznego w jednolitych częściach wód (JCWPd) i w poszczególnych punktach badawczych dokonano w oparciu o obowiązujące w 2015 r. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. nr 143, poz. 896), które wyróżnia pięć klas jakości wód: klasa I wody bardzo dobrej jakości, klasa II wody dobrej jakości, klasa III wody zadowalającej jakości, klasa IV wody niezadowalającej jakości, klasa V wody złej jakości oraz dwa stany chemiczne wód ocenione na podstawie średniej wartości poszczególnych wskaźników ze wszystkich punktów zlokalizowanych w analizowanej JCWPd: stan dobry (klasy I, II i III), stan słaby (klasy IV i V). Wyniki monitoringu wód podziemnych W ramach monitoringu diagnostycznego i operacyjnego wyznaczono 5 punktów pomiarowokontrolnych (ppk). Żaden z punktów nie był zlokalizowany na terenie gminy Oleśnica. Ocena wyników badań wykazała. że w trzech punktach wody podziemne reprezentowały dobry stan chemiczny, natomiast w pozostałych dwóch słaby stan chemiczny. Szczegółowe wyniki przedstawia poniższa tabela. Tabela 20. Wyniki monitoringu diagnostycznego na terenie JCWPd 93 w 2015r. Ocena L.p. Monito Miejscowo Wskaźniki Wskaźniki Wskaźniki stanu Nr ppk Azotany Klasa ring ść w klasie III w klasie IV w klasie V chemic znego 1. D 9 Grędzina <0,5 I dobry NO3-48,71 mg/l, 2. D 57 Piekary 48,71 III Ca - 121,0 mg/l, - - dobry 3. D 11 Stronia <0,5 I dobry NO3 39,41 mg/l, 4. O 66 Wabienice 39,41 III Ca 152,0 mg/l, - - słaby NO3 54,91 mg/l, 5. O 69 Wójcice 54,91 IV - K 15,1 mg/l, - słaby D diagnostyczny O - operacyjny Źródło: Ocena jakości wód podziemnych województwa dolnośląskiego za rok 2015, WIOŚ Wrocław Strona 53

54 W ramach monitoringu operacyjnego PIG PIB (Państwowy Instytut Geologiczny -Państwowy Instytut Badawczy) nie wyznaczył w granicach JCWPd93 punktów pomiarowych stanu jednolitych części wód podziemnych. Dodatkowo WIOŚ we Wrocławiu wyznaczył jeden punkt monitoringu operacyjnego płytkich wód podziemnych zlokalizowanych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych w granicach JCWPd 93. Według Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. z 2008 r. Nr 143, poz. 896), wody podziemne w granicach JCWPd 93 narażone na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych zaklasyfikowane zostały w 2015 r. do wód charakteryzujących się dobrym stanem chemicznym. Wskaźnikiem obniżającym jakość w punkcie pomiarowo-kontrolnym był jon amonowy. Szczegółowe wyniki przedstawia poniższa tabela. Tabela 21. Klasyfikacja jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych zlokalizowanych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych w 2015 rok na terenie JCWPd 93 I pobór II pobór L.p. Nr ppk Miejscowość Azotany Klasa Azotany Klasa Świerzna <0,5 I <0,5 I Źródło: Ocena jakości wód podziemnych województwa dolnośląskiego za rok 2015, WIOŚ Wrocław Biorąc pod uwagę powyższe celem środowiskowym dla JCWPd 93 jest w dalszym ciągu utrzymanie dobrego stanu ilościowego i chemicznego. Badania monitoringowe dowodzą, że analizowana JCWPd 93 odznacza się dobrym stanem chemicznym, co niewątpliwie korzystnie wpływa na zasoby użytkowe wód podziemnych Główne Zbiorniki Wód Podziemnych W zasięgu gminy Oleśnica występuje Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 322 (GZWP), który podlega szczególnej ochronie jakościowej i ilościowej. Stanowi on 82% powierzchni gminy (199,9 km 2 ). GZWP-322 Zbiornik Oleśnica obejmuje swym zasięgiem północną, wschodnią i centralną część gminy. Wody zbiornika występują w ośrodku porowym utworów czwartorzędowych. Zbiornik ma powierzchnię 246 km 2, średnia głębokość piętra waha się w granicach m. p.p.t., natomiast zasoby dyspozycyjne są równe 60 tys. m 3 /d. Strona 54

55 Rysunek 7. Zasięg występowania GZWP względem gminy Oleśnica Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Centralnej Bazy Danych Geologicznych Państwowego Instytutu Geologicznego Jednolite części wód powierzchniowych (rzeczne) Gmina Oleśnica leży w dorzeczu Widawy. Gminną sieć hydrograficzną tworzą rzeki: Oleśnica z dopływami, Leniwka, Świerzna, Smolna, stanowiące prawobrzeżne dopływy Widawy. Na obszarze gminy znajdują się również liczne małe cieki i rowy melioracyjne. Wśród cieków melioracji podstawowych, będących w Zarządzie Dolnośląskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych we Wrocławiu, wyróżnić można: Ciesielską Wodę, Potok Boguszycki, Chełstówkę, Ostrówkę, Cherbotkę, Protwę 1 i 2, Potok Rzeczysko, Parafkę, Powroźnik, Boguszkę, Potok Tor, Potok Długi, Świerzynkę, Stupną, Msznik 1 i 2, Leniwkę Kanał Topór Oleśnica, do których wpływają liczne rowy melioracji szczegółowej odwadniające użytki rolne. Wśród wód stojących dominują przede wszystkim niewielkie zbiorniki powstałe na dnach wyrobisk poeksploatacyjnych oraz stawy hodowlane zasilane z lokalnych cieków wodnych. W obrębie den dolinnych występują natomiast stałe i okresowe podmokłości powierzchniowe. Przedmiotem badań monitoringowych jakości wód powierzchniowych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska są jednolite części wód powierzchniowych (JCW). Pojęcie to, wprowadzone zostało przez Ramową Dyrektywę Wodną, oznacza oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych taki jak: jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, część strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe lub pas wód przybrzeżnych. Strona 55

56 Program monitoringu realizowany był w ramach monitoringu diagnostycznego, operacyjnego, badawczego oraz monitoringu obszarów chronionych. Monitoring obszarów chronionych był prowadzony w JCWP znajdujących się na obszarach: zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych, wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych, przeznaczonych do wykorzystania rekreacyjnego, w tym kąpieliskowego, wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, położonych na obszarach sieci Natura 2000 i innych obszarach chronionych, których stan jest zależny od jakości wód powierzchniowych. Obszar gminy Oleśnica położony jest w granicach 10 Jednolitych części wód powierzchniowych (JCWPrz). Poniżej przedstawiono zasięg występowania JCWPrz względem gminy Oleśnica oraz charakterystykę stanu JCWPrz wraz z celami środowiskowymi zgodnie z Planem gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry. Rysunek 8. Zasięg występowania JCWPrz względem obszaru gminy Oleśnica Źródło: opracowanie własne na podstawie danych portalu Krajowego Zarządu Gospodarki wodnej: Strona 56

57 Tabela 22. Charakterystyka i ocena stanu JCWPrz na obszarze gminy Oleśnica L.p Jednolita część wód powierzchniowych rzecznych (JCWPrz) Europejski kod JCWPrz PLRW PLRW PLRW PLRW PLRW PLRW PLRW PLRW PLRW PLRW Nazwa JCWPrz Oleśnica od źródła do Boguszyckiego Potoku Dobra od źródła do Jagodnej Topór Oleśnica od Boguszyckiego Potoku do Widawy Leniwka Widawa od zb. Michalice do Oleśnicy Świerzna Smolna Miłka Widawa od źródła do Czarnej Widawy Scalona część wód SO0308 SO0309 SO0309 SO0308 SO0306 SO0306 SO0306 SO0306 SO0305 SO0305 Źródło: Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry Region wodny Środkowej Odry Środkowej Odry Środkowej Odry Środkowej Odry Środkowej Odry Środkowej Odry Środkowej Odry Środkowej Odry Środkowej Odry Środkowej Odry Lokalizacja Nazwa dorzecza Odra Odra Odra Odra Odra Odra Odra Odra Odra Odra RZGW Wrocław Wrocław Wrocław Wrocław Wrocław Wrocław Wrocław Wrocław Wrocław Wrocław Status silnie zmieniona część wód silnie zmieniona część wód silnie zmieniona część wód silnie zmieniona część wód silnie zmieniona część wód naturalna część wód naturalna część wód naturalna część wód silnie zmieniona część wód silnie zmieniona część wód Ocena stanu z PGW zły zły zły zły zły Ocena nieosiągnięcia celów środowiskowych niezagrożona niezagrożona niezagrożona niezagrożona niezagrożona Wyznaczony cel środowiskowy /termin osiągnięcia celu osiągnięcie dobrego potencjału wód osiągnięcie dobrego potencjału wód osiągnięcie dobrego potencjału wód osiągnięcie dobrego potencjału wód osiągnięcie dobrego potencjału wód Derogacje [symbol] brak brak brak brak brak zły niezagrożona osiągnięcie dobrego stanu wód brak zły niezagrożona osiągnięcie dobrego stanu wód brak zły niezagrożona osiągnięcie dobrego stanu wód brak zły zły niezagrożona niezagrożona osiągnięcie dobrego potencjału wód osiągnięcie dobrego potencjału wód brak brak Strona 57

58 L.p Tabela 23. Aktualna ocena stanu JCWPrz na obszarze gminy Oleśnica Jednolita część wód powierzchniowych (JCWP) Europejski kod JCWP PLRW PLRW PLRW PLRW PLRW PLRW PLRW PLRW PLRW PLRW Nazwa JCWP Oleśnica od źródła do Boguszyckiego Potoku Dobra od źródła do Jagodnej Ocen a stanu z PGW Klasa elementów biologicznych Aktualna ocena stanu na podstawie oceny WIOŚ za lata Klasa elementów hydromorfologicznych Klasa elementów fizykochemicznych Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny zły b.o. b.o. b.o. b.o. b.o. b.o. zły b.o. b.o. b.o. b.o. b.o. b.o. Topór zły III II PPD umiarkowany b.o. zły Oleśnica od Boguszyckiego Potoku do Widawy zły II II PPD umiarkowany b.o. zły Leniwka zły b.o. b.o. b.o. b.o. b.o. b.o. Widawa od zb. Michalice do Oleśnicy Ocena ogólna Wyznaczony cel środowiskowy po uwzględnieniu aktualnego stanu /termin osiągnięcia celu osiągnięcie dobrego potencjału wód osiągnięcie dobrego potencjału wód osiągnięcie dobrego potencjału wód osiągnięcie dobrego potencjału wód osiągnięcie dobrego potencjału wód zły II I II dobry b.o. b.d. utrzymanie dobrego stanu Świerzna zły III I PSD umiarkowany b.o. zły Smolna zły b.o. b.o. b.o. b.o. b.o. b.o. Miłka zły b.o. b.o. b.o. b.o. b.o. b.o. Widawa od źródła do Czarnej Widawy zły I II II dobry b.o. b.d. osiągnięcie dobrego stanu wód osiągnięcie dobrego stanu wód osiągnięcie dobrego potencjału wód utrzymanie dobrego potencjału Źródło: Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry i Ocena stanu JCWP na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2015, uwzględniająca wyniki pomiarów w latach (metoda dziedziczenia), WIOŚ Wrocław, 2015, Objaśnienia: PPD poniżej potencjału dobrego; PSD poniżej stanu dobrego b.o. jednolita część wód nie została poddana ocenie stanu w latach b.d. stan jednolitej część wód nie został oceniony z uwagi na brak pomiarów elementów biologicznych, fizykochemicznych lub chemicznych, które stanowią podstawę do końcowej oceny Strona 58

59 Zgodnie z informacjami zawartymi w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry dla wszystkich JCWPrz oceniono zły stan wód. Niemniej jednak żadna z analizowanych JCWPrz nie została wyznaczona jako zagrożona nieosiągnięciem celu środowiskowego, a tym samym nie wyznaczono dla żadnej z nich derogacji osiągnięcia dobrego stanu wód. W związku z powyższym osiągnięcie dobrego stanu wód zgodnie z zapisami RDW powinno nastąpić do końca 2015r. W celu wskazania aktualnej oceny stanu wód JCWPrz przeanalizowano wyniki badań prowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata i Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata Na postawie wyników oceny za lata stwierdzono, że analizowane JCWPrz w większości nie były monitorowane. Jak wynika z powyższych danych (ocena stanu JCWPrz za lata ) jedynie 2 z 10 JCWPrz osiągnęły dobry stan/potencjał ekologiczny wód, co wiąże się z osiągnięciem wyznaczonego celu środowiskowego. Dla 3 z 10 JCWPrz ocena stanu za lata wykazała umiarkowany stan wód, co wiąże się z nieosiągnięciem wyznaczonego celu środowiskowego. Dla pozostałych 5 z 10 JCWPrz weryfikacja osiągnięcia celu środowiskowego jest niemożliwa z uwagi na brak wyników pomiarów dla tych JCWPrz, w związku z czym należy przyjąć ocenę stanu jak ta zapisana w PGW dla Odry, co powoduje że dla 5 z 10 JCWPrz, również cel środowiskowy nie został osiągnięty. Obszar gminy Oleśnica nie znajduje się w zasięgu występowania jednolitych części wód powierzchniowych jeziornych (JCWPj), przybrzeżnych (JPWPprzy) i przejściowych (JCWPprze) Zagrożenie powodziowe Zgodnie z ustawą Prawo wodne [4] dla obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi wskazanych we Wstępnej Ocenie Ryzyka Powodziowego (WORP) zostały sporządzone mapy zagrożenia powodziowego (MZP), dla których określono obszary szczególnego zagrożenia powodzią oraz mapy ryzyka powodziowego (MRP). Celem WORP była wstępna analiza ryzyka powodziowego i wskazanie rzek lub odcinków rzek i wybrzeża, dla których zostaną opracowane mapy zagrożenia powodziowego. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi obejmują rzeki, dla których istnieje znaczące ryzyko powodziowe lub wystąpienie tego ryzyka jest prawdopodobne. Opracowanie map MZP i MRP podzielono na dwa cykle planistyczne. Wszystkie rzeki, dla których zostały opracowane przez dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej studia ochrony przeciwpowodziowej, a które nie zostały wskazane do opracowania map zagrożenia powodziowego w I cyklu planistycznych, zostały zakwalifikowane do II cyklu planistycznego. W dniu 15 kwietnia 2015 r. Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie opublikował za pośrednictwem strony internetowej zweryfikowane i ostateczne wersje map zagrożenia powodziowego, dla rzek objętych I cyklem planistycznym opracowania MZP i MRP. Mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego, jako oficjalne dokumenty planistyczne, stanowią podstawę do podejmowania działań związanych z planowaniem przestrzennym i zarządzaniem kryzysowym. Niemniej jednak zgodnie z art. 14 Ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw [3] studium ochrony przeciwpowodziowej sporządzone przez właściwego dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej, zachowuje ważność do dnia sporządzenia map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego na danym terenie. Na terenie gminy Oleśnica w ramach Wstępnej Oceny Ryzyka Powodziowego (WORP) wyznaczono jedną rzekę: Widawę, która zakwalifikowała się do opracowania map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego w I cyklu planistycznym, natomiast w II cyklu planistycznym nie przewidziano opracowania dodatkowych map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego dla terenu gminy Oleśnicy. Należy zaznaczyć, iż zgodne z informacją RZGW Wrocław dla rzek/zlewni przepływających przez teren gminy Oleśnica nie obowiązuje Studium Ochrony Przeciwpowodziowej. W związku z powyższym Strona 59

60 obszary szczególnego zagrożenia powodzią zostały wyznaczone jedynie dla rzeki Widawy (południowa część gminy), a ich zasięg został przedstawiony na wspomnianych już mapach zagrożenia powodziowego (patrz: załącznik graficzny 2). Na mapach zagrożenia powodziowego przedstawiono: 1. obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat (Q 0,2%) lub na których istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia ekstremalnego, 2. obszary szczególnego zagrożenia powodzią: a. obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat (Q 1%), b. obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat (Q 10%). Rzeki występujące na terenie gminy nie stwarzają większego zagrożenia powodziowego. Posiadają śnieżno-deszczowy reżim zasilania z wezbraniami przypadającymi na okres marzec kwiecień (wiosenne roztopy) i niżówkami w lecie i na jesieni (intensywne parowanie). W obniżeniach dolin rzecznych występują obszary okresowego lub trwałego występowania wód przypowierzchniowych, lokalnie tworzących zabagnienia. Okresowo mogą powodować ryzyko wystąpienia podtopień. Obszary wilgotnych łąk w bezpośrednim sąsiedztwie cieków obecnie nie są zainwestowane. Konieczna jest ich ochrona przed ewentualnym niekontrolowanym rozwojem zainwestowania dla ograniczenia skutków podtopień Analiza SWOT Tabela 24. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Gospodarowanie wodami Obszar interwencji Gospodarowanie wodami MOCNE STRONY SŁABE STRONY dobry stan chemiczny JCWPd 93 oraz osiągnięcie celu środowiskowego tj. osiągnięcie dobrego stanu wód podziemnych w ramach JCWPd brak przekroczeń standardów jakości związkami azotu na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych osiągnięcie celu środowiskowego tj. dobrego stanu wód powierzchniowych dla 2 z 10 JCWP położonych w granicach administracyjnych gminy Oleśnica opracowane mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka powodziowego pokazujące obszary szczególnego zagrożenia powodzią narzędzie pomocnicze w planowaniu przestrzennym oraz ochronie osób i mienia korzystne warunki zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia zbiornik wód podziemnych o znacznych zasobach użytkowych rozwiniętą sieć rzeczna, liczne zbiorniki wodne, starorzecza, stawy, oczka wodne itp. SZANSE rozbudowa sieci kanalizacyjnej, jako najefektywniejsze narzędzie oczyszczania ścieków promowanie dobrych praktyk rolniczych minimalizujących emisję zanieczyszczeń z rolnictwa do środowiska gruntowo-wodnego wody podziemne gromadzone w środku porowym wody pierwszego poziomu wodonośnego występują w utworach piaszczysto-żwirowych (znaczna podatność na zanieczyszczenia) brak monitoringu większości JCWP występujących w granicach gminy Oleśnica brak osiągnięcia celu środowiskowego tj. dobrego stanu wód powierzchniowych dla 8 z 10 JCWP położonych w granicach administracyjnych gminy Oleśnica brak punktów pomiarowych jakości wód podziemnych i powierzchniowych na terenie gminy główne źródło zanieczyszczeń stanowi rolnictwo niski stopień zagrożenia powodziowego w stosunku do gęstości sieci rzecznej gminy Oleśnica ZAGROŻENIA nieosiągnięcie celów środowiskowych RDW dla JCWPrz trwałe zanieczyszczenie wód podziemnych (np. związkami azotu pochodzenia rolniczego) gruntowych i wgłębnych, stanowiące ważne źródło Strona 60

61 wyznaczenie obszarów OSN wraz z ich monitorowaniem utrzymanie dobrego stanu ilościowego i chemicznego wód podziemnych na terenie Gminy Oleśnica zwiększanie skali małej retencji wodnej, wzmocnienie systemu ochrony przeciwpowodziowej (wały przeciwpowodziowe, zbiorniki retencyjne, zwiększenie małej retencji wodnej) zaopatrzenia w wodę pitną zagrożenie wystąpienia powodzi oraz straty wynikające z wystąpienia tego zjawiska 5.5 Gospodarka wodno-ściekowa Ocena stanu Obecnie zasady prowadzenia i warunki korzystania z usług w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie gminy Oleśnica wyznacza Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków na terenie gminy Oleśnica, który został przyjęty Uchwałą Nr nr XXXIV/209/06 Rady Gminy Oleśnica z dnia 16 lutego 2006 r. Sieć wodociągowa Zadania własne Gminy Oleśnica w zakresie gospodarki wodno-ściekowej realizuje Gminne Przedsiębiorstwo Komunalne w Boguszycach. Woda przeznaczona do zaopatrzenia mieszkańców gminy Oleśnica pochodzi z 4 ujęć głębinowych zlokalizowanych w miejscowościach: Krzeczyn, Świerzna, Zarzysko, Jenkowice. Ujęcia te obsługiwane są przez 4 Stacje Uzdatniania Wody (SUW): 1) w Świerznej - występują dwie czynne studnie głębinowe oraz dwa zbiorniki wody uzdatnionej na terenie SUW. Pobierana woda ze studni poddawana jest napowietrzaniu i następnie filtracji poprzez dwa filtry odmanganiające i dwa odżelazające. Maksymalna dobowa wydajność studni wynosi 720m 3. SUW zaopatruje w wodę następujące miejscowości: Gręboszyce, Ligota Wielka, Smolna, Świerzna 2) w Zarzysku - występuje pięć czynnych studni głębinowych, dwie na terenie SUW, trzy w miejscowości Zarzysko (dwie teren tzw. Gorzelni, jedna tzw. Łąki). Woda pobierana ze studni głębinowych transportowana jest przez tzw. kaskadę do filtrów (dwa filtry odmanganiające i dwa odżelaziające) celem poddania filtracji i napowietrzania. Następnie woda jest transportowana do zbiorników wody czystej, które zaopatrzone są w sondy wskazujące jej poziom. Dalej poprzez pompy sieciowe (zasilające) woda tłoczona jest do sieci wodociągowej. Maksymalna dobowa wydajność studni wynosi 1 467,5m 3. SUW zaopatruje w wodę następujące miejscowości: Bogusławice, Brzezinka, Cieśle, Ligota Polska, Nowoszyce, Osada Leśna, Ostrowina Kolonia, Poniatowice, Poniatowice Jonas, Poniatowice Kolonia, Sokołowice, Spalice, Wszechświęte, Wyszogród, Zarzysko. 3) w Krzeczynie - występują dwie studnie głębinowe oraz zbiornik wody uzdatnionej na terenie SUW. Pobierana woda ze studni poddawana jest napowietrzaniu i następnie trafia do filtrów. System uzdatniania polega na działaniu trzech filtrów odmanganiająco-odżelazających. Maksymalna dobowa wydajność studni wynosi 753m 3. SUW zaopatruje w wodę następujące miejscowości: Bystre, Krzeczyn, Ligota Mała, Nowa Ligota, Nieciszów, Piszkawa, Zimnica. 4) w Jenkowicach - SUW Jenkowice jest własnością dwóch gmin Oleśnica i Dobroszyce. Zaopatruje w wodę 4 miejscowości Gminy Oleśnica tj. Boguszyce, Dąbrowa, Jenkowice, Smardzów oraz 2 Gminy Dobroszyce tj. Dobrzeń i Dobra. Występują 3 studnie głębinowe, a także dwa zbiorniki wody czystej. Pompy głębinowe pompują wodę ze studni do trzech filtrów odżelazająco- Strona 61

62 odmanganiających, która po drodze ulega mieszaniu i napowietrzaniu. Następnie woda trafia do dwóch zbiorników wody czystej. Maksymalna dobowa wydajność studni wynosi 1 090m 3. Na terenie gminy Oleśnica, w Smardzowie i Boguszycach znajdują się również ujęcia wody będące w użytkowaniu Miejskiej Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Oleśnicy. Tabela 25. Wykaz ujęć oraz decyzji ustanawiających strefy ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęć wód podziemnych L.p. 1. Nazwa ujęcia Ujęcie wody podziemnej studnia nr 1 zlokalizowana na dz. nr 136/2 obręb Świerzna dla potrzeb wodociągu grupowego Świerzna-Ligota Wielka Nr decyzji/ data oraz termin obowiązywania Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR z dnia r. termin obowiązywania do r. wydana na rzecz Gminnego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o. w Oleśnicy Strefa ochrony (rodzaj strefy bezpośrednia lub pośrednia) Nr decyzji dla strefy ochrony/data oraz termin obowiązywania Ujęcie wody podziemnej studnia na dz. nr 83/4 AM21 obręb Ostrowina z przeznaczeniem wody na potrzeby bytowogospodarcze Domu Pomocy Społecznej w Ostrowinie 21 Ujęcie wody podziemnej studnia nr I i II na dz. nr 404/66 obręb Boguszyce dla potrzeb wodociągu zbiorowego BOGUSZYCE Ujęcie wody podziemnej studnia nr I, IA dz. nr 212/1 obręb Zarzysko, studnia nr II dz. nr 223/1 obręb Zarzysko, studnia nr III i IIIA dz. nr 218/8 obręb Zarzysko dla potrzeb wodociągu grupowego w m. Zarzysko Ujęcia komunalne Boguszyce, Ciepła, Smardzów, Dąbrowa studnia nr 1-z3, 1-z5, 2a, 2-a 3, 1, 1a, Be-1z, Be-2z 2, Be-2z 3, Be-5, Be-5a, Decyzja Starosty Milickiego nr OŚ z dnia r. termin obowiązywania do r. wydana na rzecz Powiatowego Domu Pomocy Społecznej w Ostrowinie Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR z dnia r. termin obowiązywania do r. wydana na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej Boguszyce Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR z dnia r. termin obowiązywania do r. wydana na rzecz Gminnego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o. Boguszyce Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR.6223/20/2006 z dnia r. termin obowiązywania do r. wydana na rzecz Miejskiej Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Teren ochrony bezpośredniej Teren ochrony bezpośredniej Teren ochrony bezpośredniej studnia nr Be-2z 2, Be-2z 3 dz. nr 119/6, 119/7, 119/9 obręb Smardzów Decyzja Starosty Oleśnickiego z dnia r. termin obowiązywania do r. Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR z dnia r. Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR z dnia r. Strona 62

63 Be-4, Be-3dla potrzeb zasilania wodociągu komunalnego miasta Oleśnicy Ujęcie wody studnia nr 1z dz. nr 202/4 obręb Brzezinka dla potrzeb wodociągu Twardogóra Ujęcie wody studnia nr I, IA dz. nr 119/1 obręb Jenkowice, studnia nr II dz. nr 280/1 obręb Jenkowice Ujęcie wody studnia nr 1 i 1a dz. nr 245/4 obręb Krzeczyn dla potrzeb wodociągu grupowego w m. Krzeczyn Oleśnicy Decyzja Starosty oleśnickiego nr SR.6223/70/2009 z dnia r. terminem obowiązywania do r. wydana na rzecz Zakładu Gospodarki Komunalnej w Twardogórze Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR z r. termin obowiązywania do r. wydana na rzecz Gminnej Gospodarki Komunalnej Dobroszyce Sp. z o.o. Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR.6223/74/10/11 z dnia r. termin obowiązywania do dnia r. wydana na rzecz Gminnego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o. w Oleśnicy Teren ochrony bezpośredniej studnia nr Be-5, Be- 5a dz. nr 21/4, 21/3 obręb Smardzów Teren ochrony bezpośredniej studnia nr 2a, 2a 3 dz. nr 406/1 obręb Boguszyce Teren ochrony bezpośredniej studnia nr Be-1z dz. nr 118/3 i 118/4 obręb Smardzów Teren ochrony bezpośredniej studnia nr Be-4 dz. nr 90/1 obręb Dąbrowa i teren ochrony pośredniej Teren ochrony bezpośredniej i pośredniej Teren ochrony bezpośredniej Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR z dnia r. Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR z dnia r. Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR z dnia r. Rozporządzenie nr 39/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia r. (Dz.U. Województwa Dolnośląskiego z 2015r. poz. 4296) oraz rozporządzenie nr 16/2016 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia r. (Dz.U. Województwa Dolnośląskiego z 2016r. poz. 4750) Rozporządzenie nr 1/2007 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia r. w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej dla m. Twardogóra Sosnówka- Brzezinka, na terenie gmin; Twardogóra, Dobroszyce i Oleśnica Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR.6223/75/10/11 z dnia r. Strona 63

64 Ujęcie wody studnia nr 3, 1, 2 zlokalizowane w pobliżu skrzyżowania dróg Oleśnica-Syców- Ostrów Wielkopolski Ujęcie wody studnia S-1 dz. nr 200/1 obręb Brzezinka na potrzeby Gospodarstwa Rolnego Brzezinka i mieszkańców wsi Brzezinka Ujęcie wody studnia dz. nr 246/3 obręb Sokołowice na potrzeby pitne i gospodarcze Fermy Drobiu Sokołowice Ryszard Marciniak Ujęcie wody studnia S-1 dz. nr 67/4 obręb Ostrowina do celów socjalno-bytowych na potrzeby hotelarskogastronomiczne Decyzja Wojewody Dolnośląskiego nr OŚ.I.6811/6/2002 z dnia termin obowiązywania do dnia r. na rzecz Centrum Szkolenia Inżynieryjno-Lotniczego w Oleśnicy Decyzja Wojewody dolnośląskiego nr SR.I.6811/161/03 z dnia r. termin obowiązywania do r. wydana na rzecz Gospodarstwa Rolnego Brzezinka Spółka Cywilna, w Brzezince Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR.6223/64/2007 z dnia r. termin obowiązywania r. wydana na rzecz Fermy Drobiu Sokołowice Ryszard Marciniak Decyzja Starosty Oleśnickiego nr SR z dnia r. termin obowiązywania r. wydana na rzecz West Wood Product International Sp. z o.o. we Wrocławiu Źródło: Dane ze Starostwa Powiatowego w Oleśnicy, stan na listopad 2016r. Teren ochrony bezpośredniej Decyzja Wojewody Dolnośląskiego nr SR.I.6814/3/03 z dnia r. z terminem obowiązywania do r. Prawie 100% gminy ma pokrycie siecią wodociągową. Łączna długość sieci to ok. 143 km. Stan techniczny sieci wodociągowej można określić jako dobry. Na terenie gminy Oleśnica Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej ustanowił dwie strefy ochrony ujęć wód odpowiednio: Rozporządzeniem nr 1/2007 z dnia r. Dyrektora RZGW w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej dla m. Twardogóry Sosnówka Brzezinka, na terenie gmin: Twardogóra, Dobroszyce i Oleśnica, powiat oleśnicki, województwo dolnośląskie (patrz załącznik tekstowy 1a) Rozporządzeniem nr 39/2015 z dnia r. Dyrektora RZGW w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej w Oleśnicy - Ratajach i Dąbrowie, gm. Oleśnica, pow. oleśnicki, woj. dolnośląskie zmienionego Rozporządzeniem nr 16/2016 z dnia r. Dyrektora RZGW (patrz załącznik tekstowy 1b) Tabela 26. Charakterystyka zaopatrzenia w wodę na terenie gminy Oleśnica w latach L.p. Parametr Jednostka Długość sieci wodociągowej bez przyłączy km 143,16 147,07 150,05 153,91 2. Ilość przyłączy szt Liczba mieszkańców korzystająca z sieci osoba wodociągowej 4. Woda dostarczana gosp. domowym [ogółem] dam 3 324,96 326,03 331,90 374,91 Źródło: Dane z Urzędu Gminy w Oleśnicy, stan na wrzesień 2016r. Strona 64

65 Sieć kanalizacyjna Sieć kanalizacyjna występuje w miejscowościach Boguszyce-wieś, Boguszyce-Osiedle, Spalice, Smardzów i Bystre. Sieć kanalizacyjna, choć nie obejmująca całych miejscowości, występuje również we wsiach Nowoszyce, Ligota Polska i Ostrowina (z podłączeniem do małych lokalnych oczyszczalni ścieków). W 2010r. w miejscowości Bystre wybudowano nową oczyszczalnie wraz z siecią kanalizacyjną. Sieć grawitacyjno tłoczna o długości 4,5 km. Oczyszczalnia ścieków jest oczyszczalnią mechaniczno biologiczną o przepustowości 125 m 3. Ponadto na terenie gminy eksploatowane są jeszcze dwie oczyszczalnie ścieków o przepustowości powyżej 20 m 3/ /d w Ligocie Polskiej i Nowoszycach. System kanalizacji sanitarnej to system grawitacyjny. Istniejąca infrastruktura kanalizacyjna jest dobra poza konserwacją i awaryjnymi naprawami nie wymagają interwencji. Tabela 27. Charakterystyka odprowadzania ścieków z terenu gminy Oleśnica w latach L.p. Parametr Jednostka Długość sieci kanalizacyjnej bez przyłączy km 40,98 41,31 41,42 41,42 2. Ilość przyłączy szt Liczba mieszkańców korzystająca z sieci osoba kanalizacyjnej 4. Ilość ścieków odprowadzanych siecią kanal. dam 3 127,56 142,07 141,29 151,55 Źródło: Dane z Urzędu Gminy w Oleśnicy, stan na wrzesień 2016r. Polska przystępując do Unii Europejskiej zobowiązała się do wypełnienia wymogów Dyrektywy Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 roku dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (Dz. Urz. WE L 135 z r., str , z późn. zm.; Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 002, str. 26). W celu zidentyfikowania faktycznych potrzeb w zakresie uporządkowania gospodarki ściekowej oraz uszeregowania ich realizacji w taki sposób aby wywiązać się ze zobowiązań traktatowych, utworzono Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK). Program ten zawiera wykaz aglomeracji o RLM 2 000, wraz z jednoczesnym wykazem niezbędnych przedsięwzięć w zakresie budowy, rozbudowy lub modernizacji oczyszczalni ścieków komunalnych oraz budowy i modernizacji zbiorczych systemów kanalizacyjnych, jakie należy zrealizować w tych aglomeracjach w terminie do końca 2015 r. Na terenie gminy Oleśnica nie ustanowiono aglomeracji o RLM Analiza SWOT Tabela 28. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Gospodarka wodno-ściekowa Obszar interwencji Gospodarka wodno-ściekowa MOCNE STRONY SŁABE STRONY dobrze rozwinięta sieć wodociągowa 100% zwodociągowanie własne ujęcia wód podziemnych zaspokajające potrzeby mieszkańców gminy nowoczesna oczyszczalnia ścieków w miejscowości Bystre wyznaczone strefy ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęć wód (dot. ujęcia wody podziemnej dla m. Twardogóry Sosnówka Brzezinka oraz ujęcia wody podziemnej w Oleśnicy - Ratajach i Dąbrowie dofinansowanie przydomowych oczyszczalni ścieków opracowana Koncepcja programowo przestrzenna gospodarki wodno-ściekowej gminy brak wyznaczonej aglomeracji w KPOŚK dla gminy Oleśnica niski stopień skanalizowania gminy w stosunku do jej zwodociągowania problemy techniczne i ekonomiczne związane z rozwiązaniem gospodarki ściekowej na terenach o rozproszonej zabudowie nieefektywne ekologicznie systemy gromadzenia ścieków sanitarnych na terenie gospodarstw (zbiorniki bezodpływowe) Strona 65

66 Oleśnica SZANSE realizacja zaplanowanych inwestycji w zakresie rozbudowy istniejącego systemu kanalizacji sanitarnej skanalizowanie 100% gminy zastosowanie nowoczesnych rozwiązań oczyszczania ścieków na terenach rozproszonej zabudowy tj. przydomowych oczyszczalni ścieków stała kontrola i likwidacja nieszczelnych zbiorników bezodpływowych ZAGROŻENIA brak rozwiązań technicznych dla zabudowy rozproszonej przedostanie się do wód lub gruntu nieoczyszczonych ścieków, w wyniku awarii kanalizacji sanitarnej lub bezodpływowych zbiorników na ścieki 5.6 Zasoby geologiczne Ocena stanu Art. 125 Ustawy Prawo ochrony środowiska [1] ustala na czym polega i w jaki sposób powinna być zapewniona ochrona zasobów kopalin, racjonalne gospodarowanie kopalin i ich wykorzystywanie. Ponadto wskazuje, że szczegółowe zasady gospodarowania złożem kopaliny i związanej z eksploatacją złoża ochrony środowiska określają przepisy Ustawy Prawo geologiczne i górnicze [12]. Pod względem tektonicznym gmina Oleśnica znajduje się w zasięgu monokliny przedsudeckiej (basen sedymentacyjny) powstałej pod koniec karbonu i wypełnionej osadami karbońskimi, permskimi (facji lądowej i morskiej) oraz skałami triasowymi. Warstwy te zostały ścięte erozyjnie i dźwignięte lub zrzucone wzdłuż systemu uskoków. Ponad monokliną zalegają niespoiste osady kenozoiczne, których dolną część stanowią mioceńskie utwory trzeciorzędowe, przykrywające prawie całą monoklinę. Utwory te mają zmienną miąższość, zależną częściowo od ukształtowania podłoża przedkenozoicznego. Osady trzeciorzędowe wykształcone są w postaci serii poznańskiej. Ich dolne kompleksy zbudowane są z iłów, mułków z warstwami piasków głównie drobnoziarnistych, często zailonych. Występują w nich dwa nieciągłe poziomy węgla brunatnego oraz towarzyszące im iły węgliste. W obrębie tych utworów występują również przewarstwienia piaszczyste lub piaszczysto-mułkowe w części spągowej i środkowej. W okolicach miasta Oleśnicy stwierdzono głęboką formę dolinną, o nieregularnym, nierównym dnie. Rozpoczyna się ona ok. 2 km na południowy wschód od miasta Oleśnica i przebiega równoleżnikowo do miejscowości Smardzów. Miąższość trzeciorzędu zmienia się od około 110 m w rejonie Wrocławia do około 200 m w kierunku Trzebnicy. Trzeciorzęd niemal w obrębie całej gminy tworzy powierzchnię ciągłą. Ku północy, w rejonie Wzgórz Trzebnickich, powierzchnia trzeciorzędu jest zaburzona glacitektonicznie i przemieszana z utworami czwartorzędowymi. Utwory trzeciorzędowe pokryte są, osadami czwartorzędowymi o zmiennej grubości, które powstały głównie w okresie plejstocenu, podczas zlodowaceń południowopolskiego i środkowopolskiego. Osady te składają się z glin morenowych, piasków i żwirów wodnolodowcowych, mułków i iłów zastoiskowych, piasków i żwirów akumulacji rzecznej, mułków i piasków jeziornych, piasków, żwirów i głazów rozmytych moren czołowych oraz iłów, mułków, piasków i żwirów krzemowych. Występują one od powierzchni w postaci dość regularnych płatów. W środkowej i zachodniej części gminy największe obszary zajmują piaski wodnolodowcowe. Na terenach piaszczystych występują piaski eoliczne, przeważnie w postaci utrwalonych wydm. W obrębie dolin rzecznych występują miejscami terasy nadzalewowe związane z zlodowaceniem północno-polskim zbudowane z piasków i żwirów rzecznych. Dno dolin rzecznych Oleśnicy, Widawy i jej dopływów wyścielają współczesneutwory rzeczne - głównie mułki, piaski i żwiry oraz sporadycznie zachowane namuły rzeczne. Towarzyszą im torfy i namuły torfiaste. Łączna miąższość osadów czwartorzędowych na obszarze Równiny Oleśnickiej osiąga przeciętnie m. Strona 66

67 Na obszarze gminy Oleśnica zlokalizowane są złoża surowców mineralnych, jednakże nie są one wystarczające by podjąć eksploatację na skalę przemysłową. Zgodnie z Bilansem zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31 XII 2015r. na terenie gminy Oleśnica znajdują się następujące udokumentowane złoża surowców mineralnych: złoże kruszyw naturalnych Boguszyce, złoże zagospodarowane; złoże kruszyw naturalnych Brzezinka, złoże rozpoznane szczegółowo; złoże kruszyw naturalnych Ligota Mała, złoże zagospodarowane; złoże kruszyw naturalnych Ligota Polska, eksploatacja zaniechana ustalono rolniczy kierunek eksploatacji; złoże kruszyw naturalnych 6521 Ostrowina, złoże rozpoznane szczegółowo Tabela 29. Charakterystyka udokumentowanych złóż kopalin na terenie Gminy Oleśnica L.p. Nazwa złoża Stan zagospodarow ania złoża Zasoby (tys. ton) wg. stanu na 31.XII.2015r. Geologiczne bilansowe Wydobycie (tys. ton) geologiczne / przemysłowe Przemysłowe Boguszyce E , ,22 58,83 / 3,10 96,67 / - 188,51 / - 2. Brzezinka R 3 483, ,83 - / - - / - - / - 3. Ligota Mała E 982,54 982,54 74,70 / - 89,57 / 0,88 90,08 / 27,86 Ligota 4. Z 918,28 0,00 - / - - / - - / - Polska 5. Ostrowina R 64,25 0,00 - / - - / - - / - Źródło: Bazy danych Państwowego Instytutu Geologicznego, Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg. stanu na 31.XII.2013r., 31.XII.2014r., 31.XII.2015r. Objaśnienia: - - brak wydobycia Z - złoże, z którego wydobycie zostało zaniechane T - złoże zagospodarowane, eksploatowane okresowo R - złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo E - złoże zagospodarowane (eksploatowane) Według informacji uzyskanych z baz danych Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie (MIDAS, Infogeoskarb), na terenie gminy Oleśnica występuje teren górniczy wyznaczony dla złoża Boguszyce, Brzezinka i Ligota Mała. Strona 67

68 Rysunek 9. Złoża kopalin i obszary górnicze na terenie gminy Oleśnica Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych Państwowego Instytutu Geologicznego W wyrobiskach po wydobyciu kruszyw, a także w miejscach po odkrywkach glebowych bardzo często występują dogodne siedliska dla pojawienia się chronionych gatunków roślin i zwierząt. Przed przystąpieniem do rekultywacji terenu wyrobiska należy przeprowadzić kontrolę obecności gatunków chronionych zwierząt i roślin. W przypadku stwierdzenia gatunków chronionych, jeżeli nie będzie to zagrażać zdrowiu i bezpieczeństwu publicznemu, miejsca takie winno się pozostawić bez prowadzenia rekultywacji. Jeżeli jednak realizacja rekultywacji terenu jest konieczna, prace winny być prowadzone w sposób nie powodujący łamania zakazów obowiązujących względem gatunków chronionych. Jeżeli nie będzie to możliwe, przed przystąpieniem do prac należy uzyskać zezwolenie na realizację czynności zakazanych w stosunku do gatunków chronionych, wydawane na podstawie art. 56 Ustawy o ochronie przyrody [5], zależnie od rodzaju czynności zakazanych i gatunku, przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu lub Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Strona 68

69 5.6.2 Analiza SWOT Tabela 30. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Zasoby geologiczne Obszar interwencji Zasoby geologiczne MOCNE STRONY SŁABE STRONY występowanie rozpoznanych i udokumentowanych złóż surowców mineralnych na terenie gminy znaczne zasoby geologiczne czwartorzędowych piasków lokalizacja złóż kopalin w bliskim sąsiedztwie dróg krajowych, w szczególności drogi ekspresowej S8 eksploatacja kopalin zgodnie z wydanymi koncesjami SZANSE rozwój gospodarczy w oparciu o pozyskane surowce rekultywacja i zagospodarowanie terenów poeksploatacyjnych kontrola nad lokalizacją terenów górniczych 5.7 Gleby przekształcenie powierzchni ziemi związane z eksploatacją zagrożenia dla środowiska gruntowo wodnego złoża występujące w sąsiedztwie obszarów chronionych ZAGROŻENIA nielegalne i niekontrolowane wydobywanie kopalin stale zmniejszające się zasoby, całkowite wyeksploatowanie brak rynku zbytu na wydobywaną kopalinę zmiana warunków gruntowo-wodnych w sąsiedztwie terenów górniczych Gmina Oleśnica posiada dobre warunki do prowadzenia produkcji roślinnej i zwierzęcej, jednak w poszczególnych obrębach występuje duże zróżnicowanie pod względem klas bonitacyjnych. Gruntów bardzo dobrych i dobrych najwięcej jest w obrębach bezpośrednio przylegających do miasta Oleśnica, natomiast najsłabsze znajdują się na północy, wschodzie i południu gmin. Północną i centralną część gminy pokrywają gleby płowe. Płaty gleb brunatnych kwaśnych leżą między Ligotą Wielką a Wyszogrodem oraz na wschód od Krzeczyna. Przy dolinie rzeki Oleśnicy, w rejonie Smardzowa i na południowym krańcu miasta Oleśnica, występują czarne ziemie. Południową część gminy pokrywają gleby bielicowe. W dolinie rzeki Widawy oraz w dolinach miejscowych małych rzek występują natomiast mady rzeczne. Pod względem klasyfikacji bonitacyjnej gruntów ornych można zauważyć, że na obszarze gminy dominują gleby średnie (klasa IV a i IV b), które stanowią 44,0% powierzchni wszystkich gruntów ornych. Występują one w każdym obrębie, przy czym najwięcej jest ich we wsi Boguszyce, gdzie zajmują aż 78,2% areału. Ziem słabych (klasa V, VI i VIz) jest mniej. Stanowią one 27,9% powierzchni gruntów ornych, jednak w obrębach Ostrowina i Brzezinka ich udział przekracza 80,0% powierzchni ornej. Podobną powierzchnię, co gleby słabe, zajmują gleby dobre (klasa III a i III b) 25,9%. Najwięcej jest ich we wsiach Świerzna i Gręboszyce, gdzie stanowią odpowiednio 79,2% i 75,8% areału gruntów ornych. Oprócz wyżej wymienionych gruntów w gminie Oleśnica występują również gleby bardzo dobre II klasy bonitacyjnej, jednak ich powierzchnia stanowi tylko 2,2% obszaru gruntów ornych. Znajdują się one tylko w kilku obrębach, a ich powierzchnia mieści się w przedziale od 0,2% (Ligota Polska) do 4,8% (Dąbrowa). Wyjątkiem jest wieś Smardzów gdzie gleb tych jest aż 32.1 %. Gleby, rzeźba terenu, agroklimat i warunki wodne mają najistotniejsze znaczenie dla gospodarki rolnej. Na ich podstawie określa się (w formie punktowej) wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, który dla gminy Oleśnica wynosi 72,2 pkt. i jest o 4,1 pkt. niższy od wskaźnika województwa dolnośląskiego. Największy wpływ na syntetyczny wskaźnik waloryzacji ma ocena jakości gleb (0-100 punktów), która w gminie jest niska i wynosi 49,7 pkt. Gleby o najniższej jakości występują w miejscowościach: Ostrowina, Brzezinka, Nowa Ligota, Ligota Mała i Piszkawa. Wskaźnik jakości gleb w tych wsiach nie przekracza 40 punktów. W gminie znajdują się dwa obręby (Brzezinka, Ostrowina), które ze względu na niekorzystne warunki naturalne zaliczono do obszaru o Strona 69

70 niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW). Czynnikiem decydującym o przynależności do strefy ONW jest niski wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej w tych obrębach Ocena stanu Zgodnie z art. 101b Ustawy Prawo ochrony środowiska [1] oceny oraz badań i obserwacji stanu gleby i ziemi dokonuje się w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Celem badań jakości gleby i ziemi jest śledzenie zmian różnych cech gleb użytkowanych rolniczo zachodzących w określonych przedziałach czasu pod wpływem rolniczej i pozarolniczej działalności człowieka, w szczególności dotyczy to właściwości chemicznych gleb. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie zgodnie z zapisami Ustawy Prawo Ochrony Środowiska [1] prowadzi Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska w zakresie jakości gleb i ziemi. Monitoring chemizmu gleb ornych Polski jest realizowany od roku W 5-letnich odstępach czasowych są pobierane próbki glebowe z 216 stałych punktów pomiarowo-kontrolnych, zlokalizowanych na gruntach ornych charakterystycznych dla pokrywy glebowej kraju. Monitoring realizowany jest przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy, na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Środki na realizację programu Monitoringu pochodzą z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Na terenie gminy Oleśnica nie wyznaczono punktów monitoringu gleb w ramach Monitoringu chemizmu gleb ornych Polski. Na przestrzeni ostatnich 3 lat WIOŚ we Wrocławiu wykonał badania monitoringowe gleb na terenie gminy Oleśnica w punktach na terenach uprzemysłowionych i obszarach chronionych. W 2013r. WIOŚ we Wrocławiu wyznaczył 6 punktów pomiarowo-kontrolnych gleb w granicach Obszaru Natura 2000 PLH Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego. Zakres badań objął analizę: odczynu, C org., SG, Zn, Pb, Cd, Ni, Cu, Cr, As, Hg, S-SO4, B(a)P. Badania prowadzono łącznie w 6 punktach pomiarowo - kontrolnych rozmieszczonych na polach uprawnych i łąkach, położonych na terenie obszaru i w jego otoczeniu. Próbki gleb pobrane z pól uprawnych i łąk analizowanego obszaru wykazały zróżnicowany skład granulometryczny od piasku słabogliniastego pylastego w ppk nr 5, poprzez piasek gliniasty lekki w ppk nr 4, piasek gliniasty mocny w ppk nr 2,3 i 6 oraz glinę lekka pylastą w ppk nr 1. Analizowane próbki charakteryzowały się odczynem od bardzo kwaśnego w ppk nr 4 i 6 (ph 3,8-4,2) do kwaśnego w pozostałych punktach pomiarowych (ph 4,7-5,1). Zawartość próchnicy wahała sięod 0,88% (ppk nr 6) do 12,24% (ppk nr 5). W glebach, pobranych na terenie obszaru Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego i w jego otoczeniu, stwierdzono naturalną zawartość (stopień 0) cynku, ołowiu, chromu, miedzi i niklu (skala IUNG). Zawartość kadmu była naturalna we wszystkich punktach pomiarowych za wyjątkiem punktu nr 5, gdzie stwierdzono zawartość podwyższoną (stopień I). Wg obowiązującego rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi, teren obszaru winien być zaliczony do grupy gruntów A ze względu na objęcie go ochroną na mocy ustawy o ochronie przyrody. Jednak wobec braku wyników badań potwierdzających szkodliwe oddziaływanie stwierdzonych ilości metali ciężkich na organizmy żywe oraz wobec braku wizualnych objawów szkodliwości stwierdzonych zawartości metali na rośliny i środowisko, występujące na terenie objętym badaniami zawartości metali ciężkich uznaje się za zgodne ze standardami jakości, pod warunkiem, że nie przekraczają wartości określonych dla grupy gruntów B. W odniesieniu do wartości dopuszczalnych dla gruntów grupy B, zawartych w rozporządzeniu w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi, w glebach pobranych na terenie analizowanego obszaru i w jego otoczeniu nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych wartości metali ciężkich, w tym Strona 70

71 p p k rtęci, arsenu oraz benzo(a)pirenu. Zawartość siarki siarczanowej w skali IUNG była niska (I stopień) we wszystkich punktach pomiarowy Poniżej w tabeli przedstawiono lokalizację punktów pomiarowo-kontrolnych oraz wyniki badań jakości gleb na terenie obszaru Natura 2000 Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego. Tabela 31. Wyniki badań prób gleb pobranych na terenie obszaru Natura 2000 Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego Lokalizacja m. Boguszyce, vis a vis budynku przy ul. Jesionowej 13 pole uprawne pomiędzy m. Boguszyce a Sokołowice pole uprawne na wysokości m. Damnik pole uprawne m. Brzezinka pole uprawne m. Miodry, za fermą 0 - łąka za kolonią Sokołowice pole uprawne Odczyn C- org Zawart ość próch nicy ph % % Metale mg/kg gleby Zn Pb Cd Cr Cu Ni Hg As Siarka siarcza nowa mg/ 100g B(a)P mg/kg 4,9 0,73 1,26 30,0 15,9 <0,25 10,7 6,50 <0,05 7,7 5,0 0,40 0,0058 5,1 0,53 0,91 34,0 14,1 <0,25 8,1 <5,0 <5,00 <0,05 3,2 0,59 0,0044 4,7 0,49 0,84 29,0 16,2 <0,25 <5,0 <0,50 7,7 <0,05 2,5 0,31 <0,004 3,8 0,89 1,53 21,0 20,0 <0,25 6,7 <5,0 <5,00 <0,05 3,3 0,54 0,0048 4,7 7,10 12,24 21,0 31,0 0,31 10,6 <5,0 <5,00 0,154 8,2 1,13 0,0205 4,2 0,51 0,88 26,0 13,6 <0,25 6,3 <5,0 <5,00 <0,05 2,1 0,64 0,0054 Źródło: Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb w województwie dolnośląskim w 2013 roku - obszary bezpośrednio zagrożone zanieczyszczeniami, WIOŚ Wrocław, 2013 W 2015r. WIOŚ we Wrocławiu wyznaczył 5 punktów pomiarowo-kontrolnych gleb wokół składowiska odpadów w m. Smolna Gręboszyce. Zakres badań objął analizę: odczynu, C org., SG, Zn, Pb, Cd, Ni, Cu, Cr, As, Hg, S-SO4, B(a)P. Próbki gleb pobrane zostały z 5 punktów pomiarowych z pól uprawnych, przylegających do składowiska odpadów. Badane próbki gleb wykazały skład granulometryczny od pyłu gliniastego w ppk nr 1,2,5 do glin lekkich pylastych (ppk nr 3 i 4). Odczyn badanych gleb był zróżnicowany od bardzo kwaśnego w ppk nr 3 i 4 (ph 4,1), poprzez kwaśny w ppk nr 2 i 5 (ph 4,6-5,1), do lekko kwaśnego w ppk 1 (ph 6,1). Zawartość próchnicy mieściła się w zakresie od 1,19% (ppk 3 i 5) do 1,48% (ppk 1).] W próbach gleb pobranych wokół składowiska odpadów w Smolnej stwierdzono naturalną zawartość cynku, ołowiu, kadmu, miedzi, chromu i niklu. W badanych próbkach gleb nie stwierdzono przekroczenia wartości dopuszczalnych stężeń badanych metali w tym arsenu i rtęci, w stosunku do wartości określonych w rozporządzeniu w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Stężenia benzo(a)pirenu mieściły się w zakresie od 0,0153 mg/kg do 0,047 mg/kg, przekraczając wartość dopuszczalnego stężenia w ppk nr 1,2 i 3. Zawartość siarki siarczanowej była niska (I stopień). Poniżej w tabeli przedstawiono lokalizację punktów pomiarowo-kontrolnych oraz wyniki badań jakości gleb na terenie wokół składowiska odpadów w m. Smolna Gręboszyce. Strona 71

72 p p k Tabela 32. Wyniki badań prób gleb pobranych na terenie wokół składowiska odpadów w m. Smolna Gręboszyce. Lokalizacja vis a vis wjazdu na składowisko w pobliżu kontenera, na północnyzachód od obiektu. na północ od obiektu na północnywschód od obiektu na południowywschód od obiektu Odczyn C- org Zawart ość próchn icy ph % % Metale mg/kg gleby Zn Pb Cd Cr Cu Ni Hg As Siarka siarcza nowa mg/ 100g B(a)P 6,1 0,86 1,48 38,1 18,5 <0,25 10,9 8,65 6,16 0,028 4,27 0,74 0,047 5,1 0,83 1,43 35,8 18,9 <0,25 8,3 7,00 5,21 0,027 3,64 0,44 0,033 4,1 0,69 1,19 35,6 15,9 <0,25 9,65 8,85 5,61 0,022 3,94 0,91 0,031 4,1 0,8 1,38 31,8 16,4 <0,25 9,01 8,28 5,24 0,025 3,49 0,53 4,6 0,69 1,19 30,4 16,3 <0, ,68 5,44 0,035 4,5 0,58 Źródło: Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb w województwie dolnośląskim w 2015 roku - obszary bezpośrednio zagrożone zanieczyszczeniami, WIOŚ Wrocław, Analiza SWOT Tabela 33. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Gleby MOCNE STRONY duże zróżnicowanie pod względem klas bonitacyjnych korzystne warunki dla rozwoju produkcji rolnej wysoki wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej dominują gleby średnie (klasa IV a i IV b), które stanowią 44,0% powierzchni wszystkich gruntów ornych monitoring gleb przez WIOŚ na wybranych terenach gminy brak przekroczeń standardów jakości gleb i ziemi w obszarze chronionym Natura 2000 Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego oraz wokół terenu uprzemysłowionego tj. składowiska odpadów w m. Smolnej SZANSE racjonalne stosowanie nawozów sztucznych i naturalnych zwiększenie świadomości ekologicznej rolników zakresie upraw rekultywacja i remediacja gruntów zanieczyszczonych Obszar interwencji Gleby SŁABE STRONY niska świadomość proekologiczna: wypalanie traw, niszczenie zieleni, nielegalne składowiska tzw. dzikie wysypiska stwierdzone małe zanieczyszczenie WWA niewielki odsetek gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi występowanie obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania: obręb Brzezinka, Ostrowina ZAGROŻENIA wzrost zanieczyszczenia metalami ciężkimi i WWA wzrost stężenia azotu w wyniku niewłaściwego stosowanie nawozów sztucznych i środków ochrony roślin zanieczyszczenie środowiska wodnego związkami azotu z nawozów sztucznych przeznaczenie gruntów rolnych o wysokich klasach bonitacyjnych na cele nierolnicze mg/ kg 0, ,015 3 Strona 72

73 5.8 Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów Ocena stanu Dnia 1 stycznia 2012 r. weszły w życie przepisy Ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw [10], która zmieniła system gospodarowania odpadami komunalnymi. Zmiany zostały również zawarte w przepisach nowej Ustawy o odpadach [9]. Dotychczasowy system oparty na umowach zawieranych indywidualnie przez mieszkańców z firmami wywozowymi zajmującymi się odbiorem i utylizacją odpadów został zastąpiony nowym, w którym to gmina staje się właścicielem odpadów komunalnych powstających na jej terenie i na gminie spoczywa obowiązek zorganizowania sprawnego systemu gospodarki odpadami dla swoich mieszkańców. Do obowiązków gminy należy między innymi prowadzenie sprawozdawczości, polegającej na sporządzaniu rocznych sprawozdań z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi, na podstawie których przygotowywane jest jedno zbiorcze sprawozdanie dotyczące wszystkich gmin, które Marszałek Województwa przekazuje do Ministra Środowiska. Ponadto gminy zostały zobowiązane do wyłonienia w drodze przetargu przedsiębiorstwa odbierającego odpady oraz dokonywania rozliczeń finansowych za ich odbiór. System ten ma doprowadzić m.in. do osiągnięcia konkretnego efektu ekologicznego, jakim jest zwiększenie ilości odzyskiwanych surowców wtórnych. Efekt ten można uzyskać tylko poprzez zmobilizowanie mieszkańców do segregowania odpadów. Gminy są zobligowane do osiągnięcia odpowiedniego poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania, poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła odebranych z obszaru gminy, poziomu recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych z odebranych z obszaru gminy odpadów komunalnych. Gmina Oleśnica razem z miastem Oleśnica, gminą Cieszków, gminą Międzybórz, gminą Syców oraz gminą Dziadowa Kłoda wyraziły akces do regionów gospodarki odpadami komunalnymi województwa wielkopolskiego. Zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata odpady komunalne zmieszane, odpady zielone, bioodpady oraz pozostałości z sortowania i po procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania przeznaczone do składowania mogą być zagospodarowywane wyłącznie w ramach wyznaczonych regionów gospodarki odpadami komunalnymi. Pozostałe rodzaje odpadów zebrane selektywnie lub wyodrębnione z odpadów zmieszanych, powinny być kierowane do instalacji do ich zagospodarowania zgodnie z zasadą bliskości. Gmina Oleśnica zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata wchodzi w skład regionu IX, w którym wskazane zostały instalacje regionalne do przetwarzania odpadów komunalnych oraz instalacje zastępcze. Na terenie regionu IX istnieje 6 sortowni odpadów ( w tym 5 zastępczych), 1 instalacja do produkcji paliw alternatywnych oraz 13 składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. W 2014r. został oddany do użytku Zakład Zagospodarowania Odpadów (ZZO) w miejscowości w m. Olszowa (gm. Kepno) stanowiący regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK). Udziałowcami przedsiębiorstwa są wyłącznie jednostki samorządu terytorialnego z powiatów kępińskiego, oleśnickiego i ostrzeszowskiego, w tym: gmina Baranów, gmina Bralin, gmina Doruchów, gmina Dziadowa Kłoda, gmina Kępno, gmina Łęka Opatowska, gmina Międzybórz, gmina Oleśnica, miasto Oleśnica, gmina Perzów, gmina Rychtal, gmina Syców oraz gmina Trzcinica. Rodzaj oraz układ zamaszynowania i wyposażenia urządzeń w poszczególnych obiektach ZZO Olszowa ukierunkowany jest na skuteczny odzysk poszczególnych frakcji, co pozwala osiągnąć ustawowe założenia dotyczące maksymalizacji poziomów odzysku odpadów surowcowych kierowanych do recyklingu, ograniczania masy składowanych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji oraz Strona 73

74 minimalizacji odpadów deponowanych na składowisku.zastosowana technologia pozwala na automatyczne i zdefiniowane wyodrębnienie ze zmieszanych odpadów komunalnych następujących frakcji: frakcji surowcowej: instalacja umożliwia wydzielenie 15 podstawowych frakcji materiałowych n poziomie ok % ich zawartości w strumieniu odpadów podawanych na linię (w obszarze działania separatorów optycznych, separatorów metali i separatora balistycznego) oraz ich automatyczne sprasowanie i zbelowanie; zdefiniowanej frakcji wysokokalorycznej przeznaczonej do produkcji paliwa alternatywnego; frakcji drobnej (0-80) kierowanej do biostabilizacji w zamkniętych reaktorach systemu statycznego BIODEGMA. Ze zautomatyzowaną instalacją do segregacji zintegrowana jest instalacja biologicznego przetwarzania odpadów. Odpady do biostabilizacji przekazywane są z hali sortowni najpierw do boksu buforującego, a następnie do modułów kompostujących w systemie BIODEGMA, gdzie następuje proces intensywnej stabilizacji tlenowej. Jest to tzw. I faza intensywna stabilizacji z automatyczną kontrolą przebiegu procesu. Po określonym czasie (min. 2 tygodni) kończy się proces intensywny, moduł zostaje wyładowany i następuje uformowanie pryzm na placu dojrzewania rozpoczyna się II faza procesu dojrzewanie. Po osiągnięciu wymaganego poziomu stabilizacji produkt poddawany jest dalszemu przetwarzaniu lub zagospodarowaniu. System intensywnej stabilizacji tlenowej BIODEGMA jest systemem zamkniętym, z aktywnym napowietrzaniem i zabezpieczeniem przed przedostawaniem się nieoczyszczonego powietrza procesowego do atmosfery System gospodarowania odpadami komunalnymi Obecnie na terenie gminy Oleśnica funkcjonuje system odpłatnego odbioru odpadów z terenu każdej posesji. Zorganizowanym systemem objęci są wszyscy mieszkańcy gminy. Odbiór odpadów od mieszkańców odbywa się zgodnie z przyjętym harmonogramem odbioru odpadów komunalnych zmieszanych i segregowanych w oparciu o zawarte umowy odbioru odpadów. W ramach nowego systemu właściciele nieruchomości zarówno zamieszkałych, jaki niezamieszkałych z terenu gminy uzyskali możliwość selektywnego zbierania odpadów u źródła (bezpośrednio na terenie nieruchomości). Odbiorem odpadów u źródła zostały objęte następujące frakcje odpadów: odpady niesegregowane (zmieszane), opakowania z tworzyw sztucznych, szkło, papier i tektura, zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne, odpady wielkogabarytowe, zużyte opony oraz odpady zielone. Stworzono również dla właścicieli nieruchomości możliwość dobrowolnego zbierania i przekazywania innych frakcji odpadów do dwóch punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych zlokalizowanych: w miejscowości Smolna (od miesiąca listopada 2015r.) oraz w mieście: Oleśnica (do końca miesiąca października 2015r.). Metoda ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w przypadku nieruchomości zamieszkałych naliczana jest od wielkości gospodarstwa domowego, natomiast w przypadku nieruchomości niezamieszkałych od ilości i pojemności zadeklarowanego pojemnika. Poniżej w tabeli przestawiono ilości wytworzonych odpadów na terenie gminy Oleśnica w latach Liczba właścicieli nieruchomości od których odebrano odpady komunalne w 2014r. wyniosła 3526, a w 2015r właścicieli. Strona 74

75 L.p. Tabela 34. Ilość odebranych odpadów [Mg] z terenu gminy Oleśnica w latach Nazwa i adres instalacji, do której zostały przekazane odpady komunalne Kod odpadu Rodzaj odpadu Masa odpadów w 2014r. Zagospodaro wanie w 2014r. Masa odpadów w 2015r. Zagospodaro wanie w 2015r. INFORMACJA O MASIE POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW ODEBRANYCH Z OBSZARU GMINY ODPADÓW KOMUNALNYCH ORAZ SPOSOBIE ICH ZAGOSPODAROWANIA 1. Sortownia odpadów na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, Smolna Opakowania z tworzyw sztucznych 191,6 R Zakład Zagospodarowania Odpadów Olszowa Sp. z o.o Opakowania z tworzyw sztucznych ,2 R12 3. PHU JAWOR, Grodzisk Wielkopolski Opakowania z tworzyw sztucznych 108,1 R Sortownia odpadów na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, Smolna Opakowania ze szkła 180,6 R DSS Recycling Sp. z o.o., Dabrowa Górnicza Opakowania ze szkła - - 0,5 R5 6. Rhenus Recycling Polska Sp. z o.o. Zakład Przerobu Słuczki Szklanej w Pile Opakowania ze szkła ,1 R5 7. Waldemar Gmys, Firma handlowo-usługowa J&W, Łysomice Opakowania ze szkła - - 4,0 R5 8. Zakład Uzdatniania Stłuczki Szklanej, Lubliniec Opakowania ze szkła ,3 R5 9. EKOPLUS ALBA, Dabrowa Górnicza Opakowania ze szkła 62,2 R KRYNICKI RECYCLING S.A., Olsztyn Opakowania ze szkła 117,6 R Miejska Gospodarka Komunalna Sp. z o.o. Oleśnica Zużyte opony ,8 R COTON, Brzeg Zużyte opony 10,0 R PKODIGO Sp. z o.o., Mirosławice Zużyte opony 12,9 R Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 208,2 R Gruz ceglany 218,3 R Miejska Gospodarka Komunalna Sp. z o.o. Oleśnica Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w ,5 R Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, Smolna Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w miejscowości Olszowa Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w , i Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w ,6 D ,3 D5 REMONDIS Electrorecycling Sp. z o.o. oddział w Nie segregowane (zmieszane) odpady * 0,3 R12 2,1 R13 Łodzi komunalne 20. Zakład przetwarzania zużytego sprzętu * Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne 2,7 R Strona 75

76 elektrycznego i elektronicznego, Kochłowice inne niż wymienione w i zawierające niebezpieczne składniki 21. Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, Smolna Inne odpady nieulegające biodegradacji 0,8 D Instalacja do mechaniczno-biologicznego Nie segregowane (zmieszane) odpady przetwarzania odpadów komunalnych w komunalne miejscowości Olszowa 222,0 R ,3 R Sortownia odpadów na składowisku odpadów Nie segregowane (zmieszane) odpady innych niż niebezpieczne i obojętne, Smolna komunalne 2151,5 R WPO ALBA Odpady wielogabarytowe 28,1 R Zakład Zagospodarowania Odpadów Olszowa Sp. z o.o Odpady wielogabarytowe ,2 R Miejska Gospodarka Komunalna Sp. z o.o. Oleśnica Odpady wielkogabarytowe 71,4 R Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i Odpady komunalne niewymienione w innych obojętne, Smolna podgrupach 8,4 D Suma: 4139,8 3745,8 INFORMACJA O MASIE ODPADÓW KOMUNALNYCH ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI - przekazanych do składowania na składowisku odpadów nieprzekazanych do składowania na składowisku odpadów 1. Zakład Zagospodarowania Odpadów Olszowa Sp. z o.o Opakowania z papieru i tektury 41,4 2. PHU JAWOR, Grodzisk Wielkopolski Opakowania z papieru i tektury 38,8 3. Miejska Gospodarka Komunalna Sp. z o.o. Oleśnica Opakowania z papieru i tektury 48,5 4. WPO ALBA Opakowania z papieru i tektury 13, Instalacja do przetwarzania selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów (kompostownia w miejscowości Olszowa) Instalacja do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych w B06 Recycling materiałowy B06 Recycling materiałowy B06 Recycling materiałowy Odpady ulegające biodegradacji 9,4 B 06 recycling materiałowy kompostowa nie Odpady ulegające biodegradacji 8,3 R3 - - miejscowości Olszowa Suma: 109,1 50,8 * Odpady niebezpieczne Źródło: sprawozdanie Wójta Gminy Oleśnica z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi za 2014 rok i 2015 rok. Strona 76

77 Ilość odpadów zebranych w PSZOK w latach przedstawia poniższa tabela. Tabela 35. Ilość zebranych odpadów [Mg] w punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych z terenu Gminy Oleśnica w latach L.p. Kod odpadu Rodzaj odpadu Masa odpadów Masa odpadów w w 2014r. 2015r Opakowania z papieru i tektury - 1, Opakowania z tworzyw sztucznych 5,0 2, Opakowania ze szkła - 2, * Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone (np. środkami ochrony 0,2 - roślin I i II klasy toksyczności - bardzo toksyczne i toksyczne) Zużyte opony 1,8 9, Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 4, Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż - 10,9 wymienione w Szkło - 15, Szkło 16, Odzież 0, Farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcze i żywice inne niż wymienione w 20-0, Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w ,9 3,0 21, i Drewno inne niż wymienione w , Inne niewymienione frakcje zbierane w sposób selektywny 0, Odpady ulegające biodegradacji 10, Odpady wielkogabarytowe 4,1 2,8 Suma: 46,9 47,8 Źródło: sprawozdanie Wójta Gminy Oleśnica z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi za 2014 rok i 2015 rok. Jednym z głównych celów wdrażanego systemu gospodarki odpadami komunalnymi jest zrealizowanie obowiązków wynikających z dyrektyw unijnych, czyli osiągnięcie we wskazanym terminie odpowiednich poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska oraz zwiększenie poziomu recyklingu i odzysku odpadów zebranych selektywnie. Do realizacji powyższych zadań zobowiązuje gminy art. 3b Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach [11], jak również akty wykonawcze do ustawy w postaci odpowiednich rozporządzeń: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 r. w sprawie poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania oraz sposobu obliczania poziomu ograniczania masy tych odpadów (Dz. U.2012r., poz. 676). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012r., poz. 645). Strona 77

78 Zgodnie z zapisami zawartymi w cytowanej powyżej Ustawie gminy są zobowiązane do osiągnięcia do dnia 31 grudnia 2020 r. odpowiednich poziomów: w odniesieniu do odpadów komunalnych w postaci papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła (zauważyć należy, że są to odpady komunalne, które muszą być zbierane selektywnie) recyklingu i przygotowania do ponownego użycia w wysokości co najmniej 50% wagowo; w odniesieniu do odpadów budowlanych i rozbiórkowych (innych niż niebezpieczne) recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku w wysokości co najmniej 70% wagowo. Obowiązkiem gmin jest również ograniczenie masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: do dnia 16 lipca 2020 r. do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. Tabela 36. Poziomy redukcji, recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami odpadów wytworzonych na terenie Gminy Oleśnica w latach Osiągnięty poziom redukcji masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania* Rok Poziom osiągnięty [%] 0 0 Poziom dopuszczalny [%] Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła odebranych z terenu gminy** Rok Poziom osiągnięty [%] 69,09 85,0 Poziom dopuszczalny [%] Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych z odebranych z terenu gminy odpadów komunalnych** Rok Poziom osiągnięty [%] 97, Poziom dopuszczalny [%] * - zgodnie z załącznikiem do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 r. w sprawie poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania oraz sposobu obliczania poziomu ograniczania masy tych odpadów ** - zgodnie z załącznikiem do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych Gmina Oleśnica w latach osiągnęła wymagany poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych. Gmina Oleśnica w latach osiągnęła wymagany poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła odebranych z terenu gminy. Gmina Oleśnica w latach osiągnęła wymagany poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych z odebranych z terenu gminy odpadów komunalnych. Powyższe wyniki są najlepszym dowodem na to, że nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi funkcjonuje prawidłowo i osiągany jest pożądany efekt. Strona 78

79 System gospodarowania odpadami zawierającymi azbest Gmina Oleśnica posiada zaktualizowany w styczniu 2016r. Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu gminy Oleśnica. W całej gminie wg stanu na styczeń 2016r. zinwentaryzowano ,5 m 2 ( ,5 kg) wyrobów azbestowych. Podstawowym celem Programu jest oczyszczenie terenu gminy Oleśnica z azbestu zgodnie z przyjętym w dokumencie harmonogramem oraz wyeliminowanie negatywnego wpływu azbestu na zdrowie mieszkańców oraz na stan środowiska. Poniżej w tabeli przedstawiono koszty poniesione na dofinansowanie usuwania azbestu w latach na terenie gminy Oleśnica. Tabela 37. Koszty poniesione na dofinansowanie usuwania wyrobów zawierających azbest w latach na terenie miasta i gminy Oleśnica Rok Ilość wniosków Ilość usuniętego Kwota dofinansowania [zł] dofinansowanych [szt.] azbestu [Mg] ,75 31, ,50 7, ,40 23, , ,80 345,625 Źródło: Urząd gminy w Oleśnicy Analiza SWOT Tabela 38. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów Obszar interwencji Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów MOCNE STRONY SŁABE STRONY objęcie zorganizowanym zbieraniem odpadów komunalnych 100% mieszkańców gminy funkcjonujący PSZOK wzrost ilości zbieranych/odbieranych odpadów komunalnych z terenów gminy stale wzrastająca świadomość ekologiczna mieszkańców gminy o prawidłowym gospodarowaniu odpadami komunalnymi funkcjonowanie w regionie instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych przekazywanie niemal całego strumienia odpadów komunalnych zebranych z terenu gminy do odzysku osiągnięty poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych. osiągnięty poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła odebranych z terenu gminy osiągnięty poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych z odebranych z terenu gminy odpadów komunalnych kompostowanie części odpadów ulegających zbyt mała świadomość ekologiczna mieszkańców niski stopień segregacji odpadów u źródła, spalanie odpadów w kotłach domowych, trudności w zlokalizowaniu i likwidowaniu dzikich wysypisk, wysokie koszty dla mieszkańców związane z systemem gospodarowania odpadami wysokie koszty unieszkodliwiania odpadów (np. zawierających PCB, przeterminowane środki ochrony roślin), brak lub zbyt mała ilość instalacji do unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych na terenie województwa zmusza do transportowania odpadów na znaczne odległości, co m.in. podnosi koszty (odpady medyczne i weterynaryjne, odpady zawierające azbest), Strona 79

80 biodegradacji przez mieszkańców we własnym zakresie, zaktualizowany w 2016r. Program usuwania wyrobów zawierających azbest dla Gminy Oleśnica dofinansowanie kosztów usuwania wyrobów zawierających azbest zrekultywowane składowisko w Smolnej SZANSE budowa na terenie województwa większej ilości instalacji do przetwarzania odpadów niebezpiecznych szansą na obniżenie kosztów gospodarowania odpadami (zmniejszenie monopolizacji cen i kosztów transportu) możliwość dofinansowania kosztów transportu i utylizacji wyrobów zawierających azbest z WFOŚiGW ograniczenie liczby miejsc nielegalnego składowania odpadów komunalnych tzw. dzikich wysypisk edukacja ekologiczna dzieci i młodzieży ZAGROŻENIA wzrost opłat dla mieszkańców za system gospodarowania odpadami na terenie gminy skutki finansowe niedotrzymania wymaganych prawem poziomów redukcji brak środków finansowych na usuwanie azbestu 5.9 Zasoby przyrodnicze Ocena stanu Art. 127 Ustawy Prawo ochrony środowiska [1] ustala, na czym polega i w jaki sposób powinna być zapewniona ochrona roślin i zwierząt. Ponadto wskazuje, że ochrona zasobów przyrody realizowana jest w oparciu o przepisy szczególne tj. Ustawę o ochronie przyrody [5] oraz Ustawę o lasach [7]. Monitoring przyrodniczy różnorodności biologicznej i krajobrazowej w tym sieci Natura 2000 prowadzony jest w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska i jest obowiązkiem wynikającym z art. 112 z Ustawy o ochronie przyrody [5], która implementuje zapisy Dyrektywy 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. Dyrektywy Siedliskowej) oraz Dyrektywy 79/409/EWG w sprawie ochrony dziko żyjących ptaków (tzw. Dyrektywy Ptasiej). Jednocześnie w ramach podsystemu realizowane są zadania wynikające z innych międzynarodowych aktów prawnych: Konwencji o różnorodności biologicznej, Konwencji o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego (Konwencja Ramsarska), Konwencji o ochronie dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk (Konwencja Berneńska), Konwencji o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt (Konwencja Bońska). W monitoringu przyrody uwzględnia się także obszary chronione, wyznaczone na podstawie Ramowej Dyrektywy Wodnej (Dyrektywa Rady 2000/60/EC ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej) - przeznaczone do ochrony siedlisk lub gatunków, gdzie utrzymanie lub poprawa stanu wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie w tym właściwe stanowiska w ramach programu Natura 2000, (wyznaczone na mocy dyrektywy 92/43/EWG oraz dyrektywy 79/409/EWG) Flora Zgodnie z geobotanicznym podziałem Śląska, obszar gminy Oleśnica należy do prowincji Niżowo- Wyżynnej, dział Bałtycki, pododdział Pas Wyżyn Środkowych, kraina Wał Trzebnicki, okręg Żarsko Trzebnicko -Ostrzeszowski, podokręg Równina Oleśnicka. Strona 80

81 Gmina charakteryzuje się dominacją nieleśnych zbiorowisk antropogenicznych i półnaturalnych, częściowo użytkowanych przez człowieka (grunty orne, łąki i pastwiska). Zbiorowiska nieleśne zajmują prawie 80% powierzchni gminy. Na niewielkich powierzchniach łąkowych użytków zielonych występują: trzęślica modra, śmiałek darniowy, 4 gatunki ostrożeni, dzięgiel leśny, wiązówka błotna, firletka poszarpana, komonica błotna, krwiściąg lekarski. Na polach uprawnych występują zbiorowiska chwastów polnych: miotła zbożowa, rumianek pospolity, chaber bławatek, wyka drobnokwiatowa, sporek polny, czerwiec roczny, maruna bezwonna, gwiazdnica pospolita, przytulia czepna, przetacznik perski, chwastnica jednostronna, mak polny. Do cennych terenów ze względu na swe walory przyrodniczo-krajobrazowe w gminie Oleśnica należy dolina rzeki Widawy obejmująca swym zasięgiem południową część obrębu Ligota Mała i Krzeczyn. Obszar ten jest swoistą mozaiką środowiskową. Tworzą ją lasy iglaste, liściaste, mieszane, zarośla krzewów w tym stare plantacje róż, pozostawione w naturalnym użytkowaniu łąki i pastwiska oraz najbliższe otoczenie rzeki, która na tym odcinku ma naturalny bieg. Dzięki tym czynnikom żyją tu zwierzęta niespotykane w innych rejonach powiatu oleśnickiego. Występuje tu również szereg stanowisk roślin chronionych. Należy tu wyróżnić występujące gatunki: konwalia majowa, kalina koralowa, bluszcz pospolity, porzeczka czarna Fauna Ne obszarze gminy Oleśnica w 1993 r. przeprowadzono badania nad rybami na Widawie i innych mniejszych ciekach. W ciekach stwierdzono występowanie 16 gatunków ryb, a w Boguszyckim Potoku dodatkowo minoga strumieniowego. Ponowne badania nad rybami wykonano w 2003 r. Na górnym odcinku Widawy do Zbytowej stwierdzono występowanie następujących gatunków: szczupak, płoć, jelec, kleń, kiełb, piskorz, koza, ciernik, okoń. Na odcinku od Zbytowej w dół rzeki stwierdzono takie gatunki, jak: szczupak, jelec, kleń, kiełb, piskorz, ciernik, okoń, jaź, śliz, miętus. Na górnym odcinku Oleśnicy do ujścia Boguszyckiego Potoku stwierdzono następujące gatunki: minóg strumieniowy, szczupak, płoć, słonecznica, kiełb, śliz, miętus, ciernik, okoń. Na odcinku poniżej ujścia Boguszyckiego Potoku w rzece Oleśnicy stwierdzono występowanie: szczupaka, płoci, kiełba, miętusa, ciernika, okonia, jeleca, śliza. W gminie występuje 11 gatunków płazów i 5 gatunków gadów. Dla nich najcenniejszą częścią gminy jest jej południowy kraniec, kompleks lasów i łąk oparty na południu o rzekę Smolną i Widawę, położony między wsiami Zbytowa i Ligota Mała. Drugim cennym obszarem dla płazów i gadów są w okolicach wsi Sokołowice, Brzezinka, Miodary gdzie są stosunkowo czyste cieki wodne niewielkie zbiorniki wodne, małe fragmenty lasów, łąk i śródpolnych zadrzewień. Na terenie gminy występuje 111 gatunków ptaków. Obszary szczególnie cenne dla nich to rejon łąk, oczek wodnych, lasów koło Brzezinki miejsce lęgowe żurawia, łabędzia niemego, bociana czarnego, remiza. Cenne szczególnie ze względu na dużą liczbę ptaków drapieżnych są lasy oraz doliny rzek i strumieni. Cenne dla ptaków są np. lasy między Zbytową a Ligotą Małą, gdzie stwierdzono 5 par dzięcioła średniego, 2 pary jastrzębia, 1 parę kobuza. Stwierdzono również występowanie 4 gatunków nietoperzy. Jednym z najcenniejszych obszarów pod względem bogactwa fauny jest dolina rzeki Widawy obejmująca swym zasięgiem południową część obrębu Ligota Mała i Krzeczyn. Na obszarze tym żyją zwierzęta niespotykane w innych rejonach powiatu oleśnickiego. Dominują tu następujące gatunki płazów i gadów: żaba moczarowa, kumak nizinny, ropucha szara, żaba trawna, jaszczurka żyworodna, zaskroniec zwyczajny, żmija zygzakowata. Wśród dużej liczby ptaków żyjących w tym rejonie na uwagę zasługują w szczególności stanowiska remiza, derkacza, kolonia brzegówki, miejsca gniazdowania bociana białego oraz rzadko spotykanego bociana czarnego. Licznie występuje tu również zwierzyna płowa, drobne ssaki owadożerne i ssaki drapieżne jak kuna, gronostaj, łasica i wydra. Strona 81

82 Na podstawie danych gromadzonych przez organy ochrony środowiska tj. Generalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Warszawie, Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska we Wrocławiu oraz Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska we Wrocławiu wynika, że na terenie gminy Oleśnica występują następujące gatunki zwierząt, szczególnie cenne przyrodniczo wymienione w poniższej tabeli oraz wskazane na załączniku graficznym nr 1. Tabela 39. Zinwentaryzowane gatunki zwierząt występujące na terenie gminy Oleśnica L.p. Kod gatunku Gromada owady Trzepla zielona ( Ophiogomphus cecilia) 11 T N T (ścisła) owady Modraszek telejus (Phengaris teleius) 2 T N T (ścisła) owady Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar) 20 T N T (ścisła) owady Modraszek nausitous (Phengaris nausithous) 1 T N T (ścisła) owady Przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia) 4 T N T (ścisła) owady Pachnica dębowa (Osmoderma eremita) 27 T T T (ścisła) owady Czerwończyk fioletek (Lycaena helle) 31 T N T (ścisła) płazy Traszka grzebieniasta (Triturus cristatus) 1 T N T (ścisła) płazy Kumak nizinny (Bombina bombina) 4 T N T (ścisła) ssaki Mopek (Barbastella) 4 T N T (ścisła) ssaki Nocek duży ( Myotis myotis) 1 T N T (ścisła) ssaki Bóbr europejski (Castor fiber) 16 T* N T (częściowa) ssaki Wydra (Lutra lutra) 35 T N T (częściowa) 14. A075 ptaki Bielik (Haliaeetus albicilla) T (ścisła) T tak, T* - tak, z wyjątkiem populacji estońskich, łotewskich, litewskich, fińskich oraz szwedzkich N - nie Źródło: Dane z Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie, Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu oraz Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu, dane z lat W powyższej tabeli wskazano, które gatunki są wskazane jako gatunki priorytetowe (symbol T) zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 [24] oraz chronione (symbol T) zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt [23]. Ponadto w granicach gminy Oleśnica wyznaczono strefę ochrony bielika (Haliaeetus albicilla) (w obrębie ewidencyjnym Cieśle) Siedliska przyrodnicze Nazwa gatunku Liczba stano wisk Gatunek wymagający ochrony w formie wyznaczenia obszaru Natura 2000 Gatunek prioryt. Ochr. gatunk. Na podstawie danych gromadzonych przez organy ochrony środowiska tj. Generalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Warszawie, Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska we Wrocławiu oraz Regionalną Strona 82

83 Dyrekcję Ochrony Środowiska we Wrocławiu wynika, że na terenie gminy Oleśnica występują siedliska przyrodnicze, szczególnie cenne przyrodniczo wymienione w poniższej tabeli oraz wskazane na załączniku graficznym nr 1. Tabela 40. Zinwentaryzowane siedliska przyrodnicze występujące na terenie gminy Oleśnica L.p. Kod siedliska Nazwa siedliska Siedlisko priorytet. (T/N) Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi (Corynephorus, Agrostis) N Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae) T Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) N Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) N Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) N Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagetum) N Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio- Carpinetum) N Grąd środkowoeuropejski (Galio-Carpinetum) N Śródlądowe kwaśne dąbrowy (Fago-Quercetum) N E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae) i olsy źródliskowe T E0b 91E0b - Łęgi olszowe, olszowo-jesionowe i jesionowe T F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum) N Źródło: Dane z Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie, Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu oraz Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu, dane z lat W powyższej tabeli wskazano, które siedliska przyrodnicze są wskazane jako siedliska priorytetowe (symbol T) zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 [24] Lasy Stopień lesistości gminy wynosi 23,0% (5594 ha) stan na październik 2016r. Występują jednak takie obręby gdzie udział lasów i zadrzewień stanowi ponad 50% ich powierzchni (Ostrowina, Nowa Ligota, Brzezinka i Osada Leśna). W miejscowościach Sokołowice, Cieśle, Ligota Mała i Krzeczyn lesistość kształtuje się w przedziale od 25,7% do 44,3% powierzchni poszczególnych obrębów. W pozostałych obrębach współczynnik lesistości jest jednak dużo mniejszy od średniej lesistości kraju, która wynosi 28%. Szczególnie zjawisko to jest widoczne w zachodniej, północno zachodniej części gminy oraz na wschód i południe od miasta Oleśnica, gdzie udział lasów i zadrzewień nie przekracza 1,0% (Bogusławice, Dąbrowa, Gręboszyce, Jenkowice, Ligota Wielka, Nowoszyce, Smardzów i Wyszogród). Na taki stan wpływają znajdujące się w tych obrębach dobre gleby, które są wykorzystywane rolniczo. Większe powierzchnie leśne w gminie zajmują głównie bory mieszane świeże. W drzewostanie tych zbiorowisk występuje równorzędny udział gatunków szpilkowych i liściastych, z dominacją sosny zwyczajnej, dwóch gatunków dębów szypułkowego i bezszypułkowego oraz klonem zwyczajnym i bukiem zwyczajnym. Domieszkę tworzy brzoza brodawkowata. Nad ciekami spotykamy niewielkie fragmenty łęgów jesionowo-olchowych. Lasy zarządzane są przez dwa nadleśnictwa: nadleśnictwo Oleśnica (północna część gminy) i nadleśnictwo Oława (południowa część gminy). Strona 83

84 Formy ochrony przyrody Według danych GUS za 2015 r. powierzchnia obszarów prawnie chronionej przyrody na terenie gminy Oleśnica wynosi 189,5 ha, co stanowi 0,78% ogólnej powierzchni gminy. Przez teren gminy Oleśnica przechodzą następujące korytarze ekologiczne wymienione w tabeli poniżej, których lokalizację przedstawiono na załączniku graficznym nr 1. Tabela 41. Korytarze ekologiczne występujące na terenie gminy Oleśnica L.p. Kod Nazwa Kategoria 1. GKPdC-17 Stawy Milickie główny 2. GKPdC-14 Stawy Milickie - Bory Stobrawskie główny 3. KPdC-12C Wzgórza Trzebnickie - Bory Stobrawskie krajowy Źródło: Mapa przebiegu korytarzy ekologicznych w Polsce - Zakład Badania Ssaków PAN w Białowieży (obecnie Instytut Biologii Ssaków) pod kierownictwem prof. dr. hab. Włodzimierza Jędrzejewskiego etap II 2011r. Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody [5] na obszarze gminy Oleśnica występują formy ochrony przyrody wskazane w poniższej tabeli. Lokalizację form ochrony przyrody przedstawia Załącznik graficzny nr 1. Strona 84

85 L.p Tabela 42. Formy ochrony przyrody na terenie gminy Oleśnica Forma ochrony Natura 2000 (SOOS) Natura 2000 (SOOS) Nazwa Krótka charakterystyka Lokalizacja Akt powołujący/ Plany ochrony Lasy Grędzińskie (PLH020081) Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego (PLH020091) Najistotniejszym walorem przyrodniczym badanego terenu jest rozległy obszar lasów z licznymi przestojami oraz z wydzieleniami ze starodrzewiem. Stwierdzono tu występowanie 6 siedlisk przyrodniczych Natura Wśród nich zdecydowanie dominują łęgi dębowe-wiązowojesionowe (91F0), które są wykształcone w wielu postaciach lokalnosiedliskowych. Kolejnym bardzo istotnymsiedliskiem są lasy łęgowe i nadrzeczne (91E0), reprezentujące priorytetowy typ siedliska. Obszar ten stanowi ważną ostoję bogatych w gatunki łąk trzęślicowych (6410) oraz nizinnych i podgórskich łąk świeżych użytkowanych ekstensywnie świeżych(6510). Na terenie Lasów Grędzińskich nie stwierdzono gatunków roślin wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady nr 92/43/EWG. Występują tu jednak liczne gatunki chronione jak: goryczka wąskolistna Gentiana pneumonanthe, nasięźrzał pospolity Ophioglossum vulgatum, podkolan biały Platanthera bifolia, wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum i inne. Tereny położone w dolinie Widawy obfitują także w liczne mokradła z roślinnością szuwarową stanowiące cenne siedliska płazów i bezkręgowców z zał. II Dyrektywy. Na uwagę zasługują: szczególnie liczna populacja trzepli zielonej oraz jedno z 4 znanych obecnie z Dolnego Śląska stanowisk przelatki aurinii; występują tu ponadto 3 gatunki modraszkowatych, pachnica dębowa i kozioróg dębosz. Fauna ssaków i płazów jest typowa dla niŝowych dolin rzecznych Dolnego Śląska - występują tu traszka grzebieniasta, kumak nizinny, wydra i bóbr. Obszar stanowi kompleks łąk kośnych wilgotnych i świeżych oraz szuwarów po obu stronach rzeki Oleśnicy i Boguszyckiego Potoku. Obejmuje on też las (w tym priorytetowe łęgi olszowo-jesionowe) oraz w nieznacznym stopniu pola uprawne. Obszar ma kluczowe znaczenie dla przetrwania czerwończyka fioletka (Lycaena helle) na Dolnym Śląsku. Obejmuje jedno z dwóch stanowisk gatunku w tym województwie potwierdzone po 1995 roku oraz stanowisko stwierdzone w latach 80-tych XXw. Stanowiska te stanowią najbardziej na zachód wysuniętą wyspę zasięgu na Równinie Oleśnickiej, położonego (fragmentami łąk)stąd po rejon Namysłowa w woj. opolskim. Obszar chroni rzadkie już na Nizinie Śląskiej zespoły ekstensywnych łąk wilgotnych (świeżych, kaczeńcowych i trzęślicowych) z rdestem wężownikiem (Polygonum bistorta) rośliną żywicielską gąsienic czerwończyka fioletka. Dodatkowo wartość ostoi podwyższa obecność licznych populacji trzepli zielonej, pachnicy dębowej, czerwończyka nieparka, kumaka nizinnego, wydry i bobra. Cenne są również dobrze zachowane na terenie obszaru płaty priorytetowych łęgów południowa część gminy Obszar mieści się pomiędzy miejscowościami: Rataje, Boguszyce, Kolonia Miodary, Nowica, Sosnówka, Ostrowina, Junoszyn, Cieśle, Spalice. DECYZJA KOMISJI z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (notyfikowana jako dokument nr C(2010) 9669)(2011/64/UE) brak Planu Zadań Ochronnych DECYZJA KOMISJI z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (notyfikowana jako dokument nr C(2010) 9669)(2011/64/UE) brak Planu Zadań Ochronnych Strona 85

86 L.p Forma ochrony Użytek ekologiczny Użytek ekologiczny Użytek ekologiczny Użytek ekologiczny Nazwa Krótka charakterystyka Lokalizacja Akt powołujący/ Plany ochrony Olsy Sokołowickie Las Boguszycki Olsy Spalickie Mokradła Boguszyckie olszowo-jesionowych stanowiących końcowe ogniwo sukcesji w dolinach Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego. Bagna. Naturalne zbiorniki wodne. Stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca sezonowego przebywania, Występują różnorodne gatunki zwierząt i roslin, tereny bagienne i zbiorniki wodne Stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania. Naturalne zbiorniki wodna i śrópolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna. Stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania. Ochronna cennych przyrodniczo gatunków flory i fauny. Stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania. Wilgotne zbiorowiska roslinne wraz z wytępujacymi gatunkami zwierząt. Obszar ten leży w Kotlinie Śląskiej na Okręgu Nadoordzańskim. Działki Skarbu Państwa i Nadleśnictwa oznaczone numerami geodezyjnymi 471/213, 474/213, 472/214, 475/214, 476/215, 530, 528, 529, 518, 522 (obręb Sokołowice) oraz 299, 6300, 301, 302 (Obręb Cieśle) W okolicach Oleśnicy Śląskiej znajduje się cenny przyrodniczo kompleks wilgotnych zbiorowisk roslinnych z interesującymi zwierzętami. Zlokalizowany jest ok. 6 km na północnywschód od Oleśnicy w pobliżu miejscowości Boguszyce. Działki Skarbu Państwa i Nadleśnictwa oznaczone numerami geodezyjnymi 675, 676, 194/191, 673, 671, 190/201, 678 (obręb Boguszyce) Zlokalizowany jest ok. 3 km na północny-wschód od Oleśnicy w pobliżu miejscowości Spalice. Działki Skarbu Państwa i Nadleśnictwa oznaczone numerem geodezyjnym 393 (obręb Spalice) Zlokalizowany jest ok. 5 km od Oleśnicy i 3 km na północ od Spalic. Działki Skarbu Państwa i Nadleśnictwa oznaczone Uchwała Nr XIII/161/05 Rady Gminy Oleśnica z dnia 24 marca 2005 r. w sprawie ustanowienia użytku ekologicznego "Olsy Spalickie" (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 67 poz.1441 z dnia r.) Uchwała Nr IV/6/07 Rady Gminy Oleśnica z dnia 24 stycznia 2007 r. w sprawie ustanowienia uzytku ekologicznego "Las Boguszycki" (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 53 poz. 558 z dnia r.) Uchwała Nr XIII/160/05 Rady Gminy Oleśnica z dnia 24 marca 2005 r. (Dz. Urz. Woj.. Dol. Nr 67 z dnia r. poz. 1440) Uchwała Nr XVIII/124/04 Rady Gminy Oleśnica z dnia 29 listopada 2004 r. (Dz. Urz. Woj.. Dol. Nr 7 z dnia r. poz. 198) Strona 86

87 L.p. 7. Forma ochrony Nazwa Krótka charakterystyka Lokalizacja Akt powołujący/ Plany ochrony Buk Zwyczajny (Fagus silvatica) 8. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 9. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 10. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 11. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 12. numerami geodezyjnymi : część działki 200/2 (obręb Boguszyce), 155/3 (obręb Sokołowice) Przy drodze leśnej na skraju lasu oddz.293 Leśnictwo Ostrowina- droga z Osady Leśnej do Dziadowego Mostu. Las - oddz.293 Leśnictwo Ostrowina dz. ew. 155/3, obręb Sokołowice Dąb szypułkowy (Quercus robur) dz. ew. 665, 404/88, obręb Boguszyce 13. Dąb szypułkowy (Quercus robur) Pomnik 14. przyrody Dąb szypułkowy (Quercus robur) 15. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 16. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 17. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 18. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 19. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 20. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 21. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 22. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 23. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 24. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 25. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 26. Dąb szypułkowy (Quercus robur) Źródło: Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, stan na wrzesień 2016r. dz. ew. 665 obręb Boguszyce Decyzja Nr 34/64 z dnia 23 marca 1964 r. (Dz. Urz. Woj. Rady Narodowej we Wrocławiu Nr 3 z r.) Uchwała Nr XXIII/159/05 Rady Gminy Oleśnica z dnia 24 marca 2005 r.(dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 77 z dnia 2 maja 2005 r.) Strona 87

88 Wyznaczone w POŚ dla Gminy Oleśnica zadania w zakresie rozbudowy ścieżek przyrodniczych i edukacyjnych, w tym rowerowych powinny uwzględniać nakazy i zakazy obowiązujące na terenie poszczególnych form ochrony przyrody. Lokalizacja ścieżek oraz punktów widokowych nie może prowadzić do łamania zakazów obowiązujących zarówno względem gatunków chronionych jak i pozostałych form ochrony przyrody występujących na terenie gminy, a także nie może negatywnie oddziaływać na ich przedmioty ochrony Zalecenia w ramach ochrony przyrody Mając na uwadze, iż zaplanowane w POŚ dla gminy Oleśnica zadania z zakresu termomodernizacji budynków oraz usuwania wyrobów zawierających azbest mogą odbywać się w potencjalnych miejscach odpoczynku nietoperzy oraz gniazdowania ptaków należy zapobiegać łamaniu zakazów dotyczących chronionych gatunków zwierząt, o których mowa w 7 Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt [23], a w szczególności dostosować termin termomodernizacji i usuwania wyrobów zawierających azbest z budynków do okresu lęgowego ptaków. W wyniku prowadzenia tych robót może dochodzić do powstawania kolizji na drodze siedliska gatunków chronionych, a remonty budynku w wyniku, których zamieszkujące je zwierzęta mogą utracić bezpowrotnie miejsca schronienia bądź gniazdowania (rozrodu), przez co w widoczny sposób zmniejsza się ich populacja (w konsekwencji może dojść do jej całkowitego zaniku). W związku z powyższym koniecznym jest właściwe planowanie i prowadzenie tego typu robót. W przypadku nieodpowiedniego ich wykonywania może dochodzić do naruszania zakazów wymienionych w 7 w/w rozporządzenia, m.in. zabijania i okaleczania ptaków lub nietoperzy, niszczenie ich jaj i postaci młodocianych oraz ich siedlisk, miejsc gniazdowania, lęgu lub schronień (zakazy). Także umyślne płoszenie i niepokojenie ww. gatunków jest dla nich zagrożeniem, gdyż prowadzić może, m.in. do porzucenia lęgów przez osobniki rodzicielskie. Dodatkowo przeprowadzone zamierzenia remontowe mogą uniemożliwić w przyszłości zakładanie gniazd przez bytujące tam wcześniej gatunki ptaków (np. poprzez montaż podbitek i uszczelnienie wszelkich szpar i nieciągłości elewacji wykorzystywanych wcześniej przez ptaki) lub też sprawić, że dane obiekty nie będą nadawały się w przyszłości do wykorzystania jako miejsca odpoczynku przez występujące tam wcześniej nietoperze (np. poprzez zagrodzenie dostępu do pomieszczeń wcześniej przez nie wykorzystywanych). Najdogodniejszym terminem prowadzenia termomodernizacji obiektów budowlanych oraz usuwania wyrobów zawierających azbest jest okres od 16 października do 28 lutego, przypadający poza okresem rozrodu większości gatunków zwierząt. W tym czasie wykonawca prac może, bez zezwolenia, zabezpieczyć wszelkie szczeliny i otwory wentylacyjne budynku przed zajęciem ich przez zwierzęta i nie dopuścić do założenia gniazd i przeprowadzenia lęgów przez ptaki w następnym sezonie. Natomiast przed przystąpieniem do wykonywania przedmiotowych prac w terminie od 1 marca do 15 października należy bezwzględnie: 1) upewnić się, czy w obrębie remontowanych budynków nie występują miejsca lęgowe ptaków lub rozrodu nietoperzy - obserwacje dotyczące zasiedlenia budynku powinny zostać przeprowadzone przez eksperta ornitologa i chiropterologa w okresie możliwie najkrótszym poprzedzającym planowaną inwestycję, tak aby uniknąć przykrych konsekwencji wstrzymania prac, 2) w przypadku stwierdzenia zasiedlenia budynku przez chronione gatunki ptaków lub nietoperzy ekspert powinien wskazać dokładne miejsca ich przebywania tak, aby przed okresem lęgowym tych gatunków można było zamknąć nisze, szczeliny i dostępy do stropodachu wykorzystywane przez te zwierzęta. W momencie gdy planowane działania będą się wiązać z koniecznością realizacji czynności zakazanych w stosunku do nich, tj. z niszczeniem gniazd, jaj, czy też postaci młodocianych, inwestor zobowiązany jest do uzyskania, przed przystąpieniem do prac, zezwolenia właściwego organu ochrony przyrody, wydawanego w trybie art. 56 Ustawy o ochronie przyrody [5]. Jednakże przypadki takie należy traktować jako wyjątkowe, nie zaś jako zasadę w procesie Strona 88

89 inwestycyjnym. Uzyskanie ww. zezwolenia nie jest wymagane w przypadku usuwania, w okresie od dnia 16 października do końca lutego, gniazd ptasich z obiektów budowlanych i terenów zieleni, jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa lub sanitarne, jednak pod warunkiem, iż dla planowanych czynności brak rozwiązań alternatywnych oraz gdy nie będzie to szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony populacji tych gatunków i ich siedlisk ( 8 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt [23]). Powyższe zezwolenie może być wydane jedynie w przypadku wystąpienia łącznie trzech warunków, tj.: braku rozwiązań alternatywnych, jeżeli czynności te nie są szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony dziko występujących populacji chronionych gatunków roślin, zwierząt lub grzybów oraz gdy zachodzi jedna z przesłanek wymieniona w art. 56 ust. 4 pkt od 1 do 7 Ustawy o ochronie przyrody [5]. Brak spełnienia jednego z ww. warunków skutkuje odmową wydania zezwolenia 3) po przeprowadzeniu prac remontowych należy, w miarę możliwości, umożliwić ptakom i nietoperzom dalsze występowanie w obiektach budowlanych, poprzez stworzenie na remontowanych budynkach siedlisk zastępczych w postaci, np. budek lęgowych. Ich charakter, lokalizacja, parametry techniczne i zagęszczenie powinny być dobrane przez specjalistę ornitologa i chiropterologa odpowiednio do preferencji gatunków, które występowały tam wcześniej. 4) w przypadkach, gdy obiekt budowlany wykorzystywany był przez jerzyki Apus apus, a w ramach remontu stropodach budynku ocieplono materiałami sypkimi (np. przy użyciu granulatu wełny mineralnej, granulatu styropianu fibry celulozowej), należy całkowicie zrezygnować z pozostawiania otwartych otworów do stropodachów, gdyż materiały użyte do izolacji są niebezpieczne dla tego gatunku Analiza SWOT Tabela 43. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Zasoby przyrodnicze Obszar interwencji Zasoby przyrodnicze MOCNE STRONY SŁABE STRONY występowanie ciągów ekologicznych zapewniających swobodną migrację organizmów obszary o cennych walorach przyrodniczych, objęte prawną ochroną, stanowiące 0,78% powierzchni gminy uporządkowany system prawny w zakresie form ochrony przyrody występowanie siedlisk priorytetowych oraz gatunków chronionych wysoki wskaźnik lesistości gminy 23,0% sporządzone opracowanie ekofizograficzne na potrzeby studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica SZANSE możliwość znacznego zwiększenia lesistości poprzez zalesienie gruntów marginalnych dla rolnictwa zachowanie potencjału przyrodniczego obszarów chronionych utrzymanie oczek wodnych, obszarów źródliskowych i obszarów podmokłych (potencjalne użytki ekologiczne), jako siedlisk roślinności i fauny wodnej i wodno-błotnej charakteryzujących się bogactwem przyrodniczym w aspekcie uwzględniania czynników stanowiących zagrożenia słabe wykorzystanie walorów krajobrazowych do celów rekreacyjnych eutrofizacja zbiorników wodnych ZAGROŻENIA klęski żywiołowe (pożary, powodzie) zajęcie terenów cennych przyrodniczo pod realizację przedsięwzięć, które nie są objęte ochroną w formie obszarów chronionych zmiana stosunków wodnych na terenach przyległych oraz niewłaściwie prowadzone zabiegi melioracyjne obniżenie wskaźnika lesistości gminy poprzez niewłaściwą gospodarkę leśną zagrożenie dla funkcjonowania obszarów objętych Strona 89

90 dla ich prawidłowego funkcjonowania kształtowanie systemu naturalnych powiązań przyrodniczych, obejmujących aktywne biologiczne ekosystemy łąkowe, bagienne, wodne i leśne, które mają zasadniczy wpływ na utrzymanie równowagi biologicznej w środowisku przyrodniczym kształtowanie zróżnicowanego krajobrazu rolniczego poprzez ochronę istniejących oraz formowanie nowych zadrzewień śródpolnych i przydrożnych utrzymanie ciągłości i trwałości ekosystemów leśnych oraz zwiększanie istniejącego stopnia pokrycia terenów drzewostanami, w szczególności na gruntach rolnych słabych jakościowo, zwłaszcza w bezpośrednim sąsiedztwie istniejących już kompleksów leśnych ochroną prawną nie posiadających opracowanych planów ochronnych lub planów zadań ochronnych 5.10 Zagrożenia poważnymi awariami Ocena stanu Zgodnie z art. 271b Ustawy Prawo ochrony środowiska [1], Główny Inspektor Ochrony Środowiska jest organem właściwym do realizacji zadań Ministra Środowiska w sprawach: przeciwdziałania poważnym awariom, transgranicznych skutków awarii przemysłowych oraz awaryjnego zanieczyszczeniom wód granicznych. Ustawa Prawo ochrony środowiska [1] (w szczególności tytuł IV tej ustawy) implementuje przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi, zmieniającej, a następnie uchylającej Dyrektywę Rady 96/82/WE (Dz. Urz. UE L 197 z , str. 1) oraz Konwencji w sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych (Dz. U. z 2004 r. nr 129, poz. 1352). Ww. akty prawne regulują kwestie zapobiegania poważnym awariom, które mogą być następstwem określonych działań przemysłowych oraz ograniczania ich skutków dla zdrowia ludzi i środowiska. Szczegółowy zakres zadań Inspekcji Ochrony Środowiska w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom określa Ustawa o Inspekcji Ochrony Środowiska [16]. Do ww. zadań należą: 1) kontrola podmiotów, których działalność może stanowić przyczynę powstania poważnej awarii; 2) badanie przyczyn powstawania oraz sposobów likwidacji skutków poważnych awarii dla środowiska; 3) prowadzenie rejestru zakładów, których działalność może być przyczyną wystąpienia poważnej awarii, w tym zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii i o dużym ryzyku wystąpienia awarii w rozumieniu przepisów o ochronie środowiska; 4) prowadzenie rejestru poważnych awarii. Inspekcja Ochrony Środowiska współdziała w akcji zwalczania poważnej awarii z organami właściwymi do jej prowadzenia oraz sprawuje nadzór nad usuwaniem skutków tej awarii. Co roku Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie publikuje raporty o występowaniu zdarzeń o znamionach poważnej awarii. Jak wynika z informacji przekazanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu w latach na terenie gminy Oleśnica nie odnotowano zdarzeń o znamionach poważnej awarii. Na terenie gminy Oleśnica nie znajdują się zakłady o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii (ZDR). Na terenie gminy Oleśnica znajduje się zakład DOSER Sp. z o.o. Poniatowice 98G, Poniatowice, który z uwagi na ilość substancji niebezpiecznych zakwalifikowany został do grupy zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZZR).. Strona 90

91 Analiza SWOT Tabela 44. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Zagrożenia poważnymi awariami Obszar interwencji Zagrożenia poważnymi awariami MOCNE STRONY SŁABE STRONY brak na terenie gminy zakładów ZDR (zakładów dużego ryzyka wystąpienia awarii) SZANSE nie podejmowanie działań w zakresie budowy zakładów ZDR i ZZD na terenie Gminy Oleśnica opracowanie Planów zarządzania na wypadek poważnych awarii stosowanie techniki BAT w przemyśle, transporcie służące zapobieganiu poważnym awariom wyposażenie w nowoczesny sprzęt służący likwidacji skutków poważnych awarii 5.11 Edukacja ekologiczna występowanie jednego zakładu o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii ZAGROŻENIA wystąpienie poważnej awarii mającej negatywne skutki w środowisku, w tym na zdrowie ludzi budowa zakładów ZDR i ZZR na terenie gminy lokalizowanie zakładów o zwiększonym ryzyku w pobliżu terenów mieszalnych lub terenów cennych przyrodniczo Edukacja ekologiczna jest zagadnieniem horyzontalnym dotyczącym wszystkich obszarów ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Dla zrównoważonego rozwoju kraju niezbędne są nie tylko inwestycje w nowoczesne, proekologiczne technologie i racjonalna gospodarka zasobami naturalnymi, ale również wysoka świadomość ekologiczna społeczeństwa. Powoduje to, że edukacja ekologiczna, gwarantując przekazywanie aktualnej wiedzy i treści, musi być stale dostosowywana do zmieniającego się otoczenia oraz zapotrzebowania na uzupełnianie wiedzy i rozwój kompetencji, w zależności od obszarów tematycznych z wykorzystaniem narzędzi prowadzenia działań. Działania edukacyjne prowadzone w sposób uporządkowany i systematyczny mogą w istotny, pozytywny sposób wpłynąć na rozwój gospodarczy z poszanowaniem konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju. Skuteczność i efektywność działań w tym zakresie wymaga zaangażowania oraz wzajemnej koordynacji i współpracy zarówno instytucji publicznych, organizacji pozarządowych, jak również otoczenia biznesu i środowiska akademickiego Koncepcja edukacji ekologicznej dla Gminy Oleśnica Edukacja ekologiczna jest jednym z podstawowych warunków realizacji Programu ochrony środowiska. Świadome wspólnoty społeczne podejmują liczne lokalne akcje proekologiczne oraz sprawują społeczną kontrolę nad działaniami przedsiębiorstw i instytucji. Dlatego też konieczne jest zapewnienie mieszkańcom Gminy Oleśnica szerokiego dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie, a także o działaniach instytucji w sektorze ochrony środowiska. Sprawdzonym rozwiązaniem jest tutaj stworzenie portalu internetowego o tematyce informacyjno-edukacyjnej, na którym poruszano by ważne zagadnienia z zakresu ochrony środowiska i ochrony poszczególnych jego komponentów. Droga do racjonalnego gospodarowania środowiskiem i jego zasobami naturalnymi prowadzi przede wszystkim przez świadomość ekologiczną mieszkańców Gminy. Kierunki edukacji w Polsce wyznacza Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej Przez edukację do zrównoważonego rozwoju. Główne cele Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej to: 1) Wdrożenie zaleceń Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej z uwzględnieniem zmian zachodzących w procesie reformowania Państwa oraz integracji z Unią Europejską; 2) Stworzenie mechanizmów pozwalających sprostać wyzwaniom związanym z wdrażaniem idei i zasad rozwoju zrównoważonego, pozwalających kształtować świadomość ekologiczną w warunkach demokratyzacji życia społecznego i wzrastającej roli komunikacji społecznej; Strona 91

92 3) Zwiększenie efektywności edukacji ekologicznej przez promowanie najskuteczniejszych jej form i najważniejszych treści, wskazanie sposobów optymalnej alokacji środków finansowych, uporządkowanie przepływu informacji i decyzji z wykorzystując najlepsze krajowe i zagraniczne doświadczenia. Cele operacyjne Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej: 1) Dokonanie kompleksowej, empirycznej diagnozy funkcjonowania edukacji ekologicznej w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem jej źródeł, priorytetów i stosowanych w niej metod i procedur wdrożenia; 2) Dostarczenie informacji o optymalnym systemie edukacji ekologicznej w kraju i o warunkach dochodzenia do takiego systemu; 3) Wypełnienie zobowiązań wynikających z sygnowanych przez RP porozumień międzynarodowych; 4) Inspirowanie potencjalnych podmiotów do tworzenia branżowych, resortowych, regionalnych, lokalnych, instytucjonalnych oraz innych programów edukacji ekologicznej; 5) Stworzenie jednolitego dokumentu pozwalającego monitorować rozwój edukacji ekologicznej w Polsce w kontekście oczekiwań społecznych i możliwości realizacyjnych. Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej wskazuje na konieczność włączania treści dotyczących ochrony środowiska do programów edukacji formalnej, a także wspierania programów edukacji nieformalnej. Edukacja formalna prowadzona jest przez placówki oświatowe w ramach programów nauczania realizowanych na wszystkich szczeblach nauczania, począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, w postaci oddzielnej ścieżki edukacyjnej o charakterze wychowawczo-dydaktycznym, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół [27]. Obowiązek uwzględniania problematyki ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju w programach nauczania wszystkich typów szkół, jak również w programach kursów uprawniających do uzyskania kwalifikacji zawodowych, wprowadzony został na mocy Ustawy Prawo ochrony środowiska [1]. Edukacja nieformalna prowadzona może być natomiast przez rozmaite podmioty: organy administracji różnego szczebla, instytucje naukowe, organizacje pozarządowe, media, wreszcie przez osoby z najbliższego otoczenia. Znaczenie edukacji nieformalnej jest nie do przecenienia. Zdarza się, że oddziałuje na kształtowanie postaw nawet silniej niż w przypadku prawidłowo prowadzonej edukacji szkolnej, a przy tym jest trudniejsza do kontrolowania. Działania różnych podmiotów mogą na przykład się wzajemnie powielać, podkreślając do znudzenia pewne mniej istotne kwestie, jednocześnie omijając inne, bardziej istotne. Pomimo dobrych chęci, prezentowane informacje mogą także okazać się przekłamane, błędne, nieaktualne. Przejmowanie postaw od osób najbliższych może mieć pozytywny wpływ jedynie w przypadku dobrego poziomu świadomości ekologicznej osoby, która stanowi w danym wypadku autorytet. W przypadku dzieci, są to najczęściej rodzice, opiekunowie, jak również rówieśnicy. Dlatego też tak bardzo istotne jest właściwe kształtowanie postaw społeczeństwa w każdym wieku tzw. kształcenie ustawiczne. Edukację ekologiczną najłatwiej jest prowadzić wśród dzieci i młodzieży w trakcie zajęć szkolnych. Bardzo ważne są wówczas zajęcia terenowe oparte na bezpośrednim kontakcie ucznia z przedstawioną problematyką, co pomaga wykształcić u młodego człowieka umiejętność wnikliwej obserwacji, spostrzegawczości, kojarzenia i wyciągania odpowiednich wniosków. Dla skutecznego wdrożenia założeń niniejszego dokumentu kluczowe znaczenie ma także odpowiednie przygotowanie pracowników administracji państwowej, samorządowej, nauczycieli oraz pracowników firm, a także ogólnodostępna akcja informacyjna dla społeczeństwa. Wśród mieszkańców Gminy należy wzbudzić zainteresowanie stanem środowiska i możliwościami jego poprawy, a także wywołać poczucie odpowiedzialności i zaangażowania ich w procesy decyzyjne. Edukacja mieszkańców może być prowadzona m.in. poprzez druk ulotek i broszurek informacyjnych dostarczanych do każdego gospodarstwa domowego, plakaty rozwieszane w często odwiedzanych przez Strona 92

93 mieszkańców Gminy miejscach np. w przedszkolach, szkołach, w okolicy kościołów i sklepów, publikacje w prasie lokalnej czy konkursy i informacje przekazywane w trakcie ogłoszeń parafialnych oraz obchodów święta plonów Działania w zakresie edukacji ekologicznej na terenie Gminy Oleśnica Istotną rolę w szerzeniu wiedzy ekologicznej na terenie gminy Oleśnica odgrywają m.in.: jednostki samorządowe: Urząd Gminy w Oleśnicy, Starostwo Powiatowe w Oleśnicy jednostki oświaty: szkoły, przedszkola, organizacje społeczne: koła łowieckie, kluby wędkarskie, stowarzyszenia i fundacje Nadleśnictwo Oleśnica, Nadleśnictwo Oława Zakład Zagospodarowania Odpadów Olszowa Sp. z o.o. Działania podejmowane w poszczególnych gminach są zróżnicowane, koncentrują się przede wszystkim na wspieraniu edukacji ekologicznej w szkołach, przedszkolach oraz organizowaniu akcji m.in. Sprzątanie świata, Dzień Ziemi, Zbiórka zużytych baterii i segregacja odpadów. We wszystkich placówkach oświatowych prowadzona jest odpowiednia międzyprzedmiotowa ścieżka edukacyjna: edukacja ekologiczna. Zagadnienia dotyczące ekologii, ochrony środowiska, rozwoju zrównoważonego poruszane są w ramach treści programowych podczas zajęć biologii, plastyki, geografii, fizyki, chemii, zajęć technicznych czy godzin wychowawczych. Elementy edukacji ekologicznej wprowadza się również w edukacji najmłodszych, prowadzonej w oddziałach przedszkolnych. Każdorazowo, działania w zakresie edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży powinny być optymalnie dopasowane do wieku i poziomu rozwoju, tak, by mogły przynieść odpowiednie efekty. Nauczyciele i wychowawcy powinni bardzo dobrze orientować się w lokalnych problemach dotyczących środowiska, aby nadać tym działaniom najbardziej odpowiedni kierunek. Powinni również charakteryzować się wysokim poziomem zaangażowania w tę tematykę, by zarażać podopiecznych entuzjazmem. Do pomocy warto również zapraszać i angażować inne instytucje, które mogą posłużyć pomocą merytoryczną oraz praktyczną, np. organizacje prośrodowiskowe, instytucje naukowe. Funkcję edukacyjną pełnią również szlaki turystyczne i ścieżki edukacyjne. Przez teren gminy przebiegają ścieżki rowerowe i dydaktyczne oraz szlaki turystyczne. Szlaki piesze wytyczone zostały w terenach o wysokich walorach turystyczno-krajoznawczych. W większości szlaki biegną lokalnymi drogami gruntowymi i leśnymi. Ponadto, kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy następuje poprzez wpływ mediów, zarówno ogólnopolskich, jak i lokalnych. Informacje, mniej lub bardziej wiarygodne, docierają za pośrednictwem telewizji, radia, prasy, Internetu do ogółu mieszkańców. Środki masowego przekazu zobowiązane są do popularyzacji ochrony środowiska i kształtowania pozytywnego stosunku do przyrody, promujące ochronę środowiska i rozwój zrównoważony, w szczególności dotyczące np. znaczenia zachowania bioróżnorodności, rolnictwa zrównoważonego i ekologicznego, właściwego postępowania z różnego rodzaju odpadami, oszczędzania wody i energii, korzyści związanych z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii (OZE), szkodliwości azbestu i właściwego z nim postępowania, możliwości pozyskania dofinansowań na różnego rodzaju działalność prośrodowiskową, rozwoju turystyki zrównoważonej, ekologicznej i agroturystyki, właściwych zachowań w przypadku wystąpienia zagrożeń środowiskowych. Ważne jest, by podawane informacje były w pełni rzetelne, poparte wiedzą naukową. Wpływ mediów nie powinien pozostawać jednak jedynym czynnikiem kształtującym postawy ekologiczne w gminie Oleśnica dalszym ciągu powinny być prowadzone różnego rodzaju kampanie i akcje w sposób atrakcyjny i przystępny dla mieszkańców. W 2016r. Fundacja Polish-American Development Council na terenie gminy Oleśnica zorganizowała kampanie edukacyjną w skład której wchodziło: Strona 93

94 zrealizowanie 21 prelekcji dla dzieci i młodzieży w placówkach oświatowych zakładki do książek opracowanie merytoryczne i druk plany lekcji opracowanie merytoryczne i druk poradniki Jak segregować odpady? opracowanie merytoryczne i druk nagrody w konkursie dla oddziałów przedszkolnych nagrody w konkursie dla uczniów szkół podstawowych. Strona 94

95 OCHRONA KLIMATU I JAKOŚCI POWIETRZA 6. Cele, kierunki interwencji i zadania wraz z harmonogramem rzeczowo - finansowym Tabela 45. Harmonogram realizacji zadań własnych wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica na lata z perspektywą na lata L.p Obszar interwe ncji Cel Kierunek interwencji Zadanie Podmiot odpowiedz. Szacunkowe koszty (zł) A B C D E F G H Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych i osiągnięcie wymaganych standardów jakości powietrza Redukcja emisji zanieczyszczeń atmosferycznych poprzez termomodernizację/zwi ększenie efektywności energetycznej Rozbudowa systemów energooszczędnych Redukcja emisji zanieczyszczeń atmosferycznych poprzez wymianę/modernizację źródeł ciepła Ograniczenia strat ciepła poprzez realizację i wspieranie działań termomodernizacyjnych Przebudowa budynku komunalnego w m. Boguszyce-Osiedle Termomodernizacja budynku Gimnazjum Gminy Oleśnica, Szkoły Podstawowej Gminy Oleśnica w Oleśnicy oraz siedziby Urzędu Gminy Oleśnica Przebudowa i rozbudowa remizy strażackiej w m. Ligota Mała. Zakup doposażenia OSP z terenu Gminy Oleśnica Budowa oświetlenia drogowego na terenie gminy Oleśnica - dokumentacja Rozbudowa systemu oświetlenia ulicznego w gminie Oleśnica Modernizacja gminnych lokalnych źródeł ciepła, z uwzględnieniem OZE Instalacja kogeneracyjnego źródła ciepła na terenie gminy Oleśnica Przebudowa sieci ciepłowniczej na terenie gminy Oleśnica Wyeliminowanie węgla w gospodarstwach domowych Gmina Zadanie ciągłe Źródło finansowania Budżet gminy, WFOŚiGW, RPO WO Gmina , Budżet gminy Gmina ,00 Gmina ,00 Budżet gminy, środki zewnętrzne Budżet gminy, środki zewnętrzne Gmina , Budżet gminy Gmina ,00 Gmina Zadanie ciągłe Gmina ,00 Gmina ,00 Gmina, mieszkańcy ,00 Budżet gminy, środki zewnętrzne budżet Gminy, WFOŚiGW Budżet gminy, środki zewnętrzne Budżet gminy, środki zewnętrzne Budżet gminy, środki zewnętrzne 11. Budowa ścieżek rowerowych w pasie dróg wojewódzkich Gmina , , ,00 - Budżet gminy Ograniczenie emisji ze źródeł komunikacyjnych Budowa ścieżek rowerowych w pasie dróg gminnych Budowa drogi rowerowej od granicy z Miastem Oleśnica do granicy z Gminą Długołęka w pasie byłej drogi DK8 oraz częściowo w pasie drogi technicznej Gmina zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina - ok ,00 - Budżet gminy, środki zewnętrzne Strona 95

96 ZAGROŻENIA HAŁASEM L.p Obszar interwe ncji Cel Kierunek interwencji Zadanie Podmiot odpowiedz. Szacunkowe koszty (zł) A B C D E F G H Rozwój odnawialnych źródeł energii Ograniczenie emisji komunalno-bytowej (powierzchniowej) Dotacja celowa na zakup i montaż kolektorów słonecznych i pomp ciepła, zgodnie z uchwałą Nr V/17/11 Rady Gminy Oleśnica z dnia 27 stycznia 2011 r. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Stosowanie odpowiednich zapisów umożliwiających ograniczenie emisji pyłu PM10 i PM2,5 w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dotyczące np. układu zabudowy zapewniającego przewietrzanie miast, wprowadzania zieleni ochronnej, zagospodarowania przestrzeni publicznej oraz ustaleniu sposobu zaopatrzenia w ciepło tam, gdzie to możliwe oraz w zabudowie nowo planowanej Skuteczne egzekwowanie zakazu wypalania łąk, ściernisk i pól oraz zakazu spalania odpadów poza instalacjami do tego przeznaczonymi Przebudowa drogi gminnej G102148D w m. Jenkowice (osiedle)-asfalt Budowa drogi wewnętrznej wraz z kanalizacją deszczową , ,00 0, ,00 0,00 0,00 w m. Bystre(Osada) ul. Wrzosowa, Storczykowa, Kwiatowa - dokumentacja Przebudowa drogi wewnętrznej dz.nr 248 w m. Ligota Wielka(za świetlicą podbudowa+destrukt Przebudowa drogi wraz z odwodnieniem w Spalicach ul. Sosnowa etap III Źródło finansowania Gmina zrealizowano b.d b.d b.d Budżet gminy Gmina, mieszkańcy zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina , Budżet gminy Gmina , Budżet gminy Gmina , Budżet gminy 21. Zmniejszenie Gmina , , Budżet gminy oddziaływania Poprawa stanu układu 22. Przebudowa drogi dz.nr 143 w m. Wszechświęte Gmina , Budżet gminy hałasu i ochrona komunikacyjnego Budowa zatoki parkingowej dla komunikacji przed hałasem 23. zbiorowej na dzialkach nr 26/1, 26/2 i 54 w m. Gmina , Budżet gminy Osada Leśna 24. Przebudowa drogi dz.nr 228/1 w m. Ostrowina Gmina , Budżet gminy 25. Przebudowa drogi wewnętrznej perzy posesji 30j-36f w m. Bogusławice Gmina , , Budżet gminy 26. Przebudowa drogi wewnętrznej ul. Kasztanowa m. Spalice -asfalt Gmina , Budżet gminy 27. Przebudowa mostu w pasie drogi wew. w m. Wyszogród dokumentacja Gmina , Budżet gminy Strona 96

97 GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA GOSPODAROWANIE WODAMI POLA ELEKTROMAG NETYCZNE L.p. Obszar interwe ncji Cel Kierunek interwencji Zadanie Podmiot odpowiedz. Szacunkowe koszty (zł) Źródło finansowania A B C D E F G H 28. Budowa drogi wewnętrznej wraz z kanalizacją deszczową w m. Bystre(Osada) etap III Gmina , Budżet gminy 29. Przebudowa drogi dz.nr 425 w m. Smolna (podbudowa 100mb) Gmina , Budżet gminy 30. Przebudowa drogi wewnętrznej w dz.nr 163/2,164 w m. Brzezinka - asfalt Gmina , Budżet gminy Ochrona przed ponadnoramatywnym promieniowaniem elektromagnetycz nym Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi Poprawa gospodarki wodno-ściekowej Minimalizacja oddziaływania promieniowania elektro-magnetycznego na zdrowie człowieka i środowisko. Minimalizacja ryzyka powodziowego Porządkowanie systemów melioracyjnych Rozbudowa infrastruktury wodociągowej z zapewnieniem dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki Rozbudowa infrastruktury odprowadzania i oczyszczania ścieków z uwzględnieniem zabudowy rozproszonej Uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego ochrony środowiska i zdrowia ludzi przed promieniowaniem elektromagnetycznym poprzez wyznaczenie stref ograniczenia użytkowania lub zakazu zabudowy Wprowadzeniu do dokumentów strategicznych zasięgów obszarów wynikających z map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego oraz ustaleń planów zarządzania ryzykiem powodziowym Przebudowa przepustów w pasie dróg wewnętrznych na terenie gminy Oleśnica Rozbudowa sieci wodociągowej w m. Boguszyce-Osiedle Zakup urządzeń sieci wodociągowej i kanalizacyjnej Gmina Zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina Zadanie ciągle Budżet gminy Gmina , Budżet gminy Gmina , Budżet gminy Gmina , Budżet gminy Budowa sieci kanalizacyjnej Gmina wg kosztorysu Finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji i zakupów inwestycyjnych jednostek niezaliczonych do sektora finansów publicznych montaż przydomowych oczyszczalni ścieków Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Ligota Wielka przygotowanie dokumentacji Budowa kanalizacji ściekowej Jenkowice (wieś) Gmina b.d. Budżet gminy, POIiŚ , PROW Budżet gminy, NFOŚiGW, WFOŚiGW, POIiŚ Gmina , Budżet gminy Gmina , Budżet gminy 40. Budowa przydomowych oczyszczalni Gmina, zadanie ciągłe Budżet gminy, Strona 97

98 GOSPODARKA ODPADAMI I ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU ODPADÓW GLEBY ZASOBY GEOLOGICZNE L.p. Obszar interwe ncji Cel Kierunek interwencji Zadanie Podmiot odpowiedz. Szacunkowe koszty (zł) Źródło finansowania A B C D E F G H ścieków lub zbiorników bezodpływowych na terenach nieskanalizowanych mieszkańcy NFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze unijne (POIiŚ, RPO) Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami naturalnymi Ochrona gleb i racjonalne wykorzystanie terenu Racjonalna gospodarka odpadami Poprawa dostosowania działań w zakresie planowania przestrzennego Ochrona zasobów naturalnych Właściwe gospodarowanie gruntami najwyższych klas Ochrona gleb przed negatywnym wpływem transportu i infrastruktury transportowej Ograniczenie ilości odpadów kierowanych na składowisko oraz zmniejszenie oddziaływania odpadów na środowisko Gospodarowanie odpadami innymi niż komunalne Dotacja ceowa na budowę oczyszczalni ścieków oraz likwidację szamba bezodpływowego i budowę oczyszczalni ścieków w miejsce zlikwidowanego szamba, zgodnie z uchwałą Nr V/17/11 Rady Gminy Oleśnica z dnia 27 stycznia 2011 r. Uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wszystkich udokumentowanych złóż wraz z zapisami uniemożliwiającymi ich trwałe zainwestowanie Rekultywacja dzikich wyrobisk oraz obszarów zdegradowanych Minimalizowanie przeznaczenia gruntów ornych o najwyższych klasach bonitacyjnych na cele nierolnicze i nieleśne Tworzenie przeciwwietrznych pasów zieleni oraz zieleni izolacyjnej wzdłuż dróg Odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych z terenu Gminy Oleśnica Likwidacja nielegalnych miejsc składowania odpadów komunalnych Objęcie zorganizowanym systemem odbierania oraz selektywnego zbierania odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców Zadania związane z unieszkodliwianiem azbestu Udzielanie pomocy finansowej w formie dotacji na przedsięwzięcia zgodnie z gminnymi programami usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest Gmina zrealizowan o b.d b.d. b.d. Budżet gminy Gmina Zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina Zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina Zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina, Zarządcy dróg Zadanie ciągłe Budżet gminy środki własne jednostek Gmina Zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina Zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina Zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina Gmina Zadanie ciągłe (do 2032r.) Zadanie ciągłe (do 2032r.) Budżet gminy, Fundusze pomocowe UE, Budżet gminy, WFOŚiGW, NFOŚiGW Strona 98

99 L.p. Obszar interwe ncji Cel Kierunek interwencji Zadanie Podmiot odpowiedz. Szacunkowe koszty (zł) A B C D E F G H Źródło finansowania Osiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu i odzysku odpadów oraz ograniczenia składowania odpadów ulegających biodegradacji Osiągnięcie określonych w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła Osiągnięcie określonych w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych Gmina Zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina Zadanie ciągłe Budżet gminy 53. Osiągnięcie określonych w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania Gmina Zadanie ciągłe Budżet gminy 54. Sporządzanie rocznych sprawozdań z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi przekazywane marszałkowi województwa oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska Gmina w ramach kosztów bieżących Budżet gminy Właściwe gospodarowanie odpadami poprzez realizację działań systemowych i programowych Przeprowadzenie przetargów w gminach na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości Coroczna aktualizacja bazy danych o obiektach zawierających azbest aktualizacja Bazy Azbestowej Gmina w ramach kosztów bieżących Budżet gminy Gmina w ramach kosztów bieżących Budżet gminy, fundusze pomocowe UE, WFOŚiGW 57. Dostosowanie regulaminów utrzymania czystości i porządku na terenie gminy do zapisów Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla województwa dolnośląskiego 2012 Gmina w ramach kosztów bieżących Budżet gminy Strona 99

100 EDUKACJA EKOLOGICZNA ZAGROŻENIE POWAŻNYMI AWARIAMI ZASOBY PRZYRODNICZE I DZIEDZICTWO KULTUROWE L.p Obszar interwe ncji Cel Kierunek interwencji Zadanie Podmiot odpowiedz. Szacunkowe koszty (zł) A B C D E F G H Zachowanie i wzbogacanie walorów przyrodniczokrajobrazowych 60. Ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów Ochrona i utrzymanie zieleni urządzonej i nieurządzonej Uporządkowanie i rewitalizacja obszarów zdegradowanych 61. Rozwój ekoturystyki Ochrona dziedzictwa kulturowego Rewaloryzacja dziedzictwa kulturowego, jako elementu rozwoju społeczno- gosp. miasta i gminy Monitorowanie stanu zachowania zabytków oraz opracowanie programów jego poprawy Dokonywanie regularnych nasadzeń zieleni na terenach komunalnych Opracowanie i wdrożenie gminnego programu zalesień Rewitalizacja terenu po byłym cmentarzu ewangelickim w Nieciszowie - projekt Modernizacja i budowa infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej będącej własnością gminy Remonty i restaurowanie obiektów zabytkowych będących własnością gminy, w sposób zgodny z zaleceniami konserwatorskimi Opracowanie/aktualizacja Gminnej Ewidencji Zabytków Źródło finansowania Gmina Zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina Zadanie ciągłe Budżet gminy Gmina , Budżet gminy Gmina Gmina Gmina Zadanie ciągłe w zależności od potrzeb w zależności od potrzeb 64. Sporządzenie Programu opieki nad zabytkami Gmina w zależności od potrzeb Przeciwdziałanie wystąpieniu awarii oraz ekstremalnych zagrożeń dla środowiska Podniesienie świadomości ekologicznej Zapewnienie bezpieczeństwa publicznego Pobudzenie u mieszkańców odpowiedzialności za otaczające środowisko i wyeliminowanie negatywnych zachowań Budowa i modernizacja infrastruktury oraz zakup wyposażenia wykorzystywanego przez Ochotniczą Straż Pożarną Realizacja programów edukacyjnych propagujących zachowania ekologiczne w szkołach Gmina Gmina, jednostki oświatowe, Zadanie ciągłe Zadanie ciągłe Budżet gminy, PROW , RPOWD Budżet Miasta i Gminy, MKiDN, UMWM, WKZ, WFOŚiGW, PROW Budżet Miasta i Gminy, MKiDN, UMWM, WKZ, WFOŚiGW, PROW Budżet Miasta i Gminy, MKiDN, UMWM, WKZ, WFOŚiGW, PROW Budżet gminy, PROW , RPOWD Budżet gminy, środki własne jednostki, WFOŚiGW, sponsorzy Strona 100

101 Zagrożenie hałasem Ochrona klimatu i jakości powietrza Tabela 46. Harmonogram realizacji zadań monitorowanych wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica na lata z perspektywą na lata L.p. Obszar interwe ncji Cel Kierunek interwencji Zadanie Podmiot odpowiedz. Termin realizacji (rok) Szacunkowe koszty (zł) Źródło finansowania A B C D E F G H I Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych i osiągnięcie wymaganych standardów jakości powietrza Zmniejszenie oddziaływania hałasu i ochrona przed hałasem Ocena stanu jakości powietrza Działalność kontrolna i programowa Ocena stanu klimatu akustycznego Działalność kontrolna i programowa Zmniejszenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego, zwłaszcza na terenach zabudowanych Monitoring jakości powietrza na terenie województwa dolnośląskiego Prowadzenie kontroli przestrzegania prawa w zakresie emisji substancji do powietrza Przygotowywanie, wdrażanie i monitorowanie programów ochrony powietrza Kontrola podmiotów gospodarczych w zakresie dotrzymywania przepisów prawa (np. standardów emisyjnych) i warunków decyzji administracyjnych w zakresie wprowadzania gazów i pyłów do powietrza Monitoring jakości hałasu na terenie województwa dolnośląskiego Rejestr obszarów, na których występuje przekroczenie norm poziomu hałasu pochodzącego z węzłów komunikacyjnych Kontrole przestrzegania dopuszczalnej emisji hałasu przemysłowego, wprowadzanie urządzeń ograniczających emisję hałasu Sporządzenie i monitorowanie programów ochrony środowiska przed hałasem Opracowanie map akustycznych dla obszarów położonych wzdłuż dróg, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie na środowisko Przebudowa dróg powiatowych mających istotne znaczenia dla zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej powiatu oraz poprawy bezpieczeństwa na drogach lokalnych Przebudowa drogi powiatowej nr 1473D w miejscowości Boguszyce (do skrzyżowania z drogą powiatową nr 1470D) Przebudowa drogi powiatowej nr 1465D w miejscowości Ligota Polska WIOŚ GIOŚ Sejmik Województwa WIOŚ, Starostwo Powiatowe, Urząd Gminy b.d. WIOŚ WIOŚ WIOŚ Sejmik Województwa Zadanie ciągłe - środki własne jednostki, NFOŚiGW, WFOŚiGW środki własne jednostki, NFOŚiGW, WFOŚiGW, EFS środki własne jednostki, WFOŚiGW środki własne jednostki, NFOŚiGW, WFOŚiGW, środki UE środki własne jednostki, WFOŚiGW środki własne jednostki, WFOŚiGW, NFOŚiGW środki własne jednostki, WFOŚiGW, NFOŚiGW środki własne jednostki, WFOŚiGW, NFOŚiGW Zarządca drogi Zadanie ciągłe - środki własne jednostki Zarząd Dróg Powiatowych w Oleśnicy Zarząd Dróg Powiatowych w Oleśnicy Zarząd Dróg Powiatowych w Oleśnicy wg kosztorysów ok , ok ,00 Program rozwoju gminnej i powiatowej infr. drogowej na lata , budżet powiatu, budżet gmin Dotacja z budżetu Państwa na ochronę, rekultywację gruntów rolnych, Dofinansowanie Gminy, Budżet Powiatu Program rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej, Strona 101

102 Gospodarowanie wodami Pola elektromag netyczne L.p Obszar interwe ncji Cel Kierunek interwencji Zadanie Podmiot odpowiedz. Termin realizacji (rok) Szacunkowe koszty (zł) Źródło finansowania A B C D E F G H I Budżet gminy, Budżet Powiatu Ochrona przed ponadnomatywn ym promieniowanie m elektromagnetycznym Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi Ocena oddziaływania pól elektromagnetycznych Działalność kontrolna i programowa Ocena jakości wód powierzchniowych i podziemnych Gospodarowanie wodami dla ochrony przed powodzią, suszą i deficytem wody Wykonanie nakładki bitumicznej i chodnika na drodze powiatowej nr 1473D w miejscowości Boguszyce. Wykonanie nakładki bitumicznej i chodnika na drodze powiatowej nr 1474D w miejscowości Sokołowice etap III Monitoring pól elektromagnetycznych na terenie województwa dolnośląskiego Tworzenie baz danych oraz rejestru zawierającego informacje o terenach na których stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól w środowisku Monitoring jakości wód na terenie województwa dolnośląskiego Opracowanie Planu przeciwdziałania skutkom suszy w regionie Środkowej Odry wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko Realizacja i monitoring Programu małej retencji w województwie dolnosląskim Ustanawianie obszarów ochronnych dla GZWP oraz stref ochronnych ujęć wody Zarząd Dróg Powiatowych w Oleśnicy Zarząd Dróg Powiatowych w Oleśnicy ,00 Budżet Powiatu ,00 Budżet Powiatu WIOŚ WIOŚ, przedsiębiorcy, WSSE zadanie ciągłe - środki własne jednostki, WFOŚiGW środki własne jednostki, WFOŚiGW WIOŚ, GIOŚ, PSH WIOŚ, WFOŚiGW RZGW KZGW, NFOŚiGW WZMiUW, RZGW, Urząd Gminy środki własne jednostki, RPO, LIFE+ RZGW zadanie ciągłe - środki własne jednostki 22. Minimalizacja ryzyka Poprawa stanu istniejącej infrastruktury przeciwpowodziowej WZMiUW, Gmina zadanie ciągłe b.d. środki własne jednostki, budżet gminy 23. powodziowego Zarządzanie ryzykiem powodziowym Wojewoda, DZMiUW b.d. Środki własne jednostki Kształtowanie i racjonalizacja wykorzystania zasobów wodnych Ograniczenie rozprzestrzeniania zanieczyszczeń Konserwacja systemu melioracyjnego Budowa zbiornika Smolna na rzece Smolna w m. Smolna i Gręboszyce Budowa zbiornika Sokołowice na rzece Oleśnica w m. Sokołowice Ochrona wód i brzegów przed zanieczyszczeniem i zwalczanie kłusownictwa wodnego wód Powiatu Bieżąca konserwacja systemu melioracyjnego DZMiUW ,00 DZMiUW ,00 środki własne jednostki, fundusze unijne (RPO) środki własne jednostki, fundusze unijne (RPO) Starostwo Powiatowe zadanie ciągłe b.d. Środki własne, UMWD Spółki wodne, właściciele gruntów, WZMiUW, gmina Oleśnica zadanie ciągłe - środki własne jednostki Strona 102

103 Gleby Zasoby geologiczne Gospodarka wodno-ściekowa L.p. 28. Obszar interwe ncji Cel Kierunek interwencji Zadanie Podmiot odpowiedz. Termin realizacji (rok) Szacunkowe koszty (zł) Źródło finansowania A B C D E F G H I Zapewnienie dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki Objęcie nadzorem sanitarnym wody w kąpielisku oraz wody wykorzystywanej do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczonej do spożycia i wykonanie oceny jakości PPIS zadanie ciągłe - WFOŚiGW, fundusze unijne (RPO) NFOŚiGW, WFOŚiGW, 29. Poprawa Budowa indywidualnych systemów oczyszczania ścieków właściciel obiektu zadanie ciągłe wg. kosztorysu fundusze unijne (POIiŚ, Rozbudowa gospodarki RPO) infrastruktury 30. wodno-ściekowej oczyszczania ścieków Budowa płyt obornikowych właściciel obiektu zadanie ciągłe wg. kosztorysu środki własne jednostki oraz ograniczenie WIOŚ, gmina, ładunku Kontrola postępowania w zakresie gromadzenia i oczyszczania Właściciele instalacji, zanieczyszczeń w 31. ścieków przez użytkowników prywatnych i przedsiębiorstwa z właściciele lub zadanie ciągłe - WFOŚiGW ściekach częstotliwością raz w roku zarządcy oczyszczalni ścieków Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami naturalnymi Ochrona gleb Zmniejszenie oddziaływania w zakresie wydobycia kopalin Ocena jakości gleb 36. Rekultywacja gruntów 37. Kontrole w zakresie wykonywania postanowień udzielonych koncesji oraz eliminacja nielegalnych eksploatacji Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami kopalin, eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin Ograniczenie presji środowiskowej wywieranej przez sektor górniczy, w tym rekultywacja terenów poeksploatacyjnych Monitoring jakości gleb na terenie województwa dolnośląskiego Rekultywacja gleb zdewastowanych i zdegradowanych, przywracająca im funkcje przyrodnicze, rekreacyjne lub rolne Działalność kontrolna i 38. programowa Realizacja programu rolnośrodowiskowego Marszałek, Starosta zadanie ciągłe - środki własne jednostki Koncesjonariusze, OUG Warszawa zadanie ciągłe - środki własne jednostki Koncesjonariusze zadanie ciągłe - środki własne jednostki GIOŚ, IUNG Puławy władający powierzchnią ziemi zadanie ciągłe - środki własne GIOŚ, NFOŚiGW środki własne jednostki, NFOŚiGW, RPOWM, POliŚ Upowszechnianie dobrych praktyk rolniczych MRiRW, MODR zadanie ciągłe - środki własne jednostki MRiRW, ARiMR, ARR, Województwo Dolnośląskie, Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA, rolnicy zadanie ciągłe - środki własne jednostki, PROW, Europejski Fundusz Rolny Strona 103

104 Zasoby przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów L.p. Obszar interwe ncji Cel Kierunek interwencji Zadanie Podmiot odpowiedz. Termin realizacji (rok) Szacunkowe koszty (zł) Źródło finansowania A B C D E F G H I Racjonalna gospodarka odpadami Właściwe gospodarowanie odpadami poprzez realizację działań systemowych i programowych Prowadzenie kontroli likwidacji mogilników w celu oceny realizacji zadania Likwidacja mogilników środków chemicznych ochrony roślin i magazynów Prowadzenie kontroli przestrzegania prawa w zakresie gospodarowania odpadami WIOŚ zadanie ciągłe - - GIOŚ zadanie ciągłe Zrównoważona gospodarka leśna Ochrona, pielęgnacja i utrzymanie terenów leśnych 44. Wykonywanie planów urządzenia lasów gminnych i prywatnych Ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów Realizacja ochrony lasów w oparciu o Plany urządzenia lasów i Programy ochrony przyrody 42. Zwiększanie lesistości i ochrona istniejących lasów Przeciwdziałanie fragmentacji przestrzeni przyrodniczej, utrzymanie i odtworzenie ekosystemów i ich funkcji 49. Ochrona gatunkowa Odtwarzanie populacji zanikających gatunków zwierząt leśnych Hodowla rodzimych gatunków zwierząt łownych szczególnie pożytecznych w biocenozach leśnych w celu zasiedlenia łowisk Realizacja projektu pn. Rekultywacja na cele przyrodnicze terenów zdegradowanych, popoligonowych i powojskowych zarządzanych przez PGL LP" Realizacja projektu Zwiększanie możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych" Monitoring stanu ochrony środowiska i gatunków, w tym ptaków na poziomie siedlisk i regionów Nadleśnictwo Oława i Oleśnica Urząd Miasta i Gminy, Starostwo Powiatowe, RDLP Wrocław Nadleśnictwo Oława i Oleśnica zadanie ciągłe - zadanie ciągłe - Środki własne jednostki, inne źródła finansowania Fundusz Leśny, Budżet Państwa, inne źródła (fundusze UE) zadanie ciągłe - Środki własne Starostwo Powiatowe zadanie ciągłe b.d. Środki własne, WFOŚiGW RDLP, Nadleśnictwa zadanie ciągłe b.d. Środki własne Nadleśnictwa zadanie ciągłe b.d. Środki własne RDLP Wrocław - - RDLP, POIiŚ (EFS) DGLP Warszawa, RDLP Wrocław - - GIOŚ Warszawa zadanie ciągłe - środki własne jednostki, POIiŚ (EFS) środki własne jednostki, NFOŚiGW, WFOŚiGW, EFS Strona 104

105 Edukacja ekologiczna Zagrożenie poważnymi awariami L.p. Obszar interwe ncji Cel Kierunek interwencji Zadanie Podmiot odpowiedz. Termin realizacji (rok) Szacunkowe koszty (zł) Źródło finansowania A B C D E F G H I 50. Opracowanie Planów zadań ochronnych i Planów ochrony RDOŚ, MZPK, RDLP - - środki własne jednostki, WFOŚiGW, NFOŚiGW, POIiŚ, RPO Wspieranie doskonalenia systemu wczesnego ostrzegania przez zagrożeniami naturalnymi Starostwo Powiatowe zadanie ciągłe - Kontrola podmiotów, których działalność może stanowić przyczynę powstania poważnej awarii WIOŚ zadanie ciągłe - Budżet Powiatu, środki zewnętrzne środki własne jednostki, środki zewnętrzne Przeciwdziałanie wystąpieniu awarii oraz ekstremalnych zagrożeń dla środowiska Minimalizacja potencjalnych negatywnych skutków dla ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego, działalności gospodarczej poprzez działania prewencyjne Prowadzenie rejestru zakładów, których działalność może być przyczyną wystąpienia poważnej awarii, w tym zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii (ZZR) i o dużym ryzyku wystąpienia awarii (ZDR), w tym rejestru wystąpienia poważnej awarii Poprawa technicznego wyposażenia służb inspekcji ochrony środowiska, inspekcji sanitarnej oraz straży pożarnej (m.in. sprzęt ratownictwa chemiczno-ekologicznego) Wykonywanie systematycznej kontroli pojazdów przewożących ładunki niebezpieczne przez patrole drogowe policji WIOŚ zadanie ciągłe - środki własne jednostki, środki zewnętrzne GIOŚ, WIOŚ, KWPSP zadanie ciągłe - środki własne jednostki Policja zadanie ciągłe - środki własne jednostki 56. Informowanie i ostrzeganie społeczeństwa o wystąpieniu poważnych awarii Wojewoda, KWPSP zadanie ciągłe - środki własne jednostki 57. Podniesienie świadomości ekologicznej Pobudzenie u mieszkańców odpowiedzialności za otaczające środowisko i wyeliminowanie negatywnych zachowań Edukacja ekologiczna społeczeństwa realizowana poprzez: kampanie informacyjno-edukacyjne, imprezy o tematyce ekologicznej konferencje, konkursy, zajęcia pozalekcyjne dla społeczeństwa Urząd Marszałkowski, Starostwo Powiatowe, OSP, Stowarzyszenia, inne jednostki zadanie ciągłe - środki własne jednostki, WFOŚiGW, sponsorzy Strona 105

106 Ryzykiem dla realizacji wyznaczonych w obszarach interwencji celi, kierunków interwencji i zadań w głównej mierze są powody ekonomiczne. Brak środków na określone zadania lub konieczność ustalania hierarchii potrzeb i nadawaniu priorytetów określonym zadaniom utrudnia realizację założeń tak jak to jest zaplanowane. Barierą mogą być również kwestie prawne np. dotyczące własności lub kwestie społeczne jak np. protesty, które mogą utrudnić lub uniemożliwić realizację inwestycji. 7. System realizacji programu ochrony środowiska 7.1 Zarządzanie Programem Ochrony Środowiska Realizacja wyznaczonych celów i kierunków interwencji wymaga ustalenia odpowiedniego systemu zarządzania Programem ochrony środowiska. Wyznaczenie prawidłowych rozwiązań o charakterze organizacyjnym ma istotne znaczenie w procesie wdrażania Programu i jego realizacji. Zarządzanie Programem powinno odbywać się zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju w oparciu o instrumenty: prawne, finansowe, społeczne i strukturalne. System zarządzania w Polsce odbywa się na szczeblu centralnym (krajowym), wojewódzkim, powiatowym i gminnych. W odniesieniu do analizowanego Programu główną jednostką, na której spoczywać będzie realizacja wyznaczonych zadań będzie Gmina Oleśnica. Niemniej jednak całościowe zarządzanie systemem realizacji Programu Ochrony Środowiska obejmie poziom jednostek powiatowych, wojewódzkich i krajowych w zakresie wyznaczonych działań monitorowanych, które realizują na terenie gminy zadania wg. swoich kompetencji. System zarządzania jest inny dla grupy instytucji działających w ramach administracji, a inny dla grupy podmiotów korzystających ze środowiska. Do zadań instytucji administracji publicznej z zakresu ochrony środowiska należy przede wszystkim: stanowienie prawa lokalnego w formie podejmowania uchwał oraz wydawania decyzji administracyjnych związanych z zawartością Programu, wykonywanie zadań wyznaczonych w Programie oraz innych, wynikających z odpowiednich przepisów prawnych, racjonalne planowanie przestrzenne z uwzględnieniem zasad ochrony środowiska kontrolowanie gospodarczego korzystania ze środowiska monitorowanie stanu poszczególnych komponentów środowiska porządkowanie działalności związanej z gospodarczym korzystaniem ze środowiska wydawanie pozwoleń i warunków korzystania ze środowiska programowanie działań systemowych służących ochronie środowiska tworzenie oraz realizacji długookresowych polityk środowiskowych realizacja zadań/przedsięwzięć służących ochronie środowiska Na innych zasadach odbywa się natomiast zarządzanie w stosunku do podmiotów gospodarczych korzystających ze środowiska. Kierują się one głównie rachunkiem (efektami) ekonomicznym i zasadami konkurencji rynkowej, choć powszechne staje się, także uwzględnianie głosu opinii społecznej. Na tym szczeblu zarządzanie środowiskiem odbywa się przez m.in.: przestrzeganie ustalonych prawem standardów ochrony środowiska stosowanie technik i technologii ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko modernizowanie i eliminowanie technologii uciążliwych dla środowiska stałą kontrolę emitowanych zanieczyszczeń uzyskiwanie odpowiednich pozwoleń, warunków i decyzji na korzystanie ze środowiska wnoszenie opłat za korzystanie ze środowiska Reasumując, zarządzanie Programem wiąże się z: koordynacją przebiegu wdrażania i realizacji Strona 106

107 bieżącą oceną realizacji i aktualizacją celów i kierunków interwencji monitorowaniem skutków realizacji wyznaczonych zadań sprawozdawczością na temat wykonania Programu Wymienione poniżej instrumenty zarządzania Programem pozwalają prowadzić działania z zakresu ochrony środowiska przyczyniając się do osiągnięcia celów nie tylko lokalnych, ale i szczebla wojewódzkiego oraz krajowego. Są to instrumenty umożliwiające wprowadzenie przepisów, egzekwowanie ich oraz pozyskiwanie funduszy na działania ograniczające wpływ degradacji środowiska związanej z działalnością człowieka Instrumenty prawne Ustawy określają narzędzia prawne wykorzystywane dla realizacji zadań w dziedzinie ochrony środowiska, jak również nakładają na organy administracji samorządowej obowiązki w tym zakresie. Instrumenty prawne dają jednostkom samorządu terytorialnego i instytucjom działającym w ochronie środowiska możliwość nałożenia określonych obowiązków i postanowień na podmioty korzystające ze środowiska. Podstawowymi instrumentami prawnymi ochrony środowiska na szczeblu gminnym są: miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego będące podstawowym i prewencyjnym instrumentem ochrony środowiska w gminie, a jako akt prawa miejscowego uwzględnia potrzeby ochrony środowiska w myśl zasady zrównoważonego rozwoju; akty prawa miejscowego uchwały Rady Gminy dotyczące np. powoływania niektórych form indywidualnej ochrony przyrody, systemu gospodarki odpadami itp., decyzje administracyjne o charakterze prewencyjnym, finansowym i restrykcyjnym, z których najważniejsze to: decyzje ustalające lokalizację inwestycji celu publicznego lub decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu, zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów, zezwolenie na opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych, zezwolenia w zakresie odbierania odpadów komunalnych, opłaty i kary pieniężne, decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach, postanowienia w sprawie obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, postanowienia w sprawie zakresu raportu oddziaływania na środowisko. Szczególnym instrumentem prawnym jest od niedawna monitoring, czyli kontrola jakości stanu środowiska. Prowadzony on jest zarówno jako badania jakości środowiska, jak też w odniesieniu do ilości zasobów środowiska. Obecnie, wprowadzenie badań monitoringowych jako obowiązujących, czynią je instrumentem o znaczeniu prawym. Wójt może wystąpić do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o podjęcie odpowiednich działań będących w jego kompetencji przekazując dokumentację sprawy, jeżeli w wyniku kontroli stwierdził naruszenie przez podmiot korzystający ze środowiska przepisów ochrony środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, że takie naruszenie mogło nastąpić. Ponadto Wójt w drodze decyzji może, nakazać podmiotowi, którego działalność negatywnie oddziałuje na środowisko, wykonanie w określonym czasie czynności ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego zagrożenia oraz przywrócenia środowiska do stanu właściwego, określając równocześnie zakres ograniczenia lub stan, do jakiego ma zostać przywrócone środowisko a także czynności, zmierzające do osiągnięcia tych celów. Jeżeli osoba fizyczna nie dostosowała się do w/w decyzji, Wójt może w drodze decyzji wstrzymać użytkowanie takiej instalacji lub urządzenia. Jednocześnie Wójt uprawniony jest do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska. Rada Gminy może, w drodze uchwały, ustanawiać ograniczenia co do czasu funkcjonowania instalacji lub korzystania z urządzeń, z których emitowany hałas może negatywnie oddziaływać na środowisko (ograniczenie to nie dotyczą instalacji i urządzeń znajdujących się w miejscu kultu religijnego). Do Strona 107

108 kompetencji Rady Gminy należy także uchwalanie Programów ochrony środowiska na terenie gminy oraz regulaminów utrzymania czystości i porządku w gminie Instrumenty finansowe Realizacja wyznaczonych celów, kierunków interwencji i zadań szczegółowych nakreślonych w Programie wymaga w większości zabezpieczenia znacznych środków finansowych. Do instrumentów finansowych mogących być źródłem realizacji przedsięwzięć proekologicznych zalicza się: opłaty za korzystanie ze środowiska m.in. za emisje zanieczyszczeń do powietrza, za pobór wód, za odprowadzanie ścieków, za składowanie odpadów itp. opłaty produktowe i depozytowe, będące świadczeniami za wprowadzanie do obrotu lub korzystanie z produktów, które powodują zanieczyszczenie środowiska w fazie produkcji, konsumpcji lub utylizacji, administracyjne kary pieniężne np. za niedotrzymanie standardów ochrony środowiska, nielegalną wycinkę drzew i krzewów opłaty administracyjne będące płatnościami za czynności administracyjne (np. za przygotowanie i wydanie decyzji, zezwoleń, itp.), kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska. budżet gminy, powiatu i województwa kredyty bankowe dotacje i pożyczki celowe fundusze unijne (FS, EFRR, EFR) programy krajowe (POIiŚ, PIR, PWER, PPT, PROW) programy regionalne (RPO) Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Instrumenty społeczne Istotnym i dobrze rozwijającym się instrumentem jest możliwość udziału społeczeństwa na etapie podejmowanie decyzji i opracowywania dokumentów środowiskowych. Gwarancja udziału społeczeństwa w ochronie środowiska zawarta została w art. 5 Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko [2]. W myśl Ustawy każdy ma prawo do składania uwag i wniosków w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa. Obowiązek zapewnienia możliwości udziału ludności w postępowaniu toczącym się odpowiednio przed wydaniem tych decyzji lub ich zmianą oraz przed przyjęciem tych dokumentów lub ich zmianą, w sytuacji, gdy udział społeczny jest możliwy, spoczywa na organach administracji właściwych do wydania decyzji lub opracowania projektów dokumentów. Ponadto mają one obowiązek w taki sposób informować społeczeństwo o wynikach swoich działań, aby każda osoba, bez względu na to, czy ma bądź nie ma możliwości korzystania ze środków masowego przekazu, w równym stopniu miała do nich dostęp. Ustawa nakazuje, aby organ prowadzący postępowanie administracyjne lub sporządzający projekt dokumentu udostępnił niezbędną dokumentację sprawy podając do publicznej wiadomości termin i miejsce wyłożenia do wglądu. Zapewnienie udziału społecznego jest więc instrumentem z jednej strony kontrolującym stopień korzystania ze środowiska oraz planowania działań z zakresu ochrony środowiska, zaś z drugiej strony zwiększającym świadomość ekologiczną społeczeństwa. Wydawanie decyzji administracyjnych lub sporządzanie dokumentów programowych i strategicznych powinno zapewniać rozwój gospodarczy z zachowaniem zasad ochrony środowiska oraz być zgodne z potrzebami i bezpieczeństwem społeczeństwa lokalnego. Strona 108

109 Do pozostałych instrumentów społecznych pozwalających na sprawne zarządzanie Programem ochrony środowiska należą: edukacja ekologiczna społeczeństwa (materiały, konkursy, debaty, konferencje, szkolenia) - podstawą jest tu rzetelne i ciągłe przekazywanie wiedzy na temat ochrony środowiska oraz komunikowanie się władz samorządów lokalnych ze społeczeństwem na drodze podejmowanych działań inwestycyjnych, współpraca i budowanie partnerstwa pomiędzy samorządem a społeczeństwem oraz pomiędzy powiatowymi i gminnymi służbami ochrony środowiska, instytucjami naukowymi, organizacjami społecznymi - wzajemne relacje powinny opierać się na partnerstwie, które będą prowadziły do wspólnej realizacji poszczególnych przedsięwzięć. nacisk społeczny czyli petycje, demonstracje, akcje zbierania podpisów. Niezbędne jest, aby prowadzona komunikacja społeczna objęła swym zasięgiem wszystkie grupy społeczeństwa. Bardzo ważną sprawą jest właściwe, rzetelne i odpowiednio wcześniejsze informowanie tych mieszkańców, których planowane inwestycje będą dotyczyły w sposób bezpośredni. Edukacja i informacja z komunikacją są ze sobą ściśle powiązane, bowiem dobra i właściwa informacja potęguje proces edukacji Instrumenty strukturalne i infrastrukturalne Działania strukturalne polegają na formułowaniu i wdrażaniu polityk i strategii środowiskowych. Polityka ochrony środowiska to zespół działań mających na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Zgodnie z Ustawą Prawo ochrony środowiska [1], polityka ochrony środowiska jest prowadzona na podstawie strategii rozwoju, programów i dokumentów programowych, o których mowa w Ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju [15]. Polityka ochrony środowiska jest zatem prowadzona m.in. za pomocą wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska. Do instrumentów strukturalnych na poziomie lokalnym należą więc wszystkie programy strategiczne i planistyczne np. Strategie Rozwoju, Plany Rozwoju Lokalnego, Plany Odnowy Miejscowości, Programy Gospodarki Niskoemisyjnej, Programy Usuwania Wyrobów Zawierających Azbest, Programy Rewitalizacji, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego wraz z programami sektorowymi. Niemniej jednak główne cele i kierunki interwencji powinien nakreślać Program ochrony środowiska opracowywany na podstawie już istniejących polityk i strategii rozwojowych, w tym Wieloletnich Prognoz Finansowych i budżetu jednostki. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica poprzez nawiązanie do polityk i strategii szczebla lokalnego, regionalnego i krajowego oraz analizę lokalnych uwarunkowań przyrodniczych precyzuje działania zmierzające do poprawy stanu środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Zadania planowane do realizacji w ramach poszczególnych celów i kierunków interwencji, zostały określone z uwzględnieniem obecnych zasobów infrastrukturalnych Gminy oraz realnych możliwości ich potencjalnej rozbudowy. W związku z tym można przyjąć, że z punktu widzenia zasobów infrastrukturalnych, realizacja planowanych zadań jest możliwa. Analizując możliwość zastosowania przedstawionych rozwiązań na podstawie uwarunkowań dotyczących istniejącej infrastruktury, organizacji i zarządzania ochroną środowiska oraz sytuacji finansowej Gminy, stwierdzono, że wszystkie zaproponowane przedsięwzięcia są możliwe do zrealizowania uwzględniając następujące warunki: etapowość wdrażania przewidzianych do realizacji zadań, powołanie zespołu konsultacyjnego, którego zadaniem byłby nadzór w zakresie wdrażania, realizacji oraz monitoringu funkcjonowania programu, pozyskanie dodatkowych środków finansowych na realizację przewidzianych w programie zadań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych. Strona 109

110 Pomimo, że analizowana jednostka samorządu terytorialnego posiada niezbędne zasoby, sprawną i skuteczną realizację planowanych zadań mogą uniemożliwić następujące czynniki: zmiana uwarunkowań prawnych, mających wpływ na zmianę zakresu obowiązków dla władz Gminy oraz mających wpływ na jego sytuację finansową, niewłaściwe zarządzanie wdrażaniem Programu, monitorowanie efektów, brak korekt i uprzedzania ewentualnych zagrożeń, nieumiejętność pozyskania funduszy na realizację zamierzonych działań, brak koordynacji pomiędzy gminami, a także brak współpracy ponadregionalnej w zakresie niektórych działań, wystąpienie nagłych, nieprzewidzianych awarii lub klęsk, które spowodują konieczność innego rozdysponowania środków finansowych. Reasumując, lokalny rozwój powinien następować bez degradacji zasobów przyrody i jej ekosystemów oraz uwzględniać warunki przyrodnicze i społeczne. Prawidłowy ekorozwój gminy wymaga zastąpienia filozofii maksymalnego zysku, filozofią wspólnego interesu. Dlatego tak ważne jest współdziałanie samorządu i mieszkańców (edukacja ekologiczna, udział społeczny, szkolenia, konfrontacje itp.). Program Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica przedstawia cele i kierunki zmierzające do poprawy stanu środowiska w zgodzie z dalszym rozwojem społecznym i gospodarczym mieszkańców gminy. 7.2 Monitorowanie Programu Ochrony Środowiska System wdrażania Programu ochrony środowiska powinien podlegać na regularnej ocenie poprzez odpowiednio zaplanowane działania monitorujące. Sprawne monitorowanie Programu ochrony środowiska wymaga okresowej wymiany informacji pomiędzy jednostkami organizacyjnymi, w zakresie stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych zadań. Celem monitoringu jest zatem zbieranie, analizowanie i udostępnianie danych o środowisku i zachodzących w nim zmian, w sposób zapewniający zwiększenie efektywności zaplanowanej polityki środowiskowej. Monitoring jest narzędziem wspomagającym prawne, finansowe i społeczne instrumenty zarządzania środowiskiem. Dostarcza on informacji o efektach wszystkich działań na rzecz ochrony środowiska. Monitorowanie wdrażania postanowień Programu ochrony środowiska polegać będzie głównie na działaniach organizacyjno-kontrolnych, do których należą: 1) ocena stopnia wykonania zadań (ocena efektywności wykonania zadań) 2) ocena zidentyfikowanych problemów oraz podjętych działań w celu ich rozwiązania lub minimalizacji 3) ocena rozbieżności pomiędzy założonymi celami, kierunkami i zadaniami, a ich wykonaniem (ocena przyczynowo-skutkowa) W celu prawidłowego nadzoru nad realizacją opracowanego Programu wyznaczono wskaźniki monitorowania, które będą pomocne w przedstawianiu stopnia realizacji założonych zadań. Dla każdego z wyznaczonych wskaźników określono wartość bazową i docelową, które będą podstawą do opracowania Raportów oraz przyszłych aktualizacji Programu. Przy ustalaniu wskaźników monitorowania wzięto pod uwagę istniejące uwarunkowania środowiskowe, wyznaczone cele i kierunki interwencji oraz dostępność danych ilościowych i jakościowych. Dlatego dla każdego z przedstawionych wskaźników monitorowania podano jego źródło, co znacznie ułatwi proces kontroli i weryfikacji założonych efektów środowiskowych. Poniżej w tabeli przedstawiono wskaźniki monitorowania celów Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica. Jak rok bazowy przyjęto rok Strona 110

111 Gospodarowanie wodami Pola elektromagnetyczne Zagrożenie hałasem Ochrona klimatu i jakości powietrza Tabela 47. Wskaźniki monitorowania Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica L.p. 1. Obszar interwencji Cel Wskaźnik Nazwa [źródło danych] Wartość bazowa Wartość docelowa A B C D E F Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych oraz osiągnięcie wymaganych standardów jakości powietrza Liczba przekroczeń w strefie (substancji których dotyczy przekroczenie) [WIOŚ] 5 (pył PM10, PM2,5, As B(a)P, O3) 2. Ilość punktów monitoringowych zanieczyszczenia powietrza [WIOŚ] 0 >0 3. Emisja CO2 do powietrza ogółem [GUS] Mg <63070 Mg 0 4. Zmniejszenie oddziaływania hałasu i ochrona przed hałasem Liczba punktów monitoringu hałasu [WIOŚ] 2 > Ochrona przed ponadnormatywnym promieniowaniem elektromagnetycznym Liczba punktów monitoringu promieniowania elektromagnetycznego [WIOŚ] Występowanie przekroczeń dopuszczalnego poziom pól elektromagnetycznych na terenach zabudowanych [WIOŚ] 0 >0 nie nie 7. Zużycie wody na potrzeby przemysłu [GUS] 100 dam 3 /rok <100 dam 3 /rok 8. Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności [GUS] 8 156,6 m 3 /rok <8 156,6 m 3 /rok Ochrona i zrównoważone 9. Ilość punktów monitoringowych wód podziemnych [WIOŚ] 0 >0 gospodarowanie zasobami wodnymi 10. Ilość punktów monitoringowych wód powierzchniowych [WIOŚ] 0 >0 11. Stan JCWPd [WIOŚ, PIG] 12. Stan JCWPrz [WIOŚ] Stan ilościowy: dobry Stan chemiczny: dobry dla 2 JCWP - dobry dla 3 JCWP umiarkowany utrzymanie dobrego stanu ilościowego i chemicznego osiągnięcie dobrego stanu wód Strona 111

112 Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów Zasoby geologiczne i gleby Gospodarka wodno ściekowa L.p. Obszar interwencji Cel Wskaźnik Nazwa [źródło danych] Wartość bazowa Wartość docelowa A B C D E F dla 5 JCWP - zły Długość sieci wodociągowej [GUS] 159,9 km >159,9 km 13. Zwodociągowanie [GUS] 98,1 % 100 % Poprawa gospodarki wodno-ściekowej 14. Długość sieci kanalizacyjnej [GUS] 42,8 km >42,8 km 15. Skanalizowanie [GUS] 29,4 % >29,4 % 16. Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami naturalnymi oraz Ochrona gleb i racjonalne wykorzystanie terenu Zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi [GIOŚ] nie nie Powierzchnia gruntów zrekultywowanych [UG] 5,71 ha >0 ha 17. Ilość zmieszanych odpadów komunalnych z gospodarstw domowych zebranych w ciągu roku przypadająca na 1 mieszkańca [GUS] 193 kg < 193 kg 18. Ilość wyrobów zawierających azbest występująca na terenie gminy [PUWA] ,5 m 2 < ,5 m Racjonalna gospodarka odpadami Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia wybranych frakcji odpadów: papier, metale, tworzywa sztuczne i szkło (% wagowo) [UG] Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych (% wagowo) [UG] Stopień redukcji odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska w stosunku do odpadów wytworzonych w 1995 r. [UG] 85% 100% 0% 18%- 2016r. 20%-2017r. 30%- 2018r. 40%-2019r. 50% r. 42%- 2016r. 45%-2017r. 50%- 2018r. 60%-2019r. 70% r. 45% r. 40% r. 35% r. Strona 112

113 Zagrożenie poważnymi awariami Zasoby przyrodnicz e i dziedzictwo kulturowe L.p. Obszar interwencji Cel Wskaźnik Nazwa [źródło danych] Wartość bazowa Wartość docelowa A B C D E F 22. Powierzchnia dzikich wysypisk [GUS] 0 m 2 0 m Udział terenów prawnie chronionych w powierzchni ogółem [GUS] 0,78% ><0,78% 24. Powierzchnia obszarów chronionych (bez Natury 2000) [GUS] 189,5 ha >189,5 ha Ochrona różnorodności biologicznej i 25. Liczba pomników przyrody [GUS] 20 >20 funkcji ekosystemów 26. Wskaźnik lesistości [GUS] 5594 ha >5594 ha 23% >23% 27. Liczba zdarzeń o znamionach poważnej awarii na terenie gminy Przeciwdziałanie wystąpieniu awarii oraz ekstremalnych zagrożeń dla środowiska Liczba zjawisk ekstremalnych na terenie gminy (huragany, powódź, gradobicie) Nakłady finansowe przeznaczone na prowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnych związanych z edukacją ekologiczną [UG] b.d. b.d. 30. Zwiększanie nakładów finansowych na ochronę środowiska Wielkość nakładów finansowych na ochronę środowiska [UG] ,53 gospodarowanie odpadami ,01 utrzymanie zieleni ,50 dotacje na kolektory słoneczne i pompy ciepła ,80 dotacje do usunięcia azbestu ,20 dotacje do budowy przydomowych oczyszczalni ścieków ,90 odkup sieci - Strona 113

114 7.3 Sprawozdawczość Zgodnie z art. 18 Ustawy Prawo ochrony środowiska [1] z wykonania Programów ochrony środowiska organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia się odpowiednio sejmikowi województwa, radzie powiatu lub radzie gminy. Po przedstawieniu raportów odpowiednio sejmikowi województwa, radzie powiatu albo radzie gminy, raporty są przekazywane przez organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy odpowiednio do ministra właściwego do spraw środowiska, organu wykonawczego województwa i organu wykonawczego powiatu. Podczas opracowywania raportu z wykonania Programu Ochrony Środowiska należy wykorzystać m.in.: sprawozdania z wykonania budżetu wyniki badań prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska informacje zawarte w raportach i publikacjach Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, informacje i materiały Głównego Urzędu Statystycznego informacje i materiały z pozostałych podmiotów, które zostały zaangażowane w realizację zadań własnych i monitorowanych Programu ochrony środowiska Pierwszy Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska powinien zostać sporządzony za lata , a drugi za lata Wyniki dwuletniej oceny będą stanowiły podstawę do aktualizacji listy przedsięwzięć przyjętych w opracowaniu oraz wyznaczania w przyszłości nowych celów proekologicznych i kierunków działań. Po czterech latach od przyjęcia niniejszego Programu Ochrony Środowiska należałoby podjąć działania w kierunku jego aktualizacji. Aktualizacja Programu ochrony środowiska powinna uwzględnić i przeanalizować obecne uwarunkowania gospodarcze, społeczne, środowiskowe i na tej podstawie wyznaczyć nowe cele, kierunki interwencji oraz zadania własne/monitorowane planowane do osiągnięcia w kolejnym okresie obowiązywania Programu. 7.4 System instytucji zaangażowanych w realizację programu ochrony środowiska Główną jednostką odpowiedzialną za realizację zadań wyznaczonych w Programie ochrony środowiska będzie Gmina Oleśnica. Na Gminie spoczywać będzie prawidłowa koordynacja, zarządzanie i monitorowanie zapisów Programu ochrony środowiska. Z punktu widzenia Programu w realizacji poszczególnych zadań będą uczestniczyć: podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu Programem (Gmina, Rada Gminy); podmioty realizujące zadania Programu (Gmina, Powiat, inne jednostki działające na danym terenie, realizujące swoje zadania); podmioty kontrolujące i monitorujące przebieg realizacji i efekty Programu (Starostwo Powiatowe, Urząd Marszałkowski, WIOŚ, RZGW, RDOŚ, WZMiUW, RDLP, podmioty gospodarcze, jednostki naukowo-badawcze itp.) podmioty kształtujące politykę Programu Ochrony Środowiska (lokalne media, jednostki oświaty, organizacje pozarządowe) społeczność gminy, jako główny podmiot odbierający wyniki działań Programu. Włączanie szerokiego grona partnerów w proces realizacji ustalonych celów, kierunków interwencji i zadań zwiększa ich akceptację oraz zapewnia przyjmowanie rozwiązań korzystnych z punktu widzenia środowiskowego, gospodarczego i społecznego. Istotnym jest zatem sukcesywny rozwój partnerstwa ze Strona 114

115 wszystkimi możliwymi instytucjami działającymi w regionie, w celu maksymalnego wykorzystania dostępnych zasobów technicznych i finansowych zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju. 7.5 Wykaz interesariuszy W ramach opracowywania dokumentu pozyskano potrzebne informacji z poniższych jednostek oraz wyznaczono zadania własne oraz monitorowane, za których współrealizację odpowiedzialni będą: Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie; Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie; Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu; Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych we Wrocławiu; Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie; Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu; Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie; Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu; Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie; Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu Instytutu Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach; Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie; Agencja Rynku Rolnego w Warszawie; Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza we Wrocławiu, Nadleśnictwa Oleśnica i Oława Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie; Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie; Państwowej Służby Hydrogeologicznej w Warszawie; Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej we Wrocławiu; Komenda Wojewódzka Policji we Wrocławiu; Urzędu Marszałkowskiego we Wrocławiu; Urząd Wojewódzki we Wrocławiu; Starostwa Powiatowego w Oleśnicy; Gminy Oleśnicy; Prywatni przedsiębiorcy/osoby fizyczne; mieszkańcy. 7.6 System finansowania Realizacja wyznaczonych zadań oraz osiągnięcie wyznaczonych celów Programu ochrony środowiska wymaga znacznych nakładów finansowych niejednokrotnie przewyższających możliwości budżetowe jednostek samorządu terytorialnego. Głównymi źródłami finansowania będą środki własne Gminy, środki inwestorów, mieszkańców oraz podmiotów komunalnych. Środki te będą stanowiły uzupełnienie i wkład własny dla źródeł krajowych i zagranicznych szczególnie krajowych funduszy ekologicznych i funduszy unijnych w ramach ściśle sprecyzowanych programów operacyjnych. Dla jednostek samorządowych dostępnymi sposobami finansowania inwestycji są: środki własne, kredyty i pożyczki udzielane w bankach komercyjnych, kredyty i pożyczki preferencyjne udzielane przez instytucje wspierające rozwój gmin, dotacje państwowe z funduszy krajowych i zagranicznych, emisja obligacji. Strona 115

116 W wyniku przystąpienia Polski do Unii Europejskiej zwiększyła się możliwość wykorzystania funduszy zagranicznych. Uzyskanie funduszy pochodzących ze źródeł unijnych bądź innych organizacji międzynarodowych jest obecnie możliwe poprzez przystępowanie zainteresowanych stron do konkretnych programów i projektów. Bardzo ważnym jest, aby władze lokalne podejmowały próby uzyskania tych funduszy, a tym samym wykorzystały szansę na rozwój zrównoważony swojego regionu i polepszenie w nim warunków życia ludności. Nowa perspektywa finansowa na lata będzie wdrażana w Polsce poprzez 6 krajowych programów operacyjnych zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju oraz 16 programów regionalnych (dla każdego województwa) zarządzanych przez Urzędy Marszałkowskie: 1) Program Infrastruktura i Środowisko (27,4 mld euro) - priorytetami tego programu są: gospodarka niskoemisyjna, ochrona środowiska, rozwój infrastruktury technicznej kraju i bezpieczeństwo energetyczne. 2) Program Inteligentny Rozwój (8,6 mld euro) program finansujący badania, rozwój i innowacje. Dzięki niemu, wsparcie m.in. na wspólne prowadzenie przedsięwzięć badawczo-rozwojowych uzyskają naukowcy i przedsiębiorcy, a wyniki prac B+R znajdą praktyczne zastosowanie w gospodarce. Od pomysłu do rynku - to główne założenie tego programu. Oznacza ono wsparcie powstawania innowacji: od tworzenia koncepcji niespotykanych produktów, usług lub technologii, przez przygotowanie prototypów/linii pilotażowych, po ich komercjalizację. 3) Program Wiedza Edukacja Rozwój (4,7 mld euro) celem jest aktywizacja zawodowa osób młodych poniżej 30 roku życia pozostających bez zatrudnienia, wsparcie szkolnictwa wyższego, rozwój innowacji społecznych, mobilności i współpracy ponadnarodowej, a także reformy polityk publicznych w obszarach zatrudnienia, włączenia społecznego, edukacji, zdrowia i dobrego rządzenia. 4) Program Polska Cyfrowa (2,2 mld euro) ma na celu zwiększenie dostępności do Internetu, stworzenie przyjaznej dla obywatela e-administracji, która umożliwi załatwianie wielu spraw za pośrednictwem komputera oraz upowszechnienie w społeczeństwie wiedzy i umiejętności korzystania z komputerów. 5) Program Polska Wschodnia (2 mld euro) jest ponadregionalnym programem dla województw Polski Wschodniej mającym na celu wzrost konkurencyjności i innowacyjności makroregionu Polski Wschodniej poprzez wsparcie innowacyjności i rozwoju badań oraz zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej makroregionu, w szczególności dzięki dostępności transportowej. 6) Program Pomoc Techniczna (0,7 mld euro) - ma zapewnić sprawne działanie instytucji systemu wdrażania funduszy, jak również stworzenie skutecznego systemu informacji i promocji środków europejskich Fundusze krajowe Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest państwową osobą prawną finansującą ochronę środowiska i gospodarkę wodną w zakresie określonym w Ustawie Prawo ochrony środowiska [1]. Podmioty ubiegające się o dofinansowanie składają do Narodowego Funduszu wnioski o dofinansowanie, które podlegają szczegółowej ocenie. Finansowanie otrzymują przedsięwzięcia spełniające kryteria określone w poszczególnych programach priorytetowych. Programy priorytetowe szczegółowo określają m.in. terminy i sposób składania wniosków, formę, intensywność i warunki dofinansowania, a także beneficjentów i rodzaj przedsięwzięć, koszty kwalifikowane oraz procedurę wyboru przedsięwzięć. Dofinansowanie przedsięwzięć odbywa się przez udzielanie: oprocentowanych pożyczek, dotacji, w tym: o dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych, Strona 116

117 o dokonywanie częściowych spłat kapitału kredytów bankowych, o dopłaty do oprocentowania lub ceny wykupu obligacji, o dopłaty do demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Decyzję o dofinansowaniu podejmuje Zarząd Narodowego Funduszu, a w przypadkach określonych w Ustawie Prawo ochrony środowiska [1] - Rada Nadzorcza Narodowego Funduszu. Dofinansowanie ze środków finansowych NFOŚiGW odbywa się według "Zasad udzielania dofinansowania ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej", dostępnych na stronie internetowej Funduszu. Zasady te są corocznie zmieniane i dostosowywane zarówno do możliwości finansowych jak i aktualnych priorytetów finansowania. W 2012r. została przyjęta nowa (zaktualizowana) Strategia działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na lata z perspektywą do 2020r., która określa cel główny, wizję i misję NFOŚiGW, do osiągnięcia których NFOŚiGW będzie dążył w perspektywie do 2020r. Podstawą do przyjmowania i rozpatrywania wniosków o dofinansowanie w Narodowym Funduszu są programy priorytetowe, które określają zasady udzielania wsparcia oraz kryteria wyboru przedsięwzięć. Zarządzanie finansami NFOŚiGW przez programy priorytetowe gwarantuje transparentny, obiektywny i bezstronny proces przyznawania dofinansowania. Uchwałą Rady Nadzorczej nr 9/16, z dnia r. zmienioną Uchwałą Rady Nadzorczej nr 36/16, z dnia r. została przyjęte lista programów priorytetowych NFOŚiGW na rok 2016, do których należą: 1.Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi 1.1. Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach 1.2. Budowa, przebudowa i odbudowa obiektów hydrotechnicznych 2. Racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi 2.1. Racjonalna gospodarka odpadami 2.2. Ochrona powierzchni ziemi 2.3. Geologia i górnictwo 3. Ochrona atmosfery 3.1. Poprawa jakości powietrza 3.2. System Zielonych Inwestycji (GIS - Green Investment Scheme) 4. Ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów 4.1. Ochrona i przywracanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej 5. Międzydziedzinowe 5.1. Wsparcie Ministra Środowiska w zakresie realizacji polityki ochrony środowiska 5.2. Zadania wskazane przez ustawodawcę 5.3. Wspieranie działalności monitoringu środowiska 5.4. Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska z likwidacją ich skutków 5.5. Edukacja ekologiczna 5.6. Współfinansowanie programu LIFE 5.7. SYSTEM - Wsparcie działań ochrony środowiska i gospodarki wodnej realizowanych przez partnerów zewnętrznych 5.8. Wsparcie przedsięwzięć w zakresie niskoemisyjnej i zasobooszczędnej gospodarki 5.9. Gekon Generator Koncepcji Ekologicznych Wzmocnienie działań społeczności lokalnych dla zrównoważonego rozwoju Wsparcie dla Innowacji sprzyjających zasobooszczędnej i niskoemisyjnej gospodarce Strona 117

118 Beneficjentami NFOŚiGW mogą być jednostki samorządu terytorialnego, osoby fizyczne, zielone gminy, przedsiębiorcy, państwowe jednostki budżetowe, realizujący przedsięwzięcia, służące ochronie środowiska i poszanowaniu jego wartości, w oparciu o konstytucyjną zasadę zrównoważonego rozwoju. Narodowy Fundusz wspiera przedsięwzięcia, których realizacja jest niezbędne dla realizacji polityki ekologicznej państwa i wynika ze Strategii działania Narodowego Funduszu. Szczegółowy zakres działalności NFOŚiGW, lista programów i przedsięwzięć priorytetowych, kryteria i zasady udzielania wsparcia finansowego, a także wzory wniosków i procedury ich rozpatrywania dostępne są w oficjalnym serwisie internetowym: oraz w siedzibie Funduszu w Warszawie przy ul. Konstruktorskiej 3a. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu (WFOŚiGW) Działalność Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu ukierunkowana jest na finansowe wspieranie przedsięwzięć służących ochronie środowiska i poszanowaniu jego wartości, w oparciu o konstytucyjną zasadę zrównoważonego rozwoju przy zachowaniu bezpieczeństwa ekologicznego kraju i realizacji programów ekologicznych regionu (art. 400a. ust. 1 pkt. 1-9 i ustawy Prawo ochrony środowiska). Działalność finansowa Wojewódzkiego Funduszu skupia się głównie na wspieraniu przedsięwzięć w zakresie: ochrony wód i gospodarki wodnej, ochrony atmosfery, ochrony ziemi, ochrony przyrody, edukacji ekologicznej, profilaktyki zdrowotnej, zapobiegania i likwidacji poważnych awarii i ich skutków, monitoringu środowiska. We wrześniu 2016r. została przyjęta nowa Strategia Działania Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu na lata , która określa cel główny, wizję i misję WFOŚiGW, do osiągnięcia, których WFOŚiGW będzie dążył w perspektywie do 2020r. Za szczególnie istotne z punktu widzenia niniejszej Strategii i wymagające wsparcia Funduszu uznano następujące obszary i kierunki: I. Ochrona atmosfery: 1. przedsięwzięcia związane z ochroną powietrza przede wszystkim realizacja uchwały Nr XLVI/1544/14 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 12 lutego 2014 r., w sprawie uchwalenia Programu ochrony powietrza dla województwa dolnośląskiego, 2. wspomaganie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnych, wprowadzanie bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii oraz poprawa efektywności energetycznej, 3. wspomaganie ekologicznych form transportu. II. Ochrona wód i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi: 1. poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych. Realizacja tego celu będzie podporządkowana wypełnieniu wymogów Dyrektywy Nr 91/271/EWG w zakresie redukcji ładunków zanieczyszczeń w tym związków biogennych odprowadzanych do wód. W ramach działania Fundusz będzie wspierał zadania obejmujące budowę, rozbudowę i modernizację infrastruktury oczyszczania ścieków, przewidziane w ramach Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚ). 2. efektywne i racjonalne korzystanie z zasobów wodnych. Strona 118

119 3. Fundusz będzie wspierał działania określone w planach gospodarowania wodami na obszarze dorzeczy województwa mające na celu efektywne i racjonalne korzystanie z zasobów wodnych. 4. wspomaganie realizacji zadań w zakresie rozpoznawania, bilansowania i ochrony wód podziemnych w celu ich racjonalnego wykorzystania przez społeczeństwo i gospodarkę. 5. budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków mająca na celu osiągnięcie wymaganych standardów jakości ścieków odprowadzanych do środowiska wraz z obiektami gospodarki osadowej mającej na celu właściwe zagospodarowanie powstających osadów, 6. budowa systemów kanalizacyjnych, 7. prowadzenie działań zmierzających do zwiększenia zasobów dyspozycyjnych wody oraz wyższa skuteczność ochrony przeciwpowodziowej poprzez wspieranie budowy zbiorników retencyjnych, programów małej retencji, działań administratorów cieków dotyczących budowy i modernizacji urządzeń ochronnych, 8. budowa i rozbudowa ujęć wodnych oraz systemów wodociągowych, 9. realizacja przedsięwzięć wynikających z planu gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy, w tym działań mających na celu ustalenie warunków korzystania z wód regionów wodnych i warunków korzystania z wód zlewni, 10. adaptacja sektora gospodarki wodnej do zmian klimatycznych - częstotliwość i rozmiar występujących na terenie województwa dolnośląskiego powodzi wpływa na wzrost zapotrzebowania na inwestycje ochrony przeciwpowodziowej, budowę systemów wczesnego ostrzegania oraz zarządzania ryzykiem powodziowym, 11. wspomaganie realizacji zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej, w tym dotyczących instalacji lub urządzeń ochrony przeciwpowodziowej i obiektów małej retencji wodnej, 12. opracowywanie planów przeciwdziałania skutkom suszy oraz tworzenie i utrzymanie katastru wodnego. III. Racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi: 1. przedsięwzięcia wynikające z realizacji Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego, 2. wspieranie wszelkich działań zmierzających do odzysku, recyklingu unieszkodliwiania odpadów, a zwłaszcza opakowań i zużytego sprzętu elektronicznego, 3. rekultywacja terenów zdegradowanych, likwidacja źródeł szczególnie negatywnego oddziaływania na środowisko oraz wszelkie przedsięwzięcia związane z ochroną powierzchni ziemi, 4. unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych, w tym medycznych, przemysłowych oraz zawierających azbest, 5. działania zmierzające do zmniejszenia ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych, kierowanych na składowiska, 6. wspieranie budowy infrastruktury służącej zmniejszeniu ilości składowanych odpadów, 7. selektywne zbieranie i zapobieganie powstawania odpadów, wszelkie działania zmierzające do odzysku i recyklingu, 8. instalacje gospodarowania odpadami, finansowanie pilotażowych projektów związanych ze zbieraniem i przetwarzaniem odpadów ulegających biodegradacji, 9. rozwój i wdrażanie technologii zapobiegających powstawaniu odpadów oraz zapewniających ich minimalizację w procesach produkcyjnych. Strona 119

120 IV. Ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów: 1. zachowanie i przywracanie bioróżnorodności ze szczególnym uwzględnieniem obszarów chronionych, 2. działania związane ze zwiększaniem lesistości kraju oraz zapobieganiem szkodom w lasach i likwidacją tych szkód, spowodowanych przez czynniki biotyczne, i abiotyczne, 3. ochrona i przywracanie bioróżnorodności ekosystemów leśnych 4. działania mające na celu utrzymanie oraz zachowanie parków i ogrodów, będących przedmiotem ochrony na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, 5. opracowywanie planów ochrony dla obszarów podlegających ochronie na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz prowadzenie monitoringu przyrodniczego, 6. przedsięwzięcia związane z ochroną i przywracaniem chronionych gatunków roślin lub zwierząt, 7. przedsięwzięcia związane z ochroną przyrody, w tym urządzanie i utrzymanie terenów zieleni, zadrzewień, zakrzewień, 8. prace badawcze i projektowe związane z zasobami przyrodniczymi województwa dolnośląskiego, 9. ochrona przeciwpożarowa lasów oraz ich ochrona przed innymi klęskami żywiołowymi. V. Edukacja ekologiczna: 1. rozwój bazy w ośrodkach edukacyjnych spełniających kryteria jakości i zasięgu dla Dolnego Śląska. 2. prowadzenie działań edukacyjnych poprzez: realizację programów edukacji ekologicznej, akcje i kampanie edukacyjne, warsztaty i szkolenia, tworzenie infrastruktury edukacji ekologicznej, wystawy i konkursy, konferencje i seminaria. 3. wspieranie prasy, audycji radiowych, audycji telewizyjnych, serwisów internetowych, wydawnictw i prenumeraty czasopism prowadzących edukację ekologiczną. VI. Inne działania ochrony środowiska: 1. badania i upowszechnianie ich wyników oraz postęp techniczny w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz wdrażanie programów czystszej produkcji i systemów zarządzania środowiskowego, 2. realizację prac badawczych i ekspertyz związanych z ochroną środowiska, 3. system kontroli wnoszenia przewidzianych ustawą opłat za korzystanie ze środowiska, w szczególności tworzenie baz danych podmiotów korzystających ze środowiska obowiązanych do ponoszenia opłat, 4. wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska, innych systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań stanu środowiska, a także systemów pomiarowych zużycia wody i ciepła, 5. wydatki na nabywanie, utrzymanie, obsługę i zabezpieczenie specjalistycznego sprzętu i urządzeń technicznych, służących wykonywaniu działań na rzecz ochrony środowiska i gospodarki wodnej, 6. wojewódzkie programy ochrony środowiska, programy ochrony powietrza, plany działań krótkoterminowych, programy ochrony i rozwoju zasobów wodnych, plany gospodarki odpadami, plany gospodarowania wodami oraz krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych, a także wspomaganie realizacji i systemu kontroli tych programów i planów, 7. wprowadzanie programów oszczędzania surowców i energii, 8. poprawa klimatu akustycznego na terenach zagrożonych hałasem, 9. programy ochrony przed hałasem, 10. zapobieganie i likwidację poważnych awarii i ich skutków mających wpływ na środowisko. 11. wdrażanie programów czystszej produkcji i systemów zarządzania środowiskowego, 12. zapobieganie i likwidacja poważnych awarii i ich skutków mających wpływ na środowisko, w tym wyposażenie systemu automatyki, sterowania i monitoringu przy obiektach hydrotechnicznych. Strona 120

121 13. remonty i odtworzenia obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej zniszczonych przez powódź i inne klęski żywiołowe oraz urządzeń do utrzymywania dobrego stanu wałów przeciwpowodziowych i zapór zbiorników retencyjnych. 14. wdrażanie systemu kontroli wnoszenia opłat za korzystanie ze środowiska, a w szczególności tworzenia baz danych podmiotów korzystających ze środowiska obowiązanych do ponoszenia opłat. 15. działania w zakresie profilaktyki zdrowotnej dzieci z obszarów, na których występują przekroczenia standardów jakości środowiska. Szczegółowy zakres działalności WFOŚiGW, lista programów i przedsięwzięć priorytetowych, kryteria i zasady udzielania wsparcia finansowego, a także wzory wniosków i procedury ich rozpatrywania dostępne są w oficjalnym serwisie internetowym: oraz w siedzibie Funduszu we Wrocławiu przy ul. Jastrzębiej 24. Bank Ochrony Środowiska (BOŚ) Jednostki samorządowe, a także osoby prawne i fizyczne mogą korzystać także z dotacji i preferencyjnych kredytów, oferowanych oraz finansowanych ze środków Banku Ochrony Środowiska. Obecnie w ofercie banku funkcjonują następujące kredyty proekologiczne: Kredyt Eko Inwestycje Kredyt z dobrą energią Kredyty preferencyjne z dopłatami wnoszonymi przez NFOŚiGW udzielane są na zasadach określonych w Programach Priorytetowych Kredyt Ekomontaż Kredyt EKOoszczędny Kredyt EKOodnowa Na uwagę zasługują kredyty z linii międzynarodowych instytucji finansowych (Banku Rozwoju Rady Europy i Europejskiego Banku inwestycyjnego) dające możliwość sfinansowania nawet do 100% kosztu inwestycji: Kredyty inwestycyjne ze środków CEB (Bank Rozwoju Rady Europy): Przeznaczenie: inwestycje mające na celu poprawę jakości życia mieszkańców oraz ochronę środowiska Okres finansowania: minimalny okres 4 lata od daty podpisania umowy kredytu, maksymalny okres zgodnie z wnioskiem klienta lub dokumentem zamówienia publicznego Waluta: PLN Kwota kredytu: do 50 % wartości kredytowanego przedsięwzięcia Karencja w spłacie kapitału: do 2 lat Możliwość łączenia różnych źródeł finansowania Kredyty inwestycyjne ze środków EBI (Europejski Bank Inwestycyjny): Przeznaczenie: finansowanie projektów inwestycyjnych w następujących sektorach - ochrona środowiska - infrastruktura - odnawialne źródła energii i efektywność energetyczna - usługi zdrowotne i socjalne - edukacja, badania, rozwój i innowacje, rozwój gospodarki opartej na wiedzy - polityka rozwoju regionalnego Okres finansowania: minimalny okres 5 lat od daty podpisania umowy kredytu, maksymalny okres zgodnie z wnioskiem klienta lub dokumentem zamówienia publicznego Waluta: PLN Strona 121

122 Kwota kredytu: do 50 % wartości kredytowanego przedsięwzięcia Wartość projektu: minimalna wartość projektu 40 tys. EUR lub równowartość w PLN, maksymalna wartość projektu 25 mln EUR Karencja w spłacie kapitału: do 2 lat Możliwość łączenia różnych źródeł finansowania Fundusze zagraniczne Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata Źródłem funduszy na ochronę środowiska jest przede wszystkim Program Infrastruktura i Środowisko To właśnie z niego będzie dotowanych najwięcej inwestycji z zakresu ochrony środowiska. Głównym celem programu jest wsparcie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów i przyjaznej środowisku oraz sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ ) to krajowy program wspierający gospodarkę niskoemisyjną, ochronę środowiska, przeciwdziałanie i adaptację do zmian klimatu, transport i bezpieczeństwo energetyczne. Środki unijne z programu przeznaczone zostaną również w ograniczonym stopniu na inwestycje w obszary ochrony zdrowia i dziedzictwa kulturowego. Cel programu: Celem nadrzędnym omawianego Programu będzie wsparcie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów, przyjaznej środowisku, a także sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej. Wyznaczony cel główny wynika z jednego z priorytetów strategii Europa 2020, którym jest zrównoważony rozwój. Oznacza on budowanie silnej, stabilnej i konkurencyjnej gospodarki, która sprawnie i efektywnie korzysta z dostępnych zasobów. Nacisk na wsparcie gospodarki skutecznie korzystającej z dostępnych zasobów, sprzyjającej środowisku i jednocześnie bardziej konkurencyjnej ekonomicznie, prowadzić będzie do zachowania spójności i równowagi pomiędzy działaniami inwestycyjnymi w infrastrukturę oraz wsparciu skierowanemu do wybranych obszarów gospodarki. Opisany program będzie skutecznie realizował założenia unijnej strategii. Kto może skorzystać: Jednostki samorządu terytorialnego, Przedsiębiorstwa realizujące cele publiczne, Administracja publiczna, Służby publiczne inne niż administracja, Instytucje ochrony zdrowia, Instytucje kultury, nauki i edukacji, Duże przedsiębiorstwa, Małe i średnie przedsiębiorstwa, Organizacje społeczne i związki wyznaniowe Sposób finansowania Programu: Program Infrastruktura i Środowisko finansowany jest z trzech źródeł: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, z którego na program przeznaczone jest 4 905,9 mln euro, Funduszu Spójności, kwotą ,9 mln euro, Środków krajowych publicznych i prywatnych, których minimalne zaangażowanie wynosi 4 853,2 mln euro. Strona 122

123 W zależności od rodzaju podmiotu korzystającego ze wsparcia oraz specyfiki projektu różna jest struktura finansowania. Pierwsza podstawowa zasada mówi, że dofinansowane mogą być jedynie tzw. koszty kwalifikowane. Katalog takich kosztów określony jest dla każdego programu i typu projektu. Jeżeli pojawi się potrzeba zrealizowania działań, które nie znalazły się na liście kosztów kwalifikowanych, należy sfinansować je ze środków własnych. W części projektów finansowanych w programie Infrastruktura i Środowisko wymagane jest, aby ich realizatorzy partycypowali w kosztach, wnosząc tzw. wkład własny. Zasada ta dotyczy projektów, w których występuje pomoc publiczna. Beneficjenci otrzymują dofinansowanie w formie: refundacji wypłacane wsparcie stanowi zwrot całości lub części wydatków rzeczywiście poniesionych przez realizatora projektu i sfinansowanych z jego własnych środków zaliczki wypłacanej na poczet planowanych wydatków. Ostateczne rozliczenie dokonywane jest zawsze na podstawie dokumentów wskazujących na faktycznie i prawidłowo poniesione wydatki. Co można zrealizować: Dzięki równowadze pomiędzy działaniami inwestycyjnymi w infrastrukturę oraz wsparciu skierowanemu do wybranych obszarów gospodarki, program będzie skutecznie realizował założenia strategii Europa 2020, z którą powiązany jest jego cel główny - wsparcie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów i przyjaznej środowisku oraz sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej. Obszary wsparcia i rodzaje projektów możliwych do realizacji w ramach programu Infrastruktura i Środowisko to: 1. Zmniejszenie emisyjności gospodarki wytwarzanie energii z odnawialnych źródeł energii (OZE); oprawa efektywności energetycznej i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach, sektorze publicznym i mieszkaniowym; promowanie strategii niskoemisyjnych; rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji. 2. Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu rozwój infrastruktury środowiskowej; dostosowanie do zmian klimatu; ochrona i zahamowanie spadku różnorodności biologicznej; poprawa jakości środowiska miejskiego. 3. Rozwój sieci drogowej TEN-T i transportu multimodalnego rozwój drogowej infrastruktury w sieci TEN-T; poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego; poprawa bezpieczeństwa w ruchu lotniczym; transport intermodalny, morski i śródlądowy. 4. Infrastruktura drogowa dla miast poprawa dostępności miast i przepustowości infrastruktury drogowej (rozwój infrastruktury drogowej w miastach i tras wylotowych z miast, budowa obwodnic). 5. Rozwój transportu kolejowego w Polsce rozwój kolei w TEN-T, poza siecią i kolei miejskich. 6. Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach Strona 123

124 infrastruktura i tabor dla publicznego transportu zbiorowego w miastach i na ich obszarach funkcjonalnych. 7. Poprawa bezpieczeństwa energetycznego rozwój inteligentnych systemów dystrybucji, magazynowania i przesyłu gazu ziemnego i energii elektrycznej; budowa i rozbudowa magazynów gazu ziemnego; rozbudowa terminala LNG. 8. Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury inwestycje w ochronę i rozwój dziedzictwa kulturowego oraz zasobów kultury, np. instytucji kultury, szkół artystycznych. 9. Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia wsparcie infrastruktury systemu państwowego ratownictwa medycznego; wsparcie infrastruktury szpitali ponadregionalnych i współpracujących z nimi jednostek diagnostycznych w zakresie chorób aktywności zawodowej i opieki nad matką i dzieckiem. Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego (RPO WD ) Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego jest odpowiedzią na wyzwania rozwojowe, określone dla regionu w głównych dokumentach strategicznych, uwzględnia te obszary interwencji, których realizacja przyniesie największe efekty. RPO WD finansowany jest z dwóch źródeł: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego(EFS). Dofinansowaniu ze środków unijnych towarzyszyć może dofinansowanie pochodzące z budżetu państwa lub budżetu samorządu województwa. W trakcie realizacji programu zaangażowane zostaną dodatkowo środki wnoszone przez podmioty realizujące projekty. RPO WD realizowany będzie poprzez 11 Osi Priorytetowych (OP) z czego 10 będą to osie tematyczne i jedna oś dedykowana pomocy technicznej: Oś priorytetowa 1 Przedsiębiorstwa i innowacje Działanie 1.1. Wzmacnianie potencjału B+R i wdrożeniowego uczelni i jednostek naukowych Działanie 1.2. Innowacyjne przedsiębiorstwa Działanie 1.3. Rozwój przedsiębiorczości Działanie 1.4. Internacjonalizacja przedsiębiorstw Działanie 1.5. Rozwój produktów i usług w MŚP Oś priorytetowa 2 Technologie informacyjno-komunikacyjne Działanie 2.1. E-usługi publiczne Oś priorytetowa 3 Gospodarka niskoemisyjna Działanie 3.1. Produkcja i dystrybucja energii ze źródeł odnawialnych Działanie 3.2. Efektywność energetyczna w MŚP Działanie 3.3. Efektywność energetyczna w budynkach użyteczności publicznej i sektorze mieszkaniowym Działanie 3.4. Wdrażanie strategii niskoemisyjnych Działanie 3.5. Wysokosprawna kogeneracja Oś priorytetowa 4 Środowisko i zasoby Działanie 4.1. Gospodarka odpadami Działanie 4.2. Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 4.3. Dziedzictwo kulturowe Działanie 4.4. Ochrona i udostępnianie zasobów przyrodniczych Działanie 4.5. Bezpieczeństwo Oś priorytetowa 5 Transport Strona 124

125 Działanie 5.1. Drogowa dostępność transportowa Działanie 5.2. System transportu kolejowego Oś priorytetowa 6 Infrastruktura spójności społecznej Działanie 6.1. Inwestycje w infrastrukturę społeczną Działanie 6.2. Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną Działanie 6.3. Rewitalizacja zdegradowanych obszarów Oś priorytetowa 7 Infrastruktura edukacyjna Działanie 7.1. Inwestycje w edukację przedszkolną, podstawową i gimnazjalną Działanie 7.2. Inwestycje w edukację ponadgimnazjalną, w tym zawodową Oś priorytetowa 8 Rynek pracy Działanie 8.1. Projekty powiatowych urzędów pracy Działanie 8.2. Wsparcie osób poszukujących pracy Działanie 8.3. Samozatrudnienie, przedsiębiorczość oraz tworzenie nowych miejsc pracy Działanie 8.4. Godzenie życia zawodowego i prywatnego Działanie 8.5. Przystosowanie do zmian zachodzących w gospodarce w ramach działań outplacementowych Działanie 8.6. Zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw i przedsiębiorców z sektora MMŚP 294 Działanie 8.7. Aktywne i zdrowe starzenie się Oś priorytetowa 9 Włączenie społeczne Działanie 9.1. Aktywna integracja Działanie 9.2. Dostęp do wysokiej jakości usług społecznych Działanie 9.3. Dostęp do wysokiej jakości usług zdrowotnych Działanie 9.4. Wspieranie gospodarki społecznej Oś priorytetowa 10 Edukacja Działanie Zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej Działanie Zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości edukacji podstawowej, gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej Działanie Poprawa dostępności i wspieranie uczenia się przez całe życie Działanie Dostosowanie systemów kształcenia i szkolenia zawodowego do potrzeb rynku pracy 376 Oś priorytetowa 11 Pomoc techniczna Działanie 11.1 Pomoc techniczna Okres jest ostatnim, w którym Polska uzyska tak duże wsparcie finansowe z UE, czyli 120,1 mld euro, w tym 82,5 mld euro w ramach polityki spójności. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju szacuje, że około 5% środków z puli, jakie otrzymała Polska na lata stanowić będą instrumenty zwrotne, czyli m.in. kredyty, poręczenia, niskooprocentowane pożyczki. Zdecydowana większość wsparcia przekazana będzie jednak w formie dotacji. Dotacje dotyczyć będą zwłaszcza projektów edukacyjnych, na rzecz włączenia społecznego i walki z ubóstwem czy zwiększenia zatrudnienia, ale również transportowych, środowiskowych czy podnoszących jakość życia. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ) został opracowywany na podstawie przepisów Unii Europejskiej, w szczególności rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 oraz aktów delegowanych i wykonawczych Komisji Europejskiej. Celem głównym PROW jest poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich. Strona 125

126 Program będzie realizował wszystkie sześć priorytetów wyznaczonych dla unijnej polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata , a mianowicie: 1) Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich. 2) Poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych. 3) Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie. 4) Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa. 5) Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach: rolnym, spożywczym i leśnym. 6) Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich. Planuje się, że łączne środki publiczne przeznaczone na realizację PROW wyniosą euro, w tym: z budżetu UE (EFRROW) i euro wkładu krajowego. W ramach PROW będzie realizowanych łącznie 15 działań. Pomoc finansowa ze środków Programu będzie skierowana głównie do sektora rolnego. Sektor ten jest szczególnie istotny z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i wymaga znacznego i odpowiednio ukierunkowanego wsparcia. Planowane w Programie instrumenty pomocy finansowej będą miały na celu przede wszystkim rozwój gospodarstw rolnych (Modernizacja gospodarstw rolnych, Restrukturyzacja małych gospodarstw rolnych, Premie dla młodych rolników, Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa rolne). Do dalszego rozwoju sektora rolnego i wzrostu jego konkurencyjności przyczynią się także takie instrumenty pomocy finansowej jak: Transfer wiedzy i innowacji oraz Doradztwo rolnicze. Nowym instrumentem wspierającym wdrożenie innowacji w sektorze rolno-spożywczym będzie działanie Współpraca. W ramach poprawy organizacji łańcucha żywnościowego przewiduje się wsparcie inwestycji związanych z przetwórstwem i marketingiem artykułów rolnych, dalszy rozwój grup i organizacji producentów oraz systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych. Ponadto, dla ułatwiania sprzedaży bezpośredniej artykułów rolnych, planuje się kontynuację wsparcia na rzecz budowy i modernizacji targowisk. Planowana jest kontynuacja wsparcia pozwalającego na odtwarzanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych i katastrof naturalnych, jak również wprowadzenie nowego zakresu, którego celem będzie ochrona gospodarstw rolnych przed tego typu zdarzeniami. Nowym działaniem będzie Rolnictwo ekologiczne, którego celem jest wzrost rynkowej produkcji ekologicznej. Przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska (w tym wody, gleb, krajobrazu) i zachowania bioróżnorodności będą finansowane w ramach działań rolnośrodowiskowo - klimatycznych i zalesień. Kontynuowane będą płatności na rzecz obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Wsparcie inwestycyjne w związku z realizacją celów środowiskowych otrzymają gospodarstwa położone na obszarach Natura 2000 i na obszarach narażonych na zanieczyszczenie wód azotanami pochodzenia rolniczego. W celu zapewnienia zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich kontynuowane będą działania przyczyniające się do rozwoju przedsiębiorczości, odnowy i rozwoju wsi, w tym w zakresie infrastruktury technicznej, które będą realizowane zarówno w ramach odrębnych działań, jak również poprzez działanie Leader. Kontynuacja wdrażania Lokalnych Strategii Rozwoju (Leader) wzmocni realizację oddolnych inicjatyw społeczności lokalnych. Program działań na rzecz środowiska i klimatu LIFE Program LIFE to jedyny instrument finansowy Unii Europejskiej poświęcony wyłącznie współfinansowaniu projektów z dziedziny ochrony i poprawy jakości środowiska oraz wpływu człowieka Strona 126

127 na klimat i dostosowania się do jego zmian. Jego głównym celem jest wspieranie procesu wdrażania wspólnotowego prawa ochrony środowiska, realizacja unijnej polityki w tym zakresie, a także identyfikacja i promocja nowych rozwiązań dla problemów dotyczących środowiska w tym przyrody. W perspektywie finansowej na lata Program LIFE podzielono na dwa podprogramy: na rzecz środowiska oraz na rzecz klimatu. Budżet na lata wynosi mln euro na działania z zakresu środowiska oraz 449,2 mln euro na działania na rzecz klimatu. Obszarami priorytetowymi Programu LIFE są: 1) ochrona środowiska i efektywne gospodarowanie zasobami 2) przyroda i różnorodność biologiczna 3) zarządzanie i informacja w zakresie środowiska 4) ograniczenie wpływu człowieka na klimat 5) dostosowanie się do skutków zmian klimatu 6) zarządzanie i informacja w zakresie klimatu W ramach obecnej perspektywy finansowej Programu LIFE możliwe jest dofinansowanie, oprócz projektów tradycyjnych- podobnych do tych w ubiegłych perspektywach Programu LIFE, również projektów zintegrowanych oraz pomocy technicznej. Projekty tradycyjne są projektami tożsamymi do projektów, które dotychczas mogły uzyskać finansowanie ze środków Komisji Europejskiej. Ich głównym celem jest rozwiązanie, bądź przyczynienie się do rozwiązania zidentyfikowanego problemu środowiskowego. Projekty muszą wpisywać się w zakres programu i jednocześnie spełniać odpowiednio warunek projektu demonstracyjnego, pilotażowego, dotyczącego najlepszych praktyk, czy informacyjnego w zależności od wybranego obszaru tematycznego. Zgodnie z dokumentami programowymi LIFE Wnioskodawcy mogą ubiegać się o dofinansowanie ze środków Komisji Europejskiej na realizację projektów w wysokości standardowo do 60% kosztów kwalifikowanych, a w przypadku projektów przyrodniczych służących gatunkom i siedliskom priorytetowym do 75%. Polscy Wnioskodawcy planujący realizację projektu LIFE na obszarze Polski mogą dodatkowo ubiegać się o współfinansowanie projektu ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Dofinansowanie pozwala uzupełnić budżet projektu nawet do 95% kosztów kwalifikowanych (w przypadku państwowych jednostek budżetowych do 100%). Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) będzie pełnił funkcję krajowego punktu kontaktowego dla programu LIFE. Szczegółowe informacje dotyczące zasad przygotowania wniosków publikowane będą na stronie NFOŚiGW. Strona 127

128 8. Spis tabel Tabela 1. Struktura użytkowania terenu Gminy Oleśnica Tabela 2. Liczba ludności na terenie gminy Oleśnica w latach (dane GUS) Tabela 3. Struktura wiekowa na terenie gminy Oleśnica w latach (dane GUS) Tabela 4. Podmioty gospodarki narodowej w gminie Oleśnica w latach Tabela 5. Rodzaje działalności gospodarczych na terenie gminy Oleśnica na koniec 2015r Tabela 6. Struktura gospodarstw rolnych na terenie gminy Oleśnica Tabela 7. Wyniki pomiarów na stanowisku pomiarowym Oleśnica ul. Brzozowa za rok 2014 i Tabela 8. Klasyfikacja stref w ramach oceny jakości powietrza w strefie dolnośląskiej za rok 2014 i Tabela 9. Wielkość emisji CO 2 i zużycie energii w gminie Oleśnica w 2013r. wg podsektorów Tabela 10. Generalny Pomiar Ruchu na odcinkach dróg krajowych i wojewódzkich w obrębie punktów pomiarowych na terenie gminy Oleśnica Tabela 11. Zakłady produkcyjne na terenie gminy Oleśnica posiadające pozwolenie na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza z instalacji Tabela 12. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Ochrona klimatu i jakości powietrza Tabela 13. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku w zależności od rodzaju terenu objętego ochroną akustyczną na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku [18] Tabela 14. Identyfikacja obszarów, na których występują przekroczenia wartości dopuszczalnych hałasu samochodowego i kolejowego Tabela 15. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Zagrożenie hałasem Tabela 16. Urządzenia radiokomunikacyjne zlokalizowane na terenie gminy Oleśnica, będące źródłem promieniowania elektromagnetycznego Tabela 17. Wyniki pomiarów PEM na terenie miasta Oleśnica przy ul. Klonowej za rok Tabela 18. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Pole elektromagnetyczne Tabela 19. Charakterystyka i ocena stanu JCWPd na obszarze gminy Oleśnica Tabela 20. Wyniki monitoringu diagnostycznego na terenie JCWPd 93 w 2015r Tabela 21. Klasyfikacja jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych zlokalizowanych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych w 2015 rok na terenie JCWPd Tabela 22. Charakterystyka i ocena stanu JCWPrz na obszarze gminy Oleśnica Tabela 23. Aktualna ocena stanu JCWPrz na obszarze gminy Oleśnica Tabela 24. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Gospodarowanie wodami Tabela 25. Wykaz ujęć oraz decyzji ustanawiających strefy ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęć wód podziemnych Tabela 26. Charakterystyka zaopatrzenia w wodę na terenie gminy Oleśnica w latach Tabela 27. Charakterystyka odprowadzania ścieków z terenu gminy Oleśnica w latach Tabela 28. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Gospodarka wodno-ściekowa Tabela 29. Charakterystyka udokumentowanych złóż kopalin na terenie Gminy Oleśnica Tabela 30. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Zasoby geologiczne Tabela 31. Wyniki badań prób gleb pobranych na terenie obszaru Natura 2000 Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego Tabela 32. Wyniki badań prób gleb pobranych na terenie wokół składowiska odpadów w m. Smolna Gręboszyce Tabela 33. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Gleby Tabela 34. Ilość odebranych odpadów [Mg] z terenu gminy Oleśnica w latach Tabela 35. Ilość zebranych odpadów [Mg] w punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych z terenu Gminy Oleśnica w latach Strona 128

129 Tabela 36. Poziomy redukcji, recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami odpadów wytworzonych na terenie Gminy Oleśnica w latach Tabela 37. Koszty poniesione na dofinansowanie usuwania wyrobów zawierających azbest w latach na terenie miasta i gminy Oleśnica Tabela 38. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów Tabela 39. Zinwentaryzowane gatunki zwierząt występujące na terenie gminy Oleśnica Tabela 40. Zinwentaryzowane siedliska przyrodnicze występujące na terenie gminy Oleśnica Tabela 41. Korytarze ekologiczne występujące na terenie gminy Oleśnica Tabela 42. Formy ochrony przyrody na terenie gminy Oleśnica Tabela 43. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Zasoby przyrodnicze Tabela 44. Analiza SWOT dla obszaru interwencji Zagrożenia poważnymi awariami Tabela 45. Harmonogram realizacji zadań własnych wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica na lata z perspektywą na lata Tabela 46. Harmonogram realizacji zadań monitorowanych wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica na lata z perspektywą na lata Tabela 47. Wskaźniki monitorowania Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Oleśnica Spis rysunków Rysunek 1. Położenie Gminy Oleśnica na tle podziału administracyjnego Polski Rysunek 2. Lokalizacja gminy Oleśnica względem gmin sąsiednich Rysunek 3. Położenie Gminy Oleśnica względem mezoregionów fizyczno geograficznych Rysunek 4. Mapa pokrycia terenu Gminy Oleśnica Rysunek 5. Sieć komunikacyjna na terenie gminy Oleśnica Rysunek 6. Zasięg występowania JCWPd względem obszaru gminy Oleśnica Rysunek 7. Zasięg występowania GZWP względem gminy Oleśnica Rysunek 8. Zasięg występowania JCWPrz względem obszaru gminy Oleśnica Rysunek 9. Złoża kopalin i obszary górnicze na terenie gminy Oleśnica Strona 129

130 10. Wykorzystane opracowania i akty prawne Wykaz aktów prawnych [1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2016r., poz. 672 tekst jednolity ze zm.) [2] Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2016r., poz. 353 tekst jednolity ze zm.) [3] Ustawa z dnia 5 stycznia 2011r. o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U nr 32 poz. 159) [4] Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz. U. z 2015r., poz. 469 tekst jednolity ze zm.); [5] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015r., poz tekst jednolity ze zm.); [6] Ustawa z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. 2015r., poz. 909 tekst jednolity z późn. zm.) [7] Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. 2015r., poz tekst jednolity ze zm.) [8] Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz. U. 2015r., poz. 774 ze zm.) [9] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. nr z 2013r., poz. 21 tekst jednolity ze zm.) [10] Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2015r., poz. 87) [11] Ustawa z dnia 13 września 1996r. o utrzymania czystości i porządku w gminach (Dz. U. 2016r. poz. 250 tekst jednolity ze zm.) [12] Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 2015r., poz. 196 tekst jednolity ze zm.) [13] Ustawa z dnia 11 lipca 2014r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014r., poz. 1101) [14] Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2014r., poz tekst jednolity ze zm.) [15] Ustawa z dnia 6 grudnia 2006r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. 2016r., poz. 383 tekst jednolity) [16] Ustawa z dnia 20 lipca 1991r. o inspekcji ochrony środowiska (Dz. U. z 2013r., poz. 686 ze zm.) [17] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012r., poz. 1031) [18] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2014r., poz. 112 tekst jednolity ze zm.) [19] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. 2003r., Nr 192, poz. 1883). [20] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. 2016r., poz. 71 tekst jednolity) [21] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochronie gatunkowej roślin (Dz. U. z 2014r., poz. 1409) [22] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz. U. z 2014, poz. 1408) [23] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014r., poz. 1348) Strona 130

131 [24] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. z 2014r., poz tekst jednolity) [25] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz.U. 2002, nr 165, poz. 1359) [26] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2014r., poz. 1800) [27] Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 sierpnia 2012r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. 2012, poz. 977 ze zm.). Bibliografia: 1) Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Oleśnickiego, 2008r.; 2) Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31 XII 2014r., Państwowy Instytut Geologiczny, Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, 2015r. 3) Długookresowa strategia rozwoju kraju Polska Trzecia fala nowoczesności, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, 2013r. 4) Krajowy plan gospodarki odpadami 2014, Warszawa, 2015r. 5) Krajowy Program Ochrony Powietrza w Polsce do roku 2020, Ministerstwo Środowiska, 2015r. 6) Mapa akustyczna dróg krajowych na terenie województwa dolnośląskiego (zadanie 3), Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, 2012r. 7) Program Ochrony Środowiska przed hałasem dla województwa dolnośląskiego na lata ) Monitoring chemizmu gleb ornych w Polsce w latach , Instytut Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, zleceniodawca Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa, 2012r. 9) Monitoring pól elektromagnetycznych, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, 2015r. 10) Ocena jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych w ramach monitoringu operacyjnego stanu chemicznego wód podziemnych w 2015 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, 2015r. 11) Klimat akustyczny w wybranych punktach województwa dolnośląskiego w roku 2013, WIOŚ Wrocław 12) Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego za rok 2015, WIOŚ Wrocław, 2014r. 13) Opracowania analizy presji i wpływów zanieczyszczeń antropogenicznych w szczegółowym ujęciu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych dla potrzeb opracowania programów działań i planów gospodarowania wodami 14) Opracowanie ekofizjograficzne na potrzeby studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica 15) Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego 2012, Wrocław ) Plan gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata , Poznań, ) Plan gospodarowania wodami dla dorzecza Odry, 18) Plan zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego, perspektywa ) Polityka energetyczną Polski do 2030 roku, Ministerstwo Gospodarki, 2009r. 20) Program ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz Plan działań na lata , Ministerstwo Środowiska, 2014r. 21) Program małej retencji wodnej w województwie dolnośląskim 22) Plan działań krótkoterminowych z uwagi na ryzyko wystąpienia przekroczenia poziomów substancji w powietrzu - Uchwała nr XV/353/15 sejmiku województwa dolnośląskiego z dnia 29 października 2015 r. Strona 131

132 23) Program ochrony powietrza dla strefy dolnośląskiej z uwagi na przekroczenie poziomu docelowego arsenu w powietrzu - Uchwała nr xv/351/15 sejmiku województwa dolnośląskiego z dnia 29 października 2015 r. 24) Wojewódzki Program Ochrony Środowiska województwa dolnośląskiego na lata z perspektywą do 2021 roku 25) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko , Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, 2014r. 26) Program Wodno Środowiskowy Kraju, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Warszawa, 2010r. 27) Raport o stanie chemicznym oraz ilościowym jednolitych części wód podziemnych w dorzeczach w podziale na 161 i 172 JCWPd, stan na rok ) Rejestr zdarzeń o znamionach poważnej awarii i zdarzeniach awarii, za rok 2010, 2011, 2012, 2013, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa, r. 29) Sprawozdanie z wykonania Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych za 2014 rok, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Warszawa, 2015r. 30) Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki Dynamiczna Polska 2020, Ministerstwo Gospodarki, 2013r. 31) Strategia rozwoju transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku), Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, 2013r. 32) Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata , Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2012r. 33) Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko, Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Środowiska, 2014r. 34) Strategia Rozwoju Kraju 2020, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, 2012r. 35) Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego ) Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030, Ministerstwo Środowiska, 2013r. 37) Strategia rozwoju powiatu oleśnickiego na lata z perspektywą do roku ) Strategia Rozwoju Gminy Oleśnica na lata ) Wieloletnia Prognoza Finansowa na lata i , Gmina Oleśnica 40) Wytyczne do opracowania wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska, Ministerstwo Środowiska, 2015r. 41) Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Oleśnica, 2012 aktualizacja 2015r. 42) Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica, 2009 Strona 132

133 BIP / STANOWIENIE AKTÓW PUBLICZNOPRAWNYCH / Rozporządzenia dot. stref ochronnych ujęć wód Rozporządzenia dot. stref ochronnych ujęć wód STANOWIENIE AKTÓW PUBLICZNOPRAWNYCH Rozp. nr 1/2007 w spr. ust. strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej dla m. Twardogóry "Sosnówka Brzezinka", na terenie gmin: Twardogóra, Dobroszyce i Oleśnica, powiat oleśnicki, woj. dolnośląskie 15 lutego 2007 (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z dnia r. nr 58, poz.616) ROZPORZĄDZENIE NR 1/2007 DYREKTORA REGIONALNEGO ZARZĄDU GOSPODARKI WODNEJ WE WROCŁAWIU z dnia 15 lutego 2007 roku w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej dla m. Twardogóry Sosnówka Brzezinka, na terenie gmin: Twardogóra, Dobroszyce i Oleśnica, powiat oleśnicki, województwo dolnośląskie Na podstawie art. 58 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, Nr 267, poz.2255 oraz z 2006 Nr 170 poz i Nr 227 poz. 1658) zarządza się, co następuje: 1. Ustanawia się, strefę ochronną ujęcia wody podziemnej z utworów czwartorzędowych Sosnówka Brzezinka. 2. Strefę ochronną ujęcia wody stanowią: 1) tereny ochrony bezpośredniej, dla poszczególnych studni: a) nr 1z o powierzchni 480 m2, przedstawiony na załączniku nr 1 do rozporządzenia, b) nr 2 o powierzchni 400 m2, przedstawiony na załączniku nr 2 do rozporządzenia, c) 2Aw o powierzchni 527 m2, przedstawiony na załączniku nr 2 do rozporządzenia, d) nr S 3 i S 3Aw i o powierzchni 480 m2, przedstawiony na załączniku nr 3 do rozporządzenia; 2) tereny ochrony pośredniej: a) o powierzchni 21,0 km2, przedstawiony na załącznikach nr 4 i 5 do rozporządzenia, b) o zaostrzonych warunkach ochrony o powierzchni 8325 m2, przedstawiony na załącznikach nr 3 i 5 do rozporządzenia Na terenach ochrony bezpośredniej ujęcia wody zabronione jest użytkowanie gruntów do celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia wody / 1/4

134 BIP / STANOWIENIE AKTÓW PUBLICZNOPRAWNYCH / Rozporządzenia dot. stref ochronnych ujęć wód 2. Na terenach ochrony bezpośredniej ujęcia wody należy: 1) odprowadzać wody opadowe w sposób uniemożliwiający przedostawanie się ich do urządzeń służących do poboru wody; 2) zagospodarować teren zielenią; 3) odprowadzać poza granicę terenu ochrony bezpośredniej ścieki z urządzeń sanitarnych przeznaczonych do użytku osób zatrudnionych przy obsłudze urządzeń służących do poboru wody; 4) ograniczyć do niezbędnych potrzeb przebywanie osób niezatrudnionych przy obsłudze urządzeń służących do poboru wody. 3. Tereny ochrony bezpośredniej należy ogrodzić i oznakować tablicami zawierającymi informacje o ujęciu wody podziemnej i zakazie wstępu osobom nieupoważnionym, umieszczonych w sposób przedstawiony na załącznikach nr 1, 2 i 3 do rozporządzenia Na terenie ochrony pośredniej zabrania się: 1) lokalizowania nowych ujęć wody (nie dotyczy rozbudowy ujęcia wody Sosnówka Brzezinka ); 2) wydobywania kopalin; 3) wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi; 4) lokalizowania cmentarzy oraz grzebania zwłok zwierzęcych; 5) lokalizowania składowisk odpadów komunalnych, niebezpiecznych, innych niż niebezpieczne i obojętne oraz obojętnych; 6) rolniczego wykorzystania ścieków; 7) przechowywania lub składowania odpadów promieniotwórczych; 8) lokalizowania magazynów produktów ropopochodnych, a także rurociągów do ich transportu; 9) budowy dróg krajowych i wojewódzkich oraz torów kolejowych; 10) lokalizowania zakładów przemysłowych oraz ferm chowu i hodowli zwierząt. 2. Na terenie ochrony pośredniej o zaostrzonych warunkach ochrony dodatkowo zabrania się: 1) stosowania nawozów sztucznych i naturalnych; 2) stosowanie środków ochrony roślin poza dopuszczonymi do stosowania w strefach ochronnych ujęć wody; 3) urządzania parkingów, obozowisk oraz kąpielisk; 4) mycia pojazdów mechanicznych; 5) wykonywania robót melioracyjnych, wykopów ziemnych i odwodnień budowlanych, poza robotami związanymi z modernizacją sieci wodociągowych. 3. Granice terenów ochrony pośredniej należy oznakować tablicami informacyjnymi, zgodnie z lokalizacją przedstawioną na załącznikach nr 3 i 4 do rozporządzenia. 5. Znosi się strefy ochronne ujęć wody dla miasta Twardogóry: 1) strefę ochronną dla studni nr 1z na terenie gminy Oleśnica składającą się z terenu ochrony bezpośredniej, oraz terenów ochrony pośredniej wewnętrznej i zewnętrznej, ustanowioną decyzją Starosty Oleśnickiego nr OS.62100/3/99 z dnia 22 lipca 1999 r. p. II, III i IV; 2) strefę ochronną dla studni nr S 3 i S 3Aw ujęcia wody w Sosnówce, zlokalizowanego na terenie gminy Dobroszyce, składającą się z terenu ochrony bezpośredniej, ustanowioną decyzją Starosty Oleśnickiego nr OS.6223s/40/2003 z dnia 24 lipca 2003 r. 6. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego. UZASADNIENIE: / 2/4

135 BIP / STANOWIENIE AKTÓW PUBLICZNOPRAWNYCH / Rozporządzenia dot. stref ochronnych ujęć wód Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Twardogóra ul. Wrocławska 15, na podstawie pełnomocnictwa Burmistrza Miasta i Gminy Twardogóry, zwrócił się do Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z Wnioskiem o ustanowienie strefy ochronnej ujęcia wody Sosnówka Brzezinka zaopatrującego w wodę miasto Twardogóra, na terenie gmin Twardogóra, Dobroszyce i Oleśnica. Ujęcie eksploatuje 5 studni wieku czwartorzędowego, zlokalizowanych w trzech grupach otworów położonych pomiędzy miejscowościami Sosnówka i Brzezinka: 1z, 2 i 2Aw oraz S 3 i S 3Aw, w ramach zasobów zatwierdzonych w kat. B w ilości 202,0 m3/h, decyzją Prezesa Centralnego Urzędu Geologii nr KDH/013/3084/B/69 z dnia 27.XII.1969 r. Na pobór wód z ujęcia Sosnówka Brzezinka Gmina Wiejsko Miejska Twardogóra ma pozwolenia wodnoprawne wydane dla poszczególnych grup otworów: Dla studni 1z: Qex = 100 m3/h (decyzja Starosty Oleśnickiego z dnia 26 lutego 2001 r. nr OS. 6223/59/2000/01) Dla studni 2 i 2AW: Qmax h = 155 m3/h (decyzja Starosty Oleśnickiego z dnia 20 września 2005 r. nr SR. 6223/28/2005 i postanowienie Starosty Oleśnickiego z dnia 07 października 2005 r. nr SR. 6223/28.2/2005) Dla studni S 3 i S 3Aw: Q = 65 m3/h dla każdej ze studni przy eksploatacji naprzemiennej (decyzja Starosty Oleśnickiego z dnia 16 czerwca 2003 r. nr OS. 6223/33/2003). Wydane pozwolenia wodnoprawne zezwalają na pobór wód z ujęcia w ilości 320 m3/h, czyli przekraczają ustalone zasoby eksploatacyjne o 58%. Zapotrzebowanie na wodę dla ujęcia określone zostało przez Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Twardogórze w ilości 64 m3/h na rok Ujęcie Sosnówka Brzezinka eksploatuje miedzymorenowy czwartorzędowy poziom wodonośny. Obszar wyznaczony 25 letnim dopływem wody do ujęcia leży na terenie lasów i niemal w całości przykryty jest warstwą glin o miąższości ca 10,9 m. Jedynie w rejonie otworów nr S 3 i S 3Aw brak jest warstwy izolującej, tutaj zanieczyszczenia z powierzchni mogą bezpośrednio przenikać do warstwy wodonośnej. Dla ochrony ujęcia przed zanieczyszczeniem konieczna jest jego ochrona przez wyznaczenie terenu ochrony pośredniej, obejmującego obszar wyznaczony 25 letnim dopływem wody do ujęcia, na którym wprowadzone są zakazy dotyczące użytkowania gruntu. Na obszarze obejmującym rejon okna hydrogeologicznego, w rejonie otworów nr S 3 i S 3Aw, wydzielono teren ochrony pośredniej o zaostrzonych warunkach ochrony, o powierzchni 8325 m2, na którym wprowadzono dodatkowe zakazy dotyczące użytkowania gruntu, dla zapewnienia pełnej ochrony warstwy wodonośnej. Podstawą do ustanowienia strefy ochronnej ujęcia były: Wniosek o ustanowienie strefy ochronnej ujęcia wody Sosnówka Brzezinka, złożony przez Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Twardogóra ul. Wrocławska 15; Dodatek nr 6 do dokumentacji hydrogeologicznej ujęcia wody podziemnej z utworów czwartorzędowych (strefa ochronna) opracowany przez mgr Martę Uścieńską w styczniu 2006 r.; Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia wód podziemnych z utworów czwartorzędowych z projektem robót hydrogeologicznych dla obiektu Twardogóra, opracowany przez Przedsiębiorstwo Hydrogeologiczne we Wrocławiu, 1969 r. W związku ze zniesieniem stref ochronnych ujęcia wody dla miasta Twardogóra ustanowionych decyzjami Starosty Oleśnickiego: nr OS.62100/3/99 z dnia 22 lipca 1999 r. p. II, III i IV, nr OS.6223s/1/01 z dnia 26 lutego 2001 r. (termin ważności upłynął 31 grudnia 2005 r.), nr OS.6223s/40/2003 z dnia 24 lipca 2003 r., które stały się bezprzedmiotowe, powinno nastąpić stwierdzenie ich wygaśnięcia przez organ, który je wydał w pierwszej instancji, o powyższym fakcie Dyrektor RZGW we Wrocławiu powiadomi Starostę Oleśnickiego / 3/4

136 BIP / STANOWIENIE AKTÓW PUBLICZNOPRAWNYCH / Rozporządzenia dot. stref ochronnych ujęć wód Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie (tekst jednolity: Dz. U. Nr 80 z 2001 r. poz. 872), projekt rozporządzenia został uzgodniony z Wojewodą Dolnośląskim (pismo nr. SR.I. 0717/14/07 z dnia r.). «««powrót / 4/4

137 (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z dnia r. poz. 4296) ROZPORZĄDZENIE NR 39/2015 DYREKTORA REGIONALNEGO ZARZĄDU GOSPODARKI WODNEJ WE WROCŁAWIU z dnia 21 października 2015 r. w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej w Oleśnicy - Ratajach i Dąbrowie Na podstawie art. 58 ust.1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r. poz. 469) zarządza się co następuje: 1. 1 Ustanawia się strefę ochronną ujęcia wody podziemnej z utworów czwartorzędowych w Oleśnicy - Ratajach i Dąbrowie gm. Oleśnica, pow. oleśnicki, woj. dolnośląskie zwaną dalej strefą ochronną". 2. Strefę ochronną ujęcia stanowią: 1) teren ochrony bezpośredniej dla studni: a) nr Be-3 o powierzchni 0,0576 ha, przedstawiony w załączniku nr 1do rozporządzenia i zlokalizowany na działce nr 19.3/1, obręb Rataje, b) nr Be-4 o powierzchni 0,0498 ha, przedstawiony w załączniku nr 2 do rozporządzenia i zlokalizowany na działce nr 90/1, obręb Dąbrowa; 2) teren ochrony pośredniej o powierzchni 66,48 ha przedstawiony w załączniku nr 3 do rozporządzenia, obejmujący obszar zlokalizowany na działkach ewidencyjnych określonych w załączniku nr 4 do rozporządzenia i opisany w załączniku nr 5 do rozporządzenia Na terenie ochrony bezpośredniej obowiązują zakazy i nakazy, o których mowa w art. 53 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne. 2. Teren ochrony bezpośredniej należy ogrodzić a jego granice oznaczyć zgodnie z art. 53 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne. 3. Loklizację tablic informacyjnych określają załączniki nr 1 i nr Na terenie ochrony pośredniej zabrania się: 1) wprowadzania ścieków do wód lub ziemi, z wyjątkiem wód opadowych i roztopowych, spełniających warunki i wymogi zgodnie z obowiązującymi przepisami; 2) lokalizowania i rozbudowy zakładów przemysłowych, zakwalifikowanych do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko; 3) lokalizowania magazynów produktów ropopochodnych i innych substancji chemicznych oraz rurociągów do ich transportu, poza stacjami paliw i zbiornikami naziemnymi; 4) rolniczego wykorzystania ścieków; 5) stosowania nawozów mineralnych i naturalnych w dawkach przekraczających 170 kg azotu całkowitego na 1ha użytków rolnych w ciągu roku; 6) wydobywania kopalin; 7) stosowania środków ochrony roślin, które według zezwolenia na wprowadzanie środków ochrony roślin do obrotu są klasyfikowane jako niebezpieczne dla środowiska; 8) urządzania parkingów. 2. Granice terenu ochrony pośredniej należy oznaczyć zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne. 3. Lokalizację tablic informacyjnych określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

138 4. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego. Z-ca Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu Barbara Mońka

139 Uzasadnienie Podstawą do wydania Rozporządzenia nr 39/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 21 października 2015 r. był wniosek o ustanowienie strefy ochronnej dla ujęcia wody podziemnej Be-3" i Be-4 w rejonie m. Dąbrowa, przedłożony przez progeo Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu w imieniu właściciela ujęcia wody Miejskiej Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Oleśnicy, przy ul. 11-go Listopada 17, wraz z Dodatkiem do dokumntacji hydrogeologicznej ujęcia wód podziemnych z utworów czwartorzędowych dla potrzeb ustanowienia strefy ochronnej studni Be-3 i Be-4 dla miasta Oleśnica. Ujęcie wody podziemnej w Oleśnicy - Ratajach (studnia Be-3) i Dąbrowie (studnia Be-4) jest jednym ze źródeł zaopatrujących miasto i gminę Oleśnica w wodę do spożycia. Woda z ujęcia wykorzystywana jest przez gospodarstwa domowe i zakłady produkcyjne. Ujęcie składa się z dwóch studni wierconych Be-3 (studnia awryjna) i Be-4 ujmujących czwartorzędowy poziom wodonośny. Ujęcie posiada zatwierdzone zasoby eksploatacyjne w wysokości 79 m 3 /h, przy depresji 11,0 m. Zasoby te zostały zatwierdzone decyzją nr KDH/013/3101/B/70 z dnia r. Pozwolenie wodnoprawne na pobór wody podziemnej w ilości Q max = 480 m 3 /h wydał Starosta Oleśnicki decyzją nr SR.6223/20/2006 z dnia r. Ujęcie wody podziemnej w Oleśnicy - Ratajach (Be-3) i Dąbrowie (Be-4) położone jest w kierunku północno - zachodnim od zwartej zabudowy miasta Oleśnica. Studnie otoczone są polami, które wykorzystywane są rolniczo. W bezpośredniej okolicy brak jest zakładów przemysłowych. W odległości około 200 m na północ od otworu Be-4 przebiega droga ekspresowa S8. W odległości około 50 m na wschód od otworu Be-3 przebiega nasyp kolejowy. W trakcie wierceń otworów studziennych Be-3 i Be-4 pod warstwą gleby stwierdzono piaski drobnoziarniste z domieszką żwiru. W otworze Be-3 piaski podścielone są gliną zwałową. Poniżej zafiltrowanej warstwy występują trzeciorzędowe skały ilaste. Pakiet glin stanowiący naturalną barierę ochronną przed migracją zanieczyszczeń w głąb warstwy wodonośnej nie jest wystarczającej miąższości, aby w pełni zabezpieczyć poziom użytkowy. Ujęcie zasilane jest przede wszystkim poprzez infiltrację opadów atmosferycznych w głąb warstwy wodonośnej. Ujmowany poziom wodonośny występuje na głębokości około 18,5-45 m p.p.t. Ujęcie do dnia 31 grudnia 2012 roku posiadało strefę ochronną składającą się z terenu ochrony bezpośredniej i pośredniej, ustanowioną decyzją Wojewody Wrocławskiego nr OŚ.I.62100/14/98 z dnia r. W związku z wygaśnięciem strefy ochronnej dla ujęcia wody podziemnej w Oleśnicy - Ratajach i Dąbrowie, zachodzi potrzeba ponownego ustanowienia strefy w celu kontynuacji dotychczasowej ochrony ujęcia. Ochroną jakościową i ilościową należy objąć zasoby wodne z terenu zasilania ujęcia obejmującego 25 letni czas wymiany wody w warstwie wodonośnej. Na terenie wyznaczonego obszaru zasobowego ujęcia jedynymi potencjalnymi ogniskami zanieczyszczeń mogą być intensywnie nawożone pola uprawne oraz droga ekspresowa S8. Dotychczasowa strefa ochronna obowiązywała przez ponad 10 lat i przez ten okres jakość wody nie uległa pogorszeniu. W dalszym ciągu pobierana woda wymaga tylko prostych zabiegów uzdatniających przed zatłoczeniem jej do sieci. W związku z powyższym nadrzędnym celem ustanawiania strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej jest zapewnienie odpowiedniej jakości i ilości ujmowanej wody. W celu ochrony ilościowej zasobów wodnych ujęcia wprowadzono zakaz wydobywania kopalin. Ze względu na występowanie na obszarze strefy gruntów rolnych ochrona jakości wody wymaga wprowadzenia zakazu w stosowaniu środków ochrony roślin niebezpiecznych dla środowiska, stosowania nawozów mineralnych i naturalnych w dawkach przekraczających 170 kg azotu całkowitego na 1 ha użytków rolnych oraz rolniczego wykorzystania ścieków. W związku z przebiegająca przez teren ochrony pośredniej drogą ekspresową nr S8 wymagany jest również zakaz wprowadzania nieoczyszczonych ścieków do wód lub ziemi z wyjątkiem, wód opadowych i roztopowych spełniających warunki i wymogi zgodnie z obowiązującymi przepisami, Pozostałe zakazy mają przeciwdziałać pogorszeniu się jakości wody. Ze względu na to zastosowano zakaz lokalizowania magazynów produktów ropopochodnych i rurociągów do ich transportu poza stacjami paliw i zbiornikami naziemnymi oraz lokalizowania zakładów przemysłowych zaliczonych do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. Zakaz urządzania parkingów posiada charakter profilaktyczny.

140 Zgodnie z art. 59 ust.2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 31, poz. 206), projekt rozporządzenia został uzgodniony z Wojewodą Dolnośląskim pismem nr NK-OP z dnia r.

141 (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z dnia r. poz.4750) ROZPORZĄDZENIE NR 16/2016 DYREKTORA REGIONALNEGO ZARZĄDU GOSPODARKI WODNEJ WE WROCŁAWIU z dnia 19 października 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej w Oleśnicy - Ratajach i Dąbrowie, gm. Oleśnica, pow. oleśnicki, woj. dolnośląskie Na podstawie art. 58 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r., poz. 469 z późn. zm. 1) ) zarządza się, co następuje: 1. W rozporządzeniu nr 39/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 21 października 2015 r. w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej w Oleśnicy - Ratajach i Dąbrowie, gmina Oleśnica, powiat oleśnicki, województwo dolnośląskie (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2015 r. poz. 4296) wprowadza się następujące zmiany: 1) w 3 ust 1: a) pkt 1 otrzymuje brzmienie: 1) wprowadzania ścieków do wód lub ziemi, z wyjątkiem wód opadowych lub roztopowych, spełniających warunki i wymogi zgodnie z obowiązującymi przepisami;, b) pkt 3 otrzymuje brzmienie: 3) lokalizowania magazynów produktów ropopochodnych oraz rurociągów do ich transportu, poza stacjami paliw i zbiornikami naziemnymi;, c) pkt 5 otrzymuje brzmienie: 5) stosowania nawozów mineralnych w dawkach przekraczających 170 kg azotu całkowitego na 1 ha użytków rolnych w ciągu roku;. 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. p.o. Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu Teresa Szczerba 1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2015 r. poz. 1590, 1642 i 2295 oraz z 2016 r. poz. 352 i 1250.

142 Uzasadnienie W wyniku przeprowadzenia kontroli Rozporządzenia nr 39/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 21 października 2015 r. w sprawie ustanowienia strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej w Oleśnicy - Ratajach i Dąbrowie, gm. Oleśnica, pow. oleśnicki, woj. dolnośląskie, Minister Środowiska, pismem z dnia 01 września 2016 r. znak DP-III MD wezwał Dyrektora RZGW we Wrocławiu do dokonania stosownych zmian w przepisach wskazanego rozporządzenia. Proponowane zmiany zapisów zostały uwzględnione w treści niniejszego rozporządzenia w zakresie wykreślenia z 3 ust. 1 pkt 5 sformułowania i naturalnych" oraz zastąpieniem w 3 ust. 1 pkt 1 spójnika i" spójnikiem lub". Odnośnie zmiany zapisu zakazu w 3 ust. 1 pkt 3 dotyczącego lokalizowania magazynów produktów ropopochodnych i innych substancji chemicznych oraz rurociągów do ich transportu, poza stacjami paliw i zbiornikami naziemnymi, po konsultacji telefonicznej i mailowej z Właścicielem ujęcia wody tj. Miejską Gospodarką Komunalną Sp. z o.o. w Oleśnicy ustalono, że wykreśla się zwrot i innych substancji chemicznych". Zgodnie z art. 59 ust. 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2015 r., poz. 525 z późn. zm.), projekt rozporządzenia został uzgodniony z Wojewodą Dolnośląskim pismem nr NK-OP MW z dnia 10 października 2016 r.

143 Załącznik Nr 1 do Rozporządzenia Nr 39/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 21 października 2015 r. Mapa zasięgu terenu ochrony bezpośredniej ujęcia wody podziemnej w Oleśnicy - Ratajach

144 Załącznik Nr 2 do Rozporządzenia Nr 39/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 21 października 2015 r. Mapa zasięgu terenu ochrony bezpośredniej ujęcia wody podziemnej w Dąbrowie

145 Załącznik Nr 3 do Rozporządzenia Nr 39/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 21 października 2015 r. Mapa zasięgu ochrony pośredniej ujęcia wody podziemnej w Oleśnicy - Ratajach i Dąbrowie

146 Załącznik Nr 4 do Rozporządzenia Nr 39/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 21 października 2015 r. Wykaz działek ewidencyjnych znajdujących się w obrębie wyznaczonego terenu ochrony pośredniej ujęcia wody podziemnej w Oleśnicy - Ratajach i Dąbrowie OBRĘB RATAJE - GMINA OLEŚNICA : 33.2, 33.1, 19.9, 19.8, 19.7, 19.6, 19.5, 19.4, 19.3/2, 19.3/1, 19.2/1, 19.2/2, 19.1, 5.1, 5.2, 19.10, OBRĘB DĄBROWA - GMINA OLEŚNICA : 229/2, 227/3, 227/2, 227/1, 227/4, 227/5, 113/1, 113/2, 112/2, 112/1, 111/1, 111/2, 110/1, 110/2, 109/2, 108/23, 108/22, 108/21, 108/15, 108/16, 108/17, 108/19, 108/12, 108/13, 108/14, 108/9, 108/10, 108/11, 108/8, 108/18, 108/7, 108/6, 108/5, 108/4, 108/3, 108/2, 90/1, 90/4, 90/3, 89/2, 89/1, 92/2, 92/1, 88, 93, 87/1, 87/3, 87/4, 94, 86/1, 86/2, 95/1, 95/3, 95/4, 85, 98/1, 98/2, 97/1, 97/2, 96/1, 96/2, 84, 83/5, 83/4, 83/3, 83/1, 223/1, 223/2, 82/1, 82/2, 81, 80, 79/3, 79/2, 79/1, 78.

147 Załącznik Nr 5 do Rozporządzenia Nr 39/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 21 października 2015 r. Opis przebiegu granicy terenu ochrony pośredniej ujęcia wody podziemnej w Oleśnicy - Ratajach i Dąbrowie Opis terenu ochrony pośredniej rozpoczęto od północno - wschodniego narożnika działki nr 78 i poprowadzono zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Granica od tego miejsca biegnie wzdłuż nasypu kolejowego po wschodniej granicy działek o nr 78, 79/3, 80, 81, 82/1, 223/1, 90/3, 5.2, 19.10, 33.19, Następnie granica dochodzi, po przecięciu działki nr 33.19, do południowego narożnika działki nr Tu granica załamuje się w kierunku północno - zachodnim i dalej biegnie granicą działki nr 33.2 do drogi (działka nr 229/2), którą przecina, kierując się do punktu położonego w południowym narożniku działki nr 113/1. Granica biegnie dalej w kierunku północno - zachodnim południową granicą działek o nr 113/1, 112/2, 112/1. Biegnąc przez działkę nr 112/1 granica przecina drogę ekspresową S8 i dalej biegnie wzdłuż drogi gruntowej granicą działek o nr 111/1, 111/2, 110/1, 109/2, 108/23 przez punkt położony w południowo - zachodnim narożniku działki nr 110/2. W zachodnim narożniku działki nr 108/23, na skrzyżowaniu dróg (drogi gruntowej z drogą utwardzoną prowadzącą do Jenkowic), granica skręca w kierunku północno - wschodnim i dalej biegnie wzdłuż drogi gminnej granicą działek o nr 108/23, 108/21, 108/17, 108/19, 108/12, 108/11, 108/18, 108/6, 108/4, 108/5. W północnym narożniku działki nr 108/5, położonym przy skrzyżowaniu dróg, granica skręca w kierunku południowo - wschodnim i dalej biegnie wzdłuż drogi, granicą działek o nr 108/5, 108/3, 108/2, 109/2 oraz fragmentem granicy działki nr 110/2 do najbliższego skrzyżowania. Dalej granica skręca w kierunku północno - wschodnim i przecina działkę o nr 227/1 do punktu położonego w zachodnim narożniku działki nr 98/2. Stąd granica biegnie wzdłuż drogi po północnej granicy działek o nr 98/2, 97/2, 96/1, 96/2, 84, 83/3, 83/4, 83/1, 223/2, 82/2, 81, 80, 79/1, 79/2, 78. Na koniec granica dobiega do północno wschodniego narożnika działki nr 78, skąd rozpoczęła swój bieg.

148

149

150