PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO Gimnazjum w Kaletach

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO Gimnazjum w Kaletach Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego jest zgodny z: Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83 poz.562) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Statutem szkoły Przedmiotowy system oceniania uwzględnia: I. Zasady oceniania. II. Kompetencje polonistyczne. III. Kryteria wymagań na poszczególne oceny. IV. Sposoby sprawdzania osiągnięć. V. Kryteria oceny wypowiedzi ustnych i pisemnych. I. Zasady przedmiotowego systemu oceniania 1. Każdą ocenę opatrujemy komentarzem ustnym lub pisemnym. Komentarz zawiera informacje dotyczące tego, czego się uczeń nauczył i wskazówki, jak podnieść i doskonalić swoje umiejętności polonistyczne. Przy ocenianiu dyktand, wypracowań, sprawdzianów językowych oprócz oceny wyrażonej stopniem stosuje się komentarz pisemny o charakterze motywująco wspierającym uwzględniający wskazówki do dalszej pracy. Przy innych formach sprawdzających wiedzę i umiejętności stosuje się komentarz słowny. 2. Prace klasowe i testy zapowiadamy z tygodniowym wyprzedzeniem. 3. Dłuższych, pisemnych prac domowych nie zadajemy z dnia na dzień. 5. Prace klasowe uczniowie piszą na papierze kancelaryjnym. 6. Prace klasowe wraz z testami przechowujemy w teczkach uczniowskich. 7. Uczeń ma obowiązek systematycznie i estetycznie prowadzić zeszyt przedmiotowy, posiadać kompletne notatki. 8. Pracą domową jest również przeczytanie lektury lub tekstu zamieszczonego w podręczniku. Za niewykonanie pracy uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. 9. Tytuły lektur i przewidywane terminy omawiania podajemy uczniom na początku roku szkolnego. 10. Przed omawianiem lektury uczniowie mogą pisać test sprawdzający

2 zakres znajomości treści. 11. Uczeń ma prawo dwa razy w semestrze zgłosić przed lekcją nieprzygotowanie do zajęć bez żadnych sankcji. 12. Mimo wykorzystanych szans, w pierwszym dniu po nieobecności spowodowanej chorobą lub przypadkiem losowym, uczeń nie ponosi żadnych sankcji z tytułu nieprzygotowania do zajęć. Zasady poprawiania ocen cząstkowych Uczeń może poprawić ocenę niedostateczną, jeżeli w terminie nie przekraczającym 2 tygodni przygotuje się do jej poprawy i zgłosi ten fakt nauczycielowi. Nauczyciel ustali dzień i godzinę dodatkowego, pozalekcyjnego spotkania. Po upływie dwóch tygodni możliwość taka wygasa. Poprawa będzie obejmowała przede wszystkim te zagadnienia, których uczeń poprzednio nie opanował. Odwołanie od oceny i tryb przeprowadzania egzaminu sprawdzającego W razie zastrzeżenia rodziców ( opiekunów prawnych)do oceny rocznej obowiązuje procedura określona przez statut szkoły. Odwołanie od oceny nie powoduje, że ta ocena jest ustalana administracyjnie. Zasady sprawdzania i oceniania osiągnięć ucznia w przypadku jego dłuższej nieobecności Uczeń, który z uzasadnionych powodów nie był obecny w szkole przez dłuższy czas, ustala z nauczycielem termin /nie dłuższy niż miesiąc i nie krótszy niż dwa tygodnie/ uzupełnienia zaległości, przedstawienia prac pisemnych i napisania sprawdzianów. Sposoby dokumentowania osiągnięć uczniów Wszystkie prace klasowe znajdują się w teczce przedmiotowej klasy. Wybrane prace literackie, samodzielne opracowanie zagadnień, ciekawe referaty bądź inne materiały przygotowane przez ucznia znajdą się na tablicach znajdujących się w sali lekcyjnej. Wymagania i zasady oceniania uczniów o szczególnych wymaganiach edukacyjnych Uczniowie o stwierdzonych dysfunkcjach nie będą oceniani pod względem poprawności ortograficznej i graficznej we wskazanych przez specjalistów zakresach, jednakże warunkiem takiego postępowania nauczyciela jest samodzielna praca ucznia w domu i przedstawianie wyników pracy na

3 zajęciach wyrównawczych w postaci wypełnionych ćwiczeń. Zasady te nie dotyczą sytuacji, w których znajomość określonych zasad pisowni wynika z ćwiczonych i sprawdzanych na bieżąco umiejętności gramatycznych /np. w klasie pierwszej -pisownia łączna i rozdzielna wyrazów z partykułą nie, pisownia imiesłowów/. SYSTEM MOTYWACYJNY I NAPRAWCZY: - uczeń mający trudności w nauce ma możliwość uzupełnia i wyrównywania braków poprzez pomoc nauczyciela przedmiotu, pomoc koleżeńską,uczestnictwo w dodatkowych zajęciach. Uczniowie, którzy wykazują szczególne uzdolnienia, będą dodatkowo oceniani za udział w konkursie polonistycznym, w wewnątrzszkolnych i zewnętrznych konkursach literackich, ortograficznych i recytatorskich. Zostaną również ocenieni za pracę w zespole redakcyjnym gazetki szkolnej,strony internetowej szkoły, wykonanie pomocy edukacyjnych, przygotowanie referatów i prezentacji zainteresowań czytelniczych. Waga poszczególnych ocen cząstkowych i ich wpływ na ocenę klasyfikacyjną Ocena semestralna i końcowa będzie stanowić wypadkową wszystkich średnich ocen, jednakże zadecydują o niej przede wszystkim stopnie zaznaczone kolorem czerwonym, obrazujące poziom językowych, literackich i kulturalnych sprawności ucznia. Stopnie z testów, prac klasowych, sprawdzianów, dyktand liczone są podwójnie. Ostateczną decyzję, jaka jest waga danej oceny, podejmuje nauczyciel. Zasady udostępniania do wglądu uczniom i ich rodzicom /opiekunom prawnym/ sprawdzonych i ocenionych pisemnych prac kontrolnych W trakcie omawiania każdej pracy klasowej uczeń otrzymuje swój sprawdzian do wglądu. Rodzice mogą przejrzeć prace dziecka podczas spotkania z nauczycielem przedmiotu w trakcie zebrań lub w czasie indywidualnej konsultacji. II. Kompetencje polonistyczne podlegające ocenie: 1. Słuchanie i mówienie. 2. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury. 3. Tworzenie własnego tekstu. 4. Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku.

4 5. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna. III. Kryteria wymagań na poszczególne oceny Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia wszystkie wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto wykazuje się wiedzą i umiejętnościami znacznie wykraczającymi poza program nauczania. 1. Słuchanie i mówienie: Uczeń potrafi w trakcie zajęć zbudować i wygłosić kilkuminutową wypowiedź poprawną językowo i charakteryzującą się wysokim poziomem merytorycznym. Celnie argumentuje, wykazując się erudycją interdyscyplinarną. Jest laureatem szkolnych konkursów recytatorskich. Wykazuje się umiejętnością głosowej interpretacji tekstu w ramach konkursów zewnętrznych: recytatorskich, krasomówczych. 2. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury. Samodzielnie i krytycznie analizuje i interpretuje teksty pozaprogramowe, dzieła ikonograficzne, muzyczne. Bezbłędnie odczytuje symbole kulturowe i aluzje literackie wpisane w teksty pozaprogramowe. 3. Tworzenie własnego tekstu. Podejmuje próby tworzenia wyżej zorganizowanych form wypowiedzi: eseju, recenzji. Tworzy własne teksty i publikuje je w gazetce szkolnej,na stronach internetowych lub w pismach młodzieżowych. Potrafi opracować projekt monograficzny lub badawczy. Podejmuje próby tworzenia własnych tekstów w ramach ogłaszanych konkursów zewnętrznych. 4. Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku. Współtworzy gazetkę szkolną, dokonując korekty językowej zamieszczonych w niej artykułów. Samodzielnie przygotowuje zadania konkursowe lub ciekawe ćwiczenia utrwalające kształcone umiejętności. 5. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna. Zna zasady ortografii i interpunkcji i dokumentuje je bezbłędnym

5 zapisem. Samodzielnie przygotowuje ćwiczenia, krzyżówki, diagramy. Jest laureatem szkolnych konkursów ortograficznych. Dokumentuje swą sprawność ortograficzną czołowym miejscem w konkursach zewnętrznych np. Powiatowym Konkursie Ortograficznym. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który w zakresie kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: 1. Słuchanie i mówienie: Buduje logiczne, spójne i poprawne merytorycznie wypowiedzi na określone tematy. Dyskutuje, polemizuje, przytacza trafne argumenty na uzasadnienie własnego stanowiska Dostrzega problem, zgłasza propozycje rozwiązania, wyciąga wnioski. Wykazuje się bardzo dobrą znajomością wszystkich lektur programowych. Wygłasza z pamięci fragmenty prozy lub poezji, dokonując głosowej interpretacji poprzez odpowiednią barwę głosu i intonację. Samodzielnie i krytycznie analizuje i interpretuje teksty, posługując się terminologią z zakresu teorii literatury. Sprawnie posługuje się wymaganymi programowo formami wypowiedzi: opis, opowiadanie, charakterystyka, streszczenie, sprawozdanie, głos w dyskusji. Wygłasza przemówienia, stosując figury retoryczne. Stosownie do sytuacji buduje wypowiedzenia mające charakter: perswazji, parafrazy, komentarza. 2. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury. Płynnie i bezbłędnie czyta, interpretując tekst poprzez właściwą intonację. Zna środki wyrazu typowe dla różnych dziedzin sztuki i umie odczytać ich funkcje. Potrafi krytycznie odczytać treść przekazów medialnych, w tym reklam. Sprawnie odczytuje informacje zawarte w aktach normatywnych, mapach, tabelach, wykresach. 3. Tworzenie własnego tekstu. Sprawnie redaguje pisemne formy wypowiedzi: notatka, opis, opis przeżyć wewnętrznych, charakterystyka, opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, list, dziennik, pamiętnik, streszczenie, rozprawka, wywiad. Wprowadza cytaty i poprawnie je zapisuje. Tworzy wzorcowe teksty użytkowe: ogłoszenia, instrukcje,

6 zawiadomienia, regulaminy, CV, list motywacyjny. Tworzy przypisy i bibliografię. Dokonuje oryginalnego przekładu intersemiotycznego dzieła literackiego, plastycznego i malarskiego. Sprawnie dokonuje różnorodnych operacji na tekście: streszcza, rozwija, dokonuje adaptacji, stylizacji, parafrazy. 4. Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku. Uczeń, tworząc teksty mówione i pisane, sprawnie i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę z zakresu: fleksji (części mowy odmienne i nieodmienne, osobliwości w odmianie, funkcje części mowy), składni (zdania, równoważniki, zdania pojedyncze, złożone, wielokrotnie złożone), słowotwórstwa (budowa słowotwórcza wyrazu, złożenia, zestawienia, zrosty, wulgaryzmy, neologizmy, zapożyczenia), frazeologii (rozumie znaczenie związków frazeologicznych, stosuje je w różnych formach wypowiedzi), fonetyki; 5. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna. Uczeń zna zasady ortograficzne i interpunkcyjne i potwierdza to bezbłędnym zapisem. Jest zwycięzcą szkolnych konkursów ortograficznych. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który w zakresie kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: 1. Słuchanie i mówienie. Słucha uważnie wypowiedzi i potrafi dokonać selekcji przekazywanych informacji. Tworzy poprawne składniowo i merytorycznie wypowiedzi wielozdaniowe. Bierze udział w dyskusji, popierając własne zdanie trafnie dobranymi argumentami. Poprawnie posługuje się wymaganymi programowo formami wypowiedzi. Dobrze zna treści lektur, wykorzystuje konteksty niezbędne do ich interpretacji. Bezbłędnie wygłasza z pamięci wiersze i fragmenty prozy. 2. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury. Uczeń czyta płynnie i bezbłędnie, ze zrozumieniem. Zna środki wyrazu literatury, teatru, filmu, mediów i umie odczytać ich

7 funkcje. Czyta teksty kultury na poziomie dosłownym, symbolicznym i przenośnym. Dostrzega konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury. Dostrzega wartości wpisane w teksty kultury. 3. Tworzenie własnego tekstu. Poprawnie redaguje pisemne formy wypowiedzi: opis, opowiadanie, streszczenie, rozprawka, sprawozdanie, charakterystyka, pamiętnik, wywiad. Tworzy teksty użytkowe: regulamin, list motywacyjny, list otwarty. Umiejętnie dokonuje operacji przekształcenia tekstu: streszcza, rozwija, dokonuje adaptacji i stylizacji. Dokonuje przekładu intersemiotycznego dzieła literackiego plastycznego i muzycznego. Świadomie i sprawnie posługuje się groteską, absurdem, komizmem, patosem tworząc własne teksty. 4. Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku. Uczeń, tworząc własne teksty, sprawnie posługuje się wiedzą z zakresu: fleksji(zna odmienne i nieodmienne części mowy i ich funkcje w zdaniu. składni (stosuje różne rodzaje wypowiedzeń i umie je nazwać). słowotwórstwa (złożenia, zrosty, zestawienia, neologizmy, zapożyczenia). frazeologii (zna znaczenie powszechnie przyjętych frazeologizmów i poprawnie je stosuje w wypowiedziach ustnych i pisemnych). 5. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna. Zna reguły ortograficzne i interpunkcyjne, dopuszcza się jeden błąd ortograficzny w tekście dyktanda. Zna mechanizm procesów fonetycznych (upodobnienia, uproszczenia, utrata dźwięczności w wygłosie wyrazu) i dokumentuje to bezbłędnym zapisem. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który w zakresie kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: 1. Słuchanie i mówienie: Słucha uważnie wypowiedzi i dokumentuje to, wskazując główną myśl i odpowiadając na pytania Zna treść lektur, umie odtworzyć najważniejsze wydarzenia. Buduje krótkie, logiczne wypowiedzi na temat lektury, filmu, różnych problemów codziennego życia, posługując się pojęciami literackimi i kulturowymi.

8 Potrafi określić swoje stanowisko i uzasadnić je. Wygłasza z pamięci fragmenty prozy i poezji. Umie zadawać pytania, znając wartość pytań otwartych i zamkniętych. Odróżnia fakty od opinii. Mówi w sposób zgodny z ogólnopolską normą wymowy. 2. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury. Potrafi odczytać znaczenie dosłowne i przenośne związków i wyrażeń wpisanych w teksty kultury. Czyta płynnie, ze zrozumieniem. Zauważa i prawidłowo odczytuje intencje nadawcy (manipulację, perswazję). Dostrzega konteksty: biograficzny, historyczny i aksjologiczny i potrafi je wykorzystać do interpretacji tekstów kultury. Zna środki wyrazu właściwe różnym tekstom kultury i umie je nazwać. Odczytuje bliskie mu wartości wpisane w teksty. 3. Tworzenie własnego tekstu. Redaguje krótkie teksty w formach wypowiedzi określonych w podstawie programowej. Przestrzega zasad organizacji tekstu (wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity). Potrafi przekształcić tekst streszczając, rozwijając lub zapisując go w formie planu. Tworzy teksty użytkowe: instrukcje, zawiadomienia, ogłoszenia o pracę, ogłoszenia drobne, podanie, telegram, CV, list prywatny, tekst życzeń. Podejmuje próby przekładu intersemiotycznego dzieł literackic, malarskich i muzycznych. 4. Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku. Uczeń, tworząc różne formy wypowiedzi, posługuje się wiedzą z zakresu: fleksji ( części mowy odmienne i nieodmienne), składni ( zdania pytające, oznajmujące, rozkazujące, złożone, równoważniki zdania, wypowiedzenia wielokrotnie złożone), słowotwórstwa (wyrazy podstawowe, pochodne, budowa słowotwórcza wyrazu, zapożyczenia, wulgaryzmy, synonimy, antonimy, homonimy), frazeologii ( zna znaczenie popularnych mitologizmów, wyrażeń i zwrotów zaczerpniętych z Biblii i świadomie stosuje je w swoich wypowiedziach). 5. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna. Zna zasady ortograficzne i interpunkcyjne, dopuszcza się trzy błędy ortograficzne w tekście dyktanda. Poprawnie przenosi wyrazy.

9 Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który w zakresie kompetencji polonistycznych spełnia poniższe wymagania: 1. Słuchanie i mówienie. Słucha uważnie krótkiej wypowiedzi i dokumentuje to odpowiedzią na pytanie. Rozumie mowę ciała (język niewerbalny). Samodzielnie buduje jedno lub dwuzdaniowe wypowiedzenia na temat lektur, zjawisk kulturowych, zainteresowań. Wygłasza z pamięci krótkie teksty poetyckie i fragmenty prozy. Zna problematykę lektur i dokumentuje to odpowiadając na pytania. Przy pomocy nauczyciela tworzy wypowiedzenia wielozdaniowe. 2. Czytanie tekstów literackich i innych tekstów kultury. Czyta płynnie, aczkolwiek zdarzają się nieliczne błędy. Potrafi odczytać znaczenie dosłowne i symboliczne niektórych wyrażeń i zwrotów. Odczytuje treści przekazów medialnych i innych tekstów kultury. 3. Tworzenie własnego tekstu. Podejmuje próby redagowania tekstów w formach wypowiedzi określonych w podstawie programowej. Zna zasady organizacji tekstu pisanego i stara się je stosować. Potrafi zredagować niektóre teksty użytkowe. 4. Praktyczne posługiwanie się wiedzą z nauki o języku. Uczeń, tworząc własne teksty, posługuje się wiedzą z zakresu: fleksji ( stosuje poprawne formy wyrazów, rozwija tekst, dodając do rzeczowników i czasowników właściwe określenia), składni ( przekształca tekst, tworząc ze zdań pojedynczych -złożone, z równoważników -zdania, z konstrukcji czynnych -bierne), słowotwórstwa (stosuje synonimy, wyrazy nacechowane emocjonalnie). 5. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna. Zna zasady ortograficzne i interpunkcyjne, dopuszcza się pięć błędów ortograficznych w tekście dyktanda. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który w zakresie kompetencji polonistycznych nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą.

10 IV. Z JĘZYKA POLSKIEGO OCENIE PODLEGAJĄ NASTĘPUJĄCE FORMY AKTYWNOŚCI UCZNIA: 1.Wypowiedzi pisemne: prace klasowe (wypracowania) sprawdziany gramatyczne i testy czytania ze zrozumieniem,testy ze znajomości lektur prace ortograficzne (minimum 1x w półroczu) prace domowe (dłuższe formy wypowiedzi). 2.Wypowiedzi ustne: odpowiedź dłuższa kilkuzdaniowa (treści literackie i językowe), kartkówki (traktowane jako odpowiedzi ustne), kultura żywego słowa (recytacja, scenki, dramy, prezentacje teatralne). 3.Aktywność, inwencja twórcza ucznia. 4.Formy dodatkowe (prace nadobowiązkowe): projekty, udział w konkursach polonistycznych, artystycznych, udział w zajęciach pozalekcyjnych, prezentacje/referaty - inne /np. umiejętność pracy w zespole, redagowanie gazetki szkolnej, samodzielne notatki z lekcji, samodzielne odszukiwanie informacji w różnych źródłach, udział w dyskusji, aktywność/ V. Kryteria oceny wypowiedzi ustnych i pisemnych. Wypowiedzi ustne oceniane są według kryteriów: Zgodność z tematem i stopień rozwinięcia. Kompozycja (spójna, poprawnie zbudowana wypowiedź). Poprawność językowa (bogate słownictwo, związki frazeologiczne, synonimy, poprawne formy gramatyczne, właściwe akcentowanie). Tempo mówienia (wypowiedź płynna, odpowiednia intonacja). Kryteria oceny prac pisemnych : 1. Treść a) zrozumienie polecenia b) zgodność z tematem c) ciekawy pomysł d) rozwinięcie tematu ( w ramach określonej koncepcji jego ujęcia realizowanej przez ucznia) e) trafny i celowy dobór przykładów. 2. Kompozycja a) budowa pracy spełnia wymogi wybranej formy wypowiedzi b) tekst spójny i logicznie zbudowany.

11 3. Język a) bogactwo słownictwa b) poprawnie budowane i zróżnicowane składniowo zdania c) poprawność fleksyjna d) styl adekwatny do formy wypowiedzi. 4. Ortografia i interpunkcja 5. Zapis a) pismo (czytelność, wielkość liter) b) akapity, c) margines, d) tytuł. Szczegółowe kryteria uzależnione są od formy wypowiedzi omawianej w poszczególnych klasach. OCENIANIE TESTÓW I SPRAWDZIANÓW: 1.Testy i sprawdziany są punktowane według oddzielnego schematu, w zależności od złożoności zagadnienia. Punkty są przeliczane na oceny według zasad pomiaru dydaktycznego: Skala od oceny niedostatecznej do bardzo dobrej: 0 29 % - niedostateczny % - dopuszczający % - dostateczny % - dobry % - bardzo dobry Skala od oceny niedostatecznej do celującej: 0 29 % - niedostateczny % - dopuszczający % - dostateczny % - dobry % - bardzo dobry % - celujący 2.Punktacja dyktand: Dyktando trudniejsze: 0 błędów - cel 1 błąd - bdb 2 błędy - +db 3 błędy - db 4 błędy - dst 5 błędów - - dst 6 błędów dop 7 błędów - ndst 3 interpunkcyjne = 1ort

12 Dyktando łatwiejsze: 0 błędów - bdb 1 błąd - +db 2-3 błędy - dst 4-5 błędów - dop 6 błędów - ndst 3 interpunkcyjne = 1ort SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW KLASA I NIEDOSTATECZNY Otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą (nie opanował minimum programowego, co uniemożliwia mu dalsze zdobywanie wiedzy) ponadto nie podejmuje starań w celu uzyskania oceny pozytywnej (nie czyta lektur, nie pisze wypracowań, nie odrabia zadań domowych). DOPUSZCZAJĄCY Kształcenie literackie: - wykazuje się ogólną znajomością fragmentów lektur; - czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając w logiczny sposób na podstawowe pytania dotyczące treści; - rozpoznaje utwór epicki, liryczny i dramatyczny; - potrafi wskazać głównego bohatera i najważniejsze wydarzenia w lekturze; - podejmuje próby redagowania takich form wypowiedzi, jak: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu;opowiadanie;charakterystyka; sprawozdanie (recenzja) z lektury filmu, spektaklu, zdarzenia;list prywatny i oficjalny;redaguje:zaproszenie,ogłoszenie, dedykację, streszczenie, plan wydarzeń Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone; - zna i określa części zdania pojedynczego; - potrafi wymienić części mowy; - odmienia rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki; - zna podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ch- h, ó- u, wielka i mała litera); ponadto uczeń podejmuje starania w celu uzyskania oceny pozytywnej. DOSTATECZNY

13 Kształcenie literackie: - wykazuje się ogólną znajomością lektur; - czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając logicznie na większość pytań o jego treść; - rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe (szczególnie osobę mówiącą w utworze) i wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego; - umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego, lirycznego i dramatycznego z autorem; - zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, wyrazy dźwiękonaśladowcze, powtórzenie, wyliczenie; - redaguje formy wypowiedzi:opis postaci, przedmiotu, krajobrazu;próbuje redagować:opis dzieła sztuki;opowiadanie;charakterystykę, (także charakterystykę porównawczą);sprawozdanie (recenzję) z lektury filmu, spektaklu, zdarzenia;list prywatny i oficjalny;zaproszenie;ogłoszenie;dedykację; streszczenie; plan wydarzeń Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone; - potrafi wymienić odmienne i nieodmienne części mowy; - rozpoznaje w tekście części mowy: rzeczownik, czasownik (strony czasownika), przymiotnik, przysłówek, liczebnik, przyimek, zaimek, spójnik; - zna zasady odmiany i potrafi odmienić rzeczownik, czasownik, przymiotnik; - zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne ( pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera). DOBRY Kształcenie literackie: - czyta wszystkie lektury; - określa temat utworu, wyodrębnia fazy akcji w dziele literackim, analizuje świat przedstawiony, odróżnia fikcję literacką od prawdy historycznej, świat fantastyczny od realistycznego; - potrafi wskazać wartości uniwersalne omawianych dzieł, dokonywać uogólnień, wnioskować na podstawie przeczytanego tekstu; - umie wskazać cechy gatunkowe: fraszki, bajki, ballady, przypowieści, noweli, powieści historycznej; - zna i analizuje środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię (animizację, personifikację), dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie, apostrofę, alegorię, - zna pojęcia: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, didaskalia, kontrast; - poprawnie redaguje formy wypowiedzi: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, dzieła sztuki; opowiadanie z dialogiem; charakterystykę (w tym porównawczą); sprawozdanie (recenzję) z lektury filmu, spektaklu,zdarzenia; list prywatny i oficjalny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń. Kształcenie językowe: - potrafi wymienić odmienne i nieodmienne części mowy; - rozpoznaje w tekście części mowy: rzeczownik, czasownik (używa konstrukcji

14 czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, przysłówek, liczebnik, przyimek, spójnik, zaimek, wykrzyknik, partykułę; - zna zasady odmiany i potrafi odmienić rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek; rozróżnia temat i końcówkę; - zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy, -by z czasownikami); - potrafi korzystać ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego. BARDZO DOBRY Kształcenie literackie: - zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur; - samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych i gatunkowych dzieła literackiego; - rozpoznaje odmiany gatunkowe literatury popularnej:powieść lub opowiadanie obyczajowe, przygodowe, - rozpoznaje czytany utwór jako: przypowieść, balladę, nowelę, hymn, powieść historyczną, dramat; - wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, próbuje samodzielnie określać dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich; - analizuje język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet,porównanie, przenośnia, personifikacja, onomatopeja, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, didaskalia, symbol, ironia, archaizm, frazeologizm; - bezbłędnie redaguje formy wypowiedzi: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, dzieła sztuki; opowiadanie z dialogiem; charakterystykę (w tym porównawczą); sprawozdanie (recenzję) z lektury filmu, spektaklu,zdarzenia; list prywatny i oficjalny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń, - w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu. Kształcenie językowe: - rozpoznaje w tekście wszystkie części mowy i zna zasady ich odmiany (także osobliwości w odmianie); rozróżnia temat i końcówkę, wskazuje oboczności; - zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy) i interpunkcyjne; - korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego,poprawnej polszczyzny. CELUJĄCY Otrzymuje uczeń, który wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązkowy materiał

15 oraz bierze udział w konkursach i olimpiadach, odnosząc znaczące sukcesy. Przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia możliwości intelektualne ucznia, wkład pracy i zaangażowanie. KLASA II NIEDOSTATECZNY Otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą (nie opanował minimum programowego, co uniemożliwia mu dalsze zdobywanie wiedzy) ponadto nie podejmuje starań w celu uzyskania oceny pozytywnej (nie czyta lektur, nie pisze wypracowań, nie odrabia zadań domowych). DOPUSZCZAJĄCY Kształcenie literackie: - wykazuje się ogólną znajomością fragmentów lektur czyta ze zrozumieniem tekst literacki; rozpoznaje utwór epicki, liryczny i dramatyczny; próbuje połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; potrafi wskazać elementy świata przedstawionego w utworze literackim; podejmuje próby redagowania takich form wypowiedzi, jak: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, dzieła sztuki, opis sytuacji i przeżyć wewnętrznych; opowiadanie z dialogiem; charakterystyka (różne rodzaje); sprawozdanie; rozprawka; redaguje:list prywatny i oficjalny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację;streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/dziennika. Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone, zdanie złożone współrzędne i podrzędne; zna i określa części zdania pojedynczego; - potrafi rozpoznać imiesłowy w wypowiedzeniu; - odmienia rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki; - zna budowę słowotwórczą prostych wyrazów; - zna podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ch- h, ó- u, wielka i mała litera); ponadto uczeń podejmuje starania w celu uzyskania oceny pozytywnej. DOSTATECZNY Kształcenie literackie: - wykazuje się ogólną znajomością lektur; czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając logicznie na większość pytań o jego treść; - rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe (szczególnie osobę mówiącą w utworze) i wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego i fikcję literacką od prawdy historycznej; - umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; - zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, onomatopeję, powtórzenie, wyliczenie, pytanie retoryczne, wykrzyknienie; - zna pojęcia: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim ; - umie wskazać cechy gatunkowe: przypowieści, noweli,powieści, komedii,

16 trenu; - redaguje formy wypowiedzi:opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, dzieła sztuki, opis sytuacji i przeżyć wewnętrznych; opowiadanie z dialogiem i elementami innych form wypowiedzi;charakterystykę (różne rodzaje); sprawozdanie; rozprawkę;list prywatny, oficjalny;zaproszenie;ogłoszenie;dedykację;streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/dziennika. Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone oraz zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie; - zna rodzaje zdań współrzędnie i podrzędnie złożonych i ich wykresy; - dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania pojedynczego; - zna imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe i potrafi je wskazać w tekście; - zna i rozumie podstawowe pojęcia słowotwórcze: wyraz podstawowy,pokrewny, formant, podstawa słowotwórcza, próbuje dokonywać analizy słowotwórczej wyrazu pochodnego; - zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy) i interpunkcyjne. DOBRY Kształcenie literackie: - czyta wszystkie lektury; - określa temat utworu, wyodrębnia fazy akcji w dziele literackim, analizuje świat przedstawiony, odróżnia fikcję literacką od prawdy historycznej, świat fantastyczny od realistycznego; - potrafi wskazać wartości uniwersalne omawianych dzieł, dokonywać uogólnień, wnioskować na podstawie przeczytanego tekstu; - umie wskazać cechy gatunkowe: przypowieści, noweli,powieści, komedii, trenu, hymnu, pieśni, pamiętnika; - zna i analizuje środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię (animizację, personifikację), onomatopeję, powtórzenie, wyliczenie, apostrofę, alegorię, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, zdrobnienie, zgrubienie; - zna i posługuje się pojęciami: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, związek frazeologiczny, teza, hipoteza, argument, fakt, opinia, archaizm; - omawia budowę wiersza, rozpoznaje układ rymów, poprawnie redaguje formy wypowiedzi: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, dzieła sztuki, opis sytuacji i przeżyć wewnętrznych; opowiadanie z dialogiem i elementami innych form wypowiedzi; charakterystykę (różne rodzaje); sprawozdanie (różne rodzaje); rozprawkę; list prywatny i oficjalny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń;kartkę z pamiętnika/dziennika. Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone oraz zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie; - nazywa rodzaje zdań współrzędnie i podrzędnie złożonych, wykonuje ich wykresy, stosuje zasady interpunkcyjne w zdaniu złożonym;

17 - dokonuje rozbioru logicznego zdania pojedynczego; - rozpoznaje imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe w tekście, potrafi je tworzyć, zna zasady odmiany, wskazuje imiesłowowy równoważnik zdania; - zna i rozumie podstawowe pojęcia słowotwórcze: wyraz podstawowy, pokrewny, formant, podstawa słowotwórcza, oboczności w podstawie słowotwórczej, dokonuje analizy słowotwórczej wyrazu pochodnego; - zna i stosuje zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy) i interpunkcyjne; - potrafi korzystać ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego. BARDZO DOBRY Kształcenie literackie: - zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur; - samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych dzieła literackiego; - wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, samodzielnie określa dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich; - umie wskazać cechy gatunkowe: przypowieści, noweli,powieści, komedii, trenu, tragedii, hymnu, pieśni, pamiętnika, dziennika; - analizuje treść i język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, onomatopeja, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, didaskalia, symbol, ironia, archaizm, frazeologizm, groteska, komentarz, opinia, fakt, autobiografia, stylizacja, parodia, karykatura, satyra; - omawia budowę wiersza, rozpoznaje układ i rodzaje rymów, zna i stosuje pojęcia: wiersz wolny, sylabiczny; - bezbłędnie redaguje formy wypowiedzi: opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, dzieła sztuki, opis sytuacji i przeżyć wewnętrznych; opowiadanie (urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie ); charakterystykę (różne rodzaje); sprawozdanie (różne rodzaje); rozprawkę; list prywatny i oficjalny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/ dziennika, - w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu. Kształcenie językowe: - rozpoznaje i nazywa rodzaje wypowiedzeń: zdania i równoważniki zdań; zdania pojedyncze i złożone oraz wykonuje ich wykresy i stosuje zasady interpunkcyjne w wypowiedzeniu złożonym i pojedynczym; - dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania pojedynczego; - rozpoznaje imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe w tekście, potrafi je

18 tworzyć, odmienia imiesłowy przymiotnikowe, wskazuje i tworzy imiesłowowe równoważniki zdań, dokonuje przekształceń konstrukcji składniowych; - dokonuje analizy słowotwórczej wyrazu pochodnego; - zna rodzaje i odmianę skrótowców; - zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy) i interpunkcyjne; - korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny. CELUJĄCY Otrzymuje uczeń, który wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązkowy materiał oraz bierze udział w konkursach i olimpiadach, odnosząc znaczące sukcesy Przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia możliwości intelektualne ucznia, wkład pracy i zaangażowanie. KLASA III NIEDOSTATECZNY Otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą nie opanował minimum programowego, co uniemożliwia mu dalsze zdobywanie wiedzy) ponadto nie podejmuje starań w celu uzyskania oceny pozytywnej (nie czyta lektur, nie pisze wypracowań, nie odrabia zadań domowych, wykazując lekceważący stosunek do przedmiotu). DOPUSZCZAJĄCY Kształcenie literackie: - wykazuje się ogólną znajomością fragmentów lektur; - czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając w logiczny sposób na pytania o jego treść; - rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe (szczególnie osobę mówiącą w utworze) i wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego i fikcję literacką od prawdy historycznej; - umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; - zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, onomatopeję, powtórzenie, wyliczenie, pytanie retoryczne, wykrzyknienie; - zna pojęcia: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim; - podejmuje próby redagowania takich form wypowiedzi, jak: opis (wszystkie rodzaje); opowiadanie z dialogiem i elementami innych form wypowiedzi; charakterystykę (z elementami rozprawki); redaguje:sprawozdanie (różne rodzaje); rozprawkę; list otwarty, motywacyjny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/ dziennika; przemówienie; podanie; życiorys, CV; wywiad Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone, zdanie złożone współrzędne,

19 podrzędne i wielokrotnie złożone; - próbuje dokonać analizy gramatycznej i logicznej wypowiedzeń. - dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery, sylaby; - zna podstawowe zasady ortograficzne i interpunkcyjne; - ponadto uczeń podejmuje starania w celu uzyskania oceny pozytywnej. DOSTATECZNY Kształcenie literackie: - wykazuje się znajomością lektur; czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając logicznie na większość pytań o jego treść; - rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe i gatunkowe, wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego i fikcję literacką od prawdy historycznej; - umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; - próbuje wskazać cechy większości gatunków literackich; - zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, onomatopeję, powtórzenie, wyliczenie, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, apostrofę; - zna i posługuje się pojęciami: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, związek frazeologiczny, teza, hipoteza, argument, fakt, opinia, archaizm, neologizm; - redaguje formy wypowiedzi: opis (wszystkie rodzaje); opowiadanie z dialogiem i elementami innych form wypowiedzi; charakterystykę z elementami rozprawki); sprawozdanie (różne rodzaje); rozprawkę; list otwarty, motywacyjny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń;kartkę z pamiętnika/dziennika; przemówienie; podanie; życiorys, CV; wywiad; próbuje redagować reportaż. Kształcenie językowe: - rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone oraz zdanie złożone współrzędnie, podrzędnie i wielokrotnie złożone; - nazywa rodzaje zdań współrzędnie i podrzędnie złożonych, wykonuje ich wykresy, - stosuje zasady interpunkcyjne w zdaniu złożonym; - próbuje analizować wypowiedzenie wielokrotnie złożone; - dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, dźwięczne bezdźwięczne, twarde-miękkie; - zna podstawowe zasady akcentowania w języku polskim; - zna i stosuje zasady ortograficzne i interpunkcyjne; - potrafi korzystać ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego. DOBRY Kształcenie literackie: - czyta wszystkie lektury; - samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych

20 i gatunkowych dzieła literackiego; - wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, samodzielnie próbuje określać dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich; - analizuje treść i język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, onomatopeja, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, didaskalia, symbol, ironia, neologizm, archaizm, frazeologizm, antonim, gwara, slogan, groteska, komentarz, opinia, fakt, autobiografia, stylizacja, parodia, karykatura, satyra; - wskazuje cechy gatunków literackich; - omawia budowę wiersza (stychiczną, stroficzną), rozpoznaje układ i rodzaje rymów, zna i stosuje pojęcia: wiersz wolny, sylabiczny; - poprawnie redaguje formy wypowiedzi: opis (wszystkie rodzaje); opowiadanie (urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie); charakterystykę z elementami rozprawki); sprawozdanie (różne rodzaje); rozprawkę; list otwarty, motywacyjny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/dziennika; przemówienie; podanie; życiorys CV; wywiad; reportaż, - w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu. Kształcenie językowe: - rozpoznaje, tworzy i przekształca różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, równoważnik zdania, imiesłowowy równoważnik zdania, zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie, zdanie wielokrotnie złożone); - stosuje i przekształca mowę zależną i niezależną; - dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, dźwięczne bezdźwięczne, twarde-miękkie, dostrzega procesy fonetyczne zachodzące w języku; - zna podstawowe zasady akcentowania w języku polskim; - zna i stosuje podstawowe zasady ortograficznei interpunkcyjne; - korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego,poprawnej polszczyzny. BARDZO DOBRY Kształcenie literackie: - zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur; - samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych dzieła literackiego; - wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, samodzielnie określa dosłownei przenośne znaczenie utworów literackich;

21 - rozpoznaje czytany utwór jako: przypowieść, pamiętnik, dziennik, komedię, dramat (gatunek), tragedię, balladę, nowelę, hymn, powieść historyczną; - rozpoznaje odmiany gatunkowe literatury popularnej:powieść lub opowiadanie obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne, fantastycznonaukowe, fantasy; - analizuje treść i język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, onomatopeja, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, didaskalia, symbol, ironia, neologizm, archaizm, frazeologizm, groteska, komentarz, opinia, fakt, autobiografia, stylizacja, parodia, karykatura, satyra, parafraza, dygresja, homonim, antonim, gwara, slogan, dialektyzm, peryfraza; - omawia budowę wiersza (stychiczną, stroficzną), rozpoznaje układ i rodzaje rymów, zna i stosuje pojęcia : wiersz wolny, sylabiczny, średniówka; - bezbłędnie redaguje formy wypowiedzi: opis (wszystkie rodzaje); opowiadanie (urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie); charakterystykę (z elementami rozprawki); sprawozdanie (różne rodzaje); rozprawkę; list otwarty, motywacyjny; zaproszenie; ogłoszenie; dedykację; streszczenie; plan wydarzeń; kartkę z pamiętnika/ dziennika; przemówienie; podanie; życiorys CV; wywiad; reportaż. - w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu, dokonuje stylizacji i parafrazy tekstu. Kształcenie językowe: - rozpoznaje, tworzy i przekształca różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, równoważnik zdania, imiesłowowy równoważnik zdania,zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie, zdanie wielokrotnie złożone); - stosuje i przekształca mowę zależną i niezależną; - tworzy i odmienia nazwy miejscowe; - dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, dźwięczne bezdźwięczne, twarde-miękkie, nazywa i analizuje procesy fonetyczne zachodzące w języku; - zna różnice między wymową a pisownią i potrafi je wykorzystać w praktyce; - zna i stosuje zasady akcentowania w języku polskim ; - zna i stosuje podstawowe zasady ortograficznei interpunkcyjne; - korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego,poprawnej polszczyzny. CELUJĄCY Otrzymuje uczeń, który wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązkowy materiał oraz bierze udział w konkursach i olimpiadach, odnosząc znaczące sukcesy. Przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia możliwości intelektualne ucznia, wkład pracy i zaangażowanie.

22 DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH ZE WZGLĘDU NA ORZECZENIA PPP O ZANIŻENIU WYMAGAŃ: KLASA I UCZEŃ POTRAFI: czytanie -przeczytać tekst ze zrozumieniem, -przedstawić treść tekstu po jego cichym przeczytaniu, kształcenie językowe i literackie -wskazać elementy świata przedstawionego w utworze, -rozpoznać rodzaje literackie i niektóre gatunki -rozumieć pojęcia: strofa, wers, rym, -wskazać osobę mówiącą w wierszu oraz narratora w utworze epickim, -z pomocą nauczyciela dokonać analizy utworu lirycznego, pisanie -ułożyć plan wydarzeń, -ułożyć opowiadanie odtwórcze i twórcze, -opisać wygląd przedmiotów i osób, podać ich najważniejsze cechy (elementy charakterystyki), -zredagować zaproszenie, list prywatny. mówienie i słuchanie -opowiedzieć przeczytany tekst -wyciągać proste wnioski z przeczytanego tekstu -próbować formułować argumenty udowadniające jakąś tezę -wygłosić z pamięci 3 strofy wiersza, nauka o języku -rozróżniać części mowy odmienne i nieodmienne, -odmienić rzeczownik, czasownik, przymiotnik, -odszukać podmiot, orzeczenie, przy pomocy nauczyciela pozostałe części zdania -rozróżniać zdania pojedyncze i złożone na podstawie liczby orzeczeń, -rozróżniać zdania złożone współrzędnie i podrzędnie, -rozróżniać zdania oznajmujące, pytające, rozkazujące i wykrzyknikowe. KLASA II UCZEŃ POTRAFI: czytanie -przeczytać tekst ze zrozumieniem i przedstawić jego treść, -poprawnie przeczytać tekst głośno -przeczytać i zrozumieć dłuższy utwór literacki kształcenie językowe i literackie

23 -rozróżniać elementy świata przedstawionego w utworze, -rozpoznać rodzaje literackie i cechy gatunków: powieści noweli, tragedii,komedii, pieśni -rozumieć pojęcia: strofa, wers, rym, -wskazać osobę mówiącą w wierszu oraz narratora w utworze epickim, -z pomocą nauczyciela dokonać analizy utworu lirycznego, -rozróżnić podstawowe środki artystyczne pisanie -samodzielnie napisać ramowy plan wydarzeń, -redagować opis, opowiadanie, streszczenie, charakterystykę, zaproszenie, ogłoszenie, list, sprawozdanie, -umotywować swoje zdanie mówienie i słuchanie -opowiedzieć przeczytany tekst -wyciągać wnioski -określić sens czytanego i słyszanego utworu -wygłosić z pamięci 3-4 strofy wiersza, nauka o języku -rozróżniać części mowy odmienne i nieodmienne, -wskazać w prostych przykładach imiesłowy -dokonać rozbioru logicznego zdania (proste przykłady) -rozróżniać zdania pojedyncze i złożone na podstawie liczby orzeczeń, -rozróżniać zdania oznajmujące, pytające, rozkazujące i wykrzyknikowe rozróżniać zdania złożone współrzędnie i podrzędnie (ich rodzaje), -znać budowę słowotwórczą prostych wyrazów pochodnych, -zastosować zasady ortograficzne i interpunkcyjne. KLASA III UCZEŃ POTRAFI: czytanie -przeczytać tekst poprawnie i ze zrozumieniem, przekazać jego znaczenie dosłowne i przenośne, -przeczytać i zrozumieć dłuższy utwór literacki -przeczytać ze zrozumieniem proste instrukcje i artykuły prasowe kształcenie językowe i literackie -rozróżniać elementy świata przedstawionego w utworze, -rozpoznać rodzaje literackie i cechy poznanych gatunków, -rozumieć pojęcia: strofa, wers, rym, rytm, -identyfikować osobę mówiącą w utworze (podmiot liryczny, narrator) -dostrzegać w utworze różne postawy bohaterów, charakteryzować ich -dokonać próby samodzielnej analizy utworu lirycznego, -rozróżnić podstawowe środki artystyczne -rozróżniać rodzaje słowników i z nich korzystać

24 pisanie -redagować samodzielnie proste wypracowania pisemne (opowiadanie, opis, charakterystyka postaci, list, sprawozdanie), -umotywować swoje zdanie, formułować argumenty potwierdzające jakąś tezę (elementy rozprawki), -redagować samodzielnie proste formy pism użytkowych mówienie i słuchanie -konstruować wypowiedź wielozdaniową, -opowiedzieć treść utworu literackiego, -wygłosić z pamięci 4 strofy wiersza lub fragment utworu epickiego nauka o języku -rozróżniać części mowy i określić ich formy, -rozróżniać zdania złożone współrzędnie i podrzędnie, -narysować wykresy tych zdań, -rozpoznać i zastosować najbardziej znane frazeologizmy, -zastosować zasady ortograficzne i interpunkcyjne. Przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia możliwości intelektualne ucznia, wkład pracy i zaangażowanie. Opracowanie: Barbara Duda