Sadownictwo - A. S. PieniąŜek

Transkrypt

1 Sadownictwo - A. S. PieniąŜek Spis treści Od Wydawcy Wstęp (SA. PieniąŜek, A. Mika) 1. Światowa produkcja owoców i najwaŝniejsze gatunki roślin sadowniczych (SA. PieniąŜek) 1.1. Światowa produkcja owoców 1.2. Gatunki roślin sadowniczych klimatu podzwrotnikowego i zwrotnikowego Owoce cytrusowe Banan Palma kokosowa Mango Oliwka Ananas Palma daktylowa Persymona Awokado Figowiec Papaja 1.3. Gatunki roślin sadowniczych klimatu umiarkowanego Migdał Kasztan Aktinidia Jabłoń Grusza Pigwa Nieszpułka Śliwa Czereśnia i wiśnia Brzoskwinia Morela Malina i jeŝyna Poziomka i truskawka Porzeczka i agrest Aronia Leszczyna Orzech Winorośl Borówka wysoka śurawina 1.4. Literatura

2 2. Odmiany roślin sadowniczych uprawianych w Polsce (S. Zagaja) 2.1. Wstęp 2.2. Odmiany jabłoni Odmiany towarowe Inne odmiany 2.3. Odmiany grusz Odmiany towarowe Inne odmiany 2.4. Odmiany śliw Odmiany towarowe Inne odmiany 2.5. Odmiany wiśni Odmiany towarowe Inne odmiany 2.6. Odmiany czereśni Odmiany towarowe Inne odmiany 2.7. Odmiany brzoskwini 2.8. Odmiany moreli 2.9. Odmiany leszczyny Odmiany towarowe Odmiany amatorskie Odmiany agrestu Odmiany towarowe Odmiany amatorskie Odmiany borówki wysokiej Odmiany towarowe Odmiany amatorskie Odmiany jeŝyny Odmiany maliny czerwonej Odmiany towarowe Odmiany amatorskie Odmiany maliny czarnej Odmiany porzeczki białej Odmiany porzeczki czerwonej Odmiany towarowe Odmiany amatorskie Odmiany porzeczki czarnej Odmiany towarowe Odmiany amatorskie Odmiany winorośli Odmiany towarowe

3 Odmiany amatorskie Odmiany truskawek Odmiany towarowe Odmiany amatorskie Odmiany poziomek 3. Przyrodnicze i ekonomiczne warunki rozwoju sadownictwa (S.A. PieniąŜek) 3.1. Wstęp 3.2. Czynniki klimatyczne 3.3. Czynniki glebowe Woda gruntowa Pojemność wodna gleby Przydatność poszczególnych typów gleby do uprawy roślin sadowniczych 3.4. Czynniki topograficzne 3.5. Warunki ekonomiczne 3.6. Literatura 4. Planowanie i zakładanie sadu (S.A. PieniąŜek) 4.1. Ogród przydomowy i działka 4.2. Sad towarowy Wielkość sadu Ogrodzenie i osłony przeciwwietrzne Rozplanowanie kwater Rozmieszczenie zapylaczy Rozstawa drzew w sadzie Ogólne zasady Rozstawa drzew owocowych róŝnych gatunków i kierunek rzędów Fillery Pasowe rozmieszczenie drzew Zagęszczanie sadów juŝ istniejących Sadzenie w kwadrat i w prostokąt Drzewa wysokopienne i niskopienne Drzewa słabo rosnące (5. Zagaja) Dokumentacja projektowo-kosztorysowa sadu Pora sadzenia drzew Wiek sadzonych drzew Transport zakupionych drzew Przygotowanie gleby i sadzenie drzew Wiosenne cięcie nowo posadzonych drzew Przesadzanie drzew starszych 4.3. Literatura 5. Utrzymywanie gleby w sadzie (A. Sadowski) 5.1. System korzeniowy drzew owocowych Czynniki wpływające na wzrost korzeni

4 Rodzaje korzeni i ich rozmieszczenie Cykle wzrostowe korzeni 5.2. Klasyfikacja i kryteria oceny sposobów utrzymywania gleby w sadzie 5.3. Czarny ugór i jego modyfikacje 5.4. Ugór herbicydowy 5.5. Ściółki 5.6. Murawa trwała 5.7. Wpływ róŝnych sposobów utrzymywania gleby na wzrost i plonowanie drzew owocowych 5.8. Systemy utrzymywania gleby w sadzie i ich dobór do konkretnych warunków 5.9. Międzyplony w sadzie Potrzeba i zasady nawadniania sadów (W. Treder) Potrzeba nawadniania Nawadnianie deszczowniane Nawadnianie kroplowe Literatura 6. OdŜywianie mineralne roślin sadowniczych (A. Sadowski) 6.1. Ogólne uwagi 6.2. Wymagania pokarmowe 6.3. Określanie potrzeb nawozowych Metoda wizualna Analiza gleby Analiza liści 6.4. Doświadczenia polowe 6.5. Doświadczenia wazonowe 6.6. Organizacja określania potrzeb nawoŝenia w sadownictwie 6.7. NawoŜenie roślin sadowniczych Orientacyjne dawki nawozów Przydatność róŝnych rodzajów nawozów Terminy nawoŝenia i sposób rozmieszczenia nawozów NawoŜenie pozakorzeniowe 6.8. Literatura 7. Ciecie i formowanie drzew (A. Mika) 7.1. Wpływ cięcia na podstawowe procesy Ŝyciowe rośliny Wpływ cięcia na wzrost pędów w porównaniu z innymi częściami rośliny Wpływ cięcia na dominację wierzchołkową i korelacje wzrostowe Zmiany hormonalne wywołane cięciem Wpływ cięcia na powierzchnię liści, fotosyntezę i zasoby asymilatów Wpływ cięcia na tworzenie się pąków kwiatowych i owocowanie Wpływ cięcia na plonowanie drzew i regularność owocowania Wpływ cięcia na jakość owoców Wpływ cięcia na zdrowie drzew i wytrzymałość na mróz 7.2. Wpływ przyginania pędów na wzrost, formowanie się pąków kwiatowych i owocowanie drzew

5 7.3. Formy koron drzew owocowych Korony koliste, owalne i szpalerowe Korony przewodnikowe i bezprzewodnikowe Korony okółkowe, piętrowe, luźnopiętrowe, bezpiętrowe i kombinowane Korony prawie naturalne, swobodne, regulowane i sztuczne 7.4. Cięcie drzew owocowych Systemy cięcia drzew owocowych Terminy cięcia drzew i krzewów owocowych Technika cięcia Cięcie ręczne Cięcie mechaniczne Cięcie korzeni drzew 7.5. Formy koron w nowoczesnych sadach Prowadzenie jabłoni i grusz w formie wrzecionowej Pierwszy rok formowania korony wrzecionowej Drugi rok formowania korony wrzecionowej Trzeci i czwarty rok formowania korony wrzecionowej Ciecie koron po zakończeniu formowania Formowanie i ciecie jabłoni w zaleŝności od charakteru ich wzrostu Prowadzenie jabłoni w formie superwrzecionowej Prowadzenie drzew w formie osiowej Korony rozpinane Prowadzenie moreli i śliw w formie prawie naturalnej Prowadzenie czereśni w formie prawie naturalnej Prowadzenie wiśni w formie prawie naturalnej Prowadzenie drzew w formie szpaleru swobodnego Formowanie szpaleru swobodnego Ciecie koron szpalerowych Formowanie i ciecie brzoskwiń 7.6. Literatura 8. Kwitnienie i owocowanie (A. Mika) 8.1. Rodzaje pędów i pąków 8.2. Formowanie się pąków kwiatowych Wpływ światła Związek między intensywnością wzrostu a formowaniem się pąków kwiatowych Rola hormonów Rola asymilatów Rozmiary drzewa 8.3. Regulowanie intensywności wzrostu roślin sadowniczych Mutanty krótkopędowe Podkładki Uprawa i nawoŝenie

6 Cięcie Przyginanie pędów Stosowanie regulatorów wzrostu 8.4. Budowa kwiatu, kwitnienie, zapylanie i zapłodnienie Budowa kwiatów Rozwój i Ŝywotność komórek rozrodczych Okres skutecznego zapylenia Zapylanie kwiatów Partenokarpia 8.5. Rozwój owoców po zapyleniu i zapłodnieniu kwiatów 8.6. Wpływ hormonów wytwarzanych przez zawiązki na tworzenie się pąków kwiatowych 8.7. Opadanie i utrzymywanie się zawiązków owocowych na drzewie 8.8. Regulowanie owocowania Owocowanie coroczne i przemienne Przerzedzanie zawiązków owocowych 8.9. Literatura 9. Ochrona sadu (Z. Borecki, Z. Suski, E. Niemczyk) 9.1. Straty powodowane przez choroby i szkodniki w sadzie 9.2. Choroby drzew owocowych Choroby bakteryjne i grzybowe występujące na drzewach owocowych róŝnych gatunków Choroby bakteryjne i grzybowe występujące na wszystkich drzewach ziarnkowych Choroby grzybowe jabłoni Choroby grzybowe gruszy Choroby grzybowe występujące na wszystkich drzewach pestkowych Choroby grzybowe śliwy Choroby grzybowe brzoskwini Choroby grzybowe i bakteryjne orzecha włoskiego Choroby grzybowe leszczyny Choroby roślin sadowniczych powodowane przez wirusy i organizmy mikoplazmopodobne Ogólna charakterystyka wiroz roślin sadowniczych Charakterystyka organizmów mikoplazmopodobnych jako patogenów roślin Zasady ochrony roślin sadowniczych przed wirusami oraz pasoŝytami z grupy mikoplazm i riketsji WaŜniejsze choroby drzew owocowych powodowane przez wirusy Wirozy jabłoni b. Wirozy gruszy C. Wirozy śliwy d. Wirozy wiśni i czereśni Choroby drzew owocowych powodowane przez organizmy mikoplazmopodobne 9.3. Szkodniki drzew owocowych Szkodniki atakujące róŝne gatunki drzew owocowych Szkodniki jabłoni

7 Szkodniki gruszy Szkodniki czereśni i wiśni Szkodniki śliwy Szkodniki brzoskwini Szkodniki moreli Szkodniki orzecha włoskiego Szkodniki leszczyny 9.4. Metody ochrony roślin sadowniczych przed chorobami i szkodnikami Rejestracja i prognozy pojawu chorób i szkodników Przegląd metod ochrony roślin sadowniczych Kwarantanna Metody mechaniczne i agrotechniczne Metody biologiczne Hodowla odpornościowa roślin sadowniczych Metody chemiczne a. Fungicydy i bakteriocydy b. Insektycydy i akarycydy C. Rodentycydy d. Środki odstraszające zwierzynę łowną (repelenty) e. Zasady bezpiecznego stosowania pestycydów f. Mieszanie pestycydów Integrowana metoda ochrony sadów Ramowe programy ochrony drzew owocowych Program ochrony jabłoni Program ochrony gruszy Program ochrony śliwy Program ochrony brzoskwini Program ochrony moreli Program ochrony wiśni i czereśni Program ochrony orzecha włoskiego Program ochrony leszczyny 9.5. Literatura 10. Mechanizacja prac sadowniczych (Z. Cianciara) Mechanizacja uprawy gleby, nawoŝenia i wysiewu traw Budowa ogrodzeń i rusztowań podporowych Maszyny i urządzenia do sadzenia drzew i krzewów Ciecie drzew i krzewów oraz pielęgnowanie murawy Ciecie drzew i krzewów Usuwanie wyciętych gałęzi Koszenie murawy Zwalczanie chwastów w rzędach drzew Mechanizacja zabiegów ochrony roślin sadowniczych

8 Opryskiwacze ciśnieniowe Opryskiwacze ciśnieniowe z pomocniczym strumieniem powietrza Opryskiwacze pneumatyczne z pomocniczym strumieniem powietrza Opryskiwacze z wirującymi rozpylaczami i pomocniczym strumieniem powietrza Opryskiwacze tunelowe Zasady przygotowania opryskiwaczy do pracy Mechanizacja zbioru owoców Pomocnicze środki techniczne do ręcznego zbioru owoców Maszyny i urządzenia do mechanicznego zbioru owoców Maszyny do zbioru owoców ziarnkowych Maszyny do zbioru owoców pestkowych Urządzenia i maszyny do zbioru owoców jagodowych Opakowania i transport owoców Opakowania Transport Mechanizacja sortowania, kalibrowania i pakowania owoców Likwidacja starych sadów i plantacji krzewów jagodowych Literatura 11. Uszkodzenia mrozowe roślin sadowniczych (T. Hotubowicz) Powstawanie uszkodzeń wywołanych ujemną temperaturą Proces i miejsce powstawania lodu Skutki powstawania lodu w tkance Warunki występowania spadku temperatury a wielkość uszkodzeń Charakterystyka mechanizmów odporności na ujemną temperaturę Przeciwstawianie się działaniu ujemnej temperatury Tolerowanie zamarzania pozakomórkowego Nabywanie odporności na działanie ujemnej temperatury w procesie hartowania Mrozoodporność a spoczynek roślin Czynniki modyfikujące odporność roślin sadowniczych na ujemną temperaturę ZróŜnicowanie odporności na mróz zaleŝnie od gatunku, tkanki i pory roku Działania prewencyjne prowadzące do zmniejszenia ryzyka uszkodzeń mrozowych w sadzie Modyfikacja mrozoodporności przez stosowanie regulatorów wzrostu i innych substancji chemicznych Klasyfikacja uszkodzeń wywołanych ujemną temperaturą Metody oceny uszkodzeń wywołanych ujemną temperaturą Ocena drzew i krzewów owocowych Ocena podkładek uŝywanych lub przygotowywanych do produkcji szkółkarskiej Postępowanie z drzewami i krzewami owocowymi uszkodzonymi przez mróz Ochrona kwitnących drzew przed uszkodzeniami przez wiosenne przymrozki Przyczyny wywołujące powstawanie przymrozków Metody ochrony przed skutkami przymrozków Leczenie uszkodzonych przez przymrozek kwiatów i zawiązków

9 11.9. Literatura 12. Morfologia i fizjologia dojrzewającego owocu (E. Lange) Morfologia owoców Owoce pestkowe Owoce ziarnkowe Owoce jagodowe Orzechy Przemiany fizjologiczne zachodzące w dojrzewających owocach Etylen i jego rola Oddychanie owoców Transpiracja Dojrzałość zbiorcza owoców Wpływ przemian fizjologicznych na zmiany fizyczne w dojrzewających owocach Skład chemiczny i zmiany biochemiczne w dojrzewających owocach Składniki mineralne Cukrowce Kwasy organiczne Substancje pektynowe Tłuszczowce (lipidy) Substancje lotne Chlorofil i inne barwniki roślinne Witaminy Choroby fizjologiczne Choroby związane z warunkami wzrostu w sadzie Choroby związane ze starzeniem się owoców Choroby powodowane przez niską temperaturę Choroby powodowane przez nieznane czynniki Choroby wywołane niekorzystnym składem gazowym atmosfery Choroby grzybowe w okresie przechowywania owoców Literatura 13. Zbiór, transport i przechowywanie owoców (E. Lange) Zbiór owoców Wyznaczanie terminu zbioru Wpływ techniki i organizacji zbioru na jakość owoców Wstępne schładzanie owoców Transport owoców Transport owoców z sadów i plantacji do miejsca przechowywania Transport wewnętrzny owoców w miejscach przechowywania Transport owoców na rynek zbytu Przygotowanie owoców do przechowywania i na rynek Przygotowanie jabłek i gruszek do długotrwałego przechowywania Przygotowanie owoców na rynek

10 Normy jakościowe owoców Opakowania Czynniki wpływające na jakość owoców w czasie przechowywania Temperatura Wilgotność względna powietrza Tlen i dwutlenek węgla Etylen Cyrkulacja powietrza w komorach Technologie przechowywania owoców Przechowywanie owoców w normalnej atmosferze Przechowywanie owoców w przechowalniach Przechowywanie owoców w chłodniach Przechowywanie owoców w kontrolowanej atmosferze Hipobaryczne przechowywanie jabłek Obiekty przechowalnicze Charakterystyka pomieszczeń przechowalni napowierzchniowych i chłodni Konstrukcje, materiały i sposób budowy WyposaŜenie technologiczne i instalacje Eksploatacja obiektów przechowalniczych Przygotowanie komór do przechowywania owoców Wypełnianie komór owocami Technika przechowywania jabłek i gruszek Przechowywanie w przechowalni Przechowywanie w chłodni w normalnej atmosferze Przechowywanie w chłodni w kontrolowanej atmosferze Warunki bezpieczeństwa w czasie przechowywania owoców Literatura 14. Hodowla roślin sadowniczych (S. Zagaja) Wiadomości wstępne Ośrodki pochodzenia roślin sadowniczych Charakterystyka cytologiczna roślin sadowniczych Rola poliploidyzacji w hodowli roślin sadowniczych Mutacje Zadania hodowli roślin sadowniczych Metody hodowli roślin sadowniczych KrzyŜowanie roślin Dziedziczenie siły wzrostu roślin Dziedziczenie odporności na mróz Dziedziczenie wielkości i kształtu owoców Dziedziczenie pory dojrzewania owoców Dziedziczenie barwy skórki i barwy miąŝszu Dziedziczenie cech decydujących o wartości uŝytkowej owoców

11 Dziedziczenie odporności na choroby i szkodniki Dobór par rodzicielskich do krzyŝowania i liczebność populacji potomstwa Technika kontrolowanego zapylania Produkcja siewek hodowlanych Selekcja mieszańców Hodowla mutacyjna Wykorzystanie biotechnologii w hodowli roślin sadowniczych Stabilność odmiany Ocena nowych odmian Uprawnienia hodowców i autorów odmian Literatura 15. Uprawa roślin jagodowych (K. Smolarz) Gatunki roślin jagodowych i produkcja owoców Charakterystyka wzrostu i owocowania roślin jagodowych Wymagania klimatyczne i glebowe Klimat Gleba Powierzchnia plantacji Rejonizacja uprawy roślin jagodowych Zakładanie plantacji roślin jagodowych Przygotowanie pola Materiał szkółkarski Terminy zakładania plantacji Rozstawa i systemy sadzenia Dołowanie roślin Sadzenie roślin Nawadnianie NawoŜenie Pielęgnowanie plantacji Ciecie roślin Zbiór owoców Ochrona roślin jagodowych (Z. Borecki, Z. Suski, E. Niemczyk) Choroby roślin jagodowych Choroby truskawki i poziomki Choroby maliny Choroby porzeczek i agrestu Choroby winorośli Choroby borówki wysokiej Szkodniki roślin jagodowych Szkodniki truskawki i poziomki Szkodniki maliny i jeŝyny Szkodniki porzeczek i agrestu

12 Ramowe programy ochrony roślin jagodowych Program ochrony truskawki Program ochrony maliny i jeŝyny Program ochrony porzeczki czarnej Program ochrony porzeczki białej i czerwonej Program ochrony agrestu Program ochrony winorośli Program ochrony borówki wysokiej Literatura Skorowidz rzeczowy