WYDAWNICTWA SZKOLNE I PEDAGOGICZNE SPÓ KA AKCYJNA

Transkrypt

1 Geografia Plansze interaktywne 2.0 Gimnazjum WYDAWNICTWA SZKOLNE I PEDAGOGICZNE SPÓ KA AKCYJNA

2 Informacja o publikacji: Geografia. Plansze interaktywne 2.0. Gimnazjum Autor testów i komentarzy: Marek Lipiec Konsultacja merytoryczna: Barbara Szeptalin, Danuta Koperska-Puskarz Ilustracje: Ewa Fràczek Posterus Sp. z o. o. Marek Lipiec Na potrzeby przygotowania ilustracji wykorzystano nast pujàce utwory znajdujàce si w domenie publicznej (public domain): Plansza 1: Rekonstrukcja mapy Êwiata Hekatajosa; Portret Eratostenesa; Artystoteles, Francesco Hayez, 1811 wszystkie Wikipedia Commons Plansza 2: Mapa Êwiata Ptolemeusza (ok. 150 r. n.e.) reprodukcja z XV w. Wikipedia Commons; Mapa podró y Benedykta Polaka do Azji na podstawie mapy z Benedyktpolak.org Plansza 3: Kula ziemska; Mapa Orteliusa; Mapa z globusa Behaima wszystkie Wikipedia Commons Plansza 4: Ilustracja mapy z przedstawieniem szerokoêci geograficznej; Astrolabium wszystkie Wikipedia Commons Plansza 5: Ilustracja mapy z przedstawieniem Równika, Po udnika 0 wszystkie Wikipedia Commons Plansza 6: Kula ziemska; Mapy topograficzne; Mapa Êwiata Abrahama Orteliusa; Siatka sto kowa; Siatka walcowa; Siatka umowna wszystkie Wikipedia Commons Plansza 7: Kompas magnetyczny; Ró a kompasowa; Mapa topograficzna wszystkie Wikipedia Commons Plansza 9: Rzeêba terenu przedstawiona metodà kopczykowà; Rzeêba terenu przedstawiona metodà kreskowania; Rzeêba terenu przedstawiona metodà cieniowania wszystkie Wikipedia Commons Plansza 10: Mapa powierzchni Ziemi; Przyk ad mapy ogólnogeograficznej; Przyk ad mapy topograficznej; Przyk ad mapy tematycznej mapa administracyjna; Przyk ad mapy tematycznej mapa samochodowa; Przyk ad planu miasta wszystkie Wikipedia Commons

3 Plansza 11: Gaspard-Félix Tournachon; Zdj cie satelitarne Mierzei WiÊlanej; Fotografia GPS (24 satelity) wszystkie Wikipedia Commons Plansza 12: Làdowanie cz owieka na Ksi ycu; Program Apollo Wikimedia Commons; Uk ad S oneczny; Planety wewn trzne; Planety zewn trzne; Orbita wszystkie Wikipedia Commons Plansza 14: Mapa pràdów morskich; Kula ziemska wszystkie Wikipedia Commons Plansza 15: Strefy czasowe; Mapy Europy wszystkie Wikipedia Commons Plansza 16: Papie Grzegorz VII; Mapa Europy wszystkie Wikimedia Commons Plansza 17: Mapa stref czasowych Wikipedia Commons Plansza 20: Mapa synoptyczna z 1874 r; Deszczomierz wszystkie Wikimedia Commons; Termometr; Barometr; Wiatromierz wszystkie Wikipedia Commons Plansza 21: Polska stacja badawcza im. Arctowskiego na Antarktydzie; Mapa Europy wszystkie Wikipedia Commons Plansza 22: Budowa wn trza Ziemi; P yty tektoniczne; Ruchy p yt tektonicznych; Przestrzenny uk ad trz sieƒ Ziemi wszystkie Wikipedia Commons Plansza 23: Rzeka meandrujàca Wikipedia Commons Plansza 24: Góra lodowa, o którà rozbi si Titanic Wikipedia Commons Plansza 25: Mapa Oceanów Ziemi; Mapa Oceanu Spokojnego; Mapa Oceanu Atlantyckiego; Mapa Oceanu Indyjskiego; Mapa Oceanu Po udniowego; Mapa Oceanu Arktycznego; Podzia làdów wszystkie Wikipedia Commons Plansza 26: Mapa Euroazji; Zdj cie satelitarne Europy wszystkie Wikipedia Commons Plansza 27: Mapa subregionów Europy Wikipedia Commons; Mapa rozszerzenia Europy Wikimedia Commons Plansza 28: Megalopolis zachodnioeuropejskie Europejski banan ; Pary 1607; Pary 1740; Wie a Eiffla, wystawa Êwiatowa 1880; wspó czesny Pary wszystkie Wikipedia Commons Plansza 29: Mapa Europy Ârodkowej Wikipedia Commons Plansza 31: Mapa Podzia administracyjny Polski; Mapa Powiaty województwa ódzkiego; Mapa Powiat zgierski podzia na gminy Wikipedia Commons Plansza 32: Wykres: Demografia Polski w 2006 r.; 5 faz przemiany demograficznej wszystkie Wikipedia Commons Plansza 33: Piramida p ci i wieku Wikipedia Commons Plansza 34: Mapa emigracji Polaków na Êwiecie; Ruchy migracyjne Polaków wszystkie Wikipedia Commons Plansza 36: Loga parków narodowych wszystkie Wikipedia Commons Plansza 37: Autostrady i drogi ekspresowe w Polsce (GDDKiA); Sieç linii kolejowych w Polsce (Polskie Linie Kolejowe S. A.); Stacja PKP w Gnieênie; Najwa niejsze drogi wodne w Polsce; Kana Elblàski, Wózek na pochylni Ca uny; Mapa Polski; Boeing 747

4 Jumbo Jet na lotnisku Szczecin-Goleniów; Droga krajowa nr 1 w Cz stochowie wszystkie Wikipedia Commons Plansza 38: Panorama Starego Miasta w Gdaƒsku autor: Urzàd Miasta Gdaƒska; Mi dzynarodowe Targi Poznaƒskie; Jasna Góra wszystkie Wikipedia Commons Plansza 40: Mapa 13 Euroregionów strona Sejmu RP; Mapa sàsiedzi Polski Wikipedia Commons Lektor OVERTIME Studio Reklamy i Dêwi ku s.c. Realizacja dêwi ku OVERTIME Studio Reklamy i Dêwi ku s.c. Platforma multimedialna i integracja VM Sp. z o. o. Opieka merytoryczna oraz koordynacja projektu Think Global Sp. z o. o. Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spó ka Akcyjna Warszawa

5 Spis plansz 1. Kszta t i rozmiary Ziemi 2. Podró nicy i odkrywcy 3. Poznajemy siatk geograficznà 4. Odczytujemy szerokoêç geograficznà 5. Odczytujemy d ugoêç geograficznà 6. Poznajemy elementy mapy 7. Orientujemy map w terenie 8. Obliczamy odleg oêç stosujàc skal mapy 9. Metody przedstawiania rzeêby terenu na mapach 10. Dokonujemy odpowiedniego wyboru mapy w planowaniu podró y 11. Nowoczesne techniki uzyskiwania informacji geograficznych 12. Miejsce Ziemi w Uk adzie S onecznym 13. Ruch obiegowy Ziemi i jego nast pstwa 14. Ruch obrotowy Ziemi i jego nast pstwa 15. Czas s oneczny, strefowy i urz dowy 16. Obliczamy czas s oneczny 17. Obliczamy czas strefowy 18. Strefy klimatyczne Ziemi 19. Czynniki, które kszta tujà klimat na Ziemi 20. Pomiar sk adników pogody 21. Czytamy diagram klimatyczny 22. Ruchy p yt litosfery i ich skutki 23. Rzeêbiarze powierzchni Ziemi 24. Dzia alnoêç làdolodów i lodowców 25. Kontynenty i oceany Ziemi 26. Poznajemy Europ 27. Podzia polityczny Europy 28. Metropolie Europy Pary 29. Po o enie Polski na tle Europy 30. Przesz oêç geologiczna Polski 31. Podzia administracyjny Polski 32. LudnoÊç Polski 5

6 33. Analiza piramidy wieku i p ci 34. Przyczyny i kierunki migracji 35. Struktura zatrudnienia 36. Ochrona Êrodowiska przyrodniczego Polski 37. Rozwój sieci transportowej Polski 38. Walory turystyczne Polski 39. Mój region 40. Sàsiedzi Polski 6

7 Zakres materia u oraz przyk adowe tematy lekcji mo liwe do realizacji z u yciem plansz Plansza 1 Tytu : Kszta t i rozmiary Ziemi Celem planszy jest przybli enie uczniom rozwoju poglàdów na kszta t i rozmiary Ziemi. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ pos uguje si podstawowym s ownictwem geograficznym: wymienia g ówne cechy kszta tu i podaje wymiary Ziemi, wyjaênia poj cia, takie jak geoida, promieƒ i obwód Ziemi. Plansza powinna byç wykorzystana jako element wspomagajàcy w realizacji tematów: Kszta t i rozmiary Ziemi; Globus jako model Ziemi. Pkt 2.1 Uczeƒ podaje g ówne cechy kszta tu i wymiarów Ziemi. Plansza 2 Tytu : Podró nicy i odkrywcy Celem planszy jest opis tras przebiegu najwi kszych wypraw odkrywczych i ukazanie wp ywu odkryç geograficznych na zmiany poglàdów o kszta cie i rozmiarach Ziemi oraz ich znaczeniu w poszerzeniu horyzontów poznawczych przedstawicieli cywilizacji europejskiej. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ pos uguje si s ownictwem geograficznym dotyczàcym rozwoju poglàdów na kszta t i rozmiary Ziemi. Wymienia najwa niejszych odkrywców i podaje trasy prze omowych wypraw geograficznych. Plansza powinna byç wykorzystana jako element wspomagajàcy w realizacji tematów: Kszta t i rozmiary Ziemi; Globus jako model Ziemi. Pkt 1.7 Uczeƒ lokalizuje na mapach kontynenty oraz najwa niejsze obiekty geograficzne na Êwiecie, Pkt 2.1 Uczeƒ podaje g ówne cechy kszta tu i wymiarów Ziemi. 7

8 Plansza 3 Tytu : Poznajemy siatk geograficznà Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat siatki geograficznej. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ pos uguje si s ownictwem geograficznym z zakresu wiedzy na temat siatki geograficznej, szerokoêci geograficznej, jednostek szerokoêci geograficznej. Plansza powinna byç wykorzystana jako element wspomagajàcy w realizacji tematów: Siatka geograficzna; Odczytywanie wspó rz dnych geograficznych na globusie; Odczytywanie wspó rz dnych geograficznych na mapie. Pkt 1.6 Uczeƒ okreêla po o enie geograficzne oraz matematyczno geograficzne punktów i obszarów na mapie, Pkt 2.1 Uczeƒ podaje g ówne cechy kszta tu i wymiarów Ziemi; odczytuje wspó rz dne geograficzne na globusie. Plansza 4 Tytu : Odczytujemy szerokoêç geograficznà Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci odczytywania szerokoêci geograficznej na globusie i mapie. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ pos uguje si s ownictwem geograficznym z zakresu wiedzy na temat siatki geograficznej, szerokoêci geograficznej, jednostek szerokoêci geograficznej, zwrotników, kó podbiegunowych. Plansza powinna byç wykorzystana jako element wspomagajàcy w realizacji tematów: Siatka geograficzna; Odczytywanie wspó rz dnych geograficznych na globusie; Odczytywanie wspó rz dnych geograficznych na mapie. Pkt 1.6 Uczeƒ okreêla po o enie geograficzne oraz matematyczno geograficzne punktów i obszarów na mapie, Pkt 2.1 Uczeƒ podaje g ówne cechy kszta tu i wymiarów Ziemi; odczytuje wspó rz dne geograficzne na globusie. 8

9 Plansza 5 Tytu : Odczytujemy d ugoêç geograficznà Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci odczytywania d ugoêci geograficznej na mapie i globusie. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ pos uguje si s ownictwem geograficznym z zakresu wiedzy na temat siatki geograficznej, d ugoêci geograficznej, jednostek d ugoêci geograficznej, po udnika zerowego. Plansza powinna byç wykorzystana jako element wspomagajàcy w realizacji tematów: Siatka geograficzna; Odczytywanie wspó rz dnych geograficznych na globusie; Odczytywanie wspó rz dnych geograficznych na mapie. Pkt 1.6 Uczeƒ okreêla po o enie geograficzne oraz matematyczno geograficzne punktów i obszarów na mapie, Pkt 2.1 Uczeƒ podaje g ówne cechy kszta tu i wymiarów Ziemi; odczytuje wspó rz dne geograficzne na globusie. Plansza 6 Tytu : Poznajemy elementy mapy Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat odwzorowaƒ kartograficznych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ prawid owo stosuje terminy: mapa, siatka kartograficzna. Plansza powinna byç wykorzystana jako element wspomagajàcy w realizacji tematów: Mapa jako obraz Ziemi; Siatka kartograficzna. Pkt 1.6 Uczeƒ okreêla po o enie geograficzne oraz matematyczno geograficzne punktów i obszarów na mapie. Plansza 7 Tytu : Orientujemy map w terenie Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci pos ugiwania si mapà i planem w odszukiwaniu miejsc i obiektów w terenie. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi 9

10 podstawy programowej uczeƒ potrafi zorientowaç plan i map, pos uguje si terminami: kompas, ró a kierunków. Plansza powinna byç wykorzystana jako element wspomagajàcy w realizacji tematów: Orientowanie mapy w terenie; Wykorzystanie planu w odszukiwaniu obiektów w terenie. Pkt 1.3 Uczeƒ pos uguje si w terenie planem, mapà topograficznà, turystycznà, samochodowà (m.in. orientuje map oraz identyfikuje obiekty geograficzne na mapie i w terenie). Plansza 8 Tytu : Obliczamy odleg oêç stosujàc skal mapy Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci pos ugiwania si skalà mapy w obliczaniu odleg oêci rzeczywistej. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ stosuje skal do obliczania odleg oêci w terenie, wymienia skal mapy, potrafi przekszta ciç skal mapy. Plansza powinna byç wykorzystana jako element wspomagajàcy w realizacji tematów: Rodzaje skal; Przekszta canie skali; Obliczanie odleg oêci rzeczywistej za pomocà skali mapy. Pkt 1.1 Uczeƒ wykazuje znaczenie skali mapy w przedstawianiu ró nych informacji geograficznych na mapie; pos uguje si skalà mapy do obliczenia odleg oêci w terenie. Plansza 9 Tytu : Metody przedstawiania rzeêby terenu na mapach Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci odczytywania rzeêby terenu z wykorzystaniem mapy hipsometrycznej i topograficznej. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ odczytuje wysokoêç wzgl dnà i bezwzgl dnà oraz opisuje cechy rzeêby terenu na podstawie skali barw hipsometrycznych. Plansza powinna byç wykorzystana jako element wspomagajàcy w realizacji tematów: Obliczanie wysokoêci wzgl dnej i bezwzgl dnej; Mapa obrazem Ziemi. 10

11 Pkt 1.2 Uczeƒ odczytuje z map informacje przedstawione za pomocà ró nych metod kartograficznych. Plansza 10 Tytu : Dokonujemy odpowiedniego wyboru mapy w planowaniu podró y Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci odpowiedniego wyboru tematycznego mapy oraz interpretacji treêci mapy. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ dobiera odpowiednià map w celu uzyskania okreêlonych informacji geograficznych. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Mapa jako obraz Ziemi; Podzia i rodzaje map; Wykorzystanie mapy i planu w praktyce. Pkt 1.5 Uczeƒ dobiera odpowiednià map w celu uzyskania okreêlonych informacji geograficznych, Pkt 1.9 Uczeƒ projektuje i opisuje trasy podró y na podstawie map turystycznych, topograficznych i samochodowych. Plansza 11 Tytu : Nowoczesne techniki uzyskiwania informacji geograficznych Celem planszy jest poszerzenie wiedzy dotyczàcej êróde pozyskiwania szczegó owych i kompleksowych informacji geograficznych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wskazuje êród a informacji geograficznej, takie jak zdj cia lotnicze i satelitarne i wyjaênia ich rol w ró nych dziedzinach aktywnoêci cz owieka. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Interpretacja zdj ç lotniczych i satelitarnych; Nowoczesne techniki pozyskiwania informacji geograficznych. 11

12 Pkt 1.4 Uczeƒ identyfikuje po o enie i charakteryzuje odpowiadajàce sobie obiekty geograficzne na fotografiach, zdj ciach lotniczych i satelitarnych oraz mapach topograficznych. Plansza 12 Tytu : Miejsce Ziemi w Uk adzie S onecznym Celem planszy jest poszerzenie wiedzy dotyczàcej umiejscowienia Ziemi w Uk adzie S onecznym i konsekwencji takiego po o enia. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wskazuje miejsce Ziemi w Uk adzie S onecznym i wymienia najwa niejsze geograficzne nast pstwa takiego po o enia. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Budowa Uk adu S onecznego; Miejsce Ziemi w Uk adzie S onecznym; Konsekwencje po o enia Ziemi na tle budowy Uk adu S onecznego. Pkt 2.4 Uczeƒ podaje najwa niejsze geograficzne nast pstwa ruchów Ziemi. Plansza 13 Tytu : Ruch obiegowy Ziemi i jego nast pstwa Celem planszy jest ukazanie cech ruchu obiegowego Ziemi i wynikajàcych z nich konsekwencji dla ycia cz owieka na Ziemi. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ podaje ró nice w teorii geocentrycznej i heliocentrycznej, wymienia konsekwencje ruchu obiegowego zmiana d ugoêci trwania dnia i nocy, wyst powanie pór roku oraz wyjaênia termin peryhelium i aphelium. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Cechy ruchu obiegowego Ziemi; Nast pstwa ruchu obiegowego Ziemi. Pkt 2.3 Uczeƒ podaje cechy ruchu obiegowego Ziemi: przedstawia (wykorzystujàc równie w asne obserwacje) zmiany w oêwietleniu Ziemi oraz w d ugoêci trwania dnia i nocy w ró nych szerokoêciach geograficznych i porach roku, Pkt 2.4 Uczeƒ podaje najwa niejsze geograficzne nast pstwa ruchów Ziemi. 12

13 Plansza 14 Tytu : Ruch obrotowy Ziemi i jego nast pstwa Celem planszy jest ukazanie cech ruchu obrotowego Ziemi i wynikajàcych z nich konsekwencji dla ycia cz owieka na Ziemi. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wymienia konsekwencje ruchu obrotowego nast pstwa dnia i nocy, ró nice czasu s onecznego na Ziemi. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Cechy ruchu obrotowego Ziemi; Nast pstwa ruchu obrotowego Ziemi. Pkt 2.2 Uczeƒ pos uguje si ze zrozumieniem poj ciami: ruch obrotowy Ziemi, czas s oneczny, czas strefowy; podaje cechy ruchu obrotowego; wyjaênia, dlaczego zosta y wprowadzone strefy czasowe i granica zmiany daty; pos uguje si mapà stref czasowych do okreêlania ró nicy czasu strefowego i s onecznego na Ziemi, Pkt 2.4 Uczeƒ podaje najwa niejsze geograficzne nast pstwa ruchów Ziemi. Plansza 15 Tytu : Czas s oneczny, strefowy i urz dowy Celem planszy jest wyjaênienie powodów dla których wprowadzono czas strefowy i urz dowy na Ziemi. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wyjaênia poj cia: czas s oneczny, strefowy, urz dowy, wymienia pozytywne konsekwencje wprowadzenia czasu letniego i zimowego. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Czas s oneczny; Czas strefowy; Czas urz dowy. Pkt 2.2 Uczeƒ pos uguje si ze zrozumieniem poj ciami: ruch obrotowy Ziemi, czas s oneczny, czas strefowy; podaje cechy ruchu obrotowego; wyjaênia, dlaczego zosta y wprowadzone strefy czasowe i granica zmiany daty; pos uguje si mapà stref czasowych do okreêlania ró nicy czasu strefowego i s onecznego na Ziemi. 13

14 Plansza 16 Tytu : Obliczamy czas s oneczny Celem planszy jest doskonalenie umiej tnoêci obliczania ró nicy czasu s onecznego na Ziemi. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wyjaênia poj cie czasu s onecznego oraz oblicza ró nic czasu s onecznego na Ziemi. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc temat: Obliczenia ró nicy czasu s onecznego na Ziemi. Pkt 2.2 Uczeƒ pos uguje si ze zrozumieniem poj ciami: ruch obrotowy Ziemi, czas s oneczny, czas strefowy; podaje cechy ruchu obrotowego; wyjaênia, dlaczego zosta y wprowadzone strefy czasowe i granica zmiany daty; pos uguje si mapà stref czasowych do okreêlania ró nicy czasu strefowego i s onecznego na Ziemi. Plansza 17 Tytu : Obliczamy czas strefowy Celem planszy jest doskonalenie umiej tnoêci obliczania ró nicy czasu strefowego na Ziemi. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wyjaênia poj cie strefy czasowej, linii zmiany daty oraz oblicza ró nic czasu strefowego na Ziemi. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc temat: Obliczenia ró nicy czasu strefowego na Ziemi. Pkt 2.2 Uczeƒ pos uguje si ze zrozumieniem poj ciami: ruch obrotowy Ziemi, czas s oneczny, czas strefowy; podaje cechy ruchu obrotowego; wyjaênia, dlaczego zosta y wprowadzone strefy czasowe i granica zmiany daty; pos uguje si mapà stref czasowych do okreêlania ró nicy czasu strefowego i s onecznego na Ziemi. 14

15 Plansza 18 Tytu : Strefy klimatyczne Ziemi Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat stref klimatycznych Ziemi. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wyjaênia poj cie klimatu strefowego i klimatów astrefowych, wymienia nazwy, podaje cechy g ównych stref klimatycznych Ziemi oraz podaje ró nice mi dzy nimi, a tak e wskazuje je na globusie i mapie. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Strefy klimatyczne Ziemi; Zró nicowanie klimatyczne Ziemi. Pkt 3.3 Uczeƒ wykazuje zró nicowanie klimatyczne Ziemi na podstawie analizy map temperatury powietrza i opadów atmosferycznych oraz map stref klimatycznych na Ziemi, Pkt 3.4 Uczeƒ podaje na podstawie map tematycznych zale noêci mi dzy strefami oêwietlenia Ziemi a strefami klimatycznymi oraz wykazuje wp yw klimatu na zró nicowanie roêlinnoêci i gleb na Ziemi. Plansza 19 Tytu : Czynniki, które kszta tujà klimat na Ziemi Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat roli g ównych czynników klimatotwórczych na kszta towanie klimatów na Ziemi. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wymienia czynniki klimatotwórcze i wyjaênia ich wp yw na kszta towanie si poszczególnych klimatów Ziemi. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Strefy klimatyczne Ziemi; Czynniki kszta tujàce klimat Ziemi. Pkt 3.1 Uczeƒ charakteryzuje wp yw g ównych czynników klimatotwórczych na klimat, Pkt 3.3 Uczeƒ wykazuje zró nicowanie klimatyczne Ziemi na podstawie analizy map temperatury powietrza i opadów atmosferycznych oraz map stref klimatycznych na Ziemi. 15

16 Plansza 20 Tytu : Pomiar sk adników pogody Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci pos ugiwania si podstawowymi przyrzàdami pomiaru sk adników pogody. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ podaje definicje pogody, wymienia podstawowe urzàdzenia pomiarowe oraz dokonuje pomiaru sk adników pogody. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Pogoda; Urzàdzenia pomiaru podstawowych sk adników pogody. Pkt 3.1 Uczeƒ charakteryzuje wp yw g ównych czynników klimatotwórczych na klimat, Pkt 3.3 Uczeƒ wykazuje zró nicowanie klimatyczne Ziemi na podstawie analizy map temperatury powietrza i opadów atmosferycznych oraz map stref klimatycznych na Ziemi. Plansza 21 Tytu : Czytamy diagram klimatyczny Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci odczytywania przebiegu zmiany sk adników pogody na podstawie diagramu klimatycznego. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ odczytuje z diagramu klimatycznego roczny przebieg temperatury powietrza i opadów, oblicza rocznà i dobowà amplitud temperatury. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Zró nicowanie klimatów Ziemi; Czytamy diagram klimatyczny. Pkt 3.2 Uczeƒ charakteryzuje na podstawie wykresów lub danych liczbowych przebieg temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w ciàgu roku w wybranych stacjach meteorologicznych po o onych w ró nych strefach klimatycznych; oblicza amplitud i Êrednià temperatur powietrza; wykazuje na przyk adach zwiàzek mi dzy wysokoêcià S oƒca a temperaturà powietrza. 16

17 Plansza 22 Tytu : Ruchy p yt litosfery i ich skutki Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat budowy i ruchu p yt litosfery. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wymienia rodzaje ruchu p yt litosfery i podaje ich skutki oraz wskazuje konkretne przyk ady wyst powania na mapie lub globusie. Uczeƒ pos uguje si terminami: p yta litosfery, strefa ryftu, strefa subdukcji. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Budowa wn trza Ziemi; Ruchy p yt litosfery; Czynniki sejsmiczne Ziemi. Pkt 3.5 Uczeƒ podaje g ówne cechy p ytowej budowy litosfery; wykazuje zwiàzki pomi dzy p ytowà budowà litosfery a wyst powaniem zjawisk wulkanicznych i trz sieƒ ziemi. Plansza 23 Tytu : Rzeêbiarze powierzchni Ziemi Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat roli zewn trznych czynników rzeêbotwórczych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wymienia rodzaje zewn trznych czynników rzeêbotwórczych, wyjaênia ich znaczenie i podaje przyk ady form terenu powsta e na skutek dzia ania tych procesów. Uczeƒ pos uguje si terminami wietrzenie, erozja, ruchy masowe, kras. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Rzeêbiarze powierzchni Ziemi; Rodzaje wietrzenia; Rodzaje i skutki erozji; Krajobrazy krasowe. Pkt 3.6 Uczeƒ pos uguje si ze zrozumieniem poj ciem wietrzenia i erozji; przedstawia rzeêbotwórczà rol wód p ynàcych, fal morskich, wiatru, làdolodów i lodowców górskich. 17

18 Plansza 24 Tytu : Dzia alnoêç làdolodów i lodowców Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat wp ywu dzia ania làdolodu na obecnà rzeêb terenu Polski oraz roli lodowców lokalnych i ich wp ywu na rzeêb terenu i turystyczny charakter dzia alnoêci cz owieka. Zgodnie z wymaganiami szczegó- owymi podstawy programowej uczeƒ pos uguje si terminem làdolód, lodowiec, wymienia formy terenu ukszta towane pod wp ywem làdolodu, lodowca i wód lodowcowych, pokazuje na mapie zasi g zlodowaceƒ na terenie Polski. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Wp yw lodowca na ukszta towanie terenu Polski; Formy rzeêby polodowcowej. Pkt 3.6 Uczeƒ pos uguje si ze zrozumieniem poj ciem wietrzenia i erozji; przedstawia rzeêbotwórczà rol wód p ynàcych, fal morskich, wiatru, làdolodów i lodowców górskich. Plansza 25 Tytu : Kontynenty i oceany Ziemi Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat rozmieszczenia kontynentów i oceanów Ziemi. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ podaje cechy charakterystyczne kontynentów i oceanów Ziemi, wskazuje na globusie lub mapie ich rozmieszczenie i po o enie wzgl dem siebie. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc temat: Rozmieszczenie kontynentów i oceanów Ziemi. Pkt 1.7 Uczeƒ lokalizuje na mapach kontynenty oraz najwa niejsze obiekty geograficzne na Êwiecie. Plansza 26 Tytu : Poznajemy Europ Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat po o enia i cech charakterystycznych Êrodowiska przyrodniczego Europy. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi 18

19 podstawy programowej uczeƒ podaje cechy po o enia Europy, pokazuje na mapie granic z Azjà, wymienia cechy Êrodowiska przyrodniczego oraz wskazuje na mapie g ówne obiekty geograficzne kontynentu. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Po o enie Europy; Cechy po o enia Europy. Pkt 9.2 Uczeƒ okreêla po o enie Europy i g ówne cechy Êrodowiska przyrodniczego na podstawie mapy ogólnogeograficznej i map tematycznych. Plansza 27 Tytu : Podzia polityczny Europy Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat podzia u politycznego Europy i zmian, jakie zasz y po roku 1989 pod wp ywem rozszerzenia struktur UE. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ podaje cechy podzia- u politycznego Europy oraz wymienia konsekwencje zmian na mapie politycznej po upadku komunizmu w Europie. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc temat: Podzia polityczny Europy. Pkt 9.1 Uczeƒ wykazuje si znajomoêcià podzia u politycznego Europy. Plansza 28 Tytu : Metropolie Europy Pary Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci identyfikowania miasta jako metropolii. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ prawid owo stosuje termin metropolia, podaje g ówne cechy wielkoêci i funkcjonalnoêci rozwiàzaƒ urbanistycznych oraz wymienia argumenty Êwiadczàce o metropolitarnym charakterze Pary a. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Metropolie Europy; Pary jako miasto metropolitarne. 19

20 Pkt 9.7 Uczeƒ przedstawia g ówne cechy po o enia, wielkoêci, uk adu przestrzennego oraz znaczenie Pary a lub Londynu jako Êwiatowej metropolii. Plansza 29 Tytu : Po o enie Polski na tle Europy Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci uzasadnienia stwierdzenia, e Polska le- y w Europie Ârodkowej. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wskazuje na mapie Europy po o enie Polski, wskazuje skrajne punkty naszego kraju i podaje ich wspó rz dne, wymienia konsekwencje po o enia Polski (ró nica czasu s onecznego, d ugoêç trwania dnia, cechy klimatu przejêciowego oraz skutki geopolityczne takiego po o enia). Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Po o enie Polski w Europie; Cechy i konsekwencje po o enia geograficznego Polski. Pkt 4.1 Uczeƒ charakteryzuje, na podstawie map ró nej treêci, po o enie w asnego regionu w Polsce oraz po o enie Polski na Êwiecie i w Europie; opisuje podzia administracyjny Polski; podaje nazwy i wskazuje na mapie województwa oraz ich stolice. Plansza 30 Tytu : Przesz oêç geologiczna Polski Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci dostrzegania zale noêci mi dzy wydarzeniami geologicznymi a wspó czesnà rzeêbà Polski. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ opisuje powstawanie gór, zalewów morskich oraz g ównych surowców naturalnych oraz lokalizuje na tabeli stratygraficznej miejsce i przyczyn opisywanego wydarzenia geologicznego. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Budowa geologiczna Polski; Tabela stratygraficzna; Ukszta towanie powierzchni Polski. 20

21 Pkt 4.2 Uczeƒ opisuje najwa niejsze wydarzenia (obrazy) z przesz oêci geologicznej Polski: powstanie w gla kamiennego, powstawanie gór, zalewy mórz, zlodowacenia; wykazuje zale noêci pomi dzy wspó czesnà rzeêbà Polski a wybranymi wydarzeniami geologicznymi. Plansza 31 Tytu : Podzia administracyjny Polski Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci orientacji na mapie administracyjnej Polski. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ czyta map administracyjnà Polski, wskazuje województwa oraz ich stolice, uzasadnia celowoêç trójstopniowego podzia u administracyjnego Polski. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc temat: Podzia administracyjny Polski. Pkt 4.1 Uczeƒ charakteryzuje, na podstawie map ró nej treêci, po o enie w asnego regionu w Polsce oraz po o enie Polski na Êwiecie i w Europie; opisuje podzia administracyjny Polski; podaje nazwy i wskazuje na mapie województwa oraz ich stolice. Plansza 32 Tytu : LudnoÊç Polski Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci wyjaêniania i poprawnego stosowania poj ç z zakresu demografii. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ operuje poj ciami przyrost naturalny, urodzenia i zgony oraz zna skutki przemian demograficznych i ich wp yw na fazy rozwoju spo ecznego. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Struktura ludnoêci Polski; Obliczamy przyrost naturalny; Model faz rozwoju spo ecznego. Pkt 5.1 Uczeƒ wyjaênia i poprawnie stosuje podstawowe poj cia z zakresu demografii: przyrost naturalny, urodzenia i zgony, Êrednia d ugoêç ycia. 21

22 Plansza 33 Tytu : Analiza piramidy wieku i p ci Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci korzystania z geograficznych êróde informacji oraz rozwijanie umiej tnoêci prognozowania demograficznego w oparciu o analiz piramidy wieku i p ci. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wykazuje umiej tnoêç analizy piramidy wieku i p ci, okreêla lata wy ów i ni ów demograficznych, zmian struktury p ci, przyrostu naturalnego, zmian d ugoêci ycia oraz prognozuje zmiany demograficzne poszczególnych populacji. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc temat: Analiza piramidy wieku i p ci. Pkt 5.2 Uczeƒ odczytuje z ró nych êróde informacji (m.in. rocznika statystycznego oraz piramidy p ci i wieku) dane dotyczàce: liczby ludnoêci Polski, urodzeƒ, zgonów, przyrostu naturalnego, struktury p ci, Êredniej d ugoêci ycia w Polsce; odczytuje wielkoêç i g ówne kierunki migracji: z Polski i do Polski. Plansza 34 Tytu : Przyczyny i kierunki migracji Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat migracji na terytorium wspó czesnej Polski oraz wyjaênianie przyczyn i nast pstw ruchów ludnoêciowych. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wymienia najwa niejsze etapy ruchów ludnoêciowych podaje ich przyczyny i skutki, potrafi obliczyç saldo migracji oraz wielkoêç przyrostu rzeczywistego. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Migracje na terenie Polski; Przyczyny i skutki migracji; Obliczamy saldo migracji. Pkt 5.2 Uczeƒ odczytuje z ró nych êróde informacji (m.in. rocznika statystycznego oraz piramidy p ci i wieku) dane dotyczàce: liczby ludnoêci Polski, urodzeƒ, zgonów, przyrostu naturalnego, struktury p ci, Êredniej d ugoêci ycia w Polsce; odczytuje wielkoêç i g ówne kierunki migracji: z Polski i do Polski. 22

23 Plansza 35 Tytu : Struktura zatrudnienia Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat udzia u us ug jako sektora gospodarki w okreêlaniu rozwoju gospodarczego kraju. Zgodnie z wymaganiami szczegó- owymi podstawy programowej uczeƒ opisuje najwa niejsze etapy rozwoju gospodarczego, operuje poj ciami dochód narodowy oraz produkt krajowy brutto, uzasadnia rol us ug w rozwoju gospodarczym. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Analiza struktury zatrudnienia; Rola us ug w rozwoju gospodarczym. Pkt 6.4 Uczeƒ wyjaênia przyczyny zmian zachodzàcych w przemyêle w Polsce i we w asnym regionie oraz wskazuje najlepiej rozwijajàce si obecnie w Polsce ga zie produkcji przemys owej, Pkt 6.5 Uczeƒ rozró nia rodzaje us ug; wyjaênia szybki rozwój wybranych us ug w Polsce i we w asnym regionie. Plansza 36 Tytu : Ochrona Êrodowiska przyrodniczego Polski Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat znaczenia i rodzaju form ochrony przyrody na terytorium Polski. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wymienia formy ochrony przyrody, uzasadnia potrzeb dzia ania na rzecz jej ochrony, podaje definicje zrównowa onego rozwoju. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Ochrona Êrodowiska przyrodniczego Polski; Formy ochrony przyrody. Pkt 6.8 Uczeƒ wykazuje koniecznoêç ochrony Êrodowiska przyrodniczego i kulturowego w Polsce; wymienia formy jego ochrony, proponuje konkretne dzia ania na rzecz jego ochrony we w asnym regionie. 23

24 Plansza 37 Tytu : Rozwój sieci transportowej Polski Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat wp ywu nowoczesnej infrastruktury transportowej na rozwój gospodarczo-spo eczny kraju. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wymienia rodzaje transportu oraz uzasadnia potrzeb rozbudowy infrastruktury transportowej w oparciu o najkorzystniejsze rozwiàzania na linii cz owiek Êrodowisko naturalne. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Rodzaje transportu; Rozwój sieci transportowej Polski. Pkt 6.7 Uczeƒ opisuje na podstawie map i wyjaênia zró nicowanie g stoêci i jakoêci sieci transportowej w Polsce i wykazuje jej wp yw na rozwój innych dziedzin dzia- alnoêci gospodarczej. Plansza 38 Tytu : Walory turystyczne Polski Celem planszy jest poszerzenie wiedzy na temat roli turystyki w rozwoju gospodarczym kraju. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wymienia rodzaje turystyki, wymienia walory turystyczne Polski oraz ocenia szanse rozwoju turystyki i jej znaczenie dla rozwoju gospodarki Polski. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Rodzaje turystyki i wypoczynku; Walory turystyczne Polski; Znaczenie turystyki w rozwoju gospodarki narodowej. Pkt.6.6 Uczeƒ opisuje na podstawie map i wyjaênia zró nicowanie g stoêci i jakoêci sieci transportowej w Polsce i wykazuje jej wp yw na rozwój innych dziedzin dzia- alnoêci gospodarczej. Plansza 39 Tytu : Mój region Celem planszy jest rozwijanie umiej tnoêci waloryzacji w asnego regionu. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wskazuje na mapie 24

25 granice w asnego regionu, podaje definicj regionu, wymienia cechy waloryzacji terenu pod wzgl dem przyrodniczym i kulturowym, podaje propozycje dzia aƒ na rzecz rozwoju w asnego regionu. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Mój region; Waloryzacja przyrodniczo kulturowa w asnego regionu; Dzia ania na rzecz rozwoju regionalnego. Pkt 4.1 Uczeƒ charakteryzuje, na podstawie map ró nej treêci, po o enie w asnego regionu w Polsce oraz po o enie Polski na Êwiecie i w Europie; opisuje podzia administracyjny Polski; podaje nazwy i wskazuje na mapie województwa oraz ich stolice, Pkt 4.5 Uczeƒ wymienia g ówne rodzaje zasobów naturalnych Polski i w asnego regionu: lasów, wód, gleb, surowców mineralnych; korzystajàc z mapy, opisuje ich rozmieszczenie i okreêla znaczenie gospodarcze, Pkt 6.8 Uczeƒ wykazuje koniecznoêç ochrony Êrodowiska przyrodniczego i kulturowego w Polsce; wymienia formy jego ochrony, proponuje konkretne dzia ania na rzecz jego ochrony we w asnym regionie. Plansza 40 Tytu : Sàsiedzi Polski Celem planszy jest rozwijanie wiedzy o paƒstwach sàsiadujàcych z Polskà oraz rozwijanie form wspó pracy mi dzynarodowej z nimi. Zgodnie z wymaganiami szczegó owymi podstawy programowej uczeƒ wskazuje na mapie odcinki granic z poszczególnymi sàsiadami Polski, charakteryzuje kraje sàsiedzkie wykazujàc ich zró nicowanie spo eczno-gospodarcze, uzasadnia celowoêç tworzenia euroregionów w rozwoju stosunków gospodarczych i politycznych. Plansz nale y wykorzystaç realizujàc tematy: Poznajemy sàsiadów Polski; Znaczenie euroregionów we wspó pracy mi dzynarodowej. Pkt 8.1 Uczeƒ charakteryzuje i porównuje, na podstawie ró nych êróde informacji geograficznej, Êrodowisko przyrodnicze krajów sàsiadujàcych z Polskà; wykazuje ich zró nicowanie spo eczne i gospodarcze. 25

26 Licencja jednostanowiskowa na u ytkowanie oprogramowania: Geografia Plansze interaktywne 2.0 Gimnazjum 1. Przyznanie licencji 1. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spó ka Akcyjna, zwane dalej Wydawnictwami, niniejszym przyznajà niewy àcznà licencj na u ytkowanie oprogramowania na jednym komputerze. 2. U ytkownik nabywa prawa w asnoêci do fizycznego noênika oprogramowania. Prawo w asnoêci do oprogramowania nie jest przenoszone na U ytkownika. 3. W zakresie u ytku szkolnego Wydawca wyra a zgod na: drukowanie materia ów przeznaczonych w tym programie do wydruku, zwielokrotnianie otrzymanych wydruków. 2. Ograniczona gwarancja 1. Oprogramowanie dostarczone jest w formie takie jakie jest. Wydawnictwa nie gwarantujà, e oprogramowanie spe ni wymagania i oczekiwania U ytkownika oraz e dzia anie oprogramowania b dzie wolne od b dów i wad. 2. Wydawnictwa gwarantujà, e noênik z oprogramowaniem jest wolny od wad technicznych uniemo liwiajàcych w aêciwà eksploatacj. Je eli stwierdzone zostanà wady noênika z oprogramowaniem u ytkowanego w warunkach normalnej eksploatacji oraz zgodnie z jego przeznaczeniem, Wydawnictwa dokonajà bezp atnej wymiany noênika na wolny od wad pod warunkiem, e wadliwy no- Ênik z oprogramowaniem zostanie dostarczony do miejsca zakupu, w terminie 90 dni od daty jego nabycia wraz z dowodem zakupu z datà sprzeda y. 3. Wydawnictwa i ich autoryzowani dystrybutorzy nie odpowiadajà wobec U ytkownika i osób trzecich za jakiekolwiek straty i szkody powsta e w wyniku u ycia lub niemo noêci u ycia oprogramowania, w tym w szczególnoêci za utrat dochodów lub innych korzyêci, zak ócenia w pracy przedsi biorstwa, utraty informacji handlowych lub innych danych. 4. Ca kowita odpowiedzialnoêç Wydawnictw nie mo e przekroczyç ceny zakupu oprogramowania. 26

27 3. Zmiany w licencjonowanym oprogramowaniu U ytkownik nie mo e zmieniç ani rozszerzaç kodu wynikowego licencjonowanego oprogramowania. 4. Nieautoryzowane u ycie U ytkownik zobowiàzuje si do podj cia kroków majàcych na celu zapewnienie nienaruszalnoêci licencjonowanego oprogramowania przez osoby trzecie, w szczególno- Êci zabroni u ycia jakiejkolwiek jego cz Êci w celu otrzymania kodu êród owego. 5. Prawa autorskie i prawa w asnoêci U ytkownikowi zabrania si bez pisemnego zezwolenia Wydawnictw: rozpowszechniania w jakiejkolwiek formie licencjonowanego oprogramowania w cz Êci bàdê w ca oêci; tworzenia opracowaƒ b dàcych pochodnà licencjonowanego oprogramowania i towarzyszàcej mu dokumentacji. 6. Uniewa nienie licencji W wypadku naruszenia warunków licencji Wydawnictwa mogà uniewa niç licencj, przesy ajàc U ytkownikowi stosowne zawiadomienie na piêmie. Z chwilà uniewa nienia licencji U ytkownik traci prawo do korzystania z uprawnieƒ okre- Êlonych w licencji, a ponadto Wydawnictwa b dà dochodziç roszczeƒ wynikajàcych z ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. nr 24 poz. 83). 27