Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania

Transkrypt

1 Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ Afiliant Gdańsk, ul. Wały Piastowskie 24, tel.(58) , , , fax (58) edukacja@solidarnosc.org.pl Gdańsk, 8 lutego 2016 r. L.dz. KSOiW/04/2016 Pani Anna Zalewska Minister Edukacji Narodowej Al. Szucha Warszawa Opinia Krajowej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw z dnia 8 stycznia 2016 r. Krajowa Sekcja rozumie, że w projektowanej ustawie mają być wprowadzone zmiany w Karcie Nauczyciela, które zostały uznane za najpilniejsze co przede wszystkim dotyczy zapowiedzianej w programie rządu likwidacji tzw. godzin karcianych mając jednocześnie świadomość, że w całej Karcie Nauczyciela potrzebne są szerokie zmiany, które jednak wymagają wszechstronnego przygotowania w dłuższym okresie. I W powszechnej opinii środowiska nauczycielskiego i związkowego pozytywna i bardzo potrzebna jest likwidacja godzin karcianych, które są błędnym tworem legislacyjnym, niemieszczącym się w systemie czasu pracy nauczyciela, stwarzającym wynikające stąd nieustanne trudności interpretacyjne do czasu obecnego, o czym wielokrotnie pisaliśmy, m.in. w Przeglądzie Oświatowym. W związku z tym za pozytywne uznajemy przygotowywane zmiany w art. 42 ust. 2 Karty Nauczyciela. Jednakże proponowana formuła tego przepisu i powrót do jego brzmienia nadanego ustawą z dnia 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 179, poz. 1845) w zmodyfikowanym redakcyjnie brzmieniu nadanym ustawą z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela (Dz.U. Nr 1 z 2009 r., poz. 1), nie rozwiązuje jeszcze problemu i zdaniem bardzo wielu nauczycieli, a także KSOiW, nie jest wystarczająca. Dlatego pozostawienie w art. 42 ust. 2 pkt 2 KN członu w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów jest odbierane jako swoista alternatywa dla rozwiązania obecnego, niekorzystna dla nauczycieli nie wyklucza bowiem organizowania niepłatnych zajęć w ramach czasu pracy nieprzekraczającego 40 godzin na tydzień. Wyrażamy obawę, że będą one realizowane na podobnych zasadach, a nawet w zwiększonej liczbie, jak dotychczas z art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty nauczyciela, tylko bez konieczności obowiązkowego rejestrowania i rozliczania tych godzin. 1

2 Przypominamy, że przed wprowadzeniem godzin karcianych Rozporządzenie MEN z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych wprowadzało 12 godzin do dyspozycji dyrektora na każdy oddział w I etapie edukacyjnym i odpowiednio 9 godzin w II etapie edukacyjnym oraz 6 godzin w III etapie. Godziny te pozwalały na organizację dodatkowych obowiązkowych zajęć z różnych przedmiotów, zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, korekcyjno-kompensacyjnych czy kół zainteresowań, zajęć SKS, chóru, itp. Rozporządzenie z 23 marca 2009 r. zmniejszyło znacząco liczbę tych godzin, a Rozporządzenie z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych praktycznie je wyeliminowało. Dlatego KSOiW NSZZ Solidarność proponuje i uznaje za bardzo ważne dalsze skrócenie przedstawionej w projekcie treści art. 42 ust. 2 pkt 2 i pominięcie w niej przytoczonego wyżej członu oraz powrót do pierwotnej treści tego przepisu, nadanej ustawa z dnia 14 czerwca 1996 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela (Dz.U. Nr 87, poz. 396) w nowym na ten okres układzie. W takiej wersji zmieniony art. 42 ust. 2 pkt 2 KN otrzymałby brzmienie: 2) inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły. Proponowana przez nas podstawa wyjściowa pozwoli na uniknięcie ciągłych niejasności, nierozróżniania zajęć dydaktycznych od wychowawczych i opiekuńczych, dowolnego organizowania nieodpłatnych zajęć w ramach czasu pracy nieprzekraczającego 40 godzin na tydzień, w skutek czego wynikają częste spory i nieporozumienia z czym nie mógł sobie poradzić sam ustawodawca, zmieniając tak często treść art. 42 ust. 2 pkt 2, przez dodawanie w nim lub odejmowanie kolejnych członów. Samo jednak proponowane wyżej skrócenie tego przepisu nie byłoby wystarczające. Istniałaby potrzeba bliższego dookreślenia pojęcia inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły w ramach czasu pracy nieprzekraczającego 40 godzin tygodniowo, co mogłoby nastąpić w pozaustawowym akcie prawnym, wydanym z odesłania ustawowego, a przede wszystkim w statucie szkoły lub placówki przez określenie w nim zakresu zadań i obowiązków nauczyciela. Tym bardziej, że chodzi tu o zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, które powinny być określone w statucie. Przykładowy wykaz innych zadań i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły nadesłał jeden z nauczycieli. W swoich uwagach do projektowanej ustawy określa inne zadania i czynności, które należą do nauczyciela: przygotowanie uroczystości szkolnych, imprez środowiskowych, promujących szkołę jak dzień otwarty, wycieczki szkolne klasowe i przedmiotowe, konkursy i zawody sportowe, prowadzenie zebrań i konsultacji z rodzicami, udział w konferencjach klasyfikacyjnych, plenarnych, szkoleniowych. Krajowa Sekcja uznaje ten wykaz za trafny i uzasadniony, przy czym nie musi być to zamknięty katalog. W związku z tym art. 42 ust. 2 pkt 2 KN w ostatecznej wersji otrzymałby brzmienie: 2) inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, określone w statucie szkoły 2

3 albo alternatywnie 2) inne zajęcia i czynności określone w statucie szkoły co oznacza to samo, lecz bez tautologii. Poniżej przedkładamy ewolucję i funkcjonowanie art. 42 ust. 2 pkt 2 KN, poczynając od nadania temu przepisowi nowej formuły w przytoczonej wyżej ustawie z dnia 14 czerwca 1996 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela. 1. Według tej formuły art. 42 ust. 2 pkt 2 KN otrzymał brzmienie: 2. inne czynności wynikające z zadań statutowych szkoły. 2. Ustawą z dnia 27 czerwca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 137, poz. 1304) art. 42 ust. 2 pkt 2 została nadana treść: inne czynności i zajęcia wynikające z zadań statutowych szkoły ze szczególnym uwzględnieniem zajęć edukacyjnych, opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów. Obowiązywanie przepisu w tym brzmieniu trwało niewiele ponad rok od r. do r. 3. W przywołanej wyżej ustawie z dnia 15 lipca 2004 r. w art. 42 ust. 2 pkt 2 zostało usunięte z przepisu określenie zajęć edukacyjnych, a poza tym po niewielkiej modyfikacji otrzymał on brzmienie: inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły ze szczególnym uwzględnieniem zajęć opiekuńczych i wychowawczych wynikających z potrzeb i zainteresowania uczniów, co miało istotne znaczenie dla jego dalszego stosowania i interpretacji. Pomimo tego, że ustawodawca w noweli z dnia 15 lipca 2004 r. przez odjęcie zwrotu zajęć edukacyjnych dodał wyraźny sygnał, że w zmienianym art. 42 ust. 2 pkt 2 KN przy określeniu inne czynności i zajęcia wynikające z zadań statutowych szkoły należy rozumieć jedynie zajęcia opiekuńczo-wychowawcze. Poprzednie sformułowania o zajęciach także edukacyjnych nie poszło w zapomnienie i w praktyce dyrektorzy szkół, często naruszając, naginając bądź nadużywając nowego przepisu, nakazywali nauczycielom wykonywanie także zajęć edukacyjnych poza obowiązującym ich tygodniowym wymiarem godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych w ramach czasu pracy nieprzekraczającego 40 godzin na tydzień, aż do czasu wprowadzenia godzin karcianych w 2009 r. 4. W ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela (Dz.U. Nr 1 z 2009 r., poz.1) została podtrzymana treść art. 42 ust. 2 pkt 2 KN wprowadzona ustawą z dnia 15 lipca 2004 r. w zmienionej nieco redakcji i dopisano tam postanowienia dotyczące wprowadzonych godzin karcianych. W przedstawionym do zaopiniowania projekcie, z tekstu wprowadzonego ustawą z dnia 21 listopada 2008 r. usunięto jedynie postanowienie dotyczące wprowadzonych tą ustawą godzin karcianych. Przy pozostawieniu omawianego przepisu w brzmieniu przedstawionym w projekcie, rezultat jego zmiany i likwidacji godzin karcianych będzie taki, jak to już zapowiedział wiceprezydent jednego z dużych miast, odpowiedzialny za sprawy oświaty, na naradzie podległych mu dyrektorów szkół w dniu 1 lutego 2016 r., że miasto nie zrezygnuje z godzin karcianych, tylko zleci dyrektorom wykonywanie podobnych zajęć przez nauczycieli w ramach 40 godzin tygodnia pracy. Z uwagi na powyższe prosimy o wnikliwe przeanalizowanie naszych uwag i wniosków oraz oczekujemy informacji o sposobie ich rozpatrzenia. 3

4 II Krajowa Sekcja wyraża przekonanie, że projektowane przepisy dotyczące powoływania i funkcjonowania komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli są przygotowywane do całościowych zmian, jakie będą następowały w Karcie Nauczyciela. W związku z tym przedkładamy poniższe uwagi i wnioski do projektu zmiany ustawy w tym zakresie. 1. W projektowanej ustawie przepisy dotyczące powoływania i funkcjonowania komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli rozpoczynają się od uchylenia ust. 5 i 5a w art. 77 Karty Nauczyciela. Zdaniem Krajowej Sekcji najpierw powinien być zmieniony jej art. 77 ust. 1, stanowiący, że w sprawach dyscyplinarnych nauczycieli orzekają w pierwszej instancji komisje dyscyplinarne przy wojewodach. Przepis ten był dostosowany do rozwiązań przewidzianych w dotychczasowym art. 30 ust. 1 ustawy o systemie oświaty (dalej u.s.o.), który przewidywał, że kuratora oświaty powołuje wojewoda w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania. Natomiast art. 31 ust. 1 u.s.o. stanowi, że kurator oświaty zadania i kompetencje w zakresie oświaty wykonuje w imieniu wojewody. Dawny art. 30 ust. 1 u.s.o. został już zmieniony ustawą z dnia stycznia 2016 r. w ten sposób, że kuratora oświaty powołuje minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, a art. 31 ust. 1 - stanowiący, że kurator oświaty wykonuje zadania w imieniu wojewody pozostał bez zmian, co spowodowało rozdwojenie kompetencyjne przy regulacji, że kurator powoływany przez ministra wykonuje swoje zadania w imieniu wojewody. Być może takie rozdwojenie nastąpiło na skutek przeoczenia w przygotowanej w trybie pilnym ustawie zmieniającej art. 30 ust. 1 z pozostawieniem bez zmiany art. 31 ust. 1 u.s.o. Głównym celem tej ustawy było pilne przywrócenie obowiązku szkolnego dla dzieci w wieku 7 lat. Dla zmiany przepisów o postępowaniu dyscyplinarnym dla nauczycieli taki pośpiech nie jest konieczny. W związku z tym Krajowa Sekcja stoi na stanowisku, że w przedstawionym projekcie zmiany Karty Nauczyciela powinien być również zmieniony art. 31 ust. 1 u.s.o. przez postanowienie, że kurator oświaty wykonuje swoje zadania i kompetencje w imieniu ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania lub w imieniu administracji rządowej. Jednocześnie art. 77 ust. 1 u.s.o. powinien otrzymać brzmienie, że w sprawach dyscyplinarnych dla nauczycieli orzekają w pierwszej kolejności komisje dyscyplinarne przy kuratorach oświaty dla nauczycieli wszystkich szkół na terenie województwa. Jest to tym bardziej uzasadnione, że praktycznie i przy dotychczasowym stanie prawnym pracę komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli organizują i nią kierują kuratorzy oświaty, po przekierowaniu im do prowadzenia przez wojewodów. 2. Według opinii naszych organizacji związkowych oraz nauczycieli, które Krajowa Sekcja podziela, przewidziane w art. 77a ust. 2a pkt 2 projektu wymaganie posiadania co najmniej pięcioletniego stażu pracy pedagogicznej przez kandydata na członka komisji dyscyplinarnej jest okresem zbyt krótkim. Podnoszona jest okoliczność, że udział w pracach tych komisji jest na tyle odpowiedzialny ze względu na specyfikę zawodu nauczycielskiego, że wymaga wiedzy i doświadczenia potwierdzonego co najmniej 10-letnim stażem pracy w tym zawodzie. W związku z tym proponujemy wpisanie we wskazanym przepisie wymaganie przynajmniej 10-letniego stażu pracy pedagogicznej, zamiast 5-letniego stażu, jak w przedłożonym projekcie. 4

5 3. W tymże art. 77a projektu po ust. 6 proponujemy dodanie ust. 7 przewidującego, że powołani członkowie komisji dyscyplinarnej oraz rzecznik dyscyplinarny i jego zastępcy podlegają przeszkoleniu. Dodanie takiego przepisu uważamy za konieczne ze względu na to, że działanie komisji dyscyplinarnej w nowej formule powinna cechować większa precyzja i dociekliwość w ustaleniu stanów faktycznych w rozpatrywanych sprawach, a także lepsza znajomość przepisów prawa. Tym bardziej, że w niektórych sytuacjach będą miały zastosowanie wybrane przepisy kodeksu postępowania cywilnego i kodeksu postępowania karnego. Poza tym za udział w pracach komisji dyscyplinarnych ich członkowie będą otrzymywać wynagrodzenie. 4. Kolejna uwaga dotyczy projektowanego art. 79 ust. 2 KN przewidującego, że rzecznik dyscyplinarny i jego zastępcy są związani poleceniami organu, który go powołał. Jest to rozwiązanie jeszcze dalej idące, niż przewiduje to dotychczasowy art. 79 ust. 2 - stanowiący, że rzecznik dyscyplinarny jest związany tylko zaleceniami organu, który go powołał. Naszym zdaniem ani dotychczasowe, ani proponowane w projekcie rozwiązanie nie powinno mieć miejsca. Dla obiektywnego i prawidłowego wykonywania czynności przygotowawczych, rzecznik dyscyplinarny musi mieć możliwość samodzielnego prowadzenia postępowania wyjaśniającego. Jest rzeczą znaną, że wśród rodziców jest jakiś procent zawsze niezadowolonych z traktowania, oceniania, zachowania lub innych zaistniałych w szkole zdarzeń dotyczących ich dzieci, rodziców mających skłonności do zgłaszania skarg i doniesień do wszystkich możliwych instytucji, a najczęściej do kuratora oświaty, co w takim przypadku wywołuje niekiedy u dyrektorów szkół przerażenie i dezorientację zwłaszcza w razie braku własnego rozeznania co do stanu faktycznego sprawy. Zadaniem rzecznika dyscyplinarnego przy takich zdarzeniach jest uspokoić sytuację oraz prowadzić rzeczowo i obiektywnie postępowanie wyjaśniające, bez narzucania mu przez przełożonych, w jakim kierunku i z jakim rezultatem ma się ono zakończyć. Polecenia organu w prowadzeniu przez rzecznika dyscyplinarnego postępowania wyjaśniającego nie są też potrzebne, ponieważ powinien on być przeszkolony i wykonywać swoje czynności profesjonalnie. Natomiast kontrola i weryfikacja prawidłowości jego działania ma miejsce w końcowej fazie postępowania wyjaśniającego w charakterze kontroli następczej. W razie bowiem zakończenia tego postępowania wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, kontrola i weryfikacja jego działania następuje w toku i w wyniku postępowania przed komisją dyscyplinarną. Jeżeli zaś rzecznik dyscyplinarny zakończy postępowanie postanowieniem o umorzeniu postępowania wyjaśniającego, kontrola i weryfikacja takiego postanowienia będzie miała miejsce przy jego zatwierdzeniu przez organ, który powołał rzecznika. Jest to przewidziane w proponowanym przez nas art. 80 ust. 11 projektu. 5. W art. 79a ust. 2 powinno być dodane drugie zdanie w brzmieniu: 2. W razie wszczęcia postępowania wyjaśniającego wobec dyrektora szkoły rzecznik dyscyplinarny zawiadamia dyrektora, którego dotyczy postępowanie wyjaśniające oraz organ prowadzący szkołę, w której jest zatrudniony dyrektor. W tym miejscu należy przypomnieć, że wobec dyrektora szkoły może być również prowadzone postepowanie dyscyplinarne niekiedy bardziej skutecznie, niż w przypadku kierowania przez nauczyciela sprawy o mobbing do sądu pracy - np. w sytuacjach, gdy dyrektor stwarza taką atmosferę w szkole, że nauczyciele przychodzą do pracy po zażyciu środków uspokajających, co się też zdarza i to wcale nie tak rzadko. 6. W art. 80 ustępy 10 i 11 projektu powinny otrzymać brzmienie: 10. Rzecznik dyscyplinarny kończy postępowanie wyjaśniające wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego lub postanowieniem o umorzenie tego postępowania. 5

6 11. Rzecznik dyscyplinarny za zgodą organu, który go powołał przekazuje do komisji dyscyplinarnej wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, o czym powiadamia obwinionego. Postanowienie o umorzeniu postepowania wyjaśniającego zatwierdza organ, który go powołał. 7. W tym miejscu należy wrócić do projektowanego art. 80 ust. 1a, który powinien otrzymać brzmienie: 1a. Za obwinionego uważa się nauczyciela, wobec którego złożono do komisji dyscyplinarnej wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, a nie jak w proponowanym brzmieniu: któremu doręczono postanowienie o wszczęciu postepowania dyscyplinarnego. Do komisji dyscyplinarnej, jak wskazano wyżej, występuje się z wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, a nie z postanowieniem. Na wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego nie przysługuje zażalenie, które jest możliwe tylko w przypadku postanowienia o umorzeniu postępowania wyjaśniającego. W razie pozostawienia w art. 80 ust. 1a, ust. 10 i 11 w proponowanym brzmieniu, doszłoby do rażącej niespójności pomiędzy tymi przepisami i pomieszania pojęć prawniczych. 8. Uważamy, że art. 80b ust. 1 i 2 projektu jest źle sformułowany i powinien otrzymać brzmienie: 1. Nie wszczyna się postępowania dyscyplinarnego, a wszczęte się umarza, jeżeli: 1) postępowanie wyjaśniające nie potwierdziło popełnienia przez nauczyciela zarzucanego czynu; 2) zarzucany czyn nie zawiera znamion uchybienia godności zawodu lub obowiązkom nauczyciela; 3) za popełniony czyn nauczyciel został ukarany karą porządkową zgodnie z art. 108 Kodeksu pracy; 4) nauczyciel, w chwili popełnienia zarzucanego czynu, nie był nauczycielem; 5) nauczyciel zmarł; 6) nastąpiło przedawnienie dyscyplinarne, o którym mowa w art. 81 ust W przypadkach określonych w ust. 1 i 3 postepowanie wyjaśniające umarza rzecznik dyscyplinarny. Jeżeli okoliczności określone w ust. 1 pkt 4-6 zostały ujawnione w toku postępowania dyscyplinarnego, postepowanie to umarza komisja dyscyplinarna. W razie zaistnienia okoliczności przewidzianych w ust. 1 pkt 2 komisja dyscyplinarna wydaje orzeczenie o uniewinnieniu obwinionego. Ponadto w ust. 1 pkt 4 powinien otrzymać brzmienie: osoba w chwili popełnienia zarzucanego czynu nie była nauczycielem, a nie jak w projekcie nauczyciel w chwili zarzucanego czynu nie był nauczycielem. Przedstawiony w projekcie ust. 1 w art. 80b przewiduje, że nie wszczyna się postępowania dyscyplinarnego w przypadkach określonych w punktach 1-6, a w ust. 2 postanawia, że umarza się postepowanie dyscyplinarne, jeżeli zachodzą okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 3-6 lub w art. 81 ust. 5, czyli umarza się postępowanie, którego się nie wszczyna według ust. 1. Z kolei w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, komisja dyscyplinarna wydaje orzeczenie o uniewinnieniu obwinionego również w przypadku, gdy postępowanie wyjaśniające nie potwierdziło dopełnienia przez nauczyciela zarzuconego czynu, podczas gdy w takiej sytuacji rzecznik dyscyplinarny umarza postępowanie wyjaśniające i komisja dyscyplinarna się tym nie zajmuje, a tym bardziej nie wydaje orzeczenia o uniewinnieniu nauczyciela. 6

7 Poza tym w projektowanym przepisie nie przewiduje się, kto umarza postepowanie w przypadkach określonych w pkt 3-6 w poszczególnych fazach postępowania dyscyplinarnego. 9. Przewidziane w art. 80 ust. 5 i 6 projektu zasady i tryb zaskarżania prawomocnych orzeczeń odwoławczej komisji dyscyplinarnej do sądu apelacyjnego oraz odesłanie w tym zakresie do przepisów kodeksu postepowania cywilnego nie może się sprawdzić. Przede wszystkim nie może to nastąpić w formie odwołania do tego sądu, ponieważ odwołanie strony zostało już rozpatrzone przez odwoławczą komisję dyscyplinarną, a sąd apelacyjny nie jest trzecia instancją przy obowiązującym w Polsce dwuinstancyjnym systemie orzekania. Od prawomocnych orzeczeń odwoławczych komisji dyscyplinarnych może służyć szczególny środek zaskarżenia, np. skarga. Do postepowania w tym zakresie nie można też mechanicznie i wprost stosować przepisów kodeksu postepowania cywilnego, tj. art tego kodeksu. Przepisy te dostosowane są do postepowania przed organem II instancji, które w postępowaniu dyscyplinarnym dla nauczycieli już się odbyło, a poza tym większość z nich dotyczy wyłącznie postępowania sądowego. W przedłożonym projekcie nie określa się, jaki charakter ma mieć rozstrzygnięcie sądu apelacyjnego czy ma to być orzeczenie ostateczne rozstrzygające sprawę merytorycznie bez uchylania orzeczenia odwoławczej komisji dyscyplinarnej do ponownego rozpatrzenia sprawy, czy też może mieć charakter orzeczenia kasatoryjnego. Nie określa się też w projekcie, w jakim terminie sąd apelacyjny miałby rozstrzygać sprawę bez nadmiernego przewlekania postepowania. W takiej sytuacji konieczne jest samodzielne ustalenie przez ustawodawcę zasad i trybu postepowania przed sądem apelacyjnym, z posiłkowym tylko odesłaniem do konkretnych przepisów kodeksu postepowania cywilnego, co wymaga także w innych kwestiach dalszych prac legislacyjnych nad projektem. Z poważaniem Przewodniczący KSOiW NSZZ Solidarność Ryszard Proksa 7