Bakteryjna waginoza jest najczęściej spotykanym
|
|
- Robert Głowacki
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 dr n. med. Piotr Kochan, dr hab. Magdalena Strus, prof. dr hab. med. Piotr B. Heczko Najnowsze wytyczne postępowania w przypadku bakteryjnej waginozy w ciąży Bakteryjna waginoza (ang. bacterial vaginosis BV) to najczęstszy stan zapalny dróg rodnych, w którym zamiast prawidłowej mikroflory pochwy występują w dużych proporcjach patogenne bakterie beztlenowe. Wspólnie z kandydozą pochwy i sromu (ang. vulvovaginal candidiasis VVC) oraz tlenowcowym zapaleniem pochwy (ang. aerobic vaginitis AV) stanowi jedno ze schorzeń, na które, według ekspertów, każda kobieta zachoruje przynajmniej raz w swoim życiu. Nawet postaci niepowikłane przy doborze nieodpowiednich leków mogą być trudne w leczeniu. Problemem może być także nieprawidłowo dobrane samoleczenie pacjentki lub postaci powikłane tych zachorowań, np. w przebiegu ciąży, wywołane szczepami lekoopornymi lub nawracające. Niestety, pomimo zaleczenia w wielu przypadkach dochodzi do nawrotu choroby. W niniejszym opracowaniu przedstawiono najnowsze podejście do diagnostyki oraz leczenia najczęstszych stanów zapalnych pochwy w ciąży. Bakteryjna waginoza jest najczęściej spotykanym schorzeniem pochwy. W USA szacowana prewalencja to blisko 30% kobiet w przedziale wiekowym 14 49, co daje liczby wynoszące więcej niż połowa populacji Polski, tj. ponad 21 mln osób [1, 2]. Nawet 84% kobiet, u których rozpoznano BV, nie zgłasza dolegliwości [1]. Trudno powiedzieć, czy wynika to z powodu zapaleń skąpoobjawowych, czy też ignorowania dolegliwości. Niestety, nie ma precyzyjnych danych epidemiologicznych dla Polski, są to raczej badania przedstawiające liczby dla poszczególnych regionów, a w innych często danych po prostu brak. Na przykład niewielkie badanie na południu Polski wykazało BV u 7% niepłodnych kobiet [3]. Inne niewielkie badanie na pacjentkach prezentujących objawy stanu zapalnego pochwy potwierdziło etiologię bakteryjną u 66% [4]. Kobiet cierpiących na BV i AV w Polsce jednak zdecydowanie nie brakuje, co pokazało badanie kliniczne z randomizacją oceniające nowoczesne podejście do leczenia tych schorzeń [2]. Zjawisko to może być zdecydowanie częstsze, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę AV, które jest jednym z charakterystycznych schorzeń pacjentek leczonych nieskutecznie bądź samoleczących BV. Przyczyna BV jest wieloczynnikowa, zależna od stanu metabolicznego, hormonalnego i immunologicznego pacjentki oraz czynników zewnętrznych. Czynniki zewnętrzne mogą się odnosić do praktyk higienicznych, palenia, diety, antykoncepcji, jednak w dalszym ciągu nie wiadomo, jaki związek ma 13
2 TEMAT NUMERU aktywność seksualna z rozwojem tej choroby. Wiadomo natomiast, że prewalencja BV wzrasta u kobiet z większą liczbą partnerów seksualnych, ale nawet u kobiet, które nie uprawiały nigdy seksu (tj. stosunku pochwowego, oralnego ani analnego), BV występuje z częstością blisko 20% [1]. Wśród drobnoustrojów rozpoznanych jako czynniki etiologiczne BV wymienia się bakterie Gardnerella vaginalis i inne beztlenowce m.in. gatunki Prevotella, Peptostreptococcus, Porphyromonas oraz Mobiluncus, a także Mycoplasma hominis, Ureaplasma sp. W BV to właśnie te wymienione czynniki zastępują prawidłową mikroflorę pochwy, składającą się z pałeczek z rodzaju Lactobacillus wytwarzających kwas mlekowy i nadtlenek wodoru. Gdy u kobiety występuje stan zapalny, patogeny te są obecne w liczbach krotnie większych aniżeli w zdrowym ekosystemie pochwy. Schorzenie to prowadzi także do większej podatności kobiety na szereg czynników przenoszonych drogą płciową, jak chociażby HIV (ang. human immunodeficiency virus), Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia trachomatis, HSV-2 (ang. herpes simplex virus) oraz powikłań i zakażeń zagrażających ciąży, jak przedwczesne pęknięcie błon, przedwczesny poród, zakażenie wewnątrzmaciczne czy poporodowe zapalenie błony śluzowej macicy [5, 6]. Zwiększa też możliwość przeniesienia HIV na partnera [6]. Ponadto w USA kobiety innych grup etnicznych niż biała cierpią na BV znacząco częściej: u białych kobiet to 23% wobec 32% u kobiet pochodzenia meksykańskiego i 51% Afroamerykanek. Z kolei u kobiet będących w ciąży odsetek ten może wynosić 25%, a u kobiet, które były przynajmniej raz w ciąży, jest wyższy od średniej populacyjnej i wynosi 31,7% [1]. Diagnostyka bakteryjnej waginozy Niestety, diagnostyka stanów zapalnych pochwy bywa często pomijana, co może prowadzić do błędów w rozpoznaniu schorzenia i niepowodzeń farmakologicznych prowadzących do niepowodzeń leczenia oraz schorzeń nawracających. Pacjentki pod wpływem reklam czy też niesprawdzonych informacji w internecie częściej w dzisiejszych czasach sięgają po samoleczenie, co także może powodować niepowodzenia terapeutyczne. W nowoczesnej diagnostyce stosuje się dwa uzupełniające się podejścia kliniczne i mikrobiologiczne. Podejście kliniczne dotyczy testów możliwych do przeprowadzenia po przeszkoleniu przez każdego lekarza ginekologa. Z kolei podejście mikrobiologiczne wymaga współpracy z laboratorium mikrobiologicznym, najchętniej dysponującym dużym doświadczeniem w zakresie diagnostyki schorzeń dróg rodnych. Jest to istotne zwłaszcza wtedy, gdy ma się do czynienia z pacjentkami ze schorzeniami nawracającymi lub gdy nie uzyskano pożądanej odpowiedzi klinicznej na leczenie. Należy także zaznaczyć, że odpowiednie przeszkolenie mikroskopowe lekarza klinicysty, a także fachowa diagnostyka mikrobiologiczna, pozwala w pełni rozróżnić podstawy zapalenia i potwierdzić, z jakim schorzeniem ma się do czynienia: BV, AV, VVC, sporadycznie rzęsistkowicą lub innymi czynnikami etiologicznymi. Ocena kryteriów klinicznych Amsela wymaga potwierdzenia co najmniej trzech z czterech wymienionych parametrów patologicznych w gabinecie ginekologicznym [7]: 1) jednorodnej wydzieliny z pochwy kolor i ilość zmienna (często opisywane przez pacjentkę jako upławy), 2) dodatniego testu zapachowego, tzn. nasilonego rybiego zapachu wydzieliny z pochwy, szczególnie gdy pobrana wydzielina z pochwy w kontakcie z wodorotlenkiem potasu (10-procentowy roztwór KOH) powoduje jego nasilenie (pacjentki mogą skarżyć się na nieprzyjemny zapach np. podczas stosunku, gdy dojdzie do kontaktu nasienia z wydzieliną z pochwy), 14
3 3) obecności 20% komórek jeżowych (nabłonki otoczone przez drobnoustroje patogenne) w ocenie mikroskopowej wymazu z pochwy (tzw. istotne kryterium, badanie w niektórych ośrodkach jest wykonywane w kropli soli fizjologicznej w innych na preparacie barwionym metodą Grama), 4) ph wydzieliny pochwy > 4,5 (badanie wykonywane za pomocą pasków ph, rękawiczek z paskiem ph lub ph-metru). Nowością w klinicznej diagnostyce BV w przyszłości mogą być szybkie podręczne aparaty wykorzystujące spektrometrię ruchliwości jonów cechujące się wysokimi parametrami czułości i swoistości, podobnie jak ma to miejsce przy wykrywaniu materiałów wybuchowych czy narkotyków na lotniskach [8]. Kryteria mikrobiologiczne to z kolei ocena preparatu barwionego metodą Grama w jednej z dwóch skal (tab. 1, 2): y Nugenta amerykańskiej, opracowanej przez Roberta Nugenta, Marijane Krohn i Sharon Hillier na bazie pracy Spiegla, przedstawionej w tabeli 1 [9] lub prostszej y Haya-Ison brytyjskiej, opracowanej przez Catherine Ison i Philipa Haya, przedstawionej w tabeli 2 [10]. Zwolennicy pierwszej skali wskazują, że jest dokładniejsza i pozwala lepiej odróżnić przypadki z pośrednią mikroflorą. Z kolei zwolennicy drugiej twierdzą, że jest prostsza i pozwala oszczędzić czas. Prawda leży gdzieś pośrodku i niedawno wykazano, że obie skale są trafnymi narzędziami diagnostycznymi BV w rękach doświadczonego mikrobiologa [11]. Nowością w szybkiej diagnostyce mikrobiologicznej BV w przyszłości będą badania molekularne [6]. Diagnostyka bakteryjnej waginozy w ciąży W pracy opublikowanej w 2014 r. najczulszą metodą diagnostyczną BV u kobiet w ciąży okazała się skala Nugenta [12]. Jednak wobec aktualnych zaleceń i sprzecznych doniesień na temat leczenia bezobjawowej BV u kobiet ciężarnych zawsze należy zwrócić szczególną uwagę na dolegliwości kliniczne, a nie leczyć tylko na podstawie wyników mikrobiologicznych [6]. Leczenie bakteryjnej waginozy w ciąży Obok kandydozy pochwy i sromu oraz rzęsistkowicy BV jest częścią klasycznej triady schorzeń cechujących się upławami wymienianymi w zaleceniach terapii schorzeń kobiecych dróg moczowo-płciowych przez ekspertów z Centers for Disease Control and Prevention (CDC) w USA [6]. Według najnowszych rekomendacji CDC, a także Przewodnika Terapii Przeciwdrobnoustrojowej Sanforda 2016, leczenie zaleca się każdorazowo u kobiet ciężarnych z objawową BV [6, 13]. Dotychczasowe badania dotyczące leczenia bezobjawowej BV w ciąży są sprzeczne [6]. Stąd niezalecane jest rutynowe leczenie, a ostateczna decyzja powinna zostać podjęta przez lekarza prowadzącego w oparciu o ryzyko ciąży. Schematy leczenia BV stosowane w ciąży to [6, 13]: y metronidazol 250 mg (lub 500 mg) 2 razy na dobę per os przez 7 dni lub y klindamycyna 300 mg 2 razy na dobę per os przez 7 dni. Ponieważ nie wykazano wyższości leczenia doustnego nad stosowaniem preparatów miejscowych u ciężarnych z BV, eksperci są zgodni, że można także rekomendować stosowanie standardowych schematów miejscowych wymienionych wyżej leków [6]. Dotychczasowe badania i metaanalizy nie wykazały związku między stosowaniem metronidazolu w ciąży a efektem mutagennym czy teratogennym, podobnie jak nowsze badania dla klindamycyny [6]. Nie należy natomiast stosować u pacjentek w ciąży tynidazolu [6]. Uwaga, nie zaleca się leczenia partnera seksualnego kobiety, chyba że obecne jest np. zapalenie żołędzi i napletka, a zakażenia u kobiety są nawracające. 15
4 Tab. 1. Skala Nugenta. Punktacja Nugenta suma punktów wszystkich wymienionych morfotypów Lactobacillus Gardnerella, Bacteroides Pałeczki Gram- -ujemne Suma = punktacja Nugenta* 30 lub > < 1 1 < < lub > 4 30 lub > 2 10 *Interpretacja skali Nugenta Jeśli punktacja Nugenta to oraz Wynik to: brak komórek jeżowych wymaz niespójny z BV 4 6 obecność komórek jeżowych 7 wymaz spójny z BV Tab. 2. Skala Haya-Ison Klasyfikacja Morfotypy Lactobacillus Morfotypy Gardnerella Normalna (grupa 1) wiele niewiele Pośrednia (grupa 2) równie liczne równie liczne BV (grupa 3) niewiele wiele Lekooporność Rosnący odsetek oporności szczepów powodujących BV może oznaczać konieczność zmiany zalecanych schematów, także w Polsce. Aktualne badanie autorstwa Tomusiak i wsp. analizujące lekowrażliwość izolatów BV, a konkretnie Gardnerella vaginalis wykazało oporność na metronidazol u 68,7% szczepów, natomiast całkowitą wrażliwość na klindamycynę i amoksycylinę z klawulanianem [14]. Coraz częściej mówi się także o opornych na leczenie przypadkach BV podobnie jak w innych zakażeniach przewlekłych (bądź nawracających) w kontekście biofilmu. Niestety, leczenie tego typu zakażeń jest bardzo utrudnione i arsenał przeciwdrobnoustrojowy, jakim lekarze dysponują obecnie, jest zdecydowanie niewystarczający i trzeba czekać na odkrycie skuteczniejszych leków do walki z bakteriami tworzącymi biofilm [15, 16]. Leczenie alternatywne, wspomagające oraz zapobieganie nawrotom Ostatnio opublikowane badanie dowodzi skuteczności oktenidyny w miejscowym leczeniu BV oraz innych stanów zapalnych u hospitalizowanych kobiet w ciąży [17]. Jednak autorzy wymieniają stosowanie metronidazolu (nie klindamycyny), stąd należałoby poznać odsetek szczepów opornych na metronidazol w tym badaniu przed formułowaniem dalszych wniosków. 16
5 W literaturze można także trafić na szereg publikacji opisujących zastosowanie probiotyków w celu odbudowy flory przy leczeniu antybiotykowym BV, a także na ostatnie obiecujące polskie badanie z randomizacją i kontrolą placebo Heczko i wsp., które polegało na doustnej podaży trzech szczepów probiotycznych jako leczenia wspomagającego przy antybiotykoterapii BV i AV [2]. Wykazało ono, że użyty preparat zawierający szczepy Lactobacillus fermentum 57 A, Lactobacillus plantarum 57 B oraz Lactobacillus gasseri 57 C (provag ) wydłuża czas klinicznego nawrotu BV do nawet 51%, natomiast AV do 76%. Zespół ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego wydał pozytywną opinię dotyczącą preparatów zawierających trzy opisane wyżej szczepy [18]. Podsumowując, zastosowanie probiotyków może być także rozważane jako profilaktyka stanów zapalnych w ciąży. Piśmiennictwo 1. Koumans E.H., Sternberg M., Bruce C., McQuillan G., Kendrick J. et al. The prevalence of bacterial vaginosis in the United States, ; associations with symptoms, sexual behaviors, and reproductive health. Sex Transm Dis 2007; 34: Heczko P.B., Tomusiak A., Adamski P., Jakimiuk A.J., Stefański G. i wsp. Supplementation of standard antibiotic therapy with oral probiotics for bacterial vaginosis and aerobic vaginitis: a randomised, double-blind, placebo-controlled trial. BMC Womens Health 2015; 15: Tomusiak A., Heczko P.B., Janeczko J., Adamski P., Pilarczyk-Zurek M., Strus M. Bacterial infections of the lower genital tract in fertile and infertile women from the southeastern Poland. Ginekol Pol 2013; 84: Dybaś I., Sidor-Wójtowicz A., Kozioł-Montewka M. Bacterial flora and mycosis of the vagina in women with symptoms of vaginal inflammation. Ginekol Pol 2005; 76: Clinical Microbiology Proficiency Testing: Clinical Bacteriology. Department of Pathology and Laboratory Medicine. University of British Columbia. Dostęp z dnia 24 maja 2016 r.: pdf_supplemental_critique_information/nugent_score_interpretation_apr_09.pdf. 6. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines Workowski K.A., Bolan G.A. (eds.). MMWR Recomm Rep 2015; 64 (RR-3): Amsel R., Totten P.A., Spiegel C.A., Chen K.C., Eschenbach D., Holmes K.K. Nonspecific vaginitis. Diagnostic criteria and microbial and epidemiologic associations. Am J Med 1983; 74: Blankenstein T., Lytton S.D., Leidl B., Atweh E., Friese K., Mylonas I. Point-of-care (POC) diagnosis of bacterial vaginosis (BV) using VGTest ion mobility spectrometry (IMS) in a routine ambulatory care gynecology clinic. Arch Gynecol Obstet 2015; 292: Nugent R.P., Krohn M.A., Hillier S.L. Reliability of diagnosing bacterial vaginosis is improved by a standardized method of gram stain interpretation. J Clin Microbiol 1991; 29: Ison C.A., Hay P.E. Validation of a simplified grading of Gram stained vaginal smears for use in genitourinary medicine clinics. Sex Trans Infect 2002; 78: Chawla R., Bhalla P., Chadha S., Grover S., Garg S. Comparison of Hay s Criteria with Nugent s Scoring System for Diagnosis of Bacterial Vaginosis. BioMed Res Int 2013; 2013: Taj N., Ul Alam M.S., Bajwa Z., Waheed A., Ullah E. Bacterial Vaginosis in Pregnant Women and its diagnosis using Amsel s Clinical Criteria and Nugent s Method. PJMHS 2014; 8: Przewodnik Terapii Przeciwdrobnoustrojowej Sanforda Kochan P. i wsp. (red.). Kraków Tomusiak A., Strus M., Heczko P.B. Antibiotic resistance of Gardnerella vaginalis isolated from cases of bacterial vaginosis. Ginekol Pol 2011; 82: Machado D., Castro J., Palmeira-de-Oliveira A., Martinez-de-Oliveira J., Cerca N. Bacterial Vaginosis Biofilms: Challenges to Current Therapies and Emerging Solutions. Front Microbiol 2016; 6: Verstraelen H., Swidsinski A. The biofilm in bacterial vaginosis: implications for epidemiology, diagnosis and treatment. Curr Opin Infect Dis 2013; 26: Novakov Mikić A., Stojic S. Study results on the use of different therapies for the treatment of vaginitis in hospitalised pregnant women. Arch Gynecol Obstet 2015; 292: Opinia Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotycząca stosowania preparatów invag, provag i pro- Vag żel w ginekologii i położnictwie. Ginekol Pol 2012; 83: dr n. med. Piotr Kochan dr hab. Magdalena Strus prof. dr hab. med. Piotr B. Heczko Katedra Mikrobiologii, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie Adres do korespondencji: Piotr Kochan, Katedra Mikrobiologii UJ CM, ul. Czysta 18, Kraków, tel , pkochan@cm-uj.krakow.pl 17
Ilościowa i jakościowa diagnostyka flory bakteryjnej pochwy. VagiStatus
Ilościowa i jakościowa diagnostyka flory bakteryjnej pochwy VagiStatus LACTOBACILLUS SPP. Fizjologiczna mikroflora pochwy odgrywa bardzo ważna rolę w zachowaniu zdrowia kobiety. Wszelkie zmiany mikroflory
Bardziej szczegółowoSCHORZENIA POCHWY I ICH ZAPOBIEGANIE. Poradnik dla pacjentki o diagnozowaniu i leczeniu chorób pochwy
SCHORZENIA POCHWY I ICH ZAPOBIEGANIE Poradnik dla pacjentki o diagnozowaniu i leczeniu chorób pochwy Praktycznie każda kobieta odczuwa czasami dolegliwości w obrębie intymnych części ciała. Wpływają one
Bardziej szczegółowoCelem prezentowanego badania było określenie wskazań
Wstęp Rola bakterii komensalnych w ludzkim organizmie obejmuje tworzenie bariery zapobiegającej zakażeniom cewki moczowej, zewnętrznych narządów płciowych i pochwy, górnych dróg oddechowych, przewodu pokarmowego,
Bardziej szczegółowoBakterie komensalne bytujące na skórze i błonach
prof. dr hab. n. med. Magdalena Olszanecka-Glinianowicz, prof. dr hab. n. med. Jerzy Chudek, prof. dr hab. n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta Ocena skuteczności i wskazań do stosowania produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoPROBLEMY TERAPEUTYCZNE WTÓRNYCH ZAKAŻEŃ KRWI POWODOWANE PRZEZ PAŁECZKI Enterobacterales W PRAKTYCE ODDZIAŁÓW ZABIEGOWYCH I ZACHOWAWCZYCH
PROBLEMY TERAPEUTYCZNE WTÓRNYCH ZAKAŻEŃ KRWI POWODOWANE PRZEZ PAŁECZKI Enterobacterales W PRAKTYCE ODDZIAŁÓW ZABIEGOWYCH I ZACHOWAWCZYCH DOROTA ROMANISZYN KATEDRA MIKROBIOLOGII UJCM KRAKÓW Zakażenie krwi
Bardziej szczegółowoOcena i interpretacja obrazu mikroskopowego oraz innych czynników określających stopien czystości pochwy
9.5 Stopień czystości pochwy Ocena i interpretacja obrazu mikroskopowego oraz innych czynników określających stopien czystości pochwy Czynnik Liczba/Interpretacja/Uwagi Preparat barwiony metodą Grama Przypadek
Bardziej szczegółowoRyzykowne zachowania seksualne aspekt medyczny
Konferencja naukowa Wychowanie seksualne w szkole cele, metody, problemy. Lublin, 10 marca 2014 r. Ryzykowne zachowania seksualne aspekt medyczny dr n.med Ewa Baszak-Radomańska Gabinety TERPA ryzykowne
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjentki
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjentki invag Kapsułki dopochwowe, twarde Nie mniej niż 10 9 CFU* bakterii kwasu mlekowego: 25% Lactobacillus fermentum 57A, 25% Lactobacillus plantarum
Bardziej szczegółowo*CFU (ang. Colony Forming Unit) - jednostka tworząca kolonię.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO invag kapsułka dopochwowa, twarda. Bakterie kwasu mlekowego: 25% Lactobacillus fermentum 57A, 25% Lactobacillus plantarum 57B, 50% Lactobacillus
Bardziej szczegółowoWłaściwości probiotyczne szczepów Lactobacillus fermentum 57A, Lactobacillus plantarum 57B i Lactobacillus gasseri 57C. doktorant Marzena Król
Właściwości probiotyczne szczepów Lactobacillus fermentum 57A, Lactobacillus plantarum 57B i Lactobacillus gasseri 57C doktorant Marzena Król Bakteryjne szczepy Lactobacillus fermentum 57A, Lactobacillus
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWA BIOCENOZA POCHWY
PRAWIDŁOWA BIOCENOZA POCHWY Bakterie beztlenowe Bakterie tlenowe Mykoplazmy urogenitalne Lactobacillus spp. Ziarenkowce G(+): Peptococcus spp. Ziarenkowce G(-): Veionella spp. Ziarenkowce Staphylococcus
Bardziej szczegółowoSkuteczność i tolerancja nowego żelu dopochwowego na bazie chlorheksydyny w leczeniu zakażeń pochwy
Skuteczność i tolerancja nowego żelu dopochwowego na bazie chlorheksydyny w leczeniu zakażeń pochwy Bruno Molteni, Antonietta D Antuono, Patrizia Bandini, Giuseppe Sintini, Eliana Barcellona, Antonella
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Lactovaginal, kapsułki dopochwowe, twarde 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 kapsułka zawiera: pałeczki Lactobacillus rhamnosus 573 około
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności zastosowania urządzenia medycznego Aquatus w leczeniu stanów zapalnych pochwy doniesienie wstępne
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 4, 231-235, 2011 Ocena skuteczności zastosowania urządzenia medycznego Aquatus w leczeniu stanów zapalnych pochwy doniesienie wstępne MAŁGORZATA
Bardziej szczegółowoZAKAŻENIA UOGÓLNIONE I MIEJSCOWE ORAZ CHOROBY ZAKAŹNE W CIĄŻY. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii AM w Warszawie
ZAKAŻENIA UOGÓLNIONE I MIEJSCOWE ORAZ CHOROBY ZAKAŹNE W CIĄŻY I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii AM w Warszawie ZAKAŻENIA najczęstsza przyczyna powikłań w ciąży, porodzie i połogu w 70% przyczyna
Bardziej szczegółowoProfilaktyka zakażeń grzybiczych pochwy
Profilaktyka zakażeń grzybiczych pochwy Prof. dr hab. med. Artur J. Jakimiuk Poradnik dla pacjentki W wydzielinie pochwy zdrowych kobiet w okresie reprodukcyjnym przeważają bakterie z rodzaju Lactobacillus,
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO invag kapsułki dopochwowe, twarde. Bakterie kwasu mlekowego: 25% Lactobacillus fermentum 57A, 25% Lactobacillus plantarum 57B, 50% Lactobacillus
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWA BIOCENOZA POCHWY
PRAWIDŁOWA BIOCENOZA POCHWY Bakterie beztlenowe Bakterie tlenowe Mykoplazmy urogenitalne Lactobacillus spp. Ziarenkowce G(+): Peptococcus spp. Ziarenkowce G(-): Veionella spp. Ziarenkowce Staphylococcus
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM ZAJĘĆ dla studentów Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR Mikrobiologia weterynaryjna II rok 2016/2017 semestr letni
HARMONOGRAM ZAJĘĆ dla studentów Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR Mikrobiologia weterynaryjna II rok 2016/2017 semestr letni Seminaria sala wykładowa Katedry Mikrobiologii (II piętro),
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO MACMIROR COMPLEX 500 (500 mg + 200 000 j.m.) globulki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNEJ 1 globulka dopochwowa zawiera
Bardziej szczegółowoZakażenia pochwy Gdańsk 2013
Zakażenia pochwy Gdańsk 2013 Redaktor prowadzący: Olga Strzelec Redakcja: Izabela Siemaszko, Olga Strzelec Korekta: Teresa Moroz Projekt okładki: Andrzej Owsiany Skład: Iwona Łytkowska Seria wydawnicza
Bardziej szczegółowoMateriał prasowy. Warszawa, 19 kwietnia 2017 r.
SYNEVO sp. z o.o. ul. Gdecka 3B 04-137 Warszawa Tel. 22 495 90 20 Fax 22 612-40-74 Materiał prasowy Warszawa, 19 kwietnia 2017 r. Zakażenia układu moczowo-płciowego mogą być przyczyną niepłodności Należą
Bardziej szczegółowoZakażenia bakteryjne układu moczowego u kobiet
Jan Peterek Zakażenia bakteryjne układu moczowego u kobiet Klinika Ginekologii i Położnictwa Centralnego Szpitala Klinicznego Wojskowej Akademii Medycznej w Warszawie Kierowniki Kliniki: prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoPytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej
Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej - 2017 1. Proszę wymienić zagrożenia zdrowotne dla kobiety jakie mogą wystąpić w okresie okołomenopauzalnym. 2. Proszę omówić rolę położnej w opiece
Bardziej szczegółowoRekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie zakażeń przenoszonych drogą płciową w położnictwie i ginekologii.
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie zakażeń przenoszonych drogą płciową w położnictwie i ginekologii. Do przygotowania rekomendacji Polskie Towarzystwo Ginekologiczne powołało
Bardziej szczegółowoWpływ liczby szczepów bakterii Lactobacillus na skuteczność probiotyku ginekologicznego
Wpływ liczby szczepów bakterii Lactobacillus na skuteczność probiotyku ginekologicznego dr Katarzyna Pawłowska Pierwsze, pionierskie zastosowanie bakterii Lactobacillus w leczeniu waginozy bakteryjnej
Bardziej szczegółowoNowoczesna diagnostyka mikrobiologiczna
Nowoczesna diagnostyka mikrobiologiczna 1 2 Nowoczesne laboratorium mikrobiologiczne połączenie metod manualnych i automatyzacji Nowoczesne laboratorium mikrobiologiczne To nie tylko sprzęt diagnostyczny,
Bardziej szczegółowoOporność na antybiotyki w Unii Europejskiej Dane zaprezentowane poniżej zgromadzone zostały w ramach programu EARS-Net, który jest koordynowany przez
Informacja o aktualnych danych dotyczących oporności na antybiotyki na terenie Unii Europejskiej Październik 2013 Główne zagadnienia dotyczące oporności na antybiotyki przedstawione w prezentowanej broszurze
Bardziej szczegółowoEWA HELWICH Instytut Matki i Dziecka w Warszawie
VI KONGRES Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej Poznań, 26 28 września 2013 Polska Sieć Neonatologiczna EWA HELWICH Instytut Matki i Dziecka w Warszawie Nadzór celowany w odniesieniu do najważniejszych
Bardziej szczegółowoEpidemiologia zakażenia HIV. Specyfika pacjenta zakażonego.
Epidemiologia zakażenia HIV. Specyfika pacjenta zakażonego. dr med. Monika Bociąga-Jasik 1981 stwierdza się liczne przypadki pneumocystozowego zapalenia płuc i mięska Kaposiego u młodych, dotychczas zdrowych
Bardziej szczegółowoAtrofia urogenitalna (UGA) w okresie okołomenopauzalnym
Atrofia urogenitalna (UGA) w okresie okołomenopauzalnym zasady postępowania Urogenital atrophy (UGA) in perimenopausal period the rules of treatment lek. med. Andrzej Miturski, lek. med. Michał Dziki,
Bardziej szczegółowoWirus HPV przyczyny, objawy i leczenie
Wirus HPV przyczyny, objawy i leczenie Spis treści: 1. 2. 3. 4. 5. Informacje ogólne Przyczyny Objawy Leczenie Rodzaje HPV Informacje ogólne Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV Human Papilloma Virus) stanowi
Bardziej szczegółowoprobiotyk o unikalnym składzie
~s~qoy[jg probiotyk o unikalnym składzie ecovag, kapsułki dopochwowe, twarde. Skład jednej kapsułki Lactobacillus gasseri DSM 14869 nie mniej niż 10 8 CFU Lactobacillus rhamnosus DSM 14870 nie mniej niż
Bardziej szczegółowoOcena rozprawy doktorskiej lekarza Adriany Pawłowskiej
UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI w OLSZTYNIE WYDZIAŁ NAUK MEDYCZNYCH ul. Żołnierska 18, 10 561 Olsztyn, tel. (+48) 889 045 550 Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Marcin Jóźwik e mail:jozwik@interia.eu
Bardziej szczegółowoPrezentacja Pracowni Ekologii Drobnoustrojów w Katedry Mikrobiologii UJCM
Prezentacja Pracowni Ekologii Drobnoustrojów w Katedry Mikrobiologii UJCM Informacja o Katedrze Rozwój j naukowy młodej kadry naukowców w w kontekście priorytetów badawczych: W 2009 roku 1 pracownik Katedry
Bardziej szczegółowoSHL.org.pl SHL.org.pl
Polityka antybiotykowa w oddziale pediatrycznym Adam Hermann Zespół Kontroli Zakażeń Szpitalnych Stowarzyszenie Higieny Lecznictwa Fundacja Instytut Profilaktyki Zakażeń Adam Hermann Stare Jabłonki 05-07.10.2014r.
Bardziej szczegółowoJedna bakteria, wiele chorób
Jedna bakteria, wiele chorób prof. dr hab. med. Jacek Wysocki dr n. med. Ilona Małecka Katedra i Zakład Profilaktyki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Specjalistyczny
Bardziej szczegółowoDETEKCJA PATOGENÓW DRÓG MOCZOWO-PŁCIOWYCH
DETEKCJA PATOGENÓW DRÓG MOCZOWO-PŁCIOWYCH Detekcja patogenów będących najczęstszą przyczyną infekcji dróg moczowo - płciowych Detekcja wirusa HSV Genotypowanie i screening wirusa HPV Seeplex Detekcja patogenów
Bardziej szczegółowoMówiąc o stanach zapalnych tego układu u kobiety trzeba mieć na względzie kilka zagadnień.
Dużą grupę pacjentek zgłaszających się po pomoc stanowią kobiety skarżące się na dolegliwe i uporczywie nawracające stany zapalne narządu rodnego i układu moczowego. Często, wskutek stosowanego leczenia,
Bardziej szczegółowoPaski ph - do badania ph pochwy, ph szt MERCK
Dane aktualne na dzień: 29-04-2019 07:05 Link do produktu: https://medicline.pl/paski-ph-do-badania-ph-pochwy-ph-40-70-100-szt-merck-p-1915.html Paski ph - do badania ph pochwy, ph 4.0-7.0 100 szt MERCK
Bardziej szczegółowoZakażenie wewnątrzowodniowe i poród przedwczesny
Zakażenie wewnątrzowodniowe i poród przedwczesny Andrzej Torbé DEFINICJA Zakażeniem wewnątrzowodniowym lub infekcją wewnątrzmaciczną nazywamy zakażenie macicy i jej zawartości podczas ciąży. Kliniczne
Bardziej szczegółowoBacterial vaginosis diagnostyka i leczenie
DOI: 1.5114/pm.212.31459 Bacterial vaginosis diagnostyka i leczenie Bacterial vaginosis: diagnosis and treatment Mirosław Wielgoś, Bronisława Pietrzak I Katedra I Klinika Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego
Bardziej szczegółowoEBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 119/2013 z dnia 13 maja 2013r. o projekcie programu Program wykrywania zakażenia chlamydią powiatu Olkuskiego
Bardziej szczegółowoPROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowoBD Gardnerella Selective Agar with 5% Human Blood
PA-254094.06-1 - GOTOWE PODŁOŻA HODOWLANE NA PŁYTKACH INSTRUKCJE STOSOWANIA PA-254094.06 wer.: July 2014 PRZEZNACZENIE Podłoże jest częściowo selektywnym, różnicującym podłożem przeznaczonym do izolowania
Bardziej szczegółowoStany zapalne pochwy u kobiet w wieku menopauzalnym
Stany zapalne pochwy u kobiet w wieku menopauzalnym Vaginitis in menopausal women Anna Sobczuk, Marcin Wrona, Tomasz Pertyński Klinika Ginekologii i Chorób Menopauzy Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki
Bardziej szczegółowoZakład Mikrobiologii Klinicznej [1]
Zakład Mikrobiologii Klinicznej [1] Dane kontaktowe: Tel. 41 36 74 710, 41 36 74 712 Kierownik: dr n. med. Bonita Durnaś, specjalista mikrobiologii Personel/Kadra: Diagności laboratoryjni: mgr Dorota Żółcińska
Bardziej szczegółowoProfilaktyka raka szyjki macicy
Profilaktyka raka szyjki macicy Lek. Dominika Jasińska-Stasiaczek Katowice, 04.07.2015 Co to jest szyjka macicy? Macica zbudowana jest z trzonu i szyjki. Szyjka macicy składa się z części brzusznej i z
Bardziej szczegółowoOporność na antybiotyki w Unii Europejskiej
Podsumowanie danych z 2014 roku o oporności na antybiotyki w Unii Europejskiej Dane z monitorowania sieci EARS-Net Listopad 2015 Poważne zagrożenie: oporność na antybiotyki w Unii Europejskiej Oporność
Bardziej szczegółowoEpidemiologia HIV: kto, kiedy i dlaczego zakaża się wirusem HIV w Polsce
Epidemiologia HIV: kto, kiedy i dlaczego zakaża się wirusem HIV w Polsce Magdalena Rosińska, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny Jak powstają statystyki dotyczące HIV? Osoby,
Bardziej szczegółowoLekowrażliwość szczepów Gardnerella vaginalis wyizolowanych z przypadków bakteryjnej waginozy
Lekowrażliwość szczepów Gardnerella vaginalis wyizolowanych z przypadków bakteryjnej waginozy Antibiotic resistance of Gardnerella vaginalis isolated from cases of becterial vaginosis Tomusiak Anna, Strus
Bardziej szczegółowoProfilaktyka zakażeń układu moczowego i immunoterapia. Paweł Miotła II Katedra i Klinika Ginekologii UM w Lublinie
Profilaktyka zakażeń układu moczowego i immunoterapia Paweł Miotła II Katedra i Klinika Ginekologii UM w Lublinie Zakażenia układu moczowego (ZUM) 10-20% zakażeń poza szpitalnych 40-50% zakażeń szpitalnych
Bardziej szczegółowoPoznań, ul. Przybyszewskiego 49 tel Recenzja
UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU ZAKŁAD DERMATOLOGII I WENEROLOGII WNOZ 60-355 Poznań, ul. Przybyszewskiego 49 tel. 61 8691285 e-mail: ryszardzaba@gmail.coml Poznań, dnia 27.04.2019
Bardziej szczegółowoCZÊSTOŒÆ WYSTÊPOWANIA, KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE I NASTÊPSTWA BAKTERYJNEGO ZAKA ENIA POCHWY U KOBIET CIÊ ARNYCH
PRZEGL Nr 3 EPIDEMIOL 2004; Czêstoœæ 58:547-53 wystêpowania, kryteria diagnostyczne 547 Ma³gorzata Romanik*, Gayane Martirosian** CZÊSTOŒÆ WYSTÊPOWANIA, KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE I NASTÊPSTWA BAKTERYJNEGO
Bardziej szczegółowoWpływ dodatniego posiewu z kanału szyjki macicy u rodzącej na przebieg porodu, połogu i stan noworodka
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 111-115, 2008 Wpływ dodatniego posiewu z kanału szyjki macicy u rodzącej na przebieg porodu, połogu i stan noworodka EWA ROMEJKO, KATARZYNA WIĘCH,
Bardziej szczegółowoPatron medialny: Prof. dr hab. n. med. Anna Przondo-Mordarska Uroczyste powitanie Uczestników, rozpoczęcie Sympozjum
IX OGÓLNOPOLSKIE SYMPOZJUM z cyklu: Biofilm tworzony przez drobnoustroje w patogenezie zakażeń Poszukiwanie nowych rozwiązań diagnostycznych i terapeutycznych w wykrywaniu i eradykacji biofilmu 17 19 listopada
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i leczenie ciąży ektopowej. Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych
Diagnostyka i leczenie ciąży ektopowej Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych Co to jest ciąża ektopowa? Ciąża ektopowa- lokalizacja Ciąża ektopowa - lokalizacja Najczęstsza lokalizacja bańka jajowodu
Bardziej szczegółowoPatron medialny: Prof. dr hab. n. med. Anna Przondo-Mordarska Uroczyste powitanie Uczestników, rozpoczęcie Zjazdu
IX OGÓLNOPOLSKIE SYMPOZJUM z cyklu: Biofilm tworzony przez drobnoustroje w patogenezie zakażeń Poszukiwanie nowych rozwiązań diagnostycznych i terapeutycznych w wykrywaniu i eradykacji biofilmu 17 19 listopada
Bardziej szczegółowoOchrony Antybiotyków. AktualnoŚci Narodowego Programu. Podsumowanie aktualnych danych nt. oporności na antybiotyki w Unii Europejskiej.
AktualnoŚci Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków Numer 3/2016 Podsumowanie aktualnych danych nt. oporności na antybiotyki w Unii Europejskiej. Dane z monitorowania sieci EARS-Net (listopad 2016) Opracowanie:
Bardziej szczegółowoZapalenia płuc u dzieci
Zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Zapalenie płuc - definicja 1. Objawy wskazujące na ostre zakażenie (gorączka,
Bardziej szczegółowoNowe definicje klinicznych kategorii wrażliwości wprowadzone przez EUCAST w 2019 roku
Nowe definicje klinicznych kategorii wrażliwości wprowadzone przez EUCAST w 2019 roku Dorota Żabicka Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. LekowrażliwościDrobnoustrojów (KORLD) Zakład Epidemiologii i Mikrobiologii
Bardziej szczegółowoDETEKCJA PATOGENÓW DRÓG MOCZOWO-PŁCIOWYCH
DETEKCJA PATOGENÓW DRÓG MOCZOWO-PŁCIOWYCH Detekcja i identyfikacja 7 patogenów dróg moczowo-płciowych Detekcja Neisseria gonorrhoeae i Chlamydia trachomatis Detekcja Trichomonas vaginalis i Mycoplasma
Bardziej szczegółowoSANPROBI Super Formula
SUPLEMENT DIETY SANPROBI Super Formula Unikalna formuła siedmiu żywych szczepów probiotycznych i dwóch prebiotyków Zdrowie i sylwetka a w super formie Zaburzenia metaboliczne stanowią istotny problem medyczny
Bardziej szczegółowoŹródłem mikroorganizmów probiotycznych jest. Strategie probiotyczne w ginekologii i położnictwie State of the Art 2015
dr n. med. Ewa Woźniakowska, lek Karolina Piecak, prof. dr hab. n. med Tomasz Paszkowski Strategie probiotyczne w ginekologii i położnictwie State of the Art 2015 Probiotyki są preparatami zawierającymi
Bardziej szczegółowodystrybucji serotypów powodujących zakażenia inwazyjne w poszczególnych grupach wiekowych zapadalność na IChP w poszczególnych grupach wiekowych
Warszawa, 15.06.2015 Rekomendacje Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych (PZEdsPSO) dotyczące realizacji szczepień obowiązkowych, skoniugowaną szczepionką przeciwko pneumokokom;
Bardziej szczegółowoPodsumowanie najnowszych danych dotyczących oporności na antybiotyki w krajach Unii Europejskiej Dane z monitorowania sieci EARS-Net
EUROPEJSKI DZIEŃ WIEDZY O ANTYBIOTYKACH A European Health Initiative EUROPEJSKIE CENTRUM DS. ZAPOBIEGANIA Podsumowanie najnowszych danych dotyczących oporności na antybiotyki w krajach Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoMikrobiologia - Bakteriologia
Mikrobiologia - Bakteriologia 5050 Bezpośrednie barwienie bakteriologiczne Kwiecień, październik 3-9 zdjęć cyfrowych wybarwionych bezpośrednio preparatów, prezentowane na stronie internetowej Labquality
Bardziej szczegółowoZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY
Załącznik nr 3 do zarządzenia nr 66/2007/DSOZ ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY 1. Opis problemu zdrowotnego Rak szyjki macicy jest szóstym*, co do częstości, nowotworem u kobiet
Bardziej szczegółowo1. Wykonanie preparatów bezpośrednich i ich ocena: 1a. Wykonaj własny preparat bezpośredni ze śliny Zinterpretuj i podkreśl to co widzisz:
Ćwiczenie 2 2018/19 1. Wykonanie preparatów bezpośrednich i ich ocena: 1a. Wykonaj własny preparat bezpośredni ze śliny Zinterpretuj i podkreśl to co widzisz: obecność nabłonków, leukocytów, pałeczek Gram(+),
Bardziej szczegółowoWpływ zakażenia Ureaplasma urealyticum na występowanie powikłań położniczych oraz stan zdrowia noworodków
ROZDZIAŁ XV ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2015 DOBROSTAN I ZDROWIE Department of Obstetrics Medical University of Gdansk Klinika Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego DARIUSZ LAUTENBACH, KAROLINA KOZUBOWSKA,
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE CEL PRACY
STRESZCZENIE W ostatnich dekadach nastąpił ogromny wzrost występowania zakażeń szpitalnych wywołanych przez Acinetobacter baumannii. Zdecydowany postęp medycyny wraz ze stosowanymi inwazyjnymi zabiegami
Bardziej szczegółowoWarunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy
Załącznik nr XI Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy Warunki realizacji przedsięwzięć w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy Program jest skierowany
Bardziej szczegółowoProjekt Alexander w Polsce w latach
Projekt Alexander w Polsce w latach 1996-2008 NaduŜywanie antybiotyków i chemioterapeutyków oraz ich niewłaściwe stosowanie doprowadziło do globalnego zagroŝenia, jakim jest powstawanie i szerzenie się
Bardziej szczegółowoMikrobiologia - Bakteriologia
Mikrobiologia - Bakteriologia 5050 Bezpośrednie barwienie bakteriologiczne (sprawdzian wirtualny) Kwiecień, październik 3-9 zdjęć cyfrowych preparatów bezpośrednio wybarwionych, prezentowane na stronie
Bardziej szczegółowoDiagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz
Diagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz Diagnostyka mikrobiologiczna sepsy oferta firmy biomerieux Automatyczne analizatory do posiewów krwi Automatyczne analizatory do identyfikacji
Bardziej szczegółowoWspó wyst powanie szczepów bakterii wytwarzajàcych indol w pochwie kobiet zaka onych Chlamydia trachomatis
Wspó wyst powanie szczepów bakterii wytwarzajàcych indol w pochwie kobiet zaka onych Chlamydia trachomatis Co-occurence of indol-producing bacterial strains in the vagina of women infected with Chlamydia
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Mikrobiologia jamy ustnej
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Mikrobiologia jamy ustnej Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoOcena zastosowania preparatu provag emulsja
doc. Jacek Tulimowski Ocena zastosowania preparatu provag emulsja u pacjentek po laserowych zabiegach leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu, rewitalizacji pochwy i kłykcin kończystych Celem pracy było
Bardziej szczegółowoZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY
Załącznik nr 3 do zarządzenia Nr 57/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 29 października 2009 r. I. CZĘŚĆ A. ZASADY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY 1. Opis problemu
Bardziej szczegółowoZDROWE JELITA NOWE SPOSOBY PROFILAKTYKI. Poradnik dla pacjenta o diagnozowaniu i leczeniu chorób jelit
ZDROWE JELITA NOWE SPOSOBY PROFILAKTYKI Poradnik dla pacjenta o diagnozowaniu i leczeniu chorób jelit W przypadku choroby nasze jelita mają niewiele możliwości zwrócenia na siebie naszej uwagi. Typowe
Bardziej szczegółowoPL B1. ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE, Szczecin, PL BUP 08/12. EDYTA BALEJKO, Mierzyn, PL
PL 217389 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217389 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 392559 (22) Data zgłoszenia: 04.10.2010 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr II/25/2018 RADY GMINY KOBYLNICA z dnia 29 listopada 2018 roku
UCHWAŁA Nr II/25/2018 RADY GMINY KOBYLNICA z dnia 29 listopada 2018 roku w sprawie przyjęcia gminnego programu zdrowotnego pn.: Program Profilaktyki Zakażeń HPV w Gminie Kobylnica na lata 2019-2022 Na
Bardziej szczegółowoBadanie mikrobiologiczne płynów z jam ciała
Badanie mikrobiologiczne płynów z jam ciała Dorota Olszańska Zakład Diagnostyki Mikrobiologicznej i Immunologii Infekcyjnej USK w Białymstoku Kierownik Prof. Dr hab. n. med. Elżbieta Tryniszewska Cel badań
Bardziej szczegółowojest zbudowany i które są niezbędne do jego prawidłowej (fizjologicznej pracy) a taką zapewniają mu zgodnie z badaniami nnkt EPA+DHA omega-3.
Opis publikacji Tomasz Pawełczyk, Marta Grancow-Grabka, Magdalena Kotlicka-Antczak, Elżbieta Trafalska, Agnieszka Pawełczyk. A randomized controlled study of the efficacy of six-month supplementation with
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 20/2014 z dnia 7 stycznia 2014 r. o projekcie programu Program skutecznego zwalczania infekcji poprzez szybkie
Bardziej szczegółowoT M A. Piotr Jædrzejak, Katarzyna Luterek Biocenoza pochwy w okresie rozrodczym. Anna Madej, Natalia Mazanowska Tlenowe zapalenia pochwy
C P T M A Piotr Jædrzejak, Katarzyna Luterek Biocenoza pochwy w okresie rozrodczym Anna Madej, Natalia Mazanowska Tlenowe zapalenia pochwy Maùgorzata Radowicka, Katarzyna Bobrowska Beztlenowe zapalenia
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ TEORETYCZNA. Pseudomonas sp. Rodzaj Pseudomonas obejmuje 200 gatunków najważniejszy Pseudomonas aerugonosa.
Ćwiczenie 3 CZĘŚĆ TEORETYCZNA 1. Pseudomonas sp. Rodzaj Pseudomonas obejmuje 200 gatunków najważniejszy Pseudomonas aerugonosa. Pseudomonas aeruginosa Epidemiologia - szeroko rozpowszechniony w przyrodzie
Bardziej szczegółowoNawrotowe grzybice i bakteryjne zapalenia pochwy charakterystyka przyczyn oraz możliwości terapeutycznych i profilaktycznych
Forum Zakażeń 2013;4(2):77 Praca poglądowa Mirosława Gałęcka Patrycja Szachta Nawrotowe grzybice i bakteryjne zapalenia pochwy charakterystyka przyczyn oraz możliwości terapeutycznych i profilaktycznych
Bardziej szczegółowoMarzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Bardziej szczegółowoGinekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Bardziej szczegółowoINTESTA jedyny. oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej
INTESTA jedyny oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej Dlaczego INTESTA? kwas masłowy jest podstawowym materiałem energetycznym dla nabłonka przewodu pokarmowego, zastosowanie,
Bardziej szczegółowoZnaczenie pochodzenia szczepów Lactobacillus sp. w probiotykach ginekologicznych dla polskiej populacji
Znaczenie pochodzenia szczepów Lactobacillus sp. w probiotykach ginekologicznych dla polskiej populacji Biocenoza pochwy to złożona populacja drobnoustrojów zasiedlająca nabłonek pochwy w postaci biofilmu.
Bardziej szczegółowoPodsumowanie europejskiego badania nt. rozpowszechnienia bakterii opornych na karbapenemy. Podsumowanie. Projekt EuSCAPE
Podsumowanie europejskiego badania nt. rozpowszechnienia bakterii opornych na karbapenemy Październik 2013 Podsumowanie Celem Europejskiego Badania nt. Rozpowszechnienia Pałeczek Enteriobacteriaceae Wytwarzających
Bardziej szczegółowoTesty dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Bardziej szczegółowoRzeżączka i nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej. RZEŻĄCZKA - Gonorrhoea. RZEŻĄCZKA - Gonorrhoea 2013-12-29
Rzeżączka i nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej Klinika Dermatologii i Wenerologii UM w Łodzi RZEŻĄCZKA - Gonorrhoea Czynnik etiologiczny Neisseria gonorrhoeae dwoinka rzeżączki Cechy charakterystyczne:
Bardziej szczegółowoPołożnictwo i ginekologia
CRASH COURSE Redaktor serii Daniel Horton-Szar Położnictwo i ginekologia Nick Panay, Ruma Dutta, Audrey Ryan, J. A. Mark Broadbent Wydanie pierwsze polskie pod redakcją Jerzego Florjańskiego Wydawnictwo
Bardziej szczegółowoCENNIK - DIAGNOSTYKI MIKROBIOLOGICZNEJ
(obowiązuje od 01 czerwca 2015 roku) załącznik nr 4 do regulaminu organizacyjnego CENNIK - DIAGNOSTYKI MIKROBIOLOGICZNEJ Zakład Diagnostyki Mikrobiologicznej - siedziba ul. Św. Józefa 53-59 oraz ul. Konstytucji
Bardziej szczegółowoWIEDZA. wskazuje lokalizacje przebiegu procesów komórkowych
Załącznik nr 7 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Medycyna Molekularna w Praktyce Klinicznej Typ studiów:
Bardziej szczegółowo