Czynna ochrona dubelta Gallinago media w obszarze Natura 2000 Dolina Górnej Narwi

Transkrypt

1 Czynna ochrona dubelta Gallinago media w obszarze Natura 2000 Dolina Górnej Narwi Edyta Kapowicz Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków Ryc. Marek Kołodziejczyk

2 Fot. Mateusz Matysiak Czynna ochrona dubelta Gallinago media w obszarze Natura 2000 Dolina Górnej Narwi Czynna ochrona dubelta Gallinago media w obszarze Natura 2000 Dolina Górnej Narwi Beneficjent główny: Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków Partner: Natura International Polska Okres realizacji: 4 lata i 4 miesiące (IX 2012 XII 2016) Budżet: EUR Finansowanie: 4,6 0,4 Komisja Europejska 50% KE NFOŚiGW 45% PTOP 4,6% NFOŚiGW PTOP NATURA Natura Int. Polska 0,4%

3 Struktura zarządzania projektem: POLSKIE TOWARZYSTWO OCHRONY PTAKÓW NATURA INTERNATIONAL POLSKA DYREKTOR PTOP KSIĘGOWOŚĆ KOORDYNATOR PROJEKTU MENADŻER PROJEKTU ADMINISTRATOR ZARZĄDCA OSTOI DGN ASYSTENT NAUKOWY PODWYKONAWCY PODWYKONAWCY

4 Obszar realizacji projektu: OSO Natura 2000 Dolina Górnej Narwi ( ha) Gminy: Poświętne, Suraż, Wyszki, Juchnowiec, Zabłudów, Narew, Narewka, Michałowo

5 Cel projektu: Głównym celem projektu jest zahamowanie spadku i poprawa stanu liczebności dubelta w obszarze Natura 2000 Dolina Górnej Narwi Cele podrzędne: Zahamowanie zaniku wybranych płatów siedlisk dubelta Odtworzenie prawidłowej struktury siedlisk i warunków żerowiskowych dubelta oraz innych siewkowych Rozpoznanie preferencji siedliskowych i pokarmowych lęgowej populacji dubelta Ograniczenie presji turystów na jedno z tokowisk Wypracowanie Krajowego Programu Ochrony dubelta Podniesienie świadomości i wiedzy społeczeństwa na temat projektu, idei ochrony dubelta i innych ptaków siewkowych oraz sieci Natura 2000

6 Zaproponowane wskaźniki Efekt rzeczowy przedsięwzięcia: odtworzenie struktury siedlisk (koszenia, odkrzaczanie) 230 ha prowadzenie wypasu na ok. 65 ha budowa i remont brodów 24 szt. budowa i remont zastawek 1 szt. aparat fotograficzny - 2 szt. lornetki - 4 szt. lunety i statywy 1 zestaw odbiorniki radiowe do telemetrii - 2 szt. fotopułapki - 2 szt. urządzenie do pomiaru ph gleby 3 szt. urządzenie do pomiaru grząskości gleby 3 szt. samochód 2 szt. wykup gruntów ha

7 Zaproponowane wskaźniki Edukacja ekologiczna: przygotowanie i produkcja materiałów informacyjno-promocyjnych: kalendarze szt., roll-up: 4 szt., inne gadżety: szt. przygotowanie i druk plakatów, w tym wielkoformatowych: szt. opracowanie i druk biuletynów/folderów/ulotek/broszur: szt. diaporama - 1 szt. zorganizowanie festynu (sianokosów) 1 szt. Ekspertyzy i prace badawcze: Krajowy Program Ochrony Dubelta 1 szt.

8 Zadania przygotowawcze zaplanowane w projekcie A.1 Przygotowanie dokumentacji technicznej i uzyskanie pozwoleń na budowę brodów, zastawek i dróg dojazdowych do łąk 24 brody 1 piętrzenie 7 km dróg

9 Zadania przygotowawcze zaplanowane w projekcie A.2 Wytypowanie i wycena działek do zakupu, negocjacje z właścicielami Wykonano operaty szacunkowe dla wybranych działek w gminach: Narew obręb Trześcianka dz. nr 919/1 Bielsk Podlaski obręb Stupniki dz. nr 1/1 Zabłudów obręb Kaniuki dz. 542/1 Suraż obręb Zawyki dz. nr 461/2 Wyszki obręb Filipy dz. nr 70/6 i 613

10 Zadania przygotowawcze zaplanowane w projekcie A.3 Rozpoznanie stanu populacji, siedlisk i zagrożeń w Dolinie Górnej Narwi Zmiana: rozszerzenie badań telemetrycznych z użyciem loggerów GPS poza Dolinę Górnej Narwi

11 Zadania przygotowawcze zaplanowane w projekcie A.4 Krajowy Program Ochrony Dubelta spotkania krajowej grupy ekspertów oraz lokalnych grup w Białymstoku i Lublinie uzgodnienie procedury przyjmowania krajowych programów ochrony przez GDOŚ wyznaczenie przez GDOŚ koordynatorów dla poszczególnych krajowych programów wyłonienie wykonawców do oceny warunków siedliskowych na stanowiskach dubelta w woj. Lubelskim, wykonawców ewaluacji fitosocjologicznej na stanowiskach dubelta w Polsce oraz wykonawcy opracowania GIS

12 B.1 Zakup gruntów 160 ha - grunty planowane do zakupu, zmiana zaplanowano wykup dodatkowych 30 ha z oszczędności, 163 ha wykupiono w ramach projektu, kolejne 20 ha uzgodnione do wykupu,

13 C.1 Budowa brodów i remont dróg dojazdowych do łąk Zaplanowano budowę 24 brodów i remont 7 km dróg dojazdowych do łąk. - do wykonania pozostały 4 brody i jeden odcinek drogi fot. PTOP

14 C.1 Budowa brodów i remont dróg dojazdowych do łąk PRZED PO

15 C.1 Budowa brodów i remont dróg dojazdowych do łąk PRZED PO

16 C.2 Budowa zastawek Zaplanowano budowę 16 zastawek, zmiana została 1 zastawka

17 C.3 Odtworzenie nieużytkowanych łąk i pastwisk 230 ha Grunty do odtworzenia, z czego 70 ha - grunty PTOP

18 Fot. J. Stepaniuk Fot. J. Stepaniuk

19 Nowe zadanie w projekcie C.4 Poprawa jakości siedlisk poprzez wprowadzenie wypasu budowa ok. 7 km ogrodzeń budowa wiaty dla zwierząt

20 C.4 Poprawa jakości siedlisk poprzez wprowadzenie wypasu

21 Monitoring efektów projektu D.1 Ocena wpływu realizacji projektu na liczebność populacji dubelta oraz stan jego siedlisk Zakres planowany i realizowany: monitoring ornitologiczny monitoring entomologiczny monitoring botaniczny Zmiana: wykonanie opracowania hydrologicznego w oparciu o odczyty z diverów

22 Monitoring efektów projektu Cele badań ochrona dubelta! 1. Określenie wybiórczości mikro-siedliskowej dubelta. 2. Ocena wielkości areałów osobniczych samców i samic w okresie lęgowym. 3. Ocena preferencji siedliskowych. 4. Poznanie fenologii lęgu polskiej populacji dubelta. 5. Poznanie zwyczajów wędrówkowych i tras migracji. 6. Opracowanie skutecznych metod czynnej ochrony gatunku.

23

24 Telemetria Fot. Peter Carlsson Fot. M. Wereszczuk Fot. G. Grygoruk

25 Użytkowanie przestrzeni MCP95

26 2013, 2014, 2015 Areał tokowiska 200 ha

27 KRAJOWY PROGRAM OCHRONY DUBELTA GALLINAGO MEDIA (PROJEKT) Odsetek siedlisk użytkowanych różnymi metodami Metoda użytkowania: Siedliska nieużytkowane Użytkowane 1 x na 5-10 lat Koszone po co roku Wypasane lub koszone ekstensywnie Użytkowane intensywnie Zakres: 0-10 % % 0-20 % % 0-20 % Przykład: 7% 23% 12% 42% 16%

28 D.2 Ocena wpływu społeczno-gospodarczego planowanych działań na lokalna gospodarkę i społeczeństwo oraz na przywrócenie funkcji ekosystemu Ewaluacja powinna udzielić odpowiedzi na podstawowe pytania: 1) Jak projekt wpłynął na lokalną gospodarkę i mieszkańców oraz na przywrócenie funkcji ekosystemu? 2) Jak projekt wpłynął na świadomość lokalnej społeczności w zakresie ochrony przyrody? 3) Czy lokalna społeczność dostrzega korzyści płynące z ochrony przyrody? 4) Czy działania zaplanowane w projekcie były skuteczne? 5) Jak projekt i realizowane w jego ramach działania informacyjne wpłynęły na postrzeganie PTOP przez lokalną społeczność? Wstępne wyniki I etap: działalność związana z ochroną przyrody uważana jest za potrzebną, choć jednocześnie mieszkańcy nie czują, że mają wpływ na ochronę przyrody, choć przyroda ma znaczenie dla mieszkańców, to największe znaczenie przy wyborze kierunku działań ma aspekt finansowy i to na nim należy opierać działania skierowane do mieszkańców, uzupełniając go o aspekt promocyjno-edukacyjny.

29 fot. Edyta Kapowicz Czynna ochrona dubelta Gallinago media w obszarze Natura 2000 Dolina Górnej Narwi Działania informacyjne E.1 Budowa platformy obserwacyjnej przy jednym z tokowisk

30 Działania informacyjne E.1 Budowa platformy obserwacyjnej przy jednym z tokowisk

31 Działania informacyjne E.2 Materiały i aktywna promocja projektu Zakres realizowany: strona internetowa broszki kalendarze na 2014 r. naklejki plakaty foldery tablice informacyjne małe E.3 Działania edukacyjne E.4 Seminarium podsumowujące projekt

32 Zarządzanie projektem i monitoring postępów F.1 Koordynacja i monitoring realizacji projektu F.2 Audyt projektu F.3 Zarządzenie projektem - PTOP F.4 Zarządzanie projektem NATURA F.5 Tworzenie sieci z innymi projektami F.6 Raport końcowy oraz After-Life Conservation Plan F.7 Raport Laika

33 Wizyty przedstawicieli KE

34 F.5 Tworzenie sieci z innymi projektami Wizyta studyjna na Łotwie i w Estonii Latvian Fund For Nature LIFE04 NAT/LV/ Restoration of Floodplains ( ) doprowadził do poprawy warunków siedliskowych na 15 najważniejszych obszarach lęgowych dubelta na Łotwie LIFE09 NAT/LV/ Dviete - renaturyzacja rzeki Dviete w celu poprawy warunków siedliskowych derkacza Estonian University of Life Science. Andres Kuresoo i Leho Luigujoe z zapoznali nas z problematyką ochrony dubelta w Estonii a następnie zaprezentowali wyniki dotyczące badań siedliskowych i telemetrycznych. Odwiedziliśmy też trzy rejony lęgowe dubeltów w dolinie rzeki Emajõgi, nad jeziorem Pepsi oraz w rezerwacie Alam-Pedja.

35 F.5 Tworzenie sieci z innymi projektami Wizyta przedstawicieli z Estonian University of Life Sciencesestońskiego w Polsce

36 Jak zapewnić trwałość efektów projektu? dopłaty bezpośrednie i z programu rolnośrodowiskowo-klimatycznego wypas, współpraca z rolnikami

37 Wydłużenie terminu realizacji projektu do końca 2014 r. (o 4 miesiące) Pozostałe zmiany w projekcie Dodanie współfinansującego - stowarzyszenia Vogelschutz- Komitee e.v. (wykup gruntów) Wzrost kosztu działania C.1 Umożliwienie ekstensywnego użytkowania trudnodostępnych działek poprzez budowę/remont brodów i dróg dojazdowych Zmiany kategorii niektórych kosztów np. przeniesienie pozycji zwiększających wartość środków trwałych (prace projektowe, nadzór przyrodniczy) z kategorii pomoc zewnętrzna do kategorii infrastruktura

38 Czy udało się zrealizować zakładane wskaźniki? Efekt rzeczowy przedsięwzięcia: odtworzenie struktury siedlisk (koszenia, odkrzaczanie) 230 ha - ok. 260 ha prowadzenie wypasu na ok. 65 ha budowa i remont brodów 24 szt. budowa i remont zastawek 1 szt. aparat fotograficzny - 2 szt. lornetki - 4 szt. lunety i statywy 1 zestaw odbiorniki radiowe do telemetrii - 2 szt. fotopułapki - 2 szt. urządzenie do pomiaru ph gleby 3 szt. urządzenie do pomiaru grząskości gleby 3 szt. samochód 2 szt. wykup gruntów ha docelowo 183 ha

39 Edukacja ekologiczna: przygotowanie i produkcja materiałów informacyjnopromocyjnych: kalendarze szt., roll-up: 4 szt., inne gadżety: szt. przygotowanie i druk plakatów, w tym wielkoformatowych: szt. (wykonano w formie makatki) opracowanie i druk biuletynów/folderów/ulotek/broszur: szt. (pozostała 1 broszura do wydania) diaporama - 1 szt. zorganizowanie festynu (sianokosów) 1 szt. Ekspertyzy i prace badawcze: Krajowy Program Ochrony Dubelta 1 szt. w trakcie realizacji

40

41 Jak wykorzystano doświadczenia zdobyte w projekcie? napisaliśmy nowy projekt dotyczący ochrony dubelta do CKPŚ pt. Czynna ochrona dubelta na terenie torfowisk i dolin rzecznych w obszarze specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Puszcza Knyszyńska (PLB200003), w którym zadania wykonywane w projekcie zostały przeniesione na inny teren przekazanie naszych doświadczeń naukowcom z innych krajów wizyta z Estonian University of Life Sciences udział w konferencjach międzynarodowych m.in. w Estonii - 44 konferencja International Wader Study Group, w Islandii,

42 Komunikacja w projekcie interesariusze projektu rolnicy najważniejszy zespół

43 Dziękuję za uwagę