Mapy rastrowe komputerowe nośniki informacji

Transkrypt

1 JERZY GAJDEK Katedra Geodezji im. Kaspra WEIGLA Wydziału Budownictwa i InŜynierii Środowiska Politechniki Rzeszowskiej Mapy rastrowe komputerowe nośniki informacji Streszczenie. Kiedy pokrycie kraju mapą zasadniczą w wersji numerycznej wynosi ok. 18% ( stan na [1]), jedynym wyjściem tam gdzie nie ma tych map, na stosowanie nowoczesnych technik projektowania (sytuowania) obiektów budowlanych na mapach do celów projektowych jest zamiana analogowych nośników informacji jakimi są folie kreślarskie, kalki techniczne i papier na mapy rastrowe, czyli komputerowe nośniki informacji. Raster maps as computer carriers of information Abstract. In case when the country coverage in a numerical version is 18% (data from [1]), the only solution, when there are no such maps, is to apply for the designing purposes the modern methods which are computer carriers of information which replace the analogue carriers of information such as drawing foils, tracing papers or paper. W dniach 1617 X 2008 r. Oddział Stowarzyszenia Geodetów Polskich w Legnicy zorganizował pod honorowym patronatem p. Jolanty Orlińskiej Głównego Geodety Kraju bardzo poŝyteczną III Konferencję Techniczną nt. Pytania i dylematy w koordynacji projektowanych sieci uzbrojenia terenu. Niestety, poprzez 130 uczestników konferencji upowszechnione zostało na niej, na całą Polskę, stanowisko Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii poparte wypowiedzią Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, co zawarte jest w odpowiedzi na problem 5 w materiałach [1], Ŝe mapy rastrowe nie mogą być stosowane w projektowaniu. Wiedzę o skanowaniu map i wszystkich aspektach z tym związanych autor przyswoił sobie z rozprawy doktorskiej pani Ludmiły Pietrzak z Politechniki Warszawskiej dzięki instytucji wypoŝyczeń międzybliotecznych [15]. I korzystając z tej wiedzy przeprowadził kilka eksperymentów i analiz prezentując wyniki na łamach : Przeglądu Geodezyjnego [3], [4]; Drogownictwa [2] oraz InŜyniera budownictwa [5]. Autor stanowisko GUGiK ( i GUNB) w sprawie map rastrowych traktuje jako wypadek przy pracy wymagający szybkiej rewizji. Zapytanie projektanta (problem 5) skierowane do GUGiK Wydział budownictwa w Starostwie Powiatowym w miejscowości XXX kwestionuje sposób wykonywania przez projektantów projektów zagospodarowania terenu. Otrzymaną od geodety oryginalną mapę do celów projektowych skanujemy i poddajemy kalibracji. Następnie na tej mapie nanosimy w programie przeznaczonym do projektowania trasę naszych linii energetycznych. Po wydrukowaniu projektu na ploterze geodeta poświadcza nam swoją pieczątką i podpisem, Ŝe projekt został wykonany na zeskanowanej oryginalnej mapie do celów projektowych. Przy pisaniu tego listu posiłkowano się artykułami z czasopisma InŜynier Budownictwa nr 5 z 2006r ( pozycja [5] w wykazie literatury). Stanowisko Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii

2 W tej korespondencji przesłanej pocztą elektroniczną do GUGiK przedstawiony został sposób posługiwania się, otrzymaną od geodety, mapą do celów projektowych, a takŝe stanowisko starostwa powiatowego kwestionujące czynności skanowania tej mapy, jak równieŝ jej kalibracji i plotowania projektu przez projektanta sieci uzbrojenia terenu w kontekście 9 ust. 5 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 kwietnia 2001 r. w sprawie geodezyjnej ewidencji uzbrojenia terenu oraz zespołów uzgadniania dokumentacji projektowej (Dz.U. Nr 38, poz. 455). Odnosząc się do tych problemów, naleŝy wyjaśnić, Ŝe istotą poruszonego zagadnienia jest istniejąca forma mapy zasadniczej, to znaczy, czy dla danego obszaru prowadzona jest przez starostę mapa zasadnicza w postaci analogowej, czy w postaci numerycznej. Jeśli powiatowy ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej dysponuje na dany obszar mapą zasadniczą tylko w formie analogowej, to mapa do celów projektowych jest wydawana projektantowi do dalszego opracowania w formie analogowej i jest opatrywana odpowiednią klauzulą. Mapa z klauzulą Niniejsza mapa moŝe słuŝyć do celów projektowych staje się urzędowym dokumentem poświadczonym, zgodnie z wymogami wynikającymi z zał. 2 pkt 8 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie określenia rodzajów materiałów stanowiących państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny, sposobu i trybu ich gromadzenia i wyłączania z zasobu oraz udostępniania zasobu (Dz.U. Nr 49. poz. 493) i nie powinna być przez projektanta przetwarzana w inny sposób niŝ w wymieniony w 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjnokartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie (Dz.U. Nr 25, poz. 133), który dopuszcza przy projektowaniu jedynie dwukrotne pomniejszenie lub powiększenie tej mapy. Jeśli powiatowy ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej dysponuje na dany obszar mapą zasadniczą w formie cyfrowej, to mapa do celów projektowych powinna zostać wykonana przez geodetę z zachowaniem procedur jak dla numerycznej mapy zasadniczej, stanowiącej podstawę do jej opracowania. Otrzymana przez projektanta mapa na nośniku komputerowym, oznakowana jest odpowiednim identyfikatorem, zgodnie z zał. nr 3 przywołanego powyŝej rozporządzenia. W związku z powyŝszym na mapie do celów projektowych w wersji cyfrowej moŝna wykonać projekt stosując odpowiednie techniki komputerowe, jak równieŝ wykonać potrzebną ilość kopii. Dodać naleŝy, iŝ przy zastosowaniu trybu projektowania w oparciu o mapę w postaci cyfrowej, celowym jest uzyskanie z ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej 1 egzemplarza tej mapy w postaci wydruku, opatrzonego tradycyjną klauzulą i pieczęcią organu prowadzącego państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny, co stanowić będzie ułatwienie dla inwestora w jego dalszych działaniach przy ubieganiu się o uzgodnienie w ZUDP dokumentacji projektowej sieci uzbrojenia terenu lub o pozwolenie na budowę. PowyŜszy wymóg, jest zgodny z 9 ust. 5 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 kwietnia 2001r. w sprawie geodezyjnej ewidencji uzbrojenia terenu oraz zespołów uzgadniania dokumentacji projektowej (Dz.U. Nr 38, poz. 455), który stanowi, Ŝe mapa i projekt mogą być sporządzone na komputerowych nośnikach informacji. W przypadku tym, do wniosku o dokonanie uzgodnienia projektowanych sieci uzbrojenia terenu dołącza się, oprócz dokumentów, o których mowa w ust. 2 rozporządzenia, wydruk projektu i mapy. Dodatkowo, stwierdzić naleŝy, iŝ na treść wymienionych artykułów, Główny Urząd Geodezji i Kartografii nie ma wpływu, a tezy w nim zawarte nie stanowią wykładni aktualnie obowiązujących przepisów prawa. Te zaś wskazują jednoznacznie na konieczność wykonywania projektu zagospodarowania działki lub terenu przez projektanta, zgodnie z wymogami zawartymi w ustawie Prawo budowlane oraz w oparciu o akty wykonawcze do tej ustawy a w szczególności o rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno

3 kartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie (Dz.U. Nr 25, poz. 133). Natomiast uzgadnianie projektowanych sieci uzbrojenia terenu projektant, upowaŝniony przez inwestora dokonuje w oparciu o przepisy zawarte w ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz o akty wykonawcze do tej ustawy, czyli na podstawie wyŝej przywołanego rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie określenia rodzajów materiałów stanowiących państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny, sposobu i trybu ich gromadzenia i wyłączania z zasobu oraz udostępniania zasobu oraz nadal obowiązującego rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 kwietnia 2001r. w sprawie geodezyjnej ewidencji uzbrojenia terenu oraz zespołów uzgadniania dokumentacji projektowej. Główny Urząd Nadzoru Budowlanego wypowiedział się dodatkowo w tej sprawie w sposób następujący: Przepisy 8 ust. 1 oraz 10 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. Nr 120, poz. 1133), przewidują, Ŝe część rysunkowa projektu zagospodarowania terenu powinna być sporządzona na kopii aktualnej mapy zasadniczej lub mapy jednostkowej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, w skali dostosowanej do rodzaju i wielkości obiektu lub zamierzenia budowlanego oraz zapewniającej jego czytelność. Zatem, przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz z późn. zm.), nie upowaŝniają projektanta do czynności skanowania i kalibracji mapy do celów projektowych uzyskanej z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, bowiem wiązałoby się to z nieuprawnionym przerobieniem urzędowego dokumentu, jakim jest ww. mapa. Ocena autora Z przytoczonego stanowiska GUGiKu wynika, Ŝe dopuszczalne są tylko dwie postacie map do celów projektowych : analogowa lub cyfrowa (zgodnie z Instrukcją K1 z 1998 powinno się uŝywać nazwy numeryczna). Nie przewiduje się postaci pośredniej tzn. rastrowej. Jeszcze nie numerycznej ale juŝ nie analogowej, w sumie komputerowej ( moŝna teŝ uŝyć nazwy elektronicznej), dającej projektantom moŝliwość stosowania nowoczesnych technik sytuowania i wymiarowania obiektów budowlanych. Na pewno zaskoczeniem jest przytoczona przez GUGiK ocena Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, Ŝe skanowanie i kalibracja map do celów projektowych to nieuprawnione przerabianie urzędowego dokumentu, w domyśle insynuująca nieprawe działania projektantów. A więc po kolei, czyli kontrargumentacja : Na początek pamiętać naleŝy, Ŝe nie ma przepisów prawa przewidujących wszystkie okoliczności, w szczególności antycypujących skutki wynikające z postępu technicznego. Tak więc zasada, Ŝe co nie jest zabronione to jest dozwolone, była i pozostaje ciągle obowiązującą. W zacytowanym rozporządzeniu [9] w 9 ust. 5 jest mowa o mapach i projektach sporządzonych na komputerowych nośnikach informacji w domyśle na mapach numerycznych. Jednak nie tylko mapa numeryczna ale i rastrowa moŝe być ulokowana na komputerowym nośniku informacji. Trudno teraz dociec co ustawodawca miał na myśli uŝywając słów komputerowe nośniki, w kaŝdym razie mapy rastrowe wpisują się jednoznacznie w pojęcie komputerowych nośników informacji. Tak więc wydział budownictwa z miejscowości XXX i GUGiK nie zaliczając map rastrowych do komputerowych nośników informacji dokonali błędnej interpretacji zapisu. Podstawową przeszkodą, która blokuje postęp jest prawie od początku archaiczne, wielokrotnie krytykowane przez autora ( i nie tylko) rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjnokartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie (Dz.U. Nr 25, poz. 133) [8]. Zapis z 4 ust.1 Projekt zagospodarowania działki lub terenu naleŝy sporządzić na kopii aktualnej mapy zasadniczej. Dopuszcza się dwukrotne

4 pomniejszenie lub powiększenie tej mapy nie przewidywał stosowania funkcjonujących juŝ w tym czasie map numerycznych ( i rastrowych). Dobrze, Ŝe dopuszczono w [9] moŝliwość sporządzenia projektu usytuowania sieci uzbrojenia na komputerowych nośnikach, czyli mapach numerycznych i... jednak rastrowych. NaleŜy jednak zwrócić uwagę w rozporządzeniu [9] na duŝą wadę. OtóŜ mówi się w nim tylko o projektowaniu i uzgadnianiu sieci uzbrojenia terenu. Wniosek nasuwa się następujący : niestety, wszystkie inne obiekty budowlane (budynki, budowle itp.), którym słuŝą sieci uzbrojenia terenu powinny być projektowane zgodnie z literą prawa na mapach... analogowych. Warto jeszcze nadmienić, Ŝe Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych w 1998 roku wydała Ogólne Specyfikacje Techniczne [13] gdzie w części dotyczącej Wykonanie mapy do celów projektowania dróg nie zwaŝając na ograniczenie zawarte 4 ust.1 w rozporządzeniu [8] przewidziała moŝliwość projektowania na mapach numerycznych. Ze smutkiem naleŝy skonstatować, Ŝe postęp w geodezji jest efektem wymuszania przez inne branŝe. W uzasadnieniu GUGiKu zakwestionowana została treść artykułów opublikowanych przez autora w [5]. Wynika z tego, Ŝe GUGiK chciałby mieć wpływ na wnioski i tezy zawarte w róŝnych publikacjach. A tutaj zamiast wczytać się w ten dość obszerny, merytoryczny materiał dotyczący równieŝ map rastrowych i ich kalibracji i zastanowić się jak jednoznacznie zalegalizować wprowadzenie map rastrowych ( i hybrydowych) w Ŝycie to stwierdza się w odpowiedzi, Ŝe... na treść wymienionych artykułów, Główny Urząd Geodezji i Kartografii nie ma wpływu.... MoŜe przestudiowanie wcześniej wspomnianych pozycji opublikowanych w Przeglądzie Geodezyjnym 3/2004 [3], 5/2005 [4] i Drogownictwie 2/2004 [2] pozwoli zreflektować się GUGiKowi, Ŝe mapy rastrowe to to samo co mapy analogowe, tylko Ŝe są ulokowana na innym nośniku informacji. Istotnie, ustawa Prawo budowlane nie upowaŝnia do skanowania i kalibracji poniewaŝ nic o tym nie nadmienia, ale od takiego stopnia szczegółowości powinny być akty wykonawcze. Natomiast skanowanie i kalibracja jako takie pozwalają nie na nieuprawnione przerobienie urzędowego dokumentu, tylko na przetworzenie całej mapy z postaci analogowej (reprezentującej informacje za pomocą znaków zmieniających się w sposób ciągły ) na mapę rastrową będącą uporządkowanym zbiorem pikseli (elementów obrazu) o postaci elektronicznej przenoszonej i wykorzystywanej w oprogramowanych komputerach przy pomocy komputerowych nośników informacji o czym jest właśnie nadmienione w [9]. Za i przeciw mapom rastrowym i analogowym PoniŜej zostanie przedstawione zestawienie ( Tablica1 ) argumentów mówiących o mapach rastrowych i analogowych. Zakłada się zgodnie z przedstawionym przez projektanta GUGiKwi problemem, Ŝe otrzymuje on od geodety mapę do celów projektowych w formie analogowej: na folii, kalce technicznej ( z reguły lewostronną treścią mapową ) lub na papierze. Tablica 1 Lp. Zagadnienie Mapa do celów projektowych Uwagi 1 Kartometryczność Po zeskanowaniu mapy (z klauzulą, opisami i podpisami), poddaje się ją kalibracji na wszystkie krzyŝe siatki współrzędnych (co najmniej metodą afiniczną, transf. metodą Helmerta jest wykluczona). Wczytana do posiadanego systemu skalibrowana mapa (np. do CadRastra, MicroStation, C Geo) jest produktem doskonalszym od oryginału. A np. mapa wstęgowa (tak rastrowa ± analogowa ± Zachowują się wszelkie ułomności w postaci mniejszych (folie), lub większych (kalki, papiery) skurczy. Mapy wstęgowe, powstałe w wyniku połączenia taśmami klejącymi poszczególnych kawałków sekcji na folii nie są w stanie zachować jednolitego układu współrzędnych na całym obszarze. Tym samym ich Autor przeprowadził drobny, ale bardzo waŝny eksperyment związany z kalibracją mapy opisany w [2]. A skurczom podlegają nawet folie, co zauwaŝył po przeprowadzeniu eksperymentów i opisał autor w [3].

5 2 Technika projektowania często stosowana przy projektowaniu obiektów liniowych) składająca się z kawałków skalibrowanych sekcji, ulokowana na jednej warstwie elektronicznej zachowuje na całym obszarze jednolity układ współrzędnych. Przy pomocy pasków narzędziowych. Do dyspozycji jest pełny aparat matematyczny (geometria analityczna, rachunek współrzędnych), którym dysponuje kaŝdy system mapy numerycznej mogący współpracować z mapą rastrową. globalna kartometryczność pozostawia wiele do Ŝyczenia. Manualna z reguły przy pomocy tzw. podziałek architektonicznych. W biurach projektów praktycznie nie stosuje się cyrkli i podziałek transwersalnych. Projekty kreśli się najpierw w ołówku a następnie tuszem. Z długoletniego doświadczenia autora wynika, Ŝe zawsze (zawsze!!!) opracowane manualnie projekty zawierały istotne nieścisłości i niejednoznaczności. 3 MoŜliwość korekty projektu 4 Wymiarowanie projektu 5 Reprodukcja (wydruk) projektu z mapą do celów projektowych 6 Uzgodnienie projektu Z reguły obiekty budowlane projektuje się na kilku warstwach elektronicznych ( mapa rastrowa powinna być na osobnej, nietykalnej warstwie). Zaprojektowane obiekty moŝna usunąć i zaprojektować je od nowa, bądź wykorzystać opcje przesuwania i obrotu wskazanych obiektów. Tradycyjne zwymiarowanie( z reguły są to odległości) moŝna zrealizować za pomocą aparatu matematycznego posiłkując się współrzędnymi zaprojektowanych obiektów budowlanych i zwektoryzowanymi, wybranymi punktami mapy rastrowej przedstawiającymi : osie ulic, linie granic, ogrodzeń, krawęŝników itp. W niektórych, uzasadnionych przypadkach, w celu wykluczenia ew. wpadki moŝna zaŝyczyć sobie pomiar w terenie wybranych punktów. Gotowy projekt moŝna przesłać do wydruku za pomocą poczty elektronicznej. Firmy zajmujące się wydrukiem (plotowaniem) gotowych dokumentacji posiadają plotery róŝnych firm i trzeba mieć to na uwadze. Np. dla ploterów firmy Hewlett Packard trzeba przygotować format HPGL (Hewlett Packard Graphics Language). Bardzo uŝyteczny jest teŝ format PDF. Projekt zagospodarowania działki lub terenu moŝe być uzgodniony za pomocą internetu. Autor zaproponował to rozwiązanie w GEODECIE Istnieją dwie moŝliwości korekty : mechaniczna i chemiczna. Narysowane na prawej stronie tuszem obiekty usuwa się z reguły Ŝyletką ( uszkadzając przy okazji warstwę matową) lub likwiduje się rysunek przy pomocy specjalnych płynów. Wymiarowanie na mapach analogowych realizowane jest z reguły przy pomocy skalówek archtektonicznych. Nie jest ono najdokładniejsze. Często geodeta ma dylemat nie rozstrzygnięty Ŝadnym przepisem co jest waŝniejsze: podana miara z wymiarowania, czy miara starannie odczytana ( z uwzględnieniem skurczu papieru) przy pomocy cyrkla i podziałki transwersalnej. Czasami dochodzi do omyłek mających finał na sali sądowej co jest przytoczone w [4]. Mapę z gotowym projektem Biuro Projektów musi dostarczyć pod adres firmy zajmującej się wydrukiem kompletów gotowej dokumentacji. A tu juŝ nie będzie innego wyjścia jak zeskanowanie przyniesionego materiału a następnie wydrukowanie niezbędnej ilości egzemplarzy. Trzeba odwiedzić siedzibę ZUDP i zrealizować utarty w danym powiecie tok postępowania. Korekty projektów zdarzają się z róŝnych przyczyn, najczęściej są to Ŝyczenia Inwestora. Nie trudno sobie wyobrazić jak kłopotliwa jest korekta projektu wykonanego ręcznie. Najnowsza norma Rysunek budowlany Oznaczenia graficzne stosowane w projektach zagospodarowania działki lub terenu [6], oprócz tradycyjnego wymiarowania (Tablica 4) Lp. 41, po raz pierwszy przewiduje wymiarowanie przy pomocy współrzędnych Lp Projekt wg. Normy nie tylko powinien mieć postać graficzna ale i matematyczną w postaci współrzędnych wydrukowanych na papierze i postaci pliku tekstowego dołączonego do dokumentacji na płycie CD. W PG 5/2005 [4] autor zamieścił stosowne rysunki z cytowanej Normy. NaleŜy przypuszczać, Ŝe kopiowanie mapy z projektem poprzez naświetlanie na papierze ozalidowym (uczulonym związkami dwuazowymi) i wywoływania w oparach amoniaku przeszło juŝ do historii. ZUDy nie dojrzały jeszcze do uzgadniania przez internet a projektanci nie oswoili się jeszcze z

6 7 Wytyczanie zaprojektowanych obiektów budowlanych 8 Stwierdzanie zgodności realizacji obiektów z projektem 3/2008 [10] ( zakładka Nasza Dydaktyka ). Nie naleŝy wykluczyć nieco innych sposobów w uzgadnianiu przez internet. Dzięki współrzędnym, które powstaną na etapie projektowania, projekt będzie gotowy do wytyczenia z marszu np. przy pomocy techniki satelitarnej co zostało przetestowane i opisane w [5] i [11]. Zdefiniowane przy pomocy współrzędnych obiekty budowlane posłuŝą do porównania ich ze współrzędnymi z inwentaryzacji powykonawczej. Zagadnienie zgodności, bądź jej braku będzie sprawą oczywista. Projekt opracowany na mapie analogowej gwarantuje problemy i kłopoty. Zostało to wielokrotnie opisane przez autora np. w [3] i [4]. Porównanie papierowego, często niejednoznacznego projektu z wynikami inwentaryzacji powykonawczej jest kłopotliwe. wymiarowaniem w postaci współrzędnych. NaleŜy przypuszczać, Ŝe tam gdzie zostanie uruchomiona druga, internetowa ścieŝka uzgadniania to branŝa projektowa szybko przestawi się na wykorzystanie internetu. Tzw. Opracowanie geodezyjne projektu przewidziane w [8], instrukcjach i wytycznych geodezyjnych G3; G3.1 i G3.2 będzie czynnością marginalną. NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe obiekty budowlane wyraŝone w postaci współrzędnych są tworami bezbłędnymi, jeŝeli pominiemy śladowe zniekształcenia odwzorowawcze w ukł Wnioski Z Tablicy 1 wynika, Ŝe analizując za (plusy) i przeciw (minusy) mecz wygrała mapa rastrowa w stosunku 8:0. Ponadto mapa rastrowa pozwoli na bezproblemowe, dopuszczalne dwukrotne pomniejszenie lub powiększenie wyjściowej mapy analogowej. A idąc dalej, projektanci esteci mogą zaŝyczyć sobie wektoryzacji takiej mapy w celu stworzenia mapy numerycznej. Nie jest to jednak zabieg niezbędny. Biorąc powyŝsze pod uwagę i to, Ŝe Ŝaden akt prawny nie zabrania stosowania map rastrowych wypada niezwłocznie zrewidować stanowisko w sprawie ich stosowania w projektowaniu. JeŜeli teŝ weźmiemy pod uwagę dane z tablic 2 i 3 które są zaprezentowane w [1] i z których wynika, Ŝe pokrycie mapą numeryczną stanowi na koniec 2007 roku 18% kraju, a reszta czyli 40% to mapa klasyczna (analogowa), jak równieŝ uzmysłowimy sobie truizm, Ŝe budownictwo jest kołem zamachowym gospodarki narodowej, to zabronienie nowoczesnego projektowania na mapach rastrowych moŝna uznać za rodzaj swoistego sabotaŝu, mającego zwłaszcza jednoznaczną, negatywną wymowę w świetle projektowania i realizacji obiektów budowlanych związanych z mistrzostwami europy w piłce noŝnej EURO Tablica 2 Pokrycie mapą zasadniczą powierzchni kraju wersja klasyczna i numeryczna stan na dzień r r r. 51 % 54 % 58 % Tablica 3 Pokrycie mapą zasadniczą powierzchni kraju w wersji numerycznej stan na dzień r r r. 11 % 14 % 18 % Jak juŝ wcześniej autor zauwaŝył trzeba to wszystko zrewidować, odkręcić a w najbliŝszej przyszłości (jak najszybciej) doprowadzić do ustanowienia porządnego rozporządzenia w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjnokartograficznych obowiązujących w

7 budownictwie [8]. Fakt ten z kolei pozwoli znowelizować co najmniej kolejne dwa waŝne rozporządzenia : [9] i [12]. W tablicy 4 dokonano porównania zapisów dotyczących map do celów projektowych w tych trzech waŝnych rozporządzeniach. Widać jak na dłoni, Ŝe potrzebny jest nowoczesny, wspólny mianownik, czyli identyczny zapis dotyczący map do celów projektowych, być moŝe w wersji zaproponowanej przez autora w omawianej tablicy. I na koniec warto teŝ wiedzieć w jakiej branŝy tak naprawdę zarabiają geodeci na chleb. Jest to przede wszystkim projektowanie i wykonawstwo budowlane. Z danych przytoczonych w [14] wynika, Ŝe w Ośrodkach Dokumentacji ok. 80 % zgłaszanych prac ma związek z ogólnie pojętym budownictwem z czego ok. 41 % to mapy do celów projektowych sporządzane jak na razie głównie na analogowych nośnikach informacji. Literatura : [1] E. Brzostowska ; KATALOG PROBLEMÓW I ZASTRZEśEŃ ZGŁASZANYCH PRZEZ INWESTORÓW I PROJEKTANTÓW BUDOWLANYCH W ZAKRESIE INTERPRETACJI OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISÓW PRAWA w związku z dokonywaną koordynacją usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu ; Mapa zasadnicza i geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu w Polsce stan na dzień 31 grudnia 2007 roku. [2] Gajdek J. Mapy rastrowe i hybrydowe w projektowaniu obiektów budowlanych. Drogownictwo 2/ zakładka ogłoszenia. [3] Gajdek J. Sytuowanie obiektów budowlanych na mapach rastrowych. Przegląd Geodezyjny 3/2004. [4] Gajdek J. Problemy wymiarowania i wytyczania projektowanych budynków. Przegląd Geodezyjny 5/2005. [5] Gajdek J. Technologia projektowania obiektów budowlanych na mapach elektronicznych InŜynier budownictwa 5/2206; 6/2006 i 78/ zakładka InŜynier Budownictwa. [6] Polska Norma PNB01027 / 2002 Rysunek budowlany Oznaczenia graficzne stosowane w projektach zagospodarowania działki lub terenu [7] PNEN ISO / 2001 Rysunek budowlany Projekty zagospodarowania terenu [8] Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjnokartograficznych i czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie Dz. U. Nr 25/1995 r. [9] Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 kwietnia 2001 w sprawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zespołów uzgadniania dokumentacji projektowej Dz. U. Nr 38/2001. [10] Gajdek J. Propozycja nie do odrzucenia Uzgadnianie online projektów obiektów budowlanych w ZUDP GEODETA 3/ zakładka Nasza Dydaktyka. [11] Gajdek J. Proces online w wytyczaniu projektów obiektów budowlanych Przegląd Budowlany 5/ zakładka Publikacje [12] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego z dnia 10 lipca 2003 r. Dzienniki ustaw 120/2003. [13] Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych Ogólne specyfikacje techniczne GG wykonanie mapy dla celów projektowania dróg Warszawa [14] Gajdek J. ; Zientek D. ; Materiały Konferencji Kartografia numeryczna i informatyka geodezyjna Katedra Geodezji im. Kaspra Weigla Politechniki Rzeszowskiej Rzeszów Polańczyk 2005 { zasoby}. [15] Pietrzak L. Metoda pozyskiwania danych dla map numerycznych obszarów rolnych i leśnych poprzez ich skanowanie i wektoryzację Rozprawa doktorska na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej WARSZAWA 1999

8 Tablica 4 Rozporządzenie Rozporz. Min. Gosp. Przestrz. i Bud. z 21 lutego 1995 r. w spr. oprac. gk i czynn. geod. obow. w budownictwie [8] Rozporz. Min. Rozwoju Regionaln. i Bud. z 2 kwietnia 2001 r. w spr. geod. ewid. sieci uzbr. ter. oraz zesp. uzgadniania dokum. proj. [9] Rozporz. Min. Infrastruktury z 3 lipca 2003 r. w spr. szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego [12] Podstawa prawna Ustawa Prawo budowlane z 1994 r. Art. 43 ust. 4 Ustawa Prawo geod. i kart. z 1989 r. Art. 28 ust. 4 oraz Rozporz. [8] co odnotowano w [9] w 9 ust.4, czyli pośrednio Prawo budowlane z 1994 r. Ustawa Prawo budowlane z 1994 r. Art. 34 ust. 6 pkt.1 Rodzaj nośnika informacji na którym sporządzono MDCP Mapa analogowa tzn. kopia aktualnej mapy zasadniczej lub mapa jednostkowa sporządzone : na folii, kalce technicznej lub papierze Mapa analogowa tzn. kopia aktualnej mapy zasadniczej lub mapa jednostkowa sporządzone : na folii, kalce technicznej lub papierze ewentualnie mapa i projekt mogą być sporządzone na komputerowych nośnikach informacji Mapa analogowa tzn. kopia aktualnej mapy zasadniczej lub mapa jednostkowa sporządzone : na folii, kalce technicznej lub papierze Uwagi dotyczące MDCP Zapis w Rozporz. [8] powiela praktycznie postanowienia z podobnego Rozporządzenia z 1975 r. kopia (wyrys) mapy zasadniczej, zupełnie nie uwzględniając ówczesnego stanu techniki w zakresie map elektronicznych (komputerowych nośników informacji) Rozporządzenie dopuszcza projektowanie na komputerowych nośnikach informacji Jest to róŝnie interpretowane. GUGiK i GUNB uwaŝają, Ŝe chodzi tutaj wyłącznie o mapy numeryczne. NaleŜy wreszcie dostrzec, Ŝe zgodnie z Art. 34 ust.3 pkt. 1 Prawa budowlanego MDCP powinna w swej treści zawierać wszystkie obiekty budowlane. Zatem uzgodnieniu powinny podlegać nie tylko sieci uzbrojenia terenu ale i pozostałe obiekty budowlane Tak więc rozporządzenie [12] w sposób pośredni poprzez Prawo budowlane z 1994 r. stanowi, Ŝe MDCP powinna mieć tylko postać analogową Propozycja nowych zapisów Wszystkie zacytowane w niniejszej tablicy rozporządzenia powinny stanowić, Ŝe projekty zagospodarowania działki lub terenu powinny być sporządzane nie tylko na kopiach aktualnych map zasadniczych (lub mapach jednostkowych), czyli mapach analogowych, ale równieŝ na mapach elektronicznych (komputerowych) tzn. : mapach numerycznych (wektorowych, obiektowych) nazwa za Instr. K1 z 1998 r. mapach rastrowych (pikselowych) po uprzedniej kalibracji co najmniej metodą afiniczną nazwa za Leksykonem geomatycznym prof. J. Gaździckiego z 2001 roku mapach hybrydowych (numerycznorastrowych) Zgodnie z normą [7] zaprojektowane (usytuowane) na MDCP wszystkie ( Art. 34 Prawa budowlanego) obiekty budowlane powinny mieć oprócz postaci graficznej równieŝ postać matematyczną (numeryczną, cyfrową), która będzie mogła posłuŝyć do : 1) uzgodnienia lokalizacji w ZUDP przy pomocy internetu 2) wytyczenia przy pomocy techniki satelitarnej 3) sterowania maszynami budowlanymi przy pomocy techniki satelitarnej