Wymagania i kryteria ocen z przedmiotu historia i społeczeństwo w klasie VI szkoły podstawowej

Transkrypt

1 Wymagania i kryteria ocen z przedmiotu historia i społeczeństwo w klasie VI szkoły podstawowej Ocenę dopuszczającą wymagania nieco poniżej wymagań podstawowych, tj.: 1. Uczeń zna i rozumie różnice między życiem dziś a życiem w przeszłości. Posiada elementarną wiedzę dotyczącą omówionych w ciągu roku wydarzeń z dziejów Polski i Świata. Potrafi określić kolejność tych wydarzeń (co było najpierw, a co potem). Zna podstawowe pojęcia z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie. 2. Podstawowe pojęcia wymagane na ocenę dopuszczającą: granice naturalne i sztuczne, ustrój państwa, Słowianie, zakon krzyżackim, lenno, unia personalna, dynastia Jagiellonów, czasy zygmuntowskie (złoty wiek), tolerancja religijna, hołd pruski, unia realna, wolna elekcja, potop, liberum veto, Sejm Czteroletni (Sejm Wielki), konfederacja targowicka, rusyfikacja, germanizacja, branka, plebiscyt, cud nad Wisłą, Komitet Narodowy Polski, Generalne Gubernatorstwo, holokaust (szoah), Armia Krajowa, Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej (TRJN), Urząd Bezpieczeństwa (UB), Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR), stalinizm, Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL), Solidarność, państwo, monarchia despotyczna, faraon,, piramidy, mumia, hieroglify, polis, demokracja, Zgromadzenie Ludowe, tyrania, ostracyzm, wasal, senior, poddany, monarchia feudalna, monarchia stanowa, absolutyzm (monarchia absolutna), monarchia konstytucyjna, republika, referendum, integracja, waluta euro, społeczeństwo, pańszczyzna, dziesięcina, legalizować, mniejszości narodowe, rasizm, terroryzm, okres klasyczny, filozofia, Akropol, Partenon, kopuła, łuk architektoniczny, Panteon, kamień milowy, Koloseum, łuk triumfalny, styl romański, styl gotycki, trubadurzy, misteria, odrodzenie (renesans), humaniści, barok, oświecenie, romantyzm, Wielka Emigracja, polski mesjanizm, pozytywizm, Internet, poczta elektroniczna ( ), kultura masowa, kultura elitarna, mit, politeizm, Jahwe, monoteizm, judaizm, katolicyzm, Kościoły protestanckie, schizma wschodnia, reformacja, Allach, islam, Koran, Mezopotamia, wędrówka ludów, inflacja, kolonie, karta płatnicza. 3. Wykaz podstawowych zagadnień wymaganych na ocenę dopuszczającą: różnice pomiędzy granicami naturalnymi a sztucznymi; przebieg północnej, południowej, wschodniej i zachodniej granicy Polski; kim byli: Mieszko I i Dobrawa; daty: 966 r.; okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka I; daty: 1000 r.; kim był: Otton III; wyprawa św. Wojciecha; zjazd w Gnieźnie; data: 1138 r.; kim był: Bolesław Krzywousty, Konrad Mazowiecki; testament Bolesława Krzywoustego; sprowadzenie krzyżaków na ziemie polskie; daty: 1308 r., 1320 r., 1333 r.,1364 r.; kim byli: Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki; pierwszy polski uniwersytet; budowle XIV wiecznego Krakowa; daty: 1385 r., 1386 r.; kim byli: Jadwiga, Władysław Jagiełło; miejsce i czas zawarcia unii polsko-litewskiej; daty: 1409 r., 15 VII 1410 r., r., kim byli: Urlich von Jungingen, Kazimierz Jagiellończyk; okoliczności wybuchu wielkiej wojny ( ); postanowienia pierwszego pokoju toruńskiego; postanowienie drugiego pokoju toruńskiego; kim był: Zygmunt Stary, Zygmunt August; przyczyny zawarcia unii lubelskiej; daty: 1572 r., IV 1573 r.; kim był: Henryk Walezy; przebieg pierwszej wolnej elekcji; daty: 1648 r., 1654 r., 1660 r.; kim byli: Bohdan Chmielnicki, Jan Kazimierz; daty: 1683 r.; kim byli: Jan III Sobieski; przebieg bitwy pod Wiedniem; daty: ; kim byli: August II Mocny, August 1

2 III Sas; daty: , r., 3 maja 1791 r.; kim był: Stanisław August Poniatowski; zmiany wprowadzone przez Konstytucję 3 maja; daty: 1794 r., 1795 r. kim byli: Tadeusz Kościuszko; kim byli: Jan Henryk Dąbrowski, Piotr Wysocki, Józef Wybicki?; okoliczności powstania pieśni Jeszcze Polska nie umarła ; przyczyna wybuchu powstania listopadowego; kim był Romuald Traugutt; przyczyny i przebieg powstania styczniowego; kim byli Roman Dmowski i Józef Piłsudski; polskie orientacje, istniejące przed I wojną światową; wojna z Rosją Radziecką o granicę wschodnią; powstania Śląskie i podział Górnego Śląska; Konstytucja marcowa; sukcesy II Rzeczypospolitej; przyczyny wybuchu II wojny światowej; niemiecka i radziecka okupacja ziem polskich; akcja Burza ; przyczyny, przebieg i skutki powstania warszawskiego; okoliczności utworzenia Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN); kim byli: Lech Wałęsa, Wojciech Jaruzelski, Michaił Gorbaczow; daty i miejsca oraz przyczyny wystąpień Polaków przeciwko władzy PRL; zakres władzy faraona; hierarchia społeczeństwa egipskiego; sposoby uchronienia ciała zmarłych przed rozkładem; przyczyny nie utworzenia w Grecji wspólnego państwa; kim był i czego dokonał Perykles; okres istnienia epoki średniowiecza (znaczenie dat: 476 r., 1492 r.); czas i miejsce ukształtowania się monarchii feudalnej; czas i miejsce ukształtowania się monarchii stanowej; cechy charakterystyczne monarchii feudalnej i stanowej; kim był: Ludwik XIV; czas i miejsce ukształtowania się monarchii absolutystycznej oraz konstytucyjnej; cechy charakterystyczne monarchii absolutystycznej i konstytucyjnej; cechy charakterystyczne ustroju współczesnej Polski; Konstytucja z 1997 roku (kto i kiedy ją przyjął?; kto na jej mocy sprawuje w Polsce władzę ustawodawczą, wykonawczą, sądowniczą); daty: 1993 r.; przyczyny jednoczenia się Europy; czas i miejsce powstania Unii Europejskiej; położenie niewolników w starożytnym Rzymie; położenie proletariuszy; cztery stany średniowiecznej Europy; najliczniejszy stan średniowiecza; na czym polegała zasada przypisania chłopów do ziemi?; rewolucja przemysłowa; problemy społeczne współczesnej Polski; zamach na Stany Zjednoczone Ameryki 11 IX 2001r.; zachowania prospołeczne i antyspołeczne; kim byli: Fidiasz, Myron, Ajschylos, Sofokles, Sokrates, Platon, Arystoteles, Euklides, Archimedes; architektura i rzeźby epoki klasycznej; literatura epoki klasycznej; rzymskie osiągnięcia w dziedzinie budownictwa i rzeźby; rzymskie osiągnięcia w dziedzinie organizacji; zasady rzymskiego prawa obowiązujące do dziś; pozycja chrześcijaństwa w średniowiecznej Europie; cechy charakterystyczne stylu romańskiego i gotyckiego; hasło i zainteresowania humanistów; epoka odrodzenia czas trwania epoki (kiedy się zaczęła a kiedy skończyła); kim była: Bona Sfora; rozwój kultury renesansowej w Polsce w XVI wieku; kim byli: Jan Jakub Rousseau, Monteskiusz; ramy czasowe baroku i oświecenia (kiedy zaczęły, a kiedy skończyły się obie epoki?); kim byli: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Fryderyk Chopin; cechy charakterystyczne romantyzmu; kim byli: Bolesław Prus, Maria Konopnicka, Henryk Sienkiewicz, Jan Matejko; cechy charakterystyczne pozytywizmu; wynalazki XIX i XX wieku, które wpłynęły na rozwój kultury; kultura masowa a elitarna różnice pomiędzy kulturą masową a elitarną (przykłady kultury masowej i elitarnej); wierzenia starożytnych Greków; najważniejsi greccy bogowie; kim byli: Abraham, Mojżesz, Salomon; Biblia; kim był Jezus Chrystus; działalność Jezusa Chrystusa; daty: 2

3 Ocenę dostateczną wymagania podstawowe, oraz: 1054 r., 1517 r.; kim był: Marcin Luter; daty: 622 r.; kim był: Mahomet; pięć głównych obowiązków wyznawców Islamu; podział pracy; okoliczności powstania handlu wymiennego; kim był: Krzysztof Kolumb; odkrycia geograficzne; kolonializm, a rewolucja przemysłowa; dekolonizacja; obrót bezgotówkowy. 1. Uczeń zna wymagane programem fakty historyczne i datuje je z dokładnością do jednego stulecia. Potrafi przedstawić najważniejsze przyczyny i skutki poznanych wydarzeń. Czynnie stosuje poznane pojęcia z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie. Ponadto, uczeń ma w zeszycie przedmiotowym zapisane treści z lekcji, wykonane ćwiczenia i prace domowe. 2. Ocenę dostateczną wymagania na ocenę dopuszczającą, przy jednoczesnym wykazaniu znajomości poniższych pojęć i treści: a) Pojęcia: republika demokratyczna, konstytucja, państwo prawne, relikwie, wojna szarpana, złota wolność szlachecka, odsiecz, kosynierzy, pozytywizm, praca organiczna, Galicja, sanacja, Centralny Okręg Przemysłowy (COP), konspiracja, rząd londyński, Polskie Państwo Podziemne, mały sabotaż, wezyr, biurokracja, Ozyrys, Ra (Re), arystokracja, system przedstawicielski, demokracja pośrednia, demokracja bezpośrednia, Rada Pięciuset, anarchia feudalna, rozdrobnienie feudalne, drabina feudalna, władza ustawodawcza, władza wykonawcza, władza sądownicza, sejm, senat, prezydent, rząd, partia polityczna, ustrój socjalistyczny, Rada Europy, Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG), Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska, Parlament Europejski, proletariusz, plebs, zasada urodzenia, celibat, rada miejska, patrycjat, pospólstwo, okres hellenistyczny, logika, idealizm, termy Karakalli,, fresk, złoty wiek, łacina, języki romańskie, realistyczny, satyra, poemat, teologia, scholastyka, chorał gregoriański, uniwersalizm kultury średniowiecza, racjonalizm, empiryzm, encyklopedyści, wieszcz narodowy, styl neogotycki, wynarodowienie, Trylogia, tajne komplety, heros, dekalog, prorok, mesjasz, Tora, Talmud, Ewangelia, państwo teokratyczne, dżihad, fatalizm, gospodarka naturalna, system nakładczy, kapitalizm, akcje, gracz giełdowy. b) Treści: państwa z którymi graniczy Rzeczypospolita Polska; liczba mieszkańców Polski w 2001 roku; daty: 972 r.; kim był: Hodon; wierzenia Polan w początkach rządów Mieszka I; daty: 1025; arcybiskupstwa i biskupstwa powołane na zjeździe gnieźnieńskim; kim byli: Henryk Pobożny; rozwój państwa krzyżackiego; najazd mongolski w 1241 roku; okoliczność zajęcia Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków; dokonania Kazimierza Wielkiego; Królowa Jadwiga; kim był: Władysław Warneńczyk; przebieg wielkiej wojny ( ); data: 1 VII 1569 r.; zasady unii lubelskiej; kim był: Stefan Batory; daty: VI 1574 r; przebieg bezkrólewia po śmierci Zygmunta Augusta; daty: VII 1655 r., XI 1655 r., 1667 r.; kim byli: Stefan Czarniecki; przebieg Powstania Chmielnickiego; przebieg potopu szwedzkiego; następstwa stosowania liberum veto; daty:1673 r.; okoliczności wyboru Jana Sobieskiego na króla Polski; daty: 1772 r., 1773 r.; Komisja Edukacji Narodowej; I rozbiór Polski; daty: 1792 r., 1793 r.; przebieg powstania kościuszkowskiego; okoliczności utworzenia Królestwa Polskiego (z jakich ziemi utworzono Królestwo?); kim był: Aleksander I; Legiony Polskie we Włoszech; represje wprowadzone po upadku powstania styczniowego; kształtowanie się granicy polsko- 3

4 Ocenę dobrą wymagania i kryteria przyjęte na ocenę dostateczną oraz: niemieckiej; tajny protokół zawarty pomiędzy III Rzeszą a Związkiem Radzieckim i jego konsekwencje; mord na Polskich oficerach w Związku Radzieckim; Polska w nowych granicach kto, kiedy i gdzie zadecydował o zmianie granic powojennej Polski?; okoliczności wprowadzenia stanu wojennego w Polsce; przyczyny i skutki rozmów przy okrągłym stole; czas powstania oraz okres istnienia państwa egipskiego; uprawnienia faraon; okres istnienia demokracji ateńskiej; różnice pomiędzy demokracją ateńską, a monarchią despotyczną w starożytnym Egipcie; znaczenie zasady: Wasal mojego wasala nie jest moim wasalem ; podział społeczeństwa w monarchii feudalnej (tzw. drabiny feudalnej); Stany występujące w monarchii stanowej; kim był: Monteskiusz; w jaki sposób królowie Francji doprowadzili do upadku monarchii stanowej; trójpodział władzy Monteskiusza; nazwa Polski w latach ; Kto sprawował wówczas niepodzielną władzę w kraju; okoliczności w jakich Polska po 1989 roku ponownie stała się republiką demokratyczną; różnice między biernym a czynnym prawem wyborczym; zasady ustrojowe Unii Europejskiej; okoliczności wstąpienia Polski do Unii Europejskiej; kim był Juliusz Cezar; życie wolnych i bogatych Rzymian; związek pomiędzy patronem a klientem; rozpad systemu stanowego (XVII XVIII wiek); problemy społeczne współczesnych Niemiec; problem terroryzmu, imigrantów oraz narkomani; ramy czasowe okresu klasycznego i hellenistycznego w kulturze greckiej (kiedy zaczęły, a kiedy skończyły się obie epoki?); filozofia starożytnej Grecji; kim byli: Wergiliusz, Horacy, Owidiusz; Złoty wiek poezji rzymskiej i jego twórcy; szkoły w średniowieczu; uniwersytety w średniowieczu; daty: 1450 r.; kim byli i czegp dokonali: Filippo Brunelleschi, Michał Anioł, Leonard da Vinci, Jan Gutenberg; kim byli: Ignacy Krasicki, Julian Ursyn Niemcewicz; barok w Europie; sarmatyzm; ramy czasowe romantyzmu (kiedy zaczęła, a kiedy skończyła się ta epoka?); ramy czasowe pozytywizmu (kiedy zaczęła, a kiedy skończyła się ta epoka?); wady i zalety korzystania z Internetu; siedziba i pożywienie greckich bogów; początki dziejów narodu żydowskiego; kim był: św. Paweł; początki chrześcijaństwa; działalność Apostołów po śmierci Jezusa Chrystusa; przyczyny przebieg i skutki wielkiej schizmy; przyczyny, przebieg i skutki reformacji w Europie; okoliczności powstania Islamu; okoliczności wynalezienia pieniądza; daty: 1453 r., 1492 r.; rozwój miast; rozwój manufaktur; wolny rynek; zakupy przez Internet. 1. Uczeń potrafi podzielić przeszłość na epoki. Umie nazwać poznane epoki, podać cechy odróżniające jedną epokę od innych oraz zaznaczyć je na osi czasu. Zaczyna rozumieć motywację ludzkich działań w przeszłości i w teraźniejszości. Umie, na podstawowym poziomie, wykorzystywać różne rodzaje źródeł historycznych. Potrafi umiejscowić wydarzenia w przestrzeni (mapa). Zna wymagane programem fakty historyczne i potrafi powiązać je w ciąg chronologiczny. Zdaje sobie sprawę z wpływu przeszłości na teraźniejszość. 2. Ocenę dobrą wymagania na ocenę dostateczną, przy jednoczesnym wykazaniu znajomości poniższych treści: cechy ustrój demokratyczny; kim był: Bolesław Chrobry; następstwa przyjęcia chrztu; wojny Bolesława Chrobrego; kim był: Wacław II; rządy czeskie w Polsce w latach ; okoliczności śmierci Henryka Pobożnego; daty: 1331; 1370 r.; ziemie przyłączone do Polski za panowania Kazimierza Wielkiego; znaczenie 4

5 Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, śmierci Kazimierza Wielkiego; kim był: Ludwik Andegaweński (Węgierski), daty: 1370 r., 1384 r.; daty: , 1411 r., 1454 r., 1466 r.; okoliczności wybuchu wojny trzynastoletniej ( ); okoliczności zawarcia unii lubelskiej; rządy i ucieczka króla Henryka Walezego; Stanisław August Poniatowski król reformator; okoliczności uchwalenia Konstytucji 3 maja; okoliczności zniesienia Konstytucji 3 maja; następstwa III rozbioru Polski; dzieje Księstwa Warszawskiego (z jakich ziemi utworzono Księstwo?); represje wprowadzone przez cara po upadku powstania listopadowego; przebieg powstania listopadowego; metody rusyfikacji i germanizacji; sytuacja Polaków mieszkających w zaborze austriackim; tereny sporne pomiędzy Polską a Czechosłowacją po I wojnie światowej; okoliczności przewrotu majowego; kampania wrześniowa (atak III Rzeszy i Związku Radzieckiego); podział ziem polskich pomiędzy hitlerowskie Niemcy i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich; sposoby walki Polaków z okupacją; rzeki wokół których przebiegała granica Polski po II wojnie światowej; sposoby utrwalania władzy w Polsce przez Komunistów; Konstytucja PRL kiedy ją uchwalono i jaką nazwę państwa polskiego wprowadziła?; zadania poszczególnych grup społeczeństw egipskiego; cechy charakterystyczne ustroju starożytnego Egiptu; sposób funkcjonowania demokracji ateńskiej (instytucje demokratycznych Aten); różnice miedzy demokracją ateńską a dzisiejszą; różnice między monarchią feudalną a stanową; różnice między monarchią absolutystyczną a despotyczną; zasady niepisanej umowy społecznej; ustrój obowiązujący w Polsce w XIV wieku; ustrój obowiązujący w Polsce w XVI XVIII wieku kto decydował wówczas o najważniejszych sprawach kraju?; ustrój obwiązujący w Polsce w latach ; ustrój obowiązujący w Polsce po roku 1926; ustrój obowiązujący w Polsce w latach ; daty: 1949 r., 1958 r., 2004 r.; etapy jednoczenia się Europy; zmiany wprowadzone przez układ w Schengen; czas, miejsce i okoliczności powstania Republiki Rzymskiej; czas, miejsce i okoliczności powstania Cesarstwa Rzymskiego; pozycja duchowieństwa, rycerstwa i mieszczaństwa w średniowieczu; klasy społeczne; problemy państw afrykańskich, na przykładzie Etiopii; porządki architektoniczne kolumn greckich; epoka hellenistyczna; osiągnięcia kultury starożytnych Greków i Rzymian różnice i podobieństwa; elementy kultury rzymskie które przetrwały do naszych czasów; znaczenie łaciny w średniowieczu; średniowieczna literatura; kim był: Jan Zamoyski; przedstawiciele literatury i nauki polskiej w XVI w.; Wielka Encyklopedia Francuska; oświecenie w Polsce; dzieła przedstawicieli polskiego romantyzmu; dzieła przedstawicieli polskiego pozytywizmu; wyobrażenia Greków na temat losu człowieka po śmierci; przyczyny spisania Talmudu; przyczyny prześladowania Chrześcijan; chrześcijaństwo religią legalną i państwową (data: 313 r. i 381 r.); osiągnięcia i dziedzictwo świata arabskiego; czynniki sprzyjające rozwojowi handlu w Imperium Rzymskim; okoliczności powstania gospodarki naturalnej; okoliczności powstania kapitalizmu; teoria Adama Smitha; problemy kapitalizmu; sposób funkcjonowania giełdy. Uczeń potrafi scharakteryzować każdą z poznanych epok. Potrafi pokazać związki przyczynowo-skutkowe między poznanymi wydarzeniami. Rozumie oraz wstępnie interpretuje proste teksty źródłowe. Zna daty roczne przełomowych wydarzeń. Potrafi przedstawić wpływ poznanych wydarzeń z przeszłości na teraźniejszość. 5

6 wymagania i kryteria przyjęte na ocenę dobrą oraz: Ocenę celującą wymagania i kryteria przyjęte na ocenę bardzo dobrą oraz: Uczeń potrafi scharakteryzować każdą z poznanych epok, wykazując znaczną wiedzę oraz zrozumienie warunków życia w przeszłości. Umie, na podstawowym poziomie, przedstawić wybrane zagadnienia historyczne (np. stosunek ludzi do środowiska przyrodniczego od czasów prehistorycznych do dziś). Interpretuje proste teksty źródłowe, umie je wykorzystać w trakcie wypowiedzi. Ocenę niedostateczną który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą. 6