Opinia kobiet rodzących na temat obecności studentów położnictwa podczas porodu

Transkrypt

1 ROZDZIAŁ III ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2014 DOBROSTAN I ZESPÓŁ Wydział Nauk o Zdrowiu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach Zakład Propedeutyki Położnictwa Katedry Zdrowia Kobiety Faculty of Health Sciences Medical University of Silesia in Katowice, Department of Obstetrics Propedeutics Cathedral Women's Health 1 Zakład Propedeutyki Położnictwa Katedry Zdrowia Kobiety, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach 2 Zakład Profilaktyki Chorób Kobiecych i Seksuologii Katedry Zdrowia Kobiety, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach 3 Licencjat Położnictwa Wydział Nauk o Zdrowiu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach OLGA KOZYRA¹, CELINA GOGOLA², SABINA SZWEDA³, MARTA MAJCHRZAK¹, MARIOLA CZAJKOWSKA¹, MONIKA MAZUREK¹, IWONA GAŁĄZKA², KATARZYNA STAWICKA², ANNA JENCZURA², IZABELA MĘŻYK² Opinion of the women giving birth on the presence of midwifery students during childbirth Poród jest dla kobiety jednym z najważniejszych momentów życia. Niesie za sobą wiele intensywnych, ale zarazem sprzecznie skrajnych emocji. Uczucia macierzyńskie wzbudzają w kobiecie ogrom szczęścia i poczucie miłości dla mającego, wkrótce narodzić się potomka. Wzrost hormonów, towarzyszący kobiecie w przebiegu ciąży oraz porodu sprawia, że przyszła matka czuje się nieprzygotowana do roli, którą wkrótce na siebie przyjmie [1]. Dużą obawę budzi w rodzącej myśl o bólu porodowym. Bardzo ważne jest, by pomóc pokonać kobiecie wszelkie dolegliwości, najlepiej jak to możliwe. Prawidłowe przygotowanie do porodu, oraz nauka sposobów radzenia sobie z bólem, ułatwi dobrze sprawowana opieka przedporodowa i okołoporodowa [2].

2 ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2014 Dobrostan i zespół Ogromną potrzebą, każdej kobiety rodzącej jest przede wszystkim akceptacja, zachowanie intymności oraz wsparcie. Dla większości z nich najlepszym źródłem wsparcia jest partner; sama jego obecność podczas porodu sprawia, że kobieta zaczyna wierzyć w swoje siły, a tuż po porodzie może dzielić pozytywne emocje z najbliższą osobą. Nie każda jednak rodząca decyduje się na wybór porodu rodzinnego. Te kobiety również oczekują wsparcia, ich opoką staje się wykwalifikowany personel medyczny; którego głównym zadaniem, oprócz diagnostyki staje się nawiązanie linii porozumienia i wzbudzenie zaufania rodzącej. W gronie: lekarza, położnej i studentki, kobieta odnajduje zazwyczaj jedną bratnią duszę, otwiera się przed nią, kieruje do niej swe prośby oraz obawy. Nie zmienia to jednak faktu, że cały personel medyczny musi zgodnie współpracować, musi sprawić aby czuła się bezpiecznie i była spokojna o swoje nienarodzone dziecko [2]. Na tym etapie widać ogromną rolę położnej, a także studentki, które stale troszczy się o dobro pacjentki, wczuwa się w jej sytuację, odpowiada na wszelkie potrzeby i wykazuje bezgraniczną empatię. Sala porodowa przeistacza położną, lub studentkę w najlepszego przyjaciela; który wspiera, pomaga, akceptuje, ale potrafi także liderem, naprowadzić na właściwą drogę. Nie bez powodu pacjentki zwracają się do położnej/ studentki słowami siostro. Zwrot ten kryje za sobą czułość i więź tak silną, jaką zwykle obdarza się swoją najbliższą rodzinę [3]. 38 HISTORIA ZAWODU POŁOŻNEJ Na przestrzeni wieków akt porodowy był traktowany jako bardzo ważna okoliczność, której poświęcano wiele uwagi. Zaczynając od prehistorii, był postrzegany jako wzniosłe, magiczne wydarzenie, z czasem odkrywano jego medyczne aspekty[4]. W odległych czasach poród przebiegał zgodnie z naturą, w pozycjach wertykalnych, jednak ciągły rozwój położnictwa zaowocował, położeniem kobiety do pozycji poziomej, gdzie aż do naszych czasów odbywa się on na łóżku porodowym[5]. Historia położnictwa dowodzi, że rodząca nigdy nie była pozostawiana sama sobie. Podczas porodu zawsze towarzyszyła jej inna kobieta; a w późniejszych czasach mógł być to także mężczyzna, którzy pomagali dziecku w przyjściu na świat[6]. Wraz z rozwojem sztuki położniczej pojawiały się kobiety, zajmujące się coraz bardziej profesjonalnym przyjmowaniem porodów, nazywane były mamkami, akuszerkami, następnie nadano im tytuł położnych, który przetrwał do naszych czasów[7],[9]. Udokumentowanie polskiego położnictwa datuje się na okres średniowiecza (XIII w.). Wtedy to w 1203 roku Pełka biskup krakowski, sprowadził na ziemie polskie braci zakonnych, pochodzących z Wiednia; nazywano ich wówczas braćmi szpitalnymi [9]. Zajmowali się oni głównie opieką nad kalekami, dziećmi i ciężarnymi kobietami. W tym okresie w Krakowie powstał pierwszy szpital, zajmujący się położnictwem [6]. Na przełomie XVIII/ XIX wieku powstawały szkoły dla położnych w Krakowie, Poznaniu, Warszawie. Początek XX w. zaowocował powstaniem szkół położnych

3 Olga Kozyra, Celina Gogola, Sabina Szweda, Marta Majchrzak, Mariola Czajkowska, Monika Mazurek, Iwona Gałązka, Katarzyna Stawicka, Anna Jenczura, Izabela Mężyk w Opolu, Gliwicach, i Bytomiu. Stale przybywało wykształconych akuszerek nazywanych już coraz częściej położnymi; które zakładały związki zawodowe. Powstawały rozporządzenia oraz raporty o właściwych technikach porodowych. W XIX wieku dokonano pierwszego cięcia cesarskiego na żywej kobiecie, dokonał tego zabiegu F. K. Dybek [4, 8]. Większość porodów w Polsce, aż do początku XX wieku odbywała się w domach kobiet rodzących. Dopiero wiek XX przeniósł akt narodzin do izb porodowych, a następnie do szpitali [4]. Najbardziej znaną położną z ówczesnego okresu jest Stanisława Leszczyńska. Pełniła rolę położnej w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Ratowała wiele istnień ludzkich, sprzeciwiła się rozkazom zabijania żydowskich noworodków. Jest dla nas przykładem godnym naśladowania [10]. SYSTEM SZKOLENIA POŁOŻNYCH Położna to osoba, która nabyła odpowiednie umiejętności oraz kwalifikacje, w toku kształcenia, (potwierdzonego odpowiednimi dokumentami); pozwalające jej na wykonywanie świadczeń leczniczych, zdrowotnych, pielęgnacyjnych, diagnostycznych i rehabilitacyjnych. Położna sprawuje opiekę nad kobietą na każdym etapie jej życia - od narodzin, aż do śmierci - jak również w czasie ciąży, porodu i połogu. Do kompetencji położnej należy także pielęgnacja opieka nad noworodkiem. W zakresie działań profilaktyki i promocji zdrowia. Położna otacza opieką nie tylko kobietę, lecz także całą jej rodzinę. Zawód położnej jest zawodem samodzielnym! [11]. Przepisy dotyczące kwalifikacji położnych regulowała Ustawa o Zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 5 lipca 1996 roku, w chwili obecnej zastąpiła ją nowa USTAWA z dnia 15 lipca 2011roku o Zawodach Pielęgniarki i Położnej [12]. System kształcenia położnych jest dostosowany do wymogów Unii Europejskiej (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002r.); odbywa się ono w postaci studiów na uczelni wyższej. Czas trwania kształcenia wynosi minimum 3 lata, w czasie których studentka nabywa wiedzy w trakcie 2300 teoretycznych godzin dydaktycznych, oraz wykorzystuje zdobytą wiedzę w czasie trwania 2300 godzin praktycznych [7]. Jednym z najważniejszych elementów szkolenia przyszłych położnych są praktyki zawodowe. Odbywają się one w różnych oddziałach szpitalnych i wykazują odmienną specyfikę zajęć. Najbardziej wyczekanymi dla każdej studentki są praktyki odbywające się na Sali porodowej. Tam każda przyszła położna jest zobowiązana do przyjęcia 40 porodów, pod opieką doświadczonej położnej. Jest to jedno z największych wyzwań okresu szkolenia, ale zarazem czas najbardziej ekscytujący i mogący najwięcej studentkę nauczyć. To właśnie praktyka zawodowa oraz samodzielne wykonywanie zabiegów (za zgodą pacjentek), umożliwia wyedukowanie nowej kadry położniczej i stały rozwój położnictwa jako nauki [12]. 39

4 ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2014 Dobrostan i zespół Cel ogólny: CEL PRACY ocena i analiza obecności studentki położnictwa podczas porodu w opinii kobiet rodzących Cele szczegółowe: analiza relacji: rodząca studentka wpływ wykonywanych czynności przez studentkę w trakcie porodu, na stan emocjonalny kobiety rodzącej. MATERIAŁ I METODY BADAWCZE W pracy zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, narzędzie badawcze stanowił autorski kwestionariusz ankiety. Ankieta składała się z 24 zamkniętych. Pierwsza część kwestionariusza dotyczyła danych socjo-demograficznych Zapytano w niej o wiek, wykształcenie, stan cywilny oraz przeprowadzono wywiad położniczo-ginekologiczny. W dalszej części zapytano respondentki, jak postrzegają obecność studentki podczas porodu oraz podczas wykonywanych przez nie zabiegów medycznych. Pytania zamieszczone w ankiecie, dotyczyły także stopnia zażyłości i nasilenia kontaktów w relacjach pacjentka studentka. Grupę badaną stanowiło 100 kobiet, będących po porodzie drogami natury. Do badania kwalifikowane były tylko te kobiety, w porodzie których aktywnie uczestniczyła, bądź była obecna studentka położnictwa. Wszystkie respondentki wyraziły pisemną zgodę na uczestnictwo w badaniu. Zostały poinformowane o jego nieobowiązkowości i anonimowości, a także możliwości wycofania się w trakcie badania bez podania przyczyny. Badania przeprowadzono od października 2011 do stycznia 2012 w Zespole Opieki Zdrowotnej w Świętochłowicach po uzyskaniu pisemnej zgody dyrektorów jednostek ochrony zdrowia. 40

5 Olga Kozyra, Celina Gogola, Sabina Szweda, Marta Majchrzak, Mariola Czajkowska, Monika Mazurek, Iwona Gałązka, Katarzyna Stawicka, Anna Jenczura, Izabela Mężyk ANALIZA WYNIKÓW Rycina 1. Wiek ankietowanych (n=100) Najliczniejsza grupa kobiet należała do przedziału wiekowego od lat. Najmniejsza ilość osób zadeklarowała wiek poniżej 19 roku życia. Rycina 2. Wykształcenie (n=100) Największa część ankietowanych, 42% posiadało wykształcenie średnie, 25% zawodowe, 18% wyższe. Najmniejszą grupę stanowiły osoby z wykształceniem podstawowym 12%. 41

6 ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2014 Dobrostan i zespół Rycina 3. Stan cywilny (n=100) 59% kobiet wypełniających formularz ankiety pozostaje w związku małżeńskim, 22% kobiet deklaruje stan wolny, a wśród pozostałych kobiet 2% stanowią wdowy, 22% to rozwódki. Rycina 4. Ilość porodów (n=100) Najwięcej kobiet - 41% rodziło jeden raz, co oznacza że poród z udziałem studentki był ich jedynym porodem. 35% kobiet rodziło 2 razy, a 24% - 3 razy lub więcej. 42

7 Olga Kozyra, Celina Gogola, Sabina Szweda, Marta Majchrzak, Mariola Czajkowska, Monika Mazurek, Iwona Gałązka, Katarzyna Stawicka, Anna Jenczura, Izabela Mężyk Rycina 5. Poronienia (n=100) Tabela 1. Poronienia 2% kobiet z poronieniem Ilość poronień 1 kobieta 1 4 tydzień 2 kobieta 1 8 tydzień Ostanie w tygodniu ciążowym? Na pytanie, czy kiedykolwiek doszło u pacjentek do poronienia spora większość 98% odpowiedziała, że nie, nigdy. Tylko 2% kobiet odpowiedziało że ich ciąża uległa poronieniu. W obydwu przypadkach do niepowodzenia położniczego doszło jeden raz. U pierwszej z kobiet poronienie nastąpiło w 4 tygodniu, u drugiej w 8 tygodniu ciąży. 43

8 ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2014 Dobrostan i zespół Rycina 6. Dzieci żyjące (n=100) Znaczna większość kobiet - 99% odpowiedziało, że wszystkie ich dzieci żyją. Przeczącą odpowiedz na powyższe pytanie udzieliła tylko jedna ankietowana. Rycina 7. Komplikacje porodowe (n=100) Tabela 2. Najczęstsze komplikacje porodowe (n = 9) WYMIENIANE KOMPLIKACJE PORODOWE ( n = 9 ) Wahania tętna płodu 3 Przedłużający się 1 okres porodu 5 Nie odklejenie się łożyska 1 44

9 Olga Kozyra, Celina Gogola, Sabina Szweda, Marta Majchrzak, Mariola Czajkowska, Monika Mazurek, Iwona Gałązka, Katarzyna Stawicka, Anna Jenczura, Izabela Mężyk Kolejne pytanie ankietowe dotyczyło występowania komplikacji porodowych. 91% kobiet zadeklarowało, że w trakcie ich porodu nie występowały żadne komplikacje. 9% ankietowanych udzieliło twierdzącą odpowiedź; wymieniane przez nie komplikacje (Tab.2). Rycina 8. Poród rodzinny (n=100) Grupa respondentek zapytana, czy ich poród był porodem rodzinnym, w 67% udzieliła twierdzącej odpowiedzi. Pozostała część 33% rodziła bez osoby towarzyszącej. Tabela 3. Czas trwania porodu (suma I i II okresu porodu) PORÓD CZAS TRWANIA Najkrótszy 1h 50 min. Najdłuższy 15h 10 min. Średnia 5h 25min. Najdłuższy czas porodu podała pacjentka rodząca 15 godzin 10minut. Najkrótszy poród zajął zaledwie 1 godzinę i 50 minut. Średni czas trwania aktu narodzin dla całej grupy badanej wynosił 5 godzin 25minut. 45

10 ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2014 Dobrostan i zespół Rycina 9. Kontakt ze studentkami podczas ciąży (n=100) W czasie trwania ciąży kontakt ze studentkami położnictwa deklaruje tylko 8% badanych kobiet. Kontakt ten miał miejsce w: szkole rodzenia podczas pobytu na badaniach w szpitalu w poradni. Rycina 10. Uczestnictwo studentki w porodzie (n=100) Kryterium włączenia do badania ankietowanych była obecność studentki położnictwa w trakcie porodu. Pytanie 11 Czy w Pani porodzie uczestniczyła studentka/ student położnictwa? miało zadanie kontrolne. Jego wynik dał potwierdzenie założonego kryterium: 100% kobiet udzieliło twierdzącej odpowiedzi. 46

11 Olga Kozyra, Celina Gogola, Sabina Szweda, Marta Majchrzak, Mariola Czajkowska, Monika Mazurek, Iwona Gałązka, Katarzyna Stawicka, Anna Jenczura, Izabela Mężyk Rycina 11. Działania studentki podczas porodu (pytanie wielokrotnego wyboru) Ankietowane kobiety zapytane o zakres wykonywanych czynności przez studentkę (w trakcie porodu ), prawie jednogłośnie zauważają funkcję obserwacyjną studentki (99%), kolejnym zadaniem studentek było w 95% prowadzenie pierwszego okresu porodu. 91% kobiet oświadczyło ze studentka prowadziła wywiad i pisała dokumentację medyczną. 85% stanowił aktywny udział w rodzeniu popłodu, a 70% rodzenie płodu. Najrzadziej podawaną odpowiedzią była opieka we wczesnym połogu, którą zaznaczyło tylko 59% kobiet. 47

12 ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2014 Dobrostan i zespół Rycina 12. Zadeklarowanie zgody na udział studentki w porodzie (n=100) 28% kobiet deklaruje, że żaden przedstawiciel personelu medycznego nie zapytał ich o zgodę na obecność i aktywny udział studentki podczas porodu. Spora większość 72% oświadczyła, że o taką zgodę zostały poproszone. Rycina 13. Chęć kontaktu ze studentką ( n=100 ) Kobiety zapytane jak oceniają obecność studentki w czasie swojego porodu w 1% oceniło ją jako pożądaną. Według 13% jest obojętna. Tylko 6% oceniło ją jako zbędną. 48

13 Olga Kozyra, Celina Gogola, Sabina Szweda, Marta Majchrzak, Mariola Czajkowska, Monika Mazurek, Iwona Gałązka, Katarzyna Stawicka, Anna Jenczura, Izabela Mężyk Rycina 14. Stosunek rodzącej do czynności wykonywanych przez studentkę (n=100) Ponad połowa (54%) ankietowanych w pełni zaufało studentce i nie obawiało się konsekwencji czynności przez nią wykonywanych. Nieco mniejsza 35 procentowa grupa oświadczyła, że działania wykonywane przez studentki, w niczym nie odbiegały od działań personelu medycznego. 11% kobiet było odmiennego zdania, obawiały się one o życie własne oraz dziecka podczas działań studentki. Rycina 15. Ewentualne powody strachu przed działaniami studentów (pytanie wielokrotnego wyboru) Dla 80 z zapytanych kobiet, ewentualnym, największym powodem obawy przed działaniem studentów jest ich brak doświadczenia, jako drugi powód podają młody 49

14 ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2014 Dobrostan i zespół wiek, następnie powolne działanie. Tylko 8 z ankietowanych rodzących obawia się braku wiedzy studentów. Rycina 16. Ocena pracy studentki (n=100) Respondentki poproszone o osobistą ocenę pracy studentek w 68% przyznały im stopień bardzo dobry. 13% kobiet oceniło je dobrze. 11% średnio a 8% słabo. Tabela 4. Najchętniej wyrażana zgoda na zabiegi z udziałem studentki ZABIEGI ILOŚĆ PROCENTOWA KOBIET Przyjęcie na salę porodową + dokumentacja 97% Badanie tętna płodu 45% Zakładanie wenflonu 15% Prowadzenie I okresu porodu 87% Badanie wewnętrzne przez pochwę 22% Aktywny udział w wytaczaniu płodu 65% Udział w rodzeniu łożyska 81% Ochrona krocza(ewentualne nacięcie i szycie) 13% Pielęgnacja noworodka 74% Kobiety zapytane na jakie zabiegi wykonywane przez studentkę, zgodziłyby się najszybciej, deklarują w 97% zgodę przyjęcia na salę porodową i wypisywanie dokumentacji. Kolejną zaznaczaną odpowiedzią było prowadzenie I okresu porodu, oraz udział studentki w rodzeniu łożyska. Najmniejszą przychylnością ankietowanych cieszy się ochrona krocza (13%), zakładanie wenflonu (15%) oraz badanie wewnętrzne przez pochwę (22%). 50

15 Olga Kozyra, Celina Gogola, Sabina Szweda, Marta Majchrzak, Mariola Czajkowska, Monika Mazurek, Iwona Gałązka, Katarzyna Stawicka, Anna Jenczura, Izabela Mężyk Rycina 17. Wsparcie ze strony studentki (n=100) Respondentki zostały zapytane czy mogły liczyć na wsparcie studentki podczas porodu. 85% z nich odpowiedziało twierdząco, przyznały, że studentka była pomocna i zaangażowana. 11% kobiet nie czuło wsparcia studentki, gdyż pełniła ona rolę obserwatora. Dla 4% ankietowanych, praktykantka wykonywała tylko zabiegi medyczne i nie próbowała nawiązać więzi emocjonalnej. Rycina 18. Stosunek rodzącej wobec przedstawicieli personelu medycznego (n=100) Grupa badana została poproszona o wyrażenie, w jakim stopniu udało jej się nawiązywać więź z poszczególnymi osobami, tworzącymi zespół terapeutyczny w przebiegu porodu, to jest:. lekarz, położna, studentka. Pierwsze pytanie dotyczyło osoby z którą, nawiązanie kontaktu wychodziło pacjentce najśmielej. Według nich w 62% była to studentka położnictwa, drugie miejsce zajęła położna 27%, trzecie zaś lekarz którego zadeklarowało 11% kobiet. 51

16 ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2014 Dobrostan i zespół Drugie pytanie miało wyłonić osobę z którą rodząca spędziła najwięcej czasu. Dla 63% z nich była to studentka, 35% położna, a pozostałych 2% lekarz. Ostatnie pytanie dotyczyło osoby, do której kobiety bez obaw i skrępowania mogły kierować swoje pytania. Wyniki wyłoniły na pierwszy plan studentkę z 48%, następnie położną z 41%, na końcu znalazł się lekarz, którego podało 11% ankietowanych. Rycina 19. Obecność studentki podczas kolejnego porodu (n=100) Na obecność studentki przy ewentualnym, kolejnym porodzie zgodziłoby się 58% kobiet. 27% kobiet waha się z przewagą na tak. 2% kobiet za drugim razem nie zgodziłaby się na obecność studentki, a 3% waha się z przewagą na odpowiedz nie. Rycina 20. Opinia na temat studentów (n=100) 28% kobiet oświadczyło, że osobisty kontakt ze studentkami, nie wpłynął na zmianę opinii o studentkach. Natomiast spora większość, bo aż 72% deklaruje, że obecność praktykantki podczas porodu, pomogła im zmienić wcześniejszą opinię. Wśród wymienionych wcześniej 72 procent: dla 61% była to zmiana na lepsze, a dla 11% opinia uległa pogorszeniu 52

17 Olga Kozyra, Celina Gogola, Sabina Szweda, Marta Majchrzak, Mariola Czajkowska, Monika Mazurek, Iwona Gałązka, Katarzyna Stawicka, Anna Jenczura, Izabela Mężyk Rycina 21. Określenie wartościujące studentkę (n=100) Biorąc pod uwagę całokształt pracy studentki, ankietowane kobiety zostały poproszone, o nadanie swojej studentce cechy wartościującej mając do dyspozycji dwa przeciwstawne wyrazy UKOJENIE i ZMARTWIENIE. 91% kobiet zdecydowało się na określenie studentki jako ukojenie. 9% respondentek nazwało studentkę słowem zmartwienie. WNIOSKI 1. Według opinii ankietowanych, studentki podczas porodu są dużym wsparciem emocjonalnym dla rodzącej, posiadają profesjonalne przygotowanie teoretyczne i praktyczne dla prowadzenia porodu. 2. Respondentki przyznały, iż osobami z którymi nawiązały bliski kontakt, spędzały najwięcej czasu, zadawały pytania były studentki położnictwa. 3. Badane nie odczuwały lęku podczas zabiegów i czynności wykonywanych przez studentki położnictwa. PIŚMIENNICTWO 1. Iwanowicz Palus G: Psychologia w położnictwie i ginekologii. Makara Studzińska M (red.), Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, Bień M. A: Opieka nad kobietą ciężarną, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, 7; Alexander J, Levy V, Roch S: Nowoczesne położnictwo. [w:] Praktyki położnicze, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa1995,

18 ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2014 Dobrostan i zespół 4. Talma Ł, Baczek G: Poród w ujęciu historycznym. [w:] Położna. Nauka i praktyka, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, 2, Heimrath T: Problem doboru właściwej pozycji w porodzie [w:] Psychosomatyczne Uwarunkowania Porodu Naturalnego, Wyd. Ann. Acad. Med. Siles., Katowice 1989, Słomko Z, Waszyński E: Rozwój ginekologii od empirii do nauki. [w:] Klin. Piernat. Ginekol. Tom XV. Poznań 1995, 12-13; Cekański A, Łosik M: Wykłady z położnictwa. Podręcznik dla studentów położnictwa, Wyd. Medica Press, Bielsko Biała 2011, 7-11; Fijałkowski W: Rodzi się człowiek. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 1987, Adamski J: Rozwój położnictwa w Polsce. Wyd. Piel. i Poł. Warszawa 1961, Caus Woźniak I: Podstawy pielęgniarstwa w ginekologii i położnictwie. Wyd. Śląska Akademia Medyczna, Katowice 2007, Widomska Czekajska T, Górajek Jóźwik J: Encyklopedia dla pielęgniarek i położnych. Tom2, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, , 00:10 STRESZCZENIE Poród jest dla kobiety rodzącej bardzo ważnym przeżyciem. Wiąże się z wieloma intensywnymi emocjami [2]. System kształcenia położnych przewiduje szkolenie na uczelni wyższej, gdzie studenci oprócz przygotowania teoretycznego, odbywają także praktyki w różnych oddziałach szpitalnych. Na tym etapie bardzo ważne dla każdego studenta są praktyki zaliczane na sali porodowej i tym praktykom właśnie, niniejsza praca poświęca większość uwagi [7]. Celem pracy było poznanie nastawienia kobiet rodzących, względem studentki położnictwa, obecnej podczas porodu. Badania przeprowadzono na 100 kobietach będących po porodzie fizjologicznym, podczas którego uczestniczyła praktykantka. Jako materiał posłużył kwestionariusz ankiety osobowej, w którym sprawdzono jak rodzące oceniają studentkę aktywnie uczestniczącą w porodzie, czy mogły liczyć na jej wsparcie, i jakie emocje studentka wywoływała w kobiecie rodzącej. Wyniki badań niemal jednoznacznie wykazały, że rola studentki przy porodzie jest bardzo ważna. Praktykantka dla większości rodzących była osobą najbliższego kontaktu. Prawie wszystkie respondentki oceniają pracę studentki bardzo dobrze, a czynności wykonywane przez nią nie budziły żadnych obaw. Studentka obecna przy porodzie, według badanych kobiet, była pomocna oraz budziła emocjonalne ukojenie. 54

19 Olga Kozyra, Celina Gogola, Sabina Szweda, Marta Majchrzak, Mariola Czajkowska, Monika Mazurek, Iwona Gałązka, Katarzyna Stawicka, Anna Jenczura, Izabela Mężyk ABSTRACT Childbirth is a woman giving birth to a very important experience. Associated with many intense emotions [2]. The training of midwives provide training in higher education, where students in addition to the theoretical background, held a practice in different hospitals. At this stage it is very important for each student practices are included in the delivery room, and this practice is, this paper devotes most attention [7]. Aim of this study was to investigate the attitudes of women giving birth with respect to student midwife, present during childbirth. The study was conducted on 100 women who are postpartum physiological, during which the trainee participated. As a material personal questionnaire was used, which was verified as emerging evaluate student actively participates in childbirth, or could count on her support, and what emotions aroused student in a woman giving birth. The results of almost unequivocally shown that the role of the student in childbirth is very important. Apprentice for most emerging was the person closest contact. Almost all respondents evaluate student work very well, and the activities carried out by it did not raise any concerns. A student present at birth, according to the women surveyed, helpful and aroused emotional solace. Artykuł zawiera znaków ze spacjami + grafika 55