2. EBC, ESBC i Eurosystem: zasady funkcjonowania. dr Piotr J. Szpunar; Wszelkie Prawa Zastrzeżone

Transkrypt

1 2. EBC, ESBC i Eurosystem: zasady funkcjonowania

2 Wszelkie prawa zastrzeżone Żaden fragment prezentacji nie może być powielany lub rozpowszechniany w żadnej formie i w żaden sposób bez uprzedniego zezwolenia.

3 Zarys wykładu Zagadnienia instytucjonalne organy, komitety ESBC, Rada Ogólna Klucz kapitałowy EBC Struktura organizacyjna Sposoby głosowania EBC jako instytucja UE Podstawowe funkcje

4 Eurosystem Eurosystem składa się z EBC i banków centralnych państw, które wprowadziły euro. Eurosystem będzie istnieć obok ESBC, dopóki wszystkie państwa członkowskie UE nie przystąpią do strefy euro. Jego głównym celem jest utrzymanie stabilności cen służącej wspólnemu dobru. Jako ważny organ finansowy Eurosystem dąży także do utrzymania stabilności finansowej oraz wspiera integrację finansową w Europie. Eurosystem nie ma osobowości prawnej, ale funkcjonalnie jest kluczowy dla realizacji polityki pieniężnej strefy euro nie maja swoich komitetów, korzysta z komitetów ESBC obradując w formacie restricted composition.

5 EBC EBC realizuje zadania powierzone ESBC poprzez własne działania i poprzez kbc. Traktaty i Statut wyraźnie akcentują główną rolę EBC w funkcjonowaniu całego systemu: organy decyzyjne EBC kierują ESBC (choć w ich skład wchodzą również prezesi krajowych banków centralnych). EBC odpowiada od listopada 2014 za nadzór ostrożnościowy nad instytucjami kredytowymi ze strefy euro i uczestniczących państw członkowskich spoza tej strefy, prowadzony w ramach Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego.

6 EBC

7 EBC osobowość prawna formalny status EBC jest raczej nietypowy w porównaniu z innymi instytucjami unijnymi wyróżnia go fakt posiadania osobowości prawnej. art. 9 Statutu: EBC, który na mocy artykułu 106 ust 2 TfUE ma osobowość prawną, posiada w każdym z Państw Członkowskich zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych o najszerszym zakresie przyznanym przez ustawodawstwa krajowe osobom prawnym; EBC może zwłaszcza nabywać i zbywać mienie ruchome i nieruchome oraz stawać przed sądem

8 EBC Struktura: Rada Prezesów (Governing Council) Zarząd (Executive Board) Rada Ogólna (General Council) dyrekcje (dyrektoriaty)

9 EBC dyrektoriaty (17) Dyrekcja ds. Audytu Wewnętrznego Dyrekcja ds. Banknotów Dyrekcja ds. Zarządzania Ryzykiem Dyrekcja Generalna ds. Administracji Dyrekcja Generalna ds. Badań Naukowych Dyrekcja Generalna ds. Ekonomii Dyrekcja ds. Analiz Ekonomicznych Dyrekcja ds. Polityki Pieniężnej Dyrekcja Generalna ds. Infrastruktury Rynku i Płatności Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji Dyrekcja Generalna ds. Kadr, Budżetu i Organizacji Dyrekcja Generalna ds. Nadzoru Mikroostrożnościowego Dyrekcja Generalna ds. Operacji Rynkowych Dyrekcja Generalna ds. Polityki Makroostrożnościowej i Stabilności Finansowej Dyrekcja Generalna ds. Statystyki Dyrekcja Generalna ds. Stosunków Międzynarodowych i Europejskich Dyrekcja Generalna ds. Systemów Informatycznych Dyrekcja Generalna - Sekretariat Dyrekcja Generalna Służb Prawnych Przedstawicielstwo EBC w Waszyngtonie Sekretariat Rady ds. Nadzoru Sekretariat ERRS Zespół Doradców Zarządu

10 EBC Rada Prezesów Skład: członkowie Zarządu EBC (6 osób) prezesi kbc należący do Eurosystemu (19 osób) Kompetencje: Uchwalanie wytycznych i podejmowanie decyzji potrzebnych do wykonywania zadań nałożonych na EBC i Eurosystem; Formułowanie polityki pieniężnej strefy euro podejmowanie decyzji dotyczących celów monetarnych, podstawowych stóp procentowych i wielkości rezerw w Eurosystemie oraz uchwalanie wytycznych w sprawie wykonania tych decyzji; W ramach nowych obowiązków EBC związanych z nadzorem bankowym uchwalanie decyzji dotyczących aktów prawnych, na mocy których podejmowane są decyzje nadzorcze, oraz uchwalanie (w trybie zatwierdzenia przy braku sprzeciwu) projektów decyzji przedstawianych przez Radę ds. Nadzoru.

11 EBC Rada Prezesów

12 EBC Rada Prezesów Posiedzenia Rady Prezesów odbywają się dwa razy w miesiącu w siedzibie EBC we Frankfurcie nad Menem. Co sześć tygodni Rada Prezesów ocenia sytuację gospodarczą i monetarną oraz podejmuje decyzje w sprawie polityki pieniężnej. Na pozostałych posiedzeniach Rada Prezesów omawia głównie kwestie związane z innymi zadaniami i obszarami odpowiedzialności EBC i Eurosystemu. Decyzje w sprawie polityki pieniężnej są szczegółowo objaśniane co sześć tygodni na konferencji prasowej, którą prowadzi prezes EBC wraz z wiceprezesem. Aby zapewnić rozdział funkcji nadzorczej EBC od polityki pieniężnej i pozostałych zadań, sprawy te są omawiane na osobnych posiedzeniach.

13 EBC Rada Prezesów (sposób głosowania) W decyzjach dot. stóp procentowych każdy członek Rady Prezesów EBC ma jeden głos. Reguła decyzyjna: zwykła większość głosów, rozstrzygający głos Prezesa EBC w przypadku równego rozkładu głosów. Nowy system głosowania: każdorazowo głosuje 6 przedstawicieli Zarządu i 15 przedstawicieli kbc (wybierani zgodnie z regułami rotacji). Rotacja prawa głosu: 1 stycznia 2015 wraz z wejściem Litwy do strefy euro zaczął obowiązywać nowy system, w którym prezesi krajowych banków centralnych na zmianę korzystają z prawa głosu w Radzie Prezesów. Zasada rotacji pozwala utrzymać sprawność działania Rady Prezesów także przy większej liczbie członków, w miarę rozszerzania strefy euro o kolejne kraje. Zgodnie z Traktatami system rotacyjny musiał zostać wprowadzony, gdy liczba prezesów krajowych banków centralnych przekroczyła 18. Członkom Zarządu EBC przysługuje stałe prawo głosu.

14 EBC Rada Prezesów (sposób głosowania)

15 EBC Rada Prezesów (sposób głosowania) Kraje strefy euro zostały podzielone na grupy na podstawie wielkości swoich gospodarek (PKB waga 5/6) i sektorów finansowych (waga 1/6). Aby określić, do której grupy mają należeć prezesi poszczególnych krajowych banków centralnych, został sporządzony ranking. Prezesi z pierwszych 5 krajów w rankingu obecnie są to Niemcy, Francja, Włochy, Hiszpania i Holandia dysponują 4 głosami. Wszystkim pozostałym przysługuje 11 głosów. Poszczególni prezesi korzystają z prawa głosu na zmianę, każdorazowo przez miesiąc.

16 EBC Rada Prezesów (sposób głosowania) Jeżeli liczba państw strefy euro przekroczy 21 system głosowania ulegnie zmianie, będą 3 grupy krajów: Grupa 1: 5 prezesów kbc, na których przypadają 4 głosy Grupa 2: połowa z całkowitej liczby prezesów kbc - 8 głosów Grupa 3: pozostali prezesi kbc - 3 głosy Grupa 1 Grupa 2 Grupa 3 Częstotliwość głosowania 80% 57% 38% Kraje Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Hiszpania Holandia, Belgia, Szwecja, Austria, Polska, Dania, Irlandia, Grecja, Finlandia, Portugalia, Czechy, Rumunia, Luksemburg, Węgry Słowacja, Słowenia, Bułgaria, Łotwa, Litwa, Cypr, Estonia, Malta

17 EBC - Zarząd Skład (osoby o uznanym autorytecie i doświadczeniu zawodowym w dziedzinie walutowej lub bankowej mianowanie przez Radę Europejską): Prezes, Wiceprezes, 4 członkowie. Kadencja : 8 lat (nieodnawialna)

18 EBC - Zarząd Sposób powoływania: o Prezes, wiceprezes i pozostali członkowie Zarządu są mianowani przez Radę Europejską stanowiącą większością kwalifikowaną na zalecenie Rady UE i po konsultacji z Parlamentem Europejskim oraz z Radą Prezesów Europejskiego Banku Centralnego, spośród osób o uznanym autorytecie i doświadczeniu zawodowym w dziedzinie pieniądza lub bankowości. o Ich mandat trwa 8 lat i nie jest odnawialny. o Członkami Zarządu mogą być tylko obywatele Państw Członkowskich.

19 EBC - Zarząd Prezes: Mario Draghi (Włochy) : Wiceprezes: Vitor Constancio (Portugalia) Pozostali członkowie Zarządu: Peter Praet (Belgia): Benoît Cœuré (Francja): Yves Mersch (Luksemburg): Sabine Lautenschläger (Niemcy):

20 EBC - Zarząd Zadania: zarządzanie bieżącymi sprawami EBC, realizacja polityki pieniężnej wytyczonej przez Radę Prezesów (instrukcje dla kbc), przygotowywanie posiedzeń Rady Prezesów, wykonywanie określonych uprawnień przekazanych Zarządowi w drodze delegacji przez Radę Prezesów, w tym uprawnień o charakterze regulacyjnym, funkcja reprezentacyjna EBC.

21 EBC Rada Ogólna Skład: Prezes EBC Wiceprezes wszyscy (28) prezesi kbc UE W posiedzeniach Rady Ogólnej mogą uczestniczyć bez prawa głosu pozostali członkowie Zarządu EBC, przewodniczący Rady UE oraz przedstawiciel Komisji Europejskiej.

22 EBC Rada Ogólna Radę Ogólną można uznać za organ tymczasowy. Ze względu na to, że jeszcze nie wszystkie państwa członkowskie UE wprowadziły euro, Rada Ogólna wykonuje te z zadań przejętych od Europejskiego Instytutu Walutowego, których kontynuacja na trzecim etapie unii gospodarczej i walutowej jest obowiązkiem EBC. Zgodnie ze Statutem Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego Rada Ogólna zostanie rozwiązana po wprowadzeniu wspólnej waluty przez wszystkie państwa członkowskie UE.

23 EBC Rada ds. Nadzoru Skład: przewodniczący (mianowany na nieodnawialną pięcioletnią kadencję) wiceprzewodniczący (jeden z członków Zarządu EBC) czterech przedstawicieli EBC przedstawiciele krajowych organów nadzoru. Kompetencje: spotyka się dwa razy w miesiącu, by omawiać, planować i wykonywać zadania nadzorcze EBC; przedstawia Radzie Prezesów projekty decyzji, których uchwalenie następuje w trybie zatwierdzenia przy braku sprzeciwu.

24 EBC relacje z kbc Relacje EBC kbc z Eurosystemu (działania obligatoryjne kbc): przekazanie środków w poczet kapitału EBC, przekazanie rezerwy walutowej, wykonywanie wytycznych i instrukcji EBC w zakresie polityki pieniężnej, dostarczanie niezbędnych informacji statystycznych. Relacje EBC kbc spoza Eurosystemu: przekazanie 3,75% środków w poczet kapitału EBC, udział prezesa w posiedzeniach Rady Ogólnej + obowiązki doradcze, obowiązki statystyczne kbc.

25 EBC klucz kapitałowy Kapitał EBC pochodzi od kbc wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej i wynosi mld euro (stan na ). Wysokość wkładu kbc oblicza się według klucza, który odpowiada udziałom danego państwa w łącznej liczbie ludności oraz w PKB całej Unii (oba czynniki mają wagę 0,5). Wkłady są korygowane przez EBC co 5 lat oraz każdorazowo po rozszerzeniu UE. Krajowe banki centralne ze strefy euro partycypują w zyskach i stratach netto EBC. Krajowe banki centralne spoza strefy euro nie są uprawnione do udziału w podlegających podziałowi zyskach EBC ani nie są zobowiązane do pokrywania jego ewentualnych strat.

26 EBC klucz kapitałowy (kraje euro) Nazwa krajowego banku centralnego Nationale Bank van België / Banque Nationale de Belgique (Belgia) Klucz kapitałowy (w %) Kapitał opłacony (w euro) 2, ,17 Deutsche Bundesbank (Niemcy) 18, ,34 Eesti Pank (Estonia) 0, ,63 Banc Ceannais na héireann / Central Bank of Ireland (Irlandia) 1, ,06 Bank of Greece (Grecja) 2, ,74 Banco de España (Hiszpania) 8, ,02 Banque de France (Francja) 14, ,41 Banca d Italia (Włochy) 12, ,33 Central Bank of Cyprus (Cypr) 0, ,70 Latvijas Banka (Łotwa) 0, ,94 Lietuvos bankas (Litwa) 0, ,21 Banque centrale du Luxembourg (Luksemburg) Bank Ċentrali ta Malta / Central Bank of Malta (Malta) 0, ,35 0, ,58 De Nederlandsche Bank (Holandia) 4, ,03 Oesterreichische Nationalbank (Austria) 1, ,78 Banco de Portugal (Portugalia) 1, ,25 Banka Slovenije (Słowenia) 0, ,43 Národná banka Slovenska (Słowacja) 0, ,61 Suomen Pankki Finlands Bank (Finlandia) 1, ,82 Razem 70, ,40

27 EBC klucz kapitałowy (kraje non-euro) Nazwa krajowego banku centralnego Klucz kapitałowy (w %) Kapitał opłacony (w euro) Българска народна банка (Narodowy Bank Bułgarski) (Bułgaria) 0, ,40 Česká národní banka (Czechy) 1, ,57 Danmarks Nationalbank (Dania) 1, ,38 Hrvatska narodna banka (Chorwacja) 0, ,16 Magyar Nemzeti Bank (Węgry) 1, ,28 Narodowy Bank Polski (Polska) 5, ,71 Banca Naţională a României (Rumunia) 2, ,40 Sveriges riksbank (Szwecja) 2, ,46 Bank of England (Wielka Brytania) 13, ,81 Razem 29, ,17

28 ESBC ESBC składa się z EBC i banków centralnych wszystkich państw członkowskich UE, niezależnie od tego, czy państwa te wprowadziły euro. ma status mniej formalny - ESBC nie ma osobowości prawnej. Podstawowe zadania ESBC (art. 127 TfUE i art. 3 Statutu): o określanie i realizowanie wspólnej polityki pieniężnej UGW o przeprowadzanie operacji walutowych o utrzymywanie i zarządzanie oficjalnymi rezerwami walutowymi państw członkowskich o popieranie sprawnego funkcjonowania systemów płatniczych

29 ESBC Struktura: EBC Frankfurt/M. kbc (Włoch) kbc (Niemiec) kbc (Grecji) kbc (Polski)

30 ESBC Komitety (17) ds. Rachunkowości i Dochodów Pieniężnych (AMICO) ds. Banknotów (BANCO) Budżetowy (BUCOM) ds. Kontrolingu (COMCO) ds. Komunikacji Eurosystemu i ESBC (ECCO) ds. Stabilności Finansowej (FSC) Konferencja Działów Kadr (HRC) ds. Audytu Wewnętrznego (IAC) ds. Stosunków Międzynarodowych (IRC) ds. Informatyki (ITC) ds. Prawnych (LEGCO) ds. Operacji Rynkowych (MOC) ds. Polityki Pieniężnej (MPC) ds. Rozwoju Organizacyjnego (ODC) ds. Systemów Płatności i Rozrachunku (PSSC) ds. Zarządzania Ryzykiem (RMC) ds. Statystyki (STC)

31 ESBC przykładowe tematy spotkań Rozwój i administrowanie systemem płatniczym TARGET2. Co 2 lata Rada Ogólna przyjmuje raporty konwergencji, w których ocenia się stan wypełniania kryteriów konwergencji przez kraje non-euro oraz zgodność ich ustawodawstwa z Traktatami i Statutem ESBC. Standaryzacja procesów gromadzenia i analizy danych statystycznych.