E-voting jako forma demokracji bezpośredniej. Dotychczasowe doświadczenia i ich konsekwencje
|
|
- Aleksandra Domańska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 E-voting Krzysztof Duda jako Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu E-voting jako forma demokracji bezpośredniej. Dotychczasowe doświadczenia i ich konsekwencje Problemy definicyjne literaturze prawniczej i politologicznej termin demokracja bezpośrednia ma wiele konotacji. Wspólną cechą większości z nich W jest osobisty udział członków zbiorowego podmiotu suwerena (obywateli państwa miasta, narodu, ludu) w wypełnianiu różnych funkcji publicznych. Istotą demokracji bezpośredniej jest to, iż osoby uprawnione mogą bezpośrednio inicjować lub decydować, w drodze głosowania, o ważnych sprawach dotyczących danego państwa czy społeczeństwa 1. Dla poczynionych tu rozważań istotne wydaje się pytanie, czy głosowanie wspomagane elektronicznie, a ściślej rzecz ujmując głosowanie przez Internet istotnie wpłynęło na wzrost frekwencji wyborczej, a także w jaki sposób następuje implementacja e-votingu na świecie? W polityce, także pod wpływem procesów globalizacji, coraz większą rolę odgrywają, obok państw narodowych, inne podmioty korporacje transnarodowe, organizacje pozarządowe, ruchy społeczne czy wspólnoty etniczne i religijne. Przeobrażeniu ulega współczesne wyobrażenie dotyczące funkcjonowania państwa część kompetencji władczych przenoszonych zostaje w górę w stronę instytucji międzynarodowych, część w dół w stronę społeczności lokalnych 2. Następuje kryzys demokracji tradycyjne ugrupowania polityczne są osłabiane przez tendencje globalne, wzrasta sceptycyzm elektoratu w stosunku do polityków. Nadzieją stają się nowoczesne technologie 3. 1 S. Grabowska, Formy demokracji bezpośredniej w wybranych państwach europejskich, Rzeszów 2009, s M. Marczewska-Rytko, Idea demokracji bezpośredniej od okresu antycznego do czasów Internetu i globalizacji, [w:] Demokracja bezpośrednia. Wymiar globalny i lokalny, red. M. Marczewska-Rytko, A. K. Piasecki, Lublin 2010, s M. Marczewska-Rytko, Demokracja elektroniczna jako próba urzeczywistnienia idei greckiej agory, [w:] Społeczeństwo informacyjne: wizja czy rzeczywistość? t. 2., nr 4, jesień-zima 2011 [159]
2 Krzysztof Duda Pomagają one w informowaniu obywateli i ułatwiają im partycypację polityczną 4. Ale czy na pewno? Wraz z pojęciem demokracji elektronicznej równolegle używa się takich pojęć jak teledemokracja, demokracja cyfrowa czy cyberdemokracja. Na poziomie semantycznym proponowane są też nowe pojęcia: wirtualna demokracja, elektroniczna republika czy e-demokracja 5. Niezależnie od przyjętej perspektywy i zakresu samego pojęcia, wspólna dla tych koncepcji jest wiara, że rozmaite funkcje nowych technologii interaktywność, szybszy tryb przekazywania informacji, możliwość komunikacji zwrotnej mogą pozytywnie oddziaływać na mechanizmy demokratyczne. Zwolennicy demokratyzacji elektronicznej chcą tworzyć nowe i alternatywne (względem środków masowego przekazu) kanały informacji i komunikacji między społecznościami a jej reprezentantami 6. E-demokrację można zdefiniować jako zastosowanie technologii informacyjno-telekomunikacyjnych dla zwiększenia uczestnictwa obywateli w procesach demokratycznych, zarówno w ujęciu ilościowym, jak i w formie realnego wpływu wywieranego przez jednostki na funkcjonowanie instytucji publicznych 7. Podstawowym medium, które może zostać wykorzystane w tym względzie jest Internet. W definicji Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) przyjmuje się trzy poziomy e-demokracji 8 : informowania, konsultowania oraz aktywnego uczestnictwa w życiu politycznym. Co więcej, e-demokracja to działania dwojakiego rodzaju odgórne, do których zalicza się inicjatywy rządu, władz lokalnych oraz oddolne, czyli inicjatywy podejmowane przez obywateli czy organizacje społeczne. Wartymi uwagi przykładami konsultowania się władz z obywatelami są Islandia i Wielka Brytania. W pierwszym z wymienionych państw, po kryzysie gospodarczym, od 2009 r. trwają prace nad uchwaleniem nowej konstytucji. W ich toku obywatele mieli możliwość składania własnych propozycji, między innymi przez specjalnie do tego celu stworzoną stronę internetową oraz portale społecznościored. L. H. Haber, Kraków 2004, s. 137 i nast. 4 R. Dahl, Demokracja i jej krytycy, Kraków 1995, s D. Grodzka, E-demokracja, Infos 2009, nr 14 (61), s M. Nowina-Konopka, Społeczeństwo informacyjne a teorie demokracji, [w:] Społeczeństwo informacyjne: istota, rozwój, wyzwania, red. T. Białobłocki, J. Moroz, M. Nowina-Konopka, L. W. Zacher, Warszawa 2006, s Szerzej: M. Marczewska-Rytko, Idea, op. cit., s D. Grodzka, E-demokracja..., op. cit., s. 2. [160] refleksje
3 E-voting jako forma demokracji bezpośredniej. Dotychczasowe doświadczenia... we, do 25-osobowej komisji, która formalnie tworzyła ten akt. Od kilku lat próbuje się także wdrożyć system konsultowania aktów prawnych w brytyjskim parlamencie. W tym celu uruchomiono specjalne forum, na którym użytkownicy mogą zgłaszać swoje uwagi związane z pracami wybranych komisji parlamentu. Z pojęciem e-demokracji bezpośrednio związane jest pojęcie e-votingu, które m.in. dotyczy głosowania za pomocą maszyny elektronicznej w lokalu wyborczym, ale także głosowania w specjalnych kioskach internetowych umieszczonych w różnych miejscach publicznych, przy użyciu telefonu komórkowego (z wykorzystaniem wiadomości SMS) lub komputera podłączonego do Internetu, a także elektronicznej inicjatywy ustawodawczej. Wybory elektroniczne to pojęcie obejmujące szeroki zakres zastosowań technik informatycznych w referendach oraz wyborach powszechnych, zakłada bowiem 9 : elektroniczną wizualizację wyników wyborów systemy komputerowe pełnią rolę pomocniczą przy ich prezentacji; głosowanie wspomagane elektronicznie systemy komputerowe są głównym narzędziem służącym do przyjmowania i zliczania głosów głosy są oddawane przez wyborców osobiście w lokalach wyborczych na dedykowanych komputerach (tzw. voting machines); oraz głosowanie przez Internet głosy są oddawane zdalnie z dowolnej lokalizacji za pomocą Internetu a ich przyjmowaniem i zliczaniem zajmuje się centralny komputerowy system wyborczy. Ostatnia metoda znana jest też jako i-voting 10. Jak podkreślają badacze tego zagadnienia, wybory elektroniczne mają wpłynąć pozytywnie na frekwencję wyborczą. Organizowane są nawet kampanie na rzecz e-votingu. Jednocześnie zwraca się uwagę na problemy związane z zabezpieczeniem procedury głosowania elektronicznego 11. Do zalet głosowania przez Internet można zaliczyć: niskie koszty organizacji wyborów i referendów (druk, funkcjonowanie komisji wyborczych); niski koszt uczestnictwa obywatela; brak potrzeby ograniczania formy pytań i objaśnień do nich; umożliwienie głosowania osobom znajdujących się poza miejscem zameldowania, co szczególnie 9 S. Koczubiej, E-głosowanie jako element demokracji w społeczeństwie informacyjnym, Problemy Humanistyki, 2003/2004, nr 8/9, s M. Musiał-Karg, Demokracja bezpośrednia w Szwajcarii. Wykorzystanie ICT w procedurach głosowania, [w:] Demokracja bezpośrednia. Wymiar globalny i lokalny, red. M. Marczewska-Rytko, A. K. Piasecki, Lublin 2010, s M. Marczewska-Rytko, Idea, op. cit., s. 27. nr 4, jesień-zima 2011 [161]
4 Krzysztof Duda ważne jest w obecnych czasach przy dużej ruchliwości społeczeństwa; uniemożliwienie nieprawidłowości wyborczych (przy dobrym zabezpieczeniu). Wadami tego rodzaju rozwiązania mogą być: problem zapewnienia bezpieczeństwa (legalności) głosowania; utrzymanie stabilności systemu; konieczność identyfikacji wyborcy, potwierdzenia tożsamości osoby uprawnionej do głosowania; zapewnienie anonimowości (tajności). Mirosław Kutyłowski zwraca uwagę na problem weryfikowalności, czyli możliwości niezależnego sprawdzenia, czy wynik wyborów odpowiada głosom złożonym przez wyborców. Może to być weryfikowalność lokalna wyborca ma możliwość sprawdzenia, czy oddany przez niego głos został uwzględniony podczas obliczania wyniku wyborów albo weryfikowalność globalna dowolny obserwator ma możliwość sprawdzenia, czy zawartość urn wyborczych po oddaniu głosów odpowiada podanym wynikom wyborów 12. Możliwe jest również wykorzystanie dużo prostszych metod realizacji czynnego prawa wyborczego. Są to działania mniej kosztowne niż platformy głosowania przez Internet, jednocześnie mniej bezpieczne. Należą do nich: głosowanie drogą pocztową metoda ta polega na dostarczeniu karty przed wyborami osobie deklarującej chęć głosowania. Obok zalet takich jak prostota rozwiązania, niskie koszty, listowne głosowanie, wspomnieć należy o kilku istotnych wadach możliwości sprzedaży głosów, przekazania niewypełnionych kopert wyborczych kupującemu bądź wypełnienia ich pod nadzorem kupującego, niszczeniu kopert wyborczych na poczcie oraz wysokich kosztów przesłania głosów pocztą; głosowanie za pośrednictwem pełnomocnika nie są wymagane dodatkowe umiejętności, jak w przypadku głosowania przez Internet. Przy takim rozwiązaniu nie jest możliwa jednak pełna weryfikacja tego, czy głos został oddany na osobę wskazaną przez głosującego 13. Wykorzystanie w praktyce Wybory wspomagane elektronicznie przy pomocy komputerów z ekranem dotykowym wdrożone zostały między innymi w USA, Brazylii i Belgii, przez Internet natomiast w Estonii. Trwają prace nad implementacją systemu i-votingu w Szwajcarii M. Kutyłowski, E-voting: głosowanie elektroniczne, Infos nr 10 (57), s Ibidem, s Stanowisko Stowarzyszenia Internet Society Poland w sprawie głosowania [162] refleksje
5 E-voting jako forma demokracji bezpośredniej. Dotychczasowe doświadczenia... Po raz pierwszy system głosowania elektronicznego został wykorzystany w 2000 r. podczas wyborów w Arizonie obywatele głosowali za pomocą strony internetowej, a każdy oddany w ten sposób głos był zaszyfrowany i opatrzony cyfrowym podpisem. Także w Belgii w czerwcu 2004 r. około 44% wyborców oddało swoje głosy za pośrednictwem systemu elektronicznego, w specjalnie przygotowanych do tego lokalach wyborczych wyposażonych w czytniki elektronicznych kart oraz ekran dotykowy. W Wielkiej Brytanii w 2002 r. na poziomie lokalnym głosowanie drogą elektroniczną było możliwe w dwóch obwodach wyborczych w Liverpoolu oraz w trzech w Scheffield. Jednocześnie możliwe było głosowanie w tradycyjny sposób 15. System przyjęty w Estonii polega z kolei na przesłaniu podwójnie zaszyfrowanego głosu. Weryfikacja wyborcy odbywa się za pomocą podpisu elektronicznego, którym wyborca musi opatrzyć kryptogram. Tryb deszyfrowania jest na tyle złożony, że żaden uczestnik procesu dekodowania nie widzi jednocześnie podpisanych kryptogramów i odpowiadających im głosów. System estoński zabezpiecza przed sprzedażą głosów i wymuszeniami poprzez możliwość odwołania głosu złożonego elektronicznie 16. Tożsamość potwierdzić można poprzez tzw. podpis elektroniczny choć ten jest wciąż rzadkością lub system elektronicznego dowodu osobistego (e-id), co wykorzystane zostało w Estonii podczas wyborów lokalnych w Tallinie w 2005 r. Tę formę głosowania wybrało wówczas 1,84% głosujących. Co więcej, szacuje się, że ok. 80% obywateli Estonii posiada tego typu dokument. Do identyfikacji potrzebny był również czytnik dowodu (koszt takiego urządzenia to ok. 7 euro). W kolejnych wyborach parlamentarnych w 2007 r. elektronicznie zagłosowało już 5,5% wyborców. W następnych do Parlamentu Europejskiego w 2007 r. przez Internet oddano 14,7% głosów, a w 2011 r., w wyborach parlamentarnych 24,3% spośród głosujących wybrało drogę internetową. Wybory elektroniczne organizuje się na 6 do 4 dni przed właściwym terminem głosowania. Oddawać można kilka głosów, z tym, że ważnym jest zawsze ostatni. Oddanie głosu w sposób tradycyjny unieważniało ten oddany przez Internet. elektronicznego, pdf, r. 15 M. Musiał-Karg, Demokracja, op. cit., s M. Kutyłowski, E-voting..., op. cit., s. 2. nr 4, jesień-zima 2011 [163]
6 Krzysztof Duda W Szwajcarii od 1994 r. istnieje możliwość oddawania głosów drogą pocztową, choć w niektórych kantonach jest to możliwe już od 1978 r. Podstawę prawną stanowi tu ustawa federalna o prawach politycznych z dnia 17 grudnia 1976 r. Na jej podstawie Rada Federalna może w porozumieniu z kantonami lub gminami dopuścić testowanie elektronicznego sposobu oddawania głosów. Szczegółowe przepisy określa natomiast rozporządzenie o prawach politycznych z 24 maja 1978 r., które w brzmieniu z 1 stycznia 2008 r. stanowi, że kanton musi zapewnić m.in. jeden głos, jednej osobie uprawionej do głosowania, tajność głosowania oraz wykluczenie możliwości przechwytywania i zmiany głosów. Dodatkowo zezwolenie udzielane jest po udowodnieniu przez kanton możliwości technicznych i finansowych na zorganizowanie takiego głosowania 17. Obecnie w Szwajcarii opracowywane są metody głosowania elektronicznego dla całego kraju, natomiast w pilotażowym programie uczestniczą trzy kantony Genewa, Neuchâtel oraz Zurych. System został sprawdzony po raz pierwszy podczas wyborów na Uniwersytecie w Zurychu w 2004 r., gdzie uprawnionych do głosowania było ok. 24 tys. osób. W październiku 2005 r. w gminie Bülach przeprowadzono pierwsze wiążące głosowanie na poziomie lokalnym. Możliwe było oddawanie głosów drogą korespondencyjną, elektroniczną oraz tradycyjną. W głosowaniu uczestniczyło uprawnionych, co przełożyło się na frekwencję 41,5% głosów oddano przez Internet, natomiast 455 za pomocą telefonu komórkowego 18. Obecnie głosowanie przez Internet w referendach dla osób mieszkających za granicą możliwe jest w 12 kantonach 19. W wyborach parlamentarnych w 2011 r. wszystkie osoby z kantonów: Bazyela-Miasto, Aargau, St. Gallen oraz Graubünden mogły oddać swój głos przez specjalnie stworzony system. Docelowo w 2015 r. w Szwajcarii wszystkie kantony będą posiadały system e-votingu 20. Szwajcaria będzie więc 17 I. Wróbel, Szwajcarskie doświadczenia w głosowaniu przez Internet na przykładzie kantonu Zurych wnioski dla Polski, docmetadata?id=34345&from=&dirids=1&ver_id=&lp=1&qi=3d5e0a7fe21cdcc- B96474A99A7AFE220-2, r. 18 M. Musiał-Karg, Demokracja, op. cit., s S. Fenazzi, Der langsame Vormarsch des E-Voting, html?cid= , r. 20 Via Internet an die Wahlurnen am 23. Oktober 2011, /02191/02334/index.html?lang=de, r. [164] refleksje
7 E-voting jako forma demokracji bezpośredniej. Dotychczasowe doświadczenia... drugim na świecie krajem, po Estonii, w którym zorganizowane zostaną wybory przez Internet. Konsekwencje Zwolennicy wykorzystania mediów na skalę masową podkreślają, iż nowe technologie umożliwiają zdecentralizowanie i swobodę w komunikowaniu się wielkich mas ludzi. Według zwolenników prezentowanej wizji świata stoimy w obliczu ery demokracji elektronicznej, która stanowi wyraz nowego sposobu porozumiewania się z obywatelami 21. Ted Becker, zajmujący się badaniem zjawiska teledemokracji, definiuje je jako dwustronny proces komunikacji politycznej, który pozwala wpływać na edukację wyborców, rejestrować głosy opinii publicznej oraz głosować w sposób bezpośredni 22. Istotne, zwłaszcza dla marketingu politycznego, jest to że nowe technologie umożliwiają przekroczenie dotychczasowych limitów w przekazywaniu informacji, tak czasowych, jak i ilościowych. Umożliwiają one także bezpośredni kontakt wyborcy z kandydatem lub partią, zwłaszcza w okresie między kampaniami wyborczymi 23. Badacze podkreślają ponadto znaczenie rozwiązań technologicznych dla odnowy systemu demokratycznego. Obywatele mają możliwość porozumiewania się i wymiany informacji na skalę masową. Władysław Kulesza i Piotr Winczorek sugerują, że dzięki nowym technologiom możliwe staje się zbadanie w sposób masowy opinii publicznej 24. Zanim jednak nastąpi całkowita implementacja systemu głosowania internetowego należy szczegółowo zapoznać się z problemami, które trapiły i trapią systemy e-votingu. Kwestią sporną jest nadal możliwość manipulacji maszynami wyborczymi. Dla przykładu w Belgii jedna z kandydatek otrzymała ok. 4 tys. głosów nieoddanych przez wyborców. W Irlandii udowodniono brak tajności głosowania, a w USA, w Arizonie w 2004 r. komputer zliczający oddane głosy zgu- 21 C. Leggewie, Internauci czyli: dobrze poinformowani obywatel w społeczeństwie współczesnym, Transit. Przegląd Europejski 1998, nr 4, za: M. Marczewska- -Rytko, Demokracja bezpośrednia w teorii i praktyce politycznej, Lublin 2001, s T. Becker, Teledemocracy: Bringing Power Back to People, The Futurist 1981, za: Ibidem, s E. Pietrzyk-Zieniewicz, Polityka w Internecie populizm jako konsekwencja zaburzeń dialogu, [w:] Demokracja a nowe środki komunikacji społecznej, red. J. Adamowski, Warszawa 2004, s W. T. Kulesza, P. Winczorek, Demokracja u schyłku XX wieku, Warszawa 1992, s. 43. nr 4, jesień-zima 2011 [165]
8 Krzysztof Duda bił ich aż ponad 4 tys. Do annałów przeszła już historia związana z zastosowaniem dziurkowanych kart w czasie amerykańskich wyborów prezydenckich w roku Wówczas to nieprawidłowo opracowany system kodowania danych, w połączeniu z typowym dla perforowanych papierowych nośników danych problemem pozostających w otworach resztek, doprowadził do skandalu i potrzeby ponownego, ręcznego sprawdzenia wszystkich kart w stanie Floryda. Problemem jest także możliwe ujawnienie się tendencji populistycznych 25. W sytuacji odrzucenia procedur tejże demokracji ich znaczenie mogłoby niewspółmiernie wzrosnąć. Nowoczesne technologie wydają się pomocne w procesie poszerzania partycypacji oraz usprawniania dyskusji nad kwestiami publicystycznymi. Claus Leggewie stawia tezę, iż nowe media wpływają na zacieśnienie więzi lokalnych. Mogą one w przyszłości stworzyć system komunikacji globalnej 26. E-voting może spowodować również większe skupienie się na kampanii w Internecie. Bardzo prawdopodobne, że w przyszłości możliwe stanie się nawiązanie i podtrzymanie więzi emocjonalnych między kandydatem czy partią a wyborcami bowiem za pośrednictwem dobrze zredagowanej strony internauta może stać się uczestnikiem dialogu, a nie jedynie przedmiotem perswazji 27. * * * Jak zauważa Maria Marczewska-Rytko, w pracach wielu badaczy pojawia się pytanie: czy dwustuletni okres demokracji pośredniej stanowi pomost między demokracją ateńskiej polis a elektroniczną demokracją przyszłości? 28 Czy dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii możliwe stanie się ponowne uczestnictwo obywateli we wszystkich głosowaniach, podobnie jak miało to miejsce na zebraniach town meeting w USA czy w szwajcarskich Landsgemeinde? Pamiętać należy, że celem wprowadzania głosowania elektronicznego nie jest zastąpienie tradycyjnych sposobów głosowania. Nowe formy uczestnictwa w procedurach wyborczych mają stanowić kolejną, dodatkową możliwość udziału w głosowaniu, ułatwiającą partycypację tym, którzy dotąd z różnych przyczyn nie oddawali głosu 25 Por. N. B. Freeman, Populism+Telecommunications=Global Democracy, Na- tional Review, 15 września 1993 r., s M. Marczewska-Rytko, Demokracja bezpośrednia, op. cit., s E. Pietrzyk-Zieniewicz, Polityka..., op. cit., s W. J. Burszta, Internetowe polis, Przegląd Polski, 5 kwietnia 2002, za: M. Marczewska-Rytko, Idea, op. cit., s. 25. [166] refleksje
9 E-voting jako forma demokracji bezpośredniej. Dotychczasowe doświadczenia... w wyborach czy referendach 29. Pojęcie demokratyzacji elektronicznej nie ustanawia bezpośredniej formy demokracji, ale zmierza do ulepszenia demokracji reprezentacyjnej 30. Jak na razie nie przeprowadzono jednak żadnych badań na temat tego, jak głosowanie elektroniczne może wpłynąć na wyborczą frekwencję. Wnioski możemy wyciągnąć jedynie z dotychczasowych, jednostkowych działań. Wokół tej formy wciąż jednak pojawia się mnóstwo kontrowersji. Dotychczasowe doświadczenia wskazują bowiem, że do kwestii e-votingu należy podchodzić z dystansem, nadto zaś z należytą ostrożnością i rozwagą. Summary This article is going to point main advantages and disadvantages of e-voting. That form of voting could be a turning point in modern democracy. It can avoid many concerns and problems there are some certain examples attached. It s our choice to try e-votig but it is essencial to know all pros and cons. Nota o autorze Krzysztof Duda [kduda@poczta.fm] student II roku politologii studiów II stopnia na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół problematyki ustrojów politycznych oraz marketingu politycznego. 29 M. Musiał-Karg, Demokracja, op. cit., s M. Nowina-Konopka, Społeczeństwo, op. cit., s. 92. nr 4, jesień-zima 2011 [167]
DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA FORMY TRADYCYJNE
DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA FORMY TRADYCYJNE I. Polis zgromadzenie ludowe obywateli; demokracja elitarystyczna II. Walne zgromadzenia ludowe obywateli kantony Appenzell, Unterwalden coroczne zgromadzenia ludowe
Demokracja elektroniczna (e-demokracja) to rządy demokratyczne z wykorzystaniem elektronicznych technologii komunikacyjnych.
Demokracja elektroniczna (e-demokracja) to rządy demokratyczne z wykorzystaniem elektronicznych technologii komunikacyjnych. W szerszym znaczeniu termin "demokracja elektroniczna" obejmuje również elektroniczny
Głosowanie przez Internet. Konrad Linde <152 222>
Głosowanie przez Internet Konrad Linde Leń Frekwencja w wyborach do Parlamentu 1997-47,93% 2001-46,29% 2005-40,57% Dostęp Polaków do Internetu W 2004 roku do Internetu miało dostęp 21-26% Polaków
SYLABUS. politologia studia I stopnia stacjonarne
Rzeszów, 1 październik 2014 r. SYLABUS Nazwa przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów Marketing polityczny Wydział Socjologiczno-Historyczny
Elektroniczna Demokracja e-voting
Elektroniczna Demokracja e-voting prof. Mirosław Kutyłowski, Marek Klonowski, Anna Lauks, Filip Zagórski Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 7 czerwca 2005 rof. Mirosław Kutyłowski, Marek Klonowski, Anna Lauks,
E-voting, czyli zbliżyć akt wyborczy do obywatela
E-voting, czyli zbliżyć akt wyborczy do obywatela Postęp społeczny, którego doświadczamy niemal każdego dnia, niesie ze sobą wiele zmian. Jedne wyraźnie wpływają na nasze codzienne życie, inne można zauważyć
Do projektu ustawy Kodeks wyborczy (druk 1568) wprowadza się następujące. zmiany: 1) w art. 30 po 3 dodaje się 3a w brzmieniu:
Do projektu ustawy Kodeks wyborczy (druk 1568) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 30 po 3 dodaje się 3a w brzmieniu: 3a. W przypadku wpisania do spisu wyborców na podstawie zgłoszenia, o którym
Polacy zdecydowanie za dalszym członkostwem w UE
Polacy zdecydowanie za dalszym członkostwem w UE Polacy są zdecydowanymi zwolennikami pozostania Polski w Unii. Gdyby referendum w sprawie pozostania lub wystąpienia Polski z Unii odbyło się dziś, 85%
Plan studiów dla MISH w formie stacjonarnej (od roku 2016/2017) Politologia, studia I stopnia
Plan studiów dla MISH w formie stacjonarnej (od roku 2016/2017) Politologia, studia I stopnia I rok Semestr I Nazwa przedmiotu Punkty Forma zajęć Forma Liczba Semestr ECTS zaliczenia godzin Nauka o polityce
Recenzent: prof. UW dr hab. Stanisław Sulowski. Projekt okładki Jan Straszewski. Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-21-9
Recenzent: prof. UW dr hab. Stanisław Sulowski Projekt okładki Jan Straszewski Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-21-9 Copyright by Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa im. Heleny
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wydział Socjologiczno-Historyczny. Instytut Nauk o Polityce
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2014-2017 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Partie polityczne i systemy
KOMUNIKATzBADAŃ. O czym Polacy chcieliby się wypowiedzieć w referendum? NR 97/2017 ISSN
KOMUNIKATzBADAŃ NR 97/2017 ISSN 2353-5822 O czym Polacy chcieliby się wypowiedzieć w referendum? Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów
Wybory do rad lokalnych w Szkocji. Przewodnik wyborczy
Wybory do rad lokalnych w Szkocji Przewodnik wyborczy 1 W czwartek 4 maja 2017 r. odbędą się wybory do rad lokalnych w Szkocji. W tych wyborach głosy oddawane są przez wpisanie liczb na karcie do głosowania.
ćwiczenia 24 zaliczenie z oceną
Wydział: Politologia Nazwa kierunku kształcenia: Politologia Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. dr hab Karol B. Janowski Poziom studiów (I lub II stopnia): I stopnia Tryb studiów: Niestacjonarne
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wydział Socjologiczno-Historyczny. Instytut Nauk o Polityce
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Nauka o polityce Kod
Politologia, studia II stopnia
Plan studiów dla MISH w formie stacjonarnej (od roku 2016/2017) Politologia, studia II stopnia Specjalność: marketing polityczny I rok Semestr I Nazwa przedmiotu Punkty Forma zajęć Forma Liczba Semestr
WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE. Pierwsze półrocze, rozdział I i II Opis wymagań na poszczególne oceny:
WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE Pierwsze półrocze, rozdział I i II Opis wymagań na poszczególne oceny: OCENA ZAGADNIENIA Celujący Uczeń opanował następujące pojęcia: uzasadnia znaczenie nadrzędności Konstytucji
DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA
DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA - Sposób sprawowania władzy, w którym decyzje podejmowane są bezpośrednio przez ogół wyborców bez pośrednictwa jakichkolwiek organów państwowych - Bezpośrednie decydowanie prze
Wiedza o społeczeństwie zakres rozszerzony
Wiedza o społeczeństwie zakres rozszerzony Tematy i zagadnienia z WOS semestr trzeci( klasa II) Dział I. Społeczeństwo 1. Życie zbiorowe i jego reguły socjologia formy życia społecznego normy społeczne
E-VOTING Wybory przez Internet, wybory w Internecie
Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej E-VOTING Wybory przez Internet, wybory w Internecie Łukasz Cieślak student III r. stacjonarnych studiów prawa UWr, przewodniczący Studenckiego Koła Naukowego
SYLABUS WSPÓŁCZESNE SYSTEMY POLITYCZNE WYDZIAŁ SOCJOLOGICZNO HISTORYCZNY INSTYTUT NAUK O POLITYCE
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2014-2017 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa jednostki
Załącznik nr 4 do Regulaminu Samorządu Studentów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu otrzymuje następujące brzmienie:
Załącznik nr 1 do uchwały Parlamentu Samorządu Studentów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu nr 19/2013 z dnia 14 maja 2013 r. w sprawie zmiany Regulaminu Samorządu Studentów Uniwersytetu im.
UCHWAŁA NR LV/182/2014 RADY DZIELNICY WILANÓW m.st. WARSZAWY z dnia 15 października 2014 r.
UCHWAŁA NR LV/182/2014 RADY DZIELNICY WILANÓW m.st. WARSZAWY z dnia 15 października 2014 r. w sprawie utworzenia Rady Seniorów Dzielnicy Wilanów m.st. Warszawy Na podstawie art. 11 ust. 2 pkt 7 ustawy
W centrum uwagi Roczny plan pracy. Liczb a godzi n lekcyj nych. Punkt z NPP
W centrum uwagi Roczny plan pracy Jednostka tematyczna 1. Życie zbiorowe i jego reguły 2. Socjalizacja i kontrola społeczna Zagadnienia Klasa II I. Społeczeństwo socjologia formy życia społecznego normy
SYLABUS. Katedra Politologii
1.10.2014 r. SYLABUS Nazwa przedmiotu Nauka o polityce Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny Katedra Politologii Kod przedmiotu MK_2 Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia
aby dobrze wybrać kandydata lub kandydatkę sprawdź: czy pomysły i plany, zamieszczone w programie wyborczym odpowiadają ci.
Wybory samorządowe w pigułce. Przesyłamy Państwu kompendium wiedzy o wyborach samorządowych. W załączeniu znajdą Państwo informacje o tym kto i gdzie może zagłosować, jak oddać ważny głos, ile kart otrzymamy
Działania Ministerstwa Spraw Zagranicznych wspierające samorządowy i obywatelski wymiar polskiej polityki zagranicznej
Działania Ministerstwa Spraw Zagranicznych wspierające samorządowy i obywatelski wymiar polskiej polityki zagranicznej Departamentu Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Recenzja. Demokracja elektroniczna. Kontrowersje i dylematy, red. Maria Marczewska-Rytko, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2013, ss. 319
Przegląd Prawa Konstytucyjnego ------- Nr 3 (19)/2014 ------- Recenzja Demokracja elektroniczna. Kontrowersje i dylematy, red. Maria Marczewska-Rytko, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2013, ss. 319 Recenzowana
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wydział Socjologiczno-Historyczny
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2014-2016 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Komunikowanie międzynarodowe
SYLABUS. Komunikowanie polityczne Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny
Rzeszów, 1 październik 2014 r. SYLABUS Nazwa przedmiotu Komunikowanie polityczne Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny Katedra Politologii Kod przedmiotu MK_8 Studia Kierunek
Dziennikarstwo i komunikacja społeczna studia niestacjonarne Seminaria dyplomowe w roku akademickim 2017/2018 Spis treści
Dziennikarstwo i komunikacja społeczna studia niestacjonarne Spis treści HARMONOGRAM SPOTKAŃ... 2 Dr hab. Wojciech Adamczyk... 3 Prof. zw. dr hab. Ryszard Kowalczyk... 4 Prof. UAM dr hab. Piotr Pawełczyk...
Wybory do rad gmin i regionów 2011
Ważne informacje dla głosujących Wybory do rad gmin i regionów 2011 Wybory odbędą się dnia 12 września. Pamiętaj o zabraniu ze sobą dowodu tożsamości! polski polsk Wybory do rad gmin i regionów Rada gminy
Kandydaci na urzędników wyborczych
Kandydaci na urzędników wyborczych Dyrektor Delegatury w Gdańsku Krajowego Biura Wyborczego wystąpił z pismem do Starosty Nowodworskiego o dokonanie zgłoszeń kandydatów na urzędników wyborczych. Chętnych
Co się zmieniło w prawie wyborczym? dr hab. Dawid Sześciło
Co się zmieniło w prawie wyborczym? dr hab. Dawid Sześciło dawid.szescilo@uw.edu.pl Podstawa prawna Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie
Materiały pomocnicze dla nauczycieli. 1. Uwagi do oceny zadań otwartych w arkuszu na poziomie rozszerzonym wraz z przykładowymi rozwiązaniami.
Materiały pomocnicze dla nauczycieli 1. Uwagi do oceny zadań otwartych w arkuszu na poziomie rozszerzonym wraz z przykładowymi rozwiązaniami. 1 Przed przystąpieniem do oceny prac uczniów proponujemy przeanalizowanie
Niespełna miesiąc temu Państwowa Komisja Wyborcza ogłosiła wyniki. wyborów do Parlamentu Europejskiego oraz podała informację o frekwencji wyborczej
Niespełna miesiąc temu Państwowa Komisja Wyborcza ogłosiła wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego oraz podała informację o frekwencji wyborczej na terenie kraju. Zgodnie z tą informacją trzech na czterech
Komunikowanie i zarządzanie w społeczeństwie informacyjnym : wybrane zagadnienia / red. Lesław H. Haber. Kraków, Spis treści
Komunikowanie i zarządzanie w społeczeństwie informacyjnym : wybrane zagadnienia / red.. Kraków, 2011 Spis treści Wprowadzenie 11 Część I KOMUNIKOWANIE W SPOŁECZEŃSTWIE INFORMACYJNYM Rozdział 1. Społeczeństwo
UNIWERSYTET IM. A. MICKIEWICZA ADRESACI REKLAMY POLITYCZNEJ WYBORCY; TYPOLOGIE WYBORCÓW
UNIWERSYTET IM. A. MICKIEWICZA ADRESACI REKLAMY POLITYCZNEJ WYBORCY; TYPOLOGIE WYBORCÓW Definicja wyborcy: W szerokim znaczeniu wyborcą jest: osoba uprawniona do udziału u w głosowaniu Definicja wyborcy
Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG
Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG I. Zawody I stopnia 1. Społeczeństwo. Definicja społeczeństwa. Pojęcie zbiorowości społecznej.
Jerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt
Podręczniki uczelniane nr 125 Wyższa Szkoła Prawa i Administracji Rzeszów-Przemyśl Wydział Prawa i Administracji 105 (125) Jerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt PRAWO KONSTYTUCYJNE
Statut Rady Seniorów Dzielnicy Ursus m.st. Warszawy. Rozdział 1 Postanowienia ogólne
Załącznik od uchwały nr 181/XLII/2014 Rady Dzielnicy Ursus m.st. Warszawy z dnia 4 listopada 2014 r. Statut Rady Seniorów Dzielnicy Ursus m.st. Warszawy Rozdział 1 Postanowienia ogólne 1. 1. Celem Rady
Modernizacja. samorządu terytorialnego. Marcin Sakowicz. w procesie integracji Polski z Unią Europejską
Marcin Sakowicz Modernizacja samorządu terytorialnego w procesie integracji Polski z Unią Europejską X OFICYNA WYDAWNICZA SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE WARSZAWA 2007 Spis treści Wstęp 9 Podziękowania
Masz głos, masz wybór. Wybory parlamentarne 9 października :00-21:00
Masz głos, masz wybór Wybory parlamentarne 9 października 2011 7:00-21:00 Obywatele i wyborcy - ilu nas jest Polska liczy 37 781 289 mieszkańców, z czego aż 30 608 831 to wyborcy obywatele, którzy mają
Spis treści. Wstęp Rozdział I Systemy polityczne problemy ogólne Rozdział II Historyczne systemy polityczne. Rewolucje demokratyczne..
Spis treści Wstęp... 7 Rozdział I Systemy polityczne problemy ogólne... 11 Rozdział II Historyczne systemy polityczne. Rewolucje demokratyczne.. 27 Rozdział III Demokracja i totalitaryzm. Kryzys polityczny
Wiedza o społeczeństwie, zakres rozszerzony Plan dydaktyczny, klasa 2d
Wiedza o społeczeństwie, zakres rozszerzony Plan dydaktyczny, klasa 2d Jednostka tematyczna 1. Życie zbiorowe i jego reguły 2. Socjalizacja i kontrola społeczna Zagadnienia I. Społeczeństwo socjologia
Głosowanie przez pełnomocnika
Głosowanie przez pełnomocnika Głosować przez pełnomocnika mogą wyborcy którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 75 lat lub posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
Statut sołectwa propozycja zmiany
Statut sołectwa propozycja zmiany Rozdział III ORGANY SOŁECTWA ZASADY I TRYB WYBORÓW ORGANÓW SOŁECTWA 1.Organami sołectwa są: - uchwałodawczym - zebranie wiejskie, - wykonawczym sołtys 2.Pracę sołtysa
PAŃSTWO POWTÓRZENIE PRZED EGZAMINEM GIMNAZJALNYM 2014
PAŃSTWO POWTÓRZENIE PRZED EGZAMINEM GIMNAZJALNYM 2014 PAŃSTWO to suwerenna organizacja polityczna, obejmująca swym działaniem ludność określonego terytorium. PAŃSTWO Cechy państwa: - własne terytorium
Podstawy prawa w gospodarce (PPwG) Referendum
Podstawy prawa w gospodarce (PPwG) Referendum Przedmiot 1 2 3 4 5 Referendum podstawy prawne i definicja Typologia i zasady podstawowe System referendalny Referendum ogólnopaństwowe Referendum lokalne
Rozdział 6a Głosowanie korespondencyjne Art. 53a. 1. Wyborca może głosować korespondencyjnie. 2. Głosowanie korespondencyjne jest wyłączone w
Rozdział 6a Głosowanie korespondencyjne Art. 53a. 1. Wyborca może głosować korespondencyjnie. 2. Głosowanie korespondencyjne jest wyłączone w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego
1.2. Formy zajęć dydaktycznych, wymiar godzin i punktów ECTS Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. Inne ( jakie?) Liczba pkt ECTS 30 2
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu FORMY DEMOKRACJI Kod
Głosowanie w wyborach do Parlamentu Szkockiego
Głosowanie w wyborach do Parlamentu Szkockiego Niniejszy dokument zawiera informacje na temat wpisu na listę wyborców, reguł głosowania oraz znaczenia głosu każdego wyborcy. Czy wiesz, że... Wybory do
RADY DZIELNICY m.st. WARSZAWY z dnia. r. w sprawie utworzenia Rady Seniorów Dzielnicy m.st. Warszawy
UCHWAŁA NR./ /.. RADY DZIELNICY m.st. WARSZAWY z dnia. r. w sprawie utworzenia Rady Seniorów Dzielnicy m.st. Warszawy Na podstawie 13 ust. 1 pkt 9 oraz 59a Statutu Dzielnicy miasta stołecznego Warszawy
ZAŁĄCZNIK. Odpowiedzi państw członkowskich w sprawie wprowadzania w życie zaleceń Komisji w sprawie wyborów do Parlamentu Europejskiego
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 27.3.2014 r. COM(2014) 196 ANNEX 1 ZAŁĄCZNIK Odpowiedzi państw członkowskich w sprawie wprowadzania w życie zaleceń Komisji w sprawie wyborów do Parlamentu Europejskiego
UCHWAŁA NR XXXVI/138/2017 RADY DZIELNICY WILANÓW M.ST. WARSZAWY z dnia 13 grudnia 2017 r.
UCHWAŁA NR XXXVI/138/2017 RADY DZIELNICY WILANÓW M.ST. WARSZAWY z dnia 13 grudnia 2017 r. w sprawie nadania Statutu Radzie Seniorów Dzielnicy Wilanów m.st. Warszawy Na podstawie art. 11 ust. 2 pkt 7 ustawy
Przymus wyborczy. mgr Radosław Zych doktorant Centrum Studiów Wyborczych UMK w Toruniu
Przymus wyborczy mgr Radosław Zych doktorant Centrum Studiów Wyborczych UMK w Toruniu Co to jest przymus wyborczy? obowiązek wyborczy głosowanie obowiązkowe mandatory/compulsory voting prawne zobowiązanie
do dnia 15 maja 2014 r.
GŁOSOWANIE PRZEZ PEŁNOMOCNIKA Głosować przez pełnomocnika może: wyborca niepełnosprawny o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji
REGULAMIN SAMORZĄDU UCZNIOWSKIEGO VI Liceum Ogólnokształcącego im. J. Dąbrowskiego w Częstochowie
REGULAMIN SAMORZĄDU UCZNIOWSKIEGO VI Liceum Ogólnokształcącego im. J. Dąbrowskiego w Częstochowie Regulamin został opracowany w oparciu o: 1. Ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty /Dz.U.
SYLABUS. Współczesne doktryny polityczne Wydział Socjologiczno-Historyczny Katedra Politologii Kod przedmiotu
SYLABUS Rzeszów, 1 październik 2014 r. Nazwa przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Współczesne doktryny polityczne Wydział Socjologiczno-Historyczny Katedra Politologii Kod przedmiotu MK_12
Plan studiów dla MISH (od roku 2012/2013) w formie stacjonarnej. Politologia, studia II stopnia. Specjalność: marketing i doradztwo polityczne
Plan studiów dla MISH (od roku 2012/2013) w formie stacjonarnej Politologia, studia II stopnia Specjalność: marketing i doradztwo I rok Semestr I Teoria 5 wykład egzamin 30 I Nurty badań 5 wykład egzamin
EGZAMIN MATURALNY 2012 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY
Centralna Komisja Egzaminacyjna EGZAMIN MATURALNY 2012 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania MAJ 2012 2 Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie Zadanie 1. (0 1) Obszar standardów
EKONOMICZNA ANALIZA POLITYKI
EKONOMICZNA ANALIZA POLITYKI Wykład 6 Katarzyna Metelska-Szaniawska PLAN WYKŁADU I II Demokracja a ujęcie ekonomiczne 2 założenia modelu Downsa model rynku, w którym: dobro: programy polityczne i działania
Statut Rady Seniorów Dzielnicy Praga Północ m.st. Warszawy. Rozdział 1 Postanowienia ogólne
Załącznik do uchwały nr Rady Dzielnicy m.st. Warszawy z dnia. Statut Rady Seniorów Dzielnicy Praga Północ m.st. Warszawy Rozdział 1 Postanowienia ogólne 1. Celem Rady Seniorów Dzielnicy Praga Północ m.st.
Samorząd 2.0? Społeczne i polityczne aspekty nowych mediów Szanse i wyzwania. dr Samuel Nowak, Uniwersytet Jagielloński
Samorząd 2.0? Społeczne i polityczne aspekty nowych mediów Szanse i wyzwania dr Samuel Nowak, Uniwersytet Jagielloński plan spotkania Trzy części spotkania: podstawowe pojęcia i problemy wykorzystanie
Uchwała Nr XLVII/445/2013 Rady Miejskiej w Karczewie z dnia 20 grudnia 2013 roku
Uchwała Nr XLVII/445/2013 Rady Miejskiej w Karczewie z dnia 20 grudnia 2013 roku w sprawie poparcia inicjatywy Rady Powiatu w Częstochowie dot. zwrócenia się z apelem do Sejmu RP, Senatu RP i Prezydenta
USTAWA. z dnia... o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Projekt USTAWA z dnia... o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Art. 1 W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz.U.1997.78.483) wprowadza się następujące zmiany: 1)
Plan wynikowy z wiedzy o społeczeństwie poziom rozszerzony na rok szkolny 2015/2016 dla klasy II a
Plan wynikowy z wiedzy o społeczeństwie poziom rozszerzony na rok szkolny 2015/2016 dla klasy II a Nauczyciel prowadzący: Jacek Foszczyński Liczba tygodni nauki: 38 Liczba godzin w tygodniu: 3 Liczba godzin
LOKALNY INDEKS KONSULTACJI
LOKALNY INDEKS KONSULTACJI Zasadniczym elementem Lokalnego Indeksu Konsultacji jest moderowana dyskusja, podczas której uczestnicy odpowiadają na pytania zawarte w Indeksie. Przygotowując dyskusję trzeba
Samorządu Uczniowskiego Szkoły Podstawowej nr 1 im. H Sienkiewicza w Grodzisku Mazowieckim
Ordynacja wyborcza Samorządu Uczniowskiego Szkoły Podstawowej nr 1 im. H Sienkiewicza w Grodzisku Mazowieckim Artykuł I Postanowienia ogólne Artykuł II Termin wyborów i zgłaszania kandydatów Artykuł III
E-voting - przyszłość demokracji?
E-voting - przyszłość demokracji? dr Ryszard Balicki Katedra Prawa Konstytucyjnego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii UWr. 1. Żyjemy w nowej epoce, epoce zwanej wręcz elektroniczną. Nieważne, czy
Studia pierwszego stopnia
Instytut Nauk Politycznych WYDZIAŁ DZIENNIKARSTWA I NAUK POLITYCZNYCH INSTYTUT NAUK POLITYCZNYCH Minimum programowe dla studentów MISH od r. 2009/10 Studia pierwszego stopnia ROK I Semestr I Wykł. Ćw.
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wydział Socjologiczno-Historyczny, Instytut Nauk o Polityce. Instytut Nauk o Polityce
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Public relations Kod
ORDYNACJA WYBORCZA ZWIĄZKU ZAWODOWEGO KADRA JSW S.A. KWK PNIÓWEK
ORDYNACJA WYBORCZA ZWIĄZKU ZAWODOWEGO KADRA JSW S.A. KWK PNIÓWEK Rozdział I Zasady ogólne Zgodnie z 21 Statutu Związku wszystkie organy związku pochodzą z wyboru. Wybory odbywają się zgodnie z następującymi
Ordynacja wyborcza Gimnazjum im. ks. J. Popiełuszki. w Zespole Szkół w Przecławiu
Ordynacja wyborcza Gimnazjum im. ks. J. Popiełuszki w Zespole Szkół w Przecławiu Artykuł I Postanowienia ogólne Artykuł II Termin wyborów i zgłaszania kandydatów Artykuł III Komisja wyborcza Artykuł IV
Powiat Gmina Miejscowość. lokalu. I. Działając w imieniu komitetu wyborczego, dokonuję zgłoszenia kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego
Zgłoszenie listy kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego w wyborach do Parlamentu Europejskiego zarządzonych na dzień 26 maja 2019 r. Nazwa komitetu Załącznik nr 1 Skrót nazwy komitetu Adres siedziby
PLAN STUDIÓW Politologia studia I stopnia (niestacjonarne zaoczne) Dla studentów rozpoczynających studia od roku 2018/2019 ROK I
PLAN STUDIÓW Politologia studia I stopnia (niestacjonarne zaoczne) Dla studentów rozpoczynających studia od roku 2018/2019 ROK I Semestr I Nauka o polityce 18 18 egz. B 5 Metodologia politologii 18 egz.
Początki e-learningu
E-learning Początki e-learningu Początków nauczania na odległość można doszukiwać się w Stanach Zjednoczonych w latach 80. Technikę tą początkowo wykorzystywało tylko kilka uczelni wyższych. Widząc zainteresowanie
Warszawa, wrzesień 2011 BS/104/2011 PREFERENCJE PARTYJNE WE WRZEŚNIU
Warszawa, wrzesień BS/104/ PREFERENCJE PARTYJNE WE WRZEŚNIU Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 13 stycznia roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul. Żurawia
Prawo a partycypacja publiczna podsumowanie monitoringu 2011. Paulina Sobiesiak-Penszko Warszawa 26 kwietnia 2012 r.
Prawo a partycypacja publiczna podsumowanie monitoringu 2011 Paulina Sobiesiak-Penszko Warszawa 26 kwietnia 2012 r. Monitoring prawa w projekcie Decydujmy razem Newsletter: www.decydujmyrazem.pl oraz www.isp.org.pl
SYLABUS WYDZIAŁ SOCJOLOGICZNO HISTORYCZNY INSTYTUT NAUK O POLITYCE
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa jednostki
Wybory do Stortingu i Sametingu 2009
Ważne informacje dla wyborców Wybory do Stortingu i Sametingu 2009 Wybory odbędą się 14 września. Pamiętaj o dokumencie tożsamości! Wybory do Stortingu i Sametingu 2009 Storting (parlament) jest demokratycznie
Szwajcarskie doświadczenia w głosowaniu przez Internet na przykładzie kantonu Zurych wnioski dla Polski
Szwajcarskie doświadczenia w głosowaniu przez Internet na przykładzie kantonu Zurych wnioski dla Polski dr Izabela Wróbel Adiunkt w Instytucie Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego Jak podkreślają
Grupy interesu i lobbing w amerykańskim systemie politycznym
3 Konrad Oświecimski Grupy interesu i lobbing w amerykańskim systemie politycznym Akademia Ignatianum Wydawnictwo WAM Kraków 2012 5 SPIS TREŚCI Wstęp 11 Rozdział I: Grupy interesu 29 1. Grupy interesu
EGZAMIN MATURALNY 2012 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY
Centralna Komisja Egzaminacyjna EGZAMIN MATURALNY 2012 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania MAJ 2012 2 Zadanie 1. (0 1) Obszar standardów Geneza państwa (I.4) Opis wymagań C. 1
Wykorzystanie nowych mediów w procesie kształcenia jako przykład innowacji dydaktycznej
Wykorzystanie nowych mediów w procesie kształcenia jako przykład innowacji dydaktycznej mgr Sylwia Polcyn-Matuszewska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Informacja o autorce: mgr Sylwia Polcyn-Matuszewska
PLAN STUDIÓW Politologia studia I stopnia (stacjonarne) Dla studentów rozpoczynających studia od roku 2018/2019 ROK I
PLAN STUDIÓW Politologia studia I stopnia (stacjonarne) Dla studentów rozpoczynających studia od roku 2018/2019 ROK I Semestr I Nauka o polityce 30 30 egz. B 5 Metodologia politologii 30 egz. B 4 Ekonomia
Warszawa, kwiecień 2010 BS/51/2010 PREFERENCJE PARTYJNE W KWIETNIU
Warszawa, kwiecień 2010 BS/51/2010 PREFERENCJE PARTYJNE W KWIETNIU Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 4 lutego 2010 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej
U C H W A Ł A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 3 sierpnia 2006 r.
U C H W A Ł A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 3 sierpnia 2006 r. w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych
ADMINISTRACJA PUBLICZNA NA PROGU XXI WIEKU. Wyzwania i oczekiwania
ADMINISTRACJA PUBLICZNA NA PROGU XXI WIEKU. Wyzwania i oczekiwania Red.: Joachim Osiński Wprowadzenie Administracja publiczna na tle ewolucji instytucji państwa w XX i XXI wieku (Joachim Osiński) 1. Instytucja
Budżet Partycypacyjny. model dla Dąbrowy Górniczej
Budżet Partycypacyjny model dla Dąbrowy Górniczej Dąbrowa Górnicza, 13 grudnia 2012 Budżet Partycypacyjny jest demokratycznym procesem, który powierza obywatelom (także tym nieposiadającym formalnego obywatelstwa)
WYBORCZY PIERWSZY RAZ
Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród licealistów z okazji Światowego Dnia Wyborów w 21 roku WYBORCZY PIERWSZY RAZ prezentację przygotował mgr Paweł Raźny STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE PRAWA WYBORCZEGO UMK WYBORCZY
Warszawa, sierpień 2011 BS/96/2011 PREFERENCJE PARTYJNE W SIERPNIU
Warszawa, sierpień 2011 BS/96/2011 PREFERENCJE PARTYJNE W SIERPNIU Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 13 stycznia 2011 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej
TEORIA WYBORU PUBLICZNEGO
TEORIA WYBORU PUBLICZNEGO Wykład 7 Katarzyna Metelska-Szaniawska 30/03/2009 PLAN WYKŁADU I II Demokracja a ujęcie ekonomiczne I Demokracja a ujęcie ekonomiczne czym jest demokracja? ustrój polityczny,
Wydział prowadzący kierunek studiów:
Wydział prowadzący kierunek studiów: Kierunek studiów: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia: Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych Wydział Prawa
Warszawa, marzec 2015 ISSN NR 33/2015 PREFERENCJE PARTYJNE W MARCU
Warszawa, marzec 2015 ISSN 2353-5822 NR 33/2015 PREFERENCJE PARTYJNE W MARCU Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 9 stycznia 2015 roku Fundacja Centrum Badania Opinii
UCHWAŁA PAŃSTWOWEJ KOMISJI WYBORCZEJ. z dnia 20 sierpnia 2018 r. w sprawie wzorów informacji o terminie wyborów, godzinach głosowania, sposobie
UCHWAŁA PAŃSTWOWEJ KOMISJI WYBORCZEJ z dnia 20 sierpnia 2018 r. w sprawie wzorów informacji o terminie wyborów, godzinach głosowania, sposobie głosowania oraz warunkach ważności głosu, a także o możliwości
SYLABUS PRZEDMIOTU W SZKOLE DOKTORSKIEJ
SYLABUS PRZEDMIOTU W SZKOLE DOKTORSKIEJ Tytuł Tytuł w jęz. ang. System polityczno-ustrojowy państwa Political and constitutional system of the state Status przedmiotu obowiązkowy dla: ścieżka w dyscyplinie:
P r o g r a m s t u d i ó w. Politologia. Studia pierwszego stopnia. Poziom 6. Ogólnoakademicki. naukach społecznych (S) Studia stacjonarne
Załącznik nr 2 do Uchwały Nr 207 Senatu UMK z dnia 29 listopada 2016 r. P r o g r a m s t u d i ó w Wydział prowadzący kierunek studiów: Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych Kierunek studiów:
INFORMACJE DLA WYBORCÓW
INFORMACJE DLA WYBORCÓW Kontakt do Urzędu Miasta i Gminy w Gryfinie: Referat Spraw Obywatelskich Tel. 91 416 2011 wew. 204,205 Fax. 91 416 27 02 1. Kiedy i gdzie głosować Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej
Konferencja prasowa koalicji Masz głos, masz wybór KAMPANIA GDZIEKOLWIEK BĘDZIESZ, ZAGŁOSUJ 31 maja 2010, Warszawa
Konferencja prasowa koalicji Masz głos, masz wybór KAMPANIA GDZIEKOLWIEK BĘDZIESZ, ZAGŁOSUJ 31 maja 2010, Warszawa Koalicja Masz głos, masz wybór Koalicję tworzą organizacje pozarządowe, agencje reklamowe