UCHWAŁ A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 21 lutego 2013 r. w sprawie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych

Transkrypt

1 UCHWAŁ A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 21 lutego 2013 r. w sprawie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 8 lutego 2013 r. ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki: 1) w art. 6: a) w ust. 2 skreśla się zdanie drugie, b) dodaje się ust. 3 w brzmieniu: 3. Za dzień wymagalności świadczenia pieniężnego, o którym mowa w ust. 1, uważa się również dzień określony w wezwaniu dłużnika do zapłaty dokonanym w postaci elektronicznej, o ile strony przewidziały w umowie taki sposób składania oświadczeń woli. ; 2) w art. 7 w ust. 1 w pkt 2 oraz w art. 8 w ust. 1 w pkt 2 wyrazy art. 6 ust. 2 zastępuje się wyrazami art. 6 ust. 2 i 3 ; 3) w art. 7 w ust. 2 oraz w art. 9 w ust. 1 wyrazy umowy lub zasadami zastępuje się wyrazami umowy i zasadami ; 4) w art. 8 po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu: 3a. Jeżeli ustalony w umowie termin zapłaty jest dłuższy niż 30 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, a nie jest spełniony warunek, o którym mowa w ust. 3, wierzycielowi, który spełnił swoje świadczenie, po upływie 30 dni przysługują odsetki, o których mowa w ust. 1. ; 5) w art. 9 w ust. 1 wyraz powinien zastępuje się wyrazem musi ;

2 2 6) w art. 10 w ust. 1 wyrazy walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia zastępuje się wyrazami euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego. MARSZAŁEK SENATU Bogdan BORUSEWICZ

3 UZASADNIENIE Na posiedzeniu w dniu 21 lutego 2013 r. Senat rozpatrzył ustawę o terminach zapłaty w transakcjach handlowych i uchwalił do niej 6 poprawek. W trakcie prac w Sejmie do art. 6 ust. 2 dodano przepis, który przewiduje, iż przez pisemne wezwanie do zapłaty rozumie się również wezwanie do zapłaty w formie elektronicznej. W myśl art Kodeksu cywilnego, oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej. W związku z tym nasunęło się pytanie, czy zgodne z wolą ustawodawcy jest wykreowanie analizowaną ustawą odstępstwa od kodeksowego rozumienia pisemnej formy czynności prawnej? Na gruncie rozpatrzonej ustawy wezwanie do zapłaty dokonane w formie elektronicznej, które nie zostało opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu, trzeba będzie uznać za spełniające warunek pisemności. Senat uznał, że nie to było intencją ustawodawcy i w poprawce nr 1 zaproponował, aby za dzień wymagalności świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 6 ust. 1, uważany był również dzień określony w wezwaniu dłużnika do zapłaty dokonanym w postaci elektronicznej, o ile strony przewidziały w umowie taki sposób składania oświadczeń woli. Zdaniem Senatu, rozwiązanie takie dostatecznie uelastyczni przepis art. 6 ust. 2, a jednocześnie zapewni bezpieczeństwo uczestnikom obrotu gospodarczego. Poprawka nr 2 jest konsekwencją poprawki nr 1. W art. 7 ust. 2 określono m.in. warunki jakie muszą być spełnione, aby strony mogły ustalić termin zapłaty przekraczający 60 dni. Ustawodawca stanowi, iż będzie to dopuszczalne, w przypadku gdy nie będzie to sprzeczne ze społeczno-gospodarczym celem umowy lub zasadami współżycia społecznego oraz jest obiektywnie uzasadnione. Posłużenie się spójnikiem alternatywy łącznej lub prowadzi do wniosku, iż dopuszczalne byłoby ustalenie terminu zapłaty przekraczającego 60 dni również w przypadku gdy postanowienie takie byłoby zgodne ze społeczno-gospodarczym celem umowy, ale pozostawało w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego albo przeciwnie byłoby zgodne z takimi zasadami, ale sprzeczne ze społeczno-gospodarczym celem umowy. Senat uznał, iż przepis w kształcie uchwalonym przez Sejm nie jest zgodny z wolą ustawodawcy i może skutkować

4 2 nienależytym wdrożeniem dyrektywy 2011/7/UE. Analogiczna uwaga dotyczy art. 9 ust. 1. Mając to na względzie uchwalono poprawkę nr 3. W art. 8 ust. 3 przewidziano, iż strony transakcji handlowej, w której dłużnikiem jest podmiot publiczny, mogą ustalić termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, pod warunkiem że postanowienie to jest obiektywnie uzasadnione właściwością lub szczególnym elementami umowy. Wobec tego pojawiło się pytanie, co stanie się w sytuacji, gdy brak będzie obiektywnego uzasadnienia zastosowania dłuższego terminu, a termin taki zostanie zastosowany? Należy przy tym zwrócić uwagę na mechanizm zastosowany przez ustawodawcę w art. 7 ust. 3. Przepis ten przewiduje, iż w sytuacji gdy ustalono w umowie termin zapłaty dłuższy niż 60 dni, a nie został spełniony warunek, o którym mowa w art. 7 ust. 2, wierzycielowi, który spełnił swoje świadczenie, po upływie 60 dni przysługują odsetki jak za zwłokę. Mając na względzie, iż regulacje zawarte w art. 7 i w art. 8 są analogiczne (inny jest dłużnik) oraz dążąc do wyeliminowania ewentualnych wątpliwości interpretacyjnych, Senat poprawką nr 4 dodał do art. 8 regulację odpowiadają tej, która została zawarta w art. 7 ust. 3. W Dobrych praktykach legislacyjnych 1) można przeczytać, iż mając na względzie wyeliminowanie ewentualnych wątpliwości interpretacyjnych, dobrą praktykę legislacyjną, orzecznictwo oraz poglądy doktryny przy formułowaniu przepisów o charakterze obligatoryjnym, należy unikać czasownika modalnego»powinien«. Wyraz»powinien«jest funktorem normotwórczym i w języku prawnym wyraża obowiązek. Zgodnie z zasadami prawa i logiki czasownik (modalny)»powinien«zawarty w aktach normatywnych oznacza»musi«. Mając to na względzie Senat uchwalił poprawkę nr 5. Określając wysokość tzw. stałej rekompensaty ustawodawca stanowi, iż będzie ona stanowiła równowartość kwoty 40 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne. Mając na względzie, iż Narodowy Bank Polsk ogłasza kursy średnie walut obcych tylko w dni robocze (w soboty i niedziele oraz święta komunikaty nie są podawane do publicznej wiadomości) pojawiła się wątpliwość, w oparciu o jaki kurs euro ustalana będzie kwoty tzw. stałej rekompensaty w przypadku gdy ostatni dzień miesiąca poprzedzającego wypadnie w dniu, w którym średni 1) Zob. Dobre praktyki legislacyjne, s 93,

5 3 kurs nie jest podawany? Czy należy to uczynić w oparciu o ostatni podany do publicznej wiadomości dzienny średni kurs z poprzedzającego miesiąca, czy też pierwszy dzienny średni kurs z następnego miesiąca (np. jeżeli kwota tzw. stałej rekompensaty będzie ustalana w kwietniu 2013 r., to czy należy przyjąć kurs z 29 marca, czy też 2 kwietnia 2013 r.)? Mając na względzie wyeliminowanie powyższych wątpliwości Senat w poprawce nr 6 proponuje, aby kwota w złotych tzw. stałej rekompensaty ustalana była według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne (podobną formułę zastosował ustawodawca np. w art. 87 ust. 4b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług).