Plan Odnowy Miejscowości. Rusko. Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 1

Transkrypt

1 Rusko Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 1

2 Spis treści Wstęp... 4 I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY... 5 I.1. Położenie gminy Strzegom... 5 I.2. Wewnętrzny podział administracyjny gminy Rys historyczny gminy... 7 I.4. Ludność gminy według wieku... 8 II. RUSKO CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI II.1. Położenie i historia wsi II. 2. Liczba ludności i powierzchnia II.3. Walory turystyczne i przyrodnicze II.4. Architektura II.5. Kultura II.6. Kierunki zagospodarowania w planie zagospodarowania przestrzennego III. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCA UJĘCIU STANU RZECZYWISTEGO III.1. Bezrobocie w gminie i we wsi Rusko III.2. Infrastruktura techniczna i społeczna Drogi i komunikacja Infrastruktura techniczna wodociągowa i kanalizacji sanitarnej Kanalizacja deszczowa Gospodarka odpadami Sieć energetyczna i oświetlenie Sieć gazowa Sieć telefoniczna Budynki mieszkalne III.3. Kultywowanie tradycji, kultura III.4. Bezpieczeństwo III.5. Sport i rekreacja III.6. Oświata i opieka zdrowotna III.7. Gospodarka Działalność rolnicza Działalność pozarolnicza IV. ANALIZA SWOT I WIZJA ROZWOJU SOŁECTWA WIZJA ROZWOJU WSI RUSKO Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 2

3 V. PRIORYTETY ROZWOJU SOŁECTWA planowane kierunki rozwoju w perspektywie 7 lat GŁÓWNE PRIORYTETY I DZIAŁANIA AKTYWIZUJĄCE WYNIKAJĄCE Z ANALIZY STANU ISTNIEJĄCEGO ORAZ POSTULOWANE PRZEZ MIESZKAŃCÓW TO: V.1. W zakresie gospodarki V.2. W zakresie infrastruktury i środowiska Drogi Kanalizacja burzowa Infrastruktura techniczna wodociągowa i kanalizacji sanitarnej Telefonizacja Sieć energetyczna i oświetlenie V.3. W zakresie kultury, oświaty, sportu, rekreacji i turystyki Kultura Przedsięwzięcia aktywizujące społeczeństwo Sport, rekreacja i turystka Budynki mieszkalne V.5. Obiekty zabytkowe VI.CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DLA ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW SPRZYJAJĄCYCH NAWIĄZYWANIU KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH, ZE WZGLĘDU NA POŁOŻENIE ORAZ CECHY FUNKCJONALNO PRZESTRZENNE VII. PRZEDSIĘWZIĘCIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI W LATACH VIII. WDRAŻANIE PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI IX. MONITORING I OCENA PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI Spis fotografii: Spis wykresów Spis Tabel Spis rysunków ŹRÓDŁA INFORMACJI: Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 3

4 Wstęp Plan Odnowy Miejscowości jest dokumentem, którego posiadanie jest warunkiem koniecznym do spełnienia, aby gmina, instytucje kultury czy kościół lub związek wyznaniowy, mogły aplikować o środki finansowe z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ) oraz kolejne lata, Oś 3- Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie działalności na obszarach wiejskich, Działanie: Odnowa i Rozwój Wsi. Celem tego działania jest poprawa jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Działanie umożliwi rozwój tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost ich atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej. Plan Odnowy Miejscowości wsi Rusko stanowić będzie załącznik do wniosków aplikacyjnych o środki finansowe pochodzące z Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Niniejsze opracowanie zawiera wszystkie elementy wymagane Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 lutego 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Odnowa i rozwój wsi" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. Nr 38, poz. 220 z późn. zm.). Obowiązek przygotowania stosownych planów rozwoju w oparciu o zasadę programowania Unii Europejskiej (Rozporządzenie WE nr 1083/2006, art. 10) nakłada również krajowe ustawodawstwo, zgodnie z którym konieczne jest ujmowanie wszelkich projektów inwestycyjnych w ramach szerszych dokumentów ukazujących ich celowość z punktu widzenia perspektywicznej wizji rozwoju. Plan Odnowy Miejscowości zgodnie z art. 18, ust. 2, pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r., nr 124, poz z późn. zm.), określa główne kierunki rozwoju na najbliższe lata oraz definiuje priorytetowe inwestycje. Dokument wymaga umocowania prawnego w formie uchwały Zebrania Wiejskiego mieszkańców wsi w sprawie przyjęcia Planu Odnowy Miejscowości Rusko na lata oraz uchwały Rady Miejskiej w Strzegomiu w sprawie zatwierdzenia tego Planu. Plan Odnowy Miejscowości Ruska jest dokumentem określającym strategię rozwoju wsi w sferze społeczno-gospodarczej do roku 2019, mającą na celu zmniejszenie istniejących dysproporcji i różnic w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów miejskich. Zawiera on krótką informację o gminie Strzegom oraz najważniejsze informacje dotyczące wsi Rusko. W planie dokonana jest diagnoza istniejącego stanu w zakresie infrastruktury technicznej i społecznej, jest tu analiza słabych i mocnych stron, na ich podstawie sformułowano wizję rozwoju wsi i określono priorytetowe działania, które są niezbędne, aby wieś osiągnęła poziom dorównujący terenom wiejskim innych wysoko rozwiniętych państw Unii Europejskiej. Priorytety te pokrywają się w większości z postulatami mieszkańców Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 4

5 Ruska, ale są także wynikiem informacji uzyskanych od instytucji i podmiotów, które mają wpływ na życie społeczności sołectwa, jego wygląd i dalszy rozwój. Plan Odnowy Miejscowości Rusko to dokument strategiczny, utworzony przy udziale mieszkańców wsi. W Planie Odnowy Miejscowości określono najważniejsze działania, które mieszkańcy uznali za istotne dla swojej miejscowości i które pomogą im rozwiązać problemy, pokonać bariery i osiągnąć stawiane przez nich cele. Pomimo wielu prac wykonanych we wsi na rzecz jego mieszkańców i nakładów finansowych na prace inwestycyjne i remontowe, bardzo dużych nakładów wymaga przede wszystkim infrastruktura techniczna i społeczna. Najważniejsze dla mieszkańców jest wyremontowanie budynku świetlicy, stworzenie warunków dla integracji społecznej, bowiem wpłynie to na poprawę warunków życia, ale przede wszystkim wpłynie na możliwość ożywienia życia społeczno- kulturalnego i pobudzenie aktywności mieszkańców wsi. W niniejszym opracowaniu zawarty jest opis infrastruktury i wskazane potrzeby jej modernizacji, również przez operatorów innych niż jednostki gminy. Plan Odnowy Miejscowości Rusko obejmuje lata Priorytety wymienione w tym Planie może nie będą w całości zrealizowane w tym okresie, bowiem większość zadań musi być wykonywana przez gminę i ze środków finansowych gminy. Gmina Strzegom to oprócz miasta 22 sołectwa, których mieszkańcy borykają się z wieloma problemami. Wielkość dostępnych środków unijnych, szczególnie tych na inwestycje, jest ograniczona. W większości środki te zostały już wykorzystane w poprzednich latach, a w przyszłych będzie ich o wiele mniej. Gmina nawet przy współfinansowaniu z innych źródeł, we własnym budżecie musi mieć sporo pieniędzy na realizację zadań inwestycyjnych i remontowych, a mieszkańców wsi nie stać na współfinansowanie inwestycji w ich miejscowości. Dlatego też należało przyjąć do realizacji przedsięwzięcia, które są dla mieszkańców najważniejsze, realne do zrealizowania i z którymi wiążą nadzieję na rozwój ich sołectwa. Pozostałe zadania mogą być realizowane sukcesywnie w miarę posiadanych środków finansowych, po przeanalizowaniu kolejności ich realizacji i ujęciu w wieloletnim planie inwestycyjnym gminy. I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY I.1. Położenie gminy Strzegom Gmina Strzegom leży w południowo-zachodniej części Polski, na obszarze województwa dolnośląskiego, w powiecie świdnickim, na Podgórzu Sudeckim wśród Wzgórz Strzegomskich. Na terenie gminy Strzegom liczne wzniesienia tworzą malowniczy krajobraz. Pasmo Wzgórz Strzegomskich, rozciągających się w odległości około półtora kilometra na zachód od miasta, tworzą wyrastające z równiny jako pojedyncze lub zrastające się podstawami granitowe kopice, niekiedy zalesione. Najwyższy szczyt Wzgórz, Góra Krzyżowa, położona jest w kompleksie lasów mieszanych i ma wysokość 354 m. n. p. m.. Walory przyrodnicze Strzegomia zostały podkreślone przez utworzenie na terenie Góry Krzyżowej obszaru chronionego. W kotlinie natomiast rzeka Strzegomka, będącą dopływem Bystrzycy, z którą wpada do Odry, przepływająca wzdłuż zabudowy wsi, tworzy malowniczy Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 5

6 krajobraz. Wszystkie elementy krajobrazu gminy stwarzają warunki dla rozwoju turystyki, tym bardziej, że istnieje możliwość zagospodarowania Góry Krzyżowej na cele rekreacyjnosportowe, zarówno dla wypoczynku letniego, jak i zimowego. Istnieje również możliwość wykorzystania rzeki, jako atrakcji turystycznej. Rysunek 2: Granice administracyjne województwa Rysunek 1: Lokalizacja miejscowości I.2. Wewnętrzny podział administracyjny gminy Gmina Strzegom to miasto i 22 obręby ewidencyjne, na które składają się wsie: Bartoszówek, Granica, Graniczna, Grochotów, Godziszówek, Goczałków, Goczałków Górny, Jaroszów, Kostrza, Międzyrzecze, Modlęcin, Morawa, Olszany, Rogoźnica, Rusko, Skarżyce, Stanowice, Rusko, Tomkowice, Żelazów, Żółkiewka, Wieśnica. Dogodny układ dróg oraz dostosowane do potrzeb przewozy komunikacji PKS i prywatnej zapewniają połączenie wszystkich miejscowości w gminie z ośrodkiem administracyjnym, którym jest Strzegom. Natomiast dobre połączenie komunikacyjne Strzegomia z dużymi aglomeracjami takimi jak Wrocław, Jelenia Góra umożliwia przebiegająca przez teren miasta m. in. droga krajowa nr 5, a z Wałbrzychem, Legnicą czy Świdnicą droga wojewódzka nr 374 Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 6

7 Rysunek 3: Lokalizacja miejscowości 1.3. Rys historyczny gminy Bogata w minerały ziemia Strzegomska-średniowieczna metropolia kasztelańska pojawia się po raz pierwszy jako gród w bulli papieskiej Hadriana IV w 1155 roku w Rzymie, w której jako posiadłość biskupów wrocławskich figuruje gradice Ztrigom. W 1241 r. został on spalony przez Tatarów. Jednak wdowa po księciu Henryku Pobożnym Anna, w 1242 r. nadała mu prawa miejskie. Miasto rozwijało się wszechstronnie dzięki sprowadzonym tu w 1170 r. joannitom. Rządy sprawowali tu kolejno: książęta Piastowie, wrocławscy, legniccy, świdniccy. W 1339 r. otwarto pierwszą szkołę. W mieście działały trzy klasztory: joannitów, karmelitów i benedyktynek. Wojna trzydziestoletnia pozostawiła miasto i jego system obronny w gruzach. Powtórną klęskę przyniosły miastu wojny śląskie W XIX wieku Strzegom ulega gwałtownym zmianom pod wpływem rozwoju techniki i gospodarki kapitalistycznej. W 1856 r. do miasta zawitała kolej parowa, łącząc Strzegom z Jaworzyną Śląską i Legnicą, której trasa przebiegała przez Rogoźnicę. Powstają nowe fabryki, rozwija się przemysł wydobywczy granitu. Lata są złotym okresem rozwoju miasta i jego okolic. I Wojna Światowa znowu doprowadza do bankructwa miasto i jego mieszkańców. Krótki rozwój w latach trzydziestych kończy się w czasie II wojny światowej, kiedy to w pierwszych miesiącach 1945 r. Strzegom ulega totalnemu zniszczeniu. Na rozwój Strzegomia niewątpliwie miał wpływ nowy podział administracyjny. W 1975 r. Strzegom stał się siedzibą władz miasta i gminy, liczącej 22 wsie. Rozwój miasta, Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 7

8 jako ośrodka administracji, w każdym ze stuleci wpływał pozytywnie na miejscowości położone w jego pobliżu, w tym również na Rusko. Obszar gminy 144,71 km², w tym miasto 20,50 km². Obszar gminy zamieszkuje mieszkańców, w tym miasto a wsie osób. I.4. Ludność gminy według wieku Obszar gminy na koniec grudnia 2011 r. zamieszkiwało mieszkańców, w tym miasto a wsie osób. Tabela 1: Liczba ludności w gminie Strzegom Lp. Liczba osób w latach Podział wiekowy rok 2005 rok 2009 rok Wiek poniżej 18 lat Dorośli Razem W ostatnich latach zauważyć można w gminie spadek liczby mieszkańców i spadek liczby osób w wieku poniżej 18 lat w stosunku do wszystkich mieszkańców gminy. Strzegom stanowi centrum administracyjne dla całej gminy i jest siedzibą władz gminnych. II. RUSKO CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI. II.1. Położenie i historia wsi. Zabudowania Ruska, wsi oddalonej o 9 km na północny wschód od Strzegomia, położone są w pobliżu drogi krajowej Nr 5 Jelenia Góra Wrocław. Wieś Rusko w 1193 roku nazywana Ruschi, potem zwana też Rusk, Rawske. Istniał tu najstarszy na Dolnym Śląsku wiatrak z 1580 r. Istniejący kościół wzmiankowany w 1239 roku. W 1895 roku wieś miała 53 domy mieszkalne i liczyła 587 mieszkańców. W 1933 roku wieś miała 71 domów mieszkalnych i liczyła 701 mieszkańców. W latach 50-tych i 60-tych XX wieku we wsi zlokalizowany był PRL-owski obóz pracy przymusowej, w którym przetrzymywani byli więźniowie (m.in. polityczni) wykorzystywani do pracy przy wydobyciu gliny niezbędnej do produkcji materiałów ogniotrwałych w pobliskich zakładach ceramicznych w Jaroszowie; glinę lepszej jakości, białą, dostarczano stąd do Fabryki Porcelany "Krzysztof" w Wałbrzychu. W latach 60-tych XX wieku na terenie wsi odnaleziono ślady osadnictwa ludzkiego sprzed ok tys. lat. Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 8

9 Dlatego Rusko jest jedną z ciekawszych miejscowości w okolicy. Położone w drodze do Strzegomia swoją historię wywodzi już od wczesnego średniowiecza, kiedy to było ono siedzibą parafii katolickiej. Na początku XIV wieku na potrzeby kościoła w Rusku była oddawana część dziesięciny z m.in Osieka. Kościół filialny Świętych Piotra i Pawła, zbudowany ok r., był powiększany w XVI i XVIII w., remontowany w 1835 i 1962 r. Orientowany, murowany, o ciekawym jednonawowym założeniu. Po obu bokach nawy przy prezbiterium zaplanowano dwie półkoliste wieże, nadając wnętrzu charakter założenia transeptowego. Niestety obecnie zachowała się jedynie wieża północna. We wnętrzu w prezbiterium nakrytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym zachowała się drewniana rzeźba Madonny z Dzieciątkiem z końca XV w. W mur kościelny z zewnętrznej strony wbudowany jest krzyż pokutny. We wsi można odnaleźć jeszcze trzy inne krzyże pokutne. Więcej o obozie w poniższym artykule Rafała P. Palacza opublikowanym przez tygodnik Niedziela (46/2008). Pamiętać o peerelowskim gułagu Cztery wieżyczki obserwacyjne 2,5 x 2,5 x 5,4 m, ogrodzenie z drutu kolczastego na słupach żelbetowych, strażnicy to była granica miedzy wolnością a więzieniem dla przebywających w peerelowskim gułagu we wsi Rusko koło Strzegomia, jednym z czterech stalinowskich obozów pracy dla więźniów na Dolnym Śląsku. Dzięki kilku byłym więźniom i księdzu proboszczowi Janowi Olenderowi z pobliskiego Jaroszowa pamięć o tym miejscu kaźni nie zginęła. Rusko to mała wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Strzegom. Wieś zjadana przez znajdującą się obok kopalnię gliny ogniotrwałej Stanisław z roku na rok nikną tam kolejne domy. To właśnie tam, już od pięciu lat, odbywają się spotkania patriotyczno-religijne. Uroczystości w Rusku poświęcone są pamięci więźniów obozu pracy przymusowej, który funkcjonował tam w latach Po raz pierwszy zorganizowaliśmy je w 2004 r. opowiada ks. Jan Olender, proboszcz parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Jaroszowie, do parafii którego należy również mała świątynia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Rusku. Wcześniej niemal nic się nie mówiło o tym, że w latach stalinizmu Rusko to było jedno wielkie wiezienie, w którym przetrzymywano zarówno więźniów politycznych, jak i zwykłych, kryminalnych. Tutejsi mieszkańcy do dziś o tym mówią bardzo niechętnie, wolą przemilczeć tą trudną historię. Przypominają ją jednak obozowe baraki, z roku na rok coraz bardziej popadające w ruinę. Po zakończeniu II wojny światowej wszystkie kraje bloku wschodniego przyjęły sowiecki model sprawowania władzy, ze wszystkimi tego konsekwencjami, m.in. w oparciu o doświadczenia polityki penitencjarnej ZSRR w latach 40. XX wieku uruchomiono proces tworzenia specjalnych obozów pracy dla więźniów mówi dr hab. Krzysztof Szwagrzyk, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu, badacz komunistycznych struktur aparatu represji w Polsce i podziemia niepodległościowego na Dolnym Śląsku w latach Urodzony w Strzegomiu historyk o Ośrodku Pracy Więźniów Więzieniu w Jaroszowie napisał książkę, wydana przez IPN. Pierwsze tego typu obiekty w Polsce zorganizowano już w 1945 r. Od 1948 r. rozpoczęto tworzenie rozbudowanej sieci obozów pod nazwą Ośrodki Pracy Więźniów (OPW), funkcjonujących początkowo przy więzieniach, następnie jako samodzielne jednostki penitencjarne pisze w swojej publikacji Krzysztof Szwagrzyk. Na Dolnym Śląsku w latach uruchomiono pięć obozów pracy: Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 9

10 w Jaroszowie (pow. Strzegom), Jelczu (pow. Oława), Wilkowie (pow. Złotoryja), Wojcieszowie (pow. Złotoryja) i Zarębie Górnej (pow. Lubań). Poza osadzonymi w Jelczu, pracującymi dla potrzeb przemysłu motoryzacyjnego, więźniowie pozostałych OPW zatrudnieni byli w kopalniach i kamieniołomach. Tam właśnie ginęło ich najwięcej. Przez pół wieku historia OPW w Jaroszowie nigdy nie była przedmiotem badań naukowych. Jak dotąd, nie stała się też trwałym elementem świadomości lokalnej społeczności- uważa Szwagrzyk. Nie chcieliśmy dopuścić do tego, aby fakt istnienia tu obozu zatarł czas -mówi ks. Olender. Dlatego razem z byłymi więźniami obozu i dzięki ówczesnemu posłowi Grzegorzowi Górniakowi umieściliśmy dwie tablice pamiątkowe. Jedna z nich znalazła miejsce na cmentarzu w Rusku, druga w tamtejszym kościele. Golgota komunizmu szacunek narodu i wieczna pamięć o polskich patriotach, więźniach obozu pracy przymusowej w Rusku w katach 50. i 60., głodzonych i wyzyskiwanych niewolniczą pracą przez polskich zbrodniarzy okresu stalinowskiegotaką inskrypcję umieszczono na granitowej płycie, odsłoniętej 18 lipca 2004 r. Od tamtej pory spotykamy się co roku, zazwyczaj w drugą niedzielę września opowiada proboszcz z Jaroszowa. Tak było i teraz: najpierw Msza św. w kościele pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła, następnie uroczysty przemarsz na cmentarz, gdzie złożyliśmy kwiaty pod tablicą. W tym roku po raz pierwszy patronat nad uroczystościami objął bp Ignacy Dec, dołączył się też burmistrz Strzegomia. Nie jesteśmy już sami, dowodem na to choćby liczne poczty sztandarowe ze szkół. A o takie zaangażowanie młodzieży właśnie mi chodziło. To dla nich żywa lekcja historii. Podczas tegorocznego spotkania Tadeusz Mróz, pochodzący z Głuszycy były więzień polityczny z obozu, opowiedział o warunkach, w jakich żyli więźniowie w komunistycznych obozach. Godzina 4.30 pobudka. Z drewnianych baraków, gdzie na dwupiętrowych pryczach mieściło się do 250 więźniów, zganiano nas szybko do kamiennych koryt ustawionych naprzeciwko murowanego budynku komendantury. Na umycie się nie było dużo czasu. Wody też zresztą przeważnie nie było wspomina Tadeusz Mróz. Do obozu w Rusku trafił za spisek przeciwko komunistycznej władzy, jako szef konspiracyjnej grupy Związku Patriotów Polskich, którą tworzyło sześciu nastolatków. Grupę zawiązano w zakrystii kościoła w Głuszycy pod Wałbrzychem, gdzie z inspiracji ks. Stanisława Żerkowskiego i o. Jakuba Kołb-Sieleckiego powstał ZPP. Po roku został schwytany przez żołnierzy Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Urząd Bezpieczeństwa. Za rozrzucanie ulotek i rozwieszanie plakatów (m.in. z napisami Katyń pomścimy) trafił za kraty. Od jesieni 1952 do 1953 r. siedział w Rusku jako polityczny. Jedyne, o czym można było myśleć, to o 120 procentach normy do zrobienia. 10 ton gliny na człowieka w ciągu dnia. I o tym, żeby się w tej glinie nie utopić, kiedy padał deszcz- wspomina. Pracowaliśmy na dwie zmiany, od godz. 6 rano do 10 wieczorem, sześć dni w tygodniu. W swojej książce Naród musi pamiętaćtak opisuje tamte dni: Gdy wychodziliśmy do pracy w kopalni, na wieżyczkach strażniczych było pełne pogotowie. Karabiny maszynowe kierowano w naszą stronę. Padało ostrzeżenie: Uwaga! W czasie marszu nie wolno palić, rozmawiać, trzymać rąk w kieszeni. W razie próby ucieczki lub niewykonania rozkazu konwojenci bez ostrzeżenia użyją broni. Żadnego miłosierdzia, żadnej litości, żadnej pomocy. O współczuciu również nie było mowy To były straszne czasy przyznaje ks. Jan Olender. W obozie stale było ponad 500 więźniów, łącznie przewinęło się przez OPW kilka tysięcy. Opowiadano mi tragiczne historie o próbach ucieczek, o tragicznych wypadkach Wiadomo, że więźniowie w Rusku ginęli. Żadnego z nich nie pochowano jednak na miejscowym cmentarzu, nie wiadomo, co stało się z ich ciałami. Większość więźniów stanowili członkowie organizacji antykomunistycznych, skazani za próbę obalenia przemocą Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 10

11 ustroju oraz osoby, które rozpowszechniały wrogie wypowiedzi pod adresem partii, członków rządu, gospodarki, kolektywizacji, Stalina lub Związku Radzieckiego dodaje Krzysztof Szwagrzyk. Ciała więźniów nie były jednak grzebane na miejscowym cmentarzu, lecz wywożone w kierunku Wrocławia i chowane w nieznanym dotąd miejscu. Popędzani przez strażników pękami kluczy, łokciami, kuksańcami, kopnięciami, gubiliśmy pod drodze trepy, kawę i chleb. Im większe było nasze upodlenie, tym większa była satysfakcja naszych oprawców. Każdy przejaw buntu lub niezadowolenia z naszej strony był natychmiast tłumiony zamknięciem w karcerze, biciem i głodem pisze we wspomnieniach Tadeusz Mróz. 15 listopada 1958 r. podjęto decyzję o zamknięciu obozu. Proces likwidacji trwał kilka miesięcy i ostatecznie zakończył się w pierwszych miesiącach 1959 r. Po roku władze więziennictwa uznały, że były obóz jest odpowiednią bazą dla więzienia. W tym celu 5 lutego 1960 r. byłemu komandytowi OPW w Jaroszowie powierzono zadanie zorganizowania więzienia w Jaroszowie. Za oficjalną datę jego powstania uznaje się dzień 6 lutego 1960 r. Wiezienie istniało 5 lat, do 1965 r. Wtedy to teren obozu przekazano Okręgowym Zakładom Centrali Nasiennictwa Ogrodniczego i Szkółkarstwa we Wrocławiu. Decyzją nowego właściciela pomieszczenia rozwiązanego zakładu karnego przeznaczono do składowania materiału nasiennego dla rolnictwa i leśnictwa. Ślady po zakładach widać do dziś. Nie możemy o tym miejscu zapomnieć przekonuje ks. Jan Olander. Dlatego nadal co roku będziemy organizować nasze spotkania, będziemy wciągać w nie młodzież. Może mieszkańcy Ruska też się kiedyś otworzą i przerwą milczenie? Fotografia 1: Panorama wsi od strony drogi krajowej nr 5 Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 11

12 Rysunek 4: Mapa porządkowa Ruska II. 2. Liczba ludności i powierzchnia Liczba ludności: 385 w tym: 189 kobiet, 196 mężczyzn Tabela 2: Liczba ludności w Rusko Lp Przedział wiekowy Liczba ludności w latach Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 Paź Wiek poniżej 18 lat Dorośli Razem Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 12

13 Jak wynika z powyższych danych, liczba ludności w tej miejscowości wskazuje tendencje wzrostowe, jednak maleje liczba dzieci i młodzieży, natomiast wzrasta liczba osób dorosłych Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 Paź Wiek poniżej 18 lat 2. Dorośli Wykres 1: Liczba Ludności w Rusku w latach Powierzchnia Ruska : 7,14 km.kw ha porządkowej budynków 60 Liczba posesji zabudowanych według numeracji Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 13

14 Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 14 Rysunek 5: Zdjęcie satelitarne Ruska

15 II.3. Walory turystyczne i przyrodnicze. Obszar wsi Rusko położony jest na terenie Przedgórza Sudeckiego, w makroregionie Wzgórza Strzegomskie. W pobliżu wsi eksploatowane są gliny niezbędne do produkcji materiałów ogniotrwałych. Między innymi po eksploatacji gliny powstały liczne stawy znajdujące się w pobliżu bądź na terenie wsi. Stawy, które są zarybiane stanowią miejsce wypadowe między innymi dla wędkarzy. Od strony południowej rozciąga się obszar leśny. Zwiedzić można kościół filialny p.w. św. Piotra i Pawła wzmiankowany w 1239 roku. Fotografia 2: Kościół parafialny w Rusku Fotografia 3: Kościół parafialny w Rusku Gleby w okolicach Strzegomia (w tym w Rusku) zalicza się do urodzajnych, w większości klasy I III. Klimat Strzegomia i okolic jest odmienny od pozostałego terenu Dolnego Śląska, panuje tu szczególny mikroklimat, który kształtują południowo-zachodnie masy powietrza z kierunku Karkonoszy oraz charakterystyczny dla Sudetów wiatr (zwany fenem), jako suchy i bardzo ciepły prąd. Cechą dorzecza Odry jest znaczna przewaga deszczy letnich, na które przypada 67,2% ogólnej sumy opadów rocznych. Mikroklimat gminy Strzegom ma korzystny wpływ na produkcję rolniczą. Fotografia 4: Pole uprawne Fotografia 5: Kopalnia odkrywkowa glinki Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 15

16 Fotografia 6: Świetlica wiejska w Rusku Fotografia 7: Staw przed wsią II.4. Architektura W Rusku można zauważyć w ukształtowaniu przestrzennym wiele elementów urbanistycznych charakterystycznych dla wielu wsi polskich o podobnej zabudowie i układzie urbanistycznym. Struktura funkcjonalno-przestrzenna na obszarze Ruska zdeterminowana jest między innymi układem dróg oraz występowaniem pokładów glin ogniotrwałych i ich eksploatacją. Układ zabudowy jest nieregularny, zarówno o kształtach podłużnych jak i poprzecznych. Na położenie budynków w terenie i układ przestrzenny działek największy wpływ wywarły następujące elementy: - ukształtowanie terenu; - lokalne połączenia drogowe i lokalne; - przydatność gruntu pod zabudowę. Można doszukać się w Rusku dwóch rodzajów układów przestrzennych wsi: - owalnicy typ wsi o zwartej lub luźnej zabudowie, skoncentrowanej wokół owalnego placu w centrum wsi. Układ ten widać w centrum wsi. -dalej wzdłuż drogi w kierunku południowym powstały nowe zabudowania i układ przestrzenny stracił swój pierwotny charakter owalnicy, zbliżając się do układu wielodrożnicy- to jest typu wsi, charakteryzującej się luźną zabudową wzdłuż kilku ciągów komunikacyjnych. Tworzy je rozwidlenie dróg w kilku kierunkach i zjazd do drogi krajowej nr 5. W Rusku wewnątrz wsi, ograniczonej kilkoma drogami, nie ma centrum-placu charakterystycznego dla wielu wsi gminy. Wnętrze owalnicy zabudowane jest budynkami mieszkalnymi, jest tam staw i plac zabaw. Natomiast kościół zlokalizowany jest poza wnętrzem owalu. Sposób ustawienia domów względem ulicy jest niejednorodny. Jeżeli obiekty zostały usytuowane węższą ścianą w kierunku ulicy mamy do czynienia z zabudową szczytową, jeżeli dłuższą ścianą z zabudową kalenicową. W Rusku zabudowa szczytowa i kalenicowa występuje naprzemiennie. Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 16

17 II.5. Kultura. W chwili obecnej we wsi działa świetlica wiejska. Ze względu na stan techniczny i konieczność przeprowadzenia remont obiekt nie jest w pełni eksploatowany. Jest to jedyny obiekt, w którym prowadzona jest działalność wpływająca na aktywność społeczności tej wsi. Nie ma tam szkoły, odpowiednio urządzonego miejsca dla rekreacji. Plac zabaw i prowizoryczny obiekt sportowy, jakim jest boisko wymagają doinwestowania. Fotografia 8: Świetlica wiejska w Rusku II.6. Kierunki zagospodarowania w planie zagospodarowania przestrzennego. Kierunki zagospodarowania określone są w planie zagospodarowania przestrzennego uchwalonym uchwałą nr 81/04 Rady Miejskiej w Strzegomiu z dnia 18 października 2004 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru wschodniej części gminy Strzegom, obejmującej obręby: Bartoszówek, Jaroszów, Rusko, Skarżyce, Morawa i Międzyrzecze. W terenie zabudowanym i przeznaczonym pod zabudowę plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje utrzymanie i uzupełnienie zabudowy przede wszystkim mieszkaniowej i zagrodowej. Wiodącą funkcją terenu wsi i okolicy jest zatem budownictwo mieszkaniowe zabudowa siedliskowa z budynkiem mieszkalnym i obiektami gospodarczymi, z usługami i budynkami produkcyjnymi i rzemiosłem. Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 17

18 Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 18 Rysunek 6: Wyciąg z planu zagospodarowania przestrzennego

19 III. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCA UJĘCIU STANU RZECZYWISTEGO III.1. Bezrobocie w gminie i we wsi Rusko. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w gminie Strzegom wg. stanu na koniec czerwca 2012 r. to 1764 osoby, w tym 999 osób to kobiety. Jak z powyższego wynika, problemem w gminie jest brak miejsc pracy przede wszystkim dla kobiet. Stopa bezrobocia w powiecie świdnickim wynosi 13,4. %. Powiatowy Urząd Pracy nie dysponuje danymi dotyczącymi stopy bezrobocia dla poszczególnych miejscowości. Można jednak zaobserwować, że we wsi Rusko występuje problem bezrobocia. Część mieszkańców utrzymuje się z dochodów z własnych gospodarstw rolnych, część zatrudnionych jest w pobliskich zakładach, część dojeżdża do pracy do Strzegomia i okolic, sporo osób jest zatrudnionych w zakładach związanych z wydobyciem i obróbką granitu. III.2. Infrastruktura techniczna i społeczna Drogi i komunikacja Głównymi drogami przebiegającymi przez wieś to drogi: Drogi gminne: 1. dz. nr 298/1; 298/2 nawierzchnia z kostki granitowej, wymagana natychmiastowa naprawa, istniejąca kanalizacja deszczowa odwadniająca w/w drogę do przebudowy, 2. dz. nr 352; 354 nawierzchnia mineralno bitumiczna, wymagany remont kapitalny ( nowa nawierzchnia ), brak kanalizacji deszczowej, 3. dz. nr 300; 310 nawierzchnia mineralno bitumiczna, wymagany remont kapitalny ( nowa nawierzchnia ), na części działki nr 310 istnieje kanalizacja deszczowa, która wymaga naprawy, 4. dz. nr 304 nawierzchnia szutrowa, brak kanalizacji deszczowej. Drogi Powiatowe: 1. dz. nr 297/1, nawierzchnia mineralno bitumiczna, wymagany remont kapitalny ( nowa nawierzchnia ) na części istnieje kanalizacja deszczowa, która wymaga naprawy; 2. dz. nr 299/3 nawierzchnia mineralno bitumiczna w dobrym stanie, kanalizacja deszczowa w formie rowów przydrożnych; 3. dz. nr 305 nawierzchnia mineralno bitumiczna w dobrym stanie, kanalizacja deszczowa do naprawy bieżącej. Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 19

20 Droga zakładowa JARO S.A. 1. dz. nr 297/3 nawierzchnia z kostki granitowej, wymagana natychmiastowa naprawa, kanalizacja deszczowa wymaga udrożnienia i naprawy. Obok wsi w odległości kilkuset metrów w kierunku wschód-zachód przebiega droga krajowa nr 5 ( w kierunku Wrocław-Jelenia Góra) o nawierzchni bitumicznej. Komunikację publiczną zapewnia komunikacja PKS oraz prywatna komunikacja samochodowa. Rysunek 7: Drogi przebiegające przez wieś Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 20

21 Infrastruktura techniczna wodociągowa i kanalizacji sanitarnej Wieś Rusko jest zwodociągowania ale nie jest w całości skanalizowana. Istniejąca, wodociągowa sieć rozdzielcza Ø 160, Ø 110 i Ø 90 PVC o łącznej długości 3,0 km, eksploatowana przez Spółkę WiK Strzegom, została wybudowana w 2002 r. Stan techniczny sieci wodociągowej nie budzi zastrzeżeń nie wymaga w najbliższych latach modernizacji. Sieć wodociągowa włączona jest do sieci wodociągowej w Jaroszowie, zaopatrywanej w wodę z ujęcia w Olszanach. Stan ujęcia ocenia się na dobry. Rusko jest częściowo skanalizowane (w ok. 10%). Sieć kanalizacji sanitarnej Ø 300 kamionka, o długości 0,7 km została wybudowana przez zakład JARO i w 1995 roku został przekazany do eksploatacji WiK. Ze względu na zły stan techniczny w/w sieć kanalizacji sanitarnej wymaga modernizacji a nawet przebudowy. W Rusku znajduje się biologiczna Oczyszczalnia Ścieków, która została wybudowana w latach 80-tych również przez zakład JARO. W/w obiekt został przekazany WiK w 1995 r. Ze względu na małą przepustowość co do ilości oczyszczania ścieków jak również znaczne wyeksploatowanie, oczyszczalnia wymaga przebudowy, przy założeniu, że miałaby oczyszczać docelowo ścieki pochodzące z całego Ruska. Z sieci wodociągowej korzysta 145 odbiorców usług natomiast z sieci kanalizacji sanitarnej korzysta 67 odbiorców. Fotografia 9: Hydrant w centrum wsi Fotografia 10: Oczyszczalnia ścieków Przewiduje się w najbliższych latach wybudowanie sieci kanalizacyjnej wszystkich wsi, w tym włączenie Ruska, poprzez wybudowaną już sieć sanitarną w Jaroszowie do miejskiej oczyszczalni ścieków przy ul. Rybnej w Strzegomiu o przepustowości 6000 m³ na dobę i skuteczności oczyszczania ponad 90 %. Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 21

22 Kanalizacja deszczowa Plan Odnowy Miejscowości Wieś Rusko ma częściowo wykonaną kanalizację burzową, do której wielu mieszkańców wsi odprowadza ścieki sanitarne. Woda deszczowa z części dróg odprowadzana jest do rowów przydrożnych, drogi o nawierzchni utwardzonej nie mają rowów odwadniających. Gospodarka odpadami Na terenie miasta i gminy, w tym również wsi Rusko odbiorem odpadów komunalnych zajmuje się Zakład Usług Komunalnych, który jest zakładem budżetowym gminy. Od 2003 r. wprowadzony został system segregacji odpadów i system selektywnej zbiórki odpadów poprzez ustawienie odpowiednio oznakowanych pojemników. Odpady komunalne i inne wywożone na składowisko odpadów komunalnych w Jaroszowie, zlokalizowane na terenie byłego wyrobiska glin ogniotrwałych w pobliżu wsi Rusko. Fotografia 11: Kontenery do selektywnej zbiórki odpadów Fotografia 12: Kontenery do selektywnej zbiórki odpadów Sieć energetyczna i oświetlenie Według informacji operatora sieci energetycznej, EnergiaPro zaopatrzenie w energię elektryczną odbiorców zlokalizowanych na terenie wsi Rusko odbywa się za pośrednictwem dwóch stacji transformerowych 20/0,4 kv tj.: R R Sieć średniego napięcia 20 kv ma charakter w przeważającej części napowietrzny w wykonaniu z przewodami gołymi. Stan techniczny tej sieci jest zadowalający. Na mapie wskazano fragment linii napowietrznej 20 kv L przewidzianej do likwidacji. Sieć niskiego napięcia 0,4 kv ma również charakter napowietrzny ale w wykonaniu przewodami izolowanymi. Stan techniczny tej sieci jest zadowalający. Na dzień r. ilość odbiorców zlokalizowanych na terenie wsi Rusko wynosi 169. Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 22

23 Fotografia 13: Słupy energetyczne Fotografia 14: Słupy energetyczne Fotografia 15: Słupy energetyczne Rysunek 8: Przebieg sieci energetycznej. Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 23

24 Sieć gazowa Wieś nie posiada przewodowej sieci gazowej. Jest znacznie oddalona od źródła zasilania, którym mógłby być gazociąg średniego ciśnienia DE 225 zlokalizowany w ul. Strefowej w Żarowie. Znajduje się on w odległości ok m od ww. wsi. W celu doprowadzenia gazu należałoby wybudować gazociąg niskiego ciśnienia wraz z przyłączami. Według opinii Dolnośląskiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o.o. istnieją co prawda możliwości techniczne dostawy paliwa gazowego dla celów komunalno bytowych i grzewczych. Niestety, ze względu na znaczną odległość Ruska od źródła zasilania i związane z tym duże koszty realizacji tej inwestycji w stosunku do przewidywanej sprzedaży gazu, wynikającej z ilości potencjalnych odbiorców, gazyfikacja tego obszaru nie spełnia kryteriów określonych w ustawie Prawo energetyczne z dn r. (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625) to znaczy dla powyższego przedsięwzięcia nie istnieją warunki ekonomiczne przyłączenia, a więc nie może być podjęta realizacja nieefektywnej inwestycji. Ponadto, według informacji operatora, teren ten nie został przewidziany do gazyfikacji w Planie Rozwoju DSG sp. z o.o. na lata Sieć telefoniczna Miejscowość Rusko jest zasilana z węzła telekomunikacyjnego Jaroszowie. Z przełączalni głównej (PG) w Jaroszowie sieć do miejscowości Rusko jest prowadzona kablem doziemnym. W miejscowości Rusko znajduje się sieć rozdzielcza zarówno kablowa doziemna jak i napowietrzna. Istniejąca sieć wymaga prac eksploatacyjno-remontowych, ponieważ powstała 15 lat temu. Obecnie w Rusko jest około 100 abonentów z czego 1/3 klientów korzysta z usług szerokopasmowych o przepływności od 1MB do 10Mb. Fotografia 16: Słupy Fotografia17: Słupy Fotografia 18: Słupy telekomunikacyjne telekomunikacyjne telekomunikacyjne Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 24

25 Budynki mieszkalne Budynki mieszkalne na ogół są w niezadawalającym stanie technicznym, część jest obecnie remontowana. Niewiele jest wyremontowanych- w dobrym stanie technicznym. Są budynki, które wymagają remontu i w najbliższych latach ich remont będzie konieczny. Do takich należą między innymi budynki komunalne stanowiące własność gminy. Od strony północnej i północno- zachodniej na krańcach zabudowy wsi zlokalizowane są niezagospodarowane obiekty gospodarcze (niegdyś mieszkalne, obory, stodoły itp.) lub ruiny po takich obiektach, w bardzo złym stanie technicznym. Do takich należą również ruiny w centrum wsi w bezpośrednim sąsiedztwie placu zabaw. Wiele z nich stanowi zagrożenie dla mieszkańców, szczególnie dla dzieci z terenu wsi. W większości jest to spowodowane postępującą eksploatacją surowców od strony północno- zachodniej. Są również zdewastowane budynki po byłej centrali nasiennictwa, niegdyś wiodącym zakładzie w Rusku dotychczas niezagospodarowane i obiekty na terenie RSP. Dewastacji ulega niezagospodarowany kompleks zabudowań stanowiących własność Spółki Energetycznej. Fotografia 19: Ruiny w pobliżu placu zabaw Fotografia 20: Ruiny w pobliżu placu zabaw Ruiny te stanowią zagrożenie - wymagają zabezpieczenia i rozbiórki. Budynki mieszkalne w Rusku są w większości własnością osób fizycznych, 5 budynków jest własnością Wspólnot Mieszkaniowych z udziałem gminy i 3 budynki są własnością komunalną gminy. Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 25

26 Fotografia 21: Budynek mieszkalny Fotografia 22: Budynek mieszkalny Fotografia 23: Budynek mieszkalny Fotografia 24: Budynek mieszkalny III.3. Kultywowanie tradycji, kultura Świetlica wiejska w Rusku prowadzi działalność kulturalną dla dzieci, młodzieży i dorosłych od poniedziałku do piątku w godzinach od 15ºº do 17 ºº przez pracownika świetlicowego (młodszy instruktor) zatrudnionego na ¼ etatu. Pracownik świetlicowy przygotowuje miesięczne plany pracy, w których uwzględnia imprezy kulturalne dla wszystkich grup wiekowych oraz spotkania stałe mieszkańców, Rady Sołeckiej, itd. Większe imprezy takie jak festyny rodzinne, turnieje wsi, wiejskie dożynki, coroczne spotkania patriotyczne, festyny dla dzieci organizowane są przy współpracy z instruktorami SCK. Uczestnicy codziennych zajęć na czele z pracownikiem świetlicowym biorą aktywny udział w imprezach organizowanych w SCK. Dzieci uczestniczą w przeglądach artystycznych świetlic wiejskich, profesjonalnych spektaklach teatralnych, wycieczkach, itd. Wspólnie z Radą Solecką uczestniczą też w Jarmarku Wielkanocnym, gminnej imprezie z wieloletnią tradycją. Podczas Dożynek Gminnych przygotowują stoiska, które przedstawiają dorobek wsi i są doskonałym przykładem współpracy i pracy na rzecz Gminy. Wszelkie przygotowania mają miejsce w świetlicy. Świetlica uczestnicząc w rokrocznym konkursie gminnym Świetlica roku wielokrotnie była wybierana jako jedna z najlepszych. Konkurs uwzględnia różnorodność i poziom imprez, frekwencję i zaangażowanie uczestników imprez, estetykę świetlicy itp. Świetlica w Rusku spełnia rolę centrum kultury wsi i aktywności mieszkańców. W świetlicy są też organizowane spotkania andrzejkowe, opłatkowe, Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 26

27 sylwetstrowe. Takiej sytuacji sprzyja finansowanie z Gminy na podstawową działalność oraz fundusz sołecki. Biorąc pod uwagę rosnące zainteresowanie mieszkańców wsi jej rozwojem i miejscem na mapie Gminy Strzegom, a także świadomością, że wspólnymi siłami i przy pomocy władz gminy można wiele zrobić dla wsi, a tym samym dla siebie, nadchodzące lata będą obfitować w wiele inicjatyw kulturalnych i społecznych oraz ogromnym zaangażowaniem w pracę na rzecz swojej małej Ojczyzny. W świetlicy wiejskiej odbywają się spotkania Rady Sołeckiej i mieszkańców wsi. Obecnie Świetlica w Rusku, ze względu na zły stan urządzeń wodno-kanalizacyjnych jest czasowo nieczynna. Zachodzi więc konieczność modernizacji obecnej świetlicy wiejskiej, ponieważ w znaczny sposób usprawni ona jej funkcjonowanie i przyczyni się do zniwelowania warunków mogących zagrażać w sprawnym prowadzeniu działalności kulturalnej. Ogromne zainteresowanie działalnością świetlicy i udziałem we wszystkich imprezach w niej organizowanych leży na sercu wszystkim mieszkańcom. Bezpieczna i nowoczesna świetlica będzie bezkonkurencyjną alternatywą dla innych miejsc, w których młodzież i dzieci spędzają czas wolny (przystanek PKS, opuszczone zabudowanaia itd.). Do chwili obecnej w Świetlicy Wiejskiej w Rusku organizowane były imprezy o zasięgu lokalnym. W związku z przewidywaną modernizacją świetlicy są w perspektywie lat planowane imprezy o zasięgu powiatowym, gminnym i regionalnym (Dożynki Gminne i Powiatowe, Gminne i Powiatowe Turnieje Wsi, itp.). Podsumowując świetlica wymaga remontu, choć wiele prac remontowych zostało tam już wykonanych. Najważniejsze jest podłączenie jej do sieci kanalizacji sanitarnej, a to wymaga wybudowania odcinka takiej sieci łączącego świetlicę z już istniejącym kolektorem. Praktycznie brak jest stałego ogrzewania, należałoby wykonać elewacje zewnętrzną i prace remontowe wewnątrz. Obecne ogrzewanie- kominek nie jest w stanie ogrzać budynku w okresie jesienno-zimowym. Ogranicza to znacznie możliwość korzystania ze świetlicy. Tradycją stały się coroczne Spotkania Religijno-Patriotyczne w Rusku, organizowane od 2004 r. IX Spotkanie Religijno-Patriotyczne w Rusku odbyło się 23 września 2012 Wydarzenie zorganizowali: proboszcz parafii rzymskokatolickiej w Jaroszowie, sołtys wsi Rusko, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu oraz Zarząd Główny Ruchu Wolnych Demokratów. Honorowy patronat nad uroczystością objęli: Jego Ekscelencja ksiądz biskup Ignacy Dec ordynariusz diecezji świdnickiej oraz burmistrz Strzegomia Zbigniew Suchyta. W programie tak ważnego, nie tylko dla mieszkańców Ruska, wydarzenia w 2012 r. było: Msza św. w kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Rusku, parafia Jaroszów, przejście na cmentarz w Rusku pod tablicę pamiątkową, modlitwa za więźniów politycznych zmarłych w Obozie Pracy w Rusku i na terenie całej Polski, złożenie wieńców i kwiatów pod tablicą pamiątkową, w świetlicy wiejskiej w Rusku sympozjum popularnonaukowe prowadzone przez Adama Pleśnar (Przewodniczący Zarządu Głównego Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 27

28 Ruchu Wolnych Demokratów), referat dra Ksawerego Jasiaka (OBEP Wrocław, Delegatura IPN w Opolu) Młodzieżowe organizacje konspiracyjne działające na Śląsku w latach Zarys problematyki, wystąpienie Tadeusza Mroza zastępcy przewodniczącego Zarządu Głównego Ruchu Wolnych Demokratów. III.4. Bezpieczeństwo Komisariat Policji w Strzegomiu i Straż Miejska obejmują swoim działaniem cały teren gminy, w tym również wieś Rusko. Nie odnotowano w Rusku w ostatnich latach czynów przestępczych czy poważniejszych wykroczeń. Układ komunikacyjny we wsi dla zwiększenia bezpieczeństwa pieszych wymaga modernizacji w zakresie budowy chodników. Nie ma w terenie zabudowanym przy drogach chodników. Podczas wykonywanych przed laty remontów nawierzchni dróg nie zaprojektowano i nie wybudowano choćby wąskich ciągów dla pieszych. III.5. Sport i rekreacja W Rusku zamieszkują dzieci i młodzież zainteresowana sportem. Jest tam boisko sportowe i plac zabaw na terenie stanowiącym własność komunalną gminy, które wymagają doinwestowania. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego teren boiska oznaczony symbolem US- usługi sportu. Fotografia 25: Plac zabaw w centrum wsi Fotografia 26: Boisko sportowe Brak jest na terenie Ruska tras i ścieżek rowerowych. Koncepcja ścieżek rowerowych gminy Strzegom nie przewiduje co prawda przebiegu trasy rowerowej przez wieś Rusko, jednak trasa rowerowa oznaczona w koncepcji nr 3 przebiega przez pobliską wieś Jaroszów i przecina drogę krajową nr 5. Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 28

29 III.6. Oświata i opieka zdrowotna Plan Odnowy Miejscowości We wsi Rusko brak jest punktów opieki medycznej. Mieszkańcy korzystają z sieci opieki zdrowotnej i pogotowia ratunkowego w Strzegomiu oraz z punktu ośrodka zdrowia w pobliskim Jaroszowie. Dzieci i młodzież uczęszczają do Zespołu Szkolno- Przedszkolnego w Jaroszowie, w którym w dwóch budynkach mieści się szkoła podstawowa i gimnazjum oraz oddział przedszkolny. W roku szkolnym 2012/2013 do zespołu tego dowożonych było z Ruska zorganizowanym przez gminę transportem (autobusem szkolnym) 8 dzieci do przedszkola, 19 dzieci do szkoły podstawowej oraz 8 dzieci do gimnazjum w Jaroszowie. Do specjalnej szkoły Nr 7 w Strzegomiu dowożonych jest 2 dzieci. III.7. Gospodarka Działalność rolnicza Wieś Rusko i jej okolice to obszar o charakterze rolniczym, w ewidencji działalności gospodarczej zarejestrowanych jest kilka podmiotów prowadzących działalność pozarolniczą związaną m.in. z budownictwem. Fotografia 27: Gospodarstwo rolne Fotografia 28: Gospodarstwo rolne Funkcjonują w obrębie wsi duże i małe gospodarstwa rolne: -3 gospodarstwo o powierzchni powyżej 20 ha, -5 gospodarstw o powierzchni od 10 do 15 ha, -1 gospodarstwo o pow. od 9 do 10 ha, -3 gospodarstwa o pow. od 8 do 9 ha, -1 gospodarstwo o pow. od 7 do 8 ha, -1 gospodarstwo od 5 do 6 ha, -1 gospodarstwo od 4 do 5 ha, -4 gospodarstwa od 3 do 4 ha, -1 gospodarstwo od 2 do 3 ha, Fotografia 29: RSP w Rusku Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 29

30 -1 gospodarstwo od 1 do 2 ha, -pozostałe 14 działek o powierzchni poniżej 1 ha. W Rusku nadal funkcjonuje Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna. Działalność pozarolnicza Liczba podmiotów na terenie wsi Rusko, zarejestrowanych w Urzędzie Miejskim w Strzegomiu w roku to 14 przedsiębiorców w branżach: -usługi ogólnobudowlane -instalatorstwo elektro- energetyczne -handel -usługi fryzjerskie -instalacja maszyn przemysłowych -instalatorstwo sanitarne -kamieniarstwo. Dominują w Rusku usługi branży budowlanej. Fotografia 30: Przedsiębiorstwo we Wsi IV. ANALIZA SWOT I WIZJA ROZWOJU SOŁECTWA Tabela 3: Analiza SWAT Mocne strony atuty rozwoju sołectwa uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego całej gminy; budynek świetlicy wiejskiej we wsi; rozwinięta współpraca władz gminy z sołectwem; aktywność sołtysa i rady sołeckiej; położenie geograficzne w pobliżu drogi krajowej Nr 5; dużo stawów i terenów zielonych w okolicy wsi; możliwość rozwoju wędkarstwa; występowanie surowców mineralnych w okolicy; dobry stan bezpieczeństwa publicznego; niewielka ujemna migracja w Słabe strony czynniki ograniczające rozwój sołectwa bezrobocie, szczególnie brak miejsc pracy dla kobiet; widoczne starzenie się społeczeństwa wsi; duże potrzeby gminy na realizację nowej i zmodernizowanie istniejącej infrastruktury technicznej, w tym kanalizacji; niewystarczające nakłady finansowe na inwestycje i remonty infrastruktury społecznej, w tym świetlicy; brak tras rowerowych, szczególnie do miejsc atrakcyjnych dla turystów; zbyt mała aktywność społeczeństwa mająca na celu podniesienie jakości życia i jej estetyzacji; brak organizacji społecznych aktywizujących życie we wsi; Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 30

31 sołectwie; segregacja odpadów na etapie ich zbiórki; historia wsi i jej okolic; cicha i spokojna okolica; dbałość większości mieszkańców o wygląd wsi; kształcąca się młodzież; stworzenie miejsca aktywności mieszkańców; możliwość rozbudowy wsi (nowo powstałe działki budowlane); brak odpowiednio urządzonego terenu sportowo- rekreacyjnego służącego integracji społecznej; zły stan budynku świetlicy i jego niedogrzanie; mała liczba mieszkańców ; brak infrastruktury turystycznej; słabe zaangażowanie mieszkańców w życie społeczne ; występujące pokłady glin ogniotrwałych; zbyt mało miejsc pracy dla mieszkańców Ruska; opuszczone, ulegające degradacji zabudowania. Szanse możliwości rozwoju (zewnętrzne impulsy rozwoju) przebieg drogi krajowej nr 5 Wrocław- Jelenia Góra; walory krajobrazowe Przedgórza Sudeckiego; tereny stawów z możliwością zagospodarowania na cele rekreacyjne; sprzyjająca polityka regionalna adresowana do obszarów wiejskich przez władze samorządu województwa; możliwość pozyskania środków zewnętrznych unijnych na realizację zadań inwestycyjnych na wsi oraz na rzecz rolników indywidualnych, jak również na różnicowanie działalności na terenach wiejskich ; rozwój gospodarczy gminy; miejsca pracy w nowo powstałej strefie ekonomicznej; możliwość kształcenia się młodzieży. Zagrożenia - czynniki niesprzyjające (zewnętrzne bariery) brak miejsc pracy szczególnie dla kobiet w gminie i miejscowościach ościennych; brak stabilności w polityce gospodarki rolnej; zła sytuacja rolnictwa, rozdrobnienie gospodarstw rolnych; brak ożywienia gospodarczego skutkuje brakiem nowych miejsc pracy i rozwoju; migracja szczególnie młodzieży związana z edukacją i poszukiwaniem pracy; zbyt mała dywersyfikacja działalności pozarolniczej; zubożenie społeczeństwa; konkurencja innych miejscowości; wchłonięcie wsi wskutek eksploatacji surowców (glin ogniotrwałych); starzejące się społeczeństwo; brak inwestorów zainteresowanych zagospodarowaniem istniejących obiektów. Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 31

32 WIZJA ROZWOJU WSI RUSKO Plan Odnowy Miejscowości Zrównoważony rozwój sołectwa Rusko dzięki wykorzystaniu jego położenia i potencjału, jako podstawa aktywnego życia społeczności lokalnej i rozwoju wsi oraz poprawy stanu środowiska naturalnego Celem realizacji zadań wskazanych jako priorytetowe dla wsi jest przede wszystkim pobudzenie aktywności środowiska lokalnego oraz współpraca na rzecz rozwoju wartości związanych z miejscową specyfiką społeczną i kulturową oraz zintensyfikowanie działań mających na celu dążenie do poprawy środowiska naturalnego i złagodzenie skutków eksploatacji glin ogniotrwałych. V. PRIORYTETY ROZWOJU SOŁECTWA planowane kierunki rozwoju w perspektywie 7 lat. Rusko to niewielka, ale cicha i spokojna wieś, posiadająca walory krajobrazowe związane z występowaniem stawów i roślinności z tym związanej oraz terenów leśnych od strony południowej. Położona przy licznych stawach, w pobliżu lasu posiada warunki do wypoczynku i rekreacji oraz pozwala na rozwój gospodarstw agroturystycznych, w których można odpocząć w zaciszu na przykład łowiąc ryby. Rusko jest dobrym miejscem na weekendowe wypady. Obiekty niezagospodarowane oraz przebiegająca obok wsi droga krajowa Nr 5 to przesłanki dla tworzenia w Rusku firm produkcyjnych i usługowych. W wyniku analizy stanu istniejącego oraz postulatów mieszkańców sformułowano wizję wsi oraz te zamierzenia i te zadania, które pozwolą na rozwój wsi, w tym również poprawę estetyki, bezpieczeństwa i stworzenie tam lepszych warunków życia dla mieszkańców. Są to przedsięwzięcia, których realizacji powinny podjąć się władze gminy, ale również mieszkańcy wsi i działające na jej terenie instytucje takie jak Strzegomskie Centrum Kultury, Biblioteka oraz Związek Wędkarski. Rusko jest wsią, której mieszkańcy zbyt mało aktywnie uczestniczą w jej życiu społecznym i gospodarczym, co jest zapewne spowodowane postępującą indywidualizacją życia społecznego w całym kraju, ale również brakiem odpowiedniej infrastruktury społecznej. Realizacja niniejszego planu ma służyć integracji i wzrostowi zaangażowania społeczności lokalnej w sprawy wsi, zagospodarowaniu czasu wolnego mieszkańców w różnym przedziale wiekowym oraz ewentualnemu utworzeniu organizacji np. Stowarzyszenia Mieszkańców Wsi, działającego obok Stowarzyszenia wsi Jaroszów i Rusko, które zawiązało się w związku z lokalizacją w pobliżu tych wsi składowiska odpadów komunalnych. Ku temu trzeba stworzyć odpowiednie warunki. Dlatego też ważnym było Gmina Strzegom listopad 2012 Strona 32