Spostrzeżenia bez ocen

Transkrypt

1 Spostrzeżenia bez ocen Ja tańczę tango, a ty?!? Wprowadzenie Rozdział trzeci poświęcony jest pierwszemu elementowi PBP spostrzeżeniom bez ocen. Chcąc rozwiązać konflikt, zaczynamy od ustalenia, co go wywołuje. Pracując z PBP pytamy o zachowania (jakie zachowanie obserwuję), wypowiedzi (jakie słowa słyszę), o to, co nam przeszkadza, ponieważ jest sprzeczne z naszymi wartościami i potrzebami. W ramach wstępu: Opisz proszę, co widzisz na poniższym obrazku. Bezpośrednio po wykonaniu pierwszego polecenia spójrz na poniższą grafikę: Jakie figury geometryczne widzisz na rysunku? Rozwiązanie na str.... na końcu rozdziału

2 Spostrzeżenia/obserwacja a ocena/ interpretacja Strony konfliktu często opisują wspólnie przeżytą sytuację zupełnie inaczej. Trzymając się własnej perspektywy potrafią wdać się w nową kłótnię o to, co ten konflikt naprawdę wywołało. Tymczasem do wyjaśnienia sprawy ku zadowoleniu wszystkich zainteresowanych potrzebna jest jedna wersja wydarzeń. W rozmowie wyrażamy to w formie Co widzisz? Co widziałeś? Co widziałaś? Co słyszysz? Co słyszałeś? Co słyszałaś?, czyli skupiamy się na spostrzeżeniach zmysłów. Przykład: Zamiast Ciągle mi przerywasz. PBP wierzy, że lepsze efekty przyniesie np. Dwa razy wszedłeś mi w słowo? Bardzo istotne jest wyrażanie spostrzeżeń bez ich interpretowania i oceniania. Przy interpretacji i ocenach istnieje ryzyko, że inni dosłuchają się w tym krytyki i odpowiedzą kontratakiem. Natomiast ograniczając się do faktów mamy większe szanse, że nasi rozmówcy usłyszą tylko słowa: - Co pani taka rozmarzona!!? - Przejechała pani na czerwonym świetle. Nie widziała pani? - Ma pani klapki na oczach? - Światła widziałam, ale pana nie! - Co za bezczelność!

3 Droga do rozwiązania konfliktu jest tym prostsza, im wyraźniej odnosimy się do konkretnego czasu czy miejsca, do zaistniałej sytuacji. Trzymanie się faktów jest szczególnie istotne przy omawianiu spraw minionych. Przedstawienie spraw w taki sposób, że związek między słowami a omawianym zachowaniem jest jasny, znacznie ułatwia porozumienie. Konfrontacja z uogólnieniami wywołuje przeciwny efekt: Przykład: (po lewej stronie) - Pan nigdy nie przedstawia na czas rozliczenia podróży służbowych! - Ależ to nieprawda! W tym roku oddałem wszystko na czas przynajmniej trzy razy! (po prawej stronie) - W piątek minął termin rozliczenia podróży służbowej. Do dzisiaj nie mam pana rachunków. - Taaak, hmmm. To możliwe. Jeżeli chcemy odnieść się do własnych lub czyichś wypowiedzi, warto postarać się o cytat. Zamiast Ty przecież też twierdzisz, że kobiety są pamiętliwe., PBP proponuje np. Usłyszałem od ciebie mniej więcej takie słowa: 'Moja eks zwykle wypominała mi przy śniadaniu stare historie'. W ten sposób zmniejszamy ryzyko możliwego oporu.

4 Ćwiczenie: obserwacja/ spostrzeżenia czy ocena/ interpretacja Zdecyduj proszę, które zdania są obserwacją, a które oceną lub interpretacją. Zaznacz odpowiedź w odpowiedniej kolumnie. Test: Jeżeli zaprzeczenie wypowiedzi nie jest możliwe ( To nieprawda! ), mamy do czynienia z obserwacją bez oceniania, a z faktami, które można zweryfikować. spostrzeżenia (x) czy ocena/ interpretacja (y) x y a) W tym tygodniu ani razu nie widziałem, żebyś uprawiał sport. b) W tym tygodniu nie wykazałeś się zbytnio jako sportowiec. c) W tym tygodniu odpuściłes sobie sport. a) W środę dobrze się bawiłaś z moim chłopakiem. b) W środę poszłaś do kina z moim chłopakiem. c) W środę ciebie i mojego chłopaka długo nie było. a) Samochód po prostu za dużo kosztuje. b) Ubezpieczenie samochodu jest coraz droższe. c) Ubezpieczenie samochodu kosztowało w tym roku 200 złotych więcej niż w zeszłym. a) Zamówiłem steka, a na talerzu mam jajko sadzone. b) Pani się pomyliła. c) Jak można pomylić steka z jajkiem sadzonym! a) Dlaczego dał pan klientowi tak po prostu 10% rabatu? b) Czytam w dokumencie, że dał pan klientowi 10 % rabatu. c) 10% rabatu dla tego klienta to za dużo, nie uważa pan? a) Ciągle się pani spóźnia. b) Trochę się pani spóźniła. c) Przyszła pani 30 minut później niż ustaliliśmy. a) Szal się tu pałęta. b) Widzę na sofie szal. c) Szal znowu leży na sofie. a) Nie umiesz obchodzić się z pieniędzmi. b) Dobrze obchodzisz się z pieniędzmi. c) Wydałeś w tym miesiącu 2000 złotych. a) Przy tobie nie wiem, na czym stoję. b) Nigdy nie oddzwaniasz. c) W zeszłym tygodniu trzy razy prosiłem o telefon, ale nie oddzwoniłeś. a) Nie można cię zastać. b) Próbowałem się do ciebie dodzwonić o 10, 11 i ale nikt nie odbierał. c) Całe przedpołudnie próbowałem się do ciebie dodzwonić.

5 Ćwiczenie: co się stało? Kolejne ćwiczenie ma na celu rozwinięcie umiejętności zamiany ocen i interpretacji w możliwe do zweryfikowania fakty. Przeczytaj proszę poniższe zdania i wyobraź sobie, że to twoje wypowiedzi. Zastanów się: Co konkretnie mogło się wydarzyć? Jakie zachowania, jakie słowa mogły doprowadzić do poniższych stwierdzeń? PBP poleca ograniczyć się do tego, co mogły zarejestrować zmysły: Co można było usłyszec? Co można było zobaczyć? Ułóż zdania ograniczające się do faktów. Przykład: Ocena/ interpretacja: W ten sposób to on nigdy nie zostanie dobrym kucharzem. W tym tygodniu trzy razy przypalił mięso. 1. Wybij sobie z głowy, że z twoim uczeniem się zdasz maturę. 2: Ona nigdy nie słucha, co do niej mówię. 3: Po prostu jesteś zbyt ustępliwy. 4: Kolega Kowalczyk nie jest orłem. 5: Marnotrawią całą naszą kasę! 6: On gada i gada i gada i gada...

6 7. Dzieciaki są po prostu męczące. 8. Nie można na tobie polegać. 9. Ona mnie wykorzystuje. Rozwiązania na str.... na końcu rozdziału Ćwicząc pamiętaj, że PBP przewiduje cztery elementy rozwiązywania konfliktów. Obserwacja to tylko pierwszy z nich.