Wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich
|
|
- Dominik Andrzejewski
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 R ZE C ZN IK PRAW OBYWATEL SKICH Warszawa, 18 kwietnia 2016 r. Adam Bodnar IV MCH Naczelny Sąd Administracyjny Izba Ogólnoadministracyjna ul. Gabriela Piotra Boduena 3/ Warszawa Wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich Na podstawie art w związku z art pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) w związku z ujawnionymi rozbieżnościami w orzecznictwie sądów administracyjnych wnoszę o rozstrzygnięcie następującego zagadnienia prawnego: Czy przepisy art. 50 ust. 1 pkt 2, art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine oraz art. 51 ust. 7 w związku z art. 50 ust. 1 pkt 2 i w związku z art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r., poz. 290) znajdują zastosowanie w stosunku do robót budowlanych i obiektów budowlanych, których realizacja nie wymaga ani uzyskania pozwolenia na budowę ani nie jest objęta obowiązkiem zgłoszenia? Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich al. Solidarności Warszawa Tel. centr. (+48 22) Infolinia obywatelska biurorzecznika@brpo.gov.pl
2 UZASADNIENIE I. W orzecznictwie sądów administracyjnych ujawniła się rozbieżność w stosowaniu przepisów art. 50 ust. 1 pkt 2, art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine oraz art. 51 ust. 7 w zw. z art. 50 ust. 1 pkt 2, a także art. 51 ust. 7 w zw. z art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r., poz. 290.; dalej: Prawo budowlane) do robót budowlanych i obiektów budowlanych, których realizacja nie jest objęta reglamentacją prawnobudowlaną, tj. nie wymaga pozwolenia na budowę ani nie jest objęta obowiązkiem zgłoszenia. Według pierwszej z dwóch odmiennych linii orzeczniczych, norma art. 50 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego znajdzie zastosowanie wyłącznie do robót budowlanych, co do których istniał obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę albo dokonania zgłoszenia i inwestor wymóg ten spełnił, jednak wykonywane są one w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska. Przywołana teza - wyrażona w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 listopada 2014 r. sygn. akt II OSK 7/14 - czerpie, jak można sądzić, swoją genezę ze starszego orzecznictwa sięgającego pierwszych lat obowiązywania Prawa budowlanego z 1994 r., choć już wówczas nie było ono jednolite (antycypując dalsze rozważania zob. np. uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 października 1997 r. sygn. akt OPS 3/97). Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 października 1998 r. sygn. akt IV SA 1758/96 stwierdził, że roboty budowlane, których rozpoczęcie nie wymaga pozwolenia na budowę albo zgłoszenia nie mają cechy samowoli budowlanej, do likwidacji której uprawnione są organy nadzoru budowlanego, w związku z tym rezultat tych robót, o ile powoduje negatywne konsekwencje dla osób trzecich i ich nieruchomości, kwalifikuje się jako szkoda w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, do naprawienia której właściwa jest droga przed sądami powszechnymi. U podstaw takiego poglądu leży teza, że skoro organy nadzoru budowlanego nie mogły ingerować w proces budowlany poprzez określenie konkretnych wymogów techniczno-budowlanych danego obiektu budowlanego, co jest zasadniczą treścią decyzji o pozwoleniu na budowę, to również nie były władne do precyzowania takich wymogów w trakcie budowy ogrodzenia jak i po jego wybudowaniu. Wypada zaznaczyć, że stan prawny w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia przedstawionego zagadnienia prawnego nie zmienił się od 1998 r. na tyle, by teza wyrażona - 2 -
3 w sprawie o sygn. akt IV SA 1758/96 utraciła na aktualności. Znalazła ona aprobatę m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 15 maja 2014 r. sygn. akt II SA/Kr 308/14, wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 30 marca 2006 r. sygn. akt II SA/Wr 564/04. Z kolei w ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi wyrażonej w wyroku z dnia 15 marca 2006 r. sygn. akt II SA/Łd 1077/05, roboty budowlane (w tym przypadku: montaż drewnianych konstrukcji i podwyższenie terenu), których przeprowadzenie nie wymaga pozwolenia na budowę ani zgłoszenia, a których rezultatem jest zakłócenie korzystania z nieruchomości sąsiedniej ponad przeciętną miarę winny być traktowane jako spór sąsiedzki, rozstrzygany na podstawie przepisów prawa cywilnego. Za niedopuszczalnością badania w trybie art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine Prawa budowlanego zgodności prowadzonych robót budowlanych nie wymagających pozwolenia na budowę ani zgłoszenia z prawem opowiedział się również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w przytoczonym już wyroku z dnia 15 maja 2014 r. sygn. akt II SA/Kr 308/14. Według tego Sądu pozwolenie na budowę podobnie jak zatwierdzony projekt budowlany nie zawiera wszystkich ustaleń i warunków wymaganych przepisami prawa dla realizacji robót budowlanych, dlatego też w takim przypadku art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine Prawa budowlanego należy rozumieć w ten sposób, że na jego mocy organ nadzoru budowlanego jest zobowiązany do badania legalności prowadzonych robót budowlanych także w odniesieniu do przepisów prawa, które nie zostały wprost inkorporowane do treści decyzji o pozwoleniu na budowę. Druga linia orzecznicza opowiada się za dopuszczalnością stosowania przepisów art. 50 ust. 1 pkt 2, art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine oraz art. 51 ust. 7 w zw. z art. 50 ust. 1 pkt 2, a także art. 51 ust. 7 w zw. z art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine Prawa budowlanego do robót budowlanych i obiektów budowlanych, których realizacja nie jest objęta reglamentacją prawnobudowlaną. Za dopuszczalnością zastosowania art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego w przypadku budowy zespołu obiektów małej architektury niewymagających pozwolenia na budowę ani zgłoszenia opowiedział się m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 9 lutego 2006 r. sygn. akt II SA/Sz 1135/05. Przedmiotem sprawy był montaż urządzeń, tworzących plac zabaw dla dzieci, dokonany z naruszeniem przepisu 40 ust. 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia - 3 -
4 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r., Nr 75, poz. 690 ze zm., w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008 r.), polegającym na niedochowaniu wymaganej odległości placu zabaw dla dzieci od okien pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi. W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie w sprawie tej należało zastosować procedurę wskazaną w art. 51 ust. 1 pkt 2 i ust. 5 Prawa budowlanego; w okolicznościach sprawy nie istniała podstawa do umorzenia postępowania, jak uczynił to organ II instancji. W ten nurt orzeczniczy wpisuje się wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 lutego 2008 r. sygn. akt II OSK 2041/06, w którym stwierdzono naruszenie przez sąd I instancji art. 50 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego poprzez jego błędną wykładnię. Naczelny Sąd Administracyjny nie podzielił tezy, że organy nadzoru budowlanego nie posiadają kompetencji do podejmowania przewidzianych Prawem budowlanym działań, gdy chodzi o obiekty budowlane, których wykonanie nie wymaga pozwolenia na budowę lub zgłoszenia właściwemu organowi. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z art. 50 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego bezspornie wynika, że organy administracji publicznej, konkretnie nadzoru budowlanego, mogą podejmować działania przewidziane w Prawie budowlanym także wtedy, gdy chodzi o obiekty budowlane lub roboty budowlane, nie wymagające pozwolenia na budowę albo zgłoszenia właściwemu organowi. Teza ta znalazła pełną aprobatę Naczelnego Sądu Administracyjnego orzekającego w sprawie o sygn. akt II OSK 1884/14 wyrok z dnia 10 września 2015 r. Pogląd ten został zresztą już dość kategorycznie wyrażony w uzasadnieniu uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie (przed reformą) z dnia 20 października 1997 r. sygn. akt OPS 3/97, w której stwierdzono m.in., że skoro obiekty nie wymagające ani pozwolenia, ani zgłoszenia nie mieszczą się w hipotezie art. 48, to konsekwentnie trzeba przyjąć, że mieszczą się w hipotezie art. 50. Liczne nowelizacje Prawa budowlanego na przestrzeni nieco ponad 20 lat jego obowiązywania nie dezaktualizują tego poglądu. Za interwencją organów nadzoru budowlanego w ramach trybu naprawczego, przewidzianego w art. 50 ust. 1 pkt 4 i art. 51 Prawa budowlanego opowiedział się też Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 19 czerwca 2015 r. sygn. akt II SA/Gl 1501/14. W sprawie tej przesądzono, że choć zrealizowanie ścianki działowej z otworem drzwiowym nie wymagało pozwolenia na budowę, ani też zgłoszenia, jednakże - 4 -
5 naruszony został przepis 68 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690 ze zm.), a także spowodowano istnienie niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia ludzi. W ten kierunek orzeczniczy wpisuje się przywołane w drugiej części uzasadnienia niniejszego wniosku postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 lutego 2010 r. sygn. akt II OW 27/09 akceptowane w innych judykatach tego Sądu, np. w wyroku z dnia 20 maja 2011 r. sygn. akt II OSK 911/10 i powołanych w jego uzasadnieniu orzeczeniach. Na marginesie dotychczasowych rozważań odnotowania wymaga fakt, że podobne wątpliwości interpretacyjne wedle wiedzy Rzecznika Praw Obywatelskich nie pojawiły się nigdy na gruncie art. 66 ust. 1 Prawa budowlanego, który to przepis stanowi podstawę do nałożenia przez organ nadzoru budowlanego obowiązku usunięcia wykrytych - w toku użytkowania obiektu budowlanego - nieprawidłowości, w przypadku stwierdzenia wystąpienia którejś z czterech niepożądanych sytuacji, enumeratywnie w tym przepisie wskazanych. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 22 stycznia 1998 r. sygn. akt IV SA 357/96 stanął na stanowisku, że art. 66 Prawa budowlanego upoważnia organy nadzoru budowlanego, w przypadku spełnienia zawartych w nim przesłanek, do interwencji również w stosunku do obiektów, których budowa nie wymagała uzyskania pozwolenia na budowę, bowiem celem tego przepisu jest zapewnienie bezpiecznego użytkowania wszystkich obiektów budowlanych, a nie tylko tych, których wzniesienie wymagało uzyskania pozwolenia na budowę. Pogląd ten zaaprobował m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 1 kwietnia 2004 r. sygn. akt IV SA 4190/02, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 24 marca 2009 r. sygn. akt II SA/Po 917/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 9 kwietnia 2015 r. sygn. akt II SA/Wr 884/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 9 września 2011 r. sygn. akt II SA/Łd 1407/10. Ten ostatni stwierdził w uzasadnieniu wyroku, że jakkolwiek w rozpoznawanej sprawie faktem pozostaje, że sporne ogrodzenie nie podlegało obowiązkowi zgłoszenia, stanowi ono obiekt budowlany (względnie urządzenie budowlane będące elementem obiektu budowlanego), zatem na jego właścicielu lub zarządcy spoczywają obowiązki, określone w art. 61 i następnych Prawa budowlanego, co dotyczy również stanu technicznego takiego obiektu
6 Sąd ustalił, że skoro sporne ogrodzenie otwierając się na zewnątrz działki narusza przepis 42 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, to sprawa podlega ocenie przez pryzmat art. 66 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego. II. Rzecznik Praw Obywatelskich skłania się do aprobaty tej linii orzeczniczej, która opowiada się za dopuszczalnością zastosowania art. 50 ust. 1 pkt 2, art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine oraz art. 51 ust. 7 w zw. z art. 50 ust. 1 pkt 2, a także art. 51 ust. 7 w zw. z art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine Prawa budowlanego do robót budowlanych i obiektów budowlanych, których realizacja nie jest objęta reglamentacją prawnobudowlaną. W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich za prawidłowością takiego stanowiska przemawia zarówno literalna, jak i systemowa oraz celowościowa wykładnia przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Zgodnie z art. 81 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego, do podstawowych obowiązków organów nadzoru budowlanego należy nadzór i kontrola nad przestrzeganiem przepisów prawa budowlanego, a w szczególności: a) zgodności zagospodarowania terenu z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego oraz wymaganiami ochrony środowiska, b) warunków bezpieczeństwa ludzi i mienia w rozwiązaniach przyjętych w projektach budowlanych, przy wykonywaniu robót budowlanych oraz utrzymywaniu obiektów budowlanych, c) zgodności rozwiązań architektoniczno-budowlanych z przepisami techniczno-budowlanymi oraz zasadami wiedzy technicznej, d) właściwego wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, e) stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych wyrobów zgodnie z art. 10. Z powyższego wynika, że nadzór i kontrola nad przestrzeganiem przepisów prawa budowlanego nie ogranicza się tylko do warunków i rozwiązań przyjętych w projektach budowlanych, a obejmuje szeroko rozumianą zgodność z normami prawa, w tym Prawa budowlanego, wymogami ochrony środowiska, rozwiązaniami architektoniczno-budowlanymi i przepisami technicznobudowlanymi. Szczegółowe zadania i kompetencje powiatowego organu nadzoru budowlanego jako organu pierwszej instancji wskazuje przepis art. 83 ust. 1 Prawa budowlanego. Wynika z niego, że do właściwości tego organu należą, m.in., zadania wynikające z przepisów art ustawy. Na potrzeby niniejszego wniosku analizy wymaga sformułowanie użyte w art. 50 ust. 1 Prawa budowlanego w przypadkach innych - 6 -
7 niż określone w art. 48 ust. 1 lub art. 49b ust. 1. Otóż, skoro hipotezą art. 48 ust. 1 i art. 49b ust. 1 objęte są obiekty lub ich części będące w budowie albo wybudowane 1) bez wymaganego pozwolenia na budowę albo 2) bez wymaganego zgłoszenia dotyczącego budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b i 19a, albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia, to nasuwa się spostrzeżenie, że hipotezą art. 50 ust. 1 objęte są wszystkie inne przypadki obiektów budowlanych, do których zastosowania nie znajdzie ani art. 48 ust. 1 ani art. 49b ust. 1. Będą do nich należeć nie tylko obiekty wykonywane bez wymaganego pozwolenia na budowę, czy zgłoszenia, ale także - verba legis roboty budowlane inne niż te, o których mowa w art. 48 ust. 1 i art. 49b ust. 1, a zatem budowa, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego (zob. art. 3 pkt 7 Prawa budowlanego), nawet jeżeli wymagają pozwolenia na budowę albo zgłoszenia. Brak jest regulacji, która choćby już tylko w sposób dorozumiany wyłączała zastosowanie art. 50 ust. 1 Prawa budowlanego, a co za tym idzie skorelowanych z nim przepisów w stosunku do obiektów, co do których nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę lub zgłoszenie. Gdyby tak było, poza kompetencjami organów nadzoru budowlanego pozostawałaby szeroka działalność inwestycyjna mogąca nie tylko wywoływać zagrożenia, o których mowa w art. 50 ust. 1 pkt 2, ale przede wszystkim naruszać obiektywny porządek prawny (art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine), regulowany w tej materii zasadniczo przepisami prawa publicznego. Zwolennicy poglądu negującego dopuszczalność stosowania art. 50 ust. 1 pkt 2 i art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine Prawa budowlanego do robót budowlanych i obiektów budowlanych, których realizacja nie jest objęta reglamentacją prawnobudowlaną zdają się nie dostrzegać, że także te obiekty i roboty budowlane są przedmiotem normowania w przepisach Prawa budowlanego. Zarówno przepis art. 1 Prawa budowlanego określający przedmiot regulacji tej ustawy, ani żaden inny jej przepis, nie wyłączają spod jej działania przywołanej kategorii obiektów i robót budowlanych tylko z tego powodu, że ich realizacja nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę lub też nie jest objęta obowiązkiem zgłoszenia. W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, gdyby taka właśnie miała być wola ustawodawcy, kategoria tych obiektów i robót budowlanych nie mieściłaby się w ogóle w przedmiocie normowania Prawa budowlanego
8 Stosownie do art. 28 ust. 1 Prawa budowlanego roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art Jeżeli nie jest wymagane pozwolenie na budowę, ani zgłoszenie, wówczas inwestor może rozpocząć roboty budowlane bez jakiejkolwiek zgody i akceptacji organów administracji architektoniczno-budowlanej, co nie oznacza, że prowadzone przez niego roboty budowlane nie będą mogły stać się przedmiotem zainteresowania organów nadzoru budowlanego w ramach przysługujących im kompetencji. Kategorie obiektów i robót budowlanych niewymagających uzyskania akceptacji organów administracji architektoniczno-budowlanej tworzą zamknięty katalog. W tych przypadkach ustawodawca zrezygnował z wszelkich form reglamentacji administracyjnoprawnej działalności inwestycyjnej, niemniej jednak nie może być ona podejmowana w sposób dowolny - każde zamierzenie budowlane musi być zgodne z przepisami (art. 4 Prawa budowlanego). W doktrynie podnosi się, że realizacja prawa zabudowy bez ingerencji organów administracji publicznej wymaga od inwestora, aby swoje zamiary inwestycyjne realizował na gruncie, mając prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane (art. 3 pkt 11) oraz żeby odbywało się zgodnie z przepisami prawa (nie tylko budowlanego). W przeciwnym razie inwestor musi się liczyć z możliwością ingerencji organów nadzoru budowlanego (zob. A. Gliniecki (red.), Prawo budowlane. Komentarz, Warszawa 2012 r., Wyd. Lexis Nexis, s. 274). Reglamentacją prawnobudowlaną przez ustawę - Prawo budowlane nie jest objęta budowa m.in. wiat, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 2c, altan działkowych i obiektów gospodarczych, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 4, wiat przystankowych i peronowych, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 5, wolno stojących kabin telefonicznych, szaf i słupków telekomunikacyjnych, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 7, parkometrów z własnym zasilaniem, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 8, pochylni przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 18, budowa obiektów małej architektury, z zastrzeżeniem art. 30 ust. 1 pkt 4, ogrodzeń, z zastrzeżeniem art. 30 ust. 1 pkt 3, obiektów przeznaczonych do czasowego użytkowania w trakcie realizacji robót budowlanych, położonych na terenie budowy, oraz ustawianie barakowozów używanych przy wykonywaniu robót budowlanych, badaniach geologicznych i pomiarach geodezyjnych, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 24, tymczasowych obiektów - 8 -
9 budowlanych stanowiących wyłącznie eksponaty wystawowe, niepełniących jakichkolwiek funkcji użytkowych, usytuowanych na terenach przeznaczonych na ten cel, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 25, instalacji elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych i telekomunikacyjnych wewnątrz budynku, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 27. Pozwolenia na budowę ani zgłoszenia nie wymaga też m.in. wykonywanie robót budowlanych polegających na: wykonywaniu remontu obiektu budowlanego, którego budowa nie wymagała uzyskania pozwolenia na budowę (art. 30 ust. 1 pkt 2a), remoncie lub przebudowie urządzeń budowlanych (art. 29 ust. 2 pkt 1c), docieplaniu budynków o wysokości poniżej 12 m (art. 29 ust. 2 pkt 4 i art. 30 ust. 1 pkt 2c). Mimo że ustawodawca postanowił pewne formy aktywności budowlanej zwolnić z obowiązku ich akceptacji przez organy administracji architektoniczno-budowlanej, wychodząc ze słusznego założenia - w myśl zasady de minimis non curat praetor - o braku konieczności poddawania reglamentacji prawnej stosunkowo niewielkiej i nieingerencyjnej działalności inwestycyjnej, nie oznacza to, że wskazane kategorie obiektów i robót budowlanych nie muszą spełniać wymagań określonych czy to w Prawie budowlanym, w szczególności tych, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2, czy to w przepisach wykonawczych, zwłaszcza w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 1422; dalej: rozporządzenie), ale także innych przepisach techniczno-budowlanych, które zazwyczaj regulowane są aktami prawnymi w randze rozporządzenia. Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy Prawo budowlane, projektowanie i budowa obiektów budowlanych (od 1 stycznia 2016 r. w odniesieniu nie tylko do całości, ale i poszczególnych części), wraz ze związanymi z nimi urządzeniami budowlanymi musi odbywać się w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, z uwzględnieniem i poszanowaniem szeregu wymogów wyszczególnionych w tym przepisie. Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać poszczególne rodzaje obiektów budowlanych i ich usytuowanie określają głównie akty wykonawcze wydane na podstawie delegacji z art. 7 ust. 2 Prawa budowlanego, w tym np. rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, stwierdzające w przepisie 1, że ustala ono warunki techniczne, jakim powinny - 9 -
10 odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy - Prawo budowlane. Zgodnie zaś z art. 5 ust. 2 Prawa budowlanego, obiekt budowlany należy użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej, w szczególności w zakresie związanym z wymaganiami, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1-7. Z powyższych przepisów wynika, że ogólne wymagania określone w art. 5 i 6 ustawy - Prawo budowlane, rozwinięte w przepisach szczegółowych poszczególnych ustaw, jak i rozporządzeń wykonawczych, muszą spełniać wszystkie obiekty budowlane, zarówno na etapie projektowania, budowy i użytkowania. Analiza rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie prowadzi do wniosku, że jego postanowienia odnoszą się także wprost do obiektów budowlanych i robót nieobjętych reglamentacją prawnobudowlaną (np , 70 i n., 113 i n., 122 i n., 132 i n.). W kontekście powyższych uwag należy mieć na względzie, m.in., że budowa obiektu budowlanego nie wymagającego ani pozwolenia na budowę ani zgłoszenia nie może nie respektować ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jeżeli takie przedsięwzięcie narusza ustalenia aktu planistycznego, to w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, także jest innym przypadkiem samowoli budowlanej polegającym na realizacji obiektu niezgodnie z przepisami, a zatem wypełnia dyspozycję art. 50 ust. 1 pkt 4 Prawa budowlanego. Potwierdzeniem trafności tej tezy może być postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 lutego 2010 r. sygn. akt II OW 27/09, w którym stwierdzono, że organ nadzoru budowlanego jest właściwy do likwidacji samowoli budowlanej polegającej na budowie obiektu budowlanego wbrew ustaleniom obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego również wówczas, gdy budowa taka nie musiała być poprzedzona uzyskaniem pozwolenia na budowę lub zgłoszeniem; odpowiednie zastosowanie znajduje, między innymi, przepis art. 51 ust. 1 pkt 1 w zw. z ust. 7 Prawa budowlanego
11 Korelatem przywołanych regulacji materialnoprawnych są kompetencje organów nadzoru budowlanego do prowadzenia kontroli i wszczynania postępowań jurysdykcyjnych - nie tylko na etapie użytkowania obiektu budowlanego (art. 66 Prawa budowlanego) - a w rezultacie ustalenie, czy wykonywanie (wykonanie) robót budowlanych nie odbywa się w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska (art. 50 ust. 1 pkt 2 także w zw. z art. 51 ust. 7 Prawa budowlanego), lub z naruszeniem prawa (art. 50 ust. 1 pkt 4 in fine w zw. z art. 71 ust. 1 Prawa budowlanego). Z tych wszystkich względów, w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, brak jest na gruncie przepisów Prawa budowlanego podstaw do przyjęcia, że organ nadzoru budowlanego może umorzyć postępowanie dotyczące np. stanu technicznego obiektu lub urządzenia budowlanego czy nieprawidłowego ich wykonania, zgodności robót budowlanych z prawem, w tym przepisami techniczno-budowlanymi, z powołaniem na jego bezprzedmiotowość, tylko na tej podstawie, że organ administracji architektonicznobudowlanej nie ma kompetencji do wydawania rozstrzygnięć (czy to w formie decyzji - pozwolenia na budowę, czy w formie dorozumianej - niezgłoszenia sprzeciwu) na etapie poprzedzającym realizację danego obiektu lub urządzenia budowlanego czy wykonania prac budowlanych (tak m.in. zdanie odrębne sędziego WSA Jacka Bursy do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 27 września 2013 r. sygn. akt II SA/Kr 669/13). Mając na względzie, że prawidłowe i jednolite rozumienie przepisów prawnych powołanych w petitum wniosku jest konieczne dla zapewnienia właściwego poziomu ochrony nie tylko inwestorów, ale również osób, na których prawa dana inwestycja oddziałuje, a do tego stosowanie tych przepisów wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych, w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego, niniejszy wniosek należy uznać za konieczny. Dlatego też wnoszę jak na wstępie. Podpis na oryginale W załączeniu: sześć odpisów wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich
Wniosek. Rzecznika Praw Obywatelskich
R ZE C ZN IK PRAW OBYWATEL SKICH Adam Bodnar Warszawa, 4.11.15 IV.7006.31.2014.JP Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie Izba Ogólnoadministracyjna ul. Boduena 3/5 00-011 Warszawa Wniosek Rzecznika Praw
OSTATNIE NOWELIZACJE USTAWY PRAWO BUDOWLANE
Przepisy obowiązujące, tekst jednolity (Dz.U.2016.290 t.j. z dnia 2016-03- 08) Przepisy wprowadzone na podstawie ustawy z dnia 20.02.2015 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw
Pismo procesowe. w sprawie o sygn. akt K 47/14 wyjaśniam, że zmiana art. 14 ustawy o bezpieczeństwie
R ZE C ZN IK PRAW OBYWATEL SKICH Warszawa, dnia 29 marca 2016 r. II.511.994.2014.KŁS Trybunał Konstytucyjny Warszawa sygn. akt K 47/14 Pismo procesowe W odpowiedzi na pismo Trybunału Konstytucyjnego z
Wniosek. Rzecznika Praw Obywatelskich
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich Irena LIPOWICZ RPO-656907-V/10/TS 00-090 Warszawa Tel. centr. 22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53 Naczelny Sąd Administracyjny Izba Ogólnoadministracyjna
CO ZMIENIŁO SIĘ W USTAWIE PRAWO BUDOWLANE OD 2017?
CO ZMIENIŁO SIĘ W USTAWIE PRAWO BUDOWLANE OD 2017? U S T A W A z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców W ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo
UCHWAŁA. SSN Maria Szulc (przewodniczący) SSN Iwona Koper SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca) Protokolant Katarzyna Bartczak
Sygn. akt III CZP 101/14 UCHWAŁA Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 5 grudnia 2014 r. SSN Maria Szulc (przewodniczący) SSN Iwona Koper SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca) Protokolant Katarzyna Bartczak
Zmiana niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców. USTAWA. z dnia 16 grudnia 2016 r.
Zmiana niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców. Dz.U.2016.2255 z dnia 2016.12.30 Wersja od: 30 grudnia 2016 r. USTAWA z dnia 16 grudnia 2016 r. - w y c i ą g - o zmianie niektórych
POWIATOWY INSPEKTOR NADZORU BUDOWLANEGO dla m. sł. Warszawy Warszawa, dnia 15.01. 2012 POSTANOWIENIE NR 151/12
POWIATOWY INSPEKTOR NADZORU BUDOWLANEGO dla m. sł. Warszawy Warszawa, dnia 15.01. 2012 POSTANOWIENIE NR 151/12 Na podstawie art. 50 ust. 1 pkt 1 i ust. 3, art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 -Prawo
w Warszawie Sąd Najwyższy RP Skarżący: Fundacja [...] SKARGA na postanowienie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego RP
Zał.II.3 Z., dnia 23 września 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie za pośrednictwem Sąd Najwyższy RP Skarżący: Fundacja [...] Strona skarżona: Sąd Najwyższy Rzeczypospolitej Polskiej Pierwszy
W sprawie zagadnienia, czy przez instalacje wewnątrz budynku, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 27 ustawy Prawo budowlane (w brzmieniu, który zacznie obowiązywać od dnia 28 czerwca 2015 r.), należy rozumieć
Wniosek. Rzecznika Praw Obywatelskich. r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz ze
Naczelny Sąd Administracyjny Izba Ogólnoadministracyjna Wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich Na podstawie art. 264 2 w związku z art. 15 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu
Procedury poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych
Procedury poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych Data wprowadzenia: 28.03.2018 r. Zasadą jest, iż roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę 1),
Zmiany w Prawie budowlanym wprowadzone od 1 stycznia 2017 roku
Zmiany w Prawie budowlanym wprowadzone od 1 stycznia 2017 roku Wg ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz.U.2016.2255 z dnia 2016.12.30).
NOWELIZACJA PRZEPISÓW BUDOWLANYCH
NOWELIZACJA PRZEPISÓW BUDOWLANYCH Jarnołtówek, 2016-01-21 Justyna Ciszak Naczelnik Wydziału Orzecznictwa Administracyjnego Wojewódzkiego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Opolu Ustawa z 20 lutego 2015
Wniosek. Rzecznika Praw Obywatelskich. Na podstawie art w związku z art pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich RPO-649552-IV-10/ST 00-090 Warszawa Tel. centr. 0-22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 0-22 827 64 53 Naczelny Sąd Administracyjny Izba Ogólnoadministracyjna
Wniosek. Rzecznika Praw Obywatelskich
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich RPO-725990-V/13/JG 00-090 Warszawa Tel. centr. 22 55 1 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53 Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie Izba Finansowa
ZGŁOSZENIE ROZBIÓRKI BUDYNKÓW I BUDOWLI
AB6743 2013 (nr rejestru organu właściwego do wydania pozwolenia) Koło, dnia Starostwo Powiatowe w Kole Wydział Architektury i Budownictwa ul Sienkiewicza 21/23 62-600 Koło ROZBIÓRKI BUDYNKÓW I BUDOWLI
Zgłoszenie zamiaru budowy/rozbiórki
Zgłoszenie zamiaru budowy/rozbiórki Informacje ogólne Roboty budowlane Za roboty budowlane uważa się budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.
DZIENNIK URZĘDOWY. Lublin, dnia 18 maja 2012 r. Poz. 1704
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Lublin, dnia 18 maja 2012 r. Poz. 1704 WOJEWODA LUBELSKI NK-II.4131.161.2012 Rozstrzygnięcie nadzorcze Lublin, 2012-05-07 stwierdzające nieważność uchwały Nr XVI/86/12
Gmina Żabia Wola, ul. Główna 3, Żabia Wola, adres do doręczeń: Urząd Gminy Żabia Wola ul. Główna 3, , Żabia Wola
Żabia Wola, dnia 7 lipca 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, ul. Jasna 2/4 00 013 Warszawa za pośrednictwem Sejmiku Województwa Mazowieckiego Plac Bankowy 3/5 00 142 Warszawa Skarżący:
Pani Teresa Piotrowska. Minister Spraw Wewnętrznych
RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH Irena Lipowicz Warszawa, 31 V.511.605.2014.TS Pani Teresa Piotrowska Minister Spraw Wewnętrznych Wpłynęło do mnie pismo obywatela, w którym kwestionuje konstytucyjność 8 ust.
Węzłowe zagadnienia administracyjnoprawne planowania i zagospodarowania przestrzennego
JERZY STELMASIAK Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin Węzłowe zagadnienia administracyjnoprawne planowania i zagospodarowania przestrzennego 1. Wejście w życie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o
Warszawa, 11/03/2019 Adam Bodnar
R ZE C ZN IK PRAW OBYWATEL SKICH Warszawa, 11/03/2019 Adam Bodnar VII.510.29.2019.AG Trybunał Konstytucyjny w Warszawie sygn. akt K 2/19 Działając na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1987
Skarżący : Rzecznik Praw Obywatelskich Organ : Rada m. st. Warszawy. Skarga kasacyjna
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich RPO-623243-X/09/TS 00-090 Warszawa Tel. centr. 0-22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 0-22 827 64 53 Warszawa, lipca 2010 r. Naczelny Sąd Administracyjny
IF-II Lublin, dnia 6 czerwca 2018 r.
WOJEWODA LUBELSKI IF-II.4131.19.2018 Lublin, dnia 6 czerwca 2018 r. Rozstrzygnięcie nadzorcze stwierdzające nieważność uchwały Nr XLIII/328/18 Rady Miejskiej w Kazimierzu Dolnym z dnia 26 kwietnia 2018
Warszawa, 22 października 2013 r.
Warszawa, 22 października 2013 r. Przepisy regulujące proces budowlany Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.). Rozporządzenia wydane na podstawie
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Warszawie Wydział Ochrony Gruntów Leśnych
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Warszawie Wydział Ochrony Gruntów Leśnych Przepisy ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych w kontekście zmian użytków gruntowych w operacie
Warszawa, dnia 21 października 2015 r. Poz ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE NR LEX-I BŁ WOJEWODY MAZOWIECKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 21 października 2015 r. Poz. 8425 ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE NR LEX-I.4131.209.2015.BŁ WOJEWODY MAZOWIECKIEGO z dnia 19 października 2015 r. Na
POSTANOWIENIE. SSN Piotr Prusinowski
Sygn. akt I UK 89/18 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 20 marca 2019 r. SSN Piotr Prusinowski w sprawie z odwołania P. C. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł. o ustalenie
POSTANOWIENIE. Sygn. akt II UZ 44/11. Dnia 15 grudnia 2011 r. Sąd Najwyższy w składzie :
Sygn. akt II UZ 44/11 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 15 grudnia 2011 r. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (przewodniczący) SSN Małgorzata Gersdorf (sprawozdawca) SSN Zbigniew Hajn w sprawie
ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE
WOJEWODA MAZOWIECKI LEX-I.4131.290.2015.MS1 Warszawa, 22 grudnia 2015 r. ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r. poz.
III.CHARAKTERYSTYCZNE PARAMETRY TECHNICZNE INWESTYCJI: 1. Wymiary projektowanego obiektu: mieszkalny gosp./garaż handl./usł.
, dnia... WNIOSKODAWCA PEŁNOMOCNIK lub ADRES DO KORESPONDENCJI (Imię i nazwisko, adres wnioskodawcy, telefon lub nazwa jednostki organizacyjnej, NIP, siedziba) (Imię i nazwisko, adres, telefon lub nazwa
Warszawa, dnia 10 czerwca 2010 r.
BAS-WAL-923/10 Warszawa, dnia 10 czerwca 2010 r. Opinia prawna w sprawie konsekwencji braku przepisów prawnych w Prawie budowlanym, regulujących lokalizację i budowę farm wiatrowych I. Teza opinii Brak
TEZY. 1. Wykonanie robót budowlanych polegających na instalacji stacji bazowej telefonii komórkowej wymaga wydania decyzji o pozwoleniu na budowę.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego Sygnatura OSK 1566/04 Data wydania 2005-05-16 Skład orzekający Gliniecki Andrzej Mzyk Eugeniusz Żak Anna /sprawozdawca/ Akty prawne powołane w orzeczeniu Dz.U. 2000
ZARZĄDZENIE Nr 1349/2015 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia 02.06.2015 r.
ZARZĄDZENIE Nr 1349/2015 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia 02.06.2015 r. w sprawie nieuwzględnienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa zarządzeniem Nr 739/2009 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 7 kwietnia
POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Myszka
Sygn. akt I UK 410/11 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 22 marca 2012 r. SSN Zbigniew Myszka w sprawie z odwołania Międzynarodowych Targów Katowickich Spółki z o. o. w Katowicach przeciwko
Opinia do ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 849)
Warszawa, dnia 22 kwietnia 2010 r. Opinia do ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 849) I. Cel i przedmiot ustawy Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010
Pan Michał Boni Minister Administracji i Cyfryzacji WARSZAWA
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich RPO-638794-XVIII/10/GK 00-090 Warszawa Tel. centr. 22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53 Pan Michał Boni Minister Administracji i Cyfryzacji
ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE
WOJEWODA ŁÓDZKI PNIK-I.4131.552.2018 Łódź, 26 lipca 2018 r. Rada Gminy Bełchatów ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE Na podstawie art. 86 i art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sygn. akt II OSK 473/08 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 2 kwietnia 2009 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewod niczący: sędzia NSA Wojciech Chróścielewski Sędziowie { sędzia
UCHWAŁA. Protokolant Katarzyna Bartczak
Sygn. akt III CZP 76/14 UCHWAŁA Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 5 listopada 2014 r. SSN Anna Kozłowska (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Jan Górowski SSN Marian Kocon Protokolant Katarzyna Bartczak w sprawie
Sz. P. Leszek Świętochowski Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych ul. Inflancka 4 00-189 Warszawa. Szanowny Panie Prezesie
B IURO R ZE C ZN IKA PRAW O B YWATE LSKICH Warszawa, dnia 13 sierpnia 2015 r. Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk IV.7005.23.2014.JP Sz. P. Leszek Świętochowski Prezes Agencji Nieruchomości
Pan Andrzej Halicki Minister Administracji i Cyfryzacji Warszawa. Szanowny Panie Ministrze
R ZE C ZN IK PRAW OBYWATEL SKICH Warszawa, dnia 1 września 2015 r. IV.7000.217.2014.JP Pan Andrzej Halicki Minister Administracji i Cyfryzacji Warszawa Szanowny Panie Ministrze Rzecznik Praw Obywatelskich
Naliczanie odsetek i egzekucja.
Naliczanie odsetek i egzekucja. Jak postępować w przypadku zaległości z tytułu opłaty planistycznej, a jak w przypadku opłaty adiacenckiej? W jakiej wysokości naliczać odsetki - moim zdaniem wg Ordynacji
UCHWAŁA. Sygn. akt III CZP 34/12. Dnia 18 lipca 2012 r. Sąd Najwyższy w składzie :
Sygn. akt III CZP 34/12 UCHWAŁA Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 18 lipca 2012 r. SSN Jacek Gudowski (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Dariusz Dończyk SSN Krzysztof Pietrzykowski w sprawie z wniosku S.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie ul. Marii Curie Skłodowskiej Lublin
Koczergi, dnia 16 kwietnia 2018 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie ul. Marii Curie Skłodowskiej 40 20 029 Lublin Skarżący: Stowarzyszenie Nad Piwonią Koczergi 53 A 21-200 Parczew Organ administracji:
Lublin, dnia 28 marca 2013 r. Poz. 1666
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Lublin, dnia 28 marca 2013 r. Poz. 1666 WOJEWODA LUBELSKI Rozstrzygnięcie nadzorcze Nr PN-II.4131.114.2013 Wojewody Lubelskiego z dnia 27 marca 2013 r. stwierdzające
Wyrok z dnia 21 maja 2002 r. III RN 77/01
Wyrok z dnia 21 maja 2002 r. III RN 77/01 Organ prowadzący postępowanie w sprawie wydania pozwolenia budowlanego, stwierdzający, że decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu nie jest zgodna
Warszawa, dnia 8 lipca 2010 r. Sygn. akt SK 8/09. Trybunał Konstytucyjny
Warszawa, dnia 8 lipca 2010 r. Sygn. akt SK 8/09 Trybunał Konstytucyjny W odpowiedzi na pismo Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2010 r., na podstawie art. 34 ust. 1 w związku z art. 27 pkt 2
INFORMACJA PRAWNA DOTYCZĄCA PROBLEMU OKREŚLANIA TERMINU DO WNOSZENIA OPŁATY ZA LEGALIZACJĘ SAMOWOLI BUDOWLANEJ ORAZ JEJ ROZKŁADANIA NA RATY
BL 112 Warszawa, dnia 24 stycznia 2014 r. INFORMACJA PRAWNA DOTYCZĄCA PROBLEMU OKREŚLANIA TERMINU DO WNOSZENIA OPŁATY ZA LEGALIZACJĘ SAMOWOLI BUDOWLANEJ ORAZ JEJ ROZKŁADANIA NA RATY I. Obowiązujący stan
SPIS TREŚCI do książki pt. Komentarz do ustawy Prawo budowlane Autor Bolesław Kurzępa
SPIS TREŚCI do książki pt. Komentarz do ustawy Prawo budowlane Autor Bolesław Kurzępa Słowo wstępne... 11 Wykaz skrótów... 12 Rozdział 1. Przepisy ogólne... 13 Art. 1. Zakres przedmiotowy... 13 Orzecznictwo...
/V\X/ Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów (...), rada gminy uchwala:
RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH Warszawa, H'b. IV.7210.69.2014.DZ Pani Elżbieta Bieńkowska Wicepremier Minister Infrastruktury* i Rozwoju /V\X/ /y^c-irt Na tle spraw badanych w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich
WYROK. TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO z dnia 11 maja 1999 r. Sygn. P. 9/98
Kancelaria Sejmu s. 1/1 Dz.U. 1999 Nr 44 poz. 434 WYROK TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO z dnia 11 maja 1999 r. Sygn. P. 9/98 Trybunał Konstytucyjny w składzie: Zdzisław Czeszejko-Sochacki przewodniczący Jadwiga
Nowelizacja Prawa Budowlanego w świetle projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców.
Nowelizacja Prawa Budowlanego w świetle projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców. FILIP WASILEWSKI Wstęp Z dniem 1 stycznia 2017 r. ma wejść kolejna
Temat: Rola geodety w procesie realizacji obiektu budowlanego i przyjęcia go do użytkowania
Temat: Rola geodety w procesie realizacji obiektu budowlanego i przyjęcia go do użytkowania Autorzy: mgr inż. Małgorzata Boryczko mgr Przemysław Ziębacz Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Krakowie
USTAWA z dnia 10 maja 2007 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw 1)
Kancelaria Sejmu s. 1/5 USTAWA z dnia 10 maja 2007 r. Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2007 r. Nr 99, poz. 665. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia
Wyrok z dnia 3 października 2002 r. III RN 160/01
Wyrok z dnia 3 października 2002 r. III RN 160/01 W zakresie zabudowy jednorodzinnej bliźniaczej przewidzianej bez zdefiniowania w planie zagospodarowania przestrzennego, mieści się także budynek mieszkalny
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
.. Pieczęć organu kierującego wystąpienie pokontrolne Znak: WINB-WIK.7730.4.2015 Kielce, dnia 2015.12. Pan Jerzy Suliga Starosta Włoszczowski WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Kontrolę w Starostwie Powiatowym we
Prawo budowlane po 28 czerwca 2015 r. Wybrane zagadnienia.
M A Ł O P O L S K A O K R Ę G O WA I Z B A A R C H I T E K T Ó W R P O K R Ę G O WA R A D A I Z B Y Prawo budowlane po 28 czerwca 2015 r. Wybrane zagadnienia. 1. Projekt. Oświadczenia gestorów; art. 34
POSTANOWIENIE. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
Sygn. akt I UK 367/11 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 9 marca 2012 r. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec w sprawie z odwołania C. S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o emeryturę,
Przegląd orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego
Przegląd orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego Warunki legalizacji samowoli budowlanej Rozbieżności w orzecznictwie sądowoadministracyjnym wywołała kwestia, które przepisy o planowaniu przestrzennym
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
.. Pieczęć organu kierującego wystąpienie pokontrolne Znak: WINB-WIK.7730.1.2015 Kielce, dnia 2016.02. Pan Jerzy Kolarz Starosta Buski WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Kontrolę w Starostwie Powiatowym w Busku -
Warszawa, dnia 3 sierpnia 2015 r. Poz ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE NR LEX-I JF WOJEWODY MAZOWIECKIEGO. z dnia 30 lipca 2015 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 3 sierpnia 2015 r. Poz. 6823 ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE NR LEX-I.4131.159.2015.JF WOJEWODY MAZOWIECKIEGO z dnia 30 lipca 2015 r. Na podstawie art.
ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE. Działając na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U r. poz. 446 ze zm.
WOJEWODA DOLNOŚLĄSKI NR NK-N.4131.112.3.2017.MC2 Wrocław, 19 kwietnia 2017 r. ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE Działając na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U.
UCHWAŁA. SSN Jacek Gudowski (przewodniczący) SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca) SSN Karol Weitz. Protokolant Katarzyna Bartczak
Sygn. akt III CZP 106/17 UCHWAŁA Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 23 lutego 2018 r. SSN Jacek Gudowski (przewodniczący) SSN Józef Frąckowiak (sprawozdawca) SSN Karol Weitz Protokolant Katarzyna Bartczak
21. Sprawy z zakresu geodezji i kartografii
21. Sprawy z zakresu geodezji i kartografii Wśród spraw z zakresu geodezji i kartografii dominowały sprawy oznaczone podsymbolem 6120, dotyczące ewidencji gruntów i budynków. Głównym zagadnieniem, poruszanym
Nadzór a niezależność. Czy adwokatom potrzebna jest trzecia instancja?
Nadzór a niezależność. Czy adwokatom potrzebna jest trzecia instancja? W ostatnim czasie na tle rozbieżności występujących w orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego
Zawiadomienie o wszczęciu postępowania
ŁÓDZKI URZĄD WOJEWÓDZKI W ŁODZI PNIK-I.4131.772.2017 Łódź, 20 września 2017 r. Rada Powiatu w Bełchatowie Zawiadomienie o wszczęciu postępowania Na podstawie art. 79 ust. 5 ustawy z dnia 5 czerwca 1998
ZAGADNIENIE PRAWNE U Z A S A D N I E N I E
1 Sygn. akt III CZP 31/12 ZAGADNIENIE PRAWNE W sprawie z powództwa Firmy B. A. M. S. spółki jawnej z siedzibą w G. przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie Wielkopolskiemu o zapłatę na skutek apelacji powódki
POSTANOWIENIE. SSN Anna Kozłowska (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca) SSN Wojciech Katner
Sygn. akt IV CSK 206/15 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 20 stycznia 2016 r. SSN Anna Kozłowska (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca) SSN Wojciech Katner w sprawie z wniosku
ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE
WOJEWODA MAZOWIECKI LEX-I.4131.281.2015.RM Warszawa, 22 grudnia 2015 r. ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r. poz.
Pytanie 1: Jaki organ pełni funkcję nadzoru nad uchwałami o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego (regionalna izba obrachunkowa czy wojewoda)?
Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich ul. Ursynowska 22/2, 02-605 Warszawa tel./fax: 22 844 73 55, e-mail: zarzad@sllgo.pl Opinia prawna 1. Jaki organ pełni funkcję nadzoru nad uchwałami
Warszawa, dnia 26 kwietnia 2016 r. Poz ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE NR LEX-I BŁ WOJEWODY MAZOWIECKIEGO. z dnia 19 kwietnia 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 26 kwietnia 2016 r. Poz. 4106 ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE NR LEX-I.4131.63.2016.BŁ WOJEWODY MAZOWIECKIEGO z dnia 19 kwietnia 2016 r. Na podstawie
ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE
WOJEWODA MAZOWIECKI LEX-I.4131.97.2016.BŁ Warszawa, 20 maja 2016 r. ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446)
Reklama na kółkach a podatek od nieruchomości
Anna Chmiel Reklama na kółkach a podatek od nieruchomości Pod pojęciem reklamy zgodnie ze Słownikiem języka polskiego rozumie się rozpowszechnianie informacji o towarach, ich zaletach, wartości, miejscach
Szczecin, dnia 26 stycznia 2016 r. Poz. 469 UCHWAŁA NR I.2.K.2016 KOLEGIUM REGIONALNEJ IZBY OBRACHUNKOWEJ W SZCZECINIE. z dnia 13 stycznia 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO Szczecin, dnia 26 stycznia 2016 r. Poz. 469 UCHWAŁA NR I.2.K.2016 KOLEGIUM REGIONALNEJ IZBY OBRACHUNKOWEJ W SZCZECINIE z dnia 13 stycznia 2016 r. w sprawie
U C H W A Ł A N r V / 72/ 1 5. z d n i a 3 0 c z e r w c a r o k u
U C H W A Ł A N r V / 72/ 1 5 R a d y G m i n y K o ś c i e r z y n a z d n i a 3 0 c z e r w c a 2 0 1 5 r o k u w sprawie: rozpatrzenia wezwania do usunięcia naruszenia prawa złożonego przez Panią (
Rzeszów, dnia 29 czerwca 2018 r. Poz UCHWAŁA NR XLI RADY GMINY W WIELOPOLU SKRZYŃSKIM. z dnia 15 maja 2018 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO Rzeszów, dnia 29 czerwca 2018 r. Poz. 2987 UCHWAŁA NR XLI.280.2018 RADY GMINY W WIELOPOLU SKRZYŃSKIM z dnia 15 maja 2018 r. w sprawie uchwalenia regulaminu
SKUTKI PRAWNE UCHWALENIA PLANU MIEJSCOWEGO
SKUTKI PRAWNE UCHWALENIA PLANU MIEJSCOWEGO Skutki uchwalenia planu w odniesieniu do mocy obowiązującej poprzedniego planu i wydanych decyzji o warunkach zabudowy Art. 34 ust. 1 u.p.z.p. Wejście w życie
Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Stalowej Woli na rok 2011
ZATWIERDZAM: Stalowa Wola, dnia 31 grudnia 2010 roku Starosta Stalowowolski Robert Fila P R O G R A M D Z I A Ł A N I A Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Stalowej Woli na rok 2011 Część 1
POSTANOWIENIE. SSN Katarzyna Gonera
Sygn. akt I PZ 4/06 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 28 marca 2006 r. SSN Katarzyna Gonera w sprawie z powództwa J. W. przeciwko M. Polska Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością o przywrócenie
4. Sprawy z zakresu wywłaszczeń 4.1. Wywłaszczenie nieruchomości i odszkodowanie, w tym wywłaszczenie gruntów pod autostradę.
4. Sprawy z zakresu wywłaszczeń 4.1. Wywłaszczenie nieruchomości i odszkodowanie, w tym wywłaszczenie gruntów pod autostradę. W ramach spraw wywłaszczeniowych należy przywołać mający precedensowe znaczenie
W Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich zostały przeanalizowane obowiązujące. przepisy normujące zasady porozumiewania się podejrzanego i oskarżonego
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich Irena LIPOWICZ RPO-662364-II-10/ST 00-090 Warszawa Tel. centr. 22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53 Pan Krzysztof Kwiatkowski Minister Sprawiedliwości
2. Oświadczenie o posiadaniu prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. (druk do pobrania).
Zgłoszenie budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego/sieci elektroenergetycznych nn, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, telekomunikacyjnych/stacji transformatorowych Kogo dotyczy Osoby fizyczne/osoby
J(CU. Pan Jacek Cichocki Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH Irena Lipowicz Warszawa, 3 a i. * /< / I.511.4.2014.AJK rp J(CU. Pan Jacek Cichocki Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Kancelaria Prezesa Rady Ministrów i
ZAGADNIENIE PRAWNE U Z A S A D N I E N I E
Sygn. akt III CZP 100/14 ZAGADNIENIE PRAWNE W sprawie ze skargi dłużnika na czynność komornika w sprawie egzekucyjnej o świadczenie pieniężne, prowadzonej przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym
POSTANOWIENIE. SSN Maciej Pacuda
Sygn. akt III SK 23/14 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 3 grudnia 2014 r. SSN Maciej Pacuda w sprawie z powództwa Elektrociepłowni Z. S.A. z siedzibą w Z. przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji
Wniosek. Rzecznika Praw Obywatelskich. Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
R ZE C ZN IK PRAW OBYWATEL SKICH Irena Lipowicz Warszawa, dnia 6 lipca 2015 r. V.711.4.2015.ST Trybunał Konstytucyjny Warszawa Wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji
Podziały nieruchomości spółdzielni mieszkaniowych
Podziały nieruchomości spółdzielni mieszkaniowych USTAWA z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali Art. 5. 1. Jeżeli powierzchnia nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem, w którym wyodrębniono
POSTANOWIENIE. SSN Bohdan Bieniek
Sygn. akt III PK 118/18 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 10 kwietnia 2019 r. SSN Bohdan Bieniek w sprawie z powództwa B. M. T. przeciwko Zespołowi Szkół [ ] w D. [ ] o przywrócenie do pracy,
Wniosek o pozwolenie na budowę /rozbiórkę
Wniosek o pozwolenie na budowę /rozbiórkę Informacje ogólne Pozwolenie na budowę Pozwolenie na budowę jest decyzją administracyjną zezwalającą na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót
Wstęp. Marian Wolanin Sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
Marian Wolanin Sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Zbiór przepisów prawnych Nieruchomości Edycja Sądowa przeznaczony jest dla osób zajmujących się szeroko rozumianą prawną problematyką nieruchomości.
Dz. U. 2000 Nr 16 poz. 214 WYROK. Sygn. P. 10/99
Kancelaria Sejmu s. 1/10 Dz. U. 2000 Nr 16 poz. 214 WYROK z dnia 6 marca 2000 r. Sygn. P. 10/99 Trybunał Konstytucyjny w składzie: Wiesław Johann przewodniczący Zdzisław Czeszejko-Sochacki Lech Garlicki
Wniosek. Rzecznika Praw Obywatelskich. Na podstawie art. 264 2 w związku z art. 15 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich Irena LIPOWICZ RPO-675468-V-ll/ST 00-090 Warszawa Tel. centr. 22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53 Naczelny Sąd Administracyjny Izba Ogólnoadministracyjna
Warszawa 21/01/2019. Adam Bodnar V GH
R ZE C ZN IK PRAW OBYWATEL SKICH Adam Bodnar V.511.427.2017.GH Warszawa 21/01/2019 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu ul. Ratajczaka 10/12 61-815 Poznań za pośrednictwem Rady Miejskiej Zbąszynia
UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia r. w sprawie odmowy uwzględnienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa.
Projekt UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia... 2013 r. w sprawie odmowy uwzględnienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa. Na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY W SPRAWIE WZORÓW: WNIOSKU O POZWOLENIE NA BUDOWĘ, OŚWIADCZENIAO POSIADANYM PRAWIE DO DYSPONOWANIA NIERUCHOMOŚCIĄ NA CELE BUDOWLANE I DECYZJI O POZWOLENIU NA BUDOWĘ
Sprzedaż państwowego lub komunalnego budynku (lokalu) użytkowego bez przetargu
Sprzedaż państwowego lub komunalnego budynku (lokalu) użytkowego bez przetargu Po wiosennym szkoleniu notariuszy Izby Dolnośląskiej wydawało się, że problem sprzedaży przez Skarb Państwa lub gminę lokali
Uchwała 1 z dnia 29 marca 1993 r. Sygn. akt (W. 13/92)
17 Uchwała 1 z dnia 29 marca 1993 r. Sygn. akt (W. 13/92) w sprawie wykładni art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości Trybunał Konstytucyjny
POSTANOWIENIE z dnia 27 maja 2003 r. Sygn. akt K 43/02
45 POSTANOWIENIE z dnia 27 maja 2003 r. Sygn. akt K 43/02 Trybunał Konstytucyjny w składzie: Mirosław Wyrzykowski przewodniczący Wiesław Johann Ewa Łętowska Jadwiga Skórzewska-Łosiak Marian Zdyb sprawozdawca,