Warszawa, 20 lipca 2015 r. DKZU-DKZU JF. Pani Małgorzata Kidawa-Błońska Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Szanowna Pani Marszałek,

Transkrypt

1 DKZU-DKZU JF Warszawa, 20 lipca 2015 r. Pani Małgorzata Kidawa-Błońska Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowna Pani Marszałek, odpowiadając na interpelację 1 Pana Posła Marka Łatasa w sprawie uregulowań prawnych dotyczących pracy nauczyciela w świetle nowej podstawy programowej kształcenia w nauce zawodu, uprzejmie wyjaśniam. Ad.1 i 2. Wymiar pensum dydaktycznego obowiązującego nauczyciela nie zależy od nazwy realizowanego przedmiotu, czy też od umiejscowienia tego przedmiotu w szkolnym planie nauczania, bądź w arkuszu organizacji pracy szkoły. 22-godzinne pensum dydaktyczne obowiązuje nauczycieli praktycznej nauki zawodu, tj. nauczycieli którzy prowadzą zajęcia praktyczne dla uczniów lub kierują odbywaniem przez nich praktyk zawodowych. W odniesieniu do nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe (zasadnicza szkoła zawodowa, technikum, szkoła policealna), a także w placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego, ośrodkach dokształcania i doskonalenia zawodowego, w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela 2 1 Interpelacja nr K7INT33501

2 wyodrębniono dwie grupy stanowisk nauczycielskich, dla których odrębnie określono wymiar tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami (tzw. pensum dydaktyczne): - nauczyciele przedmiotów teoretycznych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych 18 godzin zajęć tygodniowo 3, - nauczyciele praktycznej nauki zawodu we wszystkich typach szkół i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych 22 godziny zajęć tygodniowo 4. Ponadto organy prowadzące szkoły lub placówki zostały upoważnione do określenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, m.in. nauczycieli realizujących w ramach stosunku pracy obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin 5. Warunki i tryb organizowania praktycznej nauki zawodu określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu 6. Zgodnie z tym rozporządzeniem praktyczna nauka zawodu może być realizowana w formie: a) zajęć praktycznych organizowanych w celu opanowania przez uczniów (i młodocianych pracowników) umiejętności zawodowych niezbędnych do podjęcia pracy w danym zawodzie; b) praktyk zawodowych organizowanych w celu zastosowania i pogłębienia zdobytej wiedzy i umiejętności zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy. 7 Zakres wiadomości i umiejętności nabywanych przez uczniów na zajęciach praktycznych i praktykach zawodowych oraz wymiar godzin tych zajęć i praktyk 2 Dz. U. z 2006 r. Nr 67, poz. 974, z późn. zm. 3 art. 42 ust. 3 w tabeli w rubryce: stanowisko - typ (rodzaj) szkoły, w lp. 3 kolumna 2 4 art. 42 ust. 3 w tabeli w rubryce: stanowisko - typ (rodzaj) szkoły, w lp. 5 kolumna 2 5 Karta Nauczyciela art. 42 ust. 7 pkt 3 6 Dz. U. Nr 244, poz ust. 1-3 i 6

3 określa program nauczania dla danego zawodu dopuszczony do użytku w danej szkole przez dyrektora szkoły. Rozdzielenie w ramowym planie nauczania godzin zajęć przeznaczonych na kształcenie zawodowe teoretyczne i kształcenie zawodowe praktyczne nie może stanowić podstawy dla ustalania wymiaru praktycznej nauki zawodu, który musi wynikać z programu nauczania dla danego zawodu dopuszczonego do użytku w danej szkole przez jej dyrektora. Wymiar praktyki zawodowej nie wchodzi przy tym w zakres wymiaru kształcenia zawodowego, jeżeli trwa ona nie dłużej, niż 4 tygodnie. W przypadku praktyk zawodowych realizowanych dłużej niż przez 4 tygodnie, dalsze tygodnie ich trwania dyrektor technikum (szkoły policealnej) przelicza na godziny i organizuje w ramach godzin przeznaczonych na kształcenie zawodowe (jedna godzina zegarowa praktyki zawodowej odpowiada jednej godzinie lekcyjnej). Ad. 3. Od 1 września 2012 r. wdrażane są zmiany w systemie kształcenia zawodowego. Zostały one wprowadzone przez ustawę z dnia 19 sierpnia o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw 8. Zmiany w kształceniu zawodowym objęły w pierwszej kolejności modyfikację klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Modyfikacja klasyfikacji polegała na integrowaniu zawodów i wyodrębnieniu w ich ramach kwalifikacji zawodowych, tak aby odpowiadały oczekiwaniom rynku pracy, a jednocześnie stwarzały możliwości elastycznego uzupełniania wiedzy i umiejętności zawodowych. Ponadto do klasyfikacji zostały wprowadzone zawody, które odpowiadają tendencjom panującym w nowoczesnej gospodarce takie, jak na przykład zawód technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Wyodrębnione w ramach zawodów szkolnych kwalifikacje zawodowe zostały opisane w nowej podstawie programowej kształcenia w zawodach jako efekty 8 Dz. U. Nr 205, poz. 1206

4 uczenia się. Taki sposób formułowania tego dokumentu kładzie nacisk na wyniki procesu nauczania, a nie tylko na sam proces. Nowa podstawa programowa kształcenia w zawodach stanowi jednocześnie standard wymagań egzaminacyjnych dla zewnętrznych egzaminów zawodowych. Nowy sposób kształcenia w zawodzie wymaga nowego podejścia w zakresie egzaminowania. Nowy system stwarza możliwość potwierdzania każdej kwalifikacji wyodrębnionej z zawodu i uzyskania świadectwa potwierdzającego tę kwalifikację. Potwierdzenie wszystkich wyodrębnionych w zawodzie kwalifikacji i ukończenie szkoły danego typu, t. j. uzyskanie określonego poziomu wykształcenia, skutkuje otrzymaniem dyplomu zawodowego i suplementu do dyplomu. Istotna zmiana dotyczy także upraktycznienia egzaminów zawodowych. Egzaminy we wszystkich wyodrębnionych w zawodach kwalifikacjach obejmują wykonanie zadania praktycznego. Ocenie podlega efekt końcowy wyrób, usługa lub dokumentacja, w zależności od zawodu i kwalifikacji. System odrębnego potwierdzania kwalifikacji powstał z myślą zarówno o uczniach szkół młodzieżowych, jak również o osobach dorosłych, zatrudnionych bądź poszukujących pracy, zainteresowanych podnoszeniem kwalifikacji zawodowych lub potwierdzeniem umiejętności i kompetencji nabytych w trybie nieformalnym i pozaformalnym. Zmodyfikowany system egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie stwarza absolwentom szkół prowadzących kształcenie zawodowe możliwość szybkiego zdobywania dodatkowych, poszukiwanych w danym momencie na rynku pracy kwalifikacji. Służy temu nowa forma kształcenia kwalifikacyjny kurs zawodowy, prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej wyodrębnionej w danym zawodzie kwalifikacji. Program nauczania na kwalifikacyjnym kursie zawodowym uwzględnia wszystkie wskazane w podstawie programowej kształcenia w zawodach komponenty właściwe dla danej kwalifikacji. Minimalna liczba godzin kształcenia na kwalifikacyjnym kursie zawodowym jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego

5 określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, przeprowadzanego przez okręgową komisję egzaminacyjną. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie może otrzymać osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie. Efektem zmian wprowadzonych w systemie kształcenia zawodowego jest systematyczny wzrost zainteresowanie kształceniem w technikach i zasadniczych szkołach zawodowych. Wg danych gromadzonych w Systemie Informacji Oświatowej ponad 50% absolwentów gimnazjów decyduje się na kontynuowanie edukacji w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe. Dla przykładu w roku szkolnym 2006/2007 naukę w technikach i zasadniczych szkołach zawodowych rozpoczęło 47,5% absolwentów gimnazjów, natomiast 1 września 2014 r. naukę w tych samych szkołach podjęło 54,6% absolwentów gimnazjów. Zmiany zachodzące na rynku pracy powodują, że kształcenie zawodowe musi podlegać ciągłej aktualizacji. Dlatego też, w odpowiedzi na zapotrzebowanie zgłaszane przez pracodawców, od września 2014 r. do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego wprowadzono trzy nowe zawody: technik urządzeń dźwigowych, technik chłodnictwa i klimatyzacji i mechanik motocyklowy. Od 1 września 2015 r. szkoły będę mogły rozpocząć kształcenie w kolejnych trzech zawodach: technik przemysłu mody, technik lotniskowych służb operacyjnych oraz przetwórca ryb.

6 Rok szkolny 2014/2015 został ogłoszony Rokiem Szkoły Zawodowców. W ramach tego roku podjęto m. in. działania, których celem jest ułatwienie absolwentom gimnazjów i ich rodzicom podjęcia decyzji dotyczących dalszej ścieżki edukacji. Od 1 marca 2015 r., a więc w momencie, kiedy gimnazjaliści przystępują do wyboru szkoły, w której będą chcieli kontynuować naukę, na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej została umieszczona Mapa szkół prowadzących kształcenie zawodowe, uwzględniająca zawody, w których te szkoły kształcą oraz nowe zawody, w których uruchomią kształcenie od 1 września Dzięki tej Mapie uczniowie i ich rodzice uzyskali dostęp do informacji o szkołach prowadzących kształcenie zawodowe w ich najbliższym otoczeniu oraz możliwościach kształcenia w konkretnych zawodach, a tym samym łatwiej im było zaplanować dalszą drogę edukacji i kariery zawodowej. Ponadto na Mapie pracodawcy mogą zgłaszać propozycje miejsc odbywania kształcenia praktycznego w ich firmach. Ścisła współpraca szkół prowadzących kształcenie zawodowe z pracodawcami jest bezwzględnym priorytetem wszystkich działań związanych z podnoszeniem jakości kształcenia zawodowego. Rozwojowi tej współpracy służy Porozumienie, które zostało zawarte pomiędzy Ministrem Edukacji Narodowej, Ministrem Gospodarki, Ministrem Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministrem Skarbu Państwa. Celem tego porozumienia jest zapewnienie spójnych, wzajemnie uzupełniających się działań na rzecz rozwoju kształcenia zawodowego dostosowanego do potrzeb pracodawców, lokalnych rynków pracy oraz nowoczesnej i innowacyjnej gospodarki oraz upowszechnianie i rozwój współpracy szkół i pracodawców w kształceniu zawodowym oraz zwiększenie zaangażowania pracodawców w praktyczną naukę zawodu. Współpracy szkół prowadzących kształcenie zawodowe z pracodawcami służyć będą także działania współfinasowane ze środków europejskich, zaplanowane na lata w ramach Programu Operacyjnego Wiedza-Edukacja- Rozwój oraz Regionalnych Programów Operacyjnych. Na poziomie centralnym działania te obejmą m. in. włączenie pracodawców, w szerszym niż dotychczas

7 zakresie, w przegląd i aktualizację klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego i podstawy programowej kształcenia w zawodach i dostosowywanie jej do zmian na rynku pracy oraz pojawiających się nowych technologii, większy niż dotychczas udział pracodawców w tworzeniu zadań egzaminacyjnych i przeprowadzaniu egzaminów. Ponadto na poziomie centralnym zostaną wypracowane mechanizmy włączania się pracodawców w proces kształcenia zawodowego i nawiązywania ścisłej współpracy ze szkołami zawodowymi ze szczególnym uwzględnieniem firm działających w specjalnych strefach ekonomicznych. Na poziomie regionalnym zaplanowano między innymi organizację staży i praktyk u pracodawców dla uczniów szkół zawodowych, przede wszystkim uczniów techników. Pracodawcy organizujący te staże i praktyki otrzymają refundację ponoszonych kosztów, natomiast uczestniczący w nich uczniowie będą otrzymywać stypendiów w kresie trwania stażu. Na poziomie regionalnym zaplanowano także doposażenie szkół prowadzących kształcenie zawodowe w sprzęt i pomoce dydaktyczne. Z poważaniem Z upoważnienia MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ Tadeusz Sławecki Sekretarz Stanu / podpisany cyfrowo/