Swoboda świadczenia usług

Transkrypt

1 Swoboda świadczenia usług Dyrektywa o usługach to akt prawa europejskiego, który wymaga od państw członkowskich usunięcia barier prawnych i administracyjnych w prowadzeniu działalności usługowej i stworzenia bardziej przejrzystego otoczenia biznesowego. Dyrektywa miała być w pełni wdrożona przez wszystkie państwa członkowskie do 28 grudnia 2009 r. i powinna otworzyć nowe możliwości przedsiębiorczości w całej UE, w szczególności małym i średnim przedsiębiorstwom (MSP). Artykuł odpowie na pytania: Jakie praktyczne korzyści przynosi MSP dyrektywa o usługach? Jakie wynikają z niej prawa i ułatwienia? Jakie są podstawowe zalety prowadzenia działalności gospodarczej na rynku wewnętrznym UE? Dyrektywa o usługach wreszcie nabrała realnych kształtów dla firm i konsumentów w całej UE. Do końca 2009 r. wszystkie państwa UE miały obowiązek uprościć otoczenie regulacyjne dla przedsiębiorstw i zmniejszyć obciążenia administracyjne. W każdym państwie członkowskim UE przedsiębiorstwa powinny mieć możliwość korzystania z pojedynczych punktów kontaktowych - portali administracji elektronicznej, za których pośrednictwem mogą uzyskać niezbędne informacje i złożyć dokumenty. Oczekuje się, że dyrektywa o usługach znacznie ułatwi życie MSP i da impuls do rozwoju sektora usług w UE, który jest nie tylko największym sektorem naszych gospodarek, odpowiadającym za blisko 70% PKB i zatrudnienia w UE, lecz także główną siłą napędową wzrostu i tworzenia miejsc pracy. W ostatnich latach usługi były źródłem wszystkich nowych miejsc pracy netto w UE. Mimo to potencjał wzrostu pozostaje w znacznym stopniu niewykorzystany, ze względu na liczne bariery, które stanowią przeszkody w handlu pomiędzy państwami UE i w zakładaniu działalności gospodarczej. W rezultacie usługi wciąż stanowią jedynie około 20% handlu transgranicznego w UE. Dyrektywa o usługach ma na celu usunięcie wielu z tych barier i ułatwienie działalności MSP w całej UE. Dyrektywa o usługach - główne korzyści: Państwa UE muszą usunąć przeszkody i uprościć procedury związane z zakładaniem działalności gospodarczej, tj. w sytuacjach, w których indywidualny przedsiębiorca lub spółka chcą rozpocząć stałą działalność (np. w formie spółki lub oddziału) we własnym kraju lub w innym kraju UE. Przykład: firma budowlana z Belgii, która chce rozpocząć działalność na Węgrzech, lub hiszpańska spółka, która chce otworzyć nowy punkt sprzedaży detalicznej we własnym kraju. Państwa UE muszą usunąć przeszkody w transgranicznym świadczeniu usług, tj. w sytuacjach, w których przedsiębiorstwo już działające w jednym kraju UE chce świadczyć usługi w innym kraju Wspólnoty bez zakładania tam stałej działalności. Przykład: architekt prowadzący działalność we Francji otrzymuje zlecenie na projekt domu w Niemczech lub organizator imprez z Finlandii chce zorganizować festiwal plenerowy w Estonii. Państwa członkowskie UE muszą utworzyć pojedyncze punkty kontaktowe, za których

2 pośrednictwem przedsiębiorcy w każdym państwie członkowskim UE będą mogli uzyskać niezbędne informacje i dopełnić formalności. Do jakich usług ma zastosowanie omawiana dyrektywa? Obejmuje ona szeroki zakres działalności usługowej, prowadzonej przez osoby fizyczne i prawne, na przykład: sprzedaż detaliczną i hurtową towarów i usług, usługi budowlane, usługi rzemieślnicze, większość usług świadczonych w ramach wolnych zawodów (takich jak usługi doradztwa prawnego i podatkowego, usługi architektów, inżynierów, księgowych, rzeczoznawców, lekarzy weterynarii), usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (takie jak utrzymanie biur, doradztwo w dziedzinie zarządzania, organizowanie imprez, reklama, usługi rekrutacji, usługi rzeczników patentowych), usługi turystyczne (takie jak usługi biur podróży, przewodników turystycznych), usługi rekreacyjne (takie jak ośrodki sportowe, parki rozrywki), usługi instalacji i konserwacji sprzętu, usługi informacyjne (takie jak portale sieciowe, działalność agencji informacyjnych, publikacje, programowanie komputerowe), usługi w zakresie zakwaterowania i wyżywienia (takie jak hotele, restauracje, usługi kateringowe), usługi szkoleniowe i edukacyjne (takie jak prywatne uczelnie wyższe, szkoły językowe lub szkoły nauki jazdy), usługi w zakresie wynajmu i leasingu (w tym wynajem samochodów), usługi dotyczące nieruchomości, usługi pomocy domowej (takie jak sprzątanie, usługi prywatnych opiekunek lub usługi ogrodnicze). Z dyrektywy o usługach wyłączone są pewne rodzaje działalności usługowej, w szczególności usługi finansowe, usługi łączności elektronicznej, usługi transportowe, zdrowotne, audiowizualne, działalność hazardowa i niektóre usługi społeczne. Czy myślałeś o założeniu firmy za granicą? Rynek wewnętrzny UE ma ogromny potencjał. Każde przedsiębiorstwo w UE może liczyć automatycznie na blisko 500 milionów potencjalnych klientów. Dyrektywa o usługach pomoże przedsiębiorstwom, zwłaszcza małym i średnim (MSP), w wykorzystaniu tych możliwości. Dziś przeważająca większość małych przedsiębiorstw usługowych wciąż funkcjonuje jedynie na własnym lokalnym lub krajowym rynku. Zgodnie z ostatnimi badaniami statystycznymi, tylko 8% małych przedsiębiorstw prowadzi handel poza granicami swoich krajów. W niektórych przypadkach jest to świadomy wybór biznesowy, ale w wielu innych przyczyną są liczne obciążenia prawne i administracyjne w państwach członkowskich UE. Istnieją niewątpliwe dowody na to, że MSP chętnie

3 podejmowałyby działalność transgraniczną, ale często są do tego zniechęcane. W skrócie - wewnętrzny rynek usług nie funkcjonuje jeszcze właściwie, co najmocniej dotyka MSP. Bariery stojące na drodze takich przedsiębiorstw są dobrze znane i obejmują: trudności w uzyskaniu informacji na temat formalności, trudności w ustaleniu właściwych organów, które są odpowiedzialne za wydawanie zezwoleń i inne formalności, konieczność zwrócenia się do wielu organów w celu uzyskania różnych zezwoleń, nieprzejrzyste i nieuzasadnione wymagania, długie, skomplikowane i kosztowne procedury. Bariery w działalności usługowej są uciążliwe nawet dla dużych spółek dysponujących znacznymi środkami finansowymi i dostępem do porad prawnych. Dla MSP koszty i zniechęcający charakter biurokratycznych utrudnień mogą być niemożliwe do pokonania. W wielu przypadkach małe firmy po prostu porzucają plany wejścia na rynek zagraniczny. Bariery, o których mowa, wpływają nie tylko na MSP, które planują działalność za granicą. Wiele przedsiębiorstw w ogóle nie powstaje, a liczne możliwości biznesowe pozostają niewykorzystane ze względu na skomplikowane procedury prawne i administracyjne. Uciążliwe wypełnianie formalności i przesadne wymagania mogą być równie obciążające dla MSP prowadzących działalność tylko we własnym kraju. Dyrektywa o usługach powinna usunąć wiele z tych barier i stworzyć łatwiejsze i bardziej przejrzyste warunki do prowadzenia działalności gospodarczej. Dużym przedsiębiorstwom pozwoli to na osiąganie dużo większych korzyści, podczas gdy przed MSP, które do dziś były zniechęcane do działalności zagranicznej, otworzą się nowe rynki i możliwości. W rezultacie MSP będą mogły sprawdzić nowe rynki bez dokonywania znacznych inwestycji, a także zróżnicować bazy klientów lub uzyskać masę krytyczną klientów na usługi innowacyjne. Potencjalne zyski są ogromne. Z przeprowadzonych niedawno badań wynika, że dzięki dyrektywie o usługach zyski w całej UE mogą wynieść od 60 do 140 mld euro, co według ostrożnych szacunków daje potencjał wzrostu do 1,5% PKB. W czym będzie pomocna dyrektywa o usługach? Firmy, które mają zamier rozpocząć lub rozszerzyć działalność w innym kraju UE lub we własnym kraju, dzięki dyrektywie usługowej będzą mogły skorzystać z uproszczonych procedur i mniejszych formalności. Do końca 2009 r. państwa UE miały unowocześnić ramy prawne i pozbyć się uciążliwych procedur i wymogów. To znacznie ułatwi zakładanie działalności gospodarczej (niezależnie od tego, czy będzie to rozpoczęcie działalności, założenie oddziału czy dodatkowego przedsiębiorstwa) i rozszerzanie istniejącej działalności gospodarczej. Co to oznacza w praktyce? Poniżej opisujemy pokrótce, jak dyrektywa o usługach pomaga założyć lub rozszerzyć działalność gospodarczą. państwa UE muszą usunąć nieuzasadnione lub nadmiernie obciążające procedury przyznawania zezwoleń lub zastąpić je mniej restrykcyjnymi środkami, takimi jak proste oświadczenia składane przez przedsiębiorcę organowi nadzorczemu; utrzymane procedury muszą być jaśniejsze i bardziej przejrzyste (np. warunki świadczenia usług muszą zostać wcześniej publicznie ogłoszone, a kryteria muszą być jasne i niedyskryminujące); zezwolenia, koncesje itp. z zasady mają być przyznawane na czas nieokreślony i być ważne na całym terytorium kraju (a nie tylko na określonym obszarze, w określonym regionie itp.); jeśli na dany wniosek o zezwolenie nie udzielono odpowiedzi w wyznaczonym terminie, co do

4 zasady uznaje się, że przedsiębiorca uzyskał zezwolenia, koncesję itp. (zasada dorozumianej zgody) i może działać na tej podstawie; dyskryminujące lub szczególnie ograniczające wymagania muszą zostać zniesione. Dotyczy to np.: - wymogów dotyczących obywatelstwa lub kraju siedziby przedsiębiorcy (np. zasada, według której tylko spółki będące własnością obywateli danego państwa mogą podejmować daną działalność gospodarczą), - stosowania testu ekonomicznego" (czyli np. wymaganie od przedsiębiorstw, aby dokonały oceny rynku w celu wykazania organom, że istnieje popyt na ich usługi), - obowiązku uzyskania gwarancji finansowych lub ubezpieczenia od podmiotów prowadzących działalność w tym samym kraju; organy muszą przyjąć dokumenty wydane w innym kraju UE. Tylko w niewielu przypadkach mogą one wymagać oryginalnych dokumentów lub poświadczonych tłumaczeń; przedsiębiorcy mogą korzystać z pojedynczych punktów kontaktowych w celu uzyskania niezbędnych informacji i dopełnienia niezbędnych formalności. Swoboda świadczenia usług Małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP) przeważnie oferują swoje usługi w innych krajach w formie tymczasowego ruchu transgranicznego. Często, zwłaszcza na początku, firmy nie mogą sobie pozwolić na założenie stałej działalności za granicą w formie spółki lub oddziału. Tymczasem, szczególnie w przypadku usług specjalistycznych i innowacyjnych, dostęp do większych rynków jest niezwykle istotny dla rozwoju działalności gospodarczej i wzrostu przedsiębiorstwa. Istniejące nadal bariery na rynku wewnętrznym utrudniają prowadzenie działalności transgranicznej, ponieważ wymagają od firm dopełnienia licznych formalności. Z tego powodu MSP często łatwiej jest prowadzić działalność we własnym kraju, nawet jeśli oznacza to podróżowanie na duże odległości, niż obsługiwać klientów w położonych bliżej regionach krajów sąsiednich. Na przykład, z uwagi na opisane powyżej bariery łatwiejsze może być dostarczanie żywności z Monachium do Hamburga niż do położonych bliżej miejscowości w Austrii lub w północnych Włoszech, które mogą być preferowanym celem dostaw. Dyrektywa usługowa zobowiązuje kraje UE do usunięcia pewnych istniejących ograniczeń transgranicznego świadczenia usług. Oznacza to, że: osoby, które już założyły działalność gospodarczą w jednym z krajów UE i chcą świadczyć usługi w innym kraju UE, będą mogły to robić bez konieczności zakładania tam działalności gospodarczej; przy przekraczaniu granic w celu świadczenia usług w innym kraju UE co do zasady nie będzie trzeba dopełniać procedur administracyjnych ani dostosowywać się do zasad obowiązujących w danym kraju. Na przykład nie powinno być zobowiązania do uzyskania zezwolenia przed rozpoczęciem świadczenia usług;

5 kraj, w którym przedsiębiorca świadczy usługi, może narzucić swoje wymogi tylko wtedy, gdy ma ku temu ważne powody i tylko w bardzo nielicznych sytuacjach[1], tzn. gdy krajowe przepisy są niezbędne do ochrony porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, zdrowia publicznego lub środowiska naturalnego. Wymogi te muszą być proporcjonalne (tzn. nie mogą wychodzić poza to, co jest niezbędne do ochrony jednego z tych interesów) i nie mogą być dyskryminujące w stosunku do działalności gospodarczej z innych krajów UE; kraje UE wciąż mogą nakładać na przedsiębiorców pewne wymagania jako na przybywających usługodawców. W celu uzyskania wszelkich niezbędnych informacji o tych wymaganiach oraz w celu dopełnienia wszystkich niezbędnych procedur można skorzystać z pojedynczych punktów kontaktowych. Przykłady usług transgranicznych Przedsiębiorstwo budowlane prowadzące działalność we Francji przekracza granicę Niemiec w celu wybudowania domu dla swojego klienta. Przedsiębiorstwo kateringowe prowadzące działalność w Austrii przygotowuje jedzenie na imprezę w Słowenii. Przewodnik turystyczny prowadzący działalność na Łotwie towarzyszy grupie turystów zwiedzających Węgry. Pojedyncze punkty kontaktowe Łatwo się zgubić w procedurach i systemach prawnych i zmęczć formalnościami, które trzeba załatwić w organach administracji krajowej, regionalnej i lokalnej. Już niedługo jednak skończą się te problemy. Do końca 2009 r. każde państwo członkowskie miało stworzyć pojedyncze punkty kontaktowe (PPK) dla przedsiębiorców. PPK zapewnią przedsiębiorcom możliwość załatwienia wszystkich formalności w jednym okienku", w którym będzie można: łatwo uzyskać informacje, złożyć wnioski, odebrać decyzje lub inne odpowiedzi od władz. Nie będzie już trzeba załatwiać spraw w różnych organach na różnych poziomach administracji, jak ma to miejsce obecnie[2]. Ponadto PPK umożliwią przedsiębiorcom dopełnienie wszystkich procedur za pomocą internetu, przy użyciu aplikacji administracji elektronicznej. Praktyczny przykład Przedsiębiorstwo budowlane ze Szwecji chce otworzyć filię w Hiszpanii. Aby uzyskać informacje o wymaganiach stawianych firmom w Hiszpanii, jego przedstawiciele logują się na stronę internetową hiszpańskiego pojedynczego punktu kontaktowego. Następnie składają drogą elektroniczną wszystkie wymagane dokumenty, wnioski i otrzymują wszystkie decyzje, zezwolenia itp. za pośrednictwem tej samej strony. Jak można je znaleźć?

6 PPK to portale administracji elektronicznej założone w każdym kraju UE. Wszystkie mają wspólne logo, żeby ułatwić ich identyfikację. W wielu krajach portale internetowe będą uzupełnione rzeczywistymi biurami, z którymi będzie można się skontaktować przez telefon lub za pośrednictwem poczty elektronicznej i osobiście zasięgnąć tam porady. Z uwagi na to, że w każdym państwie UE będzie co najmniej jeden PPK, niezwykle istotne jest, by można je było łatwo znaleźć we własnym kraju i za granicą. Architekt z Hiszpanii musi wiedzieć, do którego PPK się zwrócić, jeśli chce założyć biuro we Francji lub jeśli zamierza zaprojektować budynek na Węgrzech. Aby pomóc przedsiębiorcom w znalezieniu PPK w każdym kraju UE, Komisja uruchomiła internetową bramkę PPK. Służy ona jako centralny punkt wejściowy i zawiera linki do wszystkich krajowych portali PPK. Można ją znaleźć pod adresem: W celu uzyskania dalszych informacji proszę odwiedzić stronę poświęconą dyrektywie o usługach lub odwiedzić pojedyncze punkty kontaktowe: Artykuł opracowany na podstawie materiałów Komisji Europejskiej przez Justynę Kulawik i Anetę Nagrodkiewicz Przypisy: [1] Istnieją pewne ogólne odstępstwa od zasady swobody świadczenia usług. Obejmują one sprawy wchodzące w zakres dyrektywy 96/71/WE dotyczącej delegowania pracowników oraz sprawy wchodzące w zakres tytułu II dyrektywy 2005/36/EC w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. [2] W związku z tym, że dyrektywa o usługach nie ma wpływu na prawo pracy, prawo ubezpieczeń społecznych ani prawo podatkowe, formalności dotyczące tych dziedzin nie muszą być uwzględnione w pojedynczych punktach kontaktowych. W wielu krajach UE będą jednak uwzględnione. Artykuł został opublikowany w numerze majowym Biuletynu Euro Info Jeśli widzisz błąd w artykule, prosimy o mail'a na adres een (at) parp.gov.pl

7 Powered by TCPDF (