KIERUNKI I ZASADNOŚĆ UDZIELANIA POMOCY PUBLICZNEJ DLA MAŁYCH i ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W WYBRANYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ
|
|
- Seweryn Nowacki
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ewelina LITWINOWICZ BŁASZCZYK * KIERUNKI I ZASADNOŚĆ UDZIELANIA POMOCY PUBLICZNEJ DLA MAŁYCH i ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W WYBRANYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Streszczenie Wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw oparte jest na przekonaniu, iŝ konieczne jest dąŝenie do zachowania zrównowaŝonej struktury małych, średnich i duŝych przedsiębiorstw w gospodarce, gdyŝ stanowi ona gwarancję konkurencyjności, wzrostu gospodarczego oraz postępu technologicznego, a takŝe wpływa równieŝ na zmniejszeniu deficytu budŝetowego kaŝdego z państw członkowskich. Całkowity brak ingerencji w procesy gospodarcze sprzyja powstaniu tendencji, które poprzez wzrost i koncentrację (fuzje wielkich przedsiębiorstw) oraz wyniszczenie słabszej konkurencji (mniejszych przedsiębiorstw) prowadzą do powstanie struktur monopolistycznych ze wszystkimi ich niepoŝądanymi skutkami. 1. Wstęp Pojęcie pomocy publicznej najtrafniej określana jest przez definicję S. Dudzika [1]. Powiada on, Ŝe pomoc publiczna to róŝnego rodzaju formy wsparcia udzielane przedsiębiorstwom oraz gałęziom gospodarki poprzez róŝne instytucje (organy) państwowe. Zgodnie z Jego definicją...pomoc publiczna polega na podejmowaniu działań lub przedsięwzięć finansowych przez organy władzy publicznej z zasobów państwowych, wspierających ekonomiczną działalność określonych przedsiębiorstw, sektorów gospodarki, regionów lub wytwarzanie określonych produktów. Na podstawie art. 87 ust. 1 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE) moŝna uznać, iŝ pomocą publiczną jest wsparcie udzielane przedsiębiorstwu, o ile jednocześnie spełnione są następujące warunki: jest przyznawane przez Państwo lub pochodzi ze środków państwowych, udzielane jest na warunkach korzystniejszych niŝ oferowane na rynku, ma charakter selektywny (uprzywilejowuje określone przedsiębiorstwo lub przedsiębiorstwa albo produkcję określonych towarów), grozi zakłóceniem lub zakłóca konkurencję oraz wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi UE. * mgr Ewelina Litwinowicz Błaszczyk, Politechnika Wrocławska, ewelina.litwinowicz@pwr.wroc.pl
2 Kierunki i zasadność udzielania pomocy publicznej 141 W prawie wspólnotowym istnieje generalny zakaz udzielania przedsiębiorcom przez państwo lub ze źródeł państwowych pomocy w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji oraz jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim narusza wymianę handlową pomiędzy krajami członkowskimi. Zakaz ten zawarty jest równieŝ w art. 87 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE). Jednak od tej zasady istnieją oczywiście odstępstwa. Unia Europejska dopuszcza sytuacje, w których poŝądane jest by państwo wspierało mechanizm wolnorynkowy i wpływało na decyzje uczestników obrotu gospodarczego. Musi jednak istnieć interes publiczny, aby państwo mogło wpływać na efektywność gospodarowania poszczególnych przedsiębiorców. Celem artykułu jest przedstawienie konieczności wsparcia sektora małych i średnich przedsiębiorstw oraz kierunki udzielania pomocy publicznej w krajach członkowskich Unii Europejskiej, w tym takŝe Polski, a takŝe ukazanie, Ŝe pomoc publiczna skierowana do tych właśnie podmiotów pozostaje w zgodzie z czterema zasadami, jakimi kieruje się Unia Europejska: przejrzystości (łatwość skontrolowania i oszacowania wysokości pomocy), subsydiarności (rozwiązywanie problemów przez organy wspólnotowe dopiero w razie bezskuteczności działania organów państw członkowskich), spójności (dąŝenie do wyrównywania poziomu Ŝycia pomiędzy krajami Unii Europejskiej i regionami Europy), proporcjonalności (dostosowanie wielkości i zakresu pomocy do rangi problemu). 2. Sektor MSP jako siła napędowa współczesnej gospodarki W dzisiejszych czasach pomimo coraz silniej ukierunkowanych procesów globalizacji i dominacji korporacji transnarodowych, małe i średnie przedsiębiorstwa są postrzegane jako jeden z najwaŝniejszych elementów gospodarki. Sektor MSP stanowi siłę napędową współczesnej gospodarki niezaleŝnie od kraju czy teŝ przyjętego modelu systemu gospodarczego. Za miarę rozwoju gospodarki oraz stan jej kondycji uwaŝa się liczbę i potencjał małych i średnich przedsiębiorstw. JeŜeli mówimy o przedsiębiorstwie średnim to mamy na myśli takie przedsiębiorstwo, które spełnia następujące kryteria: zatrudnia mniej niŝ 250 osób, osiąga roczny obrót w wysokości do maks. 40 mln lub suma jego bilansu rocznego wynosi maks. 27 mln oraz jest niezaleŝne. Przedsiębiorstwem małym nazywamy takie przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niŝ 50 osób, osiąga roczny obrót w wysokości do maks. 7 mln albo suma jego bilansu rocznego wynosi maks. 5 mln oraz jest niezaleŝne. Małe przedsiębiorstwa odgrywają kluczową rolę w gospodarce Unii Europejskiej. Około 25 milionów małych i średnich przedsiębiorstw stanowi prawie
3 142 Ewelina Litwinowicz - Błaszczyk 99% wszystkich podmiotów gospodarczych, zatrudniających prawie 95 milionów ludzi, co stanowi około 55% wszystkich miejsc w sektorze prywatnym. Charakterystyczną cechą sektora MSP jest dynamiczne podejście do otoczenia, w którym funkcjonują jego podmioty. Zysk, jaki osiągają jego podmioty bardzo często nie jest związany z ekonomią skali produkcji, lecz z ciągłym poszukiwaniu okazji czy teŝ nisz rynkowych. Dzięki temu udaje im się uniknąć zagroŝeń ze strony duŝych przedsiębiorstw. Małe i średnie przedsiębiorstwa generują duŝo więcej miejsc pracy niŝ duŝe przedsiębiorstwa. Stanowią one duŝo pewniejsze miejsca pracy. Choćby dlatego, Ŝe nie zmieniają swojej lokalizacji, np. tylko i wyłącznie ze względu na zwiększenie opłacalności przedsięwzięcia. Poza tym, w okresie recesji starają się utrzymać stałą liczbę pracowników. Ich zamknięcie stanowi zawsze ostateczność, po którą sięga się jedynie wtedy, gdy ich dalsze funkcjonowanie stanowi zagroŝenie egzystencji właściciela i jego rodziny. Koszt zorganizowania jednego miejsca pracy w MSP jest niŝszy niŝ w duŝych przedsiębiorstwach. Ze względu na zakres działalności i rynek zbytu, rzadko ulegają wpływom i wahaniom światowej koniunktury. To te przedsiębiorstwa są podstawowymi dostawcami półfabrykatów, półproduktów, części maszyn i urządzeń, czy teŝ są wykonawcami specjalistycznych usług dla duŝych przedsiębiorstw. To one głównie zaspakajają zindywidualizowany popyt przy pomocy zindywidualizowanej podaŝy. Ograniczają równieŝ tendencje monopolistyczne w gospodarce. Niestety, ze względu na niewielki potencjał poszczególnych podmiotów z sektora MSP, napotykają one na wiele ograniczeń, które powstrzymują ich funkcjonowanie i rozwój. W literaturze przedmiotu ograniczenia te określa się mianem barier. Pojawiają się one na kaŝdym etapie funkcjonowania przedsiębiorstwa. W momencie zakładania firmy barierami tymi są na ogół: niejasność przepisów prawnych, zła koniunktura, korupcja, nieudolność i niekompetencja urzędników, niewystarczający popyt, wysokie koszty inwestycji, licencje czy tez prawa patentowe. W momencie funkcjonowania na rynku przedsiębiorstwa napotykają równieŝ na wiele utrudnień. Jednym z nich jest niewłaściwe zarządzanie. Ich właściciele rzadko posiadają specjalistyczną wiedzę i przygotowanie z zakresu zarządzania. Są one kierowane zwykle w sposób patriarchalny i scentralizowany, nie są stosowane odpowiednie techniki zarządzania. Właściciele przedsiębiorstw, które stanowią często cały dorobek ich Ŝycia, nie są skłonni do ryzyka, preferując raczej pasywne postawy wobec otoczenia. Kolejne ograniczenia to ograniczenia finansowe. Większość małych przedsiębiorstw jest niedofinansowanych, cierpią one na chroniczny niedobór kapitału obrotowego, a takŝe mają duŝe problemy z przepływem pieniędzy. W fazie startu swoją działalność finansują głównie przy pomocy środków swoich właścicieli, ich rodzin, czy teŝ przyjaciół a naleŝy się domyślać, Ŝe są to raczej ograniczone zasoby. Wraz z ich rozwojem wzrasta, co prawda szansa na ubieganie się o kredyt bankowy, jednak dla wielu firm pozyskanie zewnętrznego źródła finansowania stanowi duŝe wyzwanie. Główną przyczyną takiej sytuacji jest to, Ŝe
4 Kierunki i zasadność udzielania pomocy publicznej 143 firmy te posiadają niską zdolność akumulacyjną, co oznacza, Ŝe nie posiadają one gwarancji zwrotu zainwestowanego kapitału. Wysokie koszty funkcjonowania, a co się z tym wiąŝe niski poziom rentowności nie sprzyja równieŝ akumulacji środków finansowych. Czasami nawet sami przedsiębiorcy rezygnują z ubiegania się o kredyt. Dzieje się tak przede wszystkim z powodu wysokich kosztów pozyskania kapitału z sektora bankowego, wymaganych wysokich poręczeń i zabezpieczeń, jak równieŝ skomplikowanych i czasochłonnych procedur bankowych. Osłabienie finansowe podmiotów z sektora MSP moŝe prowadzić do konieczności zawierania przez nie niekorzystnych dla siebie warunków transakcji z dostawcami, odbiorcami czy nawet silniejszymi konkurentami. Prowadzić moŝe równieŝ do tzw.,,zatorów płatniczych i funkcjonowania na progu utraty płynności finansowej. Kiedy mówimy o barierach nie moŝna zapomnieć o barierze popytu. Rynek oczywiście sam, w sposób jak najbardziej naturalny, wynikający z istoty gospodarki rynkowej ogranicza rozwój podmiotów, w tym takŝe tych z sektora MSP. Jest ona bardziej widoczna w okresie recesji gospodarczej i zdaje się zanikać w czasach jej dobrej koniunktury. Podmioty z sektora MSP działają głównie na rynkach lokalnych, rzadziej obejmują swoim zasięgiem obszar kraju, niewielu z nich udaje się znaleźć odbiorców na rynkach międzynarodowych. Ponadto mają one ograniczony wpływ na swoje otoczenie, a w konsekwencji stanowią słabszą pozycje przetargową w stosunku do dostawców, nabywców czy producentów wyrobów lub substytutów. Są teŝ bardziej podatne na oddziaływanie sił konkurencyjnych. Nie mają one Ŝadnego wpływu na zachodzące we współczesnym świecie procesy gospodarcze takie jak: globalizacja, internacjonalizacja czy integracja, są one ich wyłącznymi biorcami. 3. Pomoc publiczna skierowana do sektora MSP w Polsce oraz kierunki jej udzielania w latach Członkostwo Polski w strukturach Unii Europejskiej oraz rosnąca konkurencja na rynkach międzynarodowych wymusza na polskiej gospodarce poprawę efektywności ekonomicznej oraz sprawność działania. DuŜą rolę na tym polu ma do odegrania odpowiednio adresowana pomoc publiczna. Ma ona ułatwić przezwycięŝanie barier występujących w działaniu podmiotów gospodarczych, a w konsekwencji stymulować wzrost ich konkurencyjności. W 2004 r. udział MSP w wytwarzaniu PKB osiągnął 47,9%. Jednocześnie sektor ten zatrudniał ponad 68% ogółu pracujących. Cechą charakterystyczną przedsiębiorstw działających w Polsce, jest dominacja mikroprzedsiębiorstw, zatrudniających do 9 osób (w Polsce - 95,1% ogółu firm). Udział firm małych (10-49 pracowników) wynosi 4,0%, średnich firm ( pracowników) ok.
5 144 Ewelina Litwinowicz - Błaszczyk 0,8%, a firm duŝych (250 i więcej pracowników) 0,1%. Jednak polskie przedsiębiorstwa działają w mniej korzystnym otoczeniu i są znacznie słabsze od działających w UE-15, zarówno pod względem kapitałowym, jak i skali prowadzonej działalności oraz uzyskiwanej wartości dodanej. Sektor MSP generuje około 45% nakładów inwestycyjnych. Niestety głównym źródłem finansowania inwestycji dla firm z sektora MSP są środki własne. O słabości polskiego sektora MSP świadczy takŝe ich pozycja w handlu zagranicznym. Mimo Ŝe dynamika eksportu MSP na przestrzeni lat jest zbieŝna z dynamiką całego polskiego eksportu i wykazuje tendencję wzrostową, to sam wzrost eksportu ma związek z silną pozycją eksportową przedsiębiorstw duŝych. Eksport polskich MSP charakteryzuje niski udział dóbr wysoko przetworzonych czy dóbr z dziedziny zaawansowanych technologii. Około 70% całego eksportu MSP to działalność produkcyjna, czyli przemysł przetwórczy, a ok. 25 % to działalność handlowa. Innowacyjność polskiej gospodarki pozostaje nadal stosunkowo niska. Utrzymują się bariery utrudniające przedsiębiorcom, w tym szczególnie z sektora MSP, wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań. Zaliczyć do nich nale- Ŝy przede wszystkim wysokie koszty opracowania i wdroŝenia innowacji, znacznie przekraczające moŝliwości kapitałowe większości przedsiębiorców oraz słabo rozwinięta infrastruktura komercjalizacji nauki i techniki, co powoduje, Ŝe inwestowanie w nowe technologie i tworzenie nowych firm opartych na tych technologiach jest związane ze zbyt wysokim ryzykiem. Rząd w latach przeznaczył na wsparcie sektora MSP 1339,6 mln złotych. Ponadto w 2004 r. przedsiębiorcy uzyskali dostęp do funduszy strukturalnych, co zwiększyło pulę środków na wsparcie MSP. W ramach oferowanego wsparcia z funduszy strukturalnych małe i średnie przedsiębiorstwa mogły starać się o środki finansowe na zwiększanie innowacyjności, nowe inwestycje, zwiększanie zatrudnienia, osiąganie standardów UE w zakresie ochrony środowiska, na uzyskanie dostępu do wysokiej jakości zewnętrznych usług doradczych świadczonych przez wyspecjalizowane podmioty (instytucje otoczenia biznesu). Wsparcie dla sektora MSP udzielane było głównie przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) we współpracy z Regionalnymi Instytucjami Finansującymi (RIF), a takŝe przez Federację Stowarzyszeń Naukowo- Technicznych Naczelnej Organizacji Technicznej (FSNT-NOT). Uzyskane efekty: Stworzenie w ramach KSU 197 Punktów Konsultacyjnych miejsc gdzie właściciele podmiotów z sektora MSP otrzymali bezpłatne informacje związane z administracyjno-prawnymi aspektami prowadzenia działalności gospodarczej, zarządzaniem firmą, zasad przygotowywania wniosków o pomoc publiczną (w tym z programów wsparcia), pozyskaniem zewnętrznych źródeł finansowania przedsiębiorstw. Ministerstwo Gospodarki podaje, Ŝe z ich usług skorzystało ok. 77 tys. przedsiębiorstw,
6 Kierunki i zasadność udzielania pomocy publicznej 145 Zakończenie przez PARP realizacji dwóch programów pomocowych finansowanych ze środków przedakcesyjnych Phare 2002 i 2003 Program Sektorowy MSP i Innowacyjność, mających na celu wzrost konkurencyjności sektora MSP oraz zdolności innowacyjnych w sektorze produkcyjnym i usługach. W ramach tych programów współfinansowano koszty usług doradczych świadczonych przez akredytowanych konsultantów oraz dotacje inwestycyjne dla małych i średnich przedsiębiorstw. Dotację inwestycyjną otrzymało przedsiębiorców na łączną kwotę ponad 22,8 miliona euro. Natomiast dotację na usługi doradcze otrzymało przedsiębiorców, na kwotę ogółem blisko 3,9 miliona Euro. W ramach realizacji programu Kapitał dla przedsiębiorczych i budowy systemu funduszy poręczeniowych i poŝyczkowych dla małych i średnich przedsiębiorstw, łączna kwota udzielonych poŝyczek i poręczeń w ramach ww. funduszy to 170 mln zł i skorzystało z nich ok. 10 tys. przedsiębiorców. Realizowano działanie w ramach SPO WKP Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez doradztwo. Do końca grudnia 2006 r. zawartych zostało umów na łączną kwotę 63,9 mln zł. Doradztwo obejmowało następujące zagadnienia: doradztwo w zakresie jakości, doradztwo w zakresie innowacji i nowych technologii, doradztwo w zakresie zasad prowadzenia przedsiębiorstwa na terytorium UE, doradztwo w zakresie wprowadzania przez przedsiębiorców produktów na nowe rynki zagraniczne, doradztwa w zakresie tworzenia sieci kooperacyjnych przedsiębiorstw, doradztwa w zakresie łączenia się przedsiębiorstw oraz doradztwa w zakresie pozyskiwania zewnętrznego finansowania na rozwój działalności. Realizowano działanie w ramach SPO WKP Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje. Od początku realizacji programu PARP zawarła 2779 umów o dofinansowanie na łączną kwotę 1 602,1 mln zł. Projekty rekomendowane do wsparcia dotyczyły: inwestycji w zakresie przetwórstwa przemysłowego, inwestycji w zakresie budownictwa, inwestycji w zakresie handlu, inwestycji w zakresie usług, inwestycji w innych obszarach. Przedsiębiorcy otrzymali dofinansowanie kosztów organizacji seminariów, konferencji, prezentacji i innych imprez promocyjnych. Ministerstwo Gospodarki szacuje, Ŝe na ten cel zostało przeznaczonych ok. 17 mln złotych. Pomocą objętych zostało równieŝ 278 mikroprzedsiębiorstw w ramach jednego z działań ZPOR Mikroprzedsiębiorstwa. Łączna kwota udzielonej pomocy to ok. 64 mln zł. W 2006 roku w Polsce funkcjonowało 14 specjalnych stref ekonomicznych. Do końca 2006 roku Ministerstwo Gospodarki szacuje, Ŝe w specjalnych strefach ekonomicznych została udzielona pomoc
7 146 Ewelina Litwinowicz - Błaszczyk w wysokości ok. 2,6 mld zł (naleŝy jednak pamiętać, Ŝe pomoc ta w duŝej mierze została skierowana do duŝych przedsiębiorstw). W latach pomoc publiczna udzielana będzie przede wszystkim w ramach programów operacyjnych. Koncentrować się będzie na celach horyzontalnych pobudzających innowacyjność i konkurencyjność przedsiębiorstw. Programy operacyjne, z których będą mogły korzystać podmioty z sektora MSP to: Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG), Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL), Regionalne Programy Operacyjne (RPO). W ramach PO IG na rozwój MSP ma zostać przekazane 210 mln Euro. Planowane rezultaty, które powinny zostać osiągnięte w związku z udzielaną pomocą to: większy udział prac B+R powiązanych z potrzebami przedsiębiorców, wzrost innowacyjności przedsiębiorców, zwiększenie udziału inwestycji kapitałowych w innowacyjne przedsięwzięcia spółek, przede wszystkim w początkowych ich etapach, wzmocnienie systemu podmiotów oferujących zewnętrzne wsparcie finansowe i doradztwo dla przedsiębiorców, wzrost finansowania inwestycji MSP kapitałem prywatnym, wzrost nowoutworzonych miejsc pracy, wzrost wartości sprzedaŝy na Jednolitym Rynku Europejskim. W ramach PO KL na rozwój MSP ma zostać przekazane 132,5 mln Euro. Planowane rezultaty, które powinny zostać osiągnięte w związku z udzielaną pomocą to: wzrost liczby osób zatrudnionych w sektorze MSP podnoszących swoje kwalifikacje zawodowe, wzrost poziomu zatrudnienia w sektorze MSP we wszystkich grupach wiekowych, wzrost poziomu zatrudnienia w sektorze MSP kobiet oraz osób niepełnosprawnych. W ramach RPO spodziewa się, Ŝe pomoc skierowana do sektora MSP przyczyni się do: wzrostu nowoutworzonych miejsc pracy, wzrostu liczby osób podnoszących kwalifikacje zawodowe, wzrostu liczby przedsiębiorców, wzrostu innowacyjności przedsiębiorców, zwiększenia dostępu do informacji i doradztwa.
8 Kierunki i zasadność udzielania pomocy publicznej Podsumowanie Analizując kierunki pomocy dla MSP naleŝy stwierdzić, Ŝe polityka Unii Europejskiej wobec tych podmiotów wpisuje się w główny cel przyjętej w 2000 r. w Lizbonie Strategii Lizbońskiej, a mianowicie zbudowanie najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej, opartej na wiedzy gospodarki na świecie, zdolnej do trwałego rozwoju, tworzącej większą liczbę lepszych miejsc pracy oraz charakteryzującą się większą spójnością społeczno-ekonomiczną. Dzięki programom pomocowym i udzielanej za ich pośrednictwem pomocy publicznej, stanowiącej swoisty impuls finansowo doradczy małe i średnie przedsiębiorstwa odnoszą wiele korzyści. Poprawie ulegają ogólne warunki funkcjonowania przedsiębiorstw dzięki łatwiejszemu i częstszemu dostępowi do zewnętrznych źródeł doradczych, które wpływają na pozyskanie wiedzy niezbędnej do wzrostu innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw. Następuje wzmocnienie współpracy pomiędzy przedsiębiorcami a sferą naukowo badawczą. Ponadto wyraźnie zwiększa się poziom inwestycji w badanym sektorze przedsiębiorstw. Podmioty te zmieniają profil działalności na produkcję wyrobów nowych, związanych z nowoczesnymi technologiami. Wzrastają nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska, zwiększeniu ulega rentowność małych i średnich przedsiębiorstw, oŝywia się współpraca transgraniczna pomiędzy poszczególnymi podmiotami. Unijne regulacje dotyczące pomocy publicznej podlegają ewolucji, wynikającej z dostosowania się do nowych warunków funkcjonowania Wspólnoty i sytuacji na rynku światowym. Wprowadzane zmiany mają przede wszystkim na celu maksymalne ograniczenie negatywnego wpływu pomocy publicznej na konkurencję. Abstract The small and medium - sized enterprises seem to be power of free market economy. After years in which dominated ideas that only internationalization and concentration of big companies would cause economic growth you can find a lot of proofs which confirm that small and medium sized enterprises determine economic development. The European Comission has developed and implement a range of measures specifically to assist small and medium sized enterprises in Europe. These politicise are aimed at creating the conditions in which small firm created and can have successes. The Comission new strategy for small and medium sized enterprises aims to apply THINK SMALL FIRST, principle to make the business environment easier for small and medium sized enterprises for reducing their administrative costs, simplifying and speeding up the procedures they need to undertake, improving their access to market and making it easier for them to be more competitive.
9 148 Ewelina Litwinowicz - Błaszczyk Bibliografia: [1] Dudziak S., Pomoc państwa dla przedsiębiorstw publicznych w prawie Wspólnoty Europejskiej. Między neutralnością a zaangaŝowaniem, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków [2] Grosse T. G., Polityka regionalna Unii Europejskiej i jej wpływ na rozwój gospodarczy, przykład Grecji, Irlandii, Włoch i wnioski dla Polski, Warszawa 2000, B. Piasecki, Warunki funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce i w wybranych krajach UE, Warszawa [3] Lisowski O., Małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce i Unii Europejskiej, Poznań [4] Grabowski M., Mackiewicz M., Malinowska E., Misiąg W., Tomalak M., Małe i średnie przedsiębiorstwa w wybranych krajach europejskich, Warszawa [5] System pomocy publicznej dla MSP w Polsce zapotrzebowanie małych i średnich przedsiębiorstw na pomoc publiczną, PARP, Warszawa Recenzent: prof. Zofia Wilimowska
Finansowanie badań i rozwoju z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej
Finansowanie badań i rozwoju z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej Tomasz Nowakowski III Konferencja Prorektorów w ds. Nauki i Rozwoju publicznych wyższych szkół technicznych Poznań,, 11 stycznia
Bardziej szczegółowoMałopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013
Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013 Regionalny program operacyjny jest narzędziem słuŝącym realizacji strategii rozwoju regionu przy wykorzystaniu środków Unii Europejskiej w latach
Bardziej szczegółowoŚrodki strukturalne na lata
Środki strukturalne na lata 2007-2013 Prof. Tadeusz Więckowski Prorektor ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Plan wystąpienia: Część I Charakterystyka ogólna Część II Finansowanie infrastruktury
Bardziej szczegółowoFundusze strukturalne i przedakcesyjne dla MŚP
Fundusze strukturalne i przedakcesyjne dla MŚP Michał Janas Centrum Wspierania Biznesu w Rzeszowie www.spp.org.pl Plan 1) PHARE 2002 2) 3) Phare 2002 Program Rozwoju Przedsiębiorstw Usługi doradcze w następuj
Bardziej szczegółowoPOMOC PUBLICZNA. Katowice, 6 XII 2006 r.
Katowice, 6 XII 2006 r. POMOC PUBLICZNA Jarosław Butkiewicz Specjalista w Departamencie Monitorowania Pomocy Publicznej Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów tel. (0-22) 55-60-271 Prawo regulujące warunki
Bardziej szczegółowoLIWOŚCI FINANSOWANIA ROZWOJU INNOWACJI W LATACH 2008-2013
MOśLIWO LIWOŚCI FINANSOWANIA ROZWOJU INNOWACJI W LATACH 2008-2013 2013 Działalno alność PARP na rzecz wspierania rozwoju i innowacyjności ci polskich przedsiębiorstw Izabela WójtowiczW Dyrektor Zespołu
Bardziej szczegółowoFinansowanie MSP w Polsce ze środków finansowych UE jako czynnik wpływający na konkurencyjność przedsiębiorstw
Finansowanie MSP w Polsce ze środków finansowych UE jako czynnik wpływający na konkurencyjność przedsiębiorstw B 316447 Spis treści Wstęp 9 Rozdział I. Konkurencyjność sektora małych i średnich przedsiębiorstw,
Bardziej szczegółowoWZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY WZROST KONKURENCYJNOŚCI KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW 2004-2006 Krzysztof Gulda p.o. Dyrektora Departament Innowacyjności
Bardziej szczegółowoWIEDZA INNOWACJE TRANSFER TECHNOLOGII EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW UE
WIEDZA INNOWACJE TRANSFER TECHNOLOGII EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW UE RCITT to: Doświadczony Zespół realizujący projekty Baza kontaktów w sferze nauki i biznesu Fachowe doradztwo Otwartość na nowe pomysły
Bardziej szczegółowoNarodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne ze szczególnym uwzględnieniem Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Warszawa, 28 stycznia 2007 1 Narodowe Strategiczne
Bardziej szczegółowoPolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Zarys wybranych programów form wsparcia MSP w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw Paweł Czyż, PARP, 2004 1. Sektorowy
Bardziej szczegółowoFundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług
2009 Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług Tomasz Czerwoniak Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Bardziej szczegółowoWspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem działalności innowacyjnej- działania PARP
Mirosław Marek PARP, Prezes Zarządu Wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem działalności innowacyjnej- działania PARP Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP)
Bardziej szczegółowoliwości finansowania branży y IT z funduszy UE
Możliwo liwości finansowania branży y IT z funduszy UE CO TO JEST DOTACJA? Dotacja jest bezzwrotną pomocą finansową W wielu przypadkach jest to refundacja kosztów, które przedsiębiorca poniósł. Dlatego
Bardziej szczegółowoWsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej
Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014
Bardziej szczegółowoPolska w Onii Europejskiej
A/452928 Polska w Onii Europejskiej - wybrane polityki sektorowe Wydawnictwo SGGW Warszawa 2004 Spis treści Wstęp 9 1. CHARAKTERYSTYKA PORÓWNAWCZA GOSPODAREK POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ 11 1.1. Dynamika
Bardziej szczegółowoJerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu
Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu AUTOEVENT 2014 2 PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Jeden z największych producentów samochodów i komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Bardziej szczegółowoGeneza Projektu Projekt Podlaski Fundusz Przedsiębiorczości realizowany jest w ramach Umowy z dnia r. podpisanej przez Fundację Rozwoju Prz
Projekt Podlaski Fundusz Przedsiębiorczości realizowany jest w ramach Umowy z dnia 23.12.2010 r. podpisanej przez Fundację Rozwoju Przedsiębiorczości z Zarządem Województwa Podlaskiego na prowadzenie funduszu
Bardziej szczegółowoMałe i średnie przedsiębiorstwa w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka 2007 2013
1 Autor: Aneta Para Małe i średnie przedsiębiorstwa w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka 2007 2013 PO Innowacyjna Gospodarka jest to główny z programów operacyjnych skierowany do przedsiębiorców.
Bardziej szczegółowoWSPARCIE ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W MAŁOPOLSCE
WSPARCIE ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W MAŁOPOLSCE Iwona Harnik 24 kwietnia 2007 r. Kraków 2007 Rola MARR S.A. Efektywne i skuteczne wspieranie rozwoju społecznego i gospodarczego Małopolski poprzez podejmowanie
Bardziej szczegółowoProgram Ramowy na rzecz konkurencyjności ci i innowacji CIP 2007-2013. 2013 Instrumenty Finansowe dla MSP
Program Ramowy na rzecz konkurencyjności ci i innowacji CIP 2007-2013 2013 Instrumenty Finansowe dla MSP KRAJOWY PUNKT KONTAKTOWY PRZY ZWIĄZKU BANKÓW POLSKICH Warszawa, 12 grudnia 2007 r. CIP - Program
Bardziej szczegółowoZainwestuj w nowe technologie
Zainwestuj w nowe technologie MoŜliwości dofinansowania planowanych inwestycji z funduszy unijnych receptą na rozwój Tomasz Dybowski Pomorski Park Naukowo Technologiczny Gdynia, 12 marca 2009 1 ZAGADNIENIA
Bardziej szczegółowoŻabia Wola, 19 maja 2016 r. Beata Ostrowska.
Żabia Wola, 19 maja 2016 r. Beata Ostrowska Fundacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw została powołana przez Mazowiecką Izbę Rzemiosła i Przedsiębiorczości w 1992 roku. MISJA FUNDACJI MSP: Propagowanie
Bardziej szczegółowoDziałania PARP na rzecz przedsiębiorczości i innowacyjności
2009 Aneta Wilmańska Zastępca Prezesa Działania PARP na rzecz przedsiębiorczości i innowacyjności Warszawa, 22 kwietnia 2009 r. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości PARP jest rządową agencją podległą
Bardziej szczegółowoFundusze unijne na rozwój firmy oferta Centrum Obsługi Przedsiębiorcy w ramach RPO WŁ
ZMIENIAMY ŁÓDZKIE Z FUNDUSZAMI EUROPEJSKIMI Fundusze unijne na rozwój firmy oferta Centrum Obsługi Przedsiębiorcy w ramach RPO WŁ 2014-2020 Łódź, 29 marca 2019 r. I.2.1 INFRASTRUKTURA B+R PRZEDSIĘBIORSTW
Bardziej szczegółowoPB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji
PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika
Bardziej szczegółowoWsparcie dla mikroprzedsiębiorstw
Wsparcie dla mikroprzedsiębiorstw Portal finansowy IPO.pl Każde mikroprzedsiębiorstwo powinno skorzystać ze wsparcia funduszy unijnych. Fundusze te mają bardzo wiele zalet, które wpływają pozytywnie na
Bardziej szczegółowoKrajowy Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw instytucjonalne wsparcie sektora MSP
Krajowy Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw instytucjonalne wsparcie sektora MSP Michał Kołodziejski Zespół Instytucjonalnego Systemu Wsparcia PARP Sieć współpracujących ze sobą ośrodków
Bardziej szczegółowoFinansowanie MŚP w ramach funduszy strukturalnych
Finansowanie MŚP w ramach funduszy strukturalnych Marceli Niezgoda Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Lublin, 22 czerwca 2015 r. Wyzwanie na najbliższe lata zwiększenie poziomu zatrudnienia
Bardziej szczegółowoFUNDUSZE UE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA Działania realizowane przez PARP
FUNDUSZE UE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA Działania realizowane przez PARP Iwona Szendel Dyrektor Zespołu Instrumentów Inwestycyjnych Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Bardziej szczegółowoŹródła informacji o Funduszach Europejskich oraz wsparcie dla przedsiębiorstw ze środków Unii Europejskiej. Poznań, r.
Źródła informacji o Funduszach Europejskich oraz wsparcie dla przedsiębiorstw ze środków Unii Europejskiej Poznań, 09.05.2017 r. Plan prezentacji: I. Źródła informacji o Funduszach Europejskich. II. Zasady
Bardziej szczegółowoNapędzamy rozwój przedsiębiorstw
Inicjatywa JEREMIE w województwie pomorskim - PRFPK Sp. z o.o. w procesie finansowania MŚP Inicjatywa JEREMIE dla rozwoju Pomorza Napędzamy rozwój przedsiębiorstw Realizacja operacji wg stanu na koniec
Bardziej szczegółowoRozwój konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez cyfryzację Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020.
Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020. Raport Społeczeństwo informacyjne w liczbach 2012 http://www.mac.gov.pl/raporty-i-dane/ 2 3% populacji firm w Polsce 1540 firm dużych Potencjał sektora
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE
Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE 2009-2011 XXI Raport Roczny Warszawa, 20 grudnia 2011 r. Program seminarium Koniunkturalne i strukturalne wyzwania dla sektora
Bardziej szczegółowoW porównaniu z poprzednimi w obecnej edycji Phare zmienił się zakres przedmiotowy inwestycji. Firmy produkcyjne i usługowe
Pierwsze wnioski o dotacje z Phare 2002 Znane są terminy składania wniosków przez firmy z sektora MŚP o dofinansowanie działań w ramach programów Phare 2002. Już w lipcu 2004 r. małe i średnie przedsiębiorstwa
Bardziej szczegółowoPOLSKI PRZEMYSŁ TEKSTYLNY I ODZIEśOWY ANALIZA SWOT
POLSKI PRZEMYSŁ TEKSTYLNY I ODZIEśOWY ANALIZA SWOT Anna Raulin, Polska Izba OdzieŜowo-Tekstylna Warsztaty pt. Konkurencyjność polskiego sektora tekstylnego i skórzanego wobec importu towarów z Chin i innych
Bardziej szczegółowoDOŚWIADCZENIA PARP Z POPRZEDNIEJ PERSPEKTYWY W REALIZACJI PROGRAMÓW I PROJEKTÓW FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW UE
2012 2011 Jakub Moskal Dyrektor, Departament Koordynacji Wdrażania Programów Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości DOŚWIADCZENIA PARP Z POPRZEDNIEJ PERSPEKTYWY W REALIZACJI PROGRAMÓW I PROJEKTÓW FINANSOWANYCH
Bardziej szczegółowoDLA ROZWOJU MAZOWSZA. www.mazowia.eu
DLA ROZWOJU MAZOWSZA Stwarzamy warunki do rozwoju firm Działanie 1.4 Wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu Priorytet I Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na
Bardziej szczegółowoWarmińsko-Mazurski Fundusz Poręczenia Kredytowe Sp. z o.o. w Działdowie. GiŜycko 19.06. 2012 rok
Warmińsko-Mazurski Fundusz Poręczenia Kredytowe Sp. z o.o. w Działdowie GiŜycko 19.06. 2012 rok Poręczenia kredytowe są jednym z najbardziej tradycyjnych i popularnych instrumentów finansowych stosowanych
Bardziej szczegółowoMARR partner innowacyjnego biznesu w Małopolsce Krzysztof Krzysztofiak
MARR partner innowacyjnego biznesu w Małopolsce Krzysztof Krzysztofiak Kraków, 8 kwietnia 2009 Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego Rok 1993: Agencję tworzą: z inicjatywy Wojewody Krakowskiego i Agencji
Bardziej szczegółowoWsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020
Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Katowice, 15 kwietnia 2015 r. Alokacja
Bardziej szczegółowoWIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA Oś Priorytetowa I Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka
WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA 2014-2020 Oś Priorytetowa I Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka Alokacja środków na WRPO 2014+ WRPO 2014+ 2 450,2 mln euro (EFRR 1 760,9 mln euro;
Bardziej szczegółowoProwadzący Andrzej Kurek
Prowadzący Andrzej Kurek Centrala Rzeszów Oddziały Lublin, Katowice Zatrudnienie ponad 70 osób SprzedaŜ wdroŝenia oprogramowań firmy Comarch Dopasowania branŝowe Wiedza i doświadczenie Pełna obsługa: Analiza
Bardziej szczegółowoŹRÓDŁA FINANSOWANIA WDROŻEŃ SYSTEMU HACCP ZE ŚRODKÓW PUBLICZNYCH
ORGANIZATORZY: PATRONAT HONOROWY: Małgorzata Okońska-Zaremba Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Instytut Organizacji i
Bardziej szczegółowoInstrumenty wsparcia przedsiębiorstw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego
Urząd d Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Instrumenty wsparcia przedsiębiorstw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 - Ostrowiec Świętokrzyski,
Bardziej szczegółowoNa str. 20 w poz. 14 Przykładowe rodzaje projektów
Załącznik nr 1 do Uchwały Nr CXVIII/2289/2012 Zarządu Województwa Lubelskiego z dnia 26 czerwca 2012 r. WYKAZ ZMIAN W SZCZEGÓŁOWYM OPISIE OSI PRIORYTETOWYCH REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA
Bardziej szczegółowoAgencja Rozwoju Przedsiębiorczości S.A.
Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości S.A. powstała w 1997 r. w ramach Kontraktu Regionalnego dla województwa śląskiego. W 2000 r. Agencja została włączona w Krajowy System Usług dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Bardziej szczegółowoNSS. Programy pomocowe (operacyjne)
Możliwości wsparcia Startup-ów z funduszy Unii Europejskiej Anna Widelska Maciej Wiśniewski Branżowy Punkt Kontaktowy dla IT NSS Narodowa Strategia Spójności Programy pomocowe (operacyjne) Program Infrastruktura
Bardziej szczegółowoWsparcie przedsiębiorczości jako jeden z głównych priorytetów NSRO. Opole, 7 marca 2008
Wsparcie przedsiębiorczości jako jeden z głównych priorytetów NSRO ElŜbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego Fundusze strukturalne jako instrument wsparcia rozwoju gospodarczego Opolszczyzny Opole,
Bardziej szczegółowoW RAMACH KRAJOWYCH PROGRAMÓW OPERACYJNYCH
EKSPERT FUNDUSZY UNIJNYCH POZYSKAJ Z NAMI DOTACJE UNII EUROPEJSKIEJ 0 EUROPROJEKTY Consulting Sp. z o.o. Ekspert Funduszy Unii Europejskiej Andersia Business Centre Plac Andersa 7 61-894 Poznań tel. 61
Bardziej szczegółowoRozwój przedsiębiorczości w województwie śląskim w kontekście CSR Działania GARR S.A. na rzecz rozwoju przedsiębiorczości w województwie śląskim
Rozwój przedsiębiorczości w województwie śląskim w kontekście CSR Działania GARR S.A. na rzecz rozwoju przedsiębiorczości w województwie śląskim Katowice, 22.11.2013 r. Główne obszary działalności DOTACJE
Bardziej szczegółowoObecne i nowe usługi polskiego systemu wsparcia MŚP
2010 Aneta Wilmańska Zastępca Prezesa PARP Obecne i nowe usługi polskiego systemu wsparcia MŚP Wsparcie dla innowacyjnych przedsiębiorstw nowe perspektywy Warszawa, 26 maja 2010 r. PARP na rzecz rozwoju
Bardziej szczegółowoFinansowanie MSP z funduszy europejskich w perspektywie oraz Konferencja SOOIPP Warszawa, maj 2019
Finansowanie MSP z funduszy europejskich w perspektywie 2014-20 oraz 2021-27 Konferencja SOOIPP Warszawa, maj 2019 Wsparcie przedsiębiorstw w POIR Finansowanie: badań i prac rozwojowych, inwestycji, w
Bardziej szczegółowoInformacja o wsparciu działalności b+r w Polsce
Informacja o wsparciu działalności b+r w Polsce Warszawa, 8 października 2009 1. Przedsiębiorca, który nie ma siedziby na terytorium RP moŝe korzystać ze wsparcia działalności b+r w ramach konsorcjów naukowo-przemysłowych
Bardziej szczegółowoInstrumenty II i III osi priorytetowej Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020
Instrumenty II i III osi priorytetowej Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 Założeniem POIR jest wsparcie realizacji całego procesu powstawania
Bardziej szczegółowoWSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU SPIN-OFF
WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU SPIN-OFF ZARZĄDZANIE SIECIĄ WSPÓŁPRACY MŚP Łukasz Pytliński CEM Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej Wrzesień 2010 1 WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU
Bardziej szczegółowoKONFERENCJA OTWARCIA OTK 2015 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ NA ŚCIEŻKACH KARIERY
KONFERENCJA OTWARCIA OTK 2015 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ NA ŚCIEŻKACH KARIERY Organizatorzy: Urząd Miasta Rybnika Izba Przemysłowo - Handlowa Rybnickiego Okręgu Przemysłowego GRUPA FIRM MUTAG Temat: CIT RYBNIK
Bardziej szczegółowoWsparcie małej i średniej przedsiębiorczości w ramach WRPO założenia programowe
Wsparcie małej i średniej przedsiębiorczości w ramach WRPO 2014+ - założenia programowe Wielkopolskiego Departament Wdrażania Programu Regionalnego Wsparcie przedsiębiorczości w ramach WRPO 2007-2013 Podział
Bardziej szczegółowoAgencja Rozwoju Przemysłu to:
Misja ARP S.A. Misją Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. jest wspieranie działań restrukturyzacyjnych oraz kreowanie proinnowacyjnych rozwiązań w celu poprawy pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw. ARP S.A.
Bardziej szczegółowoProjekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej
Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej Towarzystwo Inicjatyw Europejskich ul. Próchnika 1 lok. 303 90-408 Maj 2013 Operator Programu Wolontariatu Długoterminowego
Bardziej szczegółowoWpływ integracji z Unią Europejską na polski przemysł spoŝywczy
Wpływ integracji z Unią Europejską na polski przemysł spoŝywczy prof. dr hab. Roman Urban Prezentacja na Konferencji IERiGś-PIB pt. Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania rozwoju polskiej gospodarki Ŝywnościowej
Bardziej szczegółowoDziałalność badawcza Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Warszawa, 27 maja 2009 r.
2009 Działalność badawcza Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Warszawa, 27 maja 2009 r. Warszawa, 27 maja 2009 r. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości PARP jest rządową agencją podległą Ministrowi
Bardziej szczegółowoFUNDUSZE EUROPEJSKIE monitoring konkursów dla przedsiębiorstw
B+R INNOWACJE RYNKI ZAGRANICZNE str. 1/10 PROGRAMY KRAJOWE Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Badania przemysłowe i prace rozwojowe realizowane przez nabór dla MŚP posiadających Pieczęć Doskonałości
Bardziej szczegółowoFinansowania projektów w nowej perspektywie w ramach I i II Osi priorytetowej RPO WŁ 2014-2020. 12 czerwca 2015 r., Tomaszów Mazowiecki
Finansowania projektów w nowej perspektywie w ramach I i II Osi priorytetowej RPO WŁ 2014-2020 12 czerwca 2015 r., Tomaszów Mazowiecki 476,46 mln euro (ok. 1,95 mld PLN ) z EFRR na rozwój gospodarczy regionu
Bardziej szczegółowoPaweł Majka. 9 grudnia 2009 r.
Podsumowanie wdrażania I i II Osi Priorytetowej Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007-20132013 Złożone wnioski w ramach I i II Osi RPO WL 2007-20132013 Paweł Majka Kierownik
Bardziej szczegółowoMożliwości dofinansowania w nowej perspektywie 2014-2020 na projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacje
Katowice, 02.09.2015r Możliwości dofinansowania w nowej perspektywie 2014-2020 na projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacje RPO WSL Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego (RPO WSL) przewiduje
Bardziej szczegółowoProgramowanie perspektywy finansowej w Wielkopolsce. Oś Priorytetowa I- Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka
1 Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020 w Wielkopolsce Oś Priorytetowa I- Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka 2 Alokacja środków na WRPO 2014+ WRPO 2014+ 2 450,2 mln euro (EFRR 1 760,9 mln
Bardziej szczegółowoFundusze nie tylko europejskie - jak z nich skorzystać? Ewa Cłapa www.ewaclapa.pl
Fundusze nie tylko europejskie - jak z nich skorzystać? Ewa Cłapa www.ewaclapa.pl październik 2011 Fundusze nie tylko europejskie - jak z nich skorzystać? Pomoc przedakcesyjna począwszy od roku 2000 przyznana
Bardziej szczegółowoInicjatywa JEREMIE dla rozwoju Pomorza Zachodniego. www. arms-szczecin.eu
Inicjatywa JEREMIE dla rozwoju Pomorza Zachodniego www. arms-szczecin.eu www.jeremie.pl 1 Kim jesteśmy? Agencja Rozwoju Metropolii Szczecińskiej Sp. z o.o. to spółka miejska (Gmina Miasto Szczecin posiada
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności
Bardziej szczegółowoVIII ZJAZD PSFP Konferencja FUNDUSZY POśYCZKOWYCH I PORĘCZENIOWYCH. sk- Sztokholm 4-6.09.2008
VIII ZJAZD PSFP Konferencja FUNDUSZY POśYCZKOWYCH I PORĘCZENIOWYCH Gdańsk sk- Sztokholm 4-6.09.2008 FUNDUSZE POśYCZKOWE I PORĘCZENIOWE W SYSTEMIE FINANSOWANIA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW Barbara
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny INNOWACYJNA GOSPODARKA, 2007-2013 priorytety Ministra Gospodarki. Aneta Wilmańska. Ministerstwo Gospodarki
Program Operacyjny INNOWACYJNA GOSPODARKA, 2007-2013 priorytety Ministra Gospodarki Aneta Wilmańska Ministerstwo Gospodarki Podniesienie innowacyjności polskiej gospodarki i wsparcie dla rozwoju instytucji
Bardziej szczegółowoKlastry wyzwania i możliwości
Klastry wyzwania i możliwości Stanisław Szultka Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową 29 września 2015 Klastry wyzwania nowej perspektywy 1. Klastry -> inteligentne specjalizacje 2. Organizacje klastrowe
Bardziej szczegółowoProgramowanie funduszy UE w latach schemat
Programowanie funduszy UE w latach 2007-2013 schemat Strategia Lizbońska Główny cel rozwoju UE: najbardziej konkurencyjna i dynamiczna gospodarka na świecie, zdolna do systematycznego wzrostu gospodarczego,
Bardziej szczegółowoBank partnerem wspierającym innowacyjne rozwiązania klientów
Bank partnerem wspierającym innowacyjne rozwiązania klientów AGENDA PREZENTACJI INNOWACJE W BIZNESIE POZYSKANIE FINANSOWANIA REALIZACJA ZAŁOŻEŃ od teorii i założeń do faktycznych możliwości i barier wachlarz
Bardziej szczegółowoUdział środków unijnych w kształtowaniu struktury finansowania sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw
Wojciech Kozłowski * Udział środków unijnych w kształtowaniu struktury finansowania sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw województwa pomorskiego Wstęp Unia Europejska identyfikuje niedostateczny
Bardziej szczegółowoDofinansowanie na rozwój działalności i wdrożenie innowacji
RPO Lubuskie 2020 Oś Priorytetowa 1 Gospodarka i innowacje PI 3 c Zwiększone zastosowanie innowacji w przedsiębiorstwach sektora MŚP W ramach PI mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa mogą uzyskać wsparcie
Bardziej szczegółowoWsparcie działalności innowacyjnej przedsiębiorców i współpracy nauki z biznesem w ramach RPO WKP
Wsparcie działalności innowacyjnej przedsiębiorców i współpracy nauki z biznesem w ramach RPO WKP 2014-2020 Bydgoszcz, 28.09.2015 r. Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego
Bardziej szczegółowoWsparcie dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny
Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, 2014-2020 Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Katowice, 16 maja
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do Uchwały Nr CCCXII/4127/10 Zarządu Województwa Lubelskiego z dnia 27 kwietnia 2010 r.
Załącznik nr 1 do Uchwały Nr CCCXII/4127/10 Zarządu Województwa Lubelskiego z dnia 27 kwietnia 2010 r. WYKAZ ZMIAN W DOKUMENCIE SZCZEGÓŁOWY OPIS OSI PRIORYTETOWYCH REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA
Bardziej szczegółowoPodstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020. Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r.
Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020 Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r. Uwarunkowania programowe Unia Europejska Strategia Europa 2020 Pakiet legislacyjny dla Polityki
Bardziej szczegółowoWsparcie polskiego rynku venture capital w Programie ramowym CIP 2007-2013
Wsparcie polskiego rynku venture capital w Programie ramowym CIP 2007-2013 Joanna Dąbrowska Chorzów, 7 kwietnia 2011 r. Strumienie finansowania MŚP 2007-2013 Krajowe programy operacyjne np. PO IG, PO IiŚ,
Bardziej szczegółowopozycji rynkowej napotyka na jedną
STAN SYSTEMU POŻYCZKOWO-GWARANCYJNEGO DLA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW szanse i wyzwania Finansowanie polskich przedsiębiorstw w okresie spowolnienia gospodarczego Warszawa 10. grudnia 2008 Sektor
Bardziej szczegółowoUstawa z dnia r. o zmianie ustawy o gospodarce komunalnej, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o samorządzie powiatowym
Ustawa z dnia...2009 r. o zmianie ustawy o gospodarce komunalnej, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o samorządzie powiatowym Art. 1. W ustawie z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej
Bardziej szczegółowoTABELARYCZNE ZESTAWIENIE INFORMACJI DOTYCZĄCYCH DZIAŁANIA 3.4 Nazwa Programu Operacyjnego ZPORR Nazwa Priorytetu
DZIAŁANIE 3.4. Mikroprzedsiębiorstwa TABELARYCZNE ZESTAWIENIE INFORMACJI DOTYCZĄCYCH DZIAŁANIA 3.4 Nazwa Programu Operacyjnego ZPORR Nazwa Priorytetu Rozwój lokalny Nazwa Działania Mikroprzedsiębiorstwa
Bardziej szczegółowoPomoc publiczna dla jednostek samorządu terytorialnego. Grzegorz Karwatowicz Dyrektor Departamentu Funduszy Unijnych Kancelaria Prawna GWW Legal
Pomoc publiczna dla jednostek samorządu terytorialnego Grzegorz Karwatowicz Dyrektor Departamentu Funduszy Unijnych Kancelaria Prawna GWW Legal Czym jest pomoc publiczna? Jak rozumieć to pojęcie? Definicja
Bardziej szczegółowoGospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej. Wykład VI Polityka konkurencji
Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej Wykład VI Polityka konkurencji Polityka konkurencji Polityka konkurencji ma zapewniać, Ŝe bariery zniesione w handlu wewnętrznym nie zostaną zastąpione innymi
Bardziej szczegółowoPrzedsiębiorczość akademicka. Spółki spin-off i spin-out. 10 lipca 2008 r.
Przedsiębiorczość akademicka Spółki spin-off i spin-out Uwarunkowania prawne: -Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (DZ.U. Nr 164 poz. 1365 z poźn. zmianami) -Ustawa z dnia 15 września
Bardziej szczegółowoINSTRUMENTY WSPARCIA SEKTORA BIZNESU W 2019 ROKU W WRPO
INSTRUMENTY WSPARCIA SEKTORA BIZNESU W 2019 ROKU W WRPO 2014+. Departament Wdrażania Programu Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu Całkowita kwota alokacji dla Wielkopolskiego
Bardziej szczegółowoWarsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich?
Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich? Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Irena Romańczuk Departament Programów Regionalnych Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich
Bardziej szczegółowoSektorowy Program Operacyjny WZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW lata 2004-2006. DZIAŁANIA 2.1 oraz 2.3:
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Polish Agency for Enterprise Development Sektorowy Program Operacyjny WZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW lata 2004-2006 DZIAŁANIA 2.1 oraz 2.3: Wzrost konkurencyjności
Bardziej szczegółowoFormalnoprawne aspekty funkcjonowania klastrów powiązania kooperacyjne
Fundusze Europejskie dla rozwoju innowacyjnej gospodarki Formalnoprawne aspekty funkcjonowania klastrów powiązania kooperacyjne Projekt Rozwój Mazowieckiego Klastra Efektywności Energetycznej i Odnawialnych
Bardziej szczegółowoCzy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo?
Czy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo? Dariusz Lipka, Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Kraków, 11.12.2013 r. Specyfika projektów energetyki odnawialnej -
Bardziej szczegółowoDziałania PARP na rzecz rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w Polsce
2010 Aneta Wilmańska zastępca prezesa PARP Działania PARP na rzecz rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w Polsce Własność przemysłowa w innowacyjnej gospodarce Zarządzanie innowacjami: ekonomiczne aspekty
Bardziej szczegółowo"Małe i średnie przedsiębiorstwa. Szkoła Główna Handlowa
"Małe i średnie przedsiębiorstwa Szkoła Główna Handlowa Sektor małych i średnich przedsiębiorstw (sektor MŚP) sektor publiczny i sektor prywatny zrzeszający średnie, małe przedsiębiorstwa oraz mikroprzedsiębiorstwa.
Bardziej szczegółowoFINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA
FINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA prof. nzw. dr hab. Beata Filipiak Unia Europejska stoi wobec konieczności wzmocnienia swojej międzynarodowej pozycji konkurencyjnej w obliczu zmieniających
Bardziej szczegółowoWsparcie sektora MSP w perspektywie
2014 Dariusz Szewczyk Zastępca Prezesa Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Wsparcie sektora MSP w perspektywie 2014-2020 Katowice, 16 maja 2014 r. Działalność PARP 2007-2013 Krajowy Program Reform
Bardziej szczegółowoFUNDUSZE EUROPEJSKIE monitoring konkursów dla przedsiębiorstw
B+R INNOWACJE RYNKI ZAGRANICZNE str. 1/9 PROGRAMY KRAJOWE Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Badania przemysłowe i prace rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa nabór dla MŚP posiadających Pieczęć
Bardziej szczegółowoPrzedsiębiorczość na wsi współczesne wyzwania i koncepcja rozwoju
Przedsiębiorczość na wsi współczesne wyzwania i koncepcja rozwoju Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 Marcin Twardokus Departament Programów Regionalnych Główny Punkt
Bardziej szczegółowoKonferencja prasowa podczas XIV Forum Edukacyjnego dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw
2014 Bożena Lublińska Kasprzak Prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Konferencja prasowa podczas XIV Forum Edukacyjnego dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw Warszawa, 24 czerwca 2014 r.,
Bardziej szczegółowo