PROGRAM OCHRONY PRZYRODY

Transkrypt

1 REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH WE WROCŁAWIU PLAN URZĄDZENIA LASU dla Nadleśnictwa Ruszów na okres od 1 styczna 2005 r. do 31 grudnia 2014 r. PROGRAM OCHRONY PRZYRODY Program opracowano w Nadleśnictwie Ruszów Autorzy opracowania mgr inŝ. Witold Winkler, Urszula Dubiel Program zaktualizowano w Biurze Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Brzegu Program zaktualizował: sekretariat@brzeg.buligl.pl inŝ. Wacław Dempniak, Arkadiusz Ziarko Sprawdził: Z-ca Dyrektora BUL i GL Oddział w Brzegu Akceptuje: Dyrektor BUL i GL Oddział w Brzegu mgr inŝ. Janusz Bańkowski mgr inŝ. Edward Jędryszczak BRZEG 2005 r.

2 SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI WSTĘP CELE PROGRAMU OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA NADLEŚNICTWA INFORMACJE PODSTAWOWE PRZYNALEśNOŚĆ ADMINISTRACYJNA POŁOśENIE NADLEŚNICTWA WZGLĘDEM PODZIAŁÓW PRZYRODNICZYCH OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KOMPLEKSÓW LEŚNYCH PODZIAŁ HYDROGRAFICZNY STRUKTURA KATEGORII OCHRONNOŚCI KLIMAT OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA TYPÓW SIEDLISKOWYCH I TYPÓW GLEBY FORMY OCHRONY PRZYRODY REZERWATY PRZYRODY PARKI KRAJOBRAZOWE STANOWISKA DOKUMENTACYJNE PRZYRODY NIEOśYWIONEJ POMNIKI PRZYRODY OCHRONA GATUNKOWA ROŚLIN, GRZYBÓW, POROSTÓW I MSZAKÓW OCHRONA GATUNKOWA ZWIERZĄT ISTNIEJĄCE I PROJEKTOWANE OSTOJE ZWIERZĄT WALORY PRZYRODNICZO-LEŚNE MROWISKA BAGNA CHRONIONE SIEDLISKA PRZYRODNICZE GRUNTY PRZEWIDZIANE DO NATURALNEJ SUKCESJI BUDOWA PIONOWA DRZEWOSTANÓW POCHODZENIE DRZEWOSTANÓW ZGODNOŚĆ SKŁADU GATUNKOWEGO DRZEWOSTANÓW Z WARUNKAMI SIEDLISKOWYMI WALORY KULTUROWE KOŚCIOŁY CMENTARZE MIEJSCA PAMIĘCI WALORY TURYSTYCZNO-REKREACYJNE ZAGROśENIA STAN ZDROWOTNY LASÓW ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO STAN ŚRODOWISKA LEŚNEGO ZAGROśENIA OD CZYNNIKÓW BIOTYCZNYCH BEZPOŚREDNI NEGATYWNY WPŁYW CZŁOWIEKA NA LASY WYTYCZNE DO ORGANIZACJI GOSPODARSTWA LEŚNEGO, REGULACJI UśYTKOWANIA ZASOBÓW ORAZ WYKONYWANIA PRAC LEŚNYCH OGÓLNE ZAŁOśENIA PROWADZENIA GOSPODARKI LEŚNEJ REGULACJA UśYTKOWANIA RĘBNEGO WYTYCZNE W SPRAWIE POPRAWY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO W TRAKCIE WYKONYWANIA PRAC LEŚNYCH

3 10 PLAN DZIAŁAŃ ZESTAWIENIE PRAC OBJĘTYCH PROGRAMEM OCHRONY PRZYRODY KSZTAŁTOWANIE STOSUNKÓW WODNYCH KSZTAŁTOWANIE STREFY EKOTONOWEJ FORMY OCHRONY OCHRONA RÓśNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ OCHRONA FAUNY OCHRONA FLORY OCHRONA SIEDLISK HYDROGENICZNYCH BIOLOGICZNE METODY OCHRONY LASU OCHRONA PRZECIWPOśAROWA PROMOCJA I EDUKACJA EKOLOGICZNA ROZWÓJ TURYSTYKI I REKREACJI METODYKA DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA SYNTETYCZNE MAPY OCHRONY PRZYRODY WYKAZ TABEL I RYCIN LITERATURA UWAGI

4 1. WSTĘP Podstawę realizacji ochrony przyrody w Polsce stanowi Ustawa o ochronie przyrody. Wprowadza ona róŝne rodzaje obszarów chronionych oraz określa zasady ich działania. Wspólnie obszary te stanowią krajową sieć ekologiczną. Niezwykle istotną rolę odgrywają w niej ekosystemy leśne z racji swojej wielofunkcyjności i zajmowanej powierzchni. W naszym kraju większość lasów jest własnością Skarbu Państwa, którym zarządza Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. Ustawa o zmianie ustawy o lasach nakłada na Lasy Państwowe obowiązek sporządzania planów urządzania lasu, którego integralną częścią jest Program ochrony przyrody. W nadleśnictwie jako podstawowej jednostce gospodarczej Lasów Państwowych, ochrona jest realizowana w ramach Systemu ochrony przyrody i kształtowania środowiska naturalnego w Lasach Państwowych. W ramach systemu powinna być prowadzona racjonalna gospodarka leśna, która realizuje potrzeby społeczeństwa, jednocześnie zapewnia trwałość lasów i ciągłość uŝytkowania. Nowoczesne leśnictwo w sposób harmonijny równowaŝy realizację zadań gospodarczych z systemem ochrony przyrody i kształtowania środowiska naturalnego. Ochrona przyrody we współczesnym leśnictwie obejmuje: 1. Zabezpieczenie obszarów, obiektów i gatunków objętych róŝnymi formami ochrony przyrody, będących w zarządzie Lasów Państwowych 2. Dbałość o pozaprodukcyjne funkcje lasu 3. Racjonalna gospodarka leśna, która realizując potrzeby społeczeństwa: a) zapewnia trwałość lasów i ciągłość dostarczania surowców leśnych, b) w miarę moŝliwości prowadzi do zwiększania lesistości kraju, c) dba o zachowanie bogactwa naturalnego rodzimej przyrody, d) łączy leśnictwo z zagadnieniami szeroko pojmowanego kształtowania środowiska przyrodniczego (w tym krajobrazu), 4. Propagowanie idei ochrony przyrody oraz roli lasów i leśnictwa w aspekcie gospodarczym i społecznym 5. Ograniczanie negatywnego wpływu na lasy źródeł zagroŝenia znajdujących się poza obszarami leśnymi. System ochrony przyrody i kształtowania środowiska naturalnego w Lasach Państwowych wynika z dominujących funkcji lasów i realizowany jest poprzez: 1. Szczególne formy ochrony, na które składają się: - parki narodowe jest to najwaŝniejsza forma ochrony przyrody, o powierzchni nie mniejszej niŝ 1000 ha. Obejmują jeden lub więcej ekosystemów mało lub wcale przekształconych uŝytkowaniem i działalnością człowieka, na którym świat roślin, zwierząt oraz przyroda nieoŝywiona, wyróŝnia się pięknem, bogactwem i oryginalnością krajobrazu. Parki te spełniają funkcje naukowe, edukacyjne, turystyczne, kulturowe, ale ochrona przyrody ma pierwszeństwo przed innymi funkcjami. Tworzone są rozporządzeniami Rady Ministrów. - rezerwaty przyrody- obejmują zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym ekosystemy w tym siedliska przyrodnicze, a takŝe gatunki elementy biotopów, mające istotną wartość naukową, przyrodniczą, kulturową bądź krajobrazową. Mają dokładnie określone granice, a 5

5 6 Program ochrony przyrody - Nadleśnictwo Ruszów ochrona przyrody moŝe być w nich ścisła lub częściowa. Tworzone są rozporządzeniem wojewody. - parki krajobrazowe obszary chronione ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe, a ich zadaniem jest popularyzacja i rozpowszechnianie tych wartości w warunkach zrównowaŝonego rozwoju. Tworzone rozporządzeniem wojewody po uzgodnieniu z właściwymi miejscowo organami zainteresowanych jednostek samorządu terytorialnego, - obszary chronionego krajobrazu to wyróŝniające się krajobrazowo tereny o zróŝnicowanych ekosystemach, wartościowe szczególnie ze względu na moŝliwość zaspokajania potrzeb związanych z masową turystyką i wypoczynkiem, lub istniejące i odtwarzane korytarze ekologiczne. Tworzone rozporządzeniem wojewody lub uchwałą samorządu lokalnego, - ochrona gatunkowa to działania w celu zabezpieczenia dziko występujących roślin i zwierząt oraz ich siedlisk, a w szczególności gatunków rzadkich, endemicznych(występujących tylko na danym obszarze), podatnych na zagroŝenia i zagroŝonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie umów międzynarodowych, jak teŝ zachowania róŝnorodności gatunkowej i genetycznej. Wprowadzana rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska lub wojewody, - pomniki przyrody pojedyncze twory przyrody Ŝywej i nieoŝywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historycznej i krajobrazowej. Muszą odznaczać się indywidualnymi cechami, wyróŝniającymi je spośród innych tworów; mogą to być np. sędziwe drzewa i krzewy, źródła i wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe, jaskinie. Wprowadzane rozporządzeniem wojewody lub uchwałą rady jednostki samorządu lokalnego, - stanowiska dokumentacyjne przyrody waŝne pod względem naukowym i dydaktycznym miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych oraz fragmenty eksploatowanych i nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych. Wprowadzane rozporządzeniem wojewody lub uchwałą rady jednostki samorządu lokalnego, - uŝytki ekologiczne zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mające znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów genowych i typów środowisk. Mogą to być naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nie uŝytkowanej roślinności starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce oraz stanowiska rzadkich i chronionych gatunków roślin i zwierząt, w tym takŝe miejsca ich sezonowego przebywania i rozrodu. Wprowadzane rozporządzeniem wojewody lub uchwałą rady jednostki samorządu lokalnego i uwzględnione w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. - zespoły przyrodniczo-krajobrazowe wyznacza się w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego (zmienionego przez człowieka), dla zachowania wartości estetycznych. Wprowadzane rozporządzeniem wojewody lub uchwałą rady jednostki samorządu terytorialnego. 2. Lasy ochronne ogólnego przeznaczenia, do których naleŝą lasy: glebochronne w strefie górnej granicy lasu, glebochronne, wodochronne, stanowiące cenne fragmenty rodzimej przyrody w tym projektowane rezerwaty i ostoje zwierząt chronionych.

6 3. Lasy ochronne specjalnego przeznaczenia, do których zalicza się lasy doświadczalne, wyłączone drzewostany nasienne, lasy uzdrowiskowe, lasy obronne, lasy w najbliŝszym otoczeniu ośrodków wypoczynkowych. 4. Pozostałe lasy ochronne: ochronne uszkodzone przez przemysł, ochronne wokół miast, ochronne w miastach. 5. Lasy wielofunkcyjne (gospodarcze). 6. Plantacje. 7. Kształtowanie i ochronę środowiska przyrodniczego, co realizowane jest poprzez: inwestycje proekologiczne, mniej uciąŝliwe formy ogrzewania budynków w osadach i osiedlach, oczyszczalnie ścieków, małą retencję wodną itd. Nową formę ochrony przyrody, wprowadzoną ustawą o ochronie przyrody z dnia r. Są obszary Natura 2000, na które będą się składać: - obszary specjalnej ochrony (OSO) dla gatunków ptaków wymienionych w załączniku do I Dyrektywy - specjalne obszary ochrony (SOO) dla siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków zwierząt i roślinwymienionych w załącznikach I i II Dyrektywy. Ta forma ochrony obecnie nie występuje na terenie nadleśnicrwa. Program Ochrony Przyrody Nadleśnictwa Ruszów zaktualizowano w Biurze Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział Brzeg zgodnie z obowiązującą instrukcją urządzania lasu stanowiącą Załącznik do Zarządzenia nr 43 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 18 kwietnia 2003 r. 7

7 2. CELE PROGRAMU Program ochrony przyrody w nadleśnictwie sporządzony jest w celu: 1. poprawy warunków ochrony i w miarę moŝliwości wzbogacania zasobów przyrodniczych ekosystemów leśnych, a w szczególności zachowania róŝnorodności biologicznej na wszystkich poziomach organizacji (genowych, gatunkowych, populacyjnych, ekosystemowych i krajobrazowych), 2. zinwentaryzowania i zobrazowania bogactwa walorów przyrodniczych oraz zagroŝeń przyrody nadleśnictwa (głównie ekosystemów leśnych) na tle regionu i kraju, 3. ustalenia hierarchii grup funkcji poszczególnych (całych lub części kompleksów leśnych, 4. wskazania kolejnych obiektów do objęcia szczególnymi formami ochrony i wstępnego określenia przedmiotów oraz celów i metod ich ochrony, 5. doskonalenia gospodarki leśnej i sprawowania ochrony przyrody z pełnym wykorzystaniem prac glebowo-siedliskowych, 6. preferowania technologii prac leśnych przyjaznych dla środowiska przyrodniczego, 7. uświadomienia wszystkim grupom społeczeństwa obecnych i potencjalnych zagroŝeń lasów oraz środowiska przyrodniczego, 8. umoŝliwienia w przyszłości wykonania szeregu analiz porównawczych dotyczących zmian stanu i środowiska przyrodniczego, 9. ochrony zabytków kultury materialnej w lasach, 10. pracowania propozycji do planów zagospodarowania przestrzennego. 8

8 3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA NADLEŚNICTWA 3.1. INFORMACJE PODSTAWOWE Według stanu na r. nadleśnictwo Ruszów składa się z dwóch obrębów leśnych i 10 leśnictw: I Ruszów 1 Cisy 2 Jagodzin 3 Poświętne 4 Ziębina II Polana 5 Dębówek 6 Dzików 7 Głuszec 8 Toporów 9 Modrzew 10 Okrąglica RYC 1. Podział na leśnictwa Gozdnica Okrąglica Ziębina Dębówek Poświętne Ruszów Modrzew Głuszec Cisy Toporów Dzików Jagodzin Parowa 9

9 3.2. PRZYNALEśNOŚĆ ADMINISTRACYJNA RYC 2. Zasięg nadleśnictwa Na mocy ustawy z dn r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa z dniem r. tereny będące w zarządzie Nadleśnictwa Ruszów weszły w całości w skład województwa dolnośląskiego. 10

10 TAB 1. Nadleśnictwo Ruszów na tle trójstopniowego podziału administracyjnego Polski. Obręb leśny Województwo Powiat Gmina Nadleśnictwo Ruszów Polana bolesławiecki Osiecznica 678, ,3365 dolnośląskie zgorzelecki Węgliniec 6196, , ,6894 Pieńsk 585, ,6700 razem powiat zgorzelecki 6196, , ,3594 razem województwo 6874, , ,6959 Ogółem nadleśnictwo 6874, , ,6959 współwłasność Skarbu Państwa Osiecznica 1,1607 1,1607 i osób fizycznych Węgliniec 1,8720 1,8720 Ogółem współwłasność 1,1607 1,8720 3, POŁOśENIE NADLEŚNICTWA WZGLĘDEM PODZIAŁÓW PRZYRODNICZYCH Lasy Nadleśnictwa Ruszów wg rejonizacji przyjętej w Regionalizacji przyrodniczo leśnej na podstawach ekologiczno fizjograficznych (PWRiL Warszawa 1990 r ) znajdują się w całości w V - Śląskiej Krainie Przyrodniczo Leśnej, w 1 Dzielnicy Równiny Dolnośląskiej, mezoregionie Borów Dolnośląskich. Obszar Nadleśnictwa ma charakter typowo nizinny o terenie równym, z lokalnymi niewielkimi wzniesieniami i zagłębieniami terenu. Wysokość nad poziom morza waha się w granicach m.n.p.m. Tereny Nadleśnictwa połoŝone są w Dorzeczu Nysy ŁuŜyckiej oraz w dorzeczach lewych dopływów Bobru - Czernej Małej i Czernej Wielkiej. Pod względem podziału fizyczno-geograficznego lasy nadleśnictwa Ruszów połoŝone są w następujących jednostkach fizyczno-geograficznych Polski (Kandracki 2000) Obszar Podobszar Strefa Prowincja Podprowincja Makroregion Mezoregion Europa Zachodnia 3 - Pozaalpejska Europa Zachodnia Lasów Mieszanych 31 NiŜ Środkowoeuropejski 317 Niziny Sasko-ŁuŜyckie Nizina Śląsko- ŁuŜycka Bory Dolnośląskie 11

11 Pod względem podziału geobotanicznego lasy nadleśnictwa Ruszów połoŝone są w następujących jednostkach geobotanicznych (Szafer 1972) Państwo Holarktyka Obszar Euro Syberyjski Prowincja NiŜowo - WyŜynna, Środkowoeuropejska Dział A Bałtycki Poddział Poddział A 3 - Pas Kotlin Podgórskich Kraina 11 Kotlina Śląska Okręg b Borów Dolnośląskich 3.4. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KOMPLEKSÓW LEŚNYCH Kompleksy leśne w obydwu obrębach leśnych: Ruszów i Polana, zostały policzone w oparciu o mapę numeryczną. Za kompleksy uznano grunty zwartych powierzchni leśnych będące w zarządzie Nadleśnictwa, oddzielone od pozostałych gruntami innych kategorii bądź rozgraniczone naturalnymi granicami np. szerokich rzek. Kompleksy leśne nadleśnictwa Ruszów z kompleksami nadleśnictw Pieńsk, Węgliniec, Świętoszów, śagań i Wymiarki tworząc jeden zwarty kompleks leśny pod nazwą Puszcza Zgorzelecko-Osiecznicka, która stanowi fragment Borów Dolnośląskich. Jest to rozległa piaszczysta równina pomiędzy rzekami: Nysą ŁuŜycką, Kwisą, Bobrem i Szprotawą. Porasta ją największy w Polsce kompleks borów sosnowych. Lasy nadleśnictwa są usytuowane w 57 kompleksach i charakteryzują się duŝą zwartością i połoŝoniem poza zasięgiem duŝych aglomeracji miejskich. Kompleksy mniejsze niŝ 2000 ha stanowią tylko 2 % całego areału nadleśnictwa i są nieznacznie oddalone od głównego kompleksu. 12

12 RYC 3. Rozmieszczenie kompleksów leśnych nadleśnictwa Gozdnica I - RUSZÓW Ruszów II - POLANA Parowa TAB 2. Kompleksy leśne Nadleśnictwa Ruszów Wielkość kompleksu [ha] Liczba kompleksów OBRĘB RUSZÓW Łączna powierzchnia [ha] do 1, ,97 1,01 5, ,34 5,01 20, ,47 20,01 100, ,31 100,01 500,00 500, ,00 powyŝej 2000, ,04 Ogółem ,13 OBRĘB POLANA 13

13 Wielkość kompleksu [ha] Liczba kompleksów Łączna powierzchnia [ha] do 1, ,95 1,01 5,00 3 6,93 5,01 20, ,37 20,01 100, ,22 100,01 500,00 500, ,00 powyŝej 2000, ,26 Ogółem ,73 NADLEŚNICTWO RUSZÓW do 1, ,92 1,01 5, ,27 5,01 20, ,84 20,01 100, ,53 100,01 500,00 500, ,00 powyŝej 2000, ,46 Łącznie , PODZIAŁ HYDROGRAFICZNY Według Podziału hydrograficznego Polski cały obszar nadleśnictwa naleŝy do zlewni Odry. Przez teren Nadleśnictwa Ruszów przepływają następujące cieki wodne: NYSA ŁUśYCKA zlewnia II rzędu poprzez zlewnie II rzędu rzeki Bóbr CZERNA WIELKA Ziębina Czerna Mała zlewnia III rzędu zlewnia IV rzędu zlewnia IV rzędu Gumnica Nysa ŁuŜycka wypływa z południowo zachodnich Gór Izerskich, w rezerwacie przyrody na terenie Czech. Rzeka zbiera wody z obszaru 4297 km 2 i odprowadza do Odry w 542,4 km jej 14

14 lewego brzegu. Długość Nysy wynosi 251,6 km. Górny odcinek o długości 53,8 km i powierzchni zlewni 357,3 km 2 znajduje się na terenie Czech. Od km 197,8 Nysa ŁuŜycka jest rzeką graniczną Polski i Niemiec. Czerna Wielka (Czarna) Bierze początek na wysokości ok. 270 m n.p.m. na Pogórzu Izerskim. Zlewnię tej rzeki charakteryzuje gęsta i dobrze rozwinięta sieć wodna. Jest rzeką graniczna nadleśnictwa i wraz z licznymi dopływami w istotny sposób kształtuje warunki wodne na duŝym jego obszarze. Czerna Mała wypływa na Pogórzu Izerskim, zlewnia zbudowana jest z piasków akumulacji lodowcowej. Ziębina sieć wodna rzeki jest zawikłana. Na obszarze jej zlewni istnieje gęsta sieć cieków naturalnych i rowów oraz kompleks stawów. Ocena jakości wód oparta na wskaźnikach hydrobiologicznych wykazała, Ŝe wody Nysy ŁuŜyckiej odpowiadają II klasie czystości, z uwagi na zwiększoną wartość wskaźnika saprobowości. Ocena jakości wód według stanu sanitarnego wykazała, Ŝe wody Nysy ŁuŜyckiej w granicach nadleśnictwa nie odpowiadały normom z uwagi na znaczne ilości bakterii grupy coli typu fekalnego. Czystość wód Czernej Wielkiej, Czernej Małej i Ziębiny nie jest znana, gdyŝ są to małe rzeki, nie mające większego znaczenia gospodarczego. Na podstawie gospodarczych badań przyjmuje się, Ŝe cieki te na terenie nadleśnictwa Ruszów mają II lub III klasę czystości STRUKTURA KATEGORII OCHRONNOŚCI Aktualnie obowiązuje Zarządzenie nr 270 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 28 grudnia 1995 roku w sprawie uznania za ochronne lasów, stanowiących własność Skarbu Państwa, będących w zarządzie państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśnictwa Ruszów. Lasy Nadleśnictwa moŝna podzielić pod względem pełnionych funkcji na cztery podstawowe funkcje : 1.Lasy ochronne ogólnego przeznaczenia - lasy wodochronne, glebochronne, ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej 2.Lasy ochronne specjalnego przeznaczenia - drzewostany nasienne wyłączone 3. Pozostałe lasy ochronne - przeznaczone do masowego wypoczynku w otoczeniu zbiornika wodnego w Klikowie ( oddziały 1, 5 ). 4.Lasy gospodarcze /wielofunkcyjne/ - lasy nie uznane za ochronne. 15

15 TAB 3. Podział na grupy lasu i kategorie ochronności Kategoria ochronności Obr.Ruszów Obr. Polana Nadleśnictwo Lasy wodochronne 2244, , ,43 Lasy stanowiące d-stany nasienne 23,49 23,49 Lasy wodochronne + ostoje zwierząt chronionych 1305, ,63 Lasy stanowiące ostoje zwierząt chronionych 184,60 184,60 Lasy w II strefie uszkodzeń przemysłowych 939,82 939,82 Lasy w II strefie uszkodzeń przemysł. + glebochronne 97,28 97,28 Lasy w II strefie uszkodzeń przemysł. + wodochronne 307,76 307,76 Lasy w II strefie uszkodzeń przemysł. + GPW 285,06 285,06 Lasy w II strefie uszkodzeń przemysł. + ostoje zwierząt chronionych Lasy w II strefie uszkodzeń przemysł. + ostoje zwierząt chronionych + GPW Lasy w II strefie uszkodzeń przemysł. + wodochronne + ostoje zwierząt chronionych Lasy w II strefie uszkodzeń przemysł. + wodochronne + GPW Lasy w II strefie uszkodzeń przemysł. + wodochronne + GPW + ostoje zwierząt chronionych 25,94 25,94 55,72 55,72 79,99 79,99 134,74 134,74 22,15 22,15 Razem lasy ochronne 2244, , ,61 Lasy gospodarcze 3983, , ,47 Ogółem 6228, , , KLIMAT Zgodnie z regionalizacją klimatyczną Wiszniewskiego i Chełchowskiego obszar nadleśnictwa połoŝony jest w regionie Lubusko-Dolnośląskim. Region ten oznacza się duŝą zmiennością klimatyczną oraz cechami klimatu oceanicznego charakteryzującego się łagodnymi i krótkimi zimami. Najcieplejszym miesiącem jest lipic, najzimniejszym styczeń. Najbardziej deszczowymi miesiącami są miesiące letnie: czerwiec i lipiec, a najmniejsze opady przypadają na luty. Przeciętna liczba dni w roku z szatą śnieŝną wynosi około 40 dni. Długość okresu wegetacyjnego od końca marca do pierwszej dekady listopada wynosi 220 dni i jest zbliŝony do wartości maksymalnych w kraju. Na terenie nadlęśnictwa dominują wiatry z kierunku zachodniego i południowo-zachodniego. Klimat został szczegółowo omówiony w elaboracie. 16

16 TAB 4. Dane dla stacji meteorologicznej w Legnicy Czynniki meteorologiczne średnia roczna temperatura średnia temperatura stycznia średnia temperatura lipca średnia roczna suma opadów średnia roczna suma opadów okresu wegetacyjnego Wartość 8,9 o C -3,2 o C 19,1 o C 548 mm 338 mm długość okresu wegetacyjnego początek fenologicznej wiosny początek fenologicznej jesieni OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA TYPÓW SIEDLISKOWYCH I TYPÓW GLEB Nadleśnictwo Ruszów posiada opracowanie glebowo-siedliskowe wykonane przez BULiGL Oddz. w Brzegu według stanu na dzień r. Opracowanie to w chwili obecnej z uwagi na znowelizowaną Klasyfikację gleb leśnych Polski (CILP 2000) oraz nową Instrukcję urządzania lasu, stanowiącej załącznik do Zarządzenia nr 43 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 18 kwietnia 2003 r. ma ograniczoną przydatność, dlatego w IV rewizji planu urządzenia lasu Nadleśnictwa Ruszów dokonano korekty typów i podtypów gleb oraz typów siedliskowych lasu. Dominują tutaj, tak jak w całych Borach Dolnośląskich siedliska borowe, które zajmują ponad 90 % areału nadleśnictwa. Bory świeŝe, zaliczane do zespołu Leucobryo-Pinetum, porośnięte głownie sosną z mniejszą lub większą domieszką brzozy zajmują ponad 41 % powierzchni nadleśnictwa. Najpospolitszymi roślinami występujacymi w runie borów świeŝych są: borówka czarna i brusznica, śmiałek pogięty oraz wrzos zwyczajny. Bory wilgotne i mieszane wilgotne występują na piaszczystych glebach z wyŝszym poziomem wód gruntowych zajmują około 44 % powierzchni nadleśnictwa. W drzewostanie sosnowym występuje wiekszy udział brzozy, a w runie dominuje trzęślica modra (zespół Molinio-Pinetum). Na podłoŝu rosną torfowce, a niekiedy widłaki. Bory bagienne (zespół Vaccinio uliginosi-pinetum) występują nielicznie, a typowymi roślinami są w nich bagno zwyczajne, Ŝurawina błotna i trzęślica modra. Udział powierzchniowy typów siedliskowych lasu przedstawiono w poniŝszej tabeli. 17

17 TAB 5. Typy siedliskowe lasu Typy siedliskowe Powierzchnia [ha] Bb 5,46 BMb 79,75 BMśw 1265,77 BMw 4652,21 Bs 104,66 Bśw 6837,52 Bw 2571,27 Lł 106,18 LMśw 256,09 LMw 505,79 Lśw 28,33 Lw 7,88 Ol 92,17 Bw 15,57% LMśw 1,55% RYC 4. Procentowy udział typów siedliskowych Lł 0,64% LMw 3,06% Bśw 41,41% Lśw 0,17% Lw 0,05% Ol 0,56% BMb 0,48% Bb 0,03% BMśw 7,66% Bs 0,63% BMw 28,17% W nadleśnictwie wyróŝniono 12 typów i 27 podtypy gleb. Największy udział mają gleby bielicowe 83,64 % z silnie wykształconą próchnicą typu mor. Na powierzchni mineralnej gleb bielicowych gromadzi się zawsze kilkunastocentymetrowa warstwa kwaśnej substancji organicznej barwy brunatnoszarej, zasobnej w trudno rozkładające się resztki organiczne. Bielicowaniu gleb, oprócz klimatu umiarkowanego, sprzyja środowisko lasów iglastych oraz podłoŝe utworów polodowcowych (piasków, Ŝwirów). Pozostałe typy gleb zajmują niewielki procent powierzchni nadleśnictwa, ale znacznie urozmaicają teren i są bardzo cenne dla środowiska. W poniŝszej tabeli przedstawiono powierzchniowy udział typów i podtypów gleb. 18

18 TAB 6. Typy i podtypy gleby Typy gleby Gleby kulturoziemne Gleby bielicowe Gleby brunatne Podtypy gleby Powierzchnia [ha] AK 2,05 B 89,41 Bgms 80,35 Bgw 3412,13 Blw 532,97 Bw 9720, ,20 BRb 110,7 BRk 2,87 113,57 Czarne ziemie CZms 2,69 Gleby gruntowoglejowe Mady rzeczne Gleby murszowate Gms 192,87 Gt 109,89 Gts 23,97 Gw 412,03 738,76 MDbr 40,05 MDw 68,62 108,67 MRm 902,10 MRms 23,73 MRw 17,97 943,80 Gleby murszowe Mt 35,53 Gleby opadowoglejowe Gleby płowe Gleby rdzawe OGw 523,95 P 1,31 Pb 60,19 Pw 3,32 64,82 RDb 92,09 RDbr 0,94 RDw 44,44 137,47 Gleby torfowe Tp 7,57 mady rzeczne 0,66% gleby gruntowoglejowe 4,47% czarne ziemie 0,02% gleby brunatne 0,69% RYC 5. Procentowy udział typów gleby gleby murszowe 0,21% gleby gleby murszowate 5,71% opadowoglejowe 3,17% gleby płowe 0,56% gleby rdzawe 0,83% gleby kulturoyiemne 0,01% gleby torfowe 0,05% gleby bielicowe 83,64% 19

19 4. FORMY OCHRONY PRZYRODY istniejące, projektowane i proponowane Program ochrony przyrody - Nadleśnictwo Ruszów Współczesna ochrona przyrody łącząc historycznie wykształcone kierunki, konserwatorski, biocenotyczny i planistyczny, dąŝy zarówno da ochrony określonych terenów lub tworów przyrody jak i ochrony zasobów i sił produkcyjnych przyrody oraz stawia przed sobą następujące cele: ochronę terenów i tworów przyrody o wysokich walorach przyrodniczych, zachowanie ciągłości procesów ekologicznych i trwałości puli genowej roślin i zwierząt oraz zdolności samoregulacyjnych przyrody na całym obszarze kraju. Ochronę przyrody moŝna podzielić na dwa rodzaje: ochronę in situ w naturalnym miejscu występowania osobnika lub populacji, są to drzewa pomnikowe, drzewa doborowe, drzewostany nasienne, rezerwaty przyrody itd., oraz ochronę ex situ poza naturalnymi miejscami występowania poszczególnego osobnika czy populacji, są to ogrody botaniczne, arboreta, archiwa klonów, proweniencyjne powierzchnie doświadczalne, drzewa elitarne, banki genów itd REZERWATY PRZYRODY Na terenie nadleśnictwa Ruszów ta forma ochrony przyrody nie występuje ale jest propozycja utworzenia rezerwatu przyrody z odkrywki ze Stanowiskiem roślinności plioceńskiej. Stanowisko to zostało opisane w dalszej części programu ochrony przyrody PARKI KRAJOBRAZOWE powstania. Na terenie nadleśnictwa Ruszów nie ma parków krajobrazowych i nie projektuje się ich 20

20 4.3. STANOWISKA DOKUMENTACYJNE PRZYRODY NIEOśYWIONEJ Program ochrony przyrody - Nadleśnictwo Ruszów Na terenie nadleśnictwa występuje jedno stanowisko przyrody nieoŝywionej znajdujące się w leśnictwie Okrąglica w oddziale 105o. Odkrywka ta jest unikalnym w Polsce i jednym z nielicznych w Europie stanowisk liściowej, nasiennej i pyłkowej flory plioceńskiej i jedynym stanowiskiem w Polsce flory górnoplioceńskiej. Od 1965 roku prowadzone są badania naukowe tego stanowiska. Ze względu na wyjątkowo dobrze zachowane szczątki florystyczne, a takŝe typowe wykształcenie serii geologicznych w odkrywce, których datowanie umoŝliwiła omawiana flora, stanowisko to ma znaczenie nie tylko dla paleobotaników ale równieŝ dla botaników, geologów i geografów. W sąsiedztwie odkrywki wysytępują rzadkie i podlegające ochronie rośliny jak: rosiczka okrągłolistna i bagno zwyczajne. Obszar ten wskazany jest do utworzenia rezerwatu przyrody POMNIKI PRZYRODY Na terenie zasięgu terytorialnego nadleśnictwa brak jest projektowanych pomników przyrody, znajdują się natomiast zarejestrowane przez Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody pomniki przyrody, których wykaz podaje się w tabeli poniŝej. TAB 7. Pomniki przyrody w zasięgu nadleśnictwa Ruszów Lp. Gatunek drzewa Nr rejestr. Lokalizacja 1 Aleja lipowa 95 szt Lp, 1 szt Gb, 1 szt Db 491 w. Prędocice działka 2/3 2 Buk zwyczajny 120 w. Ruszów ul. Zgorzelecka 2 3 Tulipanowiec amerykański 121 w. Jagodzin (koło szkoły) 4 Dąb szypułkowy 165 w. Ruszów ul. Kantowicza 5 Dąb szypułkowy 338 w. Polana nr 19 6 Wiąz szypułkowy 339 w. Polana przy drodze 7 Dąb szypułkowy 340 w. Polana oddz. 153 o 8 Buk zwyczajny 341 w. Kościelna Wieś 9 Cis pospolity szt w. Parowa obok leśniczówki 21

21 4.5. OCHRONA GATUNKOWA ROŚLIN, GRZYBÓW, POROSTÓW I MSZAKÓW Ochrona gatunkowa ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko wystęujących roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk, gatunków rzadko występujących, edemicznych, podatnych na zagroŝenia i zagroŝonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie umów międzynarodowych, a takŝe zachowanie róŝnorodności gatunkowej i genetycznej. Lista gatunków roślin występujacych w zasięgu nadleśnictwa Ruszów została sporządzona przez Klub Przyrodników ze Świebodzina. Zestawienie gatunków chronionych, zagroŝonych i rzadkich zostało zaktualizowane na podstawie danych zebranych w trakcie prac terenowych dla celów opracowania i realizacji planu urządzenia lasu. Stwierdzono występowanie 26 gatunków podlegających ochronie ścisłej (roślin, grzybów i porostów) oraz 4 chronionych częściowo. 22

22 TAB 8. Lista gatunków roślin występujących na terenie Nadleśnictwa Ruszów wg listy Klubu Przyrodników GATUNEK (nazwa łacińska) AUTOR nazwy łacińskiej 23 Polska nazwa gatunku Program ochrony przyrody - Nadleśnictwo Ruszów RODZINA Abies alba Miller Jodła pospolita, jodła biała PINACEAE Abies concolor Lindl. ex Hildebr. Jodła jednobarwna, jodła kalifornijska PINACEAE Acer campestre L. Klon polny, paklon ACERACEAE Acer negundo L. Klon jesionolistny ACERACEAE Acer platanoides L. Klon pospolity, klon zwyczajny ACERACEAE Acer pseudoplatanus L. Klon jawor, jawor ACERACEAE Achillea cartilaginea Ledeb. Krwawnik wierzbolistny COMPOSITAE Achillea ptarmica L. Krwawnik kichawiec COMPOSITAE Acinos arvensis (Lam.) Dandy Czyścica drobnokwiatowa LABIATAE Aconitum variegatum L. Tojad pstry RANUNCULACEAE Acorus calamus L. Tatarak zwyczajny ARACEAE Actaea spicata L. Czerniec gronkowy RANUNCULACEAE Adenophora liliifolia (L.) Ledeb. ex A.DC. Dzwonecznik wonny CAMPANULACEAE Adonis vernalis L. Miłek wiosenny RANUNCULACEAE Aegilops speltoides var.ligusticum (Bert.) A. et Gr. Egilops orkiszowaty GRAMINEAE Aegopodium podagraria L. Podagrycznik pospolity, śnitka UMBELLIFERAE Aesculus hippocastanum L. Kasztanowiec zwyczajny, kasztanowiec biały HIPPOCASTANACEAE Aesculus x carnea (A.hippocastanum x A.pavia) Hayne Kasztanowiec czerwony HIPPOCASTANACEAE Agrimonia eupatoria L. Rzepik pospolity ROSACEAE Agrimonia procera Wallr. Rzepik wonny ROSACEAE Agrostis canina L. Mietlica psia GRAMINEAE Agrostis capillaris L. Mielica pospolita, mietliczka GRAMINEAE Agrostis gigantea Roth Mielica olbrzymia, mietlica biaława, perzówka GRAMINEAE Agrostis stolonifera L. Mietlica rozłogowa GRAMINEAE Agrostis vinealis Schreber Mietlica piaskowa GRAMINEAE Aira caryophyllea L. Śmiałka goździkowa GRAMINEAE Aira praecox L. Śmiałka wczesna GRAMINEAE Ajuga genevensis L. Dąbrówka kosmata, dąbrówka genewska LABIATAE Ajuga pyramidalis L. Dąbrówka pyramidalna LABIATAE Ajuga reptans L. Dąbrówka rozłogowa LABIATAE Alchemilla glabra Neygenf. Przywrotnik prawie nagi ROSACEAE Alchemilla glaucescens Wallr. Przywrotnik kosmaty ROSACEAE Alchemilla xanthochlora Rothm. Przywrotnik Ŝółtawozielony ROSACEAE Alisma gramineum Lej. śabieniec trawolistny ALISMATACEA Alisma lanceolatum With. śabieniec lancetowaty ALISMATACEA Alisma plantago-aquatica L. śabieniec babka-wodna ALISMATACEA

23 GATUNEK (nazwa łacińska) AUTOR nazwy łacińskiej Polska nazwa gatunku Program ochrony przyrody - Nadleśnictwo Ruszów RODZINA Alliaria petiolata (Bieb.) Cav. et Grande Czosnaczek pospolity CRUCIFERAE Allium angulosum L. Czosnek kątowy LILIACEAE Allium carinatum L. Czosnek grzebieniasty LILIACEAE Allium oleraceum L. Czosnek zielonawy LILIACEAE Allium scorodoprasum L. Czosnek węŝowy LILIACEAE Allium senescens subsp.montanum (Fries) Holub Czosnek skalny LILIACEAE Allium sphaerocephalon L. Czosnek główkowaty LILIACEAE Allium ursinum L. Czosnek niedźwiedzi LILIACEAE Allium vineale L. Czosnek winnicowy LILIACEAE Alnus glutinosa (L.) Gaertner Olsza czarna BETULACEAE Alnus incana (L.) Moench Olsza szara BETULACEAE Alopecurus aequalis Sobl. Wyczyniec czerwonoŝółty GRAMINEAE Alopecurus geniculatus L. Wyczyniec kolankowaty GRAMINEAE Alopecurus pratensis L. Wyczyniec łąkowy GRAMINEAE Alyssum alyssoides (L.) L. Smagliczka kielichowata CRUCIFERAE Alyssum montanum L. Smagliczka pagórkowa CRUCIFERAE Amaranthus albus L. Szarłat biały AMARANTHACEAE Amaranthus caudatus L. Szarłat zwisły AMARANTHACEAE Amaranthus chlorostachys Willd. Szarłat zielony AMARANTHACEAE Amaranthus dinteri Schinz Szarłat Dintera AMARANTHACEAE Amaranthus lividus L. Szarłat tępolistny AMARANTHACEAE Amaranthus retroflexus L. Szarłat szostki AMARANTHACEAE Amaranthus tricolor L. Szarłat trójbarwny AMARANTHACEAE Amelanchier canadensis (L.) Med.. Świdośliwa kanadyjska ROSACEAE Amelanchier spicata (Lam.) C.Koch Świdośliwa kłosowa ROSACEAE Ammophila arenaria (L.) Link Piaskownica zwyczajna GRAMINEAE Anagallis arvensis L. Kurzyślad polny PRIMULACEAE Anagallis minima (L.) E.H.L.Krause Kurzyślad maleńki, niedośpiałek maleńki PRIMULACEAE Anchusa arvensis (L.) M.B. Farbownik polny, krzywo szyj BORAGINACEAE Anchusa officinalis L. Farbownik lekarski BORAGINACEAE Andromeda polifolia L. Modrzewnica zwyczajna ERICACEAE Androsace septentrionalis L. Naradka północna PRIMULACEAE Anemone nemorosa L. Zawilec gajowy RANUNCULACEAE Anemone ranunculoides L. Zawilec Ŝółty RANUNCULACEAE Anemone sylvestris L. Zawilec wielkokwiatowy, zawilec leśny RANUNCULACEAE Angelica sylvestris L. Dzięgiel leśny UMBELLIFERAE 24

24 GATUNEK (nazwa łacińska) AUTOR nazwy łacińskiej Polska nazwa gatunku Program ochrony przyrody - Nadleśnictwo Ruszów RODZINA Anthemis arvensis L. Rumian polny COMPOSITAE Anthemis cotula L. Rumian psi COMPOSITAE Anthemis tinctoria L. Rumian Ŝółty COMPOSITAE Anthericum liliago L. Pajęcznica liliowata LILIACEAE Anthericum ra morum L. Pajęcznica gałęzista LILIACEAE Anthoxanthum aristatum Boiss. Tomka oścista GRAMINEAE Anthoxanthum odoratum L. Tomka wonna GRAMINEAE Anthriscus caucalis Bieb. Trybula pospolita UMBELLIFERAE Anthriscus cerefolium (L.) Hoffm. Trybula ogrodowa UMBELLIFERAE Anthriscus sylvestis (L.) Hoffm. Trybula leśna, marchewnik UMBELLIFERAE Anthyllis vulneraria L. Przelot pospolity, wełnica LEGUMINOSAE Apera spica-venti (L.) P.B. Miotła zboŝowa GRAMINEAE Aphanes arvensis L. Skrytek polny ROSACEAE Aquilegia vulgaris L. Orlik pospolity RANUNCULACEAE Arabidopsis thaliana (L.) Heynh. Rzodkiewnik pospolity CRUCIFERAE Arabis glabra (L.) Bernh. Gęsiówka gładka, wieŝyczka gładka CRUCIFERAE Arabis hirsuta (L.) Scop. Gęsiówka szorstkowłosista CRUCIFERAE Arctostaphylos uva-ursi (L.) Sprengel Mącznica lekarska ERICACEAE Arenaria serpyllifolia L. Piaskowiec macierzankowy CARYOPHYLLACEAE Armeria maritima subsp.elongata (Hoffm.) Bonnier Zawciąg pospolity, laseczki PLUMBAGINACEAE Armoracia rusticana G., M. et Sch. Chrzan pospolity CRUCIFERAE Arnica montana L. Arnika górska COMPOSITAE Arnoseris minima (L.) Schweigger et Koerte Chłodek drobny COMPOSITAE Arrhenatherum elatius (L.) P.B. ex J. et C.Presl. Rajgras wyniosły, owsik pastewny GRAMINEAE Artemisia abrotanum L. Bylica boŝe drzewko COMPOSITAE Artemisia absinthium L. Bylica piołun COMPOSITAE Artemisia austriaca Jacq. Bylica austriacka COMPOSITAE Artemisia campestris L. Bylica polna COMPOSITAE Artemisia dracunculus L. Bylica estragon, draganek COMPOSITAE Artemisia scoparia W. et K. Bylica miotłowa COMPOSITAE Artemisia vulgaris L. Bylica pospolita COMPOSITAE Aruncus dioicus (Walter) Fernald. Parzydło leśne ROSACEAE Asarum europaeum L. Kopytnik pospolity ARISTOLOCHIACEAE Asperugo procumbens L. Lepczyca rozesłana BORAGINACEAE Asperula cynanchica L. Marzanka pagórkowa RUBIACEAE Asperula tinctoria L. Marzanka barwierska RUBIACEAE 25

25 GATUNEK (nazwa łacińska) AUTOR nazwy łacińskiej Polska nazwa gatunku Program ochrony przyrody - Nadleśnictwo Ruszów RODZINA Asplenium ruta-muraria L. Zanokcica murowa ASPLENIACEAE Asplenium trichomanes L. Zanokcica skalna ASPLENIACEAE Aster linosyris (L.) Bernh. Aster oŝota, oŝota zwyczajna COMPOSITAE Aster novae-angliae L. Aster nowoangielski COMPOSITAE Aster novi-belgii L. Aster nowobelgijski, aster wirginijski COMPOSITAE Aster tradescantii L. Aster drobnokwiatowy COMPOSITAE Astragalus arenarius L. Traganek piaskowy LEGUMINOSAE Astragalus cicer L. Traganek pęcherzykowaty LEGUMINOSAE Astragalus glycyphyllos L. Traganek szero kolistny LEGUMINOSAE Astrantia major L. Jarzmianka większa UMBELLIFERAE Athyrium filix-femina (L.) Roth Wietlica samicza ATHYRIACEAE Atriplex hortensis L. Łoboda ogrodowa CHENOPODIACEAE Atriplex patula L. Łoboda rozłoŝysta CHENOPODIACEAE Atriplex prostrata Boucher ex DC. Łoboda oszczepowata CHENOPODIACEAE Atriplex rosea L. Łoboda gwiazdkowata CHENOPODIACEAE Atropa bella-donna L. Pokrzyk wilcza-jagoda SOLANACEAE Avena fatua L. Owies głuchy GRAMINEAE Avena strigosa Schreber Owies szorstki GRAMINEAE Avenula pratensis (L.) Dumort. Owsica łąkowa GRAMINEAE Avenula pubescens (Hudson) Dumort. Owsica omszona GRAMINEAE Ballota nigra L. Mierznica czarna LABIATAE Barbarea stricta Andrz. Gorczycznik prosty CRUCIFERAE Barbarea vulgaris subsp.arcuata (Opiz) Rchb. Gorczycznik łękowaty CRUCIFERAE Barbarea vulgaris subsp.vulgaris R.Br. Gorczycznik pospolity CRUCIFERAE Beckmannia eruciformis (L.) Host Bekmannia robaczkowata GRAMINEAE Bellis perennis L. Stokrotka pospolita COMPOSITAE Berberis vulgaris L. Berberys zwyczajny BERBERIDACEAE Berteroa incana (L.) DC. Pyleniec pospolity CRUCIFERAE Berula erecta (Hudson) Coville Potocznik wąskolistny UMBELLIFERAE Betula pendula Rothm. Brzoza brodawkowata BETULACEAE Bidens cernua L. Uczep zwisły COMPOSITAE Bidens connata Muhl. ex Willd. Uczep zwodniczy COMPOSITAE Bidens radiata Thuill. Uczep śląski COMPOSITAE Bidens tripartita L. Uczep trójlistkowy COMPOSITAE Bilderdykia aubertii (Luis Henry) Moldenke Rdest Auberta POLYGONACEAE Bilderdykia convolvulus (L.) Dum. Rdest powojowy POLYGONACEAE 26

26 GATUNEK (nazwa łacińska) AUTOR nazwy łacińskiej 27 Polska nazwa gatunku Program ochrony przyrody - Nadleśnictwo Ruszów RODZINA Bilderdykia dumetorum (L.) Dum. Rdest zaroślowy POLYGONACEAE Blechnum spicant (L.) Roth Podrzeń Ŝebrowiec BLECHNACEAE Blysmus compressus (L.) Panzer ex Link Ostrzew spłaszczony CYPERACEAE Botrychium lunaria (L.) Swartz in Schrader Podejźrzon księŝycowy OPHIOGLOSSACEAE Botrychium matricariifolium A.Braun ex Koch Podejźrzon marunowy OPHIOGLOSSACEAE Botrychium simplex E. Hitche. in Silliman Podejźrzon pojedynczy OPHIOGLOSSACEAE Brachypodium pinnatum (L.) P.B. Kłosownica pierzasta GRAMINEAE Brachypodium sylvaticum (Hudson) P.B. Kłosownica leśna GRAMINEAE Briza media L. DrŜączka średnia GRAMINEAE Bromus arvensis L. Stokłosa polna GRAMINEAE Bromus benekenii (Lange) Trimen Stokłosa Benekena GRAMINEAE Bromus carinatus Hooker et Arn. Stokłosa łódkowata GRAMINEAE Bromus commutatus Schrader Stokłosa zmienna GRAMINEAE Bromus hordeaceus L. Stokłosa miękka GRAMINEAE Bromus inermis Leyss. Stokłosa bezostna GRAMINEAE Bromus racemosus L. Stokłosa groniasta GRAMINEAE Bromus ramosus Hudson Stokłosa gałęzista GRAMINEAE Bromus secalinus L. Stokłosa Ŝytnia GRAMINEAE Bromus sterilis L. Stokłosa płonna GRAMINEAE Bromus tectorum L. Stokłosa dachowa GRAMINEAE Bryonia alba L. Przestęp bialy CUCURBITACEAE Bryonia cretica subsp.dioica (Jacq.) Tutin Przestęp dwupienny CUCURBITACEAE Buglossoides arvensis (L.) M.I.Johnston Nawrot polny BORAGINACEAE Bupleurum tenuissimum L. Przewiercień wąskolistny UMBELLIFERAE Butomus umbellatus L. Łączeń baldaszkowy BUTOMACEAE Buxus sempervirens L. Bukszpan zwyczajny BUXACEAE Calamagrostis arundinacea (L.) Roth Trzcinnik leśny GRAMINEAE Calamagrostis canescens (Weber) Roth Trzcinnik lancetowaty GRAMINEAE Calamagrostis epigejos (L.) Roth Trzcinnik piaskowy GRAMINEAE Calamagrostis stricta (Timm) Koeler Trzcinnik prosty GRAMINEAE Calamagrostis villosa (Chaix) J.F.Gmelin Trzcinnik owłosiony GRAMINEAE Caldesia parnassifolia (L.) Parl. Kaldezja dziewięciornikowata ALISMATACEA Callitriche hermaphroditica L. Rzęśl jesienna CALLITRICHACEAE Callitriche palustris L. Rzęśl wiosenna CALLITRICHACEAE Callitriche platycarpa Kutz. ex Koch Rzęśl płaskoowockowa CALLITRICHACEAE Callitriche stagnalis Scop. Rzęśl wielkoowockowa CALLITRICHACEAE Calluna vulgaris (L.) Hull Wrzos zwyczajny ERICACEAE

27 GATUNEK (nazwa łacińska) AUTOR nazwy łacińskiej Polska nazwa gatunku Program ochrony przyrody - Nadleśnictwo Ruszów RODZINA Caltha palustris L. Knieć błotna, kaczeniec RANUNCULACEAE Calystegia sepium (L.) R.Br. Kielisznik zaroślowy CONVOLVULACEAE Camelina alyssum (Miller) Thell. Lnicznik właściwy CRUCIFERAE Camelina microcarpa subsp.microcarpa Andrz. Lnicznik drobnoowockowy CRUCIFERAE Camelina sativa (L.) Crantz Lnicznik siewny CRUCIFERAE Campanula bononiensis L. Dzwonek boloński CAMPANULACEAE Campanula cervicaria L. Dzwonek szczeciniasty CAMPANULACEAE Campanula glomerata L. Dzwonek skupiony CAMPANULACEAE Campanula latifolia L. Dzwonek szerokolistny CAMPANULACEAE Campanula patula L. Dzwonek rozpierzchły CAMPANULACEAE Campanula rotundifolia L. Dzwonek okrągłolistny CAMPANULACEAE Campanula sibirica L. Dzwonek syberyjski CAMPANULACEAE Campanula trachelium L. Dzwonek pokrzywolistny CAMPANULACEAE Cannabis sativa L. Konopie siewne CANNABACEAE Capsella bursa-pastoris (L.) Med. Tasznik pospolity CRUCIFERAE Caragana arborescens Lam. Karagana syberyjska LEGUMINOSAE Cardamine amara L. RzeŜucha gorzka CRUCIFERAE Cardamine flexuosa With. RzeŜucha leśna CRUCIFERAE Cardamine hirsuta L. RzeŜucha włochata, rzeŝucha czteropręcikowa CRUCIFERAE Cardamine impatiens L. RzeŜucha niecierpkowa CRUCIFERAE Cardamine parviflora L. RzeŜucha drobnokwiatowa CRUCIFERAE Cardamine pratensis subsp. pratensis L. RzeŜucha łąkowa CRUCIFERAE Cardaria draba (L.) Desv. Pieprzycznik przydroŝny CRUCIFERAE Carduus acanthoides L. Oset nastroszony COMPOSITAE Carduus crispus L. Oset kędzierzawy COMPOSITAE Carduus nutans L. Oset zwisły COMPOSITAE Carex acuta L. Turzyca zaostrzona CYPERACEAE Carex acutiformis Ehrh. Turzyca błotna CYPERACEAE Carex appropinquata Schumacher Turzyca tunikowa CYPERACEAE Carex arenaria L. Turzyca piaskowa CYPERACEAE Carex atherodes Sprengel Turzyca oścista CYPERACEAE Carex bohemica Schreber Turzyca ciborowata CYPERACEAE Carex brizoides L. Turzyca drŝączkowa CYPERACEAE Carex buekii Wimmer Turzyca Bueka CYPERACEAE Carex buxbaumii Wahlb. Turzyca Buxbauma CYPERACEAE Carex caryophyllea Latourr. Turzyca wiosenna CYPERACEAE 28

28 GATUNEK (nazwa łacińska) AUTOR nazwy łacińskiej Polska nazwa gatunku Program ochrony przyrody - Nadleśnictwo Ruszów RODZINA Carex cespitosa L. Turzyca darniowa CYPERACEAE Carex chordorrhiza L.fil. Turzyca strunowa CYPERACEAE Carex curta Good. Turzyca siwa CYPERACEAE Carex davalliana Sm. Turzyca Davalla CYPERACEAE Carex demissa Hornem. Turzyca drobna CYPERACEAE Carex diandra Schrank Turzyca obła CYPERACEAE Carex digitata L. Turzyca palczasta CYPERACEAE Carex dioica L. Turzyca dwupienna CYPERACEAE Carex distans L. Turzyca odległokłosa CYPERACEAE Carex disticha Hudson Turzyca dwustronna CYPERACEAE Carex divulsa subsp.divulsa Stokes Turzyca rozsunięta CYPERACEAE Carex echinata Murray Turzyca gwiazdkowata CYPERACEAE Carex elata All. Turzyca sztywna CYPERACEAE Carex elongata L. Turzyca długokłosa CYPERACEAE Carex ericetorum Poll. Turzyca wrzosowiskowa CYPERACEAE Carex flacca Schreber Turzyca sina CYPERACEAE Carex flava L. Turzyca Ŝółta CYPERACEAE Carex hartmannii Cajander Turzyca Hartmanna CYPERACEAE Carex hirta L. Turzyca owłosiona CYPERACEAE Carex hostiana DC. Turzyca Hosta CYPERACEAE Carex humilis Leyss. Turzyca niska CYPERACEAE Carex pilosa Scop. Turzyca orzęsiona CYPERACEAE Carex pilulifera L. Turzyca pigułkowa CYPERACEAE Carex praecox subsp.praecox Schreber Turzyca wczesna CYPERACEAE Carex pseudocyperus L. Turzyca ciborowata CYPERACEAE Carex pulicaris L. Turzyca pchla CYPERACEAE Carex reichenbachii (=C.pseudobrizoides) Bonnet Turzyca Reichenbacha CYPERACEAE Carex remota L. Turzyca odległokłosa CYPERACEAE Carex riparia Curtis Turzyca brzegowa CYPERACEAE Carex rostrata Stokes Turzyca dzióbkowata CYPERACEAE Carex serotina Merat Turzyca Oedera CYPERACEAE Carex spicata Hudson Turzyca ścieśniona CYPERACEAE Carex supina Willd. ex Wahlb. Turzyca delikatna CYPERACEAE Carex sylvatica Hudson Turzyca leśna CYPERACEAE Carex tomentosa L. Turzyca filcowata CYPERACEAE Carex umbrosa Host. Turzyca cienista CYPERACEAE 29

29 GATUNEK (nazwa łacińska) AUTOR nazwy łacińskiej Polska nazwa gatunku Program ochrony przyrody - Nadleśnictwo Ruszów RODZINA Carex vaginata Tausch Turzyca luźnokwiatowa CYPERACEAE Carex vesicaria L. Turzyca pęcherzykowata CYPERACEAE Carex vulpina L. Turzyca lisia CYPERACEAE Carpinus betulus L. Grab zwyczajny CORYLACEAE Carum carvi L. Kminek zwyczajny, karolek UMBELLIFERAE Carya cordiformis (Wangh) K.Koch Orzesznik gorzki JUGLANDACEAE Carya ovata (Mill.) K.Koch Orzesznik pięciolistkowy JUGLANDACEAE Centaurea cyanus L. Chaber bławatek COMPOSITAE Centaurea jacea L. Chaber łąkowy COMPOSITAE Centaurea macroptilon subsp.oxylepis (Wimm. et Grab.) Soó Chaber ostrołuskowy COMPOSITAE Centaurea phrygia L. Chaber austriacki, chaber frygijski COMPOSITAE Centaurea rhenana Boreau Chaber nadreński COMPOSITAE Centaurea scabiosa L. Chaber drakiewnik COMPOSITAE Centaurium erythraea Rafn Centuria zwyczajna, tysięcznik GENTIANACEAE Centaurium pulchellum (Swartz) Druce Centuria nadobna GENTIANACEAE Cephalanthera rubra (L.) L.C.M.Rich. Buławnik czerwony ORCHIDACEAE Cerastium arvense L. Rogownica polna CARYOPHYLLACEAE Cerastium brachypetalum Pers. Rogownica drobnokwiatowa CARYOPHYLLACEAE Cerastium dubium (Bast.) O.Schwarz Rogownica wątpliwa, rogownica lepka CARYOPHYLLACEAE Cerastium fontanum subsp.triviale (Link) Jalas Rogownica pospolita CARYOPHYLLACEAE Cerastium semidecandrum L. Rogownica pięciopręcikowa CARYOPHYLLACEAE Cerastium tomentosum L. Rogownica kutnerowata CARYOPHYLLACEAE Ceratophyllum demersu m L. Rogatek sztywny CERATOPHYLLACEAE Ceratophyllum submersu m L. Rogatek krótkoszyj kowy CERATOPHYLLACEAE Chaenomeles japonica (Thunb.) Lindl. Pigwowiec japoński ROSACEAE Chaenomeles speciosa (Sweet) Nakai Pigwowiec chiński, pigwowiec okazały, pigwa japońska ROSACEAE Chaenorhinum minus (L.) Lange Lnica mała, chenorinum małe SCROPHULARIACEAE Chaerophyllum aromaticum L. Świerząbek aromatyczny UMBELLIFERAE Chaerophyllum bulbosum L. Świerząbek bulwiasty UMBELLIFERAE Chaerophyllum hirsutum L. Świerząbek orzęsiony, świerząbek kosmaty UMBELLIFERAE Chaerophyllum temulentum L. Świerząbek gajowy, blekotek UMBELLIFERAE Chamaecyparis lawsoniana (Murray) Parl. Cyprysik Lawsona CUPRESSACEAE Chamaecyparis nootkatensis (D.Don) Spach Cyprysik nutkajski CUPRESSACEAE Chamaecyparis pisifera (Sieb. et Zucc.) Sieb. et Zucc. Cyprysik gro szkowy CUPRESSACEAE Chamaecytisus ratisbonensis (Schaeffer) Rothm. Szczodrzeniec rozesłany LEGUMINOSAE 30

30 GATUNEK (nazwa łacińska) AUTOR nazwy łacińskiej 31 Polska nazwa gatunku Program ochrony przyrody - Nadleśnictwo Ruszów RODZINA Chamo milla recutita (L.) Rauschert Rumianek pospolity COMPOSITAE Chamo milla suaveolens (Pursh) Rydb. Rumianek bezpromieniowy COMPOSITAE Chelidonium majus L. Glistnik jaskółcze ziele PAPAVERACEAE Chenopodium acerifolium Andrz. Komosa klonolistna, komosa ostroklapowa CHENOPODIACEAE Chenopodium album L. Komosa biała, lebioda CHENOPODIACEAE Chenopodium bonus-henricus L. Komosa strzałkowata CHENOPODIACEAE Chenopodium ficifolium Sm. Komosa jesienna CHENOPODIACEAE Chenopodium foliosum (Moench) Ascherson Komosa rózgowata CHENOPODIACEAE Chenopodium glaucum L. Komosa sina CHENOPODIACEAE Chenopodium hybridum L. Komosa wielkolistna CHENOPODIACEAE Chenopodium murale L. Komosa murowa CHENOPODIACEAE Chenopodium opulifolium Schrader ex Koch et Ziz Komosa kalinolistna CHENOPODIACEAE Chenopodium polyspermum L. Komosa wielonasienna CHENOPODIACEAE Chenopodium quinoa Willd. Komosa ryŝowa CHENOPODIACEAE Chenopodium rubrum L. Komosa czerwonawa CHENOPODIACEAE Chenopodium strictum Rothm. Komosa wzniesiona, komosa prąŝkowana CHENOPODIACEAE Chenopodium suecicum J.Murr Komosa zielona CHENOPODIACEAE Chenopodium vulvaria L. Komosa mierzliwa CHENOPODIACEAE Chimaphila umbellata (L.) W.Barton Pomocnik baldaszkowy PYROLACEAE Chondrilla juncea L. Chondrilla sztywna COMPOSITAE Chrysanthemum segetum L. Złocień polny COMPOSITAE Chrysosplenium alternifolium L. Śledziennica skrętolistna, śledziennica naprzemianlistna SAXIFRAGACEAE Chrysosplenium oppositifolium L. Śledzienica naprzecilistna SAXIFRAGACEAE Cichorium intybus L. Cykoria podróŝnik COMPOSITAE Cicuta virosa L. Szalej jadowity, cykuta UMBELLIFERAE Circaea alpina L. Czartawa drobna ONAGRACEAE Circaea lutetiana L. Czartawa pospolita ONAGRACEAE Cirsium acaule Scop. OstroŜeń bezłodygowy COMPOSITAE Cirsium arvense (L.) Scop. OstroŜeń polny COMPOSITAE Cirsium canum (L.) All. OstroŜeń siwy COMPOSITAE Cirsium oleraceum (L.) Scop. OstroŜeń warzywny COMPOSITAE Cirsium palustre (L.) Scop. OstroŜeń błotny COMPOSITAE Cirsium rivulare (Jacq.) All. OstroŜeń łąkowy COMPOSITAE Cirsium vulgare (Savi) Ten. OstroŜeń lancetowaty COMPOSITAE Cladium mariscus (L.) Pohl Kłoć wiechowata CYPERACEAE Clematis vitalba L. Powojnik pnący RANUNCULACEAE Clinopodium vulgare L. Czyścica storzysze k LABIATAE

31 GATUNEK (nazwa łacińska) AUTOR nazwy łacińskiej Polska nazwa gatunku Program ochrony przyrody - Nadleśnictwo Ruszów RODZINA Cnidium dubium (Schkuhr) Thell. Selernica Ŝyłkowana UMBELLIFERAE Coeloglossum viride (L.) Hartman Ozorka zielona ORCHIDACEAE Colchicum autumnale L. Zimowit jesienny LILIACEAE Colutea arborescens L. Moszenki południowe, kolutea LEGUMINOSAE Conium maculatum L. Szczwół plamisty UMBELLIFERAE Consolida ambigua P.W.Ball et Heyw. OstróŜeczka ogrodowa RANUNCULACEAE Consolida regalis S.F.Gray OstróŜeczka polna RANUNCULACEAE Convallaria majalis L. Konwalia majowa, lanuszka LILIACEAE Convolvulus arvensis L. Powój polny CONVOLVULACEAE Conyza canadensis (L.) Cronq. Przymiotno kanadyjskie COMPOSITAE Corallorhiza trifida Chatel. śłobik koralowy ORCHIDACEAE Corispermu m intermedium Schweigger Wrzosowiec pośredni CHENOPODIACEAE Corispermu m leptopterum (Ascherson) Iljin Wrzosowiec cienkoskrzydełkowy CHENOPODIACEAE Cornus alba L. Dereń biały CORNACEAE Cornus mas L. Dereń jadalny CORNACEAE Cornus sanguinea L. Dereń świdwa CORNACEAE Cornus sericea (=C.stolonifera) L. Dereń rozłogowy CORNACEAE Corydalis cava (L.) Schweigger et Koerte Kokorycz pusta FUMARIACEAE Corydalis intermedia (L.) Merat Kokorycz wątła FUMARIACEAE Corydalis pumila (Hochst.) Rchb. Kokorycz drobna FUMARIACEAE Corydalis solida (L.) Clairv. Kokorycz pełna FUMARIACEAE Corylus avellana L. Leszczyna pospolita CORYLACEAE Corynephorus canescens (L.) P.B. Szczotlicha siwa, kozia bródka GRAMINEAE Crataegus laevigata (Poir.) DC. Głóg dwuszyjkowy ROSACEAE Crataegus lindmanii Hrabet.-Uhr. Głóg prostokielichowy ROSACEAE Crataegus macrocarpa Hegetschw. Głóg wielkoowocowy ROSACEAE Crataegus monogyna Jacq. Głóg jednoszyjkowy ROSACEAE Crepis biennis L. Pępawa dwuletnia COMPOSITAE Crepis capillaris L. Pępawa zielona COMPOSITAE Crepis mollis (Jacq.) Ascherson Pępawa miękka COMPOSITAE Crepis paludosa (L.) Moench Pępawa błotna COMPOSITAE Crepis praemorsa (L.) Tausch Pępawa róŝyczkolistna COMPOSITAE Crepis tectorum L. Pępawa dachowa COMPOSITAE Cucubalus baccifer L. WyŜpin jagodowy CARYOPHYLLACEAE Cuscuta epilinum Weihe Kanianka lnowa CONVOLVULACEAE Cuscuta epithymum (L.) L. Kanianka macierzankowa CONVOLVULACEAE 32