Podstawowe zadania płatnika składek na ubezpieczenia społeczne. maj 2016 r.

Transkrypt

1 Podstawowe zadania płatnika składek na ubezpieczenia społeczne maj 2016 r.

2 Obowiązki płatnika Proszę zastanowić się jakie czynności wynikające z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych powinny wykonać osoby lub jednostki organizacyjne pojawiające się przedstawionej historii. W jakich terminach i w jaki sposób należy wykonać nałożone obowiązki z zakresu ubezpieczeń społecznych? Prezentacja dot. świadczeń powinna zawierać: określenie osób uprawnionych kiedy przysługuje świadczenie/ kiedy nie przysługuje w jakiej wysokości (jak jest obliczane, od jakiej podstawy) przez jaki okres? kto wypłaca świadczenia? Ciekawostki, statystyki max 4 minuty

3 Kto i co powinien zrobić? - obowiązki płatnika Firma AA zatrudnia 3 osoby. Pan Kazio (jeden z pracowników) prowadzi całą obsługę kadrowo-płacową firmy. W dniu 20 maja 2015 r. zatrudniono kolejnego pracownika. Z panią Ireną podpisano umowę na czas określony. W dniu 23 sierpnia 2015 r. pani Irena zawarła związek małżeński, zmieniła nazwisko, otrzymała nowy dowód osobisty. Od 12 września 2015 r. firma ma nową siedzibę. Niestety, mimo rezygnacji z podróży poślubnej pani Irena nie spełniła oczekiwań firmy AA i nie przedłużono jej umowy o pracę, która wygasła 30 września 2015 r.

4 Płatnik składek na ubezpieczenia społeczne Płatnikiem jest osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna zobowiązana do: Obliczenia Pobrania (potrącenia) Przekazania składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

5 Terminy zgłoszenia płatników składek Płatnicy składek zobowiązani są złożyć formularz zgłoszeniowy w terminie do 7 dni: - od daty zatrudnienia pierwszej osoby fizycznej lub powstania stosunku prawnego uzasadniającego objęcie ub. em. i rent. pierwszej osoby - od daty powstania obowiązku ub. em. i rent. dla ubezpieczonych zobowiązanych do opłacania składek wyłącznie na własne ubezpieczenia albo ubezpieczenia osób z nimi współpracujących Jeśli jesteś osobą fizyczną rozpoczynającą prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej: ZUS na podstawie danych przekazanych z CEIDG sporządzi za przedsiębiorcę dokumenty zgłoszeniowe płatnika składek. Zgodnie z zakresem informacji podanych we wniosku sporządzi: - zgłoszenie płatnika składek na formularzu ZUS ZFA, - informację o numerach rachunków bankowych płatnika składek na formularzu ZUS ZBA, - informację dotyczącą adresów prowadzenia działalności gospodarczej na formularzu ZUS ZAA.

6 Terminy zgłoszenia UBEZPIECZONEGO do ubezpieczenia Ubezpieczeni - zasady podlegania Podlegający obowiązkowo ub. emerytalnemu i rentowym Termin zgłoszenia 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej siebie, od dnia rozpoczęcia współpracy osoby współpracujące, od dnia nawiązania stosunku pracy pracowników, od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania zleceniobiorców. Podlegający ub. społecznym na zasadzie dobrowolności W terminie wybranym przez ubezpieczonego, nie wcześniej jednak niż od dnia złożenia wniosku

7 Comiesięczne obowiązki płatnika: Odprowadzanie składki Płatnik nalicza i odprowadza składki zarówno za pracownika jak i pracodawcę oblicza składki należne proporcjonalnie do okresu podlegania ub. społ. składki przekazywane są w formie bezgotówkowej w drodze obciążenia rachunku bankowego płatnika składek (z wyjątkami), z rozbiciem na wskazane przez ZUS rachunki bankowe Obowiązek składania miesięcznych raportów imiennych do ZUS a także informacji dla Pracowników Obowiązek składania comiesięcznych deklaracji rozliczeniowych do ZUS

8 Dane zawarte w miesięcznym raporcie imiennym: Dane osoby ubezpieczonej: imię i nazwisko, numery PESEL i NIP, a w razie gdy ubezpieczonemu nie nadano tych numerów lub jednego z nich serię i numer dowodu osobistego lub paszportu, Dane płatnika składek numery NIP i REGON, a jeżeli płatnikowi składek nie nadano tych numerów lub jednego z nich numer PESEL lub serię i numer dowodu osobistego albo paszportu. wymiar czasu pracy podatnika; zestawienie należnych składek na ubezpieczenia społeczne w podziale na ubezpieczenie: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe (zawierające dane o: tytule ubezpieczenia, podstawie wymiaru składek, kwocie składki w podziale na należną od ubezpieczonego i płatnika składek, a także informacje o innych źródłach finansowania, oraz kwocie obniżenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe), podstawę wymiaru i kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, z uwzględnieniem podziału na podmioty, które finansują składki; rodzaje i okresy przerw w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne; informacje o wypłaconych zasiłkach oraz wynagrodzeniach z tytułu niezdolności do pracy oraz o zasiłkach finansowanych z budżetu państwa;

9 Formy przekazywania formularzy do ZUS Płatnik składek jest zobowiązany przekazywać do ZUS zgłoszenia do ubezpieczeń, imienne raporty miesięczne, deklaracje rozliczeniowe, inne dokumenty niezbędne oraz korekty tych dokumentów w wybranej formie, tzn.: drogą elektroniczną, korzystając z aplikacji e-płatnik udostępnionej na aktualnej wersji programu PŁATNIK (dostępnej na lub w każdej terenowej jednostce ZUS) lub innego oprogramowania interfejsowego albo w formie papierowej lub wydruku z oprogramowania interfejsowego (dla płatników zgłaszających do ubezpieczenia do 5 osób)

10 Terminy przekazywania składek, deklaracji rozliczeniowych i imiennych raportów miesięcznych Terminy Kategoria płatnika do 10. dnia następnego miesiąca Dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie do 5. dnia następnego miesiąca Dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych do 15. dnia następnego miesiąca Dla pozostałych płatników

11 Przelewy na ZUS i inne zdefiniowane przelewy FEP Fundusz Emerytur Pomostowych, od r. opłacany za: osoby ur. po 1948 r., za pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, Wysokość składki wynosi 1,5% podstawy wymiaru i w całości obciąża pracodawcę.

12 Wybrane skutki m.in. nieterminowego opłacania składek na ub. społeczne Odsetki za zwłokę przekroczenie terminu powoduje naliczanie odsetek od niezapłaconej kwoty Opłata dodatkowa wymierzona płatnikowi składek przez ZUS, w wysokości 100% nie opłaconych składek Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności z tytułu składek Przychylność ZUS: odroczenie terminu zapłaty/ rozłożenie na raty/ umorzenie Odpowiedzialność karna płatnika składek Odpowiedzialność za wykroczenia art. 98 u s.u.s zagrożone karą grzywny do zł Odpowiedzialność za popełnione przestępstwa Wg art. 218 kodeksu karnego osoba, która złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające z ub. społ. podlega grzywnie, karze ograniczenie albo pozbawienia wolności do lat dwóch Wg art. 284 k.k gdy płatnik potrącił składkę lecz jej nie odprowadził odpowiada za przywłaszczenie tej składki Wg art. 219 k.k osoba, która, nawet za zgodą ubezpieczonego nie zgłosiła wymaganych danych albo podaje nieprawdziwe dane, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość podlega grzywnie, karze ograniczenie albo pozbawienia wolności do lat dwóch

13 Świadczenia z ubezpieczenia społecznego Charakterystyka wybranych świadczeń

14 Rodzaje świadczeń z ubezpieczenia społecznego w Polsce emerytura dodatek pielęgnacyjny do emerytury (dla osób powyżej 75 lat) lub renty gdy osoba całkowicie niezdolna do pracy i do samodzielnej egzystencji zasiłek macierzyński zasiłek opiekuńczy renta rodzinna dodatek do renty rodzinnej dla sierot zupełnych zasiłek pogrzebowy zasiłek chorobowy świadczenie rehabilitacyjne (po zasiłku chorobowym, leczenie rokuje nadzieje) zasiłek wyrównawczy renta z tytułu niezdolności do pracy (stała lub okresowa) renta szkoleniowa jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy

15 Podstawowe akty prawne regulujące wypłatę świadczeń z ub. społecznych w Polsce Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Dz.U t.j Ustawa o świadczeniach w razie choroby i macierzyństwa Dz.U t.j. Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych Dz.U Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz szereg aktów wykonawczych

16 Klasyfikacja świadczeń Świadczenia z ubezpieczenia społecznego Jednorazowe Krótkookresowe Długookresowe Źródło: W. Koczur, za: G. Szpor (red), System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe, LexisNexis 2007

17 Wybrane świadczenia - prezentacje Renta z tytułu niezdolności do pracy Zasiłek chorobowy Zasiłek macierzyński Zasiłek pogrzebowy

18 Prezentacja wybrane świadczenia z ub. społecznych max 4 minuty Prezentacja powinna uwzględniać: określenie osób uprawnionych kiedy przysługuje świadczenie/ kiedy nie przysługuje w jakiej wysokości (jak jest obliczane, od jakiej podstawy) przez jaki okres? Kto wypłaca świadczenia?

19 Nabycie prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych Z mocy prawa w razie zajścia sytuacji objętej ochroną (ryzyka ubezpieczeniowego) Po spełnieniu przez ubezpieczonego warunków do nabycia tego prawa i złożenia w tym celu wniosku Organ stwierdza w decyzji spełnienie lub niespełnienie wszystkich ustawowych przesłanek

20 Warunki To są przeszkody jakie ustawodawca stawia ubezpieczonemu w celu uzyskania świadczenia Czas zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego (w trakcie trwania stosunku ubezpieczenia lub wyjątkowo przez pewien okres po jego ustaniu okres ochronny ) Staż ubezpieczeniowy Okres podlegania obowiązkowi ubezpieczenia (np. z tytułu umowy o pracę, czy członkowstwa w spółdzielni rolniczej) lub okres faktycznego opłacania składek Inne okresy (np. służba wojskowa, wychowywanie potomstwa)

21 Świadczenia z ubezpieczeń społecznych wypłacane są przez ZUS z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Fundusz emerytalny, 64,5% świadczeń w 2014 r. Fundusz rentowy 23,8% świadczeń w 2014 r. Fundusz chorobowy 8,9% świadczeń w 2014 r. Fundusz wypadkowy 2,8% świadczeń w 2014 r. Fundusz rezerwowy

22 Ubezpieczenie chorobowe Zasiłek chorobowy Czasowa niezdolność do pracy Zasiłek wyrównawczy Zmniejszona sprawność do pracy Zasiłek macierzyński Przerwa po porodzie i dalszy urlop macierzyński Zasiłek opiekuńczy Konieczność opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny Świadczenie rehabilitacyjne Rokowania odzyskania zdolności do pracy Źródło: G. Szpor (red), System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe, LexisNexis 2007

23 Dochody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w (mln zł) Źródło: Zabezpieczenie społeczne w Polsce ZUS, Warszawa 2015

24 24 Wpływy FUS raz jeszcze KREDYTY POŻYCZKI Wpływy z suwaka bezpieczeństwa SKŁADKI FUS trzydziestokrotność DOTACJA CELOWA [świadczenia budżetowe wypłacane z FUS] DOTACJA REFUNDACJA Z TYTUŁU PRZEKAZANIA SKŁADEK DO OFE Fundusz Rezerwy Demograficznej II filar OFE Źródło: P. Nasiński, Prognoza wpływów i wydatków FUS i FEP na lata , ZUS, Warszawa

25 Wydatki z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w (mln zł) Źródło: Zabezpieczenie społeczne w Polsce ZUS, Warszawa 2015

26 Wydatki i wpływy FUS- stan obecny i prognoza do 2020 r. (mln zł) WYDATKIA Emerytalny , Rentowy Chorobowy , Wypadkowy 5192, Ogółem , WPŁYWY Emerytalny Rentowy Chorobowy Wypadkowy Ogółem

27 Fundusz Rezerwy Demograficznej Fundusz Rezerwy Demograficznej - państwowy fundusz celowy, powołany ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, powstał w 2002r., aby zabezpieczać stabilność systemu emerytalnego i łagodzić problemy związane ze starzeniem się społeczeństwa. FRD pełni funkcję funduszu rezerwowego dla funduszu emerytalnego wyodrębnionego z FUS, a tworzony jest: z części składki na ubezpieczenie emerytalne, ze środków pochodzących z prywatyzacji mienia Skarbu Państwa, z wypracowanego zysku z inwestycji, z odsetek uzyskanych z lokat na rachunkach prowadzonych przez Zakład, które nie stanowią przychodów FUS i ZUS, z innych źródeł.

28 Środki FRD mogą być wykorzystane wyłącznie na: - uzupełnienie wynikającego z przyczyn demograficznych niedoboru funduszu emerytalnego, - nieoprocentowaną zwrotną pożyczkę uzupełniającą środki funduszu emerytalnego na bieżącą wypłatę świadczeń, zapewniającą płynność finansową FUS. Źródło: Zabezpieczenie społeczne w Polsce ZUS, Warszawa 2015

29 Źródło: Zabezpieczenie społeczne w Polsce ZUS, Warszawa 2015

30 W 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił świadczenia emerytalne i rentowe dla ok. 7,2 mln osób. Źródło: Zabezpieczenie społeczne w Polsce ZUS, Warszawa 2015

31 Zasady ustalania oceny z ćwiczeń przypomnienie punkty za indywidualne zadanie domowe max 3 pkt za wszystkie aktywne obecności 3 pkt za 7 obecności (tj. przy 1 nieobecności nieusprawiedliwionej) 1 pkt pisemne zaliczenie 18 pkt SUMA 24 pkt, zaliczenie prawdopodobnie od 13 pkt Termin zaliczenia prośba o zaproponowanie wspólnego dla 3 grup terminu od 9-17 czerwca br.