Technika skoku spadochronowego

Transkrypt

1 Technika skoku spadochronowego Szkolenie teoretyczne, ma za zadanie przygotowad uczniów-skoczków i skoczków spadochronowych do zadao praktycznych w powietrzu. Każdy skok to określone zadanie do wykonania. Im skoczek bardziej doświadczony, tym są one trudniejsze. Zmieniają się zadania i zmieniają się typy spadochronów, na których wykonuje się skoki. Podstawowe zasady, muszą byd poznane i przestrzegane przez wszystkich skoczków. Zajmowanie miejsc w samolocie W zależności od typu samolotu, z jakiego będą wykonywane skoki, osoba odpowiedzialna za zrzut (wyrzucający ) wskazuje skoczkom miejsca na pokładzie. Ogólna zasada przy skokach grupowych z samolotów wielomiejscowych jest następująca: Kierownik Skoków lub instruktor wyznacza kolejnośd wyskoku skoczków, biorąc pod uwagę zadania według programu, jakie mają do wykonania, jak również ciężar ciała skoczka. Przy skokach na linę, (STATIC LINE) skoczkowie zostają ustawieni tak, aby do samolotu wchodzili w odwrotnej kolejności niż będą wyskakiwad. W ten sposób ostatni do samolotu wejdzie skoczek, który zajmie miejsce najbliżej drzwi i będzie skakad pierwszy. Pierwsi wyskakują skoczkowie ciężsi, a jako ostatni najlżejsi. Ma to na celu zachowanie bezpiecznej odległości pomiędzy skoczkami na otwartych spadochronach, a szczególne znaczenie ma przy wykonywaniu skoków grupowych z tej samej wysokości. Oddzielanie się od statków powietrznych Sposób oddzielenia się skoczka jest zależny od typu statku powietrznego, z jakiego wykonywane są skoki. Opuszczanie samolotu musi byd poprzedzone instruktażem i treningiem na ziemi. W powietrzu oddzielenie się od statku powietrznego powinno byd sprawne i bezpieczne. Rozróżnia się następujące sposoby wyskoku ze statków powietrznych: przez drzwi boczne lub przez rampę ( w zależności od typu samolotu). Czynności skoczka podczas lotu samolotem Skoczek po zajęciu miejsca na pokładzie statku powietrznego, nie może go zmieniad bez zgody osoby odpowiedzialnej za zrzut. Należy zachowywad się spokojnie i nie można zmieniad niczego przy swoim spadochronie. W przypadku spostrzeżenia jakichś nieprawidłowości u siebie lub innego skoczka, należy zgłosid to wyrzucającemu lub instruktorowi. Gdy samolot osiągnie odpowiednią wysokośd i znajdzie się nad obliczonym punktem zrzutu, przy skokach metodą STATIC LINE wyrzucający podaje pierwszemu skoczkowi komendę "przygotowad się do skoku" a następnie komendę "skok", po której skoczek opuszcza statek powietrzny. Przy skokach metodą AFF uczeo skoczek otrzymuje komendę przygotuj się do skoku a następnie uczeo skoczek dla instruktora podaje komendę skok W odpowiednich odstępach czasowych wszyscy skoczkowie opuszczają pokład, otrzymując te same komendy.

2 Opuszczanie samolotu Musi byd poprzedzone instruktażem i treningiem na ziemi. KOLEJNOŚD OPUSZCZANIA SAMOLOTU PODCZAS WYRZUTU POD WIATR duże formacje płaskie (RW) pojedynczy płascy duże formacje free pojedynczy free AFF Tandem Birdman track PODCZAS WYRZUTU Z WIATREM OBOWIĄZUJE KOLEJNOŚD WYSKOKU: pojedynczy free duże formacje free pojedynczy płascy duże formacje płaskie (RW) AFF Tandem Birdman track W przypadku, gdy statek powietrzny wyposażony jest w sygnalizację świetlną lub świetlną i dźwiękową, opuszczanie statku odbywa się na następujących zasadach: żółta lampka przygotować się zielona lampka + sygnał dźwiękowy skok czerwona lampka zakaz skoku Podczas opuszczenia samolotu cessna 206 komendy podaje PILOT : - jedna minuta przed skokiem ROLETA - przygotowad się do skoku - komenda do skoku SKOK Na komendę pilota SKOK, instruktor lub wyrzucający podaje tą komendę uczniowi. - zakaz skoku może podad pilot lub instruktor lub wyrzucający W odpowiednich odstępach czasowych skoczkowie opuszczają pokład, otrzymując te same komendy. Sposób oddzielenia się skoczka jest zależny od typu statku powietrznego, z jakiego wykonywane są skoki: Cessna 206 ze stopnia, Cessna 208B - drzwi, po podniesieniu żaluzji Czynności skoczka po oddzieleniu się od statku powietrznego Początkowe czynności skoczka po oddzieleniu się od statku powietrznego uzależnione są od sposobu otwarcia spadochronu. Pierwsze skoki mogą byd wykonywane z samoczynnym otwarciem spadochronu tzn. otwarcie spadochronu następuje z pomocą liny wyciągającej (desantowej) lub z opóźnionym przy skokach metodą AFF. Niezależnie od typu spadochronu przy skokach "na linę", skoczek po oddzieleniu się od statku powietrznego musi wykonad następujące czynności: - odliczanie czasu (121, 122, 123), po którym następuje otwarcie spadochronu - sprawdzenie czaszy czy jest prawidłowo wypełniona, tzn. prostokątna, sterowna i stabilna. - sprawdzenie przestrzeni, obserwacja innych skoczków czy nie zagrażają zderzeniem w powietrzu - orientacja w terenie tzn. znalezienie miejsca lądowania i określenie kierunku wiatru.

3 - wytrata wysokości w strefie opadania do wysokości 300m - budowa kręgu do lądowania - wyjście na prostą na wysokości nie większej niż m. - manewrowanie spadochronem w taki sposób, aby lądowanie nastąpiło w wyznaczonym miejscu Szczegółowy opis czynności skoczka podczas skoku szkolnego metodą AFF opisany jest w manualu do tego typu skoków. Czasza prawidłowo napełniona - wszystkie komory czaszy są napełnione - slajder na dole, przy taśmach nośnych lub za głową jeśli kółka slajdera pozwalają na zsunięcie się po taśmach nośnych - żadnych splątao, pęknięd, rozdard czaszy czy zerwanych linek - pilocik znajduje się z tyłu czaszy lub na czaszy - układ hamowania daje się odblokowad a czasza sterowad - czasza zachowuje się stabilnie i jest sterowna Czynności skoczka po otwarciu się spadochronu - obserwacja innych skoczków czy nie zagrażają zderzeniem w powietrzu; - odhamowanie spadochronu przy pomocy uchwytów sterowniczych, - manewrowanie spadochronem w taki sposób, aby lądowanie nastąpiło w wyznaczonym miejscu; - od wysokości m przygotowanie do lądowania. - lądowanie w wyznaczonym miejscu

4 Budowa rundy do lądowania Spadochrony posiadają dużą prędkośd postępową (9-13 m/s). Lądowanie w zaplanowanym miejscu wymaga wprawy i doświadczenia. Aby ułatwid pracę i pomóc w określeniu drogi do celu, wyliczono w zależności od siły wiatru, odległośd od koła (na trawersie i na prostej) oraz wysokośd. Skoczek ustawia się na prostej do celu pod wiatr i ląduje regulując prędkośd postępową sterówkami. Szczególną uwagę należy zwrócid na płynną i spokojną pracę sterówkami. Chodzi o to, aby nie rozbujad, ani nie przeciągnąd spadochronu szczególnie przy podchodzeniu do lądowania. Budowa rundy do lądowania prędkośd wiatru [m/s] odległośd [m] prędkośd wiatru [m/s] odległośd [m] odległości na trawersie do miejsca lądowania odległośd na prostej do miejsca lądowania

5 Podczas lądowania należy pamiętad aby : nie lądowad na palce takie lądowanie jest szczególnie niebezpieczne przy zetknięciu się z ziemią bokiem. Występujący moment skręcający może spowodowad złamanie stopy w kostce nie lądowad na pięty całe uderzenie przenosi się na kręgosłup, brak amortyzacji może spowodowad naruszenie kręgów, zwłaszcza szyjnych nie lądowad na rozstawione nogi jeden z najczęściej popełnianych błędów, którego skutkiem są zwichnięcia, naderwanie ścięgien, pęknięcia i złamania nóg nie lądowad w skręcie, bokiem lub tyłem od naciągnięcia ścięgien stopy, poprzez urazy kręgosłupa i głowy. W przypadku lądowania z wiatrem, bokiem, tyłem lub w skręcie oraz wtedy gdy spadochron zostanie nieprawidłowo (za wysoko lub wcale) zahamowany do lądowania należy lądowad na nogi złączone w kolanach, kostkach i palcach (3 punkty). W przypadku zbyt wczesnego wyhamowania spadochronu do lądowania (i chwilowego zawiśnięcia kilka metrów nad ziemią), NIE NALEŻY ponownie próbowad go rozpędzad tylko utrzymad pozycję do momentu przyziemienia uwaga na przeciągnięcie! Czynności skoczka po wylądowaniu Po wylądowaniu należy jak najszybciej zgasid czaszę (aby nie pozwolid ciągnąd się po ziemi ) Czasza zachowuje się przy wietrze jak żagiel. Metody gaszenia czaszy: - zabiec czaszę o przynajmniej 90 stopni z prawej lub lewej strony czaszy - odwrócid się w kierunku czaszy i całkowicie ściągad jedną z linek sterowniczych (lewą lub prawą) do czasu opadnięcia czaszy na ziemię (zgaszenia czaszy) - w przypadku przewrócenia się i wleczenia skoczka po ziemi, ściągnąd jedną ze sterówek do momentu aż ustanie wleczenie skoczka po ziemi. Po zgaszeniu czaszy, pierwszą czynnością jest zorientowanie się, czy lądowanie nie nastąpiło na pasie startowym. W przypadku lądowania na pasie startowym, skoczek jest zobowiązany do jak najszybszego zwinięcia spadochronu i natychmiastowego opuszczenia pasa startowego. Po lądowaniu, w przypadku upadku, jeżeli skoczek nie odniósł żadnej kontuzji, powinien jak najszybciej sie podnieśd i dad sygnał ręką, że wszystko jest OK. Po wykonaniu powyższych czynności należy zwinąd spadochron, sprawdzid czy nie wlecze się po ziemi jakaś częśd spadochronu i jak najszybciej udad się na start spadochronowy. Kolejne czynności to: -przekazanie spadochronu układaczom -"debrefing" czyli omówienie z instruktorem przebiegu skoku oraz jego analiza

6 Sterowanie spadochronem Rozkład sił aerodynamicznych Aby spadochron szybujący mógł rozpocząd przemieszczanie się do przodu i wytworzyła się siła aerodynamiczna, jego czasza musi byd pochylona pod odpowiednim kątem w stosunku do poziomu. Nazywamy go kątem zaklinowania i ustalają go linki nośne, które z przodu czaszy są najkrótsze a na krawędzi spływu czaszy linki są najdłuższe (sterownicze). Taka konstrukcja powoduje, że czasza pochylona jest przodem (krawędzią natarcia) do dołu. Podczas lotu powietrze, poprzez wloty na krawędzi natarcia, napełnia ją i usztywnia aerodynamicznie. Jego częśd, która nie jest w stanie pomieścid się wewnątrz, tworzy obszar "stojącego" powietrza, który nazywamy sztuczną krawędzią natarcia. Na niej rozdzielają się strugi opływające skrzydło. Przegrody czaszy mają kształt profilu aerodynamicznego, więc powietrze opływające czaszę rozdziela się na częśd górną i dolną (patrz rysunek). Jak widad przegroda jest niesymetryczna i jej górna częśd jest dłuższa niż dolna. Aby rozdzielone powietrze spotkało się w jednym momencie na krawędzi spływu, górne strugi muszą biec szybciej. Taki przepływ powoduje ich rozrzedzenie a w rezultacie spadek ciśnienia statycznego w porównaniu do ciśnienia panującego na dolnej powierzchni. I właśnie ta różnica powoduje, że spadochron wytwarza siłę aerodynamiczną i potrafi równoważyd ciężar własny i skoczka. Manewrowanie spadochronem Regulowanie prędkości postępowej oraz sterowanie odbywa się za pomocą linek sterowniczych. Skoczek ma możliwośd płynnego regulowania zarówno prędkości postępowej jak i opadania. Przy pełnym zahamowaniu prędkośd opadania i postępowa maleje niemal do zera, co umożliwia skoczkowi prawie pionowe schodzenie do celu. Dalsze ściągnięcie linek sterowniczych powoduje tzw.

7 "przeciągnięcie". Czasza traci swoje właściwości nośne, staje się niestabilna, silnie wzrasta prędkośd opadania. Przeciągnięcie spadochronu szybującego jest bardzo niebezpieczne przy lądowaniu. Dlatego też, skoczek ma za zadanie przy każdym skoku, przeciągnąd spadochron na bezpiecznej wysokości (ok. 600 m lub wyżej), aby zapamiętad do jakiego momentu może ściągnąd linki sterownicze, żeby nie przeciągnąd spadochronu. Zakręty Aby wykonad zakręt, używamy linek sterowniczych w ten sposób, by jedna z nich ściągnięta była bardziej niż druga. Ściągnięcie prawego uchwytu sterowniczego (w dół) powoduje załamanie prawej krawędzi spływu i zwiększenie oporu powietrza z tej strony w związku z czym następuje obrót czaszy w prawo. Pamiętaj! Zawsze przed wykonaniem zakrętu sprawdź czy swoim manewrem nie spowodujesz kolizji z innym skoczkiem! Można wyróżnid dwa rodzaje wykonywania zakrętów: -zakręty głębokie Zakręt taki wykonuje się z pełnego szybowania ściągając jeden z uchwytów maksymalnie w dół. Podczas takiego zakrętu czasza zostaje gwałtownie i maksymalnie zahamowana z jednej strony, gdy w tym czasie druga połowa posiada maksymalną prędkośd. Siła odśrodkowa wyrzuca skoczka poza oś pionową i spadochron przechyla się w stronę zakrętu. W takiej konfiguracji czasza robi spirale, bardzo szybko tracąc wysokośd. Wykonywanie tego typu zakrętów nisko nad ziemią jest bardzo niebezpieczne. Czasza potrzebuje stosunkowo dużo wysokości aby wyjśd z takiego zakrętu. -zakręcanie płytkie "50% / 75%" Zakręt tego typu charakteryzuje się spokojem, stabilnością i bardzo małą utratą wysokości. Nadaje się najbardziej do precyzyjnego podejścia do lądowania lub manewrowania podczas latania w dużej grupie skoczków.

8 Aby zakręcid w ten sposób ustawiamy uchwyty na 50% hamowania z jednej strony i 75% z drugiej (z tej, w którą stronę chcemy zakręcid). Hamowanie Pełne hamowanie: ściągniecie obu uchwytów sterowniczych (w dół) powoduje załamanie krawędzi spływu, zwiększenie oporu powietrza na całej powierzchni (tylnej), a w rezultacie pełne hamowanie - zmniejszenie prędkości postępowej spadochronu. Hamowanie -pełny ślizg Przy podniesionych uchwytach sterowniczych spadochron będzie miał pełną prędkośd postępową i prędkością opadania. Będzie poruszał się stabilnie i prosto. Szerokie zakręty mogą byd wykonywane poprzez przechylanie się w uprzęży. W niektórych trudnych warunkach czasza może zachowywad się w pełnym locie w ten sam sposób, jak samolot w czasie turbulencji. Jeśli odczuwasz turbulencje, najlepiej jest lecied z 50% hamowaniem, aby unikad gwałtownej utraty ciśnienia w czaszy. Wzrost prędkości postępowej można osiągnąd ściągając przednie taśmy nośne. Sterowad również można za pomocą przednich taśm nośnych. UWAGA: Spadochron nie powinien lądowad przy ściągniętych przednich taśmach nośnych z powodu zwiększonej prędkości opadania.

9 Pamiętaj, że w przypadku zerwanych linek sterowniczych lub, jeśli manewrowanie rozpocznie się natychmiast po otwarciu, do bezpośredniego sterowania można użyd tylnych taśm nośnych, gdy układ hamowania jest wciąż zabezpieczony. Hamowanie -25% Hamowanie wytwarza się przez zmianę opływu powietrza wokół czaszy. Wykonuje się to poprzez ściągnięcie powoli obu uchwytów do poziomu oczu. Takie hamowanie zapewnia generalnie najlepszy kąt ślizgu w warunkach bezwietrznych lub pod wiatr. Zależy to od warunków pogody i ciężaru skoczka Hamowanie -50% Uchwyty znajdują się na poziomie barków. Prędkośd postępowa będzie o połowę mniejsza. Prędkośd opadania także zmniejszy się niż podczas pełnego ślizgu.

10 Hamowanie -75% Uchwyty sterownicze na poziomie brzucha. Spadochron będzie miał małą prędkośd postępową i minimalne opadanie. Hamowanie -100% Ręce z uchwytami są opuszczone. Minimalna prędkośd postępowa oraz minimalne opadanie. UWAGA: Przy takim hamowaniu istnieje możliwośd "przeciągnięcia" spadochronu. Przeciągnięcie stan bezruchu Stan bezruchu można osiągnąd poprzez powolne ściągnięcie uchwytów o 8-10 cm za pozycję pełnego hamowania. W tej sytuacji spadochron traci swoje możliwości nośne. Prędkośd postępowa spada do zera, czasza tonie, a następnie cofa się. Spadochron może mied tendencje do lotu do tylu lub do obrotu w jedną stronę. Zrównoważyd takie zachowanie można poprzez podniesienie uchwytów 8-10 cm do pozycji hamowania 75-80%. Spadochron powoli nabierze prędkości.

11 UWAGA: Nigdy w takiej sytuacji nie puszczaj całkowicie uchwytów ani nie podnoś ich gwałtownie w górę, gdyż powoduje to gwałtowny skok czaszy do przodu oraz dużą utratę wysokości. Przeciągnięcie dynamiczne Przeciągnięcie dynamiczne rozpoczyna się z pełnego ślizgu, poprzez gwałtowne przemieszczenie uchwytów, co powoduje dodatkowy opór na czaszę. Czasza gwałtownie zwalnia, podczas gdy skoczek, z powodu bezwładności, reagujący o wiele wolniej, przechyla się do przodu czaszy. Skoczek przechylający się do przodu, powoduje sztuczny i krótkotrwały wzrost kąta natarcia. Ten nowy kąt daje duże wznoszenie na bardzo krótki okres, a następnie gwałtowną utratę wznoszenia z powodu utraty prędkości powietrza. Ponieważ krawędź spływu została odkształcona pod spód, czasza teraz ma tendencję do lotu w tył, jeśli nie dokonamy poprawek. Prawidłowe wyjście z dynamicznego przeciągnięcia polega na delikatnym podniesieniu uchwytów do pozycji 75-80% hamowania. UWAGA: Nie podnoś uchwytów wyżej bioder, w przeciwnym wypadku czasza gwałtownie skoczy do przodu.