Wojna domowa w Hiszpanii

Transkrypt

1 Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego Wojna domowa w Hiszpanii Sygn. 332 Opracowała mgr Magdalena Siek Warszawa

2 Wstęp W wojnie domowej w Hiszpanii brało udział około 5000 ochotników z Polski, z czego 45% stanowili Żydzi (2 250 osób). Ocenia się, że Żydzi stanowili 25% ogółu żołnierzy Brygad Międzynarodowych. Było ich ok Ochotnicy z Polski walczyli w batalionie im. J. Dąbrowskiego, który powstał 22 października 1936 r. w Albacante i wszedł w skład XI Brygady Międzynarodowej. Dowódcą został Stanisław Ulanowski, a komisarzem politycznym Stanisław Matuszczak. W kwietniu 1937 r. w wyniku napływu ochotników i reorganizacji Dąbrowszczacy przesunięci zostali do Brygady XIII. Jeszcze w 1936 r. Albert Nahumi zasugerował powołanie odrębnej żydowskiej jednostki. Idea nie została podjęta od razu, a sam Nahumi wkrótce zginął. Zrealizowano ją w 12 grudnia 1937 r. w Tardadientes, kiedy to z 2-go batalionu Palafoxa (Jose de Palafox y Melzi, bohater wojny Hiszpanii z Francją Napoleona) została sformowana kompania żydowska im. Naftalego Botwina. Na sztandarze umieszczono cytat z Joachima Lelewela Za wolność waszą i naszą w jidysz i po polsku po jednej stronie i hiszpańsku po drugiej. Kompania miała swój hymn Marsz żołnierzy Botwina, którego słowa napisał Olek Nuss. Część żydowskich członków Brygad stanowili komuniści, ale wśród ochotników byli też działacze organizacji socjalistycznych i anarchistycznych. W kwietniu 1937 r. współtowarzyszy z Bundu odwiedził Wiktor Alter. Najsłynniejszymi żołnierzami kompanii byli: Mieczysław Szleyen ( Mietek ), Seweryn Ajzner ( Wiktor ), Gerszon Szyr ( Eugeniusz ), Mojżesz Flato ( Stanisław ), Jan Rutkowski ( Szymon ), Dawid Hibner ( Juliusz ), Leon Winter ( Zagórski ). Oficjalnym organem prasowym batalionu była Botwin Cajtung. Pierwszy numer ukazał się 30 grudnia 1937 r. W rzeczywistości pierwszy numer gazety żydowskich ochotników ukazał się na froncie 7 sierpnia 1937 r. Było to Der Frajhajt Kemfer. Działała również radiostacja w jidysz. Ćwiczenia batalionu im. Botwina odbywały się w Albacante. Baza ta dysponowała ośrodkami szkolnymi, składnicami zaopatrzenia, szpitalami w Murcji, Benicassim, Villabase, Huete, Villanueva de la Jara, Cueva la Polita, Taracon i in. Kompania rozpoczęła udział w walkach 12 lutego 1938 r. w Sierra Quemada niedaleko Belal Alcazar, hamując natarcie wojsk nacjonalistów i ponosząc duże straty. Kolejną bitwę batalion stoczył pod Belchite marca 1938 r. Największe straty poniesiono w bitwach o wzgórze 281 na froncie Ebro/Estramadura, ze 120 żołnierzy przeżyło jedynie osiemnastu. Po tych wydarzeniach batalion otrzymał 2

3 Medalla de Valor od Rządu Republikańskiego. Batalion brał również udział w walkach o Leridę w kwietniu 1938 r. W czasie II wojny światowej wielu żołnierzy Brygad Międzynarodowych wstąpiło w szeregi Maqius oraz innych grup oporu działających w krajach okupowanych przez Niemcy hitlerowskie. Bibliografia: Sugarman M., Against Fascism- Jews who Served In the International Brigade in the Spanish Civil War, Charakterystyka zbioru: Materiały znajdujące się w zbiorze zostały zgromadzone przez Edwarda Wózka, byłego ochotnika wojny domowej. W 1967 r. przekazał je on do Żydowskiego Instytutu Historycznego, gdzie zamierzano stworzyć odrębny dział zajmujący się upamiętnianiem i badaniami nad udziałem Żydów w wojnie hiszpańskiej. W zbiorze znajdują się głównie fotokopie materiałów z Zakładu Historii Partii przy KC PZPR, są to wydawnictwa prasowe oraz artykuły dotyczące poszczególnych ochotników. Dużą część stanowią również ankiety osobowe wypełniane osobiście przez byłych żołnierzy Brygad Międzynarodowych oraz wykazy imienne sporządzone w ZHP lub skopiowane z różnych wydawnictw książkowych. 3

4 Wykaz skrótów: b. d.- bez daty rkps- rękopis mps- maszynopis mps pow.- maszynopis powielany fot.- fotografia fotokop.- fotokopia j. ang.- język angielski j. czes.- język czeski j. franc.- język francuski j. hebr.- język hebrajski j. hiszp.- język hiszpański j. niem.- język niemiecki j. pol.- język polski j. ros.- język rosyjski j. węg.- język węgierski lit.- litery l.- luźne s.- stron PZPR- Polska Zjednoczona Partia Robotnicza ZHP- Zakład Historii Partii ŻIH- Żydowski Instytut Historyczny 4

5 Inwentarz. 1. Protokoły z posiedzenia Krajowej Komisji Dąbrowszczaków dot. działania Komisji przy ŻIH, notatka dot. zorganizowania w ŻIH działu dot. udziału ochotników żydowskich w wojnie domowej w Hiszpanii, którym kierował E. Wózek , rkps, mps, j. pol., l., s. 2. Wykaz teczek osobowych znajdujących się w ŻIH- opr. E. Wózek, spis materiałów opracowanych przez E. Wózka i przekazanych do ŻIH. 1967, rkps, mps, j. pol., l., s. 3. Korespondencja Edwarda Wózka , rkps, mps, j. jidysz, j. franc., j. pol., j. ros., l., s. 4. Wykaz imienny Dąbrowszczaków sporządzony przez Seweryna Ajznera i Michała Rosnera- pracowników naukowych Zakładu Historii Partii przy KC PZPR. b. d., mps pow., j. pol., l., s. 5. Wykazy imienne ochotników Żydów uczestników wojny domowej w Hiszpanii, wykaz ochotników żydowskich z Czechosłowacji sporządzony przez Union des Anciens Resistants Juifs de Belgiquekserokopia. b. d., 1966, rkps, mps, fotokop., j. franc., j. hebr., j. pol., l., s. 6. Wykaz adresów byłych ochotników wojny domowej w Hiszpanii. b. d., rkps, mps, j. pol., poszyt, l., s. 7. Wykaz imienny ochotników polskich brygady im. J. Dąbrowskiego i innych jednostek Hiszpańskiej Armii Ludowej- fragment książki Polacy w wojnie hiszpańskiej ( ), Warszawa kserokopia, wykaz ochotników żydowskich- kserokopia książki Ruth 5

6 Levin The Righteous Were With Spain , Tel Aviv kserokopia, lista ochotników sporządzona przez D. Diamanta (kserokopia) , druk, j. franc., j. hebr., j. pol., l., s. 8. Blankiety ankiet dla byłych uczestników wojny w Hiszpanii wysłanych przez ŻIH w celu wydania publikacji poświęconej udziałowi Żydów w wojnie, wzór ankiety, blankiety ankiet wysłanych przez L`Amicale les Anciens Volontaires en Espagne Republicaine w Izraelu. 1966, rkps, mps, mps pow., j. ang., j. hebr., j. jidysz, j. pol., l., s. 9. Ankiety osobowe żydowskich ochotników wojny domowej w Hiszpanii. Lit. A-N. Indeks osób. b. d., 1941, , rkps, mps, fotokop., j. jidysz, j. pol., l., s. 10. Ankiety osobowe żydowskich ochotników wojny domowej w Hiszpanii. Lit. M-Z. Indeks osób. b. d., , rkps, mps, fotokop., j. jidysz, j. pol., l., s. 11. Fotokopie, odpisy materiałów, wspomnienia, wycinki prasowe dotyczące poszczególnych ochotników. Lit. A-B. Indeks osób. b. d., rkps, mps, fotokop., j. hiszp., j. jidysz, j. pol., l., s. 12. Fotokopie, odpisy materiałów, wspomnienia, wycinki prasowe dotyczące poszczególnych ochotników. Lit. C-, E-J. Indeks osób. b. d., rkps, mps, fotokop., j. jidysz, j. pol., j. ros., l., s. 13. Fotokopie, odpisy materiałów, wspomnienia, wycinki prasowe dotyczące poszczególnych ochotników. Lit. K-P. Indeks osób. b. d., rkps, mps, fotokop., j. jidysz, j. pol., l., s. 14. Fotokopie, odpisy materiałów, wspomnienia, wycinki prasowe dotyczące poszczególnych ochotników. Lit. R-Z. Indeks osób. 6

7 b. d., rkps, mps, fotokop., j. jidysz, j. pol., j. ros., l., s. 15. Materiały dotyczące Zoltana Samuela: korespondencja, życiorys, artykuł prasowy- fotokopia, b. d., , , rkps, mps, fotokop., j. czes., j. franc., j. hebr., j. pol., j. węg., l., s. 16. Wykaz obozów we Francji Afryce Płn., w których przebywali byli ochotnicy XIII Brygady im. Dąbrowskiego w latach , mps, j. pol., l., s. 17. Botwin Cajtung, fotokopie Botwin Cajtung , numery 1-6, rkps, mps pow., j. hiszp., j. jidysz, l., s. 18. Fotokopie artykułów z Dąbrowszczaka i innych gazet. Indeks autorów. b. d., 1937, mps, j. jidysz, j. pol., l., s. 19. Fotokopie artykułów prasowych. b. d., rkps, mps, j. jidysz, j. pol., l., s. 20. Fotokopie artykułów prasowych: Hinter Sztechl Drot, Der Frajhajt Kemfer, Cuhilf, Ochotnik Wolności i inne. b. d., 1939, rkps, mps, j. jidysz, j. pol., l., s. 21. Fotokopie artykułów prasowych: Nuestro Combate, The Volunteer, Z pola walki i inne. b. d., , rkps, mps, j. ang., j. hebr., j. hiszp., j. jidysz, j. pol., l., s. 22. Artykuły, wycinki prasowe: Folks Sztyme, Kol Haam, Berliner Zeitung, Neues Deutschland, Rigas Bals- Gołos Rigi, Izwiestia, Sowietskaja Latwia, Materiaux pour l`historie de notre 1 Również na mikrofilmie. 7

8 temps - kserokopia , rkps, druk, j. franc., j. hebr., j. jidysz, j. niem., j. pol., j. ros., l., s. 23. Wykaz artykułów w prasie żydowskiej o wojnie domowej w Hiszpanii, treść gazetek Botwin Cajtung, bibliografia dotycząca żydowskich ochotników w Hiszpanii, treść mikrofilmów dot. żydowskich ochotników w archiwum ZHP przy KC PZPR, wykaz artykułów w Dąbrowszczaku. 1967, rkps, mps, j. pol., l., s. 24. Fotokopie przemówień Dolores Ibarruri Gomez La Pasionarii. b. d., 1938, druk, j. hiszp., j. pol., l., s. 25. Materiały z Izraela dotyczące 30-tej rocznicy wybuchu wojny domowej w Hiszpanii, plakat. 1966, mps, druk, j. hebr., l., s. 26. Zaproszenia na uroczystości związane z rocznicami wojny domowej w Hiszpanii , druk, j. pol., j. ros., l., s 27. Varia: plan broszurki dot. kompanii Botwina, fragmenty artykułów, fotokopia telegramu, fotografia Antoniego Grabowskiego, fotografia nieznanej osoby. b. d., rkps, mps, fot., j. ang., j. jidysz, j. pol., l., s. 8

9 Aneks: j. 9 Abramowicz Uszer- 9 Ajzner Seweryn Wiktor- 9 Albek Symcha- 9 Augarten Chaim- 9 Beller Chaim- 9 Berensztajn Simon- 9 Berneman Albin- 9 Besser Zygmunt- 9 Bocian Szloma- 9 Borensztein Marian- 9 Bowszys Leon- 9 Brodkin Jona- 9 Chcynarz Henryk- 9 Cukier Chaim- 9 Cukier Leon- 9 Dawidowicz Icek- 9 Deutczer Henryk- 9 Elman Mateusz- 9 Erlich Izrael- 9 Fajgman Michal- 9 Felman Salomon- 9 9

10 Figlarz Janek- 9 Flam Bernard- 9 Fortgang Oskar- 9 Frankensztajn Jakub- 9 Gelman Abram- 9 Gincburg Arnold- 9 Goldman Jakub- 9 Goldszal Henryk- 9 Gotland Eli- 9 Górnicki Jan- 9 Gruszko Uszer- 9 Gutman Żak- 9 Haft Mosze- 9 Icek Abram- 9 Igła Moris- 9 Joselewicz Idel- 9 Jurski Adam (Jungsztern)- 9 Karp Awrum- 9 Karp Chaim- 9 Kaufman Natan- 9 Klejmic Gustaw- 9 Kliger Ignacy- 9 Kochanowicz Benjamin- 9 10

11 Kołkowecz Józef Gedala- 9 Kofler Maksym- 9 Kopel Zygmunt- 9 Kott- Paiva Rozalia- 9 Krakauer Henry- 9 Kramskoj Sioma- 9 Kupiec Ajzyk- 9 Landzberg Hersz- 9 Lewin- Birnbach Dora- 9 Liberman Ignac- 9 Lis Józef- 9 Lisner Abram- 9 Lubliner Szmul- 9 j. 10 Mancel Szarl- 10 Markiewicz Herman- 10 Melchior Roman- 10 Minc Abram- 10 Mink Emanuel- 10 Nisenholc Feliks- 10 Ostrowski Dawid- 10 Pel Maurice

12 Penczyna Izrael- 10 Plotkowicz Żak- 10 Potaszman Ignac- 10 Rapaport Adam- 10 Rapaport Eli- 10 Rapaport Majtes Rut- 10 Rawicz Michał- 10 Rindler Dawid- 10 Riterski Joel- 10 Rothberg Dawid (Rogowski Józef)- 10 Rot Markus- 10 Rottenberg Dawid- 10 Rozen Wiktor- 10 Rzepkowicz Józef- 10 Skrzynia Aleksander- 10 Scisłowski Roman- 10 Szlamiak Szlomo- 10 Szpic Henryk- 10 Szraga Chil- 10 Szurek Aleksander- 10 Tauber Moris- 10 Tiger Lajb- 10 Trocki Hersz

13 Turkieltaub Aleksander- 10 Tyszler Bernard- 10 Wagman Groll Don- 10 Wajman Jakub- 10 Wajnberg Salomon Ryszard- 10 Wajngart Salomon- 10 Wajnryt Awrum- 10 Wajnryt Nachman- 10 Wajsberg Srul- 10 Wien Mendel- 10 Wilf Iser- 10 Winkler Józef (Kinderman Szaja)- 10 Winkler Regina- 10 Wózek Edward- 10 Zbyszewski Żak- 10 j. 11 Abramowicz Daniel- 11 Ajchert Simon- 11 Ajzenberg Moryc- 11 Akerman Emil- 11 Akerman Pieta- 11 Akwist Robert

14 Albenberg Efram- 11 Aronczyk Gabriel- 11 Aronowicz Jakub (Jasza)- 11 Bajlowicz Izak- 11 Bajlowicz Wolf- 11 Balbin Samuel- 11 Berman Wolf- 11 Bill Robert- 11 Blankrot Henoch- 11 Braun Jerzy- 11 Bredfeld Otton (Laurentz Paul)- 11 Bron Michał- 11 Bursuk Liowa- 11 j. 12 Celer Jerzy- 12 Cymerman Hersz - 12 Czak Natan- 12 Elbojm Szlojme- 12 Elkon Chaim- 12 Epelbaum Izrael- 12 Fajngold Mojżesz- 12 Fefer Fiszel

15 Felzensztejn Dawid- 12 Fidel Stach (Szmul Lajb)- 12 Galant Józef- 12 Geduldig Jojne- 12 Goldgewicht Jakub- 12 Gotlieb Sioma- 12 Grzywacz Szlojme- 12 Gutman Józef- 12 Hauben Kalman- 12 Helfand Kalman- 12 Hilsenrad Eljasz- 12 Honigsztajn Chaskiel- 12 Ignat Hersz- 12 Inszel Jakub- 12 Inzelstejn Leon- 12 Joffe Icchok- 12 Jaszuński Salomon- 12 Jurysta Chaim- 12 j. 13 Kacenelson Froim- 13 Kalin Laslo- 13 Kamiński Edek

16 Kirszenbaum S.- 13 Klein Natan- 13 Kolcow Michaił- 13 Kołacz Józef- 13 Kozak Dawid- 13 Kriowoszyn J. G.- 13 Langer Marcel- 13 Langman Majer- 13 Lewin Mojsze- 13 Lifszyc Benjamin- 13 List Majer- 13 Lubraniecki Henoch- 13 Lwowicz Liota- 13 Malinowski Henryk (Mandeltraub Józef)- 13 Maślankiewicz Bolek- 13 Mielżyński Michał- 13 Milman Mordechaj- 13 Nachumi Albert- 13 Najman Moryc- 13 Narocki Chaim- 13 Nissenbaum Baruch- 13 Nus Olek- 13 Olejar Olek

17 Orlow Roman- 13 Orłowski Roman- 13 Pakin Leon- 13 Permand Chaim- 13 j. 14 Rochman Szyje (Szarl)- 14 Rotholc Gerszon14 Rubinsztejn Józef- 14 Słodki Wolf- 14 Solarz Majer- 14 Spiro Józef- 14 Stern Manfred- 14 Stern Leo- 14 Stern Wolf- 14 Stolar Samuel (Stanisław)- 14 Suliński Józef- 14 Szmidt Andrzej (Mozen Eli)- 14 Szmidt (Kleinhendler) Karol- 14 Szot Ryszard- 14 Szwarc Michał- 14 Szyr Gerszon- 14 Toruńczyk Henryk

18 Wajsband Eli- 14 Waks (Waksman?) Karol- 14 Walter Roman- 14 Zawodnik Fajwel- Zinger Misza- 14 Żytnicki Chil- 14 Zoltan Samuel- 14 Langer Marcel- 14 Jungsztejn T.- 14 Chajpec P.- 14 Segał M.- 14 Levi M.- 14 Chadak Eli Abdel- 14 Basok Mordechaj- 14 Gorgol Ruben- 14 Szapiro Mojsze- 14 Wolk Robert- 14 Zilberberg Abram- 14 j. 15 Zoltan Samuel- 15 j

19 Estrajcher Mosze- 18 Maradian Artin- 18 Minker Chaim

20 Indeks autorów: Kozak Dawid- 14 Wózek Edward- 14, 18, 21 Reiss Ludwig- 14 Geduldig Jojna- 14, 18 Ulman N.- 18 Grinbojm Albert 18 Rozenberg- 18 Mink E.- 18 Szyr G.- 18 Bresler Moryc- 20 Dua-Bogen Gerszon- 20, 21 Szulewicz L.- 20, 21 Hendel W.- 20 Ickowicz Izak- 21 Granat S.- 21 Lisner A.- 21 Blicblau (Skorupiński)- 21 Kemogsberg Luis- 21 Males Eli- 21 Tenenbaum- 21 Toruńczyk

21 Hercler- 21 Kuperman- 21 Szczyt M.- 21 Poncz Chaim

22 Indeks nazwisk: Abramowicz Daniel- 11 Abramowicz Uszer- 9 Ajchert Simon- 11 Ajzenberg Moryc- 11 Ajzner Seweryn Wiktor - 9 Akerman Emil- 11 Akerman Pieta- 11 Akwist Robert- 11 Albek Symcha- 9 Albenberg Efram- 11 Aronczyk Gabriel- 11 Aronowicz Jakub (Jasza)- 11 Augarten Chaim- 9 Bajlowicz Izak- 11 Bajlowicz Wolf- 11 Balbin Samuel- 11 Basok Mordechaj- 14 Beller Chaim- 9 Berensztajn Simon- 9 Berman Wolf- 11 Berneman Albin- 9 22

23 Besser Zygmunt- 9 Bill Robert- 11 Blankrot Henoch- 11 Blicblau (Skorupiński)- 21 Bocian Szloma- 9 Borensztein Marian- 9 Bowszys Leon- 9 Braun Jerzy- 11 Bredfeld Otton (Laurentz Paul)- 11 Bresler Moryc- 20 Brodkin Jona- 9 Bron Michał- 11 Bursuk Liowa- 11 Celer Jerzy- 12 Chadak Eli Abdel- 14 Chajpec P.- 14 Chcynarz Henryk- 9 Cukier Chaim- 9 Cukier Leon- 9 Cymerman Hersz - 12 Czak Natan- 12 Dawidowicz Icek- 9 Deutczer Henryk- 9 23

24 Dua-Bogen Gerszon- 20, 21 Elbojm Szlojme- 12 Elkon Chaim- 12 Elman Mateusz- 9 Epelbaum Izrael- 12 Erlich Izrael- 9 Estrajcher Mosze- 18 Fajgman Michal- 9 Fajngold Mojżesz- 12 Fefer Fiszel- 12 Felman Salomon- 9 Felzensztejn Dawid- 12 Fidel Stach (Szmul Lajb)- 12 Figlarz Janek- 9 Flam Bernard- 9 Fortgang Oskar- 9 Frankensztajn Jakub- 9 Galant Józef- 12 Geduldig Jojna- 12, 14, 18 Gelman Abram- 9 Gincburg Arnold- 9 Goldgewicht Jakub- 12 Goldman Jakub- 9 24

25 Goldszal Henryk- 9 Gorgol Ruben- 14 Gotland Eli- 9 Gotlieb Sioma- 12 Górnicki Jan- 9 Granat S.- 21 Grinbojm Albert 18 Gruszko Uszer- 9 Grzywacz Szlojme- 12 Gutman Józef- 12 Gutman Żak- 9 Haft Mosze- 9 Hauben Kalman- 12 Helfand Kalman- 12 Hendel W.- 20 Hercler- 21 Hilsenrad Eljasz- 12 Honigsztajn Chaskiel- 12 Icek Abram- 9 Ickowicz Izak- 21 Igła Moris- 9 Ignat Hersz- 12 Inszel Jakub

26 Inzelsztajn Leon- 12 Jaszuński Salomon- 12 Joffe Icchok- 12 Joselewicz Idel- 9 Jungsztejn T.- 14 Jurski Adam (Jungsztern)- 9 Jurysta Chaim- 12 Kacenelson Froim- 13 Kalin Laslo- 13 Kamiński Edek- 13 Karp Awrum- 9 Karp Chaim- 9 Kaufman Natan- 9 Kemogsberg Luis- 21 Kirszenbaum S.- 13 Klein Natan- 13 Klejmic Gustaw- 9 Kliger Ignacy- 9 Kochanowicz Benjamin- 9 Kofler Maksym- 9 Kolcow Michaił- 13 Kołacz Józef- 13 Kołkowecz Józef Gedala- 9 26

27 Kopel Zygmunt- 9 Kott- Paiva Rozalia- 9 Kozak Dawid- 13, 14 Krakauer Henry- 9 Kramskoj Sioma- 9 Kriowoszyn J. G.- 13 Kuperman- 21 Kupiec Ajzyk- 9 Landzberg Hersz- 9 Langer Marcel- 13, 14 Langman Majer- 13 Levi M.- 14 Lewin- Birnbach Dora- 9 Lewin Mojsze- 13 Liberman Ignac- 9 Lifszyc Benjamin- 13 Lis Józef- 9 Lisner A.- 21 Lisner Abram- 9 List Majer- 13 Lubliner Szmul- 9 Lubraniecki Henoch- 13 Lwowicz Liota

28 Males Eli- 21 Malinowski Henryk (Mandeltraub Józef)- 13 Mancel Szarl- 10 Maradian Artin- 18 Markiewicz Herman- 10 Maślankiewicz Bolek- 13 Melchior Roman- 10 Mielżyński Michał- 13 Milman Mordechaj- 13 Minc Abram- 10 Mink E.- 18 Mink Emanuel- 10 Minker Chaim- 18 Nachumi Albert- 13 Najman Moryc- 13 Narocki Chaim- 13 Nisenholc Feliks- 10 Nissenbaum Baruch- 13 Nus Olek- 13 Olejar Olek- 13 Orlow Roman- 13 Orłowski Roman- 13 Ostrowski Dawid

29 Pakin Leon- 13 Pel Maurice- 10 Penczyna Izrael- 10 Permand Chaim- 13 Plotkowicz Żak- 10 Poncz Chaim- 21 Potaszman Ignac- 10 Rapaport Majtes Rut- 10 Rapaport Adam- 10 Rapaport Eli- 10 Rawicz Michał- 10 Reiss Ludwig- 14 Rindler Dawid- 10 Riterski Joel- 10 Rochman Szyje (Szarl)- 14 Rot Markus- 10 Rothberg Dawid (Rogowski Józef)- 10 Rotholc Gerszon14 Rottenberg Dawid- 10 Rozen Wiktor- 10 Rozenberg- 18 Rubinsztejn Józef- 14 Rzepkowicz Józef

30 Scisłowski Roman- 10 Segał M.- 14 Skrzynia Aleksander- 10 Słodki Wolf- 14 Solarz Majer- 14 Spiro Józef- 14 Stern Leo- 14 Stern Manfred- 14 Stern Wolf- 14 Stolar Samuel (Stanisław)- 14 Suliński Józef- 14 Szapiro Mojsze- 14 Szczyt M.- 21 Szlamiak Szlomo- 10 Szmidt (Kleinhendler) Karol- 14 Szmidt Andrzej (Mozen Eli)- 14 Szot Ryszard- 14 Szpic Henryk- 10 Szraga Chil- 10 Szulewicz L.- 20, 21 Szurek Aleksander- 10 Szwarc Michał- 14 Szyr Gerszon Eugeniusz - 14, 18 30

31 Tauber Moris- 10 Tenenbaum- 21 Tiger Lajb- 10 Toruńczyk- 21 Toruńczyk Henryk- 14 Trocki Hersz- 10 Turkieltaub Aleksander- 10 Tyszler Bernard- 10 Ulman N.- 18 Wagman Groll Don- 10 Wajman Jakub- 10 Wajnberg Salomon Ryszard- 10 Wajngart Salomon- 10 Wajnryt Awrum- 10 Wajnryt Nachman- 10 Wajsband Eli- 14 Wajsberg Srul- 10 Waks (Waksman?) Karol- 14 Walter Roman- 14 Wien Mendel- 10 Wilf Iser- 10 Winkler Józef (Kinderman Szaja)- 10 Winkler Regina

32 Wolk Robert- 14 Wózek Edward- 10, 14, 18, 21 Zawodnik Fajwel- Zbyszewski Żak- 10 Zilberberg Abram- 14 Zinger Misza- 14 Zoltan Samuel- 14, 15 Żytnicki Chil