CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH RAMOWY PROGRAM KURSU KWALIFIKACYJNEGO BLOK SPECJALISTYCZNY

Transkrypt

1 RAMOWY PROGRAM KURSU KWALIFIKACYJNEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA RATUNKOWEGO BLOK SPECJALISTYCZNY Program przeznaczony dla pielęgniarek

2 AUTORZY WSPÓŁPRACUJĄCY Z CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH W OPRACOWANIU PROGRAMU: dr n. biol. Elżbieta Buczkowska mgr Michał Grzegorczyk mgr Barbara Wiklak piel. dypl. Ewa Ślązak Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii Akademii Medycznej im. Marcinkowskiego Poznań Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego Gdańsk Wojewódzki Specjalistyczny Szpital im. Biegańskiego Łódź Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego Warszawa RECENZENCI PROGRAMU: prof. nadzw. dr hab. med. Juliusz Jakubaszko dr n. hum. Maria Kózka Konsultant Krajowy ds. Medycyny Ratunkowej Zakład Medycyny Ratunkowej i Katastrof Akademia Medyczna Wrocław Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego Wydział Ochrony Zdrowia CM UJ Kraków Program uzyskał pozytywną opinię Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych Program zatwierdził Dyrektor Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych 2

3 ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE Rodzaj kształcenia Kurs kwalifikacyjny jest to rodzaj kształcenia, który zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 1996r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2001r. Nr 57, poz. 602 i Nr 89, poz.969 oraz z 2003r. Nr 109, poz. 1029) ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę, położną specjalistycznych kwalifikacji do udzielania określonych świadczeń zdrowotnych wchodzących w zakres danej dziedziny pielęgniarstwa lub dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia. Ramowy charakter programu oznacza, że treści w nim zawarte mają pewien poziom ogólności, co umożliwia organizatorowi kształcenia podyplomowego uwzględnienie: aktualnych treści wynikających z rozwoju nauk medycznych i zmieniającego się stanu prawnego, zdrowotnych potrzeb i problemów regionu w treściach kształcenia, indywidualnych doświadczeń uczestników kursu, realnych możliwości własnych w zakresie kształcenia podyplomowego w tym, rozszerzenia programu o treści nadobowiązkowe. Ramowy program kursu kwalifikacyjnego obejmuje: blok ogólnozawodowy, blok specjalistyczny. Organizator kształcenia podyplomowego, na podstawie ramowego programu sporządza program kształcenia. Program kształcenia musi uwzględniać wszystkie elementy modułów wskazanych w planie nauczania ramowego programu, jednak treści kształcenia mogą być dostosowane do warunków i potrzeb lokalnych. Wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia ramowego programu jest dla organizatora i uczestnika kształcenia obowiązującym elementem programu. Osiągnięcie wskazanych umiejętności gwarantuje, że każdy absolwent kursu kwalifikacyjnego będzie posiadać takie same kwalifikacje, niezależnie od miejsca ukończenia kształcenia, podmiotu organizującego kształcenie podyplomowe oraz trybu kształcenia. Poszczególne moduły ramowego programu zawierają cel, treści nauczania oraz wykaz umiejętności wynikowych, odnoszące się zarówno do zajęć teoretycznych jak i praktycznych. W planie nauczania wskazane są wyłącznie miejsca realizacji zajęć praktycznych, dlatego też organizator oprócz programu kształcenia teoretycznego obowiązany jest opracować program szkolenia praktycznego dla każdej placówki. Program ten powinien zawierać cel i umiejętności. Jednocześnie program zajęć praktycznych powinien uwzględniać wykaz świadczeń zdrowotnych (opracowany na podstawie wykazu umiejętności), do zaliczenia których zobowiązany jest uczestnik kursu kwalifikacyjnego. Dokumentację zawierającą potwierdzenie zaliczenia poszczególnych świadczeń opracowuje organizator kształcenia. Stanowi ona wewnętrzny dokument organizatora. Cel kształcenia Przygotowanie pielęgniarki do podejmowania działań ratujących życie i zdrowie osób, grup, społeczności oraz czynności zapobiegających wystąpieniu powikłań w zdarzeniach jednostkowych i masowych. Czas trwania kształcenia Czas trwania kursu kwalifikacyjnego obejmuje okres niezbędny do zrealizowania wszystkich modułów kształcenia, zawartych w ramowym programie kursu 3

4 kwalifikacyjnego, nie może być on jednak krótszy niż 3 miesiące i nie dłuższy niż 6 miesięcy. Łączną liczbę godzin zaplanowano na 493 godziny dydaktyczne: blok ogólnozawodowy 120 godzin 1 blok specjalistyczny 373 godziny - część teoretyczna 93 godziny - część praktyczna 280 godzin Plan nauczania określony został dla dziennego trybu kształcenia i zawiera liczbę godzin przeznaczoną na realizację poszczególnych modułów. Z uwagi jednak na lokalne preferencje i potrzeby, prowadzący zajęcia w porozumieniu z kierownikiem kursu mogą dokonać modyfikacji czasu kształcenia w wymiarze nie większym niż 20%. Oznacza to, że 80% czasu przeznaczonego na realizację poszczególnych modułów nie podlega zmianie. Wskazane 20% może być wykorzystane na przesunięcia pomiędzy poszczególnymi modułami lub w części może zostać przeznaczone na realizację zadań w ramach samokształcenia. Organizator, w porozumieniu z kierownikiem kursu oraz wykładowcami, ma prawo do modyfikacji czasu trwania kształcenia w zależności od programu realizowanego w trybie innym niż dzienny. Sposób organizacji Za przebieg i organizację kursu kwalifikacyjnego odpowiedzialny jest organizator kształcenia. Planując realizację kursu organizator powinien: 1. Opracować program kształcenia. 2. Opracować regulamin organizacyjny kursu, który w szczególności określa: organizację kursu, zasady i sposób naboru osób, prawa i obowiązki osób uczestniczących w kursie, zakres obowiązków wykładowców i innych osób prowadzących nauczanie teoretyczne i szkolenie praktyczne, zasady przeprowadzenia egzaminu. 3. Powołać kierownika kursu kwalifikacyjnego; Do zadań kierownika kursu oprócz zadań określonych w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 10u, ustawy z dnia 22 maja 2003r. o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz ustawy zmieniającej ustawę o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 109, poz.1029) powinno należeć: współdecydowanie o doborze kadry dydaktycznej, przedstawienie uczestnikom kursu: celu, programu i organizacji kursu, ocenianie placówek szkolenia praktycznego wg specyfiki i organizacji zajęć, pomaganie w rozwiązywaniu problemów, udzielanie indywidualnych konsultacji uczestnikom kursu, zbieranie i analizowanie opinii o przebiegu kursu, 1 Czas trwania bloku ogólnozawodowego wynosi 120 godzin, ponieważ program nie obejmuje modułu VIII Postępowanie w stanach zagrożenia życia. UWAGA: warunkiem koniecznym rozpoczęcia kształcenia w ramach kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego jest ukończenie przez pielęgniarkę kursu specjalistycznego w zakresie resuscytacji krążeniowo-oddechowej. 4

5 zaliczanie kursu i dokonanie wpisu w karcie kursu kwalifikacyjnego. W dniu rozpoczęcia kursu każdy uczestnik powinien otrzymać: harmonogram zajęć teoretycznych i praktycznych, wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia, kartę kursu kwalifikacyjnego, która z wymaganymi wpisami i zaliczeniami, stanowi dowód ich odbycia. 4. Powołać komisję kwalifikacyjną. 5. Powołać w uzgodnieniu z kierownikiem kursu opiekunów szkolenia praktycznego, którzy powinni być merytorycznymi pracownikami placówek, w których odbywa się szkolenie praktyczne. Do zadań opiekuna szkolenia praktycznego należy: instruktaż wstępny (zapoznanie z celem szkolenia praktycznego, z organizacją pracy, wyposażeniem placówki, jego personelem, zakresem udzielanych świadczeń i in.), instruktaż bieżący (organizacja i prowadzenie zajęć, kontrola nad ich prawidłowym przebiegiem, pomoc w rozwiązywaniu problemów i in.), instruktaż końcowy (omówienie i podsumowanie zajęć, zaliczenie świadczeń zdrowotnych określonych w programie kształcenia, ocena uzyskanych wiadomości i umiejętności). 6. Wskazać kadrę dydaktyczną posiadającą kwalifikacje określone w programie ramowym. 7. Zapewnić bazę dydaktyczną dostosowaną do liczby uczestników kursu kwalifikacyjnego: sale wykładowe, sale warsztatowe, pomieszczenia wyposażone w specjalistyczny sprzęt i aparaturę, pracownie informatyczne. 8. Zaprojektować, w odniesieniu do poszczególnych modułów, środki dydaktyczne oraz formy zajęć, ze szczególnym uwzględnieniem form aktywizujących. 9. Zaprojektować literaturę do poszczególnych modułów uwzględniając kryterium aktualności i adekwatności doboru do treści nauczania. 10. Dobrać placówki stażowe zgodnie z planem nauczania, w których możliwe będzie zdobywanie umiejętności niezbędnych do wykonywania określonych świadczeń zdrowotnych. 11. Posiadać wewnętrzny system monitorowania jakości kształcenia. Sposób sprawdzania efektów nauczania W toku realizacji programu kształcenia należy prowadzić ocenianie: 1. Bieżące rozumiane jako zaliczanie poszczególnych modułów (sprawdzenie stopnia opanowania wiedzy i umiejętności będących przedmiotem nauczania teoretycznego i praktycznego, w tym świadczeń zdrowotnych przewidzianych w programie kształcenia). Warunki zaliczania ustala wykładowca/opiekun szkolenia praktycznego w porozumieniu z kierownikiem kursu kwalifikacyjnego. 2. Końcowe egzamin teoretyczny lub praktyczny przeprowadzony przez komisję egzaminacyjną powołaną przez organizatora kształcenia podyplomowego. Wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia W wyniku realizacji programu kształcenia kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego pielęgniarka powinna: 5

6 omówić obowiązujące uregulowania prawne dotyczące Państwowego Ratownictwa Medycznego, omówić strukturę organizacyjno-instytucjonalną Państwowego Ratownictwa Medycznego w Polsce, omówić rolę pielęgniarki w systemie Państwowego Ratownictwa Medycznego, postępować zgodnie ze standardami przyjętymi w medycynie ratunkowej i medycynie katastrof, rozpoznawać stany nagłe, zagrażające życiu i zdrowiu chorego, stosować wytyczne i procedury postępowania w stanach zagrożenia zdrowia i życia, dokonać oceny wydolności oddechowo-krążeniowej pacjenta, ocenić stan świadomości pacjenta, przeprowadzić wstępną ocenę ciężkości urazów, monitorować stan pacjenta, dokonać analizy i zinterpretować wyniki badań diagnostycznych, świadczących o zagrożeniu życia i zdrowia, sprawować opiekę nad pacjentem w stanie zagrożenia życia i zdrowia, modyfikować działania ratunkowe i pielęgnacyjne zależnie od stanu pacjenta i uwarunkowań zewnętrznych, przygotować i zorganizować bezpieczny transport pacjenta, omówić reakcje i zachowania jednostki/grupy w nagłych zdarzeniach jednostkowych i masowych, przeciwdziałać psychotraumie w nagłych zdarzeniach jednostkowych i masowych, dokumentować wykonywane działania, zgodnie ze specyfiką prowadzenia dokumentacji medycznej przyjętej w określonych jednostkach ratownictwa medycznego. 6

7 PLAN NAUCZANIA Lp. MODUŁ Teoria (liczba godzin) I Medycyna ratunkowa 15 II III Pielęgniarstwo ratunkowe Problemy etyczne i społecznopsychologiczne w ratownictwie medycznym 66 Staż Placówka centrum powiadamiania ratunkowego; placówki służb ratowniczych niemedycznych: straż pożarna, policja oddział intensywnej terapii dla dorosłych oddział intensywnej terapii dla dzieci oddział intensywnej terapii kardiologicznej szpitalny oddział ratunkowy albo izba przyjęć szpitala wieloprofilowego blok operacyjny (w zakresie realizacji zadań z dziedziny pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki) zespół ratownictwa medycznego Liczba godzin Łączna liczba godzin Łączna liczba godzin MODUŁ I MEDYCYNA RATUNKOWA PROGRAM NAUCZANIA Cel modułu Zapoznanie pielęgniarki z podstawami medycyny ratunkowej, strategią oraz funkcjonowaniem systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego. Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna: omówić uregulowania prawne systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, omówić zadania systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego na poziomie krajowym, regionalnym, lokalnym, wymienić zadania poszczególnych jednostek ratownictwa medycznego w kraju, 7

8 definiować i różnicować podstawowe pojęcia z zakresu medycyny ratunkowej oraz medycyny katastrof, omówić czynniki zagrożenia życia, przedstawić rodzaje katastrof, omówić strefy miejsca nagłego zdarzenia jednostkowego, masowego, przedstawić zasady organizacji i kierowania akcją w miejscu nagłego zdarzenia jednostkowego oraz masowego, omówić oznakowanie i międzynarodowe symbole stosowane w medycynie ratunkowej oraz medycynie katastrof, współpracować ze specjalistycznymi służbami ratowniczymi, omówić rolę pielęgniarki w systemie Państwowego Ratownictwa Medycznego. Treści nauczania 1. Założenia systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego w Polsce; wielosektorowość oraz koordynacja działań ratowniczych struktura organizacyjna, instytucjonalna i funkcjonowanie jednostek biorących udział w działaniach ratowniczych: - zespół ratownictwa medycznego, - szpitalny oddział ratunkowy, - centrum powiadamiania ratunkowego. 2. Podstawowe pojęcia z zakresu medycyny ratunkowej oraz medycyny katastrof. 3. Czynniki zagrożenia życia, rodzaje katastrof, strefy miejsca nagłego zdarzenia jednostkowego i masowego. 4. Zasady organizacji i kierowania w miejscu zdarzenia jednostkowego oraz masowego: - kody oznakowań w medycynie ratunkowej, medycynie katastrof, - organizacja systemu informowania oraz systemu łączności w nagłych zdarzeniach. 5. Rola i miejsce pielęgniarki w systemie Państwowego Ratownictwa Medycznego: - stanowisko pracy, - organizacja pracy, - standard wyposażenia. 6. Podstawowe akty prawne dotyczące Państwowego Ratownictwa Medycznego. MODUŁ II PIELĘGNIARSTWO RATUNKOWE Cel modułu Przygotowanie pielęgniarki do rozpoznawania stanów zagrożenia życia i zdrowia, podejmowania medycznych działań ratunkowych oraz przeciwdziałania wystąpieniu powikłań, zgodnie z obowiązującymi wytycznymi i procedurami. Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna: wymienić etapy postępowania z poszkodowanymi, ofiarami nagłych zdarzeń oraz zasady segregacji rannych, omówić standardowe wyposażenie jednostek ratownictwa medycznego w leki oraz sprzęt medyczny i techniczny, przedstawić zasady transportu pacjentów w stanie zagrożenia życia, rozpoznać stan zagrożenia życia i zdrowia pacjenta, postępować zgodnie z wytycznymi i procedurami w stanach zagrożenia życia i zdrowia, 8

9 wykorzystać dostępne zasoby sprzętowe i materiałowe w medycznych działaniach ratunkowych, wykonać przyrządowe i bezprzyrządowe zabiegi oraz działania ratunkowe, dokonać oceny wydolności oddechowo-krążeniowej pacjenta, ocenić stan świadomości pacjenta, dokonać wstępnej oceny ciężkości urazów, monitorować stan pacjenta, modyfikować działania ratunkowe i pielęgnacyjne zależnie od stanu pacjenta i uwarunkowań zewnętrznych, uczestniczyć w diagnostyce stosowanej w jednostkach ratownictwa medycznego, dokonać interpretacji wyników badań diagnostycznych, świadczących o zagrożeniu życia i zdrowia pacjenta, przygotować pacjenta do konsultacji i badań specjalistycznych, zapewnić opiekę w trakcie i po badaniach, uczestniczyć w anestezji, analgezji i sedacji stosowanej w stanach zagrożenia życia i zdrowia, przygotować pacjenta w stanie zagrożenia życia i zdrowia do znieczulenia oraz zabiegu operacyjnego, uczestniczyć w prowadzeniu farmakoterapii stanów zagrożenia życia i zdrowia, stosować leki i płyny infuzyjne zgodnie z zasadami ich przygotowania i podawania, sprawować opiekę nad pacjentem w stanie zagrożenia życia i zdrowia, zgodnie z ustalonym planem opieki, dokonać oceny opieki realizowanej nad pacjentem w stanie zagrożenia życia i zdrowia, dokumentować wykonywane działania, zgodnie ze specyfiką prowadzenia dokumentacji medycznej przyjętej w określonych jednostkach ratownictwa medycznego, stosować profilaktykę zakażeń w jednostkach ratownictwa medycznego. Treści nauczania I. Postępowanie w stanach zagrożenia życia i zdrowia u dorosłych i dzieci. 1. Wstrząs. 2. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. 3. Krwotoki i krwawienia. 4. Choroby: - serca i układu krążenia, - układu oddechowego, - centralnego i obwodowego układu nerwowego. 5. Urazy: - wielonarządowe, - czaszkowo-mózgowe, - kręgosłupa i rdzenia kręgowego, - klatki piersiowej, - jamy brzusznej, - kostno-stawowe. 6. Zagrożenia środowiskowe: - oparzenie, 9

10 - odmrożenie, - utonięcie, - porażenie prądem, piorunem, - ukąszenie, użądlenie, pogryzienie. 7. Ostre zatrucia. 8. Specyfika działań ratunkowych w pediatrii. II. Sprzęt stosowany w jednostkach ratownictwa medycznego. 1. Rodzaje sprzętu stosowanego w jednostkach ratownictwa medycznego. 2. Standard wyposażenia i zasady użytkowania. 3. Konserwacja. III.Diagnostyka laboratoryjna, obrazowa i elektrodiagnostyka stosowana w jednostkach ratownictwa medycznego. 1. Zadania pielęgniarki wynikające ze specyfiki diagnostyki realizowanej w: - zespole ratownictwa medycznego, - szpitalnym oddziale ratunkowym. 2. Pobieranie materiału do badań laboratoryjnych w stanach zagrożenia życia i zdrowia. 3. Analiza i interpretacja wyników badań diagnostycznych. 4. Udział pielęgniarki w przygotowaniu pacjenta do konsultacji i badań specjalistycznych. IV.Etapy postępowania z poszkodowanym oraz zasady segregacji rannych. V. Zabiegi i czynności ratunkowe rola pielęgniarki. 1. Zabiegi stosowane w obrębie układu oddechowego: - udrożnianie dróg oddechowych bezprzyrządowe i przyrządowe, - wentylacja mechaniczna, - toaleta dróg oddechowych. 2. Zabiegi stosowane w obrębie klatki piersiowej: - nakłucie worka osierdziowego, - nakłucie i drenaż opłucnej, - zaopatrzenie odmy otwartej. 3. Zabiegi stosowane w obrębie układu pokarmowego: - zakładanie sondy żołądkowej, - zakładanie sondy Sengstakena i Blakemore'a, - płukanie żołądka. 4. Zabiegi stosowane w obrębie układu moczowego: - zakładanie cewnika do pęcherza moczowego, - płukanie pęcherza moczowego. 5. Kaniulacja żył: - obwodowych, - centralnych. 6. Monitorowanie funkcji i parametrów życiowych: - stanu świadomości, - pracy serca (tętno, ciśnienie tętnicze krwi), - oddychania (pulsoksymetria, kapnometria, kapnografia), - diurezy (bilans płynów), - temperatury, - OCŻ. 7. Anestezja, analgezja i sedacja w stanach zagrożenia życia i zdrowia: 10

11 - metody, - techniki. 8. Specyfika przygotowania pacjenta w stanie zagrożenia życia i zdrowia do znieczulenia oraz zabiegu operacyjnego. VI.Farmakoterapia w stanach zagrożenia życia i zdrowia. 1. Leki stosowane w stanach nagłych: - wykaz leków, - działanie terapeutyczne, - działanie uboczne, powikłania, - interakcje, - dawkowanie, - zasady przechowywania, - przygotowanie i zasady podawania, - drogi podawania. 2. Płyny infuzyjne stosowane w stanach zagrożenia życia i zdrowia: - rodzaje, - wskazania oraz przeciwwskazania do stosowania płynów infuzyjnych, - szybkość przetaczania, - działania uboczne. 3. Przetaczanie krwi i preparatów krwiopochodnych oraz krwiozastępczych. VII. Transport poszkodowanych i ofiar nagłych zdarzeń. VIII. Dokumentacja medyczna właściwa dla jednostek ratownictwa medycznego. IX. Profilaktyka zakażeń w jednostkach ratownictwa medycznego. MODUŁ III PROBLEMY ETYCZNE I SPOŁECZNO - PSYCHOLOGICZNE W RATOWNICTWIE MEDYCZNYM Cel modułu Przygotowanie pielęgniarki do postępowania w wybranych problemach etycznych i społeczno-psychologicznych występujących w ratownictwie medycznym. Wykaz umiejętności wynikowych W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna: omówić reakcje i zachowania jednostki/grupy w nagłych zdarzeniach jednostkowych i masowych, opanować reakcje tłumu w nagłych zdarzeniach jednostkowych i masowych, komunikować się z osobami poszkodowanymi, informować rodzinę/opiekuna prawnego o podjętych czynnościach i działaniach ratunkowych oraz planie dalszego postępowania z pacjentem, udzielić wsparcia emocjonalnego ofiarom nagłych zdarzeń i rodzinom/bliskim poszkodowanych, przeciwdziałać psychotraumie w nagłych zdarzeniach jednostkowych i masowych, omówić wybrane problemy społeczne-psychologiczne w kontekście medycyny ratunkowej, stosować metody i techniki radzenia sobie ze stresem, zdefiniować pojęcie śmierci oraz omówić objawy i kryteria śmierci klinicznej, mózgowej, biologicznej, zdysocjonowanej, omówić dylematy etyczne występujące w pracy pielęgniarki ratunkowej. 11

12 Treści nauczania 1. Elementy psychologii społecznej reakcje jednostki, grup społecznych i społeczeństwa na zdarzenia jednostkowe i masowe; teoria atrybucji, dyfuzja odpowiedzialności; psychologia tłumu. 2. Sposoby komunikowania się z osobami poszkodowanymi oraz ich rodzinami/opiekunami. 3. Wybrane problemy społeczne w kontekście medycyny ratunkowej: - przemoc w rodzinie, - alkoholizm, - narkomania, - pacjenci z HIV oraz AIDS, - przestępczość i wykroczenia, - bezdomność. 4. Stres i sytuacje trudne w pracy pielęgniarki ratunkowej: - metody i techniki radzenia sobie ze stresem, - syndrom wypalenia zawodowego. 5. Problematyka śmierci i transplantacji w pielęgniarstwie ratunkowym. 6. Dylematy etyczne w pielęgniarstwie ratunkowym. KWALIFIKACJE KADRY DYDAKTYCZNEJ Organizator kształcenia zapewnia w przedmiotowej dziedzinie kształcenia wykładowców posiadających: - tytuł naukowy profesora, - stopień naukowy doktora habilitowanego, - stopień naukowy doktora, a ponadto wykładowcami mogą być osoby mające nie mniej niż pięcioletni staż zawodowy w dziedzinie będącej przedmiotem kształcenia, doświadczenie dydaktyczne oraz spełniają, co najmniej jeden z warunków: - posiadają tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa, - posiadają tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego lub w dziedzinie pielęgniarstwa mającej zastosowanie w pielęgniarstwie ratunkowym, - posiadają specjalizację lekarską w dziedzinie medycyny odpowiadającą dziedzinie pielęgniarstwa będącej przedmiotem kursu, - posiadają wykształcenie wyższe mające zastosowanie w ochronie zdrowia i/lub inne kwalifikacje niezbędne do realizacji wybranych zagadnień. 12