MINISTERSTWO ZDROWIA DEPARTAMENT POLITYKI ZDROWEJ NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH 2005 PROGRAM ROZWOJU OPIEKI PALIATYWNEJ W ONKOLOGII

Transkrypt

1 MINISTERSTWO ZDROWIA DEPARTAMENT POLITYKI ZDROWEJ Nazwa programu: NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH 2005 Nazwa zadania: PROGRAM ROZWOJU OPIEKI PALIATYWNEJ W ONKOLOGII Warszawa

2 STRESZCZENIE W Polsce, współczesna medycyna paliatywna ma już swoją ponad dwudziestoletnią tradycję oraz znaczne osiągnięcia organizacyjne. Do tej pory jednak rozwijała się w pewnym oderwaniu od onkologii. Zaproponowane rozwiązania mają wzmocnić udział medycyny paliatywnej w leczeniu onkologicznym. W programie zaproponowano wielokierunkowe działania dla rozwoju modelowych placówek onkologicznych i opieki paliatywnej. Podzielono je na następujące grupy: 1. Tworzenie i rozbudowa jednostek opieki paliatywnej ośrodków onkologicznych w kraju. 2. Wdrożenie standardów opieki paliatywnej. 3. Przygotowanie i prowadzenie informacji dla chorych. 4. Inicjowanie i prowadzenie informacyjno - edukacyjnych akcji społecznych dotyczących możliwości i sposobów leczenia bólu, zwalczania innych objawów choroby i całościowej opieki nad nieuleczalnie chorymi. Oczekiwanym efektem programu powinna być poprawa jakości życia, zwiększenie poczucia bezpieczeństwa chorych na nowotwory złośliwe, zyskanie aprobaty społecznej dla racjonalizacji działań medycznych. Obniżenie kosztów leczenia można będzie osiągnąć poprzez rozwój opieki domowej oraz rezygnację z nieuzasadnionych medycznie, kosztownych procedur diagnostycznych i leczniczych. ZDEFINIOWANIE PROBLEMU / OKREŚLENIE POTRZEBY Opis problemu jego waga i przyczyny. W Polsce rocznie średnio umiera ok. 380 tys. osób, w tym tylko z powodu chorób nowotworowych ponad 70 tys. Choroby nowotworowe są przyczyną blisko 20% wszystkich zgonów, w tym 40% zgonów kobiet w wieku lat i 30% zgonów mężczyzn w wieku lat. Ostatnie 20 - lecie przyniosło wzrost liczby zachorowań i zgonów z powodu choroby nowotworowej. Obecnie co piąty mieszkaniec Polski umiera z powodu nowotworu złośliwego. Po 75 roku życia już co drugi mieszkaniec naszego kraju umiera z powodu raka. W latach następnych przewiduje się dalszy wzrost zachorowań i zgonów z powodu choroby nowotworowej. 314

3 Dla chorych, u których leczenie onkologiczne zakończyło się niepowodzeniem, opieka paliatywna może zapewnić opanowanie bólu i innych objawów, a także właściwe wsparcie psychologiczne, socjalne i duchowe. Pomocy oczekuje również rodzina w pogodzeniu się z faktem, że bliska im osoba umiera. WHO zaleca wszystkim krajom aby opieka paliatywna była częścią programów zwalczania chorób nowotworowych i proponuje między innymi: - ustalić narodową politykę i program dla opieki paliatywnej - włączyć programy opieki paliatywnej do istniejącego systemu opieki zdrowotnej - zapewnić, że pracownicy ochrony zdrowia (lekarze, pielęgniarki, farmaceuci i inne kategorie właściwe dla lokalnych potrzeb) będą odpowiednio szkoleni w opiece paliatywnej - dokonać przeglądu polityki zdrowotnej w celu zapewnienia sprawiedliwego wsparcia programów domowej opieki paliatywnej - zabezpieczyć dostępność zarówno analgetyków nie - opioidowych, jak i opioidowych - wzmóc wysiłki na rzecz informowania o rozwoju na polu leczenia bólu nowotworowego, opieki paliatywnej i postępowania w terminalnej fazie choroby nowotworowej Rekomendacja Rady Europy 1418 (1999) w obronie praw człowieka i godności chorych terminalnie oraz godności umierania stwierdza: "Medyczny postęp jaki się dokonuje, umożliwia leczenie dotychczas nieuleczalnych lub źle rokujących chorób dzięki doskonaleniu medycznej techniki i rozwoju technik resuscytacyjnych, które umożliwiają przedłużenie życia i oddalenie momentu śmierci. W rezultacie, jakość życia pacjentów umierających jest ignorowana jak również ignorowane jest ich osamotnienie i cierpienie, a także cierpienie rodzin i opiekunów." Rezolucja 613 i Rekomendacja 729 Rady Europy zajmują stanowisko o zintegrowanym wsparciu pacjenta i rodziny oraz wszechstronnym postępowaniu w odniesieniu do ich cierpienia. Dotychczasowe próby rozwiązania problemu. Kalendarium działań spontaniczne powstawanie i rozwój społecznych ośrodków hospicyjnych - ruch hospicyjny 1993 powołanie Krajowej Rady Opieki Paliatywnej i Hospicyjnej przy Ministrze Zdrowia, 315

4 1994 powołanie Konsultanta Krajowego ds. Opieki Paliatywnej, 1988 przyjęcie Programu Rozwoju Opieki Paliatywnej w Polsce przez Ministerstwo Zdrowia 1999 powołanie Konsultantów Wojewódzkich ds. Medycyny Paliatywnej rozporządzenie w sprawie powołania specjalizacji szczegółowej z medycyny paliatywnej w ramach Rządowego programu restrukturyzacji Ministerstwo Zdrowia przeznaczyło część pożyczki Banku Światowego na całościowe uruchomienie lub restrukturyzację 40 ośrodków stacjonarnych opieki paliatywnej w ramach programu zdrowotnego Zwiększenia dostępności i efektywności systemu opieki paliatywnej w Polsce Ministerstwo Zdrowia przeznaczyło kwotę PLN na realizację pierwszego etapu programu zakończonego raportem o stanie opieki paliatywnej w Polsce. D. Trudności w rozwiązaniu problemu Prawidłowe umiejscowienie medycyny paliatywnej w systemach opieki zdrowotnej oprócz rozwiązań organizacyjnych i doskonalenia metod leczenia wymaga przewartościowania priorytetów medycznych. W zakresie rozwiązań organizacyjnych, w Polsce nadal brakuje: - specjalistów medycyny paliatywnej (potrzeba ich ok. 400) - profesjonalnych menadżerów jednostek opieki paliatywnej i hospicyjnej - dostatecznie rozwiniętej sieci opieki paliatywnej domowej oraz innych form opieki paliatywnej (likwidacja białych plam) - standardów świadczenia opieki paliatywnej i standardów postępowania objawowego, - jednoznacznego stanowiska środowiska medycznego, ośrodków zarządzających w zakresie potrzeby rozwoju tej dyscypliny medycyny, - wystarczającej liczby łóżek w jednostkach stacjonarnych opieki paliatywnej i właściwego ich wykorzystania, - akredytowanych ośrodków edukacyjnych oraz czytelnych zasad ich finansowania, - literatury, podręczników, czasopism medycznych i bioetycznych dla pielęgniarek i lekarzy, wolontariuszy oraz systemu informowania społeczeństwa o postępie w rozwoju metod objawowego leczenia i opieki paliatywnej, 316

5 - właściwego szkolenia przed- i podyplomowego lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i innych specjalistów, zwłaszcza w zakresie medycyny rodzinnej, onkologii i chorób wewnętrznych. Przedstawiony do realizacji program wychodzi na przeciw najważniejszych spośród w/w braków. IV. UZASADNIENIE 1) Dlaczego realizacja powinna być sfinansowana przez Ministerstwo Program ma charakter ogólnokrajowy i interdyscyplinarny, wprowadza nową jakość w polskim systemie medycyny paliatywnej. 2) Zdefiniowanie potrzeby społecznej; Wdrożenie programu rozwoju opieki paliatywnej sformułowanego w ramach programu zdrowotnego Ministerstwa Zdrowia pomoże uzyskać następujące korzyści: Utworzenie i koordynowanie prawidłowego rozwoju ośrodków opieki paliatywnej działających w ramach sieci onkologicznej kraju. Zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego oraz podniesienie jakości życia chorych w zaawansowanych stadiach choroby nowotworowej. Rozwój opieki domowej Osiągnięcie standardu świadczeń i standardów postępowania w opiece paliatywnej zgodnie z wytycznymi WHO i Rady Europy. 3) Efektywność ekonomiczna; Rozwój medycyny paliatywnej w międzynarodowych programach zdrowotnych dyktowany jest także względami ekonomicznymi. Opieka domowa istotnie zmniejsza koszty leczenia w porównaniu z leczeniem szpitalnym, oddziały medycyny paliatywnej, chociaż oferują intensywne leczenie, nie są droższe od zachowawczych oddziałów szpitalnych. Rozwijanie medycyny paliatywnej pozwala ograniczyć stosowanie drogich sposobów leczenia onkologicznego u chorych, którzy według istniejącej wiedzy nie odniosą korzyści z takiego leczenia. Efekt ten powinien być widoczny w dalszej perspektywie czasowej. W proponowanym programie, zmniejszenie kosztów i zwiększenie efektywności opieki dla pacjentów u kresu życia będzie następowało przez: 317

6 o Przeniesienie ciężaru opieki ze szpitala onkologicznego do domu chorego lub do oddziałów opieki paliatywnej. o Zwiększenie efektywności ekonomicznej leczenia objawowego (leczenie bólu, duszności i innych objawów somatycznych) poprzez skojarzone rozwiązywanie wszystkich problemów (fizycznych, psychicznych, duchowych, socjalnych) oraz racjonalizację metod leczenia o ograniczenie wykonywania drogich badań wtedy, gdy ich wyniki nie mają wpływu na zmianę terapii, o ograniczenie nieefektywnego i drogiego oraz często zwiększającego cierpienie pacjenta leczenia przeciwnowotworowego poprzez wskazanie i propozycję rozwiązań alternatywnych ukierunkowanych na poprawienie jakości życia. 4) Nowatorstwo zaproponowanych rozwiązań; Proponowany program jest kontynuacją i uzupełnieniem dotychczasowych działań zmierzających z jednej strony do stworzenia kompleksowej propozycji zwalczania chorób nowotworowych, a z drugiej strony, powstawaniu i rozwoju medycyny paliatywnej w Polsce. Chociaż opieka paliatywna dotyczyć może ponad 50 % chorych na nowotwory, a 90 % chorych objętych obecnie opieką w Polsce to chorzy na nowotwory, to dziedziny te rozwijają się oddzielnie. Konieczne jest zapewnienie współpracy onkologów i lekarzy medycyny paliatywnej. Poprawę jakości leczenia i obniżenie jego kosztów osiągnąć można poprzez współdziałanie ośrodków opieki paliatywnej z placówkami sieci onkologicznej. Zwiększy to udział specjalistów onkologów w opiece paliatywnej, a także wniesie nowe wartości do onkologii. Chorzy zyskają pewność co do ciągłości leczenia. Kolejnym, prowadzonym równolegle zadaniem jest włączenie do współpracy lekarzy rodzinnych., a wreszcie propozycja i uzyskanie zrozumienia i akceptacji społecznej. 5) Wykorzystanie dotychczasowych doświadczeń; Program bazuje na doświadczeniach, strukturach i informacjach uzyskanych przez rozwijający się system medycyny paliatywnej w Polsce (patrz rozdz. III) oraz Centrum 318

7 Onkologii w Warszawie w zakresie organizacji i standaryzacji leczenia przeciwbólowego w onkologii. 6) Promowanie współpracy między różnymi instytucjami i organizacjami; Celem nadrzędnym programu jest stworzenie wzorcowych rozwiązań w opiece paliatywnej w Polsce nad chorymi na nowotwory złośliwe. V. OPIS PROGRAMU 1. Cele ogólne programu rozwoju opieki paliatywnej w onkologii Zwiększenie dostępności opieki paliatywnej w systemie ochrony zdrowia w drodze zwiększania sieci jednostek paliatywnych oraz tworzenie oddziałów opieki paliatywnej w regionalnych centrach onkologii 2. Cele szczegółowe programu rozwoju opieki paliatywnej w onkologii A. Tworzenie i rozwój zespołów opieki domowej, oddziałów stacjonarnych i poradni w ośrodkach onkologicznych. B. Uaktualnianie i wdrażanie standardów opieki paliatywnej C. Przygotowanie i prowadzenie informacji dla chorych na temat leczenia objawowego, w tym leczenia bólu 3. Plan działań: A. Wprowadzenie (utworzenie i rozbudowa) jednostek opieki paliatywnej dla wszystkich ośrodków onkologicznych w kraju: Ocena potrzeb w zakresie wyposażenia ośrodków medycyny paliatywnej. Załącznik nr 1 Wyposazenie ośrodków medycyny palaitywnej. Zakup sprzętu. Zał.ącznik nr 1a B. Opracowanie i wdrożenie standardów opieki paliatywnej I. Opracowanie, wdrażanie i monitorowanie podstawowych standardów z zakresu leczenia objawowego i opieki. (Załącznik nr 2) Aktualizowanie i wdrażanie wytycznych leczenia objawowego, a szczególnie leczenia bólów nowotworowych jest podstawowym krokiem w kierunku poprawy efektywności opieki paliatywnej. W Polsce wytyczne takie są w trakcie opracowań. Ostatnią jego wersję zawarto 319

8 w wydawnictwie: zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych u dorosłych. (red. M. Krzakowskiego), wydane w 2003 roku przez Polską Unię Onkologii. Zalecenia te, po procesie konsultacji powinny przybrać formę wytycznych krajowych minimum leczenia bólów nowotworowych. Podobne opracowania powinny dotyczyć postępowania w leczeniu innych objawów zaawansowanej choroby nowotworowej jak i zasad pomocy socjalnej i psychologicznej. Do wykonania: 1. Opracowanie uzgodnionej wersji wytycznych leczenia bólów nowotworowych w Polsce, 2. Opracowanie wytycznych / wytycznych dotyczących leczenia innych objawów zaawansowanej choroby nowotworowej i szerszych elementów opieki, 3. Bieżące uzupełnienia i modyfikacje wytycznych. C. Programy Szkoleniowo - Edukacyjno Informacyjne (Załącznik nr 3) 1. Przygotowanie i prowadzenie informacji dla chorych Utworzenie informatora internetowego dla chorych o: rodzajach opieki paliatywnej dostępnych sposobach leczenia bólu i innych objawów somatycznych dostępnych formach pomocy psychologicznej i społecznej dostępnych formach opieki paliatywnej 2. Prowadzenie informacyjno - edukacyjnych akcji społecznych dotyczących możliwości i sposobów leczenia bólu, zwalczania innych objawów choroby i całościowej opieki nad nieuleczalnie chorymi. Do wykonania: Prowadzenie akcji informacyjnych podczas wydarzeń społecznych związanych z onkologią i udział w akcjach międzynarodowych na rzecz zwalczania bólu i propagowania opieki paliatywnej Inicjowanie i pomoc w organizowaniu się wolontariuszy. 320

9 Pomoc fachowa dla podejmujących się opieki paliatywnej: - organów założycielskich jednostek opieki paliatywnej - organizacji pozarządowych - sponsorów 3. Szkolenia liderów w opiece paliatywnej Do wykonania: Realizacja szkoleń w/g programu i kosztorysu określonego w załączniku nr 3 VI. OCENA I MONITOROWANIE Analiza poprawy dostępności opieki paliatywnej w ośrodkach onkologicznych i w poszczególnych województwach odzwierciedlająca stopień realizacji założonych celów. Badanie kompetencji i ewentualnej poprawy wiedzy i umiejętności w zakresie medycyny paliatywnej za pomocą narzędzi ewaluacyjnych opracowanych przez zespół ekspertów 1. Sprawozdania z realizacji programu opracowywane przez każdego z realizatorów corocznie i po zakończeniu poszczególnych etapów 2. Analiza sprawozdań Konsultantów Wojewódzkich w dziedzinie onkologii klinicznej i medycyny paliatywnej w zakresie przestrzegania wytycznych leczenia 321

10 VII. KOSZTORYS Zestawienie kosztów realizacji programu w latach * Zadania Wprowadzenie(utworzenie i rozbudowa) jednostek opieki paliatywnej dla wszystkich ośrodkow onkologicznych w kraju Wyposażenie ośrodków medycyny paliatywnej: ocena potrzeb Wyposażenie ośrodków medycyny paliatywnej: zakup sprzętu + koszty okołoprzetargowe Opracowanie i wdrożenie standardów opieki paliatywnej Wprowadzenie wytycznych leczenia objawowego (Ból) i szerszych aspektów medycyny paliatywnej Programy edukacyjno - informacyjne Prowadzenie edukacyjno informacyjnych akcji społecznych/ Utworzenie informatora internetowego dla chorych Szkolenia liderów opieki paliatywnej Lata RAZEM , , , , , , ,00 0,00 0, , , , , , , ,00 RAZEM , , , , ,00 322

11 VIII i IX. REALIZATORZY PROGRAMU I UZASADNIENIE MOŻLIWOŚCI PRZEPROWADZENIA PROGRAMU PRZEZ JEDNOSTKĘ ZGŁASZAJĄCĄ 1. Jednostka badawczo rozwojowa przygotowana do realizacji szkoleń w przedmiotowym zakresie, 2. Jednostka posiadająca możliwości organizacyjne, dydaktyczne, kadrę naukowa posiadająca doświadczenie w realizacji powyższych zadań. 3. Jednostka posiadająca stały kontakt z konsultantem krajowym w dziedzinie medycyny paliatywnej. 4. Jednostka posiadająca doświadczenie i wiedzę w zakresie tworzenia systemu opieki paliatywnej. 5. Możliwość współpracy z ośrodkami sieci onkologicznej X. KONTYNUACJA DZIAŁANIA Zmiany dokonane w wyniku realizacji proponowanego programu będą realizowane przez wiele lat Oczekuje się, że realizacja programu pozwoli: Przewartościować priorytety medyczne w kierunku racjonalizacji i ekonomizacji opieki nad nieuleczalnie chorym na nowotwory złośliwe i inne choroby prowadzące do śmierci. Kontynuować program poprzez powoływanie nowych jednostek i wspieranie już istniejących według zasad wdrożonych w wyniku realizacji programu. Kontynuować działania w kierunku wypełnienia luki edukacyjnej w zakresie literatury fachowej, doskonalenia programów szkolenia 323

12 Załącznik nr 1 1. Wprowadzenie (utworzenie i rozbudowa jednostek opieki paliatywnej dla wszystkich ośrodków onkologicznych w kraju. Lata L.p. Rodzaj wydatków Ankietowanie ośrodków ,00 PLN 0,00 PLN 2. Koszty administracyjne: kierownik techniczny, obsługa sekretariatu, księgowość, raporty, materiały biurowe, telekomunikacja 4 000,00 PLN 0,00 PLN 3. Analiza danych ,00 PLN 2 000,00 PLN 0,00 PLN 4. Przygotowanie dokumentacji przetargowej na zakup sprzętu, powiadomienie o przetargach) 0,00 PLN ,00 PLN 0,00 PLN Razem: ,00 PLN ,00 PLN 0,00 PLN Załącznik nr 2 Opracowanie standardów dotyczących leczenia bólu, innych objawów zaawansowanej choroby nowotworowej i szerszych elementów opieki Lata L.p. Rodzaj wydatków Grupa ekspertów b. 3 Spotkania konsultacyjne grupy ekspertów 4 500,00 PLN 0,00 PLN c. Akomodacja (koszty zakwaterowania, przejazdy) 2 000,00 PLN 0,00 PLN d. Administracyjne koszty organizacji, 1 500,00 PLN 0,00 PLN 324

13 2. Opracowanie standardów i wytycznych postępowania w opiece paliatywnej. a. Zebranie literatury przedmiotu - Metaanaliza 4 000,00 PLN 0,00 PLN b. Analiza danych 3 000,00 PLN 0,00 PLN c. Konsultacje ekspertów 4 000,00 PLN 0,00 PLN Opracowanie ostatecznych wersji standardów i d. wytycznych 5 000,00 PLN 0,00 PLN e. Publikacja standardów i wytycznych ,00 PLN 0,00 PLN Konferencja naukowo szkoleniowa dla konsultantów wojewódzkich i kierowników 3. ośrodków oph a. Wynagrodzenie dla wykładowców. 0,00 PLN 5 000,00 PLN Koszty administracyjne: kierownik techniczny, obsługa sekretariatu, księgowość, raporty, materiału b. biurowe, telekomunikacja 0,00 PLN 2 000,00 PLN c. d. Baza dydaktyczna: lokale, sprzęt audiowizualny, projektor 0,00 PLN 6 000,00 PLN Akomodacja (dojazd, kawa, herbata, zakwaterowanie dla przyjezdnych)) 0,00 PLN 7 000,00 PLN Razem poszczególne lata ,00 PLN ,00 PLN 325

14 Załącznik nr 3 Programu szkoleniowo-edukacyjno informacyjne. 4. Przygotowanie materiałów promocyjnych i informacyjnych dla chorych i społeczeństwa Lata L.p. Rodzaj wydatków Przygotowanie programu kampanii informacyjnej przez zespół koordynatorów projektu. 500,00 0,00 0,00 Przygotowanie projektów wydawnictw informacyjnych, elementów promocji (loga) oprawy graficznej. Skład ,00 0,00 0,00 Naświetlenia. Druk publikacji, 3. ulotek ,00 0,00 0,00 Koszty administracyjne: kierownik techniczny, obsługa sekretariatu, księgowość, raporty, materiału 4. biurowe, telekomunikacja 1 500, , ,00 Koszty rozesłania materiałów informacyjnych, koperty, paczki, 5. sekretariat , , ,00 Przygotowanie materiałów promocyjnych i informacyjnych w wersji elektronicznej w formie strony lub portalu dla wolontariuszy i zainteresowanych, aktualizacje 7 000,00 500,00 500,00 6. Razem poszczególne lata ,00 PLN 3 500,00 PLN 3 500,00 PLN 2. Zakup sprzętu medycznego dla jednostek medycyny paliatywnej ZAŁĄCZNIK 1a L.p. Nazwa produktu Koszt jednostkowy Ilość sztuk Razem 1. Pompy infuzyjne 6 000,00 PLN ,00 PLN 2. Materace przeciwodlezynowe zmiennociśnieniowe 3 000,00 PLN ,00 PLN 3. Materace kulkowe 300,00 PLN ,00 PLN 4. Koncentratory tlenowe 8 500,00 PLN ,00 PLN 5. Butle tlenowe z reduktorami 1 300,00 PLN ,00 PLN 6. Ssaki elektryczne 3 800,00 PLN ,00 PLN 7. Inhalatory 2 200,00 PLN ,00 PLN 326

15 8. Glukometry 200,00 PLN ,00 PLN 9. Ciśnieniomierze 180,00 PLN ,00 PLN 10. Łóżka szpitalne 1 250,00 PLN ,00 PLN 11. Łóżka rehabilitacyjne 4 000,00 PLN ,00 PLN Stolik przyłózkowy z wysuwanym blatem 1 600,00 PLN ,00 PLN Łóżka dla dzieci 2 000,00 PLN ,00 PLN 14. Rękawy uciskowe 3 100,00 PLN ,00 PLN 15. Torby pielęgniarskie 300,00 PLN ,00 PLN 16. Torby lekarskie 500,00 PLN ,00 PLN 17. Krzesła sanitarne 280,00 PLN ,00 PLN 18. Pulsoksymetry 3 100,00 PLN ,00 PLN 19. Baseny 40,00 PLN ,00 PLN 20. Kaczki 20,00 PLN ,00 PLN 21. Nawilżacze - pochłaniacze 3 000,00 PLN ,00 PLN 22. Balkoniki 500,00 PLN ,00 PLN 23. Respirator ,00 PLN ,00 PLN 24. Drabinki przyłóżkowe 40,00 PLN ,00 PLN 25. Podnośnik przyłóżkowy 3 200,00 PLN ,00 PLN 26. Ścienne wyciagniki do kroplówki 80,00 PLN ,00 PLN 27. Stojaki do kroplówek 300,00 PLN ,00 PLN 28. Podkład do przemieszczania chorych 30,00 PLN ,00 PLN 29. Samochód - sanitarka ,00 PLN ,00 PLN 30. Samochód małolitrażowy ,00 PLN ,00 PLN Razem ,00 PLN 327

16 Załącznik nr 3a Programy szkoleniowo- edukacyjno-informacyjne Przygotowanie/szkolenie grupy liderów opieki paliatywnej dla ośrodków sieci onkologicznej w Polsce. KOSZTORYS Lp. Kategoria kosztów jednostka liczba Koszt SUMA jednostek jednostki 1. Przygotowanie programu, osobo / przygotowanie ankiet godzina 2. Wynagrodzenie dla osobo / wykładowców godzina 3. Wynajęcie sali na dzień przeprowadzenie szkolenia 4. Delegacje dla wykładowców osoba Koszty podróży dla osoba uczestników 6. Zakwaterowanie i wyżywienie osobo / dzień (35 x 5) 7. Przygotowanie materiałów do komplet warsztatów 8. Koszty administracyjne (zawiadomienia, sekretariat, praca techniczna) osobo / godzina RAZEM Harmonogram projektu: Działanie Termin Rekrutacja liderów wrzesień/październik 2005 Opracowanie ankiet i zasad raportowania wrzesień / październik 2005 Szkolenie liderów (spotkanie) listopad / grudzień Opracowanie planów działań dla poszczególnych ośrodków j. w. (podczas szkolenia liderów) Ramowy program szkolenia (spotkania liderów) - listopad / grudzień 2005 Tematy 1. Medycyna paliatywna w onkologii - cele, definicje, epidemiologia/demografia, zalecenia Rady Europy, wytyczne WHO, zalecenia Towarzystw Onkologicznych i Medycyny Paliatywnej Liczba Forma realizacji godzin 2 wykłady 2. Medycyna paliatywna w Polsce. Historia, potrzeby, 2 wykłady 328

17 formy organizacyjne, ocena aktualnego stanu, kierunki rozwoju 3. Problemy etyczne i prawne. 4 wykłady 4. Sposoby pozyskiwania funduszy 2 wykłady 5. Zasady leczenia objawowego 4 wykłady i warsztaty 6. Zasady komunikacji z pacjentem, przekazywanie 6 wykłady i warsztaty "złych informacji", rozpoznawanie problemów i udzielanie wsparcia psychicznego. Zasady komunikacji w zespole. 7. Standardy w medycynie paliatywnej. 2 warsztaty 8. Zasady współpracy z organizacjami pozarządowymi 2 warsztaty 9. Omówienie sytuacji w poszczególnych ośrodkach 8 raporty liderów, dyskusja 10. Przygotowanie planów, harmonogramu działań i końcowego raportu 8 praca w grupach, warsztaty 329