Wielu z nas, choć nie wszyscy, spędziło

Transkrypt

1 K o n t a k t : b i u l e t y p k o i a. o r g. p l Pomorsko-Kujawska Okręgowa Izba Aptekarska w Bydgoszczy Biuro PKOIA Ewa Fischer, Maria Zdyb czynne jest od poniedziałku do piątku w godzinach tel , sekretariat@bydgoszcz.oia.org.pl Prezes, mgr farm. Piotr Chwiałkowski dyżuruje w czwartki w godzinach tel prezes@bydgoszcz.oia.org.pl Wiceprezes, mgr farm. Małgorzata Pietrzak dyżuruje telefonicznie w środy w godzinach tel pietrzak.malgorzata@oia.org.pl Wiceprezes, mgr farm. Maria Rogowska dyżuruje we wtorki w godzinach tel rogowska.maria@oia.org.pl Sekretarz, mgr farm. Bożena Żółtowska dyżuruje telefonicznie w środy w godzinach tel zoltowska.bozena@oia.org.pl Skarbnik, mgr farm. Katarzyna Kulińska dyżuruje telefonicznie w piątki w godzinach tel kulinska.katarzyna@oia.org.pl Radca prawny, mec. Piotr Bujakiewicz dyżuruje w czwartki w godzinach tel biuro@bydgoszcz.oia.org.pl Słowo redaktora naczelnego Wielu z nas, choć nie wszyscy, spędziło mniej lub więcej dni wakacyjnych z rodziną, przyjaciółmi, niektórzy z nartami. Ale z tego, co wiem, limit gipsu nie został wyczerpany. Wakacje, nawet krótkie, to również czas refleksji, przemyśleń, planów. Nie mam wiedzy, czy były to refleksje twórcze, myśli o tym, jak się utrzymać na rynku, jakie będą ceny produktów leczniczych ekspediowanych z apteki, co ze zdrowiem, co robią dawni przyjaciele, co uchwalono na ostatnim Zjeździe Izby, jak wygląda współczesna apteka, co się zmieniło w wykonywaniu zawodu farmaceuty po reaktywowaniu naszego samorządu. Jak uczcić ten jubileusz? Kraj nasz nie jest wolny od jubileuszy, dlaczego my mamy być gorsi? Mówią, że każdy ma to, na co zasłużył. Zasłużyliśmy? Referatu nie będzie, może chwila wspomnień. 20 lat temu wskrzeszono samorząd aptekarski pod nazwą Pomorsko-Kujawska Okręgowa Izba Aptekarska w Bydgoszczy. Powstał także własny Biuletyn, dokumentujący jego prace, ale nie tylko. Także kreujący artystyczne dokonania Koleżanek i Kolegów, materiały historyczne i inne. Ogarniam wszystkich myślami, życzę zadowolenia. mgr farm. Michał Pawłowski krzywa_marzec-druk!.indd :16:59

2 2 ÿsłowo redaktora naczelnego... 1 ÿod redakcji... 2 Aptekarskie sprawy ÿxix Okręgowy Zjazd Sprawozdawczy PKOIA... 3 ÿco się w Izbie działo?... 3 ÿocena zmian systemu naliczania marż aptecznych zawartych w projekcie ustawy refundacyjnej... 4 ÿdziś kończą staże, jutro aptekarze ÿstanowisko MZ i NFZ z dnia w sprawie recept Rpw z datą realizacji od dnia ÿo kłopotach z receptami przedruk z Primum non nocere 4 (237) Apteka i prawo ÿczas pracy aptek ogólnodostępnych Informacje i ogłoszenia ÿz Biura PKOIA ÿco słychać u Młodej Farmacji? ÿharmonogram szkoleń ciągłych Po pracy ÿ Po prostu dostarczam farmaceutom platformę do dyskusji Wywiad z mgr. farm. Pawłem Madejem założycielem Internetowego Forum Farmaceutycznego Od redakcji Drodzy Czytelnicy, Nasz dzisiejszy Biuletyn aż bucha energią! A wszystko to dzięki ludziom, których wypowiedzi publikujemy. Na przykład mgr farm. Piotr Bohater pisze o konsekwencjach ewentualnego wejścia w życie ustawy refundacyjnej w obecnym kształcie. Nie dość że pisze, to jeszcze sam wszystko obliczył, zestawił i opracował! Spotyka się z farmaceutami, namawia do merytorycznych dyskusji, przekonuje do konsolidacji. Również nasza Izba energicznie i z uporem podejmuje działania zmierzające do poprawy sytuacji farmaceutów, i to na wielu frontach nie tylko sekunduje prezesowi DIA w kwestii ustawy refundacyjnej, ale też kontynuuje jakże niewdzięczną walkę o rozwiązanie problemu recept lekarskich. I jeszcze mgr farm Piotr Madej założyciel Internetowego Forum Farmaceutycznego. 7 lat temu szukał w internecie miejsca, w którym mógłby wymieniać się doświadczeniami z innymi studentami farmacji. Nie znalazł i, zamiast siedzieć z założonymi rękami i czekać, co los przyniesie, utworzył własne forum. Tak, bez wątpienia nastrój Biuletynu współgra z nastrojem na zewnątrz przyszła wiosna i we wszystkich wstąpiła nowa energia. Na szczęście, mimo że wiosna minie i większość ludzi straci wiosenny rozpęd, to są wśród nas tacy, którzy są aktywni bez względu na porę roku i jakimś cudem przez cały rok nie brak im ani energii, ani chęci do działania. Pokonując wiosenne zmęczenie, pozdrawiamy Państwa świątecznie. Redakcja krzywa_marzec-druk!.indd :17:02

3 XIX Okręgowy Zjazd Sprawozdawczy PKOIA APTEKARSKIE SPRAWY 3 W lutym 2011 r. odbył się w Ciechocinku XIX Okręgowy Zjazd Sprawozdawczy PKOIA. Oprócz delegatów (a przynajmniej pewnej ich części) w Amazonce pojawili się zaproszeni goście: mgr farm. Zofia Wrzesińska Kujawsko-Pomorski Inspektor Farmaceutyczny, dr Grzegorz Kucharewicz Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej oraz Piotr Bohater Prezes ORA Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej we Wrocławiu. Delegaci jednogłośnie przyjęli sprawozdania: mgr. farm. Piotra Chwiałkowskiego Prezesa ORA PKOIA, mgr farm. Danuty Najdzicz Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, mgr. farm. Lucjana Borysa Przewodniczącego OSA i Marii Krzciuk Przewodniczącej OKR, a także sprawozdanie o realizacji budżetu w roku 2010 i preleminarz na rok Do Komisji Uchwał i Wniosków wpłynęły: Ź wniosek mgr Aleksandry Adamczyk (mandat nr 2) o wystąpienie do Naczelnej Izby Aptekarskiej w sprawie wprowadzenia do ustawy Prawo farmaceutyczne zapisu, który precyzyjnie określi liczbę zatrudnionych w aptekach szpitalnych farmaceutów, uzależniając ją od liczby łóżek szpitalnych; Ź wniosek mgr Aleksandry Adamczyk o wystąpienie do odpowiednich władz w sprawie uszczegółowienia przepisów dotyczących wymagań, zarówno personalnych, jak i lokalowych, dla działów farmacji szpitalnej; Ź wniosek mgr. Aleksandry Adamczyk o spowodowanie, aby producenci w sposób rzetelny informowali Ministra Zdrowia o zaprzestaniu czasowym lub ciągłym wytwarzania produktów leczniczych, a Minister Zdrowia w sposób cykliczny przekazywał te informacje do aptek szpitalnych i ogólnodostępnych, Ź wniosek mgr. Andrzeja Wróbla (mandat nr 76) o zaproponowanie i przeprowadzenie działań w procesie legislacyjnym, które umożliwiłyby samorządowi aptekarskiemu współdecydowanie o podejmowaniu dyżurów nocnych i świątecznych przez apteki ogólnodostępne, Ź wniosek mgr. Lucjana Borysa (mandat nr 8) o zwrócenie się do Naczelnej Rady Aptekarskiej VI kadencji w sprawie wydawania Biuletynu NIA w formie papierowej. Delegaci przegłosowali przyjęcie wszystkich wniosków. Zjazd został zdominowany przez dyskusje dotyczące projektu ustawy refundacyjnej. Dr Kucharewicz wyczerpująco poinformował zebranych o zmianach, jakie w ostatnich dniach udało się wprowadzić w projekcie, a mgr farm. Piotr Bohater podzielił się wiedzą o rozwiązaniach prawnych wprowadzanych w innych krajach i ich konsekwencjach. Miłym akcentem było wręczenie odznaczenia mgr farm. Aleksandrze Adamczyk. Aleksandra Adamczyk otrzymała Medal prof. Koskowskiego za zasługi dla samorządu aptekarskiego, nie mogła być jednak obecna na uroczystym wręczeniu w Warszawie. MG Co się w Izbie działo? Od 25 stycznia do 14 marca 2011 r. odbyły się dwa posiedzenia Okręgowej Rady Aptekarskiej oraz jedno posiedzenie Prezydium Rady. Na listę członków Pomorsko-Kujawskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej wpisano 8 osób, natomiast 6 osób skreślono. Zaopiniowano 3 wnioski o zgodę na dalsze pełnienie funkcji kierownika apteki po ukończeniu 65. roku życia, oraz 11 wniosków o udzielenie rękojmi na stanowisko kierownika apteki (2 wnioski otrzymały opinię negatywną). Zaopiniowano 3 wnioski o uzyskanie zezwolenia na prowadzenie aptek: NOWE APTEKI: apteka Chabrowa we Włocławku przy ul. Chabrowej 6, apteka Cosmedica w Bydgoszczy przy ul. Bortnowskiego 12. APTEKI, W KTÓRYCH ZMIENIŁ SIĘ PODMIOT PROWADZĄCY: Centrum Zdrowia w Kruszwicy przy ul. Rybackiej 11. krzywa_marzec-druk!.indd :17:02

4 4 APTEKARSKIE SPRAWY Ocena zmian systemu naliczania marż aptecznych zawartych w projekcie ustawy refundacyjnej W dniu 17 lutego 2011 r. zakończyła prace sejmowa podkomisja nadzwyczajna powołana do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych. Podkomisja wprowadziła wiele zmian w projekcie w tym również zaproponowała nową tabelę marż detalicznych. W art. 6 ust. 4 zmieniono tabelę marż detalicznych. od do zasada marży przed zmianą zasada marży po zmianie - 5,00 zł 1,50 zł 40% 5,01 zł 10,00 zł 10,01 zł 20,00 zł 20,01 zł 40,00 zł 40,01 zł 80,00 zł 80,01 zł 160,00 zł 160,01 zł 320,00 zł 320,01 zł 640,00 zł 640,01 zł 1 280,00 zł 1 280,01 zł 1,50zł+20 % *(x-5,00 zł) 2,50zł+15 % *(x-10,00 zł) 4,00zł+12,5 % *(x-20,00 zł) 6,50zł+10 % *(x-40,00 zł) 10,50zł+7,5 % *(x-80,00 zł) 16,50zł+5 % *(x-160,00 zł) 24,50zł+2,5 % *(x-320,00 zł) 32,50zł+1,25 % *(x-640,00 zł) 40,50zł+1,25 % *(x-1280,00 zł) 2,00zł+30% *(x-5,00zł) 3,50zł+20% *(x-10,00zł) 5,50zł+15% *(x-20,00zł) 8,50zł+10% *(x-40,00zł) 12,50zł+5% *(x-80,00zł) 16,50zł+2,5% *(x-160,00zł) 20,50zł+2,5% *(x-320,00zł) 28,50zł+2,5% *(x-640,00zł) 44,50zł+1,25% *(x-1280,00zł) krzywa_marzec-druk!.indd :17:02

5 APTEKARSKIE SPRAWY Nowa tabela marż aptecznych jest jednak, w porównaniu z pierwotnym projektem przekazanym do sejmu, korzystniejsza jedynie dla leków o limicie poniżej 80,00 zł, ale niestety marże apteczne dla leków o limicie powyżej 100,00 zł będą jeszcze niższe! Utrzymany też został kuriozalny zapis o naliczaniu marż aptecznych tylko do limitu refundacyjnego. W praktyce oznacza to, że realne marże apteczne będą dla wielu leków znacznie niższe niż wartości podane w urzędowej tabeli marż. O tym, jak wnikliwie samorząd aptekarski powinien przeanalizować nowy system naliczania marż aptecznych, stanowi choćby fakt, że wbrew intuicyjnym oczekiwaniom marża apteczna dla ponad 150 leków refundowanych, których obecna cena detaliczna nie przekracza 50,00 zł, będzie wynosić zaledwie kilka procent! Ponieważ przedziały kwot w przedstawionej wyżej tabeli odnoszą się do cen hurtowych tylko w tych przypadkach, jeśli dla danego leku nie został ustalony limit refundacji lub jeśli limit refundacji będzie równy cenie hurtowej, nie jest możliwa prosta analiza realnych marż aptecznych po wprowadzeniu proponowanych zmian. W nowym systemie decydujący wpływ na marżę apteczną będzie miała nie cena hurtowa, tylko limit refundacji, który jest obecnie dużo niższy niż cena dla bardzo dużej liczby leków refundowanych. Do obliczeń umożliwiających ocenę wpływu nowego systemu naliczania marż aptecznych zawartego w projekcie ustawy refundacyjnej wykorzystałem wartości limitów obowiązujących w aktualnych listach refundacyjnych. Jednak konieczne było ich przeliczenie dla cen hurtowych, ponieważ tabela marż zawiera kwoty hurtowe. Oczywiście kwoty limitów mogą się zmienić przy wprowadzaniu w życie ustawy refundacyjnej, jednak trudno przypuszczać, aby poziomy limitów zostały znacząco podniesione, jeśli w ciągu ostatnich kilku lat każda nowelizacja list refundacyjnych związana była ze znacznym obniżeniem poziomów limitów dla zdecydowanej większości leków refundowanych. Zgodnie z nową tabelą marż, każde obniżenie poziomu limitu spowoduje obniżenie poziomu marży aptecznej dla danego leku. W dalszej części opracowania przedstawiłem porównanie obecnie realizowanych marż aptecznych z wartościami marż obliczonymi na podstawie opublikowanej propozycji tabeli marż zarówno w zakresie procentowym, jak i kwotowym. Do obliczeń przyjąłem też założenie, że przeciętna apteka otrzymuje obecnie 6% rabatu na leki refundowane od hurtowni. Taki poziom rabatu deklarowała zdecydowana większość aptekarzy w trakcie comiesięcznych spotkań w regionach na terenie Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej, jak i podczas dyskusji w trakcie zjazdów okręgowych izb aptekarskich. Rabaty te są udzielane aptekom albo w postaci rabatu na fakturach zakupu leków, albo poprzez wystawiane zbiorczej faktury premiowej po podsumowaniu obrotu w danym miesiącu. W bardzo wielu przypadkach to właśnie rabat od hurtowni na poziomie kilku tys. zł miesięcznie stanowi główny składnik wynagrodzenia aptekarzy będących właścicielami indywidualnych aptek. Wynika to z faktu, że bardzo niskie marże na leki refundowane wynikające z urzędowej tabeli marż muszą zostać praktycznie w całości wykorzystane na pokrycie kosztów funkcjonowania przeciętnej indywidualnej apteki. W przypadku zbiorczych faktur premiowych szczegółowa analiza jest też często utrudniona, ponieważ faktury te zwykle nie zawierają informacji o kwotach rabatu wynikających z zakupów leków refundowanych oraz zakupów pozostałych leków. 5 krzywa_marzec-druk!.indd :17:03

6 6 APTEKARSKIE SPRAWY Analiza list refundacyjnych pod kątem wyliczenia realnych marż aptecznych pozwala na wyciągnięcie bardzo istotnych wniosków. Wiedza na ten temat ma kluczowe znaczenie dla oceny wpływu projektu ustawy refundacyjnej na kondycję ekonomiczną polskich aptek. Uzupełnieniem do tego opracowania są zestawienia leków refundowanych zawierające realne procentowe i kwotowe wartości marż aptecznych, zarówno obowiązujących obecnie, jak i wynikających z projektu ustawy refundacyjnej. Dla ułatwienia posortowane są one nie tylko alfabetycznie, ale również według wartości zmian kwot marży. Zestawienia te umożliwią indywidualną ocenę wpływu nowego systemu naliczania marż aptecznych na kondycję ekonomiczną apteki w oparciu o asortyment i ilości wydawanych w niej leków. Ponieważ listy te zawierają tysiące pozycji nie było możliwe zamieszczenie pełnej ich zawartości w poniższym opracowaniu. Zostały one opublikowane na stronach internetowych izb okręgowych, np. na stronie Wpływ proponowanych zmian na poziom marż aptecznych w ujęciu procentowym Na wykresie 1. przedstawione zostały procentowe poziomy marż aptecznych wynikające z obecnie obowiązującej tabeli marż aptecznych oraz przeciętnego 6% rabatu od hurtowni, w porównaniu z poziomami marż zawartymi w projekcie ustawy refundacyjnej: Wykres 1. Liczba leków w poszczególnych przedziałach poziomów procentowych marży aptecznej. liczba leków krzywa_marzec-druk!.indd :17:05

7 APTEKARSKIE SPRAWY Wyraźnie widać, że wejście w życie projektu ustawy refundacyjnej spowoduje poważne obniżenie wysokości realizowanej marży aptecznej. Obecnie, dla zdecydowanej większości leków na listach refundacyjnych, realna marża apteczna wynosi od 15% do 30%. Dla prawie 1700 leków marża ta mieści się w przedziale od 25% do 30%. Niestety, projekt ustawy refundacyjnej zakłada istotne obniżenie marży aptecznej dla prawie 1200 leków będzie ona niższa niż 15%. Ponadto, system naliczania marż tylko do limitu refundacji spowoduje, że poziomy realizowanych marż aptecznych będą w wielu przypadkach kuriozalnie niskie w stosunku do hurtowych cen leków. Nie będzie korelacji między ceną hurtową i poziomem marży aptecznej. Wyniki obliczeń przedstawione zostały w tabeli 1.: 7 Tabela 1. Poziomy realizowanych marż w poszczególnych przedziałach cen detalicznych. poziom marży aptecznej przedziały ceny det. obecnie przedziały ceny det. w nowym systemie 0% - 5.0% 11 zł 6000 zł 5.1% % > 350 zł 5 zł 500 zł 10.1% % 150 zł 350 zł 7 zł 170 zł 15.1% % 70 zł 150 zł 8 zł 100 zł 20.1% % 35 zł 70 zł 4 zł 60 zł 25.1% % 10 zł 35 zł 5 zł 30 zł 30.1% % 9 zł 10 zł 5 zł 20 zł 35.1% % 6 zł 9zł 1 zł 10 zł 40.1% % 5 zł 6zł 45.1% % 1 zł 5zł Dla wielu często przepisywanych leków w cenie detalicznej do kilkudziesięciu złotych nowy system naliczania marż aptecznych spowoduje, że realna marża apteczna będzie mniejsza niż 10%, a jej kwota będzie wynosić zaledwie kilkadziesiąt groszy! Do leków z tak absurdalnie niską marżą apteczną będą należeć np.: Inhibace tab. 1mg x 30 marża apteczna za 1 opak.: 0,56 zł Tertensif SR tab. 1,5mg x 30 marża apteczna za 1 opak.: 0,54 zł Acurenal tab. 5mg x 30 marża apteczna za 1 opak.: 0,46 zł Trudno znaleźć racjonalne wytłumaczenie dla forsowania takiego rozwiązania, które z pewnością wprowadzi dużo zamieszania i kontrowersji oraz wpłynie bardzo niekorzystnie na kondycję ekonomiczną aptek. Inne przykładowe leki z tak niską proponowaną marżą apteczną przedstawione zostały w tabeli 2.: krzywa_marzec-druk!.indd :17:06

8 8 APTEKARSKIE SPRAWY Tabela 2. Przykładowe leki, dla których nowa marża apteczna będzie niższa niż 10%. nazwa leku cena urzęd. det. obecna marża % nowa marża % obecna kwota marży nowa kwota marży kwota różnicy marży Gopten 0,5 kaps. 0,5 mg 28 kaps. 18,02 zł 25,95% 2,15% 3,71 zł 0,33 zł -3,39 zł Diroton tabl. 2,5 mg 28 tabl. 11,35 zł 28,45% 2,75% 2,51 zł 0,26 zł -2,26 zł Inhibace tabl.powl. 1 mg 30 tabl. 20,24 zł 25,55% 3,28% 4,12 zł 0,56 zł -3,55 zł Acurenal tabl.powl. 5 mg 30 tabl. 16,31 zł 27,68% 3,38% 3,53 zł 0,46 zł -3,07 zł Cardiotensin tabl.powl. 7,5 mg 30 tabl. 23,00 zł 25,54% 3,62% 4,68 zł 0,71 zł -3,97 zł Akineton tabl. 2 mg 50 tabl. 30,43 zł 25,52% 3,63% 6,19 zł 0,94 zł -5,25 zł Lotensin tabl.powl. 5 mg 28 tabl. 26,30 zł 25,52% 3,92% 5,35 zł 0,87 zł -4,47 zł Tertensif SR tabl.powl.o p.uwaln. 1,5 mg 30 tabl. (blister) 15,86 zł 27,63% 4,11% 3,44 zł 0,54 zł -2,89 zł Accupro 10 tabl.powl. 0,01 g 30 tabl. 25,93 zł 25,56% 4,27% 5,27 zł 0,94 zł -4,33 zł Betoptic S krop.do oczu zaw. 2,5 mg/1ml 5 ml 16,90 zł 27,51% 5,35% 3,65 zł 0,75 zł -2,89 zł LisiHexal 5 tabl. 5 mg 30 tabl. 13,76 zł 27,62% 6,05% 2,98 zł 0,69 zł -2,29 zł Diuresin SR tabl.powl.o p.uwaln. 1,5 mg 30 tabl. (3x10) 9,60 zł 33,50% 6,79% 2,41 zł 0,52 zł -1,89 zł Sectral tabl.powl. 0,2 g 30 tabl. 11,13 zł 28,98% 7,30% 2,50 zł 0,67 zł -1,83 zł Arifon tabl.powl. 2,5 mg 30 tabl. 14,44 zł 27,69% 7,51% 3,13 zł 0,90 zł -2,22 zł Lisinoratio 5 tabl. 5 mg 30 tabl.(3 blist.po 10 sz 10,96 zł 29,41% 7,59% 2,49 zł 0,68 zł -1,81 zł Cazaprol tabl.powl. 2,5 mg 28 tabl. 20,32 zł 25,53% 7,64% 4,13 zł 1,32 zł -2,82 zł Co-Prenessa 4mg/1,25mg tabl. 4mg+1,25mg 30 tabl.(3x10) 21,40 zł 25,50% 7,76% 4,35 zł 1,41 zł -2,95 zł Setegis tabl. 1 mg 30 tabl.(3x10) 25,81 zł 25,55% 8,15% 5,25 zł 1,78 zł -3,47 zł Doxanorm tabl. 1 mg 30 tabl. 31,33 zł 25,54% 8,18% 6,37 zł 2,17 zł -4,20 zł Diroton tabl. 5 mg 28 tabl. 9,47 zł 33,97% 8,19% 2,40 zł 0,62 zł -1,78 zł Prinivil tabl. 0,01 g 28 tabl. 18,85 zł 25,49% 8,23% 3,84 zł 1,32 zł -2,52 zł Lovasterol tabl. 0,01 g 30 tabl.(3x10) 21,90 zł 25,53% 8,27% 4,45 zł 1,54 zł -2,92 zł Losec kaps. 0,02 g 14 kaps. 43,09 zł 23,39% 8,58% 8,17 zł 3,19 zł -4,99 zł Atacand tabl. 8 mg 14 tabl. 41,01 zł 23,38% 8,66% 7,78 zł 3,06 zł -4,72 zł Lisiprol tabl. 0,01 g 28 tabl. 16,29 zł 27,71% 9,53% 3,53 zł 1,29 zł -2,24 zł krzywa_marzec-druk!.indd :17:07

9 APTEKARSKIE SPRAWY Wpływ proponowanych zmian na poziom marż aptecznych w ujęciu kwotowym 9 Analiza kwotowych zmian wysokości marży aptecznej dla leków refundowanych po wprowadzeniu nowego systemu naliczania marż pokazuje jeszcze wyraźniej, że proponowane rozwiązanie nawet po poprawkach w sejmowej podkomisji zdrowia będzie nadal niekorzystne dla aptek. Wprawdzie dla ponad 900 leków o cenie detalicznej do kilkudziesięciu złotych kwota marży wzrośnie o wartość 10 gr 1 zł, to równocześnie dla zbliżonej liczby leków kwota marży zmniejszy się o podobną wartość. Bardzo negatywny wpływ na poziom realizowanej marży aptecznej będzie miał jednak fakt, że dla ponad 1200 leków kwota marży aptecznej zmniejszy się o 1 zł 5 zł. Dodatkowo dla prawie 500 leków refundowanych kwota marży aptecznej zmniejszy się o 5 zł 20 zł. Zmiany realizowanych kwot marż aptecznych przedstawione zostały na wykresie 2.: Wykres 2. Liczba leków w poszczególnych przedziałach zmian wartości kwotowych marży aptecznej. liczba leków Oczywiście, część leków refundowanych szczególnie droższych leków o niskim limicie refundacji ma obecnie cenę hurtową i detaliczną niższą niż maksymalne ceny urzędowe, ze względu na decyzje producentów o obniżeniu cen. Wpływa to automatycznie na obniże- krzywa_marzec-druk!.indd :17:09

10 10 APTEKARSKIE SPRAWY nie kwot realizowanej marży aptecznej. Jednak nawet przy założeniu, że około 20% leków refundowanych ma obecnie cenę niższą od maksymalnej ceny urzędowej, propozycja nowego systemu naliczania marż aptecznych zawarta w projekcie ustawy refundacyjnej jest niekorzystna dla aptek. Trudno sobie wyobrazić, aby obniżenie kwoty realizowanej marży o kilka złotych na każdym wydanym opakowaniu jednego z kilkuset leków refundowanych nie miało poważnego wpływu na kondycję ekonomiczną apteki. Te stracone złotówki mogą w ciągu każdego miesiąca sumować się na kwotę nawet kilku tysięcy złotych! Należy w dalszym ciągu robić wszystko, aby jeszcze poprawić system naliczania marż aptecznych. Naliczanie marż tylko do limitu refundacji powoduje, że teoretycznie wysokie wartości procentowe w tabeli marż są zwykłą iluzją. Realna marża apteczna będzie dla dużej liczby leków bardzo niska. Dopiero szczegółowe obliczenia pokazują, że pierwsze wrażenie po zapoznaniu się z proponowaną tabelą marż może być bardzo mylące. Pobieżne i intuicyjne obliczenia nie odzwierciedlają realnych wartości. Przykładowe leki, dla których strata kwoty marży będzie większa niż 5 zł, przedstawione zostały w tabeli 3.: Tabela 3. Przykładowe leki, dla których marża apteczna na każdym opakowaniu zmniejszy się o ponad 5 zł. nazwa leku Flixonase Nasule krop.do nosa 0,4 mg/daw. 28 pojem. cena urzęd. det. obecna kwota marży obecna marża % nowa kwota marży nowa marża % kwota różnicy marży 57,24 zł 10,86 zł 23,39% 3,20 zł 6,48% -7,66 zł Fevarin tabl.powl. 0,1 g 30 tabl. 64,48 zł 11,39 zł 21,45% 3,87 zł 6,85% -7,52 zł Klacid tabl.powl. 0,5 g 14 tabl. (2 blist.po 7 szt 83,05 zł 13,35 zł 19,15% 5,84 zł 7,87% -7,51 zł Lamisil tabl. 0,25 g 14 tabl. 96,27 zł 15,47 zł 19,14% 8,25 zł 9,60% -7,22 zł Inhibace tabl.powl. 5 mg 28 tabl. 51,22 zł 9,72 zł 23,39% 2,50 zł 5,67% -7,21 zł Pritor tabl. 0,04 g 28 tabl. 68,19 zł 11,61 zł 20,52% 4,99 zł 8,30% -6,62 zł Exelon kaps.twarde 1,5 mg 28 kaps.(blist.) 144,50 zł 19,95 zł 16,02% 13,47 zł 10,17% -6,48 zł Prestarium 10 mg tabl.powl. 0,01 g 30 tabl. 49,52 zł 9,39 zł 23,40% 3,18 zł 7,46% -6,21 zł Yasnal tabl.powl. 0,01 g 28 tabl. (4 blist.po 7 szt 131,82 zł 19,19 zł 17,04% 13,47 zł 11,25% -5,71 zł Divigel 0.1% el 1 mg/1g 28 sasz.a 1 g 42,65 zł 8,09 zł 23,39% 2,44 zł 6,65% -5,64 zł Glibenese GITS tabl.o przed³.dzia³. 0,01 g 30 tabl. Diaprel MR tabl.o zmodyf.uwal. 0,03 g 90 tabl.(3 blist.x30 szt. Lotensin tabl.powl. 0,02 g 28 tabl.(2 blist. po 14 sz 45,72 zł 8,67 zł 23,42% 3,05 zł 7,75% -5,62 zł 50,50 zł 9,58 zł 23,42% 4,05 zł 9,32% -5,52 zł 45,80 zł 8,69 zł 23,41% 3,17 zł 8,04% -5,51 zł krzywa_marzec-druk!.indd :17:10

11 APTEKARSKIE SPRAWY 11 Ketrel tabl.powl. 0,2 g 60 tabl.(pojem.) 182,33 zł 22,22 zł 13,88% 16,76 zł 9,84% -5,46 zł Flumycon kaps. 0,1 g 28 kaps. 135,41 zł 19,40 zł 16,73% 14,08 zł 11,41% -5,33 zł Akineton tabl. 2 mg 50 tabl. 30,43 zł 6,19 zł 25,52% 0,94 zł 3,63% -5,25 zł Klacid Uno tabl.o zmodyf.uwal. 0,5 g 7 tabl. (blister) Omnic Ocas 0,4 tabl.powl.o przed³.uwaln. 0,4 mg 30 tabl.(3x10) 46,86 zł 8,89 zł 23,39% 3,65 zł 9,03% -5,24 zł 58,15 zł 11,01 zł 23,35% 5,90 zł 11,77% -5,11 zł Phenyl Free 1 prosz g 162,83 zł 21,05 zł 14,85% 16,04 zł 10,64% -5,01 zł Podsumowanie Wnikliwa analiza poprawionej tabeli marż w trakcie prac sejmowej podkomisji zdrowia pokazuje, że nawet po tej modyfikacji wprowadzenie w życie nowego systemu naliczania marż spowoduje poważne straty w aptekach. Wydaje się, że propozycja naliczania marż aptecznych tylko do limitu refundacji nie została w Ministerstwie Zdrowia gruntownie przeanalizowana. Pozornie prosta idea zachęcania aptekarzy do wydawania tańszych odpowiedników ma bardzo poważne i często nieoczekiwane konsekwencje. Takie podejście jest tym bardziej niezrozumiałe, że w żadnym kraju europejskim nie zdecydowano się dotychczas na takie rozwiązanie. Konieczne są dalsze prace w celu poprawy systemu naliczania marż aptecz- nych. Jest to szczególnie istotne, ponieważ doświadczenia ostatnich lat pokazują, że zaproponowane zmiany mogą obowiązywać przez dłuższy czas, a ich poprawa po uchwaleniu ustawy może być bardzo trudna. Konieczna jest wyjątkowo silna konsolidacja środowiska aptekarskiego w tym zakresie! Będę bardzo wdzięczny za wszelkie uwagi i komentarze do tego opracowania. Wszystkie obliczenia i symulacje starałem się wykonać zgodnie z moją najlepszą wiedzą. Uważam, że merytoryczna dyskusja na temat systemu naliczania marż aptecznych jest niezbędna i będzie wpływać na zwiększenie skuteczności naszych działań. mgr farm. Piotr Bohater Prezes ORA Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej we Wrocławiu prezes@dia.com.pl Dziś kończą staże, jutro aptekarze Studenci VI roku farmacji kończą właśnie obowiązkowe staże realizowane w ramach XI semestru studiów. Młoda Farmacja pragnie pożegnać koleżanki i kolegów, z którymi tak długo tworzyliśmy aktywną społeczność. Część z nich trafi pod, z pewnością życzliwe i pomocne, skrzydła Pomorsko-Kujawskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej. Zwracam się z uprzejmą prośbą do doświadczonych aptekarzy o wsparcie naszych absolwentów. Państwa postawa i stosunek do zawodu będą dla nich najlepszą szkołą szacunku dla ideałów farmaceutycznych. Zaś czytającym te słowa świeżo upieczonym magistrom farmacji życzę wszelkiej pomyślności w rozwoju zawodowym. Mam równocześnie nadzieję, że po latach wspomnicie okres życia studenckiego z sentymentem. Miłosz Sadecki Przewodniczący Młodej Farmacji Sekcji Bydgoszcz 2010/2011 krzywa_marzec-druk!.indd :17:11

12 12 APTEKARSKIE SPRAWY Stanowisko MZ i NFZ z dnia w sprawie recept Rpw z datą realizacji od dnia Zapis 8 ust. 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2007 r. w sprawie recept lekarskich (Dz.U. Nr 97, poz. 646, z późn. zm.), który stanowi, iż osoba wystawiająca receptę może wystawić trzy recepty na kolejne miesięczne kuracje, określając dzień, od którego może nastąpić realizacja, nie ma zastosowania do recept Rpw. Zgodnie z 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2006 r. w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje (Dz.U. Nr 169, poz. 1216, z późn. zm.) recepty, na których przepisano preparaty zawierające środki odurzające grupy I N lub substancje psychotropowe grupy II P, są realizowane nie później niż w ciągu 14 dni od daty ich wystawienia. Powyższe jednoznacznie wskazuje, iż w przedmiotowym przypadku termin ważności recepty liczony jest od daty jej wystawienia, także nie ma możliwości wystawienia trzech recept Rpw przez lekarza na trzy kolejne miesięczne kuracje, wskazując datę ich realizacji, ponieważ nie będzie ich można zrealizować w terminie 14 dni liczonym od daty wystawienia. O kłopotach z receptami przedruk z Primum non nocere 4 (237) 2011 Tekst 1 Pod koniec stycznia br. Pomorsko-Kujawska Okręgowa Izba Aptekarska skierowała pismo do Stanisława Prywińskiego prezesa Bydgoskiej Izby Lekarskiej,,z prośbą o uczulenie lekarzy na jakość wystawianych przez nich recept. Wiele kłopotów sprawiają kujawsko-pomorskim farmaceutom recepty, owszem podpisane przez uprawnionego lekarza, ale wypisane różnymi charakterami pisma lub wypełnione w części komputerowo. Mimo iż, jak pisze Piotr Chwiałkowski prezes Okręgowej Izby Aptekarskiej w Bydgoszczy, recepty tego typu spełniają kryteria podane w 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2007 r. w sprawie recept lekarskich, to podczas kontroli Narodowego Funduszu Zdrowia duża ich część zostaje zakwestionowana i w konsekwencji NFZ odmawia aptece refundowania leków wydanych na ich podstawie. Oczywiście, problem jakości wypisywanych recept dotyczy nie tylko naszego województwa w całym kraju znaleźć można aptekarzy i pacjentów, którym błędnie wypisane czy nieczytelne recepty przysporzyły niepotrzebnych kłopotów. Z interpelacji posła Macieja Orzechowskiego z III kwartału zeszłego roku (dołączonej do pisma prezesa PKOIA) dowiadujemy się np., że wielkopolscy aptekarze borykają się z receptami nieczytelnymi. Czytamy: Nieczytelna recepta to brak możliwości jej realizacji przez pacjenta, kłopoty z jej refundacją, a także zagrożenie dla życia ludzkiego. Jedną z przyczyn wszystkich tych kłopotów jest sam termin nieczytelna recepta. Nieczytelna dla kogo? Podczas kontroli jednej z fordońskich aptek NFZ 3 ze 100 sprawdzanych recept uznał za nieczytelne. Decyzja kontrolerów była dla pracowników apteki prawdziwym zaskoczeniem nikt z nich bowiem nie miał żadnych proble- krzywa_marzec-druk!.indd :17:13

13 mów z poprawnym odczytaniem zakwestionowanych recept. Zdarzają się oczywiście recepty nieczytelne także dla farmaceutów. Jak wynika z sondy przeprowadzonej w 10 bydgoskich aptekach, pacjent z taką receptą pojawia się od kilku razy na tydzień w jednych do jednego, dwóch razy na miesiąc w innych aptekach. Częstotliwość takich zdarzeń zależy od usytuowania apteki. Najmniej problemów mają apteki usytuowane obok skomputeryzowanych ośrodków zdrowia. Im apteka bardziej od takich miejsc oddalona, tym e-recepty pojawiają się rzadziej. Elektroniczne recepty (choć wciąż stanowią znikomy procent) zdarzają się coraz częściej i wszyscy są zgodni, że jest to zdecydowanie krok w dobrą stronę. Jednak wprowadzenie ich nie rozwiąże wszystkich problemów. Kwestionowane są przecież nie tylko recepty nieczytelne czy wypisane dwoma rodzajami pisma (które to problemy e-recepty całkowicie wyeliminują). Przyczyn dyskwalifikacji recept jest naprawdę wiele. Listę najczęściej powtarzających się podaje Barbara Nawrocka rzecznik prasowy K-P OW NFZ w Bydgoszczy: Najczęściej powtarzające się nieprawidłowości w zakresie przepisanych refundowanych leków lub wyrobów medycznych: Ź nieprawidłowe dokonywanie poprawek oraz dopisywanie danych na receptach bez autoryzacji osoby uprawnionej; Ź wydawanie zbyt dużej ilości leku, jeżeli wielkość opakowania nie została określona lub gdy sposób dawkowania nie został określony; Ź wydawanie leków w ilości większej niż na 3-miesięczne stosowanie lub na 1-miesięczne stosowanie w przypadku recept z określonym terminem realizacji. Wiele nieprawidłowości dotyczy recept, na których przepisano preparaty zawierające środki odurzające i substancje psychotropowe, m.in.: Ź brak sposobu dawkowania w przypadku leków zawierających w swoim składzie środek odurzający lub substancję psychotropową; APTEKARSKIE SPRAWY Ź brak lub nieprawidłowe słowne określenie całkowitej zawartości środka odurzającego lub substancji psychotropowej; Ź nieprawidłowe określenie przekroczonej jednorazowej lub dobowej dawki maksymalnej środka odurzającego (brak pieczątki i podpisu lekarza, brak wykrzyknika i słownego określenia przekroczonej dawki środka odurzającego). Nie jest tajemnicą, że podane nieprawidłowości wynikają przede wszystkim z braku czasu. Mimo niesprzyjających warunków, warto jednak zwrócić większą uwagę na sposób wypisywania recept. W ten sposób można będzie oszczędzić pacjentom dodatkowej wizyty u lekarza, a aptekarzom strat finansowych związanych z zakwestionowaniem recept lub nieprzyjemnych rozmów ze sfrustrowanymi pacjentami, którym odmawia się wydania leków. Od 1 stycznia do końca lutego 2011 r. bydgoskie apteki straciły 8.593,13 PLN (podczas 17 kontroli zakwestionowano 102 z 7877 pobranych do kontroli recept). Może nie jest to ogromna suma, ale dla małej, prywatnej apteki strata kilkuset złotych jest wyraźnie odczuwalna i może zachwiać jej funkcjonowaniem, a w konsekwencji nawet doprowadzić ją do upadku. M. Godlewska Tekst 2 Wydział Gospodarki Lekami Kujawsko- Pomorskiego Oddziału NFZ realizuje zatwierdzony przez Prezesa NFZ na I kwartał 2011 r. program kontroli koordynowanej w zakresie ordynacji lekarskiej i refundacji leków odurzających i substancji psychotropowych. Szczegółowe warunki wystawiania recept na preparaty zawierające w swoim składzie środki odurzające i substancje psychotropowe określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2006 r. w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii I i preparatów zawierających te środki lub substancje (Dz.U. Nr 169, poz. 1216), będące aktem wykonawczym do 13 krzywa_marzec-druk!.indd :17:14

14 14 APTEKARSKIE SPRAWY Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. Nr 179, poz oraz z 2006 r. Nr 66, poz. 469 i Nr 120, poz. 862). W wyniku prowadzonych kontroli stwierdzono wiele nieprawidłowości w zakresie prowadzenia dokumentacji medycznej przez lekarzy ordynujących produkty lecznicze zawierające w swoim składzie środki odurzające i substancje psychotropowe jak również wiele nieprawidłowości w zakresie wystawiania recept na leki zawierające w swoim składzie środki odurzające i substancje psychotropowe. W związku z powyższym, Kujawsko-Pomorski Oddział Wojewódzki NFZ przypomina lekarzom przepisującym produkty lecznicze zawierające w swoim składzie środki odurzające i substancje psychotropowe zasady wystawiania takich recept wynikające z cytowanych wyżej aktów prawnych. ( ) 1 1. Recepta wystawiona na preparaty zawierające środki odurzające lub substancje psychotropowe musi zawierać, oprócz dokładnych danych co do postaci leku, w jakiej lek ma być wydany, dawki, jeżeli lek jest zarejestrowany w więcej niż jednej dawce, sposobu dawkowania, również ilość środka odurzającego lub substancji psychotropowej wyrażoną dodatkowo słownie. Wymóg ten dotyczy nie tylko recept na leki z grupy I-N i II-P (recepty różowe), ale wszystkich recept wystawianych na leki zawierające w swoim składzie środki odurzające i substancje psychotropowe. Ważne! Na recepcie musi być obliczona i wyrażona dodatkowo słownie całkowita ilość środka odurzającego lub substancji psychotropowej wynikająca z zaordynowanej liczby opakowań. Nieprawidłowe jest wyrażenie dodatkowo słownie na recepcie wyłącznie liczby tabletek, ampułek, plastrów lub innych postaci preparatów zawierających w swoim składzie środki odurzające lub substancje psychotropowe bez obliczonej i wyrażonej dodatkowo słownie całkowitej ilości środka odurzającego lub substancji psychotropowej. 2. Na jednej recepcie można przepisać tylko jeden preparat zawierający środki odurzające lub substancje psychotropowe; na recepcie tej nie można przepisywać innych produktów leczniczych. 3. Wszystkie recepty wystawione na środki odurzające i substancje psychotropowe powinny zawierać szczegółowy sposób dawkowania leku. Ważne! W przypadku, jeżeli przepisana dawka jednorazowa lub dobowa leku zawierającego w swoim składzie środek odurzający z grupy I-N lub substancje psychotropowe z grupy II-P (recepty różowe) przekracza dawkę maksymalną, lekarz wystawiający receptę jest zobowiązany obok przepisanej dawki postawić wykrzyknik i zapisać tę dawkę słownie oraz umieścić swój czytelny podpis i pieczęć. lek. med. Małgorzata Szablewska-Świtłyk Naczelnik Wydziału Gospodarki Lekami Kujawsko-Pomorskiego Oddziału NFZ 1 Skróty pochodzą od redakcji Biuletynu PKOIA. krzywa_marzec-druk!.indd :17:15

15 Czas pracy aptek ogólnodostępnych APTEKA I PRAWO 15 Apteka jest placówką ochrony zdrowia publicznego, w której osoby uprawnione świadczą usługi farmaceutyczne (art. 86, ust. 1 Prawa farmaceutycznego). Z powyższej definicji wynika, że ustawodawca w sposób szczególny postrzega status aptek. Niesie to za sobą daleko idące implikacje w szeregu przepisów szczególnych regulujących wymagania zarówno wobec aptek, jak i osób w nich zatrudnionych. Z całą pewnością apteka nie jest postrzegana przez ustawodawcę jak zwyczajna jednostka handlowa. Jest to w polskim ustawodawstwie farmaceutycznym zjawisko stosunkowo nowe, które pojawiło się dopiero z wejściem w życie w dniu 1 października 2002 r. ustawy Prawo farmaceutyczne. Podobne rozwiązanie nie było znane wcześniejszej ustawie z 1991 r. o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i Nadzorze Farmaceutycznym. Jednakże, w ślad za tak zdefiniowanym statusem aptek, ustawodawca stawia aptekom niemałe wymagania, w tym również związane z dostępnością usługi farmaceutycznej świadczonej przez apteki. Zgodnie z art. 94, ust. 2 Prawa farmaceutycznego, czas pracy aptek ustala rada powiatu po zasięgnięciu opinii wójtów, prezydentów lub burmistrzów. W opinii potocznej powyższe uprawnienia samorządu terytorialnego określa się jako ustalanie rozkładu dyżurów aptek. Nie jest to jednak określenie ścisłe. W rzeczywistości rozkład pracy aptek obejmuje zarówno godziny pracy aptek w dniach od poniedziałku do soboty oraz w dni świąteczne, jak i dyżury apteczne pełnione w po- rze nocnej. (Przy dużej liczbie aptek samorząd terytorialny nie wnosi uwag do pracy w dni powszednie.) Ustalanie rozkładu godzin pracy aptek przez samorząd terytorialny nie jest instytucją nową. Już pod rządami poprzedniej ustawy z 1991 r. o środkach farmaceutycznych (art. 42, ust. 2) czas pracy aptek ustalały najpierw organy administracji rządowej wojewoda, następnie, od 2002 r., kompetencje te przekazano radom powiatów. Obecnie obserwuje się, że samorząd terytorialny regularnie ustala rozkład pracy aptek ogólnodostępnych na rok przyszły, sporządzając w tym zakresie odpowiedni grafik. Zgodnie z ustawą Prawo farmaceutyczne, projekt uchwały opiniuje właściwa okręgowa rada aptekarska, kierując się tutaj przesłankami zawartymi w art. 94, ust. 1 Prawa farmaceutycznego, który zawiera dyrektywę kierowania się potrzebami ludności i dostępnością leku w porze nocnej. Zadaniem rady powiatu jest nie tyle mechaniczne ustalenie godzin pracy aptek na terenie powiatu, co raczej zapewnienie dostępności leku pod kątem rzeczywistych potrzeb lokalnej społeczności i dostosowanie do nich czasu pracy aptek. Rzeczywiste potrzeby rada może ustalić na podstawie opinii wójtów, burmistrzów i prezydentów, a także na podstawie opinii izby aptekarskiej. Judykatura zdaje się prezentować odmienne poglądy. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 3 października 2006 r. i Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z dnia 30 września 2008 r. skłaniają się raczej ku zasadzie mechanicznego regulowania czasu pracy aptek. WSA w Kiel- krzywa_marzec-druk!.indd :17:17

16 16 APTEKA I PRAWO cach wysnuł następujący wniosek: Ustawodawca nie uzależnił wykonywania przez aptekę ogólnodostępną zadań określonych w art. 86, ust. 2 ustawy z 2001 r. Prawo farmaceutyczne od indywidualnych i konkretnych warunków, w jakich dana placówka funkcjonuje. Praca w godzinach nocnych i w dniach wolnych od pracy jest wpisana w ustawowe zadania każdej apteki. Takich poglądów nie sposób w pełni zaakceptować, bowiem zdają się pozbawiać jakiejkolwiek doniosłości prawnej podstawowe kryterium ocenne z art. 94, ust. 1 Prawa farmaceutycznego, jakim są rzeczywiste, a nie tylko hipotetyczne, potrzeby ludności. Jako przykład można wskazać miejscowość, w której funkcjonuje zarówno apteka, jak i punkt apteczny. Mechaniczne narzucenie obowiązku pracy aptece położonej w tej samej miejscowości w dniach, w których czynny jest punkt apteczny, wydaje się zbytnim i nieuzasadnionym rygoryzmem. Za trafny, zgodny z doświadczeniem życiowym, należy uznać pogląd dr. E. Jędrzejewskiego (Opinia dotycząca wykładni art. 94 Prawa farmaceutycznego), zgodnie z którym pacjenci w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia nie korzystają z apteki, tylko z pogotowia ratunkowego, co sprawia, że tego typu przypadki pozostają bez wpływu na realne potrzeby społeczności lokalnych. W małych miejscowościach apteki często, ze względów finansowych, nie są w stanie zatrudniać kolejnych farmaceutów. W takim wypadku samorząd może stanąć przed wyborem jeszcze gorszej sytuacji, w której apteka nie będzie mogła podołać arbitralnie narzuconym obowiązkom. Z tych względów jak najbardziej wskazanym będzie jednak dokładne zbadanie potrzeb lokalnej społeczności. Uchwała podjęta przez samorząd terytorialny w trybie art. 94, ust. 2 jest aktem prawa miejscowego. Uchwała obliguje apteki do realizacji usług farmaceutycznych w ramach uchwalonego grafiku. Pomorsko-Kujawska Okręgowa Rada Aptekarska w Bydgoszczy obserwuje sytuacje, w których zdarzają się skargi pacjentów na nieczynne apteki. Skargi są przedmiotem zainteresowania właściwych organów samorządu terytorialnego, który przekazuje je następnie albo izbie aptekarskiej, albo wojewódzkim inspektorom farmaceutycznym. Wyjaśnienia kierowników aptek wskazują najczęściej na zbyt szczupłą obsadę fachową apteki, nieopłacalność dyżurów czy przypadkowe sytuacje życiowe, typu choroba magistra farmacji. Zgłaszane są również uwagi odnośnie do rodzaju niezrealizowanej usługi farmaceutycznej. Najczęściej bowiem pacjenci poszukują leków przeciwbólowych czy środków antykoncepcyjnych, które są szeroko dostępne na stacjach benzynowych lub w marketach. Drugim coraz częściej obserwowanym zjawiskiem niejako wynikającym z powyższych przyczyn, są apteki czynne bez obecności farmaceuty. Niedawnym przykładem takiego zjawiska była apteka w jednym z miast województwa kujawsko-pomorskiego, której obsadę stanowili jedynie kierownik apteki i technik farmaceutyczny. Ponieważ kierownik nie dojechał do apteki w dniu świątecznym, ustalono, że na przedpołudniowej zmianie aptekę obsługiwał tylko technik farmaceutyczny, natomiast na popołudniowej nikt (apteka zamknięta). Omawiany przypadek dotyczył apteki sieciowej, w której podmiot właścicielski ograniczył obsadę do niezbędnego, jego zdaniem, minimum. Z punktu widzenia właściciela może wydawać się, że jest to rozwiązanie racjonalne, chociaż nie do końca. Skarga pacjenta spowodowała bowiem zainteresowanie burmistrza miasta, który z kolei doprowadził do wszczęcia postępowania wyjaśniającego i, w konsekwencji, dalszych reperkusji sprawy. Przypadek ten uczy, że apteka o tak szczupłej obsadzie nie jest w stanie wywiązywać się z obowiązków płynących z Prawa farmaceutycznego i prawa miejscowego. Zgodnie z art. 92 Prawa farmaceutycz- krzywa_marzec-druk!.indd :17:18

17 nego, w godzinach pracy apteki powinien być w niej obecny farmaceuta. Ten fundamentalny zapis ustawy był wynikiem długiej walki środowiska aptekarskiego o stworzenie takiej regulacji, bowiem na gruncie poprzedniej ustawy z 1991 r. o środkach farmaceutycznych takiej zasady nie było. Obowiązek taki próbowano wprawdzie wywodzić z art. 40, ust. 3 ustawy o środkach farmaceutycznych, jednak w mojej ocenie praktyka ta nie była do końca zasadna. Obecna formuła jest wprawdzie spełnieniem oczekiwań środowiska aptekarskiego ale, jak widać z praktyki, niecałego. Można spierać się o prawne implikacje płynące z przepisu art. 92 Prawa farmaceutycznego, to znaczy, czy konieczność zapewnienia obecności farmaceuty w godzinach pracy apteki jest obowiązkiem właściciela, czy kierownika apteki. W mojej ocenie, jest to w pierwszym rzędzie obowiązek właściciela apteki, wynikający z warunków udzielonego zezwolenia na prowadzenie apteki (art. 102, pkt. 7 Prawa farmaceutycznego), jak i z art. 92 ustawy. Również kierownik apteki ma szereg ustawowych obowiązków, z których, jako podstawowy, należy wymienić czuwanie nad organizacją pracy w aptece art. 88, ust. 5 Prawa farmaceutycznego. Kierownik apteki jest osobą zaufania publicznego, która zapewnia nie tylko odpowiednie funkcjonowanie apteki, ale również ma obowiązek dbać o właściwe postrzeganie apteki oraz zawodu farmaceuty przez opinię publiczną. Takie usytuowanie funkcji kierownika apteki sprawia, że winien on dawać przykład nie tylko zatrudnionym w aptece farmaceutom i technikom, ale również czuwać nad właściwym traktowaniem przez właściciela obowiązków płynących z udzielonego zezwolenia. Apteka nie jest bowiem zwykłym sklepem, tylko placówką ochrony zdrowia publicznego. Oczywiście, kierownik apteki nie zatrudnia magistrów farmacji i jego możliwości w tej mierze są w zasadzie znikome. Jednakże zadaniem kierownika, jako APTEKA I PRAWO osoby zaufania publicznego, będzie powiadomienie właściciela apteki o wystąpieniu konieczności dostosowania obsady fachowej do zadań apteki, nałożonej zarówno warunkami zezwolenia, przepisami ustawy oraz przepisami prawa miejscowego. Jeśli kierownik apteki stwierdzi, że w danym dniu nie będzie możliwe zapewnienie obsady fachowej, wówczas w ostateczności jego obowiązkiem będzie podjęcie kroków zmierzających do unieruchomienia apteki. Ustawa nie definiuje, jakie konkretnie kroki ma podejmować kierownik, jednakże w tym zakresie winien kierować się logiką i doświadczeniem zawodowym. W pierwszej kolejności będzie to rozmowa z kompetentną osobą ze strony podmiotu właścicielskiego, w razie potrzeby należałoby skierować w tej sprawie korespondencję elektroniczną lub pismo, a dopiero w ostateczności zwrócić się do WIF. Takie działania chronią zarówno kierownika apteki, jak i jej właściciela. Stwierdzenie bowiem powtarzających się działań polegających na naruszaniu Prawa farmaceutycznego może stanowić podstawę do cofnięcia zezwolenia (art. 103, ust. 2, pkt 3 oraz art. 37ap, ust. 1, pkt 3 Prawa farmaceutycznego). W sytuacji cofnięcia zezwolenia podmiot właścicielski może mieć w przyszłości problemy nie tylko ze skutkami cofnięcia zezwolenia, ale również z uruchomieniem apteki, gdyż zgodnie z art. 101, pkt 2 Prawa farmaceutycznego, wojewódzki inspektor farmaceutyczny odmawia udzielenia zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej w sytuacji, gdy wnioskodawcy w okresie 3 lat przed złożeniem wniosku cofnięto zezwolenie na prowadzenie apteki. Warto więc zadbać o zapewnienie poszanowania przepisów, bowiem summa summarum służy to wszystkim zainteresowanym. Piotr Bujakiewicz radca prawny PKOIA w Bydgoszczy 17 krzywa_marzec-druk!.indd :17:19

18 18 Co słychać u Młodej Farmacji? 13 marca 2011 r. na sali Rady Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi odbyło się X Walne Zgromadzenie Delegatów Młodej Farmacji. Bydgoską sekcję Młodej Farmacji wśród studentów z całej Polski reprezentowali przewodniczący sekcji Miłosz Sadecki oraz wiceprzewodniczący Marcin Sawicki. W wyniku głosowania Miłosz Sadecki wszedł w skład władz Zespołu Sekcji jako członek Głównej Komisji Rewizyjnej. Marcin Sawicki Posiedzenia szkoleniowo-naukowe w ramach szkolenia ciągłego farmaceutów Lp Data, godzina i miejsce spotkania Wykładowca i temat Organizator r. godz WŁOCŁAWEK Hotel Aleksander ul. Szpitalna 23 Mgr Przemysław Dalkowski Rola antyseptyku w leczeniu ran Mgr Małgorzata Budynek Leczenie ran przewlekłych. Opatrunki specjalistyczne Mgr Iwona Nowacka, Czym jest blizna PTFarm PKOIA Wlkp. OIA r. godz TORUŃ Hotel Filmar ul. Grudziądzka r. godz BYDGOSZCZ Aula Wydziału Farmaceutycznego ul. M. Skłodowskiej-Curie r. godz BYDGOSZCZ Hotel Pod Orłem ul. Gdańska 14 Dr Jarosław Woroń Niespecyficzne działania niepożądane leków zgłoszone po ich rejestracji Dr Radosława Staszak-Kowalska Cztery pory roku w leczeniu astmy i alergicznego nieżytu nosa Prof. GUMed dr hab. Krzysztof Cal Wchłanianie substancji leczniczych przez skórę Prof. WUM Artur Mamcarz Postępy w leczeniu chorób przewlekłych Dr Maciej Janiszewski Zaburzenia gospodarki lipidowej PTFarm PKOIA PTFarm PTFarm PKOIA przyg. mgr farm. Jakub Płaczek krzywa_marzec-druk!.indd :17:20

19 PO PRACY Po prostu dostarczam farmaceutom platformę do dyskusji 19 Wywiad z mgr. farm. Pawłem Madejem założycielem Internetowego Forum Farmaceutycznego Studia Studia rozpocząłem na Akademii Medycznej w Łodzi, a skończyłem na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi (powstał on z połączenia cywilnej Akademii Medycznej z Wojskową Akademią Medyczną). Obroniłem pracę magisterską pt. Przygotowanie farmaceutów regionu kieleckiego do pełnienia opieki farmaceutycznej. Obecnie jestem w trakcie specjalizacji, również na tej uczelni. Czy wybór studiów był przypadkowy? I tak, i nie. Z jednej strony, będąc w liceum, chciałem studiować informatykę, ale z drugiej, wychowałem się w aptece, więc miałem to we krwi (moja Mama jest z wykształcenia magistrem farmacji, od lat pracuje na rzecz rozwoju aptekarstwa, działając w kieleckim samorządzie aptekarskim). W końcu zdecydowałem się na farmację. Z perspektywy czasu myślę, że to był bardzo dobry wybór. Kariera zawodowa Karierę zawodową zaczynałem, pracując w aptece prywatnej, następnie przez niespełna dwa lata pracowałem w aptece sieciowej, a obecnie znów pracuję w aptece prywatnej, w małej miejscowości niedaleko Kielc. Każde z tych miejsc pracy miało własną specyfikę i w każdym zdobyłem dużo doświadczenia. Forum początki Internetowe Forum Farmaceutyczne powstało, gdy byłem na trzecim roku studiów (w 2004 r.). Od początku studiów szukałem w internecie miejsca, gdzie mógłbym rozmawiać z innymi studentami o farmacji i życiu studenckim, wymieniać doświadczenia, materiały dydaktyczne i dzielić się wiedzą. Niestety, takiego miejsca nie było. Farmaceutyczna Grupa Dyskusyjna była od zawsze skierowana do starszego grona farmaceutów. Innych for w tym okresie nie było. Wtedy właśnie postanowiłem utworzyć własne forum i stworzyć coś nowego, czego nie było w polskiej sieci. Z początku było to forum głównie skierowane do moich rówieśników studentów, ale z czasem, gdy zaczęły napływać nowe osoby, zaczęło się profesjonalizować i rozwijać w nowych kierunkach. Przez siedem lat istnienia forum wychowało się na nim już kilka roczników farmaceutów. Wiele osób, tak jak i ja, traktowało forum najpierw jako miejsce pomocne w trakcie studiów, a dziś poszukuje tutaj pomocy w kwestiach zawodowych i jednocześnie pomaga innym. Dzięki forum farmaceuci nie są w swojej pracy zdani tylko i wyłącznie na siebie mogą tu znaleźć pomocną dłoń. Myślę, że główną ideą, która nadal przyświeca mi przy pracy nad forum, jest to, aby było ono miejscem, gdzie każdy farmaceuta znajdzie coś dla siebie: gdzie szybko otrzyma wsparcie kolegów i koleżanek w rozwiązywaniu swojego problemu, gdzie będzie miejsce na dyskusje merytoryczne, ale również na rozrywkę i na relaks. krzywa_marzec-druk!.indd :17:21

20 20 PO PRACY Forum jest także miejscem, gdzie osoby poszukujące porady mogą się zwrócić do farmaceutów i otrzymać od nich pomoc (na tyle, na ile jest to możliwe bez bezpośredniego kontaktu z pacjentem). O forum Największą wartością każdego forum dyskusyjnego są skupieni wokół niego użytkownicy. Bez nich forum jest martwe. W chwili obecnej na Internetowym Forum Farmaceutycznym zarejestrowanych jest ponad 3400 osób (m.in. farmaceuci, lekarze, studenci farmacji i medycyny, technicy farmaceutyczni, osoby poszukujące pracowników, pacjenci). Forum jest odwiedzane średnio przez osób dziennie. Ta liczba z każdym miesiącem rośnie. Wśród odwiedzających są zarówno osoby związane z farmacją, jak i szukające pomocy wśród skupionych wokół forum farmaceutów. Na forum istnieje kilka kategorii głównych. Przedstawię kilka z najczęściej odwiedzanych: Ź W kategorii Aktualności zamieszczamy na bieżąco decyzje GIF i producentów, o wstrzymaniach i wycofaniach (dział prowadzony jest przez moją partnerkę Anię), informacje z izb aptekarskich oraz komunikaty NFZ i Ministra Zdrowia. Ź Kategoria Praca zawodowa (jedna z najważniejszych obecnie części forum) dotyczy szeroko pojętych problemów dnia codziennego farmaceutów z aptek otwartych i szpitalnych. Są tu między innymi: specjalny dział dedykowany głównie recepturze aptecznej, a także dział poświęcony specjalizacji. Ten drugi jest, nie tylko w opinii użytkowników forum, ale również niektórych wykładowców UM w Łodzi, kopalnią wiedzy dotyczącej specjalizacji z farmacji aptecznej. Jest on prawdopodobnie jedynym tego typu w Polsce, a odwiedzają go zarówno farmaceuci w trakcie specjalizacji (którzy prowadzą ze sobą tutaj gorące dyskusje na bardzo wysokim poziomie merytorycznym), jak też wykładowcy z wielu uczelni. W kategorii Praca zawodowa znajdują się również działy poświęcone kształceniu ustawicznemu i etyce zawodowej. Ź Kategoria Studia jeszcze 2 3 lata temu najaktywniejsza część forum w chwili obecnej nadal skupia rzesze studentów z całej Polski i stanowi dla nich miejsce do dyskusji. Ź Kategoria Farmacja mój świat zawiera działy poświęcone prawu farmaceutycznemu, doniesieniom naukowym czy ciekawym publikacjom prasowym. Ź Od jakiegoś czasu silnie rozwija się dział Oferty pracy niedawno został on podzielony na województwa, aby łatwiej było zainteresowanym odnaleźć konkretne oferty. Każda osoba szukająca pracownika czy pracy może tam zamieścić swoje ogłoszenie. Farmaceuci Środowisko farmaceutyczne to w mojej ocenie grupa ludzi, których łączy tylko wykształcenie. Niewielkie grupy osób aktywnych działają przy OIA, PTFarm czy, tak jak ja, tworzą coś w internecie. Natomiast nie ma u nas, zauważalnej wśród innych grup zawodowych, jedności poglądów. Każdy ciągnie w swoją stronę i nie myśli o przyszłości zawodu. Sytuacja farmaceutów w Polsce Obecna sytuacja polityczna w Polsce jest w mojej ocenie przynajmniej skomplikowana. Farmaceuci nie mają w sejmie swoich przedstawicieli, którzy czuwaliby nad tym, aby prawo, które dotyczy farmaceutów, było przejrzyste, spójne i napisane przez osoby znające ten temat z praktyki, a nie tylko teoretycznie, na zasadzie a może teraz to wymyślimy tak, a za chwilę wywrócimy wszystko do góry nogami. Ekonomicznie wydaje mi się, że jeszcze nie jest tak źle, ale brak regulacji liczby aptek w przeliczeniu na liczbę mieszkańców doprowadza do sytuacji, że na czterech rogach skrzyżowania można spotkać 3 4 apteki. Rozmawiała: M. Godlewska krzywa_marzec-druk!.indd :17:24