Systemy operacyjne i sieci komputerowe Szymon Wilk System operacyjny 1

Transkrypt

1 i sieci komputerowe Szymon Wilk System operacyjny 1 1. System operacyjny (ang. OS Operating System) to oprogramowanie nadzorujące pracę komputera. Programy, które uruchamia użytkownik na komputerze z systemem operacyjnym nie odwołują się bezpośrednio do maszyny fizycznej (elektroniki, sprzętu komputera), tylko do funkcji udostępnianych przez system operacyjny, będących dla programów maszyną wirtualną. Maszyna wirtualna to środowisko do uruchamiania dla programów Przykład Wpisując polecenie w systemie operacyjnym MS-DOS 'del nazwa_pliku', użytkownik wydaje polecenie systemowi, który zamienia je szereg czynności wykonywanych w procesorze, pamięci i na dysku, które prowadzą to do usunięcia pliku. Użytkownik systemu pracuje na maszynie wirtualnej, a maszyna wirtualna pracuje na elektronice komputera (maszynie fizycznej) 2. Zadania systemu operacyjnego a) zarządzanie pracą komputera, poprzez: przydzielanie programom czasu procesora, przydzielanie programom pamięci operacyjnej, przydzielanie programom urządzenia wy/we, reagowanie na konflikty odwołań różnych programów do tych samych zasobów, poprzez podejmowanie prawidłowych decyzji o ich przydzielaniu, maksymalizując wydajność sprzętu i wykluczając możliwość powstawania błędów,

2 i sieci komputerowe Szymon Wilk System operacyjny 2 b) dostarczenie wygodnego i wydajnego środowiska dla użytkownika. 3. System otwarty Pierwsze systemy operacyjne były tworzone głównie przez producentów komputerów i przypisane były do określonego typu komputera. Zapisywane były na stałe w pamięci ROM komputera. W miarę rozwoju technologicznego zaistniała potrzeba modernizowania sprzętu. Zaistniała potrzeba napisania systemu niezależnego od sprzętu Systemy, które są niezależne od elektroniki nazywamy systemami otwartymi. Wszystkie obecnie powszechnie używane systemy operacyjne są systemami otwartymi.

3 i sieci komputerowe Szymon Wilk Model warstwowy 3 2. Model warstwowy systemu operacyjnego a) jądro systemu (ang. kernel) to program przejmujący kierowane do niego zlecenia od programów użytkowych, które wykonuje, przydzielając im zasoby komputera i urządzenia zewnętrzne Jądro to pierwszy program, który startuje po uruchomieniu komputera, i ostatni, jaki jeszcze działa przy zamknięciu systemu. b) powłoka systemu (interpreter poleceń) (ang. shell) to programem, który interpretuje (stąd często nazywany jest interpreterem) polecenia przesyłane do jądra z aplikacji Podział powłok: tekstowe: - cmd.exe w Windows tech. NT; - bash, sh, csh w systemach linuksowych. graficzne: - Eksplorator (eksplorer.exe) w Windows; - GNOME, KDE w systemach linuksowych; Użytkownik

4 i sieci komputerowe Szymon Wilk Model warstwowy 4 Użytkownik komputera odwołuje się do powłoki systemu poprzez programy użytkowe Powłoka systemu odwołuje się do sprzętu komputerowego poprzez BIOS i sterowniki urządzeń Systemy operacyjne najczęściej instalowane są na dysku twardym, pamięci ROM ale mogą być umieszczone na płycie CD-ROM/DVD-ROM, dyskietce czy w pamięci pendrive. Dyskietkę z systemem operacyjnym nazywamy dyskietką systemową. Większość współczesnych systemów operacyjnych ma budowę warstwową.

5 i sieci komputerowe Szymon Wilk BIOS 5 1. BIOS (ang. Basic Input Output System) to podstawowy system wejścia/wyjścia, stanowiący łącznik pomiędzy systemem operacyjnym a elektroniką komputera. System operacyjny jest uruchamiany na maszynie fizycznej, jaką dla niego stanowi BIOS i sterowniki urządzeń. BIOS znajduje się na płycie głównej w pamięci ROM Producenci płyt głównych korzystają z gotowych BIOS-ów (Award, Phoenix czy Ami) lub własnych (DELL, IBM czy HP). 2. Zadania BIOS-u: autotest czyli procedura POST (ang. Power On Self Test) to test poprawności działania podstawowych układów i podzespołów komputera, na który składa się: - rozpoznanie i poprawne zainstalowanie podstawowych urządzeń systemu; - przydzielenie zasobów systemowych urządzeniom, które tego wymagają; - sygnalizowanie o nieprawidłowym lub prawidłowym działaniu sprzętu komunikatem dźwiękowym i tekstowym. odczytanie z dysku głównego rekordu startowego (MBR ang. Master Boot Record), w celu pobrania informacji o umiejscowieniu pliku startowego systemu operacyjnego