Doświadczenia w zakresie rekultywacji terenów pokopalnianych

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Doświadczenia w zakresie rekultywacji terenów pokopalnianych"

Alina Janina Dudek
7 lat temu
Przeglądów:

1 Doświadczenia w zakresie rekultywacji terenów pokopalnianych dr inż. Paweł Olszewski Zakład Terenów Poprzemysłowych i Gospodarki Odpadami Główny Instytut Górnictwa

2 Rekultywacja Przez rekultywację rozumie się kompleksową działalność mającą na celu przywrócenie, w zakresie technicznie możliwym i ekonomicznie uzasadnionym, terenów zdewastowanych do gospodarczego użytkowania (Skawina 1963). Według innych autorów rekultywacja jest zespołem czynności inżynierskich i agrotechnicznych oraz procesów biogeochemicznych, kształtujących nową i jednocześnie pożądaną strukturę biocenotyczną industrioziemnej gleby (Bender, Gilewska 1988). Według Ustawy o Ochronie Gruntów Rolnych i Leśnych (tekst jednolity: Dz. U. z 004 r. Nr 11, poz. 166 z późn. zmianami) poprzez rekultywację gruntów należy rozumieć nadanie lub przywrócenie gruntom wartości użytkowych lub przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbędnych dróg.

3 Rekultywacja i rewitalizacja Rekultywacja: jest jednym z najnowszych działów ochrony środowiska, będącym równocześnie elementem składowym ochrony środowiska, restytucji (usuwanie szkód) na obszarach silnie zmienionych przez przemysł. Rewitalizacja: przywrócenie do życia, ożywienie Działania skupione na ożywieniu zdegradowanych obszarów, polegające na znalezieniu dla nich nowego zastosowania i doprowadzenie do stanu, w którym zmieniają swoją funkcję (zdegradowane obszary miast, kamienic, dzielnic).

4 Górnictwo węgla kamiennego Pozostałościami po likwidowanych kopalniach są: deformacje powierzchni i niecki obniżeniowe, składowiska odpadów powęglowych, osadniki betonowe wód dołowych (wód podsadzkowych), osadniki mułowe - wypełnione stawy osadowe będące niegdyś w obiegu zakładów przeróbczych, torowiska i bocznice kolejowe, miejsca po likwidowanych obiektach kubaturowych.

5 SYSTEM ZARZĄDZANIA Teren zakładu górniczego KWK Sosnowiec w likwidacji

6 Osadniki betonowe

7 Osadniki mułowe

8 Torowiska i bocznice kolejowe

9 Budynki kubaturowe

10 Zwałowiska

11 Rekultywacjatechniczna i biologiczna Zabiegi rekultywacji technicznej: oczyszczenie terenu z zanieczyszczeń (wymiana gruntów), ugaszenie stanów pożarowych (jeśli występują), ukształtowanie powierzchni (skarpy, półki, plato), uregulowanie stosunków wodnych. Zabiegi rekultywacji biologicznej: zadarnienie (wysiew mieszanki nasion połą łączony z nawożeniem mineralnym), zadarnienie po położeniu nadkładu z humusem, zadrzewienie, zakrzewienie - rekultywacja kompleksowa.

12 Kierunki rekultywacji Kierunki zagospodarowania wyżej opisanych terenów są uwarunkowane technicznymi możliwościami, lokalnymi potrzebami gmin i inwestorów a także zapisami w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Grunty zrekultywowane poddaje się zagospodarowaniu w zależności od ich przeznaczenia w kierunku leśnym (Greszta, Morawski 197; Harabin, Strzyszcz 1976; Krzaklewski 1988), rolnym (Bender, 1975), wodnym, komunalnym, rekreacyjnym i in. (Skawina, 1958; Greszta, Morawski 197; Dwucet, Krajewski, Wach 199, Rostański 006). Najczęściej stosowane kierunki (tereny pokopalniane): k. zadrzewieniowo-parkowy i rekreacyjno-wypoczynkowy, k. leśny, k. pod gospodarcze wykorzystanie

13 SYSTEM ZARZĄDZANIA Kierunek zadrzewieniowo - parkowy

14 Kierunek zadrzewieniowo parkowy i rekreacyjno wypoczynkowy

15 SYSTEM ZARZĄDZANIA Kierunek leśny

16 Kierunek leśny

17 Kierunek pod gospodarcze wykorzystanie

18 Wykorzystanie procesów naturalnych i zagospodarowanie przyrodnicze W ochronie i rekultywacji terenów pogórniczychgodnąuwagi ze względu na charakter jej wykorzystania jest metoda uwzględniająca procesy naturalne, które w szczególnych przypadkach mogąbyćprzyspieszane przez człowieka (Tokarska-Guzik 001) Poprzez procesy naturalne należy w tym przypadku rozumiećzjawisko samoczynnego wkraczania flory na tereny zdegradowane i tworzenie półnaturalnych i naturalnych biotopów, które w efekcie posiadająwysokie walory nie tylko przyrodnicze, ale również edukacyjne. W granicach aglomeracji Katowickiej ochronąprawnąobjęte zostały zachowane w krajobrazie miejsko-przemysłowym fragmenty zbiorowisk o charakterze naturalnym i półnaturalnym min. Las Murckowski i Ochojec w Katowicach, Segiet w Bytomiu, Dolina potoku Żabnik w Jaworznie, kompleks leśny Dobra-Wilkoszyn w Jaworznie

19 Wykorzystanie procesów naturalnych i zagospodarowanie przyrodnicze Zaawansowana, samoczynna sukcesja roślinna w rejonie betonowych osadników byłej KWK Grodziec w Będzinie (rok 005). Obszar o wyjątkowych walorach przyrodniczych

20 Wykorzystanie procesów naturalnych i zagospodarowanie przyrodnicze

21 Wykorzystanie procesów naturalnych i zagospodarowanie przyrodnicze

22 Wykorzystanie procesów naturalnych i zagospodarowanie przyrodnicze Analizując preferowane kierunki rekultywacji należy zauważyć, że czynnikami najczęściej decydującymi o wyborze i sposobie rekultywacji są: własność terenu i/lub jego lokalizacja. Samorządy sąteżcoraz częściej zainteresowane zagospodarowaniem przyrodniczym, które przy odpowiednich warunkach nie wymaga wysokich nakładów finansowych. Zagospodarowanie przyrodnicze wymaga natomiast przeprowadzenia badaństanu i określenia potencjału przyrodniczego, zapewnienia środków na utrzymanie i pielęgnacjęoraz odpowiedniej promocji.

23 Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

Marek Nieć Barbara Radwanek-Bąk. Potrzeby modyfikacji regulacji prawnych w zakresie rekultywacji i zagospodarowania terenów pogórniczych

Marek Nieć Barbara Radwanek-Bąk Potrzeby modyfikacji regulacji prawnych w zakresie rekultywacji i zagospodarowania terenów pogórniczych Górnictwo- eksploatacja złóż kopalin- tradycyjnie postrzegane jest