Lęk przed otyłością a ryzyko schorzeń zaburzeń łaknienia

Transkrypt

1 Fizjoterapia 2009, 17, 3, ISSN /v Joanna Basiaga-Pasternak 1, Sabina Czekaj 2 1 Zakład Psychologii w Krakowie Institute of Psychology, Faculty the Humanities, Academy of Physical Education, Cracow 2 PRO MEDICO, Kraków PRO MEDICO, Cracow Streszczenie: Zaburzenia odżywiania są obecnie olbrzymim problemem. Każdego roku rośnie na całym świecie liczba osób chorych na anoreksję i bulimię. Konsekwencje tych chorób są bardzo groźne dla zdrowia, a nawet życia. Istotne zatem wydaje się ustalenie przyczyn prowadzących do anoreksji i bulimii. Celem badań było ustalenie, czy lęk przed otyłością prowadzi do anoreksji i bulimii. Przebadano 85 kobiet studentek krakowskich szkół wyższych. Wykorzystano ankietę konstrukcji własnej. Rezultaty wskazują, że silniejszy lęk przed otyłością występuje u studentek Akademii Wychowania Fizycznego. Jest możliwe, że problemy natury psychologicznej mogą prowadzić do anoreksji lub bulimii cześci z badanych studentek. Lęk przed otyłością prowadzi do bulimii i anoreksji. Słowa kluczowe: anoreksja, bulimia, studentki, lęk. Abstract: Eating disorders present a serious problem these days. Every year the number of people suffering from anorexia and bulimia increases and consequences of these diseases may be health or even life threatening. Therefore it seems essential to establish the causes of anorexia and bulimia. The aim of the research was to establish whether anxiety related to putting on weight can lead to bulimia or anorexia.the examination group consisted of 85 females who were students of Cracow universities and colleges. Sabina Czekaj Questionnaire was used. The results show that greater fear of obesity occurs in the students of University of Physical Education. It is plausible that in some cases psychological problems may lead to anorexia and bulimia. Key words: anorexia, bulimia, students, anxiety. 36 Wprowadzenie Zaburzenia odżywiania są dziś poważnym oraz niepokojącym problemem. Na całym świecie, a także w Polsce, notuje się niestety, coraz więcej przypadków zachorowań na anoreksję i bulimię psychiczną. ma jednej przyczyny anoreksji i bulimii. Psychiatrzy wymieniają dziś co najmniej kilkanaście powodów, dla których współcześni ludzie cierpią na zaburzenia odżywiania. Nadmierny perfekcjonizm, brak pewności siebie, niskie poczucie własnej wartości, pilność, pracowitość, skłonność do depresji, lęk brak akceptacji siebie, a zwłaszcza swojego wyglądu, wygórowane ambicje, zbyt wymagająca matka oraz kult szczupłej sylwetki mogą być źródłem problemów z jedzeniem. Powodów anoreksji i bulimii tak naprawdę może być wiele [1, 2]. Anoreksja psychiczna to choroba, która polega na świadomym powstrzymywaniu się od jedzenia, w celu utraty wagi ciała. Jest ona poprzedzona przejściem na dietę odchudzającą [1]. Zarówno osoby chore na bulimię, jak i na anoreksję psychiczną cechuje ogromny lęk przed utyciem. Skutki anoreksji i bulimii mogą być niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia. Poszczególne układy i organy zaczynają nieprawidłowo funkcjonować. Ogólny stan psy- Introduction Nutrition disorders are a serious problem nowadays. Every year the number of people suffering from anorexia and bulimia increases both in Poland and around the world. It is no possible to establish one particular cause of bulimia and anorexia. Psychiatrist mention at least several possible causes of eating disorders nowadays, such as: low self esteem, excessive perfectionism, depression, excessive ambitions, diligence, no acceptance of oneself appearance, anxiety, inferiority complexes, demanding mother, slim body cult [1, 2]. Anorexia nervosa is a disease connected with restraining oneself from eating in order to lose weight. It is preceded by being on diet [1]. People suffering from both anorexia and bulimia have a high level of anxiety connected with putting on weight. Consequences of anorexia and bulimia are very dangerous for health or even life. Dysfunction of some systems and organs occur and the general mental and physical condition deteriorate.

2 Physiotheraphy 2009, 17, 3 chiczny i fi zyczny ulega znacznemu pogorszeniu. Cel badań Joanna Basiaga-Pasternak, Sabina Czekaj Aims Celem badań było pokazanie zależności pomiędzy lękiem przed otyłością a ryzykiem zachorowania na anoreksję. Postawiono hipotezę badawczą: Lęk przed otyłością prowadzi do anoreksji. Grupa badana i metoda badawcza Przebadano 85 kobiet, studentek wyższych uczelni krakowskich. 47 osób to studentki Akademii Wychowania Fizycznego () kierunku wychowanie fi zyczne; 38 to studentki Akademii Pedagogicznej () kierunku pedagogika społeczno-opiekuńcza. Średni wiek badanych z wynosił lat, a z lat. Kryterium wyodrębnienia grup stanowił kierunek studiów. W badaniach wykorzystano ankietę konstrukcji własnej [3]. Zawierała ona 52 pytania. W prezentowanej pracy analizie zostały poddane wybiórcze pytania ankiety. Wyniki Przedstawione wyniki (tab. 1, ryc. 1) prezentują odpowiedź na pytanie: czy obawiasz się przyrostu wagi. Okazało się, iż większość studentek odpowiedziała tak (68,1%). Studentki także w większości zaznaczyły odpowiedź tak (57,9%). tak odpowiedziały 54 studentki (63,5%), co stanowi większość badanych osób. Tabela 2 oraz ryc. 2 odpowiadają na pytanie Czy czujesz się winna, gdy zjesz za dużo?. Jak widać, odpowiedzi zawsze na to pytanie udzieliły 4 studentki z (8,5%) oraz 3 studentki z (7,9%). Odpowiedź często zaznaczyło 10 studentek z (21,3%) oraz 6 studentek z (15,8%). Większość studentek, zarówno z (57,4%), jak i z (47,4%), udzieliła odpowiedzi rzadko. Łącznie odpowiedź The aim of the research was to fi nd dependencies between the fear of gaining weight and the risk of anorexia. The following hypothesis was posed: Fear of gaining weight leads to anorexia. Material and method The research group consisted of 85 female students of universities and colleges in Cracow. 47 of them were students of (UPE) University of Physical Education (The Faculty of Physical Education) and 38 of () Pedagogical University of Cracow (The faculty of Social Care). The mean age of the UPE students was years, and of the students it was years. Sabina Czekaj Questionnaire was used [3]. The questionnaire consisted of 52 questions concerning personal details. In this publication only part of them were used. Results The results show (Tab. 1, Fig. 1) the answer to the question: Are you afraid of putting on weight? It appeared that the majority of the Academy of the Physical Education students answered yes (68.1%). Most of The Pedagogical University students answered yes as well (57.9%). The total number of students who answered yes equalled 63.5% which the majority of all the examined. Table 2 and Figure 2 present the answers the question Do you feel guilty when you eat too much. As it may be noticed 4 students of the Academy of Physical Education (8.5%) and 3 students of the Pedagogical University (7.9%) answered always. 10 students of the Academy of Physical Education (21.3%) and 6 students of the Pedagogical Tabela 1. Czy obawiasz się przyrostu wagi? Table 1. Are you afraid of putting on weight? 32 68, , , , , ,5 Tabela 2. Czy czujesz się winna, gdy zjesz za dużo? Table 2. Do you feel guilty when you eat too much? Zawsze Always Często Often Rzadko Seldom Nigdy Never 4 8, , ,4 6 12,8 3 7,9 6 15, , ,9 7 8, , ,

3 Joanna Basiaga-Pasternak, Sabina Czekaj Fizjoterapia 2009, 17, 3 Tabela 3. Czy prowokujesz u siebie wymioty zaraz po posiłku? Table 3. Do you provoke vomiting after eating? , ,7 2 2, ,6 Tabela 4. Czy masz wagę w domu? Table 4. Do you have scales at home? 28 59, , , , , ,1 a) / b) / Ryc. 1. Czy obawiasz się przyrostu wagi? Fig. 1. Are you afraid of putting on weight? 38 rzadko zaznaczyło 45 ankietowanych osób (52,9%). Na pytanie: Czy prowokujesz u siebie wymioty zaraz po posiłku? odpowiedzi nie udzieliły wszystkie studentki (47) (100%) oraz 36 studentek (94,7%). odpowiedziały tylko 2 studentki z (5,3%). odpowiedzi nie udzieliły 83 badane osoby (97,6%). Większość studentek (59,6%) odpowiedziała, że ma wagę w domu. 17 badanych z udzieliło odpowiedzi tak (44,7%), a 21 osób odpowiedziało nie (55,3%). Na powyższe pytanie uzyskano łącznie 45 odpowiedzi tak (52,9%) oraz 40 odpowiedzi nie (47,1%). University (15.8%) answered often. Most students of both universities chose the answer seldom ( 57.4%, 47.4%). The total number of students who answered seldom was 45 which equals 52.9%. the students of (47) (100%) of the Academy of Physical Education and of the Pedagogical University (36) (947%) answered no to the question: Do you provoke vomiting after eating? and only 2 students of (5.3%) answered yes. The total number of students who answered no to the question was 83 (97.6%). Most of the Academy of Physical Education students (59.6%) confi rmed they had the scales at home. 17 students of the Pedagogical University (44.7%) also gave

4 Physiotheraphy 2009, 17, 3 Joanna Basiaga-Pasternak, Sabina Czekaj zawsze często rzadko nigdy always oflen seldom never Ryc. 2. Czy czujesz się winna, gdy zjesz za dużo? Fig. 2. Do you provoke vomiting after eating? a) / b) / Ryc. 3. Czy prowokujesz u siebie wymioty zaraz po posiłku? Fig. 3. Do you provoke vomiting after eating? a) / b) / Ryc. 4. Czy masz wagę w domu? Fig. 4. Do you have scales at home? 39

5 Joanna Basiaga-Pasternak, Sabina Czekaj Fizjoterapia 2009, 17, 3 Studentki obawiają się wzrostu wagi. Wiele z nich ma wagę w domu i regularnie kontroluje wagę ciała. Właśnie w tej grupie zaobserwowano najwyższy poziom lęku przed wzrostem wagi. Studentki z najbardziej czują się winne, gdy zjedzą za dużo. wykluczone, że część z nich uprawia dyscypliny sportu wymagające kontroli wagi. Jednak nie obserwuje się w tej grupie chorych na bulimię. Być może prowokujące wymioty studentki przejawiają skłonności do bulimii. Jednak badane z, które podczas zajęć, np. z fi zjologii, poznają podstawy funkcjonowania organizmu, powinny być bardziej świadome negatywnych skutków nieodpowiedniego odżywiania się. W odniesieniu do większości badanych osób potwierdziła się hipoteza o lęku przed otyłością. Dowodzi to obecności w świadomości młodych kobiet pożądanego wzorca wyglądu fi zycznego, lansowanego obecnie przez media. Uzyskane wyniki wskazują, że w przypadku zaistnienia pewnych problemów psychologicznych mogą one przejawiać się anoreksją lub bulimią [1, 4]. Lęk jest wtedy silniejszy niż zdrowy rozsądek, a nadmierna dbałość o wagę może przyczyniać się do problemów zdrowotnych. Uzyskane rezultaty pozwoliły pozytywnie zweryfi kować postawioną hipotezę: Lęk przed otyłością prowadzi do bua positive answer to the question and 21 students (55.3%) of said they did not the scales at all. To sup up 45 students of and (52.9%) answered yes and 40 students (47.1%) gave a negative answer to the question. Dyskusja Discussion of the Academy of Physical Education were afraid of putting on weight and many of them monitor their weight regularly at home using scales. The highest level of anxiety connected with weight gain was observed in this group. students felt guilty when they ate too much. It is possible that some of them practise sports which require controlling their weight. However, it is worth noticing that nobody in this group had problems with bulimia. It is possible that the Pedagogical University students who provoke vomiting after eating had such problems. On the other hand students of the Academy of Physical had attended classes on physiology during which they learned about functioning of the body and therefore they should have been more aware of negative consequences of poor nutrition and eating habits. The research hypothesis was confi rmed in the majority of the examined students. The results prove that there is an ideal of physical appearance young women now aim at which is popularised by the media nowadays. The research results also show that certain psychological problems may lead to anorexia or bulimia [1, 4]. The fear of gaining weight overtakes common sense and excessive weight monitoring may lead to health problems. The obtained results made it possible to confirm the hy- Piśmiennictwo [1] Józefi k B. Anoreksja i bulimia psychiczna. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków [2] Romanowska D. Kult ciała, Wprost, 20.II [3] Czekaj S. Zagrożenia zaburzeń łaknienia w środowisku akademickim w Krakowie. Praca magisterska,, Kraków [4] Cooper M., Todol G., Wells A. Bulimia. Program terapii. Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań Adres do korespondencji: Address for correspondence: Joanna Basiaga-Pasternak Zakład Psychologii Al. Jana Pawła II Kraków Wpłynęło/Submitted: VIII 2009 Zatwierdzono/Accepted: IX