STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY RATUNKOWEJ W SPRAWIE DALSZEGO ROZWOJU MEDYCYNY RATUNKOWEJ W POLSCE. Wroc³aw, Luty 2005

Transkrypt

1 STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY RATUNKOWEJ W SPRAWIE DALSZEGO ROZWOJU MEDYCYNY RATUNKOWEJ W POLSCE Wroc³aw, Luty 2005 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej, Luty

2 2 Medycyny Ratunkowej, Luty 2005 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej, Luty

3 STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY RATUNKOWEJ W SPRAWIE KATALOGU KLINICZNYCH PROCEDUR MEDYCYNY RATUNKOWEJ Wroc³aw, Luty 2005 LP KOD PROCEDURY KATALOG PROCEDUR RATUNKOWYCH NAZWA PROCEDURY BEZPRZYRZ ODDECHOWYCH ZABIEG HEiMLICHA WENTYLACJA R INHALACYJNEGO TLENOTERAPIA BIERNA Z U PODAWCZYCH TLENU TOALETA DRÓG ODDECHOWYCH LARYNGOSKOPIA BEZPO FIBEROLARYNGOSKOPIA BRONCHOSKOPIA DIAGNOSTYCZNA INTUBACJA DOTCHAWICZA PRZEZ USTA INTUBACJA DOTCHAWICZA PRZEZ NOS U INTUBACJA DOTCHAWICZA NA INTUBACJA DOTCHAWICZA TECHNIK KONIKOTOMIA TRACHEOTOMIA WYMIANA RURKI DOTCHAWICZEJ I TRACHEOSTOMIJNEJ W STANACH OSTRYCH R MECHANICZNE WSPOMAGANIE LUB KONTROLA ODDECHU TERAPIA RESPIRATOROWA PUNKCJA ODBARCZAJ DRENA OSTRA TLENOTERAPIA HIPERBARYCZNA (HBO2) W OPARZENIU WZIEWNYM FARMAKOTERAPIA OSTRYCH NIEWYDOLNO WYKONANIE I INTERPRETACJA ELEKTROKARDIOGRAMU MASA SERCA KARDIOWERSJA ELEKTRYCZNA SERCA DEFIBRYLACJA ELEKTRYCZNA SERCA ELEKTROSTYMULACJA ZEWN CZASOWA ELEKTROSTYMULACJA PUNKCJA ODBARCZAJ PERIKARDIOCENTEZA TORAKOTOMIA RESUSCYTACYJNA ODBARCZAJ OSTRA TLENOTERAPIA HIPERBARYCZNA W ZATOROWO OSTRA TLENOTERAPIA HIPERBARYCZNA W URAZIE CI FARMAKOTERAPIA OSTRYCH ZAGRO SONDOWANIE TAMPONADA KRWAWIENIA Z ESOFAGOSKOPIA DIAGNOSTYCZNA I INTERWENCYJNA P ZWIADOWCZE P ODWIEDZENIE PRZEPUKLINY BRZUSZNEJ REKTOSKOPIA I SIGMOIDOSKOPIA ODWIEDZENIE WYPADNI USUNI USUNIECIE CIA FARMAKOTERAPIA OSTRYCH ZABURZE PODSTAWOWE BADANIE NEUROLOGICZNE NAK RDZENIOWEGO ODBARCZENIE OKO ZA FARMAKOTERAPIA OSTRYCH ZAGRO CEWNIKOWANIE P CYSTOTOMIA NAD ZABIEGI ODBARCZENIA FIMOZY I PARAFIMOZY LECZENIE ZAPOBIEGAWCZE OSTREJ NIEWYDOLNO HEMOFILTRACJA CI OSTRA HEMODIALIZA POZAUSTROJOWA OSTRA DIALIZA OTRZEWNOWA ODEBRANIE PORODU NAG TAMOWANIE KRWAWIENIA POPORODOWEGO PO 4 Medycyny Ratunkowej, Luty 2005 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej, Luty

4 RESUSCYTACJA NOWORODKA TAMOWANIE NAG USUNI PODSTAWOWE BADANIA OKULISTYCZNE P USUNI OPATRUNEK OCHRONNY OKA PODSTAWOWE BADANIA LARYNGOLOGICZNE KRTANI, UCHA, NOSA CZYSZCZENIE ZEWN USUNI TAMPONADA JAMY NOSOWEJ KOREKCJA Z USUNI BRONCHOSKOPIA INTERWENCYJNA (USUNI TCHAWICY) NAK POWIERZCHNIOWE CEWNIKOWANIE CEWNIKOWANIE INFUZJI CEWNIKOWANIE CEWNIKOWANIE CEWNIKOWANIE ZAK CEWNIKOWANIE T WYKONANIE PRZETOKI T PUNKCJA I CEWNIKOWANIE T STOSOWANIE TECHNIK SZYBKIEGO PRZETACZANIA KRWI STOSOWANIE INFUZJI OGRZEWANYCH BILANSOWANIE TERAPII, GOSPODARKI P BADANIE LEKARSKIE CHOREGO Z URAZEM PODTRZYMANIE FUNKCJI PODTRZYMANIE FUNKCJI PIERSIOWEJ PODTRZYMANIE FUNKCJI BRZUSZNEJ PODTRZYMANIE FUNKCJI LUB WI BADANIE NEUROLOGICZNE CHOREGO Z URAZEM PROFILAKTYKA P. T PROFILAKTYKA ANTYBIOTYKOWA CHOREGO Z URAZEM LECZENIE PRZECIWOBRZ PROCEDURY DEKOMPRESYJNE W NADCI UNIERUCHOMIENIE KR UNIERUCHOMIENIE KR UNIERUCHOMIENIE KR L UNIERUCHOMIENIE Z UNIERUCHOMIENIE Z UNIERUCHOMIENIE Z ZA ZAOPATRZENIE RANY OKO INNEJ CZ ZAOPATRZENIE RANY KO REPOZYCJA ZWICHNI REPOZYCJA ZWICHNI REPOZYCJA ZWICHNI REPOZYCJA ZWICHNI REPOZYCJA ZWICHNI REPOZYCJA ZWICHNI REPOZYCJA ZWICHNI TLENOTERAPIA HIPERBARYCZNA W WYBRANYCH ZESPO OKO ZAOPATRZENIE RANY POWIERZCHOWNEJ ZAOPATRZENIE RANY POSTRZA ZATAMOWANIE I ZAOPATRZENIE KRWAWIENIA ZEWN USUNI NACI WST ESCHAROTOMIA - FASCIOTOMIA TLENOTERAPIA HIPERBARYCZNA (HBO2) RAN OPARZENIOWYCH TLENOTERAPIA HIPERBARYCZNA (HBO2) RANY ISCHEMICZNEJ DEKONTAMINACJA WEWN POKARMOWEGO DEKONTAMINACJA I NEUTRALIZACJA TOKSYNY W DROGACH ODDECHOWYCH DEKONTAMINACJA ZEWN DETOKSYKACJA W ZATRUCIACH TERAPIA RESPIRATOROWA W ZATRUCIACH GAZAMI I DYMAMI TLENOTERAPIA HIPERBARYCZNA W ZATRUCIACH GAZAMI I DYMAMI OSTRA HEMODIALIZA DETOKSYKACYJNA OSTRA HEMOFILTRACJA DETOKSYKACYJNA OSTRA HEMOPERFUZJA DETOKSYKACYJNA ZNIECZULENIE POWIERZCHNIOWE ZNIECZULENIE NASI ZNIECZULENIE PRZEWODOWE ODCINKOWE ZNIECZULENIE DO ZNIECZULENIE OGÓLNE TERAPIA PRZECIWBÓLOWA 6 Medycyny Ratunkowej, Luty 2005 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej, Luty

5 ANALGO-SEDACJA W NAG MONITOROWANIE O MONITOROWANIE AKCJI SERCA MONITOROWANIE CI NIEINWAZYJN MONITOROWANIE CI MONITOROWANIE CI MONITOROWANIE RZUTU SERCA MONITOROWANIE WYMIANY GAZOWEJ W P KAPNOGRAFICZN MONITOROWANIE PULSOKSYMETRYCZNE MONITOROWANIE TEMPERATURY CENTRALNEJ MONITOROWANIE TEMPERATURY POWIERZCHOWNEJ MONITOROWANIE DIUREZY GODZINOWEJ BADANIE ELEKTROKARDIOGRAFICZNE PRZY PRZY PRZY PRZY PRZY PRZY ULTRASONOGRAFIA PRZY ULTRASONOGRAFIA PRZY ULTRASONOGRAFIA PRZY ULTRASONOGRAFIA PRZY BADANIE ENDOSKOPOWE: - TCHAWICY I DRZEWA OSKRZELOWEGO, - PRZE BADANIA LABORATORYJNE - OZNACZANIE MORFOLOGII KRWI BADANIA LABORATORYJNE - OZNACZANIE PRÓBY KRZY BADANIA LABORATORYJNE - OZNACZANIE RÓWNOWAGI KWASOWO- ZASADOWEJ BADANIA LABORATORYJNE - OZNACZANIE OSMOLALNO BADANIA LABORATORYJNE - WYKONANIE BADANIA ELEKTROLITOWEGO SUROWICY BADANIA LABORATORYJNE - OZNACZANIE POZIOMU CUKRU W SUROWICY BADANIA LABORATORYJNE - OZNACZANIE WYBRANYCH ENZYMÓW SPECYFICZNYCH DLA USZKODZE BADANIE P WYBRANE BADANIA TOKSYKOLOGICZNE P STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY RATUNKOWEJ W SPRAWIE FINANSOWANIA SZPITALNYCH ODDZIA ÓW RATUNKOWYCH Wroc³aw, Luty 2005 Lekarz Personel piel Sekretarka medyczna Personel podstawowy (sanitariusz, noszowy, ) I kategoria II kategoria III kategoria Medycyny Ratunkowej, Luty 2005 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej, Luty

6 STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY RATUNKOWEJ W SPRAWIE NAUCZANIA PRZEDDYPLOMOWEGO I PODYPLOMOWYCH STA Y CZ STKOWYCH DLA LEKARZY I LEKARZY STOMATOLOGÓW Z ZAKRESU MEDYCYNY RATUNKOWEJ Wroc³aw, Luty 2005 STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY RATUNKOWEJ W SPRAWIE ZAKRESÓW BADAWCZYCH MEDYCYNY RATUNKOWEJ W KRAJOWYM PROGRAMIE RAMOWYM Wroc³aw, Luty Medycyny Ratunkowej, Luty 2005 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej, Luty

7 STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY RATUNKOWEJ W SPRAWIE PROGRAMU WCZESNEJ DEFIBRYLACJI AUTOMATYCZNEJ Wroc³aw, Luty 2005 STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY RATUNKOWEJ W SPRAWIE PROJEKTU USTAWY O RATOWNICTWIE MEDYCZNYM Wrocław, wersja z 1 marca 2006 r. Polskie Towarzystwo Medycyny Ratunkowej wiąże ogromne nadzieje z przyspieszeniem prac legislacyjnych i organizacyjnych podjętych przez Pana Ministra Zbigniewa Religę i Jego Zespół - prowadzących do utworzenia w Polsce nowoczesnego systemu ratownictwa medycznego. Oznacza to poważny krok w stronę utworzenia nowoczesnych struktur medycyny ratunkowej w systemie ochrony zdrowia naszego kraju. Jako członkowie Światowej Federacji Medycyny Ratunkowej, zgodnie z powszechnie przyjętymi poglądami uważamy, że stworzenie takich struktur - ukierunkowanych jednoznacznie na ratowanie ludzkiego zdrowia lub życia w stanach nagłych zagrożeń - ma fundamentalne znaczenie humanitarne, społeczne i polityczne. Jest to priorytetowy obowiązek państwa i podstawowe prawo jego obywateli. Rząd Rzeczpospolitej Polskiej powinien się z tego obowiązku wywiązać również wobec obywateli Unii Europejskiej, dla których staliśmy się już równoprawnym partnerem z szeroko otwartymi granicami. Wyhamowanie procesów tworzenia nowoczesnego systemu organizacyjnego medycyny ratunkowej, jakiego doświadczaliśmy za rządów poprzedniej kadencji, przyniosło wysokie i trudne do oszacowania szkody społeczne z tytułu utrzymującej się w Polsce nadumieralności z przyczyn nagłych oraz szkody finansowe systemu ochrony zdrowia z tytułu niedostatków legislacji i niedostatecznego nadzoru jakości funkcjonowania ratownictwa medycznego oraz jego kosztów. Dlatego też uważamy, że ministerialne prace z tego zakresu i zapowiedź przyspieszenia realizacji programu Zintegrowane Ratownictwo Medyczne mają w chwili obecnej znaczenie fundamentalne dla stanu ochrony zdrowia naszych obywateli oraz poziomu bezpieczeństwa publicznego. Spodziewamy się, że podjęte przez Ministra Zdrowia prace w tym zakresie zapewnią w szybkim czasie: 1. Dopełnienie kształtu organizacyjnego systemu przez: uzupełnienie sieci szpitalnych oddziałów ratunkowych (do co najmniej 1/ tys. mieszkańców) jako podstawowej składowej systemu ratownictwa medycznego, uzupełnienie i poprawę jakości międzyszpitalnej floty zespołów ratownictwa medycznego (ambulansów kołowych i ambulansów z powietrza), utworzenie sieci łączności ratunkowej, pod postacią Centrów Powiadamiania Ratunkowego. W tej grupie zadań oczekiwana ustawa powinna zwiększyć motywację organów założycielskich zakładów opieki zdrowotnej, będących dotychczas głównymi organizatorami sytemu. Ustawa powinna uznać i usankcjonować dotychczasowy dorobek organizatorów systemu i jego obecnego kształtu, który zawdzięczamy organizatorom z poziomu Ministra Zdrowia, Urzędów Wojewódzkich, Urzędów Marszałkowskich, Prezydentów Miast, Starostów oraz pracom legislatorów ministerialnych, parlamentarnych i prezydenckich. W zakresie tworzenia szpitalnej sieci ratunkowej, niezwykle ważne znaczenie ma zwiększenie ilości referencyjnych szpitalnych oddziałów ratunkowych w szpitalach klinicznych akademii medycznych i wieloprofilowych szpitalach regionalnych. Jest to również bezwzględnie ważne dla potrzeb kształcenia kadr specjalistycznych w zakresie medycyny ratunkowej. 12 Medycyny Ratunkowej, Luty 2005 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej Grudzień

8 2. Przyspieszenie kształcenia kadr specjalistycznych grup pracowników ochrony zdrowia do wykonywania zadań zgodnie z potrzebami ratownictwa medycznego. Oznacza to przygotowanie w możliwie najkrótszym czasie około 3 tysięcy lekarzy specjalistów medycyny ratunkowej do pracy w: zespołach ratownictwa medycznego, sieci szpitalnych oddziałów ratunkowych, stanowiskach dyspozytorskich ratownictwa medycznego, referencyjnych oddziałach i klinikach medycyny ratunkowej, katedrach i zakładach medycyny ratunkowej w akademiach medycznych. W chwili obecnej w Polsce mamy 444 lekarzy specjalistów medycyny ratunkowej, a kolejnych 450 jest w trakcie tej specjalizacji. Poważnym problemem na drodze szybkiego zwiększenia liczby tych specjalistów jest trudny dostęp do rozpoczęcia specjalizacji przez młodych lekarzy głównie z powodu skomplikowanej procedury kwalifikacyjnej oraz szczupłości miejsc rezydenckich w oddziałach medycyny ratunkowej. W związku z pilnymi potrzebami zwiększenia kadr lekarskich dla systemu niezbędne jest wznowienie tzw. krótkiej ścieżki specjalizacyjnej dla ok. 200 lekarzy specjalistów dyscyplin pokrewnych, zakwalifikowanych do jej toku jeszcze w roku 2003, a zablokowanej późniejszą decyzją ministra zdrowia. Powyższe zadania wymagają również poprawy bazy nauczającej i jakości bazy klinicznej dla medycyny ratunkowej w akademiach medycznych. Uczelnie medyczne do swoich zadań edukacyjnych wykonywanych na rzecz wszystkich grup specjalistów przewidzianych w strukturach medycyny ratunkowej (lekarzy, pielęgniarek ratunkowych, licencjonowanych ratowników medycznych) nie otrzymały dotychczas wystarczającego wsparcia do realizacji tych zadań. W odniesieniu do pielęgniarek - oczekujemy ułatwienia i przyspieszenia specjalizacji w pielęgniarstwie ratunkowym dla rosnącej liczby chętnych pielęgniarek i pielęgniarzy, niezbędnych do obsadzenia stanowisk we wszystkich jednostkach systemu.. W odniesieniu do licencjonowanych ratowników medycznych - oczekujemy podniesienia jakości ich kształcenia i ujednolicenia programów nauczania w poszczególnych akademiach medycznych. Jednocześnie uważamy za konieczne umożliwienie podnoszenia kwalifikacji ratowników medycznych kształconych w trybie klas policealnych tak, aby mogli być dopuszczani (po spełnieniu warunków) do egzaminu licencjackiego. Oznaczać to powinno również szybkie wycofywanie się z dawnego typu kształcenia ratowników medycznych w szkołach i klasach policealnych. 5. Stworzenie jednoznacznych, kompatybilnych z ustawodawstwem krajowym i międzynarodowym - prawnych podstaw funkcjonowania systemu ratownictwa medycznego. Oczekiwana ustawa powinna w tym zakresie: nadać nakreślonym powyżej zadaniom państwa, możliwości realizacyjne dla poszczególnych szczebli organów władzy państwowej i samorządowej, zagwarantować racjonalizację łożonych na system środków, zapewnić finansowanie tworzonego systemu dla wszystkich jego jednostek organizacyjnych, zagwarantować wysoką jakość i stały nadzór merytoryczny nad funkcjonowaniem ratownictwa medycznego. Ustawodawca powinien również dokonać jasnego podziału zadań pomiędzy szpitalnymi oddziałami ratunkowymi i zespołami ratownictwa medycznego a podstawową opieka zdrowotną, w tym szczególnie w zakresie zapewnienia opieki całodobowej przez POZ. 3. Systemowe wprowadzanie w naszym kraju nauczania pierwszej pomocy na poziomie szkolnictwa podstawowego i średniego. Oznaczać to powinno nauczanie pierwszej pomocy w zakresie podstawowym na poziomie szkół podstawowych i średnich oraz nauczanie pierwszej pomocy na poziomie rozszerzonym dla wybranych grup obywateli jak np.: policji, straży granicznej, straży miejskich, pracowników instytucji publicznych, kierowców itp. zgodnie z założeniami międzynarodowymi opracowanymi w programach edukacyjnych przedstawionych przez Polskie Towarzystwo Medycyny Ratunkowej. 4. Podjęcie akredytowanego kształcenia w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy, które powinno mieć charakter doskonalenia zawodowego dla wszystkich służb wykonujących zawodowo zadania ratownicze, jak: straż pożarna, zakładowe zespoły ratownictwa specjalistycznego, grupy ratownicze Czerwonego Krzyża oraz inne specjalistyczne organizacje ratownicze. Kształcenie to powinno spełniać programowe wymagania międzynarodowe i wynosić co najmniej 140 godzin dydaktycznych + 40 godzin praktyki szpitalnej (programy te dla warunków polskich określiło Polskie Towarzystwo Medycy Ratunkowej). 14 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej Grudzień

9 STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY RATUNKOWEJ W SPRAWIE NAUCZANIA MEDYCYNY RATUNKOWEJ Załącznik nr 1 Program nauczania Medycyny Ratunkowej dla studentów Akademii Medycznych w oparciu o Syllabus Medyczny do Egzaminu Państwowego Warszawa, grudzień 2006 Polskie Towarzystwo Medycyny Ratunkowej uważa, że należy zwiększyć rangę nauczania medycyny ratunkowej jako podstawowej dyscypliny medycznej. W nauczaniu akademickim, w kształceniu lekarzy i lekarzy dentystów ma to być nauczanie przedmiotu medycyna ratunkowa przez jednoimienne Katedry lub Zakłady Medycyny Ratunkowej w akademiach i uniwersytetach medycznych. Minimum programowe powinno być realizowane w wymiarze co najmniej 100 godzin na V lub VI roku wydziałów lekarskich i lekarsko - stomatologicznych. Nauczanie medycyny ratunkowej powinno kończyć się egzaminem dyplomowym. (Załącznik nr 1) W zadaniach dydaktycznych Katedr i Zakładów Medycyny Ratunkowej leży również nauczanie przedmiotu rozszerzona pierwsza pomoc. Przedmiot ten powinien być nauczany w wymiarze co najmniej 30 godzin dydaktycznych, zgodnie z zaleceniami Medycyny Ratunkowej (1) na pierwszych latach wydziałów lekarskich i lekarsko-stomatologicznych, a także na innych wydziałach, kierunkach i specjalnościach uczelni medycznych. 1. J. Jakubaszko Nauczanie pierwszej pomocy zalecenia metodyczne Biblioteka Medycyny Ratunkowej, Zeszyt 2, Wrocław 2004 r. BLOK I II III Temat Resuscytacja krążeniowo-oddechowa Ilość godzin dydakt. Podstawy resuscytacji krążeniowo-oddechowej 4 Zaawansowana resuscytacja krążeniowo-oddechowa 4 Zaawansowana resuscytacja krążeniowo-oddechowa u dzieci 2 Nagłe zagrożenia pochodzenia wewnętrznego Nagłe zagrożenia sercowo-naczyniowe 2 Ostre zagrożenia oddechowe 2 Ostre schorzenia neurologiczne Ostre schorzenia psychiczne Ostre zagrożenia: żołądkowo-jelitowe nefrologiczne infekcyjne metaboliczne endokrynne alergiczne Zagrożenia wynikające z patologii w położnictwie 2 Wstępna terapia ostrych zatruć 4 Patofizjologia, diagnostyka i leczenie wstrząsu 2 Postępowanie ratunkowe w stanach zagrożenia u dzieci 4 Postępowanie w ostrych chorobach skóry 1 Postępowanie w ostrych schorzeniach okulistycznych 1 Postępowanie w ostrych schorzeniach laryngologicznych 1 Postępowanie w ostrych stanach hematologicznych 1 Nagłe zagrożenia okołourazowe Mnogie obrażenia ciała: Priorytety postępowania we wstępnej fazie Ocena wstępna i wtórna Strategia leczenia w oddziale ratunkowym Urazy klatki piersiowej Urazy jamy brzusznej Urazy czaszkowo-mózgowe Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej Grudzień

10 IV V VI Zasady leczenia ran; rany postrzałowe, zmiażdżenia rany kąsane, itp. 2 Postępowania w obrażeniach u dzieci 2 Postępowanie w obrażeniach narządu ruchu 2 Nagłe zagrożenia środowiskowe Porażenie prądem elektrycznym i piorunem Choroba wysokościowa Podtopienia Wypadek nurkowy Uraz termiczny Hipotermia, odmrożenia Hipertermia, oparzenia Techniki diagnostyczne i procedury kliniczne w medycynie ratunkowej Diagnostyka obrazowa ( Rtg, TK, USG, Endoskopia) 4 Nowe technologie w medycynie ratunkowej; Tlenoterapia hiperbaryczna Ostra terapia nerkozastępcza Hipotermia kontrolowana, itp Medycyna katastrof Organizacja i postępowanie medyczne w zdarzeniach masowych i katastrofach TRIAGE segregacja medyczna Regionalne plany zabezpieczenia katastrofy Psychologia akcji ratunkowej Pomoc humanitarna Stres zawodowy a zdrowie psychiczne Skażenia chemiczne i radioaktywne Bioterroryzm RAZEM 80 VII. Bloki wykładowe 10 x 2 20 OGÓŁEM STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY RATUNKOWEJ W SPRAWIE SPECJALIZACJI LEKARSKIEJ W MEDYCYNIE RATUNKOWEJ Warszawa, grudzień 2006 Polskie Towarzystwo Medycyny Ratunkowej uważa, że w okresie wprowadzania w życie ustawy o państwowym ratownictwie medycznym oraz budowania nowoczesnych struktur medycyny ratunkowej w polskim systemie ochrony zdrowia należy zintensyfikować specjalizowanie lekarzy w tej dyscyplinie medycznej. Powyższe zadania wymagają: zwiększenia i poprawy akademickiej bazy klinicznej medycyny ratunkowej do prowadzenia kształceń podyplomowych; ułatwienia dostępu do specjalizacji lekarzom specjalistom dyscypliny pokrewnej poprzez uproszczenie postępowania kwalifikacyjnego; wzrostu ilości miejsc specjalizacyjnych poprzez zwiększenie liczby szpitalnych oddziałów ratunkowych akredytowanych do kształceń podyplomowych; zwiększenia na okres przejściowy - do 5 - liczby lekarzy specjalizujących się w medycynie ratunkowej przypadających na jednego kierownika specjalizacji; urealnienia programu specjalizacji poprzez wyłączenie z listy obowiązkowych kursów: Nagłe zagrożenia zdrowia lub życia w chorobach onkologicznych i Nagłe zagrożenia pochodzenia środowiskowego - z umieszczeniem ich treści w pozostałych kursach obowiązkowych; skrócenie o 1/4 staży specjalizacyjnych oraz zmniejszenie o 1/3 wymaganej liczby wykonanych zabiegów i procedur medycznych. 18 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej Grudzień

11 Stanowisko w sprawie stanu nauczania akademickiego medycyny ratunkowej lekarzy i lekarzy dentystów Wrocław, grudzień 2008 Ocena nauczania akademickiego studentów kierunku lekarskiego i lekarsko dentystycznego w zakresie przedmiotów medycyna ratunkowa i pierwsza pomoc Pomimo jednoznacznego zdefiniowania medycyny ratunkowej jako samodzielnej dyscypliny klinicznej oraz określenia wymiaru i zakresu nauczania przedmiotu medycyna ratunkowa wyrażonego w opracowaniach międzynarodowych oraz w stanowisku PTMR w roku 2006 właściwa jakość i zakres tego nauczania nie są przestrzegane w wielu uczelniach medycznych. Bezpośrednim skutkiem tego stanu jest niewystarczający poziom wiedzy i umiejętności praktycznych z zakresu medycyny ratunkowej wśród polskich lekarzy i lekarzy stomatologów opuszczających uczelnie medyczne. Również nauczanie pierwszej pomocy realizowane na kierunkach lekarskim i lekarsko dentystycznym nie wszędzie spełnia wymagania określone przez Polskie Towarzystwo Medycyny Ratunkowej. Sytuacja ta może oznaczać, że w niedługiej przyszłości dyplom polskiego lekarza będzie kwestionowany przez kraje Wspólnoty Europejskiej. Przyczynami opisanego stanu są: 1. Wadliwy kształt organizacyjny jednostek nauczających medycynę ratunkową w niektórych uczelniach, wynikający z zaszłości organizacyjnych z początku lat dziewięćdziesiątych. 2. Wadliwe, nieuporządkowane, niejednolite treści programowe nauczania przedmiotu medycyna ratunkowa w poszczególnych uczelniach medycznych. 3. Brak właściwej bazy akademickiej w większości szpitali klinicznych. Jedynie 3 uczelnie medyczne dysponują jednoimienną kliniką lub oddziałem klinicznym medycyny ratunkowej (Gdańsk, Bydgoszcz, Białystok). W nielicznych uczelniach kliniki takie dopiero powstają (Wrocław i Warszawa). W pozostałych uczelniach zajęcia z medycyny ratunkowej realizowane są w wymiarze szczątkowym na różnego kalibru i jakości bazie obcej. 4. Brak wysokospecjalistycznej bazy dydaktycznej do nauczania symulacyjnego w zakresie medycyny ratunkowej. Żadna uczelnia medyczna nie dysponuje wystarczająco rozwiniętym zapleczem dydaktycznym w postaci pracowni ćwiczeń symulacyjnych (fantomy symulacyjne) do seminariów, ćwiczeń praktycznych i egzaminów praktycznych dla studentów kierunków lekarskich i lekarsko dentystycznych. 4. Należy ujednolić minimum programowe dla przedmiotu medycyna ratunkowa w wymiarze 120 godz. dydaktycznych (dla V roku kierunku lekarskiego) oraz minimum programowego dla przedmiotu pierwsza pomoc w wymiarze 30 godz. dydaktycznych dla I roku kierunku lekarskiego i lekarsko dentystycznego. 5. Należy wprowadzić egzamin końcowy z przedmiotu medycyna ratunkowa dla studentów kierunku lekarskiego. 6. Należy wprowadzić obowiązkowy staż podyplomowy dla lekarzy i lekarzy dentystów z zakresu medycyny ratunkowej. W ramach stażu podyplomowego absolwent kierunku lekarskiego i lekarsko dentystycznego powinien odbyć co najmniej 4 tygodniowy staż w szpitalnym oddziale ratunkowym, akredytowanym do kształceń podyplomowych. Staż ten powinien służyć powtórzeniu i ugruntowaniu umiejętności praktycznych, jakie każdy lekarz z prawem wykonywania zawodu musi umieć wykonać. Obejmować one powinny szeroko rozumiane medyczne czynności ratunkowe a wśród nich tak istotne jak: zaawansowana resuscytacja krążeniowo-oddechowo, resuscytacja okołourazowa, opatrywanie ran, tamowanie krwawień, resuscytacja płynowa itp. Program stażu i jego zaliczenie powinny przebiegać pod nadzorem klinicystów medycyny ratunkowej szpitala, w którym lekarz odbywa staż. Prof. dr hab. Juliusz Jakubaszko Prezes Medycyny Ratunkowej Wnioskowane kroki naprawcze: 1. Należy w trybie pilnym uporządkować stan organizacyjny jednostek medycyny ratunkowej w poszczególnych akademiach medycznych w celu utworzenia w nich jednoimiennych katedr lub zakładów medycyny ratunkowej oraz klinik medycyny ratunkowej, funkcjonujących samodzielnie na takich samych prawach jak inne jednostki organizacyjne dyscyplin klinicznych. Tylko te jednostki powinny w sposób systemowy realizować nauczanie przedmiotu medycyna ratunkowa oraz pierwsza pomoc. 2. Należy przyspieszyć i rozwinąć powstawanie akademickiej bazy klinicznej pod postacią klinik lub oddziałów klinicznych medycyny ratunkowej. Środki na ten cel powinny być przyznane poszczególnym akademiom lub uniwersytetom medycznym w trybie celowanej dotacji budżetowej. 3. Należy rozwinąć zaplecze dydaktyczno ćwiczeniowe poszczególnych uczelni medycznych poprzez utworzenie w nich pracowni symulacyjnych, przystosowanych do nauczania medycyny ratunkowej. 20 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej Grudzień

12 STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY RATUNKOWEJ W SPRAWIE USTAWY KOSZYKOWEJ I JEJ ROZPORZĄDZEŃ WYKONAWCZYCH Wrocław, 18 sierpnia 2009 r. Polskie Towarzystwo Medycyny Ratunkowej z ogromną nadzieją przyjmuje inicjatywy legislacyjne Ministra Zdrowia dotyczące ustawy koszykowej i związanych z nią rozporządzeń wykonawczych. Oczekiwanym przez Towarzystwo, bardzo ważnym rozporządzeniem wykonawczym, jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu medycyny ratunkowej. Wydanie tego rozporządzenia będzie krokiem w stronę zaleceń Wspólnoty Europejskiej, która przyjęła Stanowisko Europejskiej Federacji Medycyny Ratunkowej w sprawie rozwoju medycyny ratunkowej w krajach Wspólnoty. Podstawową tezą tego stanowiska jest wskazanie, że priorytetem każdego kraju europejskiego w zakresie ochrony zdrowia jest zapewnienie każdej osobie w nagłym zagrożeniu zdrowotnym możliwie najszybszego o wysokim standardzie leczenia specjalistycznego w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym. Inicjatywa legislacji w tym zakresie stawia Polskę na jednej z czołowych pozycji krajów Wspólnoty. Polskie Towarzystwo Medycyny Ratunkowej uważa, że Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu medycyny ratunkowej powinno regulować: 1. listę, zakres i warunki realizowania specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym 2. listę, zakres i warunki realizacji medycznych czynności ratunkowych wykonywanych przez Zespoły Ratownictwa Medycznego w warunkach pozaszpitalnych. 3. wymagania wobec personelu realizującego zadania w zakresie medycyny ratunkowej. Świadczenia te mogą realizować: lekarze specjaliści medycyny ratunkowej, lekarze w trakcie specjalizacji z medycyny ratunkowej z odpowiednim stażem, lekarze bez specjalizacji pod nadzorem specjalistów, pielęgniarki ratunkowe ratownicy medyczni. Lista procedur świadczeń zdrowotnych charakterystycznych dla medycyny ratunkowej została przygotowana przez zespół specjalistów medycyny ratunkowej powołany kilka lat temu. Część tej listy została przyjęta przez NFZ i stanowi dziś ważny wyznacznik funkcjonowania szpitalnych oddziałów ratunkowych. Lista ta powinna być załącznikiem do Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu medycyny ratunkowej. Listę tę przyjęło też Polskie Towarzystwo Medycyny Ratunkowej. Dr med. Ewa Raniszewska Sekretarz Medycyny Ratunkowej Wykaz procedur wykonywanych w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym L.p. Nazwa czynności Kod czynności bezprzyrządowe przywracanie drożności dróg oddechowych zabieg Heimlicha wentylacja ręczna z użyciem maski oddechowej i układu inhalacyjnego tlenoterapia bierna z użyciem prostych układów podawczych tlenu toaleta dróg oddechowych laryngoskopia bezpośrednia w procedurze ratunkowej fiberolaryngoskopia bronchoskopia diagnostyczna intubacja dotchawicza przez usta intubacja dotchawicza przez nos użycie maski krtaniowej intubacja dotchawicza na ślepo intubacja dotchawicza techniką wsteczną wymiana rurki dotchawiczej i tracheostomijnej w stanach ostrych konikotomia tracheotomia ręczne wspomaganie oddechu poprzez rurkę dotchawiczą mechaniczne wspomaganie lub kontrola oddechu - terapia respiratorowa punkcja odbarczająca jamy opłucnowej drenaż jamy opłucnowej ostra tlenoterapia hiperbaryczna (HbO2) w oparzeniu wziewnym farmakoterapia ostrych niewydolności oddechowych wykonanie i interpretacja elektrokardiogramu masaż zatoki szyjnej w ostrych niemiarowościach rytmu serca kardiowersja elektryczna serca defibrylacja elektryczna serca elektrostymulacja zewnętrzna serca czasowa elektrostymulacja śródkomorowa serca punkcja odbarczająca osierdzia perikardiocenteza torakotomia resuscytacyjna odbarczająca hemofiltracja ciągła ( tętniczo-żylna, żylno-żylna) ostra tlenoterapia hiperbaryczna w zatorowości gazowej ostra tlenoterapia hiperbaryczna w urazie ciśnienowym farmakoterapia ostrych zagrożeń sercowo-naczyniowych sondowanie żołądka tamponada krwawienia z żylaków przełyku esofagoskopia diagnostyczna i interwencyjna płukanie żołądka w zatruciach zwiadowcze płukanie otrzewnej Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej Grudzień

13 41 odwiedzenie przepukliny brzusznej rektoskopia i sigmoidoskopia odwiedzenie wypadniętego odbytu usunięcie ciała obcego z odbytu usuniecie ciała obcego z przełyku farmakoterapia ostrych zaburzeń układu pokarmowego podstawowe badanie neurologiczne nakłucie lędźwiowe, pomiar ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego odbarczenie okołourazowego krwiaka śródczaszkowego założenia wyciągu szyjnego farmakoterapia ostrych zagrożeń neurologicznych cewnikowanie pęcherza moczowego cystotomia nadłonowa zabiegi odbarczenia fimozy i parafimozy leczenie zapobiegawcze ostrej niewydolności nerek (onn) hemofiltracja ciągła ostra hemodializa pozaustrojowa ostra dializa otrzewnowa odebranie porodu nagłego tamowanie krwawienia poporodowego pośmiertne cięcie cesarskie resuscytacja noworodka tamowanie nagłego krwawienia z dróg rodnych usunięcie ciała obcego z pochwy podstawowe badania okulistyczne płukanie oka w urazie chemicznym usunięcia ciała obcego z oka opatrunek ochronny oka podstawowe badania laryngologiczne krtani, ucha, nosa czyszczenie zewnętrznego kanału słuchowego usunięcie ciała obcego z ucha tamponada jamy nosowej korekcja złamania przegrody nosowej usunięcie ciała obcego z nosa bronchoskopia interwencyjna (usunięcie ciała obcego z tchawicy) nakłucie i zakładanie linii infuzji dożylnej przez żyły powierzchniowe cewnikowanie żyły podobojczykowej - zakładanie linii infuzji cewnikowanie żyły szyjnej wewnętrznej - zakładanie linii infuzji cewnikowanie żyły bezimiennej - zakładanie linii infuzji cewnikowanie żyły udowej - zakładanie linii infuzji cewnikowanie żyły pępowinowej - zakładanie linii infuzji zakładanie linii infuzji dożylnej techniką venesekcji cewnikowanie tętnicy płucnej wykonanie przetoki tętniczo-żylnej do celów dializoterapii punkcja i cewnikowanie tętnicy stosowanie technik szybkiego przetaczania krwi stosowanie infuzji ogrzewanych bilansowanie terapii, gospodarki płynowej i elektrolitowej badanie lekarskie chorego z urazem podtrzymanie funkcji życiowych chorego z urazem głowy podtrzymanie funkcji życiowych chorego z urazem klatki piersiowej podtrzymanie funkcji życiowych chorego z urazem jamy brzusznej podtrzymanie funkcji życiowych chorego z urazem dwóch lub więcej 93 układów życiowo ważnych badanie neurologiczne chorego z urazem profilaktyka p. tężcowa chorego z urazem profilaktyka antybiotykowa chorego z urazem leczenie przeciwobrzękowe mózgu procedury dekompresyjne w nadciśnieniu śródczaszkowym unieruchomienie kręgosłupa szyjnego unieruchomienie kręgosłupa szyjnego i piersiowego unieruchomienie kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego unieruchomienie złamania kończyny górnej unieruchomienie złamania obojczyka unieruchomienie złamania kończyny dolnej założenie wyciągu kończyny dolnej zaopatrzenie rany okołoamputacyjnej - palca, - kończyny, - innej części 106 ciała zaopatrzenie rany kończyny z uszkodzeniem ścięgien repozycja zwichnięcia stawu barkowego repozycja zwichnięcia stawu łokciowego repozycja zwichnięcia stawów dłoni repozycja zwichnięcia stawu biodrowego repozycja zwichnięcia stawu kolanowego repozycja zwichnięcia stawu skokowego repozycja zwichnięcia stawów stopy tlenoterapia hiperbaryczna w wybranych zespołach okołourazowych zaopatrzenie rany powierzchownej zaopatrzenie rany postrzałowej zatamowanie i zaopatrzenie krwawienia zewnętrznego usunięcie ciała obcego z tkanek miękkich nacięcie i zaopatrzenie ropnia podskórnego i tkanki miękkiej wstępne leczenie rany oparzeniowej escharotomia - fasciotomia tlenoterapia hiperbaryczna (HbO2) ran oparzeniowych tlenoterapia hiperbaryczna (HbO2) rany ischemicznej dekontaminacja wewnętrzna i eliminacja toksyny z przewodu pokarmowego dekontaminacja i neutralizacja toksyny w drogach oddechowych dekontaminacja zewnętrzna w skażeniach detoksykacja w zatruciach terapia respiratorowa w zatruciach gazami i dymami tlenoterapia hiperbaryczna w zatruciach gazami i dymami ostra hemodializa detoksykacyjna Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej Grudzień

14 132 ostra hemofiltracja detoksykacyjna ostra hemoperfuzja detoksykacyjna znieczulenie powierzchniowe znieczulenie nasiękowe znieczulenie przewodowe odcinkowe znieczulenie dożylne znieczulenie ogólne terapia przeciwbólowa analgo-sedacja w nagłym zagrożeniu monitorowanie ośrodkowego ciśnienia żylnego monitorowanie akcji serca monitorowanie ciśnienia tętniczego krwi metodą nieinwazyjną monitorowanie ciśnienia tętniczego metodą inwazyjną monitorowanie ciśnienia w tętnicy płucnej monitorowanie rzutu serca monitorowanie wymiany gazowej w płucach metodą kapnograficzną monitorowanie pulsoksymetryczne monitorowanie temperatury centralnej monitorowanie temperatury powierzchownej monitorowanie diurezy godzinowej badanie elektrokardiograficzne przyłóżkowe badanie radiologiczne głowy przyłóżkowe badanie radiologiczne kręgosłupa szyjnego przyłóżkowe badanie radiologiczne klatki piersiowej przyłóżkowe badanie radiologiczne jamy brzusznej przyłóżkowe badanie radiologiczne miednicy przyłóżkowe badanie radiologiczne kończyn ultrasonografia przyłóżkowa klatki piersiowej ultrasonografia przyłóżkowa brzucha ultrasonografia przyłóżkowa miednicy ultrasonografia przyłóżkowa okołourazowa badanie endoskopowe: - tchawicy i drzewa oskrzelowego, - przełyku i 163 żołądka, odbytu badania laboratoryjne - oznaczanie morfologii krwi badania laboratoryjne - oznaczanie próby krzyżowej badania laboratoryjne - oznaczanie równowagi kwasowo-zasadowej badania laboratoryjne - oznaczanie osmolalności krwi badania laboratoryjne - wykonanie badania elektrolitowego surowicy badania laboratoryjne - oznaczanie poziomu cukru w surowicy badania laboratoryjne - oznaczanie wybranych enzymów specyficznych 170 dla uszkodzeń narządowych badanie płynu mózgowo-rdzeniowego wybrane badania toksykologiczne płynów ustrojowych ostra tlenoterapia hiperbaryczna w zatorowości gazowej 174 ostra tlenoterapia hiperbaryczna w zespole zmiażdżenia 175 ostra tlenoterapia hiperbaryczna w urazie ciśnieniowym 176 nakłucie jamy otrzewnej 177 zwiadowcze płukanie jamy otrzewnej 178 pomiar i monitorowanie ciśnienia śródczaszkowego 179 monitorowanie ciśnienia w przestrzeni podpowięziowej segregacja medyczna poszkodowanych w zdarzeniach masowych, katastrofy 180 (Triage) segregacja medyczna chorych w szpitalnym oddziale ratunkowym 181 (Triage śródszpitalny) 26 Medycyny Ratunkowej Grudzień 2009 Medycyny Ratunkowej Grudzień

15