Przedmiotowy System Oceniania (PSO) ucznia z fizyki.

Transkrypt

1 dr inż. Romuald Kędzierski Przedmiotowy System Oceniania (PSO) ucznia z fizyki I. Przedmiotowy System Oceniania w szkolnym systemie prawnym. II. Ogólne zasady ustalania ocen. III. Ocenianie bieżące. IV. Oceny semestralne i roczne. V. Zasady poprawiania ocen. VI. Podręcznik i zeszyt. VII. Wskazówki dla uczniów. I. Przedmiotowy System Oceniania w szkolnym systemie prawnym. 1. Przedmiotowy System Oceniania (PSO) stanowi załącznik do Statutu Szkoły. 2. Opracowany i zaktualizowany został na podstawie: a) Rozporządzenia MEN w sprawie oceniania i klasyfikowania uczniów, b) Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania (WSO) ucznia, c) Podstawy Programowej z fizyki oraz fizyki i astronomii, d) Standardów i wymagań egzaminacyjnych z fizyki i astronomii. 3. PSO określa zasady ustalania i warunki uzyskania zarówno bieżących ocen cząstkowych, jak i ocen semestralnych i rocznych. 4. PSO obowiązuje w jednakowym stopniu: a) wszystkich nauczycieli fizyki I LO w Lesznie, b) wszystkich uczniów I LO w Lesznie. 5. Oceny osiągnięć każdego ucznia ustalane są indywidualnie. II. Ogólne zasady ustalania ocen. Celem sprawdzania, analizowania i oceniania osiągnięć uczniów jest: bieżące obserwowanie postępów, uzupełnianie braków w wiadomościach i umiejętnościach uczniów umożliwiające korygowanie organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczyciela, organizacji samodzielnej pracy uczniów oraz pracy korekcyjno-wyrównawczej i kompensacyjnej szkoły, pogodzenie rozwoju umysłowego, uzdolnień i zainteresowań uczniów, uświadamianie uczniom braków w ich wiedzy, wdrażanie do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny, Przedmiotowy system oceniania z fizyki w I LO Strona 1

2 okresowe (roczne) podsumowanie wiadomości i umiejętności oraz określenie stopnia opanowania przez uczniów materiału programowego przewidzianego na dany okres (rok szkolny). (Na podstawie rozporządzenia MEN) Kontroli i ocenie powinno podlegać wszystko, co jest przedmiotem stawianych uczniom celów poznawczych i kształcących. Obejmują one trzy kategorie czynności: znajomość i rozumienie zjawisk, pojęć, praw, zasad, teorii i przyrządów, umiejętność stosowania wiedzy w sytuacjach typowych, tj. wykorzystywania wiadomości według podanych uprzednio procedur w sytuacjach, które wystąpiły na lekcjach, umiejętności stosowania wiedzy w sytuacjach nietypowych, tj. umiejętność samodzielnego stosowania wiedzy w nowych sytuacjach- rozpoznawaniu sytuacji problemowej i wykorzystywania odpowiednich praw i zasad do rozwiązania problemu. Skala ocen i wymagania, które muszą być spełnione: Ocena niedostateczna: Uczeń spełnił mniej niż 50% wymagań podstawowych. Uczeń nie opanował wiadomości i umiejętności określonych podstawą programową nauczania fizyki w danej klasie, a braki w wiadomościach uniemożliwiają mu dalsze zdobywanie wiedzy z fizyki. Nie jest w stanie rozwiązać zadań o niewielkim stopniu trudności. Nie wykazuje chęci zdobycia wiedzy. Ocena dopuszczająca: Uczeń spełnił 50% wymagań podstawowych. Uczeń ma braki w opanowaniu treści zawartych w podstawie programowej, ale nie przekreśla to możliwości uzyskania przez niego podstawowej wiedzy z fizyki w ciągu dalszej nauki. Uczeń rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności. Wykazuje chęć zdobywania wiedzy. Ocena dostateczna: Uczeń spełnił 75% wymagań podstawowych. Uczeń opanował wiadomości i umiejętności określone w wymaganiach podstawowych. Rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu trudności. Ocena dobra: Uczeń spełnił 75% wymagań podstawowych oraz 50% wymagań ponadpodstawowych (rozszerzających). Uczeń w pełni opanował wiadomości i umiejętności określone w poziomie podstawowym, częściowo spełnia wymagania ponadpodstawowe, czyli w dużej mierze zna materiał określony Przedmiotowy system oceniania z fizyki w I LO Strona 2

3 programem nauczania. Poprawnie stosuje wiadomości, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne. Ocena bardzo dobra: Uczeń spełnił 75% wymagań podstawowych oraz 75% wymagań ponadpodstawowych (rozszerzających). Uczeń opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania fizyki w danej klasie. Sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne. Stosuje posiadaną wiedzę w nowych sytuacjach. Ocena celująca: Uczeń spełnił wszystkie wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz rozwiązał wskazane zadania wykraczające poza treści programowe. Uczeń posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania. Samodzielnie rozwija własne uzdolnienia. Sprawnie posługuje się posiadaną wiedzą w rozwiązywaniu problemów. Proponuje rozwiązania nietypowe. Osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach. 1. Kartkówka III. Ocenianie bieżące. Obejmuje materiał z trzech ostatnich lekcji i może sprawdzać podstawowe umiejętności matematyczne potrzebne w fizyce. Nie musi być zapowiedziana; czas trwania minut. Możliwe formy kartkówki: a. 1 pytanie teoretyczne i 1 2 zadania rachunkowe (łatwiejsze i trudniejsze); do rozwiązania można wybrać maksymalnie dwa z trzech podanych zagadnień. Zdobyte punkty przelicza się na ocenę według tabeli 1. lub: b. dane jest 10 zdań; należy rozstrzygnąć, które z nich są prawdziwe, a które nie (forma testu wielokrotnego wyboru). Uznając zdanie za prawdziwe należy (przy odpowiednim numerze zdania) wpisać literę P (prawda), jeżeli zdanie zostało uznane za nieprawdziwe literę N (nieprawda). Za poprawny wybór uczeń uzyskuje +1 pkt, za błędny 1 pkt, a za brak wyboru 0 pkt. Oznacza to, że uczeń, który dokonał 6 poprawnych rozstrzygnięć, 1 błędnego i w 3 przypadkach wstrzymał się z wyborem, uzyskał: Uzyskaną liczbę punktów przelicza się na ocenę zgodnie z tabelą 1. ó ó UWAGA: w przypadku złapania ucznia na ściąganiu (w jakiejkolwiek formie!),otrzymuje on dodatkowo minus dwa punkty, które dodają się do liczby punktów wynikających z napisanej przez niego kartkówki. Powtórna próba ściągania (na tej samej kartkówce) oznacza odebranie pracy przez nauczyciela, co jest równoznaczne z uzyskaniem oceny niedostatecznej. Przedmiotowy system oceniania z fizyki w I LO Strona 3

4 2. Praca klasowa Obejmuje materiał pewnego działu (rozdziału w podręczniku; jednego większego lub dwóch mniejszych). Powinna być zapowiedziana minimum jeden tydzień przed jej planowanym terminem. Po ocenieniu przez nauczyciela, w ciągu maksymalnie dwóch tygodni od jej napisania (poza sytuacjami wyjątkowymi, jak choroba nauczyciela, przerwa świąteczna, itp.), uczniowie są informowani o uzyskanej ocenie, dostają swoje prace do przejrzenia (tylko wtedy można zgłaszać ewentualne reklamacje), po czym zwracają je nauczycielowi. Tematy zadań na pracę klasową są przygotowane wcześniej przez nauczyciela ( ksero ) i podlegają zwrotowi po napisaniu pracy klasowej. Prace klasowe uczniowie piszą tylko na przyniesionym przez siebie papierze kancelaryjnym w kratkę! Praca powinna być czytelnie podpisana (imię i nazwisko, klasa, data, grupa). Możliwe formy pracy klasowej: a. test wielokrotnego wyboru (typu prawda nieprawda ); zawiera zdań (pogrupowanych tematycznie), których prawdziwość należy rozstrzygnąć. Za każdy poprawny wybór uczeń uzyskuje +1 pkt, za błędny 1 pkt, a za brak wyboru 0 pkt. Zdobyte punkty przelicza się na ocenę według tabeli 1. lub b. test otwarty (tekst z lukami); należy w oznaczone w tekście miejsca wpisać brakujący wyraz, zdanie, symbol, wzór, liczbę itp. Przeliczenie liczby zdobytych punktów na ocenę, odbywa się zgodnie z tabelą 1. lub: c. pytania teoretyczne (4 5) i zadania rachunkowe (4 6). Każde z pytań czy zadań ma podaną liczbę punktów, jaką można uzyskać za poprawne rozwiązanie (liczba punktów zależy od stopnia trudności zadania czy pytania). Z podanych zagadnień (teoretycznych i rachunkowych) można wybrać do rozwiązania maksymalnie 6 dowolnych z nich. Za niepełne rozwiązanie otrzymuje się pewną część możliwych do uzyskania punktów. Za punkt odniesienia (maksymalną liczbę punktów do zdobycia) przyjmuje się 20 punktów. Przeliczenie liczby zdobytych punktów na ocenę, odbywa się zgodnie z tabelą 1. lub: d. zestawu zadań maturalnych, lub: e. połączenie wszystkich powyższych typów. Uczeń wybiera według swojego uznania zagadnienia, które zostaną ocenione. O ocenie decyduje suma uzyskanych punktów odniesiona do liczby punktów podanych przez nauczyciela, która jest konieczna do uzyskania oceny celującej (przeliczona według tabeli 1). UWAGA: w przypadku złapania na ściąganiu (w jakiejkolwiek formie!), uczniowi obniżana jest ocena końcowa (wynikająca z liczby zdobytych punktów) o jedną. Powtórna próba ściągania (na tej samej pracy klasowej) oznacza odebranie pracy przez nauczyciela, co jest równoznaczne z uzyskaniem oceny niedostatecznej. O formie pracy klasowej uczniowie są informowaniu podczas podania terminu jej przeprowadzenia. 3. Aktywność na zajęciach W zależności od wagi tej aktywności nagradzana jest oceną lub plusem, który po zdobyciu kolejnych może być zamieniony na ocenę. Przedmiotowy system oceniania z fizyki w I LO Strona 4

5 4. Zadanie domowe Wszystkie zadania domowe rozwiązywane przez uczniów podlegają kontroli (wybiórczej) i ocenieniu. Uczniowie kontrolowani (wybrani przez nauczyciela lub na ochotnika ) oddają kartki (podpisane) ze swoimi rozwiązaniami i odbierają je na kolejnej lekcji fizyki. Całkowity brak danego zadania domowego, oznacza uzyskanie dwóch minusów. Brak ten należy uzupełnić do najbliższych, kolejnych zajęć. Powtórny brak rozwiązania, to kolejne dwa minusy. Jeżeli brakujące zadanie zostanie uzupełnione do najbliższych zajęć i uczeń pokaże rozwiązanie nauczycielowi, to otrzymane wcześniej dwa minusy są anulowane. Otrzymanie kolejno czterech minusów powoduje wpisanie do dziennika oceny niedostatecznej. Punkty otrzymane za rozwiązanie zadania domowego przelicza się na procent maksymalnej liczby punktów, jaka była do zdobycia, a następnie na ocenę (tabela 1). Za poprawne (i samodzielne!) rozwiązanie zadania domowego dla chętnych możliwe jest uzyskanie oceny celującej. 5. Referaty uczniowskie Część tematów lekcyjnych realizowana będzie w formie referatów uczniowskich, zazwyczaj w formie prezentacji multimedialnej wykonywanej przez pojedynczego ucznia lub parę uczniów. 6. Doświadczenia uczniowskie Wyniki pomiarów uzyskane w czasie doświadczeń uczniowskich powinny zostać opracowane zgodnie z sugestiami przewodnika do danego ćwiczenia. Opracowania takie podlegają ocenie (wybiórczej). Tabela 1. Przeliczenie procentowego wynika sprawdzanej pracy pisemnej na ocenę. Ocena Symbol oceny Procent maksymalnej możliwej do zdobycia liczby punktów Wartość liczbowa oceny niedostateczny ndst ,0 dopuszczający dop ,0 dopuszczający plus dop ,5 minus dostateczny -dst ,75 dostateczny dst ,0 dostateczny plus dst ,5 minus dobry -db ,75 dobry db ,0 dobry plus db ,5 minus bardzo dobry -bdb ,75 bardzo dobry bdb ,0 celujący cel 6 100%* 6,0 * - nie dotyczy kartkówki Przedmiotowy system oceniania z fizyki w I LO Strona 5

6 Uwagi ogólne: 1. Dwa razy w ciągu roku szkolnego uczeń może (za zgodą nauczyciela uczącego danego przedmiotu) zgłosić nauczycielowi bez podania przyczyn fakt nie przygotowania się do zajęć lekcyjnych (nie obowiązuje dwa tygodnie przed wystawieniem oceny semestralnej lub rocznej). Fakt ten odnotowuje się na stronie przedmiotowej dziennika lekcyjnego poprzez wpis daty. Powyższy fakt nie może mieć wpływu na oceny uzyskane przez ucznia. Nieprzygotowanie do zajęć (np. z powodu braku zadania domowego) należy zgłosić samodzielnie na samym początku lekcji! 2. Procedury oceniania obejmujące materiał trzech ostatnich tematów lekcyjnych mogą być przeprowadzone przez nauczyciela bez konieczności informowania o tym uczniów na zajęciach poprzedzających. 3. O planowanych procedurach oceniania obejmujących materiał z więcej niż trzech ostatnich tematów lekcyjnych należy poinformować uczniów co najmniej 7 dni przed planowaną procedurą i odnotować ten fakt w dzienniku lekcyjnym. Sprawdzian wiadomości (praca klasowa) powinien być poprzedzony lekcją powtórzeniową. 4. Jeżeli zakres ocenianego materiału obejmuje części niezależne od siebie lub mało zależne od siebie, dopuszcza się ocenianie każdej z tych części oddzielnie. 5. Uczeń jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu przedmiotowego. 6. Wszystkie oceny są jawne. 7. Uczeń, który nie stosuje się do zasad pracy indywidualnej podczas sprawdzania wiadomości/ np. ściąga/ otrzymuje ocenę niedostateczną. 8. Nieobecność nieusprawiedliwiona na pracy pisemnej nie może skutkować wystawieniem oceny niedostatecznej za sprawdzany w niej zakres materiału. IV. Oceny semestralne i roczne. 1. Ocena semestralna wynika ze wszystkich ocen uzyskanych przez ucznia w rozpatrywanym semestrze i nie jest zwykłą średnią arytmetyczną tych ocen! 2. Końcowa ocena semestralna jest średnią arytmetyczną ważoną; można ją obliczyć ze wzoru: gdzie: numer semestru, i = I lub i = II, średnia arytmetyczna obliczona ze wszystkich ocen uzyskanych na pracach klasowych (w terminie pierwotnym i poprawkowym!) średnia arytmetyczna obliczona ze wszystkich pozostałych ocen (tj. poza pracami klasowymi). Przedmiotowy system oceniania z fizyki w I LO Strona 6

7 Otrzymana wartość (zaokrąglona do drugiego miejsca po przecinku) daje ocenę semestralną zgodnie z poniższym kluczem: Uwaga: Brak oceny z danej pracy pisemnej (kartkówki lub pracy klasowej), wskutek jej nienapisania w terminie pierwotnym lub późniejszym (np. poprawkowym), skutkuje przyjęciem (podczas liczenia średniej arytmetycznej ważonej) wartości równej zero. 3. Ocena końcowa (roczna ) uwzględnia oceny semestralne uzyskane w semestrze I i II, tzn. jest średnią arytmetyczną tych ocen: Otrzymaną w ten sposób liczbę (obliczoną do dwóch miejsc po przecinku) zaokrągla się do najbliższej liczby naturalnej (na świadectwie nie ma ocen połówkowych!). To znaczy: Uwaga: 1. Na koniec semestru (roku) nie przewiduje się żadnych sprawdzianów zaliczeniowych, mających na celu podwyższenie oceny. 2. Wpływ na podwyższenie oceny semestralnej i rocznej mogą mieć oceny za realizacje dodatkowych zadań związanych z nauką fizyki ale wykraczających poza podstawowe obowiązki szkolne/ np. udział i sukcesy w konkursach przedmiotowych i olimpiadzie fizycznej lub astronomicznej/. Przedmiotowy system oceniania z fizyki w I LO Strona 7

8 3. W okresie 3 tygodni przed klasyfikacją roczną nie przeprowadza się sprawdzania wiadomości obejmującego zagadnienia z całego semestru bądź roku. V. Zasady poprawiania ocen. 1. Uczeń, który nie przystąpił do sprawdzianu z powodu usprawiedliwionej nieobecności, ma prawo do zaliczenia tego sprawdzianu, tj. z tego samego zakresu wiadomości i umiejętności, w terminie dodatkowym, po uzgodnieniu z nauczycielem, nie później, niż w ciągu trzech tygodni od ustania przyczyn nieobecności i powrotu do szkoły. Konsekwencją nie napisania obowiązkowych sprawdzianów przez ucznia jest obniżenie oceny semestralnej/rocznej z przedmiotu. 2. W przypadku ucznia, który nie przystąpił do sprawdzianu bez uzasadnionej przyczyny, nauczyciel może zażądać niezwłocznego przystąpienia do sprawdzianu zaliczeniowego, z tego samego zakresu wiadomości i umiejętności, bez uprzedniego uzgadniania terminu. 3. W przypadku kartkówek i innych form sprawdzania jednostkowych wiadomości i umiejętności nauczyciel może zarządzić obowiązek zaliczenia, jeśli uczeń był nieobecny lub także obowiązek poprawiania oceny niedostatecznej. Termin, formę oraz zakres wymaganych wiadomości i umiejętności określa nauczyciel. VI. Podręcznik i zeszyt. Zakres rozszerzony Zajęcia z fizyki w zakresie rozszerzonym są realizowane w klasie drugiej (5 lekcji tygodniowo) i w klasie trzeciej (3 lekcje tygodniowo); łącznie cały cykl obejmuje 240 lekcji. Podręcznik wymagany na zajęciach: Zrozumieć fizykę 1. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres rozszerzony, Marcin Braun, Krzysztof Byczuk, Agnieszka Seweryn-Byczuk, Elżbieta Wójtowicz, Wyd. Nowa Era, (nr dopuszczenia: 632/1/2013). Zrozumieć fizykę 2. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres rozszerzony, Marcin Braun, Krzysztof Byczuk, Agnieszka Seweryn-Byczuk, Elżbieta Wójtowicz, Wyd. Nowa Era, Zrozumieć fizykę 3. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres rozszerzony, Marcin Braun, Krzysztof Byczuk, Agnieszka Seweryn-Byczuk, Elżbieta Wójtowicz, Wyd. Nowa Era, Notatki związane z lekcjami, rozwiązania zadań domowych, notatki własne zamieścić należy w segregatorze (teczce ofertowej) tak, by w pojedynczej koszulce znajdowały się materiały dotyczące jednego tematu lekcyjnego. Teczka powinna być czytelnie podpisana (imię i nazwisko, klasa). Strona tytułowa każdej oddzielnej tematycznie jednostki lekcyjnej powinna zawierać: temat lekcji, jej numer i datę oraz notatkę podaną przez nauczyciela (dopiero po wytłumaczeniu danego zagadnienia przez nauczyciela!). Jeżeli notatka zostanie dana w postaci elektronicznej (na stronie: to po jej wydrukowaniu należy ją zamieścić w odpowiedniej koszulce. Zadania domowe mogą być dane w postaci zadań rachunkowych, testowych, problemowych, opracowania wyników doświadczenia, zagadnienia teoretycznego do samodzielnego opracowania, zestawów maturalnych. Zadania te podlegają kontroli i ocenie (wybiórczej). Przedmiotowy system oceniania z fizyki w I LO Strona 8

9 Zakres podstawowy Zajęcia z fizyki w zakresie podstawowym są realizowane w całości w klasie pierwszej, w wymiarze 1 lekcja w tygodniu (łącznie 30 lekcji). Zakres podstawowy nie przygotowuje do matury z fizyki na poziomie rozszerzonym. Podręcznik wymagany na zajęciach: Świat fizyki. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych (zakres podstawowy), pod redakcją Marii Fiałkowskiej, Wyd.: ZamKor (nr dopuszczenia: 394/2011). Zeszyt (do prowadzenia notatek z lekcji i zadań domowych): w kratkę, minimum 60 stron, czytelnie podpisany (imię i nazwisko, klasa). Notuje się w nim: temat lekcji, jej numer i datę oraz notatkę podaną przez nauczyciela (dopiero po wytłumaczeniu danego zagadnienia przez nauczyciela!). Jeżeli notatka zostanie dana w postaci elektronicznej (na stronie: to po jej wydrukowaniu należy ją zamieścić (w sposób trwały!) pod odpowiednim tematem (poprzez wklejenie, wszycie itp.). Rozwiązania zadań domowych zamieszczać należy z tyłu zeszytu. Zadania te mogą być dane w postaci zadań rachunkowych, testowych, problemowych, opracowania wyników doświadczenia, zagadnienia teoretycznego do samodzielnego opracowania. Zadania te podlegają kontroli i ocenieniu. VII. Wskazówki dla uczniów. 1. Jak się uczyć fizyki Praktyka pedagogiczna pokazuje, że trudności z opanowaniem materiału z fizyki wynikają głównie z następujących przyczyn: a. słaby rozwój wyobraźni (zwłaszcza przestrzennej) jakkolwiek jest to umiejętność w dużym stopniu wrodzona, to można ją rozwijać między innymi przez uczenie się takich przedmiotów jak matematyka i fizyka, b. nieumiejętność w posługiwaniu się aparatem matematycznym chodzi o brak lub niedostateczny stopień opanowania takich operacji jak: przekształcanie wzorów, przeliczanie jednostek, działania na dużych i małych liczbach w postaci wykładniczej, tworzenie i interpretowanie wykresów itp., c. zbyt małą ilością czasu poświęconego na naukę nazywając rzecz po imieniu jest to nic innego jak lenistwo, d. nieumiejętność uczenia się fizyki nie można uczyć się tego przedmiotu tak jak słówek z języka obcego czy nazw części rośliny. Odmienność uczenia się fizyki wynika z tego, że w większości innych przedmiotów sprowadza się do podawania uczniom pewnej liczby faktów, które tworzą zręby wiedzy i są następnie porządkowane, dzięki czemu uczniowie zaczynają dostrzegać i rozumieć związki łączące te fakty. Trzon nauki stanowią, zatem fakty. W przypadku fizyki fakty są elementem drugorzędnym, natomiast nadrzędne staje się zrozumienie tych faktów. Mówiąc obrazowo: fizyki nie należy (nie trzeba) się uczyć trzeba ją zrozumieć! Podczas ucznia się fizyki należy: a. porzucić całkowicie uczenie się tego przedmiotu na pamięć uczenie się regułek na pamięć bez analizy ich znaczenia ma taki sam sens jak wkuwanie na pamięć książki telefonicznej, b. doskonalić swoje podstawowe umiejętności matematyczne, Przedmiotowy system oceniania z fizyki w I LO Strona 9

10 c. przede wszystkim rozwiązywać problemy za pomocą podręcznika, a nie ograniczać się tylko do zwykłego jego czytania, d. polubić ten przedmiot tylko nauka z zaangażowaniem może być efektywna, e. systematycznie pracować nad tym przedmiotem. Uczenie się fizyki będzie miało sens, jeżeli uświadomisz sobie, że: a. fizyki uczymy się, aby zrozumieć zjawiska zachodzące w otaczającym nas świecie, b. uczenie się fizyki polega na poznawaniu przykładów zastosowania jej praw i powiązań istniejących między nimi, c. będziesz mógł powiedzieć, że opanowałeś dany materiał tylko wtedy, gdy będziesz umiał rozwiązać kilka nieznanych tobie wcześniej problemów z tym materiałem związanych, a nie wtedy, gdy potrafisz wyrecytować wykute na pamięć prawa. 2. Zasady, które należy przestrzegać podczas uczenia się fizyki A. Systematyczność jeżeli nauka będzie polegać na tzw. akcyjności czyli uczeniu się od przypadku do przypadku (np. w wieczór przed pracą klasową), to jej efekty będą dalekie od oczekiwanych. Można się nauczyć w przeciągu krótkiego czasu dużej liczby słówek, dat, nazwisk czy terminów, ale nie da się w tym czasie zrozumieć choćby jednej teorii fizycznej. B. Operatywność wiąże się to z umiejętnością zastosowania wzorów przy rozwiązywaniu zadań. Wymaga to znajomości użytych symboli, zrozumienia zależności występujących pomiędzy występującymi w nich wielkościami fizycznymi. Można to osiągnąć przede wszystkim przez samodzielne ćwiczenia w rozwiązywaniu zadań (domowych i nie tylko). Należy zatem stosować się do podstawowej zasady dydaktycznej: działać = zrozumieć Sposób uczenia się opierający się głównie na czytaniu, tak jak w przedmiotach humanistycznych, jest w przypadku fizyki nieefektywny. Dlatego po przeczytaniu danego tekstu należy przystąpić do rozwiązywania zadań i problemów. Im więcej zadań i problemów zostanie rozwiązanych, tym lepsza będzie znajomość i zrozumienie fizyki. Dotyczy to wszystkich przedmiotów ścisłych. C. Posługiwanie się wyobraźnią analizowanie wykresów, wzorów, rysunków czy schematów pozwala wytworzyć w umyśle wyobrażenia zjawisk fizycznych. Jest to znacznie ważniejsze od znajomości regułek, które są tylko narzędziami przekazywania prawdy o świecie. Przedmiotowy system oceniania z fizyki w I LO Strona 10

11 3. Jak rozwiązywać zadania z fizyki? Rozwiązanie zadania wiąże się nie tylko z podaniem odpowiedzi (z wyjątkiem testu wyboru), ale pokazaniem sposobu rozwiązania. Zatem podanie tylko wyniku końcowego bez przedstawienia sposobu dojścia do niego, będzie traktowane jako brak rozwiązania! Istotna jest tu również jakość tego rozwiązania, na którą składa się przejrzystość i estetyka pracy, liczba błędów, nieścisłości czy sposób opisu. Co powinno zawierać kompletne rozwiązanie zadania? A. Schematyczne przedstawienie treści zadania najczęściej wiąże się to z wypisaniem danych i szukanych, wykonaniem rysunku i pisemnym komentarzem (analizą) dotyczącym zjawisk, których zadanie dotyczy. Jeżeli dane liczbowe były podane w jednostkach niepodstawowych, to przeliczyć na podstawowe (np. l = 50 cm = 0,5 m). W przypadku danych liczbowych o dużych bądź małych wartościach, zapisać je w postaci wykładniczej (np. r = 6000 km = m = m) B. Wypisanie wyjściowych zależności opisujących rozpatrywane zjawisko i ich przekształcanie wraz z krótkim opisem podejmowanych. Jakkolwiek bezpośrednie działania na liczbach wydają się prostsze od działań na symbolach (literach), to należy dążyć do wyrobienia nawyku i umiejętności przekształcania wzorów na symbolach, gdyż: a. wzór końcowy w postaci symbolicznej daje pełniejszy obraz umożliwiając analizę wpływu różnych wielkości fizycznych na wynik końcowy, b. umożliwia sprawdzenie jednostki i tym samym wstępną weryfikację poprawności otrzymanej zależności, c. rozwiązanie na symbolach jest bardziej przejrzyste dla sprawdzającego, d. części zadań, zwłaszcza problemowych nie da się rozwiązać na samych liczbach, e. wyprowadzony wzór łatwo wykorzystać w innym zadaniu lub dla innych danych liczbowych, f. mniejsze jest prawdopodobieństwo popełnienia błędu w czasie działań na liczbach, wynik końcowy jest często dokładniejszy dzięki uniknięciu stosowania przybliżeń podczas działań na liczbach, g. na różnego typu egzaminach i sprawdzianach wymaga się umiejętności wyprowadzenia wzoru końcowego. C. Wyraźne podanie wzoru końcowego. Rozwiązanie bez wzoru końcowego jest niemal zawsze "słabsze", bo dzięki wzorowi wiemy nie tylko "ile", ale także, dlaczego właśnie tyle". D. Sprawdzenie jednostki szukanej wielkości fizycznej wynikającej z wzoru końcowego. Jeżeli na przykład, po wyprowadzeniu wzoru na prędkość, sprawdzenie jednostki daje wynik m/s 2, to wyprowadzony wzór jest na pewno błędny. Otrzymanie oczekiwanej jednostki nie oznacza natomiast, że z całą pewności wyprowadzona zależność jest prawdziwa! E. Podstawienie danych liczbowych i otrzymanie wyniku końcowego. F. Napisanie pisemnej odpowiedzi wyraźnie podającej co wyliczono i ile wyniosła wartość szukanej wielkości fizycznej. Przedmiotowy system oceniania z fizyki w I LO Strona 11

12 4. Uwagi końcowe, czyli dobre rady, którymi najczęściej wybrukowane jest piekło! A. Jeśli na lekcji czegoś nie rozumiesz, nie bój się poprosić nauczyciela, aby wytłumaczył to jeszcze raz. Podobno, kto pyta to nie błądzi, o ile zadaje sensowne pytania! Nauczyciel jest po to, aby tobie pomóc zrozumieć materiał, który powinieneś sobie przyswoić. B. Jeśli twierdzisz, że nic nie wiesz i nic nie rozumiesz, to albo nie wiesz, co mówisz, albo zachorowałeś na ciężką chorobę zwana totalnym lenistwem, albo za wcześnie skończyłeś gimnazjum! Jeżeli uważasz, że żadna z tych sytuacji nie ma miejsca w twoim przypadku, to znaczy, że musisz coś wiedzieć i rozumieć, a twoim zadaniem jest to umiejętnie sprzedać nauczycielowi. C. Pamiętaj, że nieobecności na zajęciach (nie tylko nieusprawiedliwione) nie są wygodną wymówką o nieprzygotowaniu do lekcji. Nie byłeś na zajęciach, to masz obowiązek samodzielnie uzupełnić brakujące notatki i zadania domowe, na przykład od kolegi czy koleżanki - nie żyjesz przecież na pustyni! D. Sama obecność na lekcjach (nie tylko fizyki!), nawet bardzo aktywna, nie oznacza, że już wszystko wiesz i wszystko rozumiesz. Przejrzyj w domu notatki z lekcji, przeczytaj odpowiedni fragment z podręcznika, w razie potrzeby dotrzyj do innych źródeł (inna książka, internet, itp.) Zastanów się, co rozumiesz a czego nie. Inaczej mówiąc ucz się aktywnie i systematycznie! Tylko wtedy osiągniesz dobre wyniki nauczania, a lekcja nie będzie dla ciebie horrorem i straconym czasem. E. Zadania domowe staraj się rozwiązywać samodzielnie, bo przecież z takimi zadaniami zetkniesz się potem na kartkówce czy pracy klasowej! Nie zniechęcaj się, jeżeli nie uda ci się od razu rozwiązać wszystkich zadań - spróbuj jeszcze raz. Przedmiotowy system oceniania z fizyki w I LO Strona 12