Usuwanie arsenu ze cieków przemysłowych
|
|
- Monika Leszczyńska
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Usuwanie arsenu ze cieków przemysłowych Autor: Jacek Dziubek 1. Wstp. Arsen stanowi duy problem w hutnictwie miedzi. Prawie zawsze towarzyszy rudom siarczkowym, a jego zawarto komplikuje procesy wytapiania, rafinacji [1] i utylizacji SO 2 do kwasu siarkowego [2]. Konieczno regulacji zawartoci arsenu w procesach hutniczych powoduje, e wyeliminowany z technologii trafia do gazów i cieków. Z kolei ze wzgldu na jego toksyczno dopuszczalny poziom emisji arsenu do otoczenia na całym wiecie jest bardzo niski. W Polsce dopuszczalne stenie arsenu w ciekach odprowadzanych do wód zostało ostatnio zmniejszone z poziomu 0,2 do 0,1 mg/l [8]. Tyle te wynosi maksymalna zawarto arsenu w kwasie handlowym. Zawarto arsenu (V) w odpadach powoduje zakwalifikowanie ich do kategorii odpadów niebezpiecznych. Usuwanie arsenu w hutnictwie miedzi jest z jednej strony problemem technologicznym, z drugiej za ekologicznym, ze wzgldu na konieczno redukcji jego zawartoci w ciekach i gazach. 2. Właciwoci i wystpowanie. Arsen (łac. arsenicum, As) to pierwiastek połoony w grupie V układu okresowego, w grupie głównej azotowców. Jest półmetalem o własnociach amfoterycznych, wystpujcym na stopniach utlenienia -3, 0, +3, +5. Jego zwizki z wodorem: arsenowodór AsH 3, dwuarsyna As 2 H 4 s trujcymi gazami. Trójtlenek As 2 O 3 (arszenik) rozpuszcza si w wodzie, przy czym powstaje kwas H 3 AsO 3 tworzcy sole arseniny. Z kolei piciotlenek arsenu As 2 O 5 jest bezwodnikiem kwasu ortoarsenowego H 3 AsO 4 tworzy sole arseniany. Tak wic w wodzie i ciekach arsen wystpuje na +3 i +5 stopniu utlenienia. Rozpuszczalne sole arsenu s trujce. W przyrodzie arsen wystpuje w stanie rodzimym, w postaci własnych minerałów siarczkowych: aurypigmencie As 2 S 3, realgarze As 4 S 4 oraz towarzyszy innym minerałom, jako siarczki polimetaliczne (arsenopiryt FeAsS, cobaltyt CoAsS, enargit Cu 3 AsS 4, prustyt Ag 3 AsS 3 ) lub arsenki (np. FeAs 2, NiAs 2 itp.). Str. 1
2 3. Metody usuwania arsenu z wód i cieków. Arsen w rozworach wodnych wystpuje w postaci arsenianów (soli As V) i arseninów (III). Dobór metody usuwania arsenu zaley m.in. od rodzaju zwizku w jakim wystpuje, jego stenia oraz składu i właciwoci roztworu. Na podstawie literatury przedmiotu [2,3,4,5,6,7] oraz dowiadcze autora mona opisa kilka metod usuwania arsenu (metody te nie zostały pogrupowane wg mechanizmów reakcji, a raczej wg technologii): Adsorpcja - zarówno As (III), jak i As (V) mona usuwa na wglu aktywnym, przy czym wgle sproszkowane s bardziej skuteczne od granulowanych. Zdolno do adsorpcji arsenu wykazuj równie: kamie wapienny, minerały kaolinitowe, zeolity aktywowane w zawiesinie ze zwizkami elazawymi oraz tlenki i wodorotlenki metali (np. MnO 2, Fe 3 O 4, Fe(OH) 3 ). Generalnie skuteczno procesu zaley od ph, temperatury oraz obecnoci innych zwizków. Proces ten moe znale szczególne zastosowanie przy uzdatnianiu wody oraz oczyszczaniu (doczyszczaniu) cieków o stosunkowo niskim steniu arsenu. Wytrcanie trudnorozpuszczalnych zwizków arsenu arsenianu i arseninu wapnia i arsenianu elaza. Stosuje si np. mleko wapienne w celu podniesienia odczynu roztworu. Podniesienie go powyej ph 10 ( nawet do 12) powoduje wysok skuteczno usuwania. Wytrcanie w postaci arsenianów elaza realizowane jest poprzez dodatek chlorku bd siarczanu elaza. W tym przypadku zachodzi równie sorpcja na powierzchni kłaczka powstałego w procesie koagulacji. Istotny tutaj jest stosunek molowy Fe/As, który powinien by równy lub wikszy od 3 (im wyszy tym nisza rozpuszczalno produktów). W praktyce czsto roztwory zawierajce arsen najpierw si neutralizuje mlekiem wapiennym, a póniej dodaje Fe (III). Jeeli w roztworze znajduje si istotna ilo As (III) mona go wczeniej utleni do AS (V). W tym celu stosuje si np.: perhydrol, nadmanganian potasu, ozon czy podchloryn sodu. Wpływa to znaczco na popraw skutecznoci procesu. Str. 2
3 Wytrcanie siarczków arsenu. Proces mona prowadzi za pomoc wielosiarczku wapnia CaS x, tiosiarczanem sodowym Na 2 S 2 O 3 bd innymi preparatami (organiczne zwizki siarki) stosowanymi do selektywnego strcania metali. Wytrcanie arsenu (III) w formie trudnorozpuszczalnych siarczków nastpuje w rodowisku kwanym. Optymalne ph procesu wynosi poniej 0,4. Strcanie hydrotermiczne w jego wyniku otrzymuje si krystaliczny hydrat arsenianiu elaza charakteryzujcy si bardzo nisk rozpuszczalnoci. Proces prowadzi si w temperaturze o C. elazo moe by wprowadzane w rónej postaci. Metoda elektroimpulsowa - oparta jest na wykorzystaniu wyładowa elektrycznych w złou elaza, które w postaci granulatu umieszczone jest w reaktorze pomidzy dwoma elektrodami. Przez reaktor pomidzy elektrodami przepływaj cieki. W reaktorze w procesie wyładowa elektrycznych zachodzi impulsowa dyspersja elaza redukowanego (94% czystego Fe), w rezultacie czego powstaj czstki ciekłego metalu mikronowych rozmiarów. W procesie szybkiego ich chłodzenia i utleniania elaza wod powstaj tlenki i wodorotlenki. Najbardziej charakterystyczne s m.in. Fe, FeO, FeO(OH), Fe 2 O 3, Fe 3 O 4, Fe(OH) 2, Fe(OH) 3. Cz produktów reaguje z zanieczyszczeniami znajdujcymi si w ciekach. Powstaj stabilne arseniany i arseniny elaza. Wodorotlenki elaza dodatkowo sorbuj w procesie koagulacji arsen ze cieków. W procesie tym zachodz zarówno zjawiska fizyczne, jak i reakcje chemiczne. Ich przebieg nie jest jeszcze do koca wyjaniony, ale jednym z istotnych dla omawianego problemu jest fakt utleniania As (III) do As(V). Infiltracja skuteczno oczyszczania w tym procesie zaley od formy wystpowania, stenia, rodzaju infiltracji, pory roku, czasu przebywania wody w gruncie, jego zanieczyszczenia oraz budowy geochemicznej. Infiltracja składa si z szeregu procesów jednostkowych, sporód których najistotniejsze znaczenie dla usuwania arsenu maj: sorpcja, wymiana jonowa, strcanie i współstrcanie. W Str. 3
4 przypadku tego ostatniego procesu czynnikami współstrcajcymi s uwodnione tlenki elaza i manganu, które unieruchamiaj równie labilne aniony. Dla przykładu warto doda, i skuteczno usuwania arsenu w infiltracji brzegowej dla wód z Renu (4,7 g As/l) wynosi 93 % i jest wysza od skutecznoci usuwania wikszoci metali cikich. Koagulacja powierzchniowa prowadzi si j solami elaza (III). W tym procesie arsen (V) usuwany jest nie tylko jako arsenian elaza. Due znaczenia maj tutaj procesy współstrcania oraz procesy adsorpcyjne na powierzchni kłaczków. As(III) jest głównie współstrcany. Efektywno usuwania arsenu mona zwiszy poprzez wczeniejsze utlenienie As (III) do As (V). Cały proces naley prowadzi przy niewielkim nadmiarze koagulanta ze wzgldu na czas pracy filtrów. Naley wic stosowa gwałtowne i szybkie wymieszanie wody z koagulantem, a do filtracji uywa filtrów wielowarstwowych. Optymalne warunki procesu osiga si przy ph = 6. W powyszym zestawieniu uwzgldniono metody charakteryzujce si dobrym opisem literaturowym, bd skutecznym praktycznym zastosowaniem. Pominito w artykule takie metody jak ekstrakcja, redukcja cinieniowa wodorem czy dwutlenkiem siarki, elektrodializa, wymiana jonowej czy odwrócona osmoza, gdy maj one zastosowanie cile w technologii hutniczej, albo s do kosztowne i przy tym nieselektywne. Str. 4
5 4. Usuwanie arsenu w warunkach przemysłowych Opis instalacji do usuwania arsenu. Opisana instalacja stanowi cz jednej z oczyszczalni cieków przemysłowych. Przeznaczona jest do oczyszczania cieków kwanych pochodzcych z Fabryki Kwasu Siarkowego, Elektrorafinacji i innych mniejszych ródeł. Schemat instalacji przedstawia Rysunek 1. W jej skład wchodz: piaskownik, zbiorniki uredniajce, słu one do retencji i urednienia składu, mog by równie wykorzystane do przeprowadzania w nich reakcji, komora reakcji I o, zachodzi w niej proces neutralizacji mlekiem wapiennym do ph 10, osadnik Dorra I o, tu sedymentuj produkty neutralizacji komora reakcji II o, zachodzi w niej proces koagulacji za pomoc Fe 2 (SO 4 ) 3, ph jest obniane, osadnik Dorra II o, wykorzystywany jako osadnik pokoagulacyjny, generatory i reaktory instalacji elektroimpulsowej. Tak oczyszczone cieki kwane trafiaj razem z pozostałymi ciekami na oczyszczalni chemiczn, w której realizowany jest klasyczny proces koagulacji za pomoc Fe 2 (SO 4 ) 3. Jak wynika z porównania powyszego z treci rozdziału 3, w którym opisano metody usuwania arsenu, mamy tutaj do czynienia a z czterema miejscami, w których usuwany jest arsen: dwa razy w procesie koagulacji (arseniany i arseniny elaza + sorpcja), raz neutralizacja (arseniany i arseniny wapnia), oraz metoda elektroimpulsowa (arseniany i arseniny elaza + sorpcja). Drugi proces koagulacji (realizowany na oczyszczalni chemicznej) ma dodatkowo znaczenie w usuwaniu produktów reakcji elektroimpulsowej, ze wzgldu na ich słabosedymentyjcy charakter. Str. 5
6 do oczyszczalni chemicznej As Koagulant Mleko wapienne kanalizacja kwana Komora reakcji Nr I Komora reakcji Nr II Legenda: 1 Nr komory rozdzielczej 1 Nr zastawki kanałowej cieki zneutralizowane z osadami koryto odpływowe z osadników Dorra Koryto Piaskownik pomiarowe Osadnik Dorra Nr I Osadnik Dorra Nr II 4 Przepompownia osadów osady do stawu cieki kwane K.ur. mała nr II K.ur. mała nr I Komora uredniajca dua nr II Przepompownia cieków kwanych cieki zneutralizowane bez osadów cieki kwane nie zneutralizowane osady sprone powietrze cieki zneutralizowane z koagulantem cieki zneutralizowane bez As As elektroimpulsowa instalacja oczyszczania cieków z As Komora uredniajca dua nr I Rysunek 1. Schemat instalacji. Str. 6
7 4.2. Skuteczno procesu usuwania arsenu. Rysunek 2 przedstawia procentow redukcj arsenu w poszczególnych stadiach procesu oczyszczania. Całkowita redukcja arsenu w oczyszczalni (bez uwzgldnienia obnienia zawartoci As poprzez wymieszanie ze ciekami niezawierajcymi arsenu) wynosi 99,95 %. 100% 80% 60% % % % 92 % 40% 20% 0% neutralizacja koagulacja I elektroimpulsy koagulacja II Rysunek 2. Redukcja arsenu na poszczególnych etapach. cieki kwane dopływaj do zbiornika retencyjnego, gdzie nastpuje urednienie składu. Proces ten ma due znaczenie poniewa poszczególne ródła tych cieków pracuj z rón wydajnoci i charakteryzuj si zmiennym składem cieków. Zawarto arsenu w dopływajcych ciekach zmienia si w szerokich granicach stosunek ste maksymalnych do minimalnych wynosi kilkanacie. cieki te s bardzo kwane, po urednieniu ich ph oscyluje koło 1. Po urednieniu cieki trafiaj do komory reakcji, gdzie dawkowane jest mleko wapienne ( o steniu roboczym 5 10 %). Odczyn jest podnoszony do ph ok. 10,5. cieki trafiaj do osadnika. W procesie tym uzyskuje si najczciej efekt usuwania arsenu w granicach 87-96%. cieki nastpnie trafiaj do kolejnej komory reakcji, gdzie dawkowany Str. 7
8 jest Fe 2 (SO 4 ) 3. Zachodzi proces koagulacji, a nastpnie sedymentacji, jednoczenie ph obnia si do około 9,5. Na tym etapie uzyskuje si efektywno procesu w granicach 80-95%. Zmienna skuteczno usuwania arsenu w dwóch opisanych powyej procesach jest wynikiem z jednej strony waha zawartoci arsenu w ciekach surowych (nawet po urednieniu składu), z drugiej za strony rónego stosunku zawartoci As (V) i As(III). Po drugim osadniku Dorra cieki trafiaj na instalacj elektroimpulsow. Wszystkie cieki przechodz przez reaktory, ale istnieje moliwo sedymentacji tylko czci produktów reakcji. Dodatkowo niektóre z tych produktów charakteryzuj si bardzo małymi rozmiarami i s trudnosedymentujce. Std osigane tutaj redukcje s najnisze i charakteryzuj si wysok zmiennoci. Na t zmienno wpływa równie stenie wlotowe na instalacje, które take charakteryzuje si zmiennoci oraz przewodnictwo cieków (szerzej o tych zalenociach w rozdziałach i ). Najczciej osigane tutaj redukcje wahaj si granicach 30-70%. Proces ten ma kolosalne znaczenie dla dalszej sprawnoci usuwania arsenu w oczyszczalni chemicznej. Z jednej strony utlenia si tutaj As (III), który nie utlenił si wczeniej (w ciekach surowych jest około połowa As (III), natomiast pozostały As (III) w odpływie z instalacji jest ladowy), z drugiej natomiast jest wiksza jego rzeczywista efektywno, tylko cz produktów reakcji nie sedymentuje. Dowodem na to s wysokie stenia elaza w ciekach po instalacji. elazo to znajduje si nadal w ciekach przed nastpnym etapem oczyszczania. Ostatnim etapem oczyszczania cieków kwanych jest koagulacja na oczyszczalni chemicznej wraz z innymi grupami cieków, na tym etapie wida wpływ instalacji elektroimpulsowej. Arsen redukowany jest do poziomu znacznie mniejszego ni dopuszczalna norma (0,2 mg/l dla tej oczyszczalni, wg nowego rozporzdzenia 0,1 mg/l). Niemal całkowicie usuwane jest tutaj równie elazo pochodzce z instalacji elektroimpulsowej, które nie wysedymentowało w poprzednim etapie procesu. Osigana tutaj redukcja jest wysoka, wynosi około 92 % i bardzo stabilna. rednia zawarto arsenu w ciekach odprowadzanych do odbiornika wynosi 0,03 mg/l. Warto równie zauway znaczc popraw efektywnoci oczyszczalni chemicznej w zakresie usuwania metali cikich, zawiesiny i ChZT. Str. 8
9 4.3. Ograniczenia metody elektroimpulsowej Okrelenie skutecznoci usuwania arsenu w funkcji od ph cieków Zmian zawartoci As w ciekach po reaktorach w zalenoci od ph cieków ilustruje Rysunek 3. Wzrost ph w osadnikach Dorra powoduje spadek iloci As w ciekach dopływajcych do instalacji elektroimpulsowej oraz podnosi efektywno samego procesu As (mg/l) ph Rysunek 3. Zawarto As w ciekach po instalacji elektroimpulsowej w zalenoci od ph cieków Okrelenie skutecznoci usuwania arsenu w funkcji od przewodnictwa cieków. Zmian zawartoci As w ciekach po reaktorach w zalenoci od przewodnictwa cieków surowych ilustruje Rysunek 4. Wzrost przewodnictwa w osadnikach Dorra powoduje spadek efektywnoci usuwania arsenu. Wiksza cz energii zuywana jest wtedy na niepodan impedancj bocznikujc, mniej natomiast na energi wyładowa. Majc na uwadze wysokie przewodnictwo cieków surowych zjawisko to naley uzna za wysoce niekorzystne dla instalacji elektroimpulsowej. Str. 9
10 AS mg/l przewodnictwo ms/cm Rysunek 4. Zawarto As w ciekach po instalacji elektroimpulsowej w zalenoci od przewodnictwa cieków Eksploatacja instalacji. Instalacja elektroimpulsowa, wczeniej stosowana do innych celów została po raz pierwszy zastosowana do usuwania arsenu. Jej koszty eksploatacyjne (zmienne) to kilkadziesit groszy na metr szecienny. Nie jest to duo, zwaywszy, e przepływa przez ni tylko cz cieków, ta o bardzo wysokiej zawartoci arsenu. Wad instalacji jest pracochłonno. Wymaga ona czstego czyszczenia oraz wymiany elektrod (stalowych), które zuywaj si w czasie pracy. Reasumujc instalacja elektroimpulsowa jest ciekawym i skutecznym narzdziem do usuwania arsenu, wymaga jednak dopracowania, optymalizacji, a take przebadania i opracowania teoretycznego zachodzcych w niej procesów. Str. 10
11 4.4. Rozwizanie alternatywne. Zarówno przed wprowadzeniem metody elektroimpulsowej, jak i ju po jej wdroeniu poszukiwano metod optymalizacji pracy całej oczyszczalni oraz metody dla niej alternatywnej. Cz tych rozwiza zostało wdroone, nad niektórymi jeszcze pracujemy. Poszukiwania te maj głownie na celu zmniejszenie kosztów eksploatacji całego procesu, gdy osigany efekt technologiczny jest stabilny. Od czasu zakoczenia wdroenia instalacji dopuszczalna zawarto arsenu w ciekach odprowadzanych do odbiornika nie została przekroczona ani razu (!).Metoda tak moe by te alternatyw na wypadek remontu bd awarii instalacji elektroimpulsowej. Najciekawiej z testowanych rozwiza oceniono dodatek soli Fe do cieków surowych przy niepracujcej instalacji elektroimpulsowej. Pozostałe elementy oczyszczalni pozostawiono bez zmian. Przy tak zmienionym układzie pracy całkowita skuteczno usuwania arsenu była zbliona do wyników osiganych z instalacj. Norma w odpływie nie została przekroczona. Zbadania wymaga praca układu w dłuszym czasie oraz jego wpływ na efektywno usuwania innych zanieczyszcze. Ostatecznie o zastosowanej metodzie usuwania arsenu zadecyduje ekonomia procesu. Str. 11
12 5. Wnioski. 1. Eliminacja arsenu ze cieków jest procesem skomplikowanym ze wzgldu na jego amfoteryczny charakter. Główne mechanizmy usuwania zwizków arsenu to strcanie, współstrcanie i sorpcja. 2. Arsen dobrze wytrca si jako sole wapnia i elaza, a take jako siarczek. Zwizki te po wytrceniu charakteryzuj si niska wymywalnoci, o ile jednak spełnione s wymogi technologiczne. 3. Due znaczenie w procesie usuwania arsenu ma elazo w rónych postaciach. Dla właciwego przebiegu reakcji oraz otrzymania w jej wyniku osadów o trwałym charakterze stosunek Fe/As powinien by nie mniejszy ni Klasyczne oczyszczalnie przemysłowe projektowane w celu usuwania metali cikich mog usuwa arsen w stopniu niedostatecznym. 5. W warunkach przemysłowych, w przypadku wysokiego stenia arsenu oraz wystpowania na rónych stopniach utlenienia, konieczne jest zastosowanie kilku procesów jego usuwania, bd zastosowanie podczyszczalni. 6. Ciekaw propozycj zwikszajc skuteczno usuwania arsenu, a take metali cikich jest instalacja elektroimpulsowa. Wymaga ona dopracowania, a w szczególnoci przebadania i opracowania teoretycznego zachodzcych w niej procesów. Str. 12
13 Literatura. 1. N.L. Piret. Usuwanie i bezpieczne składowanie arsenu z procesu przetwarzania miedzi. Journals of Metal, IX 1999, (tłum.j. Paradowski). 2. Grzesiak P. (red.) Technologia obnienia zawartoci arsenu w ciekach. Sprawozdanie ZBT IChN Pozna, 1998,1999 niepublikowane. 3. Apostoluk W., Wódka J., Adamski Z. Metody wydzielania arsenu z roztworów wodnych. Rudy i Metale, nr 4/1995, ss Apostoluk W., Charewicz W., Wódka J., Adamski Z. Metody wydzielania arsenu z roztworów wodnych. Roztwory potrawienne i elektrolity porafinacyjne. Rudy i Metale, nr 2/1996, ss Sobesto J., Stoever T., Usuwanie arsenu z wody pitnej na drodze koagulacji powierzchniowej. Konferencja Naukowo-Techniczna Zaopatrzenie w wod miast i wsi, Pozna, Bró- widerska M. Mikrozanieczyszczenia w rodowisku wodnym. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, Monhemius A.J., Swash P.M., Usuwanie i stabilizacja arsenu z obiegów elektrorafinacji miedzi metod obróbki hydrotermicznej. Journal of Metalls, IX 1999 (tłum. J. Paradowski). 8. Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia w sprawie warunków, jakie naley spełni przy wprowadzaniu cieków do wód lub ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla rodowiska wodnego Dz.U Str. 13
WPŁYW RODZAJU KOAGULANTU NA EFEKTYWNO PROCESU WSTPNEGO CHEMICZNEGO OCZYSZCZANIA CIEKÓW MIEJSKICH
Prof. nzw. dr hab. in. Zbigniew Heidrich Dr in. Agnieszka Tomaszewska Politechnika Warszawska Wydział Inynierii rodowiska Instytut Zaopatrzenia w Wod i Budownictwa Wodnego WPŁYW RODZAJU KOAGULANTU NA EFEKTYWNO
Oczyszczanie wody - A. L. Kowal, M. Świderska-BróŜ
Oczyszczanie wody - A. L. Kowal, M. Świderska-BróŜ Spis treści Przedmowa 1. Woda w przyrodzie 1.1. Wprowadzenie 1.2. Fizyczne właściwości wody 1.3. Ogólna charakterystyka roztworów wodnych 1.3.1. Roztwory
BIOLOGICZNO CHEMICZNE OCZYSZCZALNIE CIEKÓW KOMUNALNYCH O PODWYSZONEJ ZAWARTOCI ZWIZKÓW AZOTOWYCH I SIARKOWYCH
CZESŁAW OLCZAK Zakłady Koksownicze Zdzieszowice Sp. z o. o. w Zdzieszowicach BIOLOGICZNO CHEMICZNE OCZYSZCZALNIE CIEKÓW KOMUNALNYCH O PODWYSZONEJ ZAWARTOCI ZWIZKÓW AZOTOWYCH I SIARKOWYCH 1. WSTP Współczesne
ODNOWA WODY WYKŁAD 4. KOAGULACJACIEKÓW 2 Koagulacja wapnem
ODNOWA WODY WYKŁAD 4 KOAGULACJACIEKÓW 2 Koagulacja wapnem cieki wirusy bakterie elazo, metale mikrofauna CH 4 ; H 2 S zawiesiny H 2 O twardo INNE N, P zapach nadmierny ChZT pestycydy barwa i mtno Metody
Wykaz niezgodnych substancji chemicznych
Wykaz niezgodnych substancji chemicznych 1 Wykaz niezgodnych substancji chemicznych Substancje chemiczne zebrane w kolumnie I s niezgodne (niekompatybilne) z substancjami wymienionymi w kolumnie II i powinny
KOAGULANTY GLINOWE W ASPEKCIE UZDATNIANIA WODY Z JEZIORA MIEDWIE
dr Mirosław Marzec Zakład Wodocigów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Szczecinie KOAGULANTY GLINOWE W ASPEKCIE UZDATNIANIA WODY Z JEZIORA MIEDWIE Od 1976 roku jezioro Miedwie jest podstawowym ródłem wody do picia
CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE
CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje pojęcia: elektrolit i nieelektrolit wyjaśnia, co to jest wskaźnik i wymienia trzy przykłady odróżnia kwasy od
I. KATALITYCZNE PROCESY CHEMICZNE...
SPIS TRECI I. KATALITYCZNE PROCESY CHEMICZNE... 9 1. KONWERSJA METANU Z PAR WODN... 9 1.1. Cz teoretyczna... 9 1.1.1. Równowaga reakcji konwersji metanu... 9 1.1.2. Skład gazu w stanie równowagi...10 1.1.3.
Wymagania programowe na poszczególne oceny. IV. Kwasy. Ocena bardzo dobra. Ocena dostateczna. Ocena dopuszczająca. Ocena dobra [1] [ ]
Wymagania programowe na poszczególne oceny IV. Kwasy Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra [1] [1 + 2] [1 + 2 + 3] [1 + 2 + 3 + 4] wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia
8. MANGANOMETRIA. 8. Manganometria
8. MANGANOMETRIA 5 8. Manganometria 8.1. Oblicz ile gramów KMnO 4 zawiera 5 dm 3 roztworu o stężeniu 0,0285 mol dm 3. Odp. 22,5207 g 8.2. W jakiej objętości 0,0205 molowego roztworu KMnO 4 znajduje się
Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami.
Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami. I. Gęstość propanu w warunkach normalnych wynosi II. Jeżeli stężenie procentowe nasyconego roztworu pewnej
Spis treści. Wstęp... 9
Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.
Księgarnia PWN: Apolinary L. Kowal, Maria Świderska-Bróż - Oczyszczanie wody
Księgarnia PWN: Apolinary L. Kowal, Maria Świderska-Bróż - Oczyszczanie wody Przedmowa................................................ XIII 1. Woda w przyrodzie.........................................
Sole. 2. Zaznacz reszty kwasowe w poniższych solach oraz wartościowości reszt kwasowych: CaBr 2 Na 2 SO 4
Sole 1. Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań: Sole to związki, które dysocjują w wodzie na kationy/aniony metali oraz kationy/ aniony reszt kwasowych. W temperaturze pokojowej mają stały/ ciekły stan skupienia
Chemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II
Chemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II Szczegółowe kryteria oceniania po pierwszym półroczu klasy II: III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących
Najlepsze dostępne praktyki i technologie w metalurgii. dr hab. inż. M. Czaplicka, Instytut Metali Nieżelaznych, Gliwice
Najlepsze dostępne praktyki i technologie w metalurgii dr hab. inż. M. Czaplicka, Instytut Metali Nieżelaznych, Gliwice Źródła emisji Hg metalurgia metali nieżelaznych Emisje Hg do atmosfery pochodzą głównie
X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1. (10
MEMBRANY CERAMICZNE CO-MAG - KOMPAKTOWY SYSTEM SZYBKIEJ KOAGULACJI, FLOKULACJI I SEDYMENTACJI
Najnowsze technologie MEMBRANY CERAMICZNE CO-MAG - KOMPAKTOWY SYSTEM SZYBKIEJ KOAGULACJI, FLOKULACJI I SEDYMENTACJI Materiał ceramiczny jest bardzo odporny na ciśnienie, ciepło, i korozją, ceramiczny element
Wymagania z chemii na poszczególne oceny Klasa 2 gimnazjum. Kwasy.
Wymagania z chemii na poszczególne oceny Klasa 2 gimnazjum Stopień celujący mogą otrzymać uczniowie, którzy spełniają kryteria na stopień bardzo dobry oraz: Omawiają przemysłową metodę otrzymywania kwasu
H2S, H2SO4, H2SO3, HNO3, H2CO3,
Wymagania programowe z chemii dla klasy drugiej (na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla klasy drugiej gimnazjum Chemia Nowej Ery). Wyróżnione wymagania
Kryteria oceniania z chemii dla klasy drugiej DLA UCZNIÓW Z OBOWIĄZKIEM DOSTOSOWANIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH
Kryteria oceniania z chemii dla klasy drugiej DLA UCZNIÓW Z OBOWIĄZKIEM DOSTOSOWANIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH (na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla
Zasady oceniania z chemii w klasie II w roku szkolnym 2015/2016. Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra
Zasady oceniania z chemii w klasie II w roku szkolnym 2015/2016 I. Kwasy wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje pojęcia: elektrolit i nieelektrolit wyjaśnia, co to jest wskaźnik
Pobieramy gleb do analizy
Pobieramy gleb do analizy Wierzchnia warstwa skorupy ziemskiej gleba, jest utworem pełnym ycia. To w niej rozwinie si rzucone ziarno, z którego upieczemy chleb. To ona trzyma targan wiatrem jabło i karmi
Spis treści. I. Wstęp... 11. II. Chemiczna analiza wody i ścieków... 12
Spis treści I. Wstęp... 11 II. Chemiczna analiza wody i ścieków... 12 1. Zasadowość... 12 1.1. Wprowadzenie... 12 1.2. Oznaczanie zasadowości ogólnej metodą miareczkową wobec wskaźnika metylooranżu...
Wymagania programowe na poszczególne oceny. Chemia Kl.2. I. Kwasy
Wymagania programowe na poszczególne oceny Chemia Kl.2 I. Kwasy Ocena dopuszczająca zna zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje elektrolit, nieelektrolit wyjaśnia pojęcie wskaźnika i wymienia
Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMII kl. II 2017/2018. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń:
Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMII kl. II 2017/2018 III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących w przyrodzie podaje, na czym polega obieg wody w przyrodzie wymienia
WYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne Z CHEMII W KLASIE II gimnazjum
WYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne Z CHEMII W KLASIE II gimnazjum Program nauczania chemii w gimnazjum autorzy: Teresa Kulawik, Maria Litwin Program realizowany przy pomocy
Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II
Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Łączenie się atomów. Równania reakcji Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra [1 + 2 + 3] Ocena bardzo dobra
Podczyszczanie ścieków przemysłowych przed zrzutem do. Opracował mgr inż. St.Zawadzki
Podczyszczanie ścieków przemysłowych przed zrzutem do kanalizacji komunalnej Opracował mgr inż. St.Zawadzki ROZPORZĄDZENIE MINISTRA BUDOWNICTWA z dnia 14 lipca 2006 r. w sprawie sposobu realizacji obowiązków
WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie II
WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie II Lp. Treści nauczania (temat lekcji) Liczba godzin na realizację Treści nauczania (pismem pogrubionym zostały zaznaczone treści Podstawy Programowej ) Wymagania i kryteria
Wymagania programowe na poszczególne oceny. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń: Ocena dostateczna [1 + 2]
Wymagania programowe na poszczególne oceny III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących podaje, na czym polega obieg wody wymienia stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia
WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH
WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH PODZIAŁ ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Tlenki (kwasowe, zasadowe, amfoteryczne, obojętne) Związki niemetali Kwasy (tlenowe, beztlenowe) Wodorotlenki
Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020
Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020 Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wymagań na ocenę dopuszczającą.
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych. CHEMIA klasa II.
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych CHEMIA klasa II Oceny śródroczne: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: -wymienia zasady bhp
Wodorotlenki O O O O. I n. I. Wiadomości ogólne o wodorotlenkach.
Wodorotlenki I. Wiadomości ogólne o wodorotlenkach. Wodorotlenki są to związki chemiczne zbudowane z atomu metalu i grupy wodorotlenowej. Wzór ogólny wodorotlenków: wartościowość metalu M n ( ) grupa wodorotlenowa
Aspekty techniczne i ekonomiczne biologicznej i chemicznej defosfatacji cieków.
Aspekty techniczne i ekonomiczne biologicznej i chemicznej defosfatacji cieków. mgr Tadeusz Rzepecki in. Barbara Szczepaniak Tarnowska Grupowa Oczyszczalnia cieków Sp. z o. o. 1. Wprowadzenie Zaostrzenie
OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW I WÓD TECHNOLOGICZNYCH Z RÓŻNYCH GAŁĘZI PRZEMYSŁU Z ZASTOSOWANIEM ZAAWANSOWANYCH TECHNOLOGII: BIOLOGICZNEJ I ULTRAFILTRACJI
OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW I WÓD TECHNOLOGICZNYCH Z RÓŻNYCH GAŁĘZI PRZEMYSŁU Z ZASTOSOWANIEM ZAAWANSOWANYCH TECHNOLOGII: BIOLOGICZNEJ I ULTRAFILTRACJI MGR INŻ. ANNA MUSIELAK DI (FH) DR. TECHN. SIMON JABORNIG
Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7
Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7 W tabeli zostały wyróżnione y z doświadczeń zalecanych do realizacji w szkole podstawowej. Temat w podręczniku Tytuł Typ
Pierwiastki bloku d. Zadanie 1.
Zadanie 1. Zapisz równania reakcji tlenków chromu (II), (III), (VI) z kwasem solnym i zasadą sodową lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi. Określ charakter chemiczny tlenków. Charakter chemiczny tlenków:
Kryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Tab.1. Dopuszczalne wskaniki zanieczyszcze w ciekach oczyszczonych dla oczyszczalni w Tczewie.
Wpływ dozowania chlorku poliglinu PAX 18 na usuwanie zanieczyszcze ze cieków ze szczególnym uwzgldnieniem azotu w oczyszczalni w Tczewie Autorzy: Mariusz Pepliski Ryszard Lidzbarski ZW i K Sp. z o. o.
ODNOWA WODY. Wykład 7 USUWANIE ZWIZKÓW BIOGENICZNYCH PRZY UYCIU METOD FIZYCZNO-CHEMICZNYCH W PROCESACH ODNOWY WODY
ODNOWA WODY Wykład 7 USUWANIE ZWIZKÓW BIOGENICZNYCH PRZY UYCIU METOD FIZYCZNO-CHEMICZNYCH W PROCESACH ODNOWY WODY Formy substancji biogenicznych w roztworze (rozpuszczone, koloidalne, zawieszone) 1. Azot
Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: rozszerzony Punkty
Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym zestawie tlenków podkreśl te, które reagują z mocnymi kwasami i zasadami a nie reagują z wodą: MnO2, ZnO, CrO3, FeO,
WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje rejonowe
kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje rejonowe Zadanie
XV Wojewódzki Konkurs z Chemii
XV Wojewódzki Konkurs z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów oraz klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu województwa świętokrzyskiego II Etap powiatowy 16 styczeń 2018
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany
WYMAGANIA EDUKACYJNE
GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie II gimnazjum str. 1 Wymagania edukacyjne niezbędne do
Odpady ciekłe z zakładowej regeneracji srebra inne niż wymienione w 09 01 06. 29 10 01 09* Kwas siarkowy. 30 10 01 22*
Odpady 01 06 01 01* Kwas siarkawy i siarkowy. 02 06 01 02* Kwas chlorowodorowy. 03 06 01 04* Kwas fosforowy i fosforawy. 04 06 01 06* Inne kwasy. 05 06 02 01* Wodorotlenek wapniowy. 06 06 02 03* Wodorotlenek
Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy
Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym
Kwasy 1. Poznajemy elektrolity i nieelektrolity. Wymagania edukacyjne. Temat lekcji Treści nauczania. Tytuł rozdziału w podręczniku
1 Roczny plan wynikowy nauczania chemii w II klasie gimnazjum Materiał opracowany na podstawie Programu nauczania chemii w gimnazjum autorstwa Teresy Kulawik i Marii Litwin oraz Wymagań programowych na
Tlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki
Tlen Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki Ogólna charakterystyka tlenowców Tlenowce: obejmują pierwiastki
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Chemia. Wymagania programowe na poszczególne oceny dla uczniów klas II gimnazjum
Chemia Wymagania programowe na poszczególne oceny dla uczniów klas II gimnazjum 1 określa, co wpływa na aktywność chemiczną pierwiastka o dużym stopniu trudności wykonuje obliczenia stechiometryczne [1+2]
XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. II Etap - 18 stycznia 2016
XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego II Etap - 18 stycznia 2016 Nazwisko i imię ucznia: Liczba uzyskanych punktów: Drogi Uczniu, przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj
CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne
CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [
Złoone technologie oczyszczania cieków jako metoda modernizacji
Złoone technologie oczyszczania cieków jako metoda modernizacji na przykładzie oczyszczalni "KUJAWY" Autorzy: mgr in. Andrzej Soczek Mgr in. Jan Zitara M.P.W. i K S.A. Zakład Oczyszczania cieków Kujawy
Wymagania programowe z chemii w kl.2 na poszczególne oceny ; prowadzący mgr Elżbieta Wnęk. II. Wewnętrzna budowa materii
Wymagania programowe z chemii w kl.2 na poszczególne oceny ; prowadzący mgr Elżbieta Wnęk II. Wewnętrzna budowa materii definiuje pojęcie wartościowość podaje wartościowość pierwiastków w stanie wolnym
Sposób ciągłego przepływowego uzdatniania wody basenowej i system do ciągłego przepływowego uzdatniania wody basenowej według tego sposobu
PL 216808 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 216808 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 389028 (51) Int.Cl. C02F 1/50 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
TMT 15. Ekologiczne oddzielanie metali ciężkich od ścieków
TMT 15 Ekologiczne oddzielanie metali ciężkich od ścieków TMT 15 Ekologiczne oddzielanie metali ciężkich od ścieków Problem: Metale ciężkie zawarte w ściekach Rozwiązniem problemu jest: Strącanie za pomocą
Procesy biotransformacji
Biohydrometalurgia jest to dział techniki zajmujący się otrzymywaniem metali przy użyciu mikroorganizmów i wody. Ma ona charakter interdyscyplinarny obejmujący wiedzę z zakresu biochemii, geomikrobiologii,
wiczenie 1 1. Obliczanie zawartoci składników w postaci pierwiastkowej i tlenkowej w zwizkach chemicznych.
wiczenie 1 1. Obliczanie zawartoci składników w postaci pierwiastkowej i tlenkowej w zwizkach chemicznych. Zawarto takich składników jak: P, K, Ca i mg w nawozach sztucznych podaje si zwykle w procentach
II Etap rejonowy 28 styczeń 2019 r. Imię i nazwisko ucznia: Czas trwania: 60 minut
XVI Wojewódzki Konkurs z Chemii dla uczniów klas trzecich gimnazjów oraz klas trzecich oddziałów gimnazjalnych prowadzonych w szkołach innego typu województwa świętokrzyskiego w roku szkolnym 2018/2019
XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (10 pkt)
XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019 ETAP I 9.11.2018 r. Godz. 10.00-12.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. KOPKCh 27 Zadanie 1 (10 pkt) 1. W atomie glinu ( 1Al)
Zadanie 2. [2 pkt.] Podaj symbole dwóch kationów i dwóch anionów, dobierając wszystkie jony tak, aby zawierały taką samą liczbę elektronów.
2 Zadanie 1. [1 pkt] Pewien pierwiastek X tworzy cząsteczki X 2. Stwierdzono, że cząsteczki te mogą mieć różne masy cząsteczkowe. Wyjaśnij, dlaczego cząsteczki o tym samym wzorze mogą mieć różne masy cząsteczkowe.
WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe
kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe Zadanie
Nazwy pierwiastków: ...
Zadanie 1. [ 3 pkt.] Na podstawie podanych informacji ustal nazwy pierwiastków X, Y, Z i zapisz je we wskazanych miejscach. I. Atom pierwiastka X w reakcjach chemicznych może tworzyć jon zawierający 20
PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Biotechnologia Rodzaj przedmiotu: Obieralny, moduł 5.1 Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium Profil kształcenia: ogólnoakademicki Technologie wody i ścieków Water and wastewater
Szczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu chemia dla klasy II gimnazjum, rok szkolny 2015/2016
Szczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu chemia dla klasy II gimnazjum, rok szkolny 2015/2016 II. Wewnętrzna budowa materii posługuje się symbolami pierwiastków odróżnia wzór sumaryczny od wzoru strukturalnego
UZDATNIANIE WÓD PODZIEMNYCH O PODWYSZONEJ BARWIE Z ZASTOSOWANIEM KOAGULACJI POWIERZCHNIOWEJ
dr Rafał Bray Politechnika Gdaska Widział Inynierii Ldowej i rodowiska ul. Narutowicza 11/12 8-92 Gdask email: rbra@pg.gda.pl UZDATNIANIE WÓD PODZIEMNYCH O PODWYSZONEJ BARWIE Z ZASTOSOWANIEM KOAGULACJI
CHEMIA - wymagania edukacyjne
CHEMIA - wymagania edukacyjne III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących podaje, na czym polega obieg wody wymienia stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia wody
ZADANIE 164. Na podstawie opisanych powyżej doświadczeń określ charakter chemiczny tlenków: magnezu i glinu. Uzasadnij słownie odpowiedź.
Informacja do zadań: 163. 166. Przeprowadzono doświadczenia opisane poniższymi schematami: ZADANIE 163. Podaj, w których probówkach (1. 6.) zaszły reakcje chemiczne. ZADANIE 164. Na podstawie opisanych
Temat 2: Nazewnictwo związków chemicznych. Otrzymywanie i właściwości tlenków
Zasada ogólna: We wzorze sumarycznym pierwiastki zapisujemy od metalu do niemetalu, natomiast odczytujemy nazwę zaczynając od niemetalu: MgO, CaS, NaF Nazwy związków chemicznych najczęściej tworzymy, korzystając
Związki nieorganiczne
strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,
OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
Zał. nr 5 OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Opracowanie programu funkcjonalno- użytkowego dla modernizacji technologii uzdatniania wody na Stacji Sporządził Sprawdził Lipiec 2016r. Strona 1 z 5 1. Nazwa i adres
WYKAZ ODPADÓW PODDAWANYCH UNIESZKODLIWIENIU LUB ODZYSKOWI
WYKAZ ODPADÓW PODDAWANYCH UNIESZKODLIWIENIU LUB ODZYSKOWI KOD ODPADU RODZAJ ODPADU 02 02 Odpady z przygotowania i przetwórstwa produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego 02 02 01 Odpady z mycia i przygotowania
a) Sole kwasu chlorowodorowego (solnego) to... b) Sole kwasu siarkowego (VI) to... c) Sole kwasu azotowego (V) to... d) Sole kwasu węglowego to...
Karta pracy nr 73 Budowa i nazwy soli. 1. Porównaj wzory sumaryczne soli. FeCl 2 Al(NO 3 ) 3 K 2 CO 3 Cu 3 (PO 4 ) 2 K 2 SO 4 Ca(NO 3 ) 2 CaCO 3 KNO 3 PbSO 4 AlCl 3 Fe 2 (CO 3 ) 3 Fe 2 (SO 4 ) 3 AlPO 4
Lp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA
Zestawienie standardów jakości środowiska oraz standardów emisyjnych Lp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA STANDARDY JAKOŚCI ŚRODOWISKA (IMISYJNE) [wymagania, które muszą być spełnione w określonym czasie przez
Rozkład materiału nauczania chemii klasa 2.
Rozkład materiału nauczania chemii klasa 2. Lp. Treści nauczania (temat lekcji) Liczba godzin na realizację Umiejętności wymagania szczegółowe (pismem półgrubym zostały zaznaczone wymagania obowiązujące
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z chemii dla klasy II gimnazjum oparte na programie nauczania Chemia Nowa Era
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z chemii dla klasy II gimnazjum oparte na programie nauczania Chemia Nowa Era IV. Kwasy Opracowała mgr Agnieszka Para Ocena dopuszczająca [1] wymienia zasady
Rozkład materiału nauczania chemii klasa 2 gimnazjum.
Rozkład materiału nauczania chemii klasa 2 gimnazjum. Lp. Treści nauczania (temat lekcji) Liczba godzin na realizację Umiejętności wymagania szczegółowe (pismem półgrubym zostały zaznaczone wymagania obowiązujące
PRZYKŁADY INSTALACJI DO SPALANIA ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH
PRZYKŁADY INSTALACJI DO SPALANIA ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH 1. INSTALACJA DO TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH W DĄBROWIE GÓRNICZEJ W maju 2003 roku rozpoczęła pracę najnowocześniejsza w
ZASADY NALICZANIA OPŁAT ZA WPROWADZANIE ZANIECZYSZCZE DO POWIETRZA
ZASADY NALICZANIA OPŁAT ZA WPROWADZANIE ZANIECZYSZCZE DO POWIETRZA (przykłady z zastosowaniem jednostkowych stawek opłat obowizujcych w 2003 roku) Naliczanie opłat za rodki transportu Przykład 1 Zakład
Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii
Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii Dopuszczający (K) Dostateczny(P) Dobry(R) Bardzo dobry (D) Celujący (W) Uczeń : - wie,
Chemia - laboratorium
Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 01/1 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 1-617-59 Katedra Fizykochemii
Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej
Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej 1) Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 2) Roztwory (zadania rachunkowe zbiór zadań Pazdro
4. Składowanie. Preparatu nie należy składować razem z produktami spożywczymi, napojami oraz paszami.
Cillit -Neutra Cillit-Neutra przeznaczony jest do neutralizacji zużytych roztworów Cillit (patrz: karta katalogowa L 06), szczególnie przed ich odprowadzeniem do kanalizacji, jak również do podwyższania
Zadanie 2. (1 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując wzory sumaryczne tlenków w odpowiednie kolumny. CrO CO 2 Fe 2 O 3 BaO SO 3 NO Cu 2 O
Test maturalny Chemia ogólna i nieorganiczna Zadanie 1. (1 pkt) Uzupełnij zdania. Pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 16 znajduje się w.... grupie i. okresie układu okresowego pierwiastków chemicznych,
KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJUM ETAP WOJEWÓDZKI
KONKURS HEMIZNY L GIMNZJUM ETP WOJEWÓZKI 2004 / 2005rok Zadanie 1. [1 pkt] Z podanych atomów pierwiastków wybierz ten, dla którego suma liczby protonów i liczby neutronów jest równa 38. 64 39 38 26 38
Propozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum
1 Propozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji Dział III. Woda i roztwory wodne Treści nauczania 7. Poznajemy związek chemiczny wodoru i tlenu
Zastosowanie biopreparatów w procesie oczyszczania ścieków
1 Zastosowanie biopreparatów w procesie oczyszczania ścieków Patrycja Malucha Kierownik Działu Technologii Wody i Ścieków ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., Zakład Chemii i Diagnostyki Wiadomości ogóle o dotyczące
Instrukcja laboratorium z ochrony środowiska. Temat ćwiczenia. Oznaczanie wybranych wskaźników zanieczyszczenia wód
Instrukcja laboratorium z ochrony środowiska Temat ćwiczenia. Oznaczanie wybranych wskaźników zanieczyszczenia wód Cel ćwiczenia Ćwiczenie ma za zadanie zapoznanie się z wybranymi metodami określania wskaźników
SKŁADNIKI ROZTWORÓW WODNYCH
14.11.2005 SKŁADNIKI ROZTWORÓW WODNYCH zawiesiny mikrofauna zw. organiczne wirusy bakterie zapach rolinny? elazo, mangan CH 4 ; H 2 S H 2 O twardo metale CO 2 agresywny? zapach nadmierny ChZT pestycydy?
Istniejące i projektowane oczyszczalnie ścieków z IMOS w świetle możliwych zmian w przepisach dotyczących ochrony środowiska
Istniejące i projektowane oczyszczalnie ścieków z IMOS w świetle możliwych zmian w przepisach dotyczących ochrony środowiska Autor: Antoni Litwinowicz ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., Zakład Chemii i Diagnostyki
Odpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 )
PRZYKŁADOWE ZADANIA Z DZIAŁÓW 9 14 (stężenia molowe, procentowe, przeliczanie stężeń, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zastosowanie stężeń do obliczeń w oparciu o reakcje chemiczne, rozpuszczalność)
1 FILTR. Jak usun¹æ 5 zanieczyszczeñ za pomoc¹ jednego z³o a? PROBLEMÓW Z WOD ROZWI ZUJE. NOWATORSKIE uzdatnianie wody 5 w 1
Jak usun¹æ 5 zanieczyszczeñ za pomoc¹ jednego z³o a? 1 FILTR ROZWI ZUJE PROBLEMÓW Z WOD 1 TWARDOŒÆ 2 ELAZO 3 MANGAN 4 AMONIAK 5 ORGANIKA Zanieczyszczenia takie jak: twardoœæ, mangan, elazo, naturalne substancje
DOWIADCZENIA LABORATORYJNE W ZASTOSOWANIU KOAGULANTÓW WSTPNIE ZHYDROLIZOWANYCH Z RODZINY PAX W SUW CZANIEC
dr in. Izabela ZIMOCH 1.2 in. Barbara KOTLARCZYK 2, mgr in. Katarzyna NADOLSKA 2 1. Politechnika lska, Instytut Inynierii Wody i cieków 44-100 Gliwice, ul. Konarskiego 18 2. Górnolskie Przedsibiorstwo
KONGRES SEROWARSKI ŁOCHÓW 2018
KONGRES SEROWARSKI ŁOCHÓW 2018 WYBRANE ZASTOSOWANIA TECHNOLOGII MEMBRANOWYCH W PROCESACH OCZYSZCZANIA WODY I ŚCIEKÓW Dr inż. Janusz Kroll PROCESY FILTRACJI MEMBRANOWYCH Mikrofiltracja - MF 0.1 do2.0 µm
Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMIA klasa II. I. Wewnętrzna budowa materii. Ocena bardzo dobra [ ]
Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMIA klasa II I. Wewnętrzna budowa materii wymienia typy wiązań zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne podaje definicje wiązania kowalencyjnego wymaganych