Realizacja projektu Zadania System informacji o jakości powietrza na obszarze Pogranicza Polsko-Czeskiego w rejonie Śląska i Moraw

Transkrypt

1 Realizacja projektu Zadania System informacji o jakości powietrza na obszarze Pogranicza Polsko-Czeskiego w rejonie Śląska i Moraw Projekt jest współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach POWT Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska Krystian Skubacz, Małgorzata Wysocka Główny Instytut Górnictwa Konferencja w Ostrawie

2 1. Główny Instytut Górnictwa jest jednym z uczestników konsorcjum realizującego projekt 2

3 Główny Instytut Górnictwa - jest jednostką badawczo-rozwojową związaną od 1945 roku z regionem Górnego Śląska, która działa w różnych obszarach nauki Górnictwo Środowisko Plac Gwarków 1, Katowice, Polska Telefon: (+4832) , Fax: (+4832) BRE Bank S.A. nr gig@gig.eu, Regon: , NIP: , KRS: Edukacja Jakość 3

4 Rada Naukowa Głównego Instytutu Górnictwa Rada Naukowa Głównego Instytutu Górnictwa posiada pełne uprawnienia akademickie do nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego oraz występowania o tytuł profesora w dyscyplinie górnictwo i inżynieria środowiska 4

5 Struktura zatrudnienia: wszyscy pracownicy GIG 560 5

6 Struktura zatrudnienia: pracownicy z wyższym wykształceniem 410 6

7 Struktura przychodów GIG w

8 Certyfikaty Głównego Instytutu Górnictwa Główny Instytut Górnictwa jest jednostką notyfikowaną nr 1453 Unii Europejskiej w zakresie dyrektyw 94/9/WE (ATEX), 98/37/WE (maszynowa) i 93/15/WE (materiały wybuchowe do użytku cywilnego) oraz posiada: - wdrożony Zintegrowany System Zarządzania (jakość, bezpieczeństwo i higiena pracy, środowisko) potwierdzony przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A. - jednostkę certyfikującą wyroby, - 2 laboratoria wzorcujące akredytowane przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A., - 13 laboratoriów badawczych akredytowanych przez Polskie Centrum Akredytacji, - 1 Laboratorium badawcze posiada certyfikat zatwierdzenia w Lloyd s Register Quality Assurance.

9 Inżynieria środowiskowa i zarządzanie zasobami środowiska - Ocena stanu środowiska: gleba, woda powietrze, hałas, drgania, radiacja, monitoring geochemiczny, geofizyczny i geotechniczny - Technologie środowiskowe - Zarządzanie gospodarką wodno-ściekową - Gospodarcze wykorzystanie terenów poprzemysłowych - Zarządzanie gospodarką odpadami - Ochrona powietrza 9

10 Projekty europejskie realizowane przez Główny Instytut Górnictwa (PR) WATERNORM Monitoring and mitigation of mine water impact in Upper Silesia region - increasing of research and development potential in the Central Mining Institute C3-CAPTURE Calcium Cycle for Efficient and low Cost CO 2 Capture using Fluidized Bed Systems TESTNET Towards European sectorial testing networks for environmental CO 2 -REMOVE Geological storage: Research into Monitoring and Verification Technology MOVECBM BIOSYNERGY FORWAST Monitoring and verification of CO 2 storage and ECBM in Poland Biomass for market competitive and environmentally friendly synthesis of bioproducts together with the production of secondary energy carriers through the biorafinery approach Overall mapping of physical flows and stocks of resources to forecast waste quantities in Europe and identify life-cycle environmental stakes of waste prevention and recycling 10

11 Projekty europejskie realizowane przez Główny Instytut Górnictwa (RFCS) ADEMA MONSUPPORT HUGE Advances in exploration methods and applications Development and optimisations of efficient systems for the monitoring of gate road support under the influence of rock stress Hydrogen oriented underground coal gasification MINTOS Improving mining transport reliability PROSAFECOAL Increased productivity and safety of European coalmines by advanced techniques, knowledge and planning tools enabling strata control of the face-roadway PROSAFECOAL Increased productivity and safety of European coalmines by advanced techniques, knowledge and planning tools enabling strata control of the faceroadway junction (INTERREG III B CADSES PROGRAMM) MAGIC Management of Groundwater at Industrially Contaminated Areas 11

12 Inwestycje i przyszłość Laboratorium Radiometrii GIG Budowa nowego gmachu laboratorium z pracownią przeznaczoną do badań jakości powietrza 12

13 2. Udział Głównego Instytutu Górnictwa w projekcie 13

14 Obszar oddziaływania projektu Obszar współpracy w ramach POWT Republika Czeska Rzeczpospolita Polska obejmuje cztery polskie podregiony graniczne odpowiadające NUTS III, czyli podziałowi terytorialnemu krajów UE na poziomie podregionów jeleniogórsko-wałbrzyski, opolski, rybnicko-jastrzębski, bielsko-bialski i pięć czeskich regionów granicznych NUTS III Liberec, Hradec Kralove, Pardubice, Ołomuniec, Morawsko-Śląski. Obszar oddziaływania projektu to podregiony rybnicko-jastrzębski, bielsko-bialski i Morawsko-Śląski. Podregion rybnicko-jastrzębski Podregion bielsko-bialski Podregion Morawsko-Śląski 14

15 Cel projektu Celem projektu jest utworzenie systemu informacji o zanieczyszczeniach powietrza spowodowanych przez emisje przemysłowe, komunikacyjne i emisje z budynków mieszkalnych na obszarze oddziaływania projektu z uwzględnieniem prognozy meteorologicznej. Dla potrzeb realizacji projektu zostaną uwzględnione wszystkie źródła emisji zlokalizowane w podregionach rybnicko-jastrzębskim, bielsko-bialskim i Morawsko- Śląskim oraz inne wywierające znaczący wpływ na jakość powietrza na tym obszarze. System informatyczny zapewni realizację operacji obliczeniowych pola imisji i zabezpieczy przekazywanie odpowiedniej informacji o jakości powietrza dla lokalnych społeczności oraz wszystkich zainteresowanych osób i podmiotów. Osiągnięcie tych celów powinno w dalszej perspektywie zwrócić uwagę decydentów na problemy ekologiczne regionu oraz doprowadzić do wzrostu świadomości, wrażliwości i aktywności społeczności lokalnych sprzyjającej poprawie jakości powietrza w obszarze oddziaływania projektu. 15

16 Harmonogram realizacji projektu i koordynacja zadań przez GIG Nazwa zadania Termin rozpoczęcia Termin zakończenia Identyfikacja problemów jakości powietrza w badanym obszarze (CHMU, IMGW, IPIŚ, VSB, ZU OVA) Przygotowanie przestrzennych danych cyfrowych (IMGW, IPIŚ, VSB,) Inwentaryzacja i charakterystyka ź źródeł zanieczyszczeń (CHMU, GIG, IMGW, IPIŚ, VSB) Przygotowanie danych meteorologicznych dla badanego obszaru (CHMU, IMGW, VSB) Wdrożenie modelu rozprzestrzeniania zanieczyszczeń ADMOSS (CHMU, GIG, IMGW, IPIŚ, VSB, ZU OVA) Realizacja wspólnych pomiarów zanieczyszczeń powietrza (CHMU, GIG, IMGW, IPIŚ, VSB, ZUOVA) Prognozowanie stężeń zanieczyszczeń w strefach (CHMU, IMGW, VSB, ZU OVA) Ocena transgranicznego transportu zanieczyszczeń (CHMU, IMGW, IPIŚ, VSB, ZU OVA) Wdrożenie systemu przekazu informacji o zanieczyszczeniu powietrza (CHMU, GIG, IMGW, IPIŚ, VSB, ZU OVA)

17 System przekazu informacji o zanieczyszczeniu powietrza Model 17

18 Warstwy i rozdzielczości ortofotomapy obszaru objętego projektem W celu sporządzenia modelu potrzebne są następujące dane przestrzenne (warstwy GSI w formacie ESRI), rozdzielczość ortofotomapy 0.5m (w skali 1:10 000) Warstwice i punkty wysokości - koty wysokościowe (lub NMT- numeryczny model terenu) Komunikacja (drogi) Zabudowania (budynki) Dane adresowe budynków Podział administracyjny - Granice województw, powiatu, gmin, obwody spisowe lub rejony statystyczne (w zależności od obszaru, dla którego dostępne są dane statystyczne potrzebne do modelowania) (w skali przynajmniej 1: ) Lasy Wody powierzchniowe (rzeki, jeziora, zbiorniki zaporowe) 18

19 Rodzaj informacji dotyczących źródeł emisji 1. Dane meteorologiczne godzinowe dane meteorologiczne z wszystkich stacji w obszarze zainteresowania Dane radiosondażowe ze stacji w obszarze zainteresowania 2. Dane emisyjne i techniczne parametry przemysłowych źródeł zanieczyszczeń Lokalizacja Wielkość emisji [t/r; kg/r] Typ instalacji, technologii Paliwo (kotłownie) Temperatura gazów wylotowych Prędkość gazów wylotowych Średnica otworu wylotowego 3. Ruch drogowy Intensywność, struktura, prędkość (i ciągłość) ruchu drogowego Struktura parku pojazdów (wiek, paliwo) 19

20 Rodzaj informacji dotyczących źródeł emisji 4. Niska emisja (np. wg. Narodowego Spisu Powszechnego Ludności) Liczba ludności Liczba gospodarstw domowych w domach i budynkach mieszkalnych Mieszkania wyposażone w centralne ogrzewanie: - Liczba mieszkań podłączonych do instalacji doprowadzającej ciepło z centralnego źródła - Liczba mieszkań podłączonych do instalacji doprowadzającej ciepło z lokalnego źródła (rodzaj paliwa: węgiel (kamienny, brunatny), koks, drewno (biomasa), gaz, elektryczność - Liczba mieszkań posiadających instalację etażową (rodzaj paliwa: węgiel (kamienny, brunatny), koks, drewno (biomasa), gaz, elektryczność) Mieszkania z urządzeniem grzewczym (rodzaj paliwa: węgiel (kamienny, brunatny), koks, drewno (biomasa), gaz, elektryczność) Mieszkania z urządzeniem grzewczym (rodzaj paliwa: węgiel (kamienny, brunatny), koks, drewno (biomasa), gaz, elektryczność) Powierzchnia użytkowa mieszkania Wszystkie dane z możliwie największą dokładnością (jak najmniejszy statystyczny obszar, dla którego są dostępne dane) 20

21 Źródła informacji Rozpoczęto akcję ankietyzacyjną zbierania informacji o źródłach emisji Urząd Marszałkowski GIOŚ - Główny Inspektorat Ochrony Środowiska WIOŚ - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Urzędy gmin znajdujące się na obszarze objętym projektem 21

22 Monitoring jakości powietrza: ultradrobne cząstki zawieszone w powietrzu Punkty monitorowania jakości powietrza - Wodzisław Śl. - Rybnik - Cieszyn - Jastrzębie - Pszczyna - Ustroń - Gdów (stacja WIOŚ) - Racibórz (stacja WIOŚ) - Bielsko-Biała (stacja WIOŚ) Pomiar liczebności i rozkładów ziarnowych cząstek w zakresie 4nm 20 µm z pomocą spektrometrów SMPS i APS (TSI, USA) W dwóch z tych miejsc oraz w jednym miejscu wskazanym przez partnerów czeskich, zostaną wykonane pomiary rozkładów ziarnowych, w tym ultradrobnych cząstek zgodnie z cyklem: po 1 tygodniu w różnych sezonach (wiosna, lato, jesień, zima). 22

23 Liczebność i rozkłady ziarnowe cząstek Transport kołowy jest wydajnym źródłem ultradrobnych cząstek (<100 nm) dn/dlogd (cząstek/cm³) C = 5275 cząstek/cm 3 Z = µg/m 3 d = 173 nm d m = 2158 nm ρ = 1.2 g/cm 3 p Racławice k/krakowa. Miejsce położone z dala od szlaków komunikacji kołowej (N 50º 11 28, E 19º ) Średnica aerodynamiczna, d (nm) Stanowisko pomiarowe oddalone kilka metrów od drogi nr 81 w okolicach Woszczyc (N 50 04' 28", E 18 44' 42") dn/dlogd (cząstek/cm³) Średnica aerodynamiczna, d (nm) C = cząstek/cm 3 Z = µg/m 3 d = 25 nm d m = 1570 nm ρ = 1.2 g/cm 3 p 23