UCHWAŁA NR XLI/779/14 RADY MIASTA CHORZÓW. z dnia 6 lutego 2014 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR XLI/779/14 RADY MIASTA CHORZÓW z dnia 6 lutego 2014 r. w sprawie przyjęcia Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2013 r., poz. 594 z późn. zm.) w związku z art. 7 ust.1 pkt 1, art. 48 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U z 2008 r. Nr 164, poz.1027 z późn. zm.) Rada Miasta Chorzów uchwala Przyjąć Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w brzmieniu stanowiącym załącznik do niniejszej uchwały. 2. Program finansowany będzie ze środków budżetu miasta Chorzów 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Chorzów. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. 3. PRZEWODNICZĄCY RADY /-/ Henryk Wieczorek Id: F55FBFFD-3A0C-4A A5BAB2C8C4. Podpisany Strona 1

2 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XLI/779/14 Rady Miasta Chorzów z dnia 6 lutego 2014 r. PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) Uzasadnienie wyboru programu Co roku około 3500 tysiąca Polek dowiaduje się, że choruje na raka szyjki macicy. Prawie połowa kobiet umiera z powodu tej choroby, tracąc średnio 26 lat życia. To jeden z najwyższych wskaźników umieralności w Europie, wynosi 9,4/ kobiet. Podkreślić należy, że choć wskaźnik zachorowalności na raka szyjki macicy w naszym kraju nie odbiega od wskaźnika innych krajów europejskich, to odsetek kobiet przeżywających 5 lat od zdiagnozowania choroby nie przekracza 50 procent, a więc należy do najniższych w Europie. Na świecie rak szyjki macicy jest drugim po raku piersi, najczęściej występującym nowotworem u kobiet. Każdego roku wykrywa się około nowych zachorowań, z czego prawie 80 proc. przypadków w krajach rozwijających się. Najczęściej rak szyjki macicy rozwija się u kobiet pomiędzy 35 a 59 rokiem życia, to jest w momencie, kiedy wiele z nich wychowuje dzieci i jest aktywnych zawodowo. Już tylko ten fakt może świadczyć o znacznej, społecznej randze problemu. Jednak każda poważna choroba czy śmierć, którym można było zapobiec, są swoistym wyzwaniem dla opieki i polityki zdrowotnej w naszym kraju. # Dane liczbowe za lata 2009 i 2010 dotyczące zachorowań na nowotwór szyjki macicy i nowotwory ogółem oraz zgony kobiet w wieku lat i powyżej przedstawia poniższa tabela*: Liczba zachorowań na nowotwory wśród kobiet Liczba zachorowań na nowotwór szyjki macicy Procent zachorowań Liczba zgonów kobiet z powodu nowotworów Liczba zgonów z powodu nowotworu szyjki macicy Procent zgonów 2009 Polska , ,27 woj.śląskie , ,15 Miasto , ,12 Chorzów 2010 Polska , ,25 woj.śląskie , ,92 Miasto , ,60 Chorzów *Źródło: Krajowy Rejestr Nowotworów Powyższe wskaźniki wpisują się w wysoką tendencję zachorowań i zgonów mieszkańców Chorzowa na nowotwory złośliwe i odnotowane są także w analizach Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego sporządzonych w 2011 roku. W województwie śląskim najczęściej na nowotwory złośliwe chorują mieszkańcy: Chorzowa (40,8 wsk. na 10 tys. ludn.), Bielska- Białej (40,7), pow. Cieszyńskiego (39,8), Będzińskiego (39,7), Katowic (37,4) i Dąbrowy Górniczej (37,3). Najczęściej z powodu nowotworów złośliwych umierają mieszkańcy: Chorzowa, Siemianowic Śląskich, pow. zawierciańskiego, Piekar Śląskich, pow. będzińskiego i Katowic. # Rys. 1 Zachorowania na nowotwory złośliwe. Ogółem według powiatów w latach (na ludności) Id: F55FBFFD-3A0C-4A A5BAB2C8C4. Podpisany Strona 1

3 W ramach przeciwdziałania powyższym tendencjom Miasto Chorzów od lat realizuje długofalowe programy obejmujące zarówno działania z zakresu promocji jak i profilaktyki zdrowia, w tym program onkologiczny. Jego celem jest wczesne wykrywanie nowotworów piersi, gruczołu krokowego i płuc. Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) wpisuje się w zakres celów określonych w programie onkologicznym realizowanym na terenie miasta. Ponadto, w celu zintegrowania działań, w 2013 roku Miasto Chorzów, jako partner, włączyło się do programu Nie płać za błędy. Zapobiegaj, którego organizatorem jest Śląska Koalicja na Rzecz Walki z Rakiem Szyjki Macicy. Województwo śląskie znajduje się w gronie tych obszarów kraju, gdzie zachorowalność i umieralność na raka szyjki macicy są najwyższe, a zgłaszalność na badania cytologiczne w ramach Populacyjnego programu profilaktyki i wczesnego wykrywania raka szyjki macicy wynosi zaledwie 24,54% (stan na , w okresie trzyletnim). Celem programu jest zwiększenie świadomości kobiet ze środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym na temat zagrożenia rakiem szyjki macicy i zakażeń HPV, wykształcenie wrażliwości na problematykę zdrowotną wśród pracowników instytucji opieki społecznej oraz ich podopiecznych oraz wypracowanie modelu realizacji działań profilaktycznych, kierowanych do tej grupy społecznej i jego sukcesywna implementacja, w priorytetowych obszarach terapeutycznych. Id: F55FBFFD-3A0C-4A A5BAB2C8C4. Podpisany Strona 2

4 Dodatkowo w ramach działań na rzecz profilaktyki chorób nowotworowych oraz edukacji w tym zakresie, w czerwcu 2013 roku Urząd Miasta Chorzów zorganizował razem z Powiatową Stacją Sanitarno Epidemiologiczną konferencję dla nauczycieli chorzowskich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Wśród zagadnień prezentowanych przez lekarzy z gliwickiego oddziału Centrum Onkologii Instytutu im. Marii Skłodowskiej Curie znalazły się m.in.: Kodeks Walki z Rakiem, diagnostyka chorób nowotworowych, rola nauczyciela w edukacji onkologicznej w szkołach. Konsekwencje zdrowotne zaka ż e ń i przyczyny powstawania raka szyjki macicy Przyczyną są niektóre typy wirusa brodawczaka ludzkiego HPV. Z ponad 100 typów wirusa HPV (numerowanych w kolejności ich identyfikacji) około 40 zakaża preferencyjnie błony śluzowe narządów płciowych. Wyróżniamy wysokookogenne i niskoonkogenne typy HPV. Najczęściej rozpoznaje się zakażenia typami 16, 18, 45 i 31 wirusa (wysokoonkogenne), a najczęściej występującymi niskoonkogennymi typami wirusa są typy 6 i 11. Około 90 proc. kłykcin narządów płciowych jest wywołanych właśnie przez typ 6 lub 11 HPV. Kłykciny kończyste są charakterystycznymi brodawkowatymi zmianami w kolorze ciała, pojawiającymi się zwykle kilka tygodni lub miesięcy po kontakcie seksualnym z osobą zakażoną. Kłykciny kończyste występują bardzo często. Jest nimi obciążone około 1-2 % aktywnych seksualnie osób. W większości przypadków brodawki te występują u młodych osób dorosłych: u kobiet szczyt zachorowań przypada na okres między 20 a 24 rokiem życia, a u mężczyzn między 25 a 29 rokiem życia. W Polsce, w ciągu ostatnich 15 lat, liczba rozpoznanych nowych przypadków kłykcin kończystych wzrosła ponad trzykrotnie. Brodawki mogą ustępować samoistnie, bez leczenia. Na ogół jednak mają tendencję do utrzymywania się lub powiększania. W zależności od rozmiaru oraz umiejscowienia istnieje kilka metod leczenia. Często dochodzi do nawrotu kłykcin po leczeniu. Ich odsetek sięga 90%. Dzieje się tak, ponieważ wirusy HPV, wywołujące zmiany, mogą wciąż być obecne na błonach śluzowych narządów płciowych, a proces gojenia sprzyja aktywacji cyklu życiowego tego wirusa Dwa najpowszechniejsze typy wirusa HPV16 i HVP18 są odpowiedzialne za ok. 70 proc. wszystkich zachorowań na raka szyjki macicy i większość przypadków śródnabłonkowych zmian przednowotworowych. Wirus brodawczaka ludzkiego ma wysoki potencjał zakaźny. Do zakażenia może dojść nawet poprzez kontakt ze skórą okolic miejsc intymnych partnera. Czynnikami, które zwiększają możliwość zakażenia są ryzykowne zachowania seksualne, czyli m.in. wczesne rozpoczęcie współżycia seksualnego, duża liczba partnerów, niski poziom higieny intymnej oraz czynniki dodatkowe, w tym długotrwała antykoncepcja hormonalna, palenie tytoniu, duża liczba przebytych porodów. We wczesnej fazie rak szyjki macicy nie daje żadnych oznak klinicznych i jest nazywany cichym zabójcą, a jedyną uchwytną zmianą jest nieprawidłowy wynik badania cytologicznego. Badanie to pozwala wykryć nowotwór na bardzo wczesnym etapie, kiedy jest on całkowicie uleczalny. W 2006 r. pojawiła się w Europie nowa metoda walki z rakiem szyjki macicy, która polega zapobieganiu nowotworowi, a nie na jego wczesnym wykrywaniu. Tą metodą jest szczepienie przeciwko HPV. Eksperci zalecają szczepienia dziewcząt w wieku lat, czyli przed inicjacją seksualną. Rak szyjki macicy jest jedynym nowotworem, któremu można zapobiec dzięki szczepieniu i jednym z nielicznych, którego można pokonać we wczesnym, uleczalnym stadium. Badania nad HPV wykazały, że większość aktywnych seksualnie kobiet zetknie się z wirusem w ciągu swego życia, a ponad 50 proc. dziewcząt zakazi się wirusem w ciągu 48 miesięcy od rozpoczęcia życia seksualnego. Zakażenie wirusem brodawczaka nie jest tożsame z powstaniem zmiany nowotworowej szyjki macicy czy wystąpieniem innych zmian chorobowych powodowanych przez wirusa. Nie można jednak przewidzieć, które kobiety zwalczą zakażenie, zanim spowoduje ono zmiany przednowotworowe. Natomiast stosowanie szczepień wśród dziewcząt, które nie rozpoczęły jeszcze życia seksualnego, daje niemal 100 proc. gwarancję, że ryzyko powstania zmian wywołanych przez typy HPV obecne w szczepionce będzie niemal całkowicie wyeliminowane. # Rak szyjki macicy jako problem ekonomiczny Ekonomiczne następstwa raka szyjki macicy można określić jako znaczące. Jak wskazują autorzy wyżej przytoczonego raportu, wynika to z wysokich kosztów diagnostyki, profilaktyki i leczenia raka szyjki macicy (koszty bezpośrednie) oraz związanych z tą chorobą strat, wynikających z przedwczesnej śmiertelności i niesprawności kobiet (koszty pośrednie).w Stanach Zjednoczonych szacuje się, że koszty bezpośrednie związane z leczeniem raka szyjki macicy przekraczają 2 mld USD, a koszty leczenia chorób zależnych od infekcji HPV sięgają kwoty 3,4 mld USD. Id: F55FBFFD-3A0C-4A A5BAB2C8C4. Podpisany Strona 3

5 W 2001 roku Centrum Onkologii w Krakowie dokonało analizy kosztów leczenia raka szyjki macicy w woj. małopolskim. Uzyskane dane wskazują na znaczący wzrost kosztów w miarę opóźnienia diagnostycznego i późno rozpoczętego leczenia. Warto przy tym pamiętać, że rosnące koszty leczenia między pierwszym a dalszymi stopniami zaawansowania nowotworu nie zwiększają prawdopodobieństwa pięcioletniego przeżycia chorej. O ile w pierwszym stadium wynosi ono 75 proc., o tyle w drugim już tylko 50 proc., a w trzecim 25 proc. Całkowite wyleczenie (100 proc. pięcioletnich przeżyć) dotyczy jedynie przedinwazyjnego stadium nowotworu (stopień 0), wykrywanego badaniem cytologicznym. # Szczepienia przeciw HPV W UE obecnie zarejestrowane i dopuszczone do obrotu są dwa rodzaje szczepionek: dwuwalentna (przeciwko zakażeniom HPV typami 16 i 18) i czterowalentna (przeciwko zakażeniom HPV typami: 16, 18 oraz 6 i 11 odpowiedzialnymi za brodawki płciowe, czyli kłykciny). Szczepionki przeciwko HPV podaje się domięśniowo. Cykl szczepienia składa się z trzech dawek. Dawkowanie: ñ szczepionka dwuwalentna 0, 1, 6 miesiąc, ñ szczepionka czterowalentna 0, 2, 6 miesiąc Szczepienie powinno się zakończyć w ciągu roku. Do wszystkich 3 dawek należy używać tej samej szczepionki, gdyż obie szczepionki znacznie różnią się składem i brakuje danych na temat zamiennego stosowania obu produktów. Porównanie skuteczności szczepionek* Kryteria porównania Zapobieganie zmianom klinicznym Szczepionka czterowalentna przeciw HPV 6, 11, 16, 18 Rak szyjki macicy, CIN 2/3, VIN 2/3, brodawki płciowe związane z zakażeniem HPV typy 6, 11, 16, 18 Wskazania wiekowe Dziewczęta i kobiety w wieku 9 26 lat oraz chłopcy w wieku 9 15 lat Skuteczność kliniczna u kobiet w wieku lat lub lat Skuteczność w zapobieganiu zmianom klinicznym u kobiet > 25 roku życia Skuteczność krzyżowa w zapobieganiu zmianom klinicznym 99 % w zapobieganiu CIN 2/3 lub AIS 100 % w zapobieganiu VIN 2/3; VaIN 2/3, brodawkom płciowym 91 % w zapobieganiu CIN, brodawkom płciowym u kobiet w wieku lat Ponad 30 % w zapobieganiu CIN 2/3 lub AIS powodowanym przez HPV typy 31/33/35/39/45/51/52/56 /58/59 Szczepionka dwuwalentna przeciw HPV 16, 18 Rak szyjki macicy, CIN 2 i CIN 3 związane z zakażeniem HPV typy 16, 18 Dziewczęta i kobiety w wieku lat 90 % w zapobieganiu CIN 2+ (100 % analiza post hoc) Brak danych klinicznych (tylko immunogenność) Brak danych klinicznych *Źródło: S. Majewski, M. Sikorski, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Profilaktyki Zakażeń HPV dotyczące stosowania profilaktycznych szczepionek przeciw HPV, Przew. Lek. 1/2008. Znaczenie antygenów HPV 6 i HPV 11 w szczepionce Szczepionka czterowalentna, oprócz cząsteczek wirusopodobnych HPV typu 16 i HPV typu 18, zawiera dwa komponenty typu HPV 6 i HPV 11. W badaniach III fazy szczepionka ta okazała się skuteczna w 100% (w populacji per protocol) w zapobieganiu zmianom związanym z zakażeniem HPV 6 i HPV 11, takim jak brodawki płciowe (kłykciny) sromu, pochwy, VIN 1, VaIN 1 oraz CIN 1. Znaczenie komponentów HPV 6 i HPV 11 w szczepionce jest ważne klinicznie. Brodawki okolicy narządów płciowych i odbytu występują u ok. 1% populacji aktywnej seksualnie, zwłaszcza wśród osób młodych. Stwarzają one duże problemy terapeutyczne i charakteryzują się dużą nawrotowością, znacznie ograniczając aktywność płciową chorych, przez co niekorzystnie wpływają na szeroko Id: F55FBFFD-3A0C-4A A5BAB2C8C4. Podpisany Strona 4

6 rozumiane zdrowie prokreacyjne. HPV 6 i HPV 11 są także odpowiedzialne za % przypadków tzw. nawracającej brodawczakowatości dróg oddechowych (ang. recurrent respiratory papillomatosis RRP). Również część przypadków CIN 1 (ok. 10 %) wiąże się z zakażeniami HPV 6 i/lub HPV 11. Zastosowanie szczepionki czterowalentnej u osób niezakażonych będzie więc chroniło przed rozwojem dodatkowego spektrum zmian chorobowych związanych z HPV 6/HPV 11. Szacuje się, że ochrona ta może przynosić ponad 70 % korzyści ekonomicznych w pierwszych latach stosowania szczepień populacyjnych. # Mając na względzie opinie specjalistów (czyt. wyżej), uzasadnionym wydaje się realizacja programu w zakresie profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka HPV typu 6, 11, 16, 18. Czas trwania skuteczności klinicznej szczepionek Najnowsze badania wskazują, że efekt profilaktyczny szczepionek trwa przynajmniej 5 lat (tyle ile dotychczasowe obserwacje). W tym czasie utrzymuje się plateau przeciwciał neutralizujących, a w krążeniu występują komórki pamięci immunologicznej, co sugeruje, że okres protekcji może być znacznie dłuższy. Ponadto w populacji osób wcześniej niezakażonych szczepionka czterowalentna przez 5 lat (najdłuższe obserwacje) wykazała 100 procentowy efekt profilaktyczny w odniesieniu do zmian wywołanych przez HPV 6, HPV 11, HPV 16 lub HPV 18, takich jak brodawki okolicy narządów płciowych oraz CIN 1 3. # W 2011 roku Australijczycy przedstawili efekty działania szczepionki czterowalentnej. Jako pierwsi na świecie wprowadzili w lipcu 2007 roku bezpłatny program szczepień przeciw HPV dla kobiet w wieku lat. Jego skutkiem była redukcja o 59% kłykcin kończystych (Donovan B., Franklin N., Guy R., 2011). Autorzy raportu na ten temat przekonują, że przełoży się to na zmniejszenie liczby zakażeń i chorób wywołanych przez onkogenne postacie HPV 16 i 18 (Ref. Fairley C.K., Hocking J.S., Gurrin L.C., Chen M.Y., Donovan B., Brandshaw C.S.). # Rekomendacje, podstawy prawne Dotychczas co najmniej 10 krajów europejskich wprowadziło szczepienie przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego do narodowych programów szczepień. Należą do nich: Austria, Belgia, Dania, Francja, Hiszpania, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Słowenia i Szwajcaria. Szczepienia dziewcząt jako ważny element skutecznej profilaktyki raka szyjki macicy rekomendują m.in.: Światowa Organizacja Zdrowia, Fundusz Ludnościowy ONZ (UNFPA), Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, Polskie Towarzystwo Profilaktyki Zakażeń HPV, Polskie Towarzystwo Pediatryczne, Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej, Polski Komitet Zwalczania Raka. Cel programu jest zgodny z celem Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem (wersja rok) oraz opartego na nim Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, jak również Narodowego Programu Zdrowia określającego priorytety działań w obszarze zdrowia na terenie Polski w latach Dodatkowo Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) jest zgodny z 1 ust. 1 litera b Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 21 sierpnia 2009 r. w sprawie priorytetów zdrowotnych (Dz. U. Nr 137, poz. 1126). Szczepienie przeciwko brodawczakowi ludzkiemu znalazło się w wykazie szczepień zalecanych niefinansowanych ze środków znajdujących się w budżecie ministra właściwego do spraw zdrowia w ramach Programu Szczepień Ochronnych na rok Pierwotna i wtórna profilaktyka raka szyjki macicy Wprowadzenie szczepionek przeciwko HPV powinno być okazją do zwiększania świadomości pacjentek w kwestii badań przesiewowych. Szczepionki zapewniające ochronę przed HPV obniżają ryzyko zachorowania na nowotwór, ale nie mogą go wyeliminować całkowicie. Pozostaje zagrożenie innymi rodzajami HPV wysokiego ryzyka onkogennego dla kobiet. Z tego względu konieczne jest kontynuowanie badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy. Obecnie w Polsce realizowany jest program wczesnego wykrywania raka szyjki macicy, w ramach którego wykonywane są bezpłatne badania cytologiczne przez wszystkie kobiety ubezpieczone w NFZ, mieszczące się w grupie wiekowej lat, które nie wykonywały cytologii w ciągu ostatnich trzech lat. Lista realizatorów dostępna jest na stronach Rysunek przedstawiający skuteczną metodę walki z wirusem brodawczaka ludzkiego. Id: F55FBFFD-3A0C-4A A5BAB2C8C4. Podpisany Strona 5

7 Źródło: Profilaktyka HPV w Polsce, Problemem wczesnego wykrywania raka szyjki macicy jest mała zgłaszalność kobiet na badania cytologiczne. Aż 1/5 Polek w wieku lata nigdy w życiu nie była u ginekologa, a bardzo rzadko i tylko wtedy, gdy pojawiają się dolegliwości odwiedzają lekarzy zarówno kobiety młode do 24. roku życia, jak i starsze, po zakończeniu menopauzy. Około 30 proc. Polek nigdy w życiu nie miało wykonanej cytologii. W styczniu 2008 roku ośrodek badawczy Pentor przeprowadził na zlecenie Towarzystwa Rozwoju Rodziny sondaż, z którego wynika, że 22 proc. Polek wykonywało ostatnie badanie cytologiczne przed 2005 rokiem. Co piąta kobieta nigdy w życiu nie robiła cytologii. Wśród osób, które nigdy nie poddały się badaniu aż 57 proc. uzasadniało to brakiem potrzeby, 16 proc. młodym wiekiem, a 15 proc. tym, że nikt ich nie skierował. W tym miejscu warto zaznaczyć więc, że szczepienia przeciw HPV mogą posłużyć podniesieniu efektywności programów kontroli raka szyjki macicy, mogą także stanowić impuls do powstawania nowych inicjatyw wzmacniających płaszczyznę informacji i komunikacji oraz realizacji świadczeń, zarządzania i finansowania. Skrining cytologiczny w Polsce jest jednym z największych w Europie. W 2007 roku objął populację liczącą ok. 6 mln kobiet, które otrzymały zaproszenia z NFZ na badania cytologiczne w ramach programu. Z zaproszeń skorzystało ok. 400 tysięcy kobiet. Zgłaszalność na badania jest jedną z najniższych w organizowanych w Europie badaniach przesiewowych. Dane te ukazują bardzo zły wizerunek świadomości zdrowotnej polskich kobiet. W wielu krajach UE zgłaszalność na badania cytologiczne wynosi proc., czego efektem jest spadek umieralności i zapadalności na ten nowotwór złośliwy. Powszechna dostępność do badań cytologicznych i regularne zgłaszanie się kobiet na takie badania dają szansę na zmianę wskaźników dotyczących umieralności polskich kobiet z powodu raka szyjki macicy. Aby to osiągnąć należy bezustannie podnosić świadomość zdrowotną kobiet. Szczepienia przeciw najczęstszym typom HPV oraz cytologiczne badania przesiewowe mogą być najbardziej skutecznym sposobem profilaktyki raka szyjki macicy. # Rola samorz ą du w profilaktyce raka szyjki macicy Stopień dostępu do szczepień HPV wciąż jest niewystarczający z powodu niefinansowania tej formy profilaktyki na poziomie centralnym. Zaszczepić się można na rynku prywatnym w formie pełnopłatnej oraz poprzez programy profilaktyczne realizowane przez samorządy (lub inne instytucje w ramach społeczności lokalnych). Jak zaznaczają autorzy opracowania Profilaktyka HPV w Polsce szczególnie ważna z perspektywy strategii profilaktyki raka szyjki macicy w Polsce jest rosnąca rola samorządów w realizacji programów szczepień. Dla przykładu: w 2008 r. zrealizowano 30 takich programów, dzięki którym zaszczepionych zostało 5000 dziewcząt. Rok później liczba samorządów wdrażających programy przeciw HPV znacznie wzrosła, przekraczając 100. Zaszczepiono ok dziewcząt. Należy jednocześnie podkreślić, że znaczenie programów szczepień przeciwko HPV realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego w Polsce z perspektywy realizacji celów zdrowia Id: F55FBFFD-3A0C-4A A5BAB2C8C4. Podpisany Strona 6

8 publicznego (czyli zapewnienia populacyjnej ochrony przed wirusem), choć rosnące, wciąż pozostaje dość marginalne, gdyż obejmuje zaledwie niecałe 10% populacji docelowej (traktowanej jako jeden rocznik dziewcząt, np. 12 latek). Oznacza to, że dla osiągnięcia prawdziwego efektu zdrowotnego na poziomie populacji konieczne będzie znaczące zwiększenie liczby samorządów realizujących takie programy, a także niewątpliwe zaangażowanie dodatkowego finansowania na poziomie regionów (np. pozostającego w gestii Urzędów Marszałkowskich) i na szczeblu centralnym, które skłoniłoby do inicjowania działań w obszarze profilaktyki HPV. # Cel g ł ówny programu kolejne samorządy stopniowe ograniczanie zachorowalności na raka szyjki macicy i innych chorób związanych przyczynowo z infekcją HPV mieszkanek Chorzowa, zwiększenie wykonalności badań cytologicznych wśród matek dziewcząt objętych programem, zmiana postaw prozdrowotnych dzieci i młodzieży pod względem dbałości o swoje zdrowie i swoich najbliższych poprzez edukację zdrowotną w zakresie pierwotnej i wtórnej profilaktyki raka szyjki macicy. Program przygotowany jest na lata , z możliwością jego kontynuacji w kolejnych latach. W każdym roku kalendarzowym dopuszcza się dla poszczególnych roczników objętych programem zwiększenie lub zmniejszenie liczby dziewcząt, zgodnie z aktualnym stanem. Adresaci programu 1. Dziewczęta w wieku 11 lat (przy określaniu wieku stosuje się rok urodzenia), zamieszkałe na terenie miasta Chorzów, których rodzice lub opiekunowie prawni pisemnie zadeklarują chęć przystąpienia do programu, tj. w roku 2014 rocznik dziewcz ą t w roku 2015 rocznik dziewcz ą t w roku 2016 rocznik dziewcz ą t (dane: Urząd Miasta Chorzów, stan: czerwiec 2013 r.) 2. dzieci, młodzież, rodzice/opiekunowie (edukacja zdrowotna) Sposób realizacji programu Umowa z realizatorem, wyłonionym w drodze otwartego konkursu (w danym roku budżetowym), będzie obejmowała zaszczepienie (w pełnym cyklu) jednego rocznika dziewcząt, poprzedzone akcją edukacyjno-informacyjną. Szczepienie będzie dobrowolne, za zgodą rodziców lub opiekunów prawnych, którzy pisemnie zadeklarują chęć uczestnictwa w programie. Dopuszczony jest wybór więcej niż jednego realizatora, co ułatwi dostęp do świadczenia. Program realizowany będzie etapami: edukacja w zakresie raka szyjki macicy dzieci i młodzieży oraz ich opiekunów biorących udział w programie. W ramach tego zadania planowane są: 1. druk i kolportaż ulotek oraz plakatów - dla celów popularyzacji zasadności szczepienia przeciwko HPV, zaproszenie do korzystania z programu, podanie komunikatów m.in. w chorzowskich placówkach oświatowych, lokalnych mediach, na stronie internetowej Urzędu Miasta i stronie wykonawcy programu, 2. organizacja kampanii informacyjnej dla rodziców lub opiekunów prawnych dziewcząt objętych programem, 3. akcja edukacyjna dla młodzieży prowadzona przez realizatorów programu, szczepienia populacyjne dziewcz ą t w wieku 11 lat. Szczepienia wykonywane będą w placówkach realizatorów, które muszą spełniać wymogi określone przepisami prawa w tym zakresie. Id: F55FBFFD-3A0C-4A A5BAB2C8C4. Podpisany Strona 7

9 Świadczenie zdrowotne obejmuje: wywiad, badanie lekarskie w celu wykluczenia przeciwwskazań do szczepienia, wykonanie szczepienia (cykl 3 dawek szczepionki). Realizator programu musi posiadać uprawnienia niezbędne do wykonania szczepień przeciwko HPV, dysponować niezbędną wiedzą i doświadczeniem, potencjałem technicznym i ekonomicznym, a także posiadać fachową kadrę lekarzy i pielęgniarek. Do obowiązków realizatora należy prowadzenie rejestru uczestników i dokumentacji medycznej związanej z realizacją programu zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz składanie do Urzędu Miasta sprawozdań merytoryczno-finansowych w oparciu o wymogi zawarte w umowie. Harmonogram programu okres realizacji Program w każdym roku realizacji opiera się na poniższym harmonogramie: 1. wyłonienie realizatorów w drodze otwartego konkursu ofert. Wykonawca szczepień zobowiązany jest do prowadzenia dokumentacji realizacji programu w oparciu o wymogi zawarte w umowie, w tym przedłożenie sprawozdań z realizacji programu,(i kwartał) 2. rozpowszechnienie informacji o programie w lokalnych mediach, instytucjach publicznych, ośrodkach zdrowia, szkołach, aptekach, na stronach internetowych urzędu miasta, (rozpoczęcie - I kwartał), 3. akcja informacyjna dla rodziców i opiekunów prawnych dziewcząt objętych programem (rozpoczęcie - I kwartał), 4. edukacja młodzieży prowadzona przez realizatorów, 5. realizacja szczepień ochronnych przeciw HPV w populacji dziewcząt w wieku 11 lat - po uzyskaniu zgody rodziców lub opiekunów prawnych (pisemna deklaracja o dobrowolnym przystąpieniu do programu) i przy braku przeciwwskazań lekarskich (dawki podawane w cyklu wskazanym przez producenta), 6. stałe monitorowanie realizacji programu. Oczekiwane rezultaty programu Wynikają wprost z wyżej przedstawionych celów i działań: zmniejszenie zachorowalności na raka szyjki macicy w perspektywie wieloletniej, zmiana postaw i zachowań prozdrowotnych dzieci i młodzieży dzięki zwiększonej wiedzy o czynnikach ryzyka zakażenia HPV i czynnikach zachorowania na raka szyjki macicy, zwiększenie efektywności działań w zakresie profilaktyki pierwotnej i wtórnej raka szyjki macicy w środowisku lokalnym. Monitorowanie i ewaluacja Zakresem monitoringu objęte będzie: przebieg akcji edukacyjno informacyjnej wśród odbiorców programu liczba zaszczepionych dziewcząt liczba dziewcząt, które nie przystąpiły do szczepień liczba dziewcząt, które skorzystały z niepełnego cyklu szczepień Kosztorys Szacunkowy koszt realizacji programu w 2014 r.: ,00 zł w tym: - koszt szczepionki (3 dawki dla jednej osoby) - koszt badania lekarskiego i działań edukacyjno-informacyjnych - koszt wykonania szczepienia - koszt akcji edukacyjno-informacyjnej - inne koszty Id: F55FBFFD-3A0C-4A A5BAB2C8C4. Podpisany Strona 8

10 Szacunkowa liczba dziewcząt przewidziana do zaszczepienia w 2014 roku 397 Finansowanie programu Program realizowany jest na terenie Miasta Chorzów. Finansowany będzie ze środków budżetu gminy. Id: F55FBFFD-3A0C-4A A5BAB2C8C4. Podpisany Strona 9