Wymagania edukacyj ne na poszczególne oceny z Pr zyr ody - pr zedmiot uzupelniaj acy w liceum dla klasy drugiej (2a, 2e) na rok szkolny 2019/20

Transkrypt

1 Wymagania edukacyj ne na poszczególne oceny z Pr zyr ody - pr zedmiot uzupelniaj acy w liceum dla klasy drugiej (2a, 2e) na rok szkolny 2019/20 Watek tematyczny Poziom wymagan Watek pr oblemowy 1. Nauka i swiat ocena dopuszczaj aca ocena dostateczna ocena dobr a ocena bar dzo dobr a ocena celujaca M etoda naukowa pozwala zr ozumiec swiat W str one teor ii naukowej Histor ia mysli naukowej definiuje pojecia: doswiadczenie, problem badawczy, hipoteza, teza ; rodzaje metod badawczych stosowanych w biologii; teorii ewolucji. najwazniejsze etapy rozwoju nauk najwazniejszych osiagniec nauk biologicznych w poszczególnych epokach historycznych; sposoby badawcze stosowane w biologii; wyjasnia róznice pomiedzy teza a hipoteza; obserwacje i eksperymenty biologicznie na dowolnie wybranych przykladach; omawia zalozenia teorii ewolucji. rozwój nauk biologicznych przed opublikowaniem koncepcji Karola Darwina oraz po jej opublikowaniu; opisuje sposoby badawcze stosowane w róznych dziedzinach nauk opisuje system klasyfikacyjny Karola Linneusza; wielkie wyjasnia sens stosowania próby kontrolnej w doswiadczeniu; obserwacje i eksperyment; sposób dokumentowania wyników doswiadczenia. przeddarwinowskie i darwinowskie stadia rozwoju nauk dobór metod badawczych wykorzystywanych w róznych dziedzinach biologii; podaje znaczenie teorii Linneusza; wybrane wielkie okresla warunki prawidlowego planowania i przeprowadzania eksperymentów; ocenia weryfikowalnosc teorii ewolucji. ocenia role nauk biologicznych w kolejnych epokach historycznych; wage klasyfikacji organizmów zapoczatkowana przez Linneusza; ocenia slusznosc idei lamarkizmu; ewolucyjne znaczenie zjawiska mimikry; samodzielnie projektuje doswiadczenie na dowolny temat, przeprowadza je, zapisuje wyniki i wyciaga wnioski; udowadnia, ze teoria ewolucji jest centralna teoria biologii. ocenia system klasyfikacji organizmów wedlug Linneusza jako naturalny lub sztuczny; docenia wage osiagniec Jeana Baptiste'a Lamarcka w kreowaniu pózniejszych koncepcji udowadnia powiazania pomiedzy badaniami Grzegorza

2 W ielcy r ewolucjonisci nauki Polscy badacze i ich odkr ycia Wynalazki, któr e zmienily swiat Nauka i pseudonauka kreacjonizmu, specjacji, ewolucji i systematyki. najslynniejsze dokonania Arystotelesa, Linneusza i Darwina. odkrycia Kazimierza Funka i Rudolfa Weigla. najwazniejsze odkrycia rozwój nauk antybiotyku. pseudonauki; wyjasnia pojecia: bioenergoterapii i biodynamicznej uprawy postacie role systematyki w rozwoju biologii i opisuje teorie lamarkizmu. dokonania Arystotelesa, Linneusza i Darwina. opisuje dokonania Funka i Weigla, okreslajac tlo okresu historycznego, w którym zyli i pracowali. opisuje przebieg odkryc najwazniejszych wynalazków majacych wplyw na rozwój biologii. wyjasnia teorie inteligentnego projektu; opisuje zalozenia biodynamicznej uprawy postacie wyjasnia róznice pomiedzy kreacjonizmem a ewolucjonizmem; opisuje zjawisko mimikry, podajac przyklady. sposoby dokonania odkryc przez Arystotelesa, Linneusza i Darwina. sposób, w jaki witamina B 1 zostala odkryta przez Funka. metodyke badan nad wybranymi odkryciami i wynalazkami. wyjasnia róznice miedzy twierdzeniami pseudonaukowymi i naukowymi. teorie ewolucjonizmu syntetycznego; powiazania pomiedzy dziedziczeniem a ewolucja. ocenia znaczenie wedrówki Darwina na okrecie Beagle majacej wplyw na tworzenie teorii ewolucji. ocenia znaczenie odkryc Funka i Weigla dla rozwoju biologii i medycyny. ocenia wplyw wybranych odkryc na rozwój róznych dziedzin biologii i medycyny. wyjasnia podobienstwa miedzy teoria inteligentnego projektu a kreacjonizmem. Mendla i Thomasa Morgana a rozwojem koncepcji ewolucjonizmu. udowadnia wplyw dokonan Arystotelesa, Linneusza i Darwina na rozwój wspólczesnej biologii. metodyke opracowania szczepionki przeciwko durowi plamistemu zastosowana przez Weigla. mechanizm dzialania polimerazy DNA i okresla wplyw jej odkrycia na rozwój biologii molekularnej. argumentuje stanowiska zwolenników i przeciwników medycyny niekonwencjonalnej.

3 Wykor zystanie komputera w nauce Ener gia od Slonca do zar ówki wyjasnia termin bioinformatyka ; komputerów w badaniach biologicznych. : fotosyntezy, komórkowego i chemosyntezy; okresla funkcje ATP; budowe lancucha troficznego; wyjasnia termin: oaza hydrotermalna. Watek pr oblemowy 2. Nauka i technologia Technologie pr zyszlosci polimerów; przyklady polimerów naturalnych; wyjasnia termin sonda molekularna. okresla celowosc sekwencjonowania gnomów; opisuje sposoby komputerów w badaniach zjawisk biologicznych. budowe ATP; lokalizuje procesy: fotosyntezy i opisuje zlozonosc sieci pokarmowej w ekosystemie; role reducentów w ekosystemie. wyjasnia, czym sa polimery biodegradowalne; wyjasnia, czym sa fotoogniwa; opisuje budowe mikromacierzy DNA. genomike i proteomike jako nowe dziedziny naukowe; techniki komputerowe wykorzystywane w badaniach biologicznych. omawia przebieg fotosyntezy i przeplyw energii przez ekosystem w kolejnych ogniwach lancuchów troficznych; okresla wplyw ilosci ogniw lancucha troficznego na poziom zakumulowanej energii. omawia wykorzystanie polimerów biodegradowalnych w gospodarce; opisuje barwniki sensybilizowane; ocenia celowosc zastosowania komputerów w przeprowadzaniu symulacji róznych procesów technik statystycznych (przetwarzania baz danych) w rozwoju nauk biologicznych. przeciwstawnosc procesów: fotosyntezy i ekosystem chemoautotroficzny ; przyklady energetyki slonecznej w gospodarce czlowieka. wyjasnia mechanizm powstawania polimerów biodegradowalnych; opisuje budowe fotoogniwa; mechanizm dzialania bioinformatyki w analizie sekwencji nukleotydów i aminokwasów oraz w badaniach ewolucji molekularnej; przewiduje nowe mozliwosci technik bioinformatycznych w przyszlosci. biologiczne znaczenie fotosyntezy, chemosyntezy i przewiduje mozliwosci rozwoju energetyki slonecznej w przyszlosci. wykorzystywania polimerów biodegradowalnych dla srodowiska; mechanizm dzialania fotoogniwa;

4 Watek pr oblemowy 3: Nauka wokól nas Uczenie sie formy uczenia sie zwierzat; definiuje termin habituacja ; wyjasnia, czym jest pamiec; mnemotechniki. Barwy i zapachy swiat a Cykle, r ytmy i czas definiuje pojecia: fotoreceptora, atraktantów, repelentów, zoogamii ; znaczenia receptorów swiatla i zapachu w swiecie zwierzat; rodzaje bodzców wechowych; znaczenia barw w swiecie organizmów zywych. rytmu biologicznego ; wyjasnia, czym jest sen; opisuje uczenie sie percepcyjne, asocjacyjne i motoryczne; podaje rodzaje pamieci; wyjasnia, czym sa odruchy; klasyfikuje procesy pamieciowe. opisuje przykladowe rodzaje fotoreceptorów u zwierzat; znaczenie receptorów wechu w swiecie zwierzat; opisuje role atraktantów; przyklady przystosowania kwiatów do zapylenia przez owady. opisuje rytmy endogenne i egzogenne; fazy snu; opisuje mechanike rodzaje mikromacierzy DNA. opisuje rodzaje pamieci; czynniki majace wplyw na efektywnosc procesu uczenia sie; odruchy warunkowe i bezwarunkowe; okresla role polaczen nerwowych w procesie uczenia sie. budowe fotoreceptorów u róznych zwierzat; opisuje budowe narzadu wechu czlowieka; role feromonów u róznych zwierzat; znaczenie repelentów. rózne rodzaje biorytmów; role szyszynki; mikromacierzy DNA. pamiec swiadoma i nieswiadoma; ocenia rózne sposoby ulatwiajace zapamietywanie; doswiadczenie Pawlowa. ocenia zaleznosc pomiedzy trybem zycia a budowa fotoreceptorów u zwierzat; budowe komórek wechowych; opisuje mechanizm dzialania receptorów zapachu; ocenia znaczenie barw w swiecie zwierzat. okolodobowa rytmike funkcji fizjologicznych i psychicznych; sposoby mikromacierzy DNA w biologii i medycynie. czynniki, od których zalezy rodzaj pamieci; ocenia biologiczne znaczenie pamieci; wykorzystuje w praktyce i porównuje rózne sposoby ulatwiajace zapamietywanie w zaleznosci od sytuacji. teorie mechanizmu widzenia barwnego Younga Helmholtza; ocenia mozliwosci gospodarczego bodzców wechowych; biologiczne znaczenie barw oraz zapachów kwiatów i owoców. czynniki dezorganizujace okolodobowa rytmike fizjologiczna;

5 Smiech i placz Zdr owie Piekno i ur oda Woda cud natur y role hormonów; fenologii; hibernacji i podaje przyklady zwierzat hibernujacych; wyjasnia pojecie fotoperiodyzmu u : smiechu i placzu; okresla biologiczna role gruczolu lzowego i lez. homeostazy ; podaje czynniki chorobotwórcze. zlotego srodka; witamin wchodzacych w sklad kosmetyków pielegnacyjnych. parametry fizyczne i chemiczne wody; dzialania ukladu hormonalnego; przedmiotów analiz fenologicznych; opisuje sezonowosc kamuflazu u zwierzat. znaczenie smiechu i placzu; okresla przyczyny placzu w zaleznosci od wieku czlowieka. omawia czynniki zachowanie homeostazy. opisuje czlowieka witruwianskiego Leonarda da Vinci; wybrane witaminy wyglad zewnetrzny oraz ich zródla. wlasciwosci fizykochemiczne wody; zenski cykl menstruacyjny; rodzaje migracji u ryb; sezonowosc pory godowej u zwierzat; fotoperiodyzm roslin dnia krótkiego i roslin dnia dlugiego. opisuje fizjologie smiechu i placzu; przyklady róznych sposobów wyrazania emocji w swiecie zwierzat. czynniki majace wplyw na kondycje psychofizyczna czlowieka. podaje cechy twarzy harmonijnej; wybrane substancje roslinne stosowane w kosmetyce. przystosowanie do osmoregulacji u ryb melatoniny u róznych grup zwierzat; ocenia role poszczególnych hormonów w zenskim cyklu menstruacyjnym. wplyw smiechu na uklad immunologiczny; ocenia chemiczny sklad lez emocjonalnych. reakcje organizmu w momencie przegrzania i wychlodzenia. wyjasnia zalozenia doboru plciowego; wybrane produkty pochodzenia zwierzecego stosowane w kosmetyce. ocenia, które wlasciwosci fizykochemiczne wody ocenia wplyw wieku czlowieka na zmiany poziomu melatoniny ; przystosowanie zwierzat do sezonowych migracji. role smiechu w zachowaniach spolecznych; ocenia role lez jako sposobu emocjonalnej komunikacji. srodowiskowe przyczyny chorób. biologiczne przyczyny atrakcyjnosci symetrycznej twarzy; czynniki zahamowanie procesu starzenia sie skóry. przystosowanie anatomiczne,

6 przykladowe przystosowania kregowców do zycia w srodowisku wodnym; definiuje pojecia: hipertoniczny, hipotoniczny ; podaje przykladowe gatunki roslin wystepujacych w srodowiskach suchych, mokrych i wilgotnych; wyjasnia pojecia: sucha masa i swieza masa. opisuje mechanizm osmoregulacji u ryb; wplyw wieku czlowieka na zmiane ilosci wody w organizmie; opisuje procentowa zawartosc wody w róznych tkankach i organach roslinnych; ekologiczne grupy morskich i slodkowodnych; róznice w stopniu uwodnienia róznych typów tkanek czlowieka; warunki zycia w wodzie; lokalizuje rózne grupy ekologiczne roslin w zaleznosci od ich preferencji dotyczacych ilosci wody w otoczeniu. umozliwiaja wystepowanie w niej organizmów; przystosowanie ryb chrzestnoszkieletowych oraz ssaków morskich do wystepowania w srodowisku hipertonicznym. fizjologiczne i morfologiczne organizmów zywych do wystepowania w srodowisku wodnym; i porównuje bilans wodny zwierzat zyjacych w róznych srodowiskach. Opracowanie: mgr Iwona Lesniewicz