ROCZNE SPRAWOZDANIE Z WDRAŻANIA PROGRAMU WSPÓŁPRACY INTERREG Polska Saksonia

Transkrypt

1 r ROCZNE SPRAWOZDANIE Z WDRAŻANIA PROGRAMU WSPÓŁPRACY INTERREG Polska Saksonia lipiec

2 Spis treści 1 IDENTYFIKACJA ROCZNEGO SPRAWOZDANIA Z WDRAŻANIA PRZEGLĄD WDRAŻANIA PROGRAMU EWT (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 i art. 14 ust. 3 lit. a) rozporządzenia (UE) nr 1299/2013) System wdrażania programu Analiza postępu rzeczowego i finansowego Instrumenty finansowe WDRAŻANIE OSI PRIORYTETOWEJ (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) Przegląd wdrażania Wspólne wskaźniki i wskaźniki specyficzne dla programu (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) Cele pośrednie i końcowe określone w ramach wykonania (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) przedkładane w rocznych sprawozdaniach z wdrażania począwszy od 2017 r Dane finansowe (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) PODSUMOWANIE PRZEPROWADZONYCH EWALUACJI (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) KWESTIE MAJĄCE WPŁYW NA WYKONANIE PROGRAMU I PODJĘTE DZIAŁANIA (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) STRESZCZENIE PODAWANE DO WIADOMOŚCI PUBLICZNEJ (art. 50 ust. 9 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) SPRAWOZDANIE Z WDRAŻANIA INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH (art. 46 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) W STOSOWNYCH PRZYPADKACH POSTĘPY W PRZYGOTOWANIU I WDRAŻANIE DUŻYCH PROJEKTÓW I WSPÓLNYCH PLANÓW DZIAŁANIA (art. 101 lit. h i art. 111 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 oraz art. 14 ust. 3 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 1299/2013) DUŻE PROJEKTY WSPÓLNE PLANY DZIAŁANIA OCENA WDRAŻANIA PROGRAMU EWT (art.50 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 i art. 14 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1299/2013) Ocena przedstawionych informacji z części A i postępów w realizacji celów programu w odniesieniu do każdej osi priorytetowej (art. 50 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) Szczególne przedsięwzięcia mające na celu promowanie równouprawnienia płci oraz promowanie niedyskryminacji, a w szczególności wspieranie dostępności dla osób z niepełnosprawnościami, i rozwiązania przyjęte, aby zapewnić uwzględnienie problematyki 2

3 równości płci na poziomie programu EWT i jego operacji (art. 50 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 i art. 14 ust. 4 akapit drugi lit. d) rozporządzenia (UE) nr 1299/2013) Zrównoważony rozwój (art. 50 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 i art. 14 ust. 4 akapit drugi lit. e) rozporządzenia (UE) nr 1299/2013) Sprawozdania dotyczące wsparcia wykorzystanego na cele dotyczące zmiany klimatu (art. 50 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) Rola partnerów we wdrażaniu programu EWT (art. 50 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 i art. 14 ust. 4 akapit pierwszy lit. c) rozporządzenia (UE) nr 1299/2013) OBOWIĄZKOWE INFORMACJE I OCENA Z ART. 14 UST. 4 AKAPIT PIERWSZY LIT. A) I B) ROZPORZĄDZENIA (UE) NR 1299/ Postępy we wdrażaniu planu ewaluacji oraz działań następczych podjętych w związku z ustaleniami dokonanymi w ramach ewaluacji Wyniki działań informacyjnych i promocyjnych funduszy polityki spójności prowadzonych w ramach strategii komunikacji DODATKOWE INFORMACJE, KTÓRE MOŻNA DOŁĄCZYĆ W ZALEŻNOŚCI OD TREŚCI I CELÓW PROGRAMU EWT (art. 14 ust. 4 akapit drugi lit. a), b), c) i f) rozporządzenia (UE) nr 1299/2013) Postępy w realizacji zintegrowanego podejścia do rozwoju terytorialnego, w tym zintegrowanych inwestycji terytorialnych, zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich oraz rozwoju kierowanego przez lokalną społeczność w ramach programu współpracy Postępy w realizacji działań mających na celu zwiększenie potencjału instytucji i beneficjentów w zakresie administrowania EFRR i jego wykorzystania Wkład w strategie makroregionalne i strategie morskie (w stosownych przypadkach) Postępy we wdrażaniu przedsięwzięć w dziedzinie innowacji społecznych INFORMACJA FINANSOWA NA POZIOMIE OSI PRIORYTETOWYCH I POZIOMIE PROGRAMU (art. 21 ust. 2 i art. 22 ust. 7 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) INTELIGENTNY I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ SPRZYJAJĄCY WŁĄCZENIU SPOŁECZNEMU KWESTIE MAJĄCE WPŁYW NA WYKONANIE PROGRAMU I PODJĘTE DZIAŁANIA RAMY WYKONANIA (art. 50 ust.2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013)

4 1 IDENTYFIKACJA ROCZNEGO SPRAWOZDANIA Z WDRAŻANIA CCI 2014TCI6RFCB018 Nazwa programu Program Współpracy INTERREG Polska Saksonia Wersja 1.3 Rok sprawozdawczy 2018 Data zatwierdzenia sprawozdania przez Komitet Monitorujący 10 czerwca 2019 r. 4

5 2 PRZEGLĄD WDRAŻANIA PROGRAMU EWT (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 i art. 14 ust. 3 lit. a) rozporządzenia (UE) nr 1299/2013) 5

6 2.1 System wdrażania programu W 2018 r. realizacja programu przebiegała bez znaczących problemów. Odbyły się 3 posiedzenia Komitetu Monitorującego (KM). KM m.in. wybierał do dofinansowania projekty wspierające edukację transgraniczną, współpracę partnerską oraz dziedzictwo kulturowe i naturalne, zatwierdził harmonogram naborów na 2018 r., a także w trybie procedury pisemnej zatwierdził zmiany w Podręczniku programu (wersja 7), zmiany w Regulaminie KM, zmiany w procedurze skargowej oraz zmiany w projektach. W 2018 r. można było zaobserwować pełny cykl rozliczania wydatków beneficjentów w ramach wszystkich osi priorytetowych (poprzez system elektroniczny SL2014). Proces ten przebiegał bez zakłóceń, zarówno na poziomie częściowych wniosków o płatność partnerów projektów przedkładanych do kontroli pierwszego stopnia, jak i zbiorczych wniosków o płatność z projektów przedkładanych do Wspólnego Sekretariatu (WS). Płatności na rzecz beneficjentów również odbywały się po uprzednim sprawdzeniu postępów w realizacji projektu bez większych problemów. Pojawiające się wątpliwości i niejasności były na bieżąco konsultowane i wyjaśniane podczas spotkań instytucji programu, a także konsultacji i rozmów telefonicznych z beneficjentami. W 2018 r. odbyły się spotkania instytucji programu, podczas których aktualizowano i uproszczono m.in. procedury dotyczące szybszego i sprawniejszego rozliczania wydatków w ramach programu. Ponadto w roku sprawozdawczym jeden wnioskodawca złożył skargę dotyczącą oceny projektu. Komisja ds. Skarg podjęła decyzję o oddaleniu skargi Analiza postępu rzeczowego i finansowego Zgodnie z zatwierdzonym przez KM harmonogramem, w 2018 r. odbyły sięnastępujące nabory na projekty: 1. w osi I dot. dziedzictwa kulturowego i naturalnego 2. w osi III dot. edukacji W ww. naborach preferowane były projekty, w przypadku których proporcja nakładów budżetu do generowanej docelowej wartości wskaźników programowych była najkorzystniejsza, a ich czas wdrażania nie był dłuższy niż 24 miesiące nabory w osi IV dot. współpracy partnerskiej Także w tej osi KM określił ww. preferencje dla projektów. Zakres tematyczny, zgodnie z rozdziałem 2.A.6.1 dokumentu programowego, obejmował przede wszystkim współpracę w dziedzinie administracji, współpracę obywateli oraz współpracę w dziedzinie ekologii. Stan wykorzystania środków programu na koniec 2018 r. przedstawiał się następująco: I oś: Wspólne dziedzictwo naturalne i kulturowe. Kontraktacja na poziomie 69% alokacji w osi I 14,8 mln EUR EFRR; II oś: Mobilność regionalna. Jeszcze w 2017 r. zakontraktowano wszystkie dostępne środki w osi II tj. 13,6 mln EUR EFRR; III oś: Edukacja transgraniczna. Umowami zostały objęte środki w wysokości prawie 55% alokacji w osi III tj. 5,6 mln EUR EFRR; IV oś: Współpraca partnerska i potencjał instytucjonalny. Kontraktacja na poziomie 80% alokacji w osi IV tj. 16,1 mln EUR EFRR. W wymiarze finansowym kontraktacja wynosi ok. 50,1 mln EUR EFRR, co stanowi prawie 77% alokacji w osiach I-IV (bez Pomocy Technicznej PT). Do końca 2018 r. Instytucja Certyfikująca (IC) zadeklarowała do Komisji Europejskiej (KE) wydatki kwalifikowalne na łączną kwotę 16,67 mln EUR. W samym 2018 r. wyniosły one 12,16 mln EUR w tym ponownie scertyfikowane wydatki wyłączone z certyfikacji w roku obrachunkowym 2016/2017 w wysokości 0,28 mln EUR wydatków kwalifikowalnych. Należy wyjaśnić, że w osi IV całkowite wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez beneficjentów do Instytucji Zarządzającej (IZ) wyniosły mniej niż wydatki poświadczone do KE. Powodem tego była dwukrotna certyfikacja dwóch wniosków o płatność, które zostały wycofane z rocznego zestawienia wydatków za rok obrachunkowy 2016/2017 i ponownie scertyfikowane w 2018 r. Kwota wydatków kwalifikowalnych zadeklarowanych do IZ została wyliczona na 6

7 podstawie raportu zawierającego zatwierdzone wnioski o płatność. W raporcie tym wnioski te nie są ujęte podwójnie. Dany beneficjent złożył wnioski tylko raz, jednakże ze względu na ich wycofanie IC scertyfikowała je dwa razy. Dane te przedstawione są szczegółowo w rozdziale 3.4 Dane finansowe (tabela nr 4). Zaplanowany na 2018 r. cel n+3 wynoszący 1,27 mln EUR EFRR program zrealizował na poziomie 1107,55%. Realizacja zakontraktowanych w programie projektów pozwoliła na osiągnięcie do końca 2018 r. wartości pośrednich wskazanych w ramach wykonania programu. Odpowiednio dla osi wartości te przedstawiają się następująco: I oś priorytetowa Wspólne dziedzictwo naturalne i kulturowe 38 przedsięwzięć (95% wartości pośredniej (40) na 2018 r.); II oś priorytetowa Mobilność regionalna 14,49 km (241% wartości pośredniej (6 km) na 2018 r.); III oś priorytetowa Edukacja transgraniczna 44 przedsięwzięcia (146% wartości pośredniej (30) na 2018 r.); IV oś priorytetowa Współpraca partnerska i potencjał instytucjonalny 135 przedsięwzięć (270% wartości pośredniej (50) na 2018 r.) Instrumenty finansowe W ramach programu nie są realizowane instrumenty finansowe. 3 WDRAŻANIE OSI PRIORYTETOWEJ (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) 3.1 Przegląd wdrażania NR IDENTYFIKACYJNY Oś priorytetowa Wspólne dziedzictwo naturalne i kulturowe Kluczowe informacje na temat wdrażania osi priorytetowej w odniesieniu do kluczowych zmian, znaczących problemów i działań podjętych w celu rozwiązania tych problemów W maju 2018 r. KM zatwierdził 8 projektów z 9 rekomendowanych na kwotę ok. 7,4 mln EUR EFRR. Decyzje dotyczyły wniosków składanych w naborze w 2017 r. Instytucja Zarządzająca (IZ) podpisała 7 umów o dofinansowanie. W jednym przypadku wnioskodawca zrezygnował z podpisania umowy. Zatwierdzone projekty dotyczą m.in. ożywienia centrów małych i średnich miast, zagospodarowania turystycznego lasów, rewitalizacji i rozwoju infrastruktury turystycznej umożliwiającej korzystanie z dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz budowy ścieżek rowerowych wraz z małą infrastrukturą. Kolejny (trzeci) nabór na projekty trwał od r. do r. Wpłynęło 17 wniosków o łącznej wartości prawie 19,4 mln EUR EFRR. Decyzje dotyczące dofinansowania projektów zostaną podjęte podczas posiedzenia KM w kwietniu 2019 r. W 2018 r. zakończyła się realizacja 2 projektów. 3 beneficjentów wnioskowało o przedłużenie realizacji projektu do końca I/II kwartału 2019 r. Powodem były opóźnienia w realizacji działań infrastrukturalnych wynikające z problemów w procedurach przetargowych. Są one spowodowane rosnącymi kosztami prac budowlanych, jak również mniejszym 7

8 zainteresowaniem udziałem w przetargach wśród potencjalnych oferentów. Ponadto KM zatwierdził zwiększenie dofinansowania w jednym z projektów. Podczas wdrażania osi I w roku sprawozdawczym nie było znaczących problemów, które w sposób znaczący wpłynęły na dynamikę programu. W 2018 r. IZ zatwierdziła wnioski o płatność beneficjentów na łączną kwotę ok. 3,1 mln EUR EFRR. Do końca 2018 r. łącznie zadeklarowano do KE wydatki kwalifikowalne w wysokości 4,8 mln EUR. W okresie sprawozdawczym kwota ta wyniosła 3,7 mln EUR. Mobilność regionalna Alokacja w tej osi została wyczerpana jeszcze w 2017 r., zatem w 2018 r. kontynuowano realizację czterech zatwierdzonych wcześniej projektów. Z uwagi na trudności z wyłonieniem wykonawcy w przetargu, a także z koniecznością czasowej koordynacji dwóch różnych inwestycji, tj. remontu sieci wodociągowej i modernizacji drogi, w przypadku dwóch projektów beneficjenci wiodący wnioskowali o przedłużenie realizacji projektu do końca III kwartału 2019 r. Przesunięcia te nie mają negatywnego efektu na stan realizacji programu. W 2018 r. IZ zatwierdziła wnioski o płatność beneficjentów na łączną kwotę ok. 2,6 mln EUR EFRR. Edukacja transgraniczna Do końca 2018 r. zadeklarowano do KE wydatki kwalifikowalne na kwotę 4,2 mln EUR (3,7 mln EUR w 2018 r.). W wyniku naboru w 2017 r. KM podjął w lutym 2018 r. decyzje o dofinansowaniu 2 z 4 projektów, które zostały objęte umowami na kwotę ok. 1,1 mln EUR EFRR. Od r. do r. trwał czwarty nabór. Wnioskodawcy złożyli 10 wniosków na kwotę ok. 9,1 mln EUR EFRR, z czego 7 przedłożono do decyzji KM. W grudniu 2018 r. zostało zatwierdzonych 5 projektów o łącznej wartości ok. 3,2 mln EUR EFRR. Umowy zostaną podpisane w I połowie 2019 r. Liczba wniosków w ostatnim naborze pokazuje skuteczność prowadzonych przez WS działań popularyzujących ten zakres tematyczny (działania informacyjne, konsultacje i poprawa projektów złożonych we wcześniejszych naborach, szkolenia dla wnioskodawców). Trudnością nadal jednak była niższa od oczekiwań liczba i jakość składanych projektów. Zatwierdzone projekty ukierunkowane są m.in. na promocję orientacji zawodowej wśród młodzieży oraz dostosowanie oferty edukacyjnej do zmieniającego się rynku pracy, kształcenie w zakresie ochrony i zrównoważonego korzystania z zasobów naturalnych, zrównoważone żywienie, znajomość języka kraju partnerskiego oraz historii regionalnej. Projekty uwrażliwiają uczestników na kwestie relacji społecznych 8

9 i interkulturowych oraz przyczyniają się do pogłębiania wzajemnych relacji i przełamywania barier. Zakończyła się realizacja dwóch projektów. W 2018 r. IZ zatwierdziła wnioski o płatność na łączną kwotę ok. 1,1 mln EUR EFRR. Do końca 2018 r. zadeklarowano do KE wydatki kwalifikowalne w wysokości 1,9 mln EUR, w tym 222,41 EUR (184,04 EUR EFRR) uznano za kwotę niepodlegającą odzyskaniu na podstawie Procedury odzyskiwania i monitorowania nieprawidłowości do 250 EUR. W 2018 r. zadeklarowano do KE kwotę 1,2 mln EUR wydatków kwalifikowalnych. Współpraca partnerska i potencjał instytucjonalny Nabór w 2017 r. zaowocował wyborem 3 projektów (KM w lutym 2018 r.) o łącznej wartości 2,5 mln EUR EFRR. W efekcie podpisano 3 umowy. Od r. do r. trwał trzeci nabór. Wpłynęło 7 wniosków (3,1 mln EUR EFRR). KM wybrał 4 projekty o wartości 1,8 mln EUR EFRR. Z uwagi na niewielką liczbę wniosków złożonych w ww. naborze KM podjął decyzję o czwartym naborze, który trwał od r. do r. Wnioskodawcy złożyli 3 projekty o łącznej wartości ok. 2 mln EUR EFRR. Decyzje dotyczące tych projektów zostaną podjęte przez KM w kwietniu 2019 r. Część projektów zatwierdzonych w 2018 r. podejmuje się wspólnego rozwiązywania problemów takich jak zwalczanie skutków klęsk i katastrof, poprawy sytuacji w zakresie gospodarki wodnej oraz działań na rzecz ekologii. Część natomiast koncentruje się na współpracy w zakresie organizacji wspólnych wydarzeń kulturalnych, aktywizacji seniorów poprzez szkolenia i wolontariat, a także wzmocnieniu konkurencyjności saksońsko-polskiego pogranicza poprzez wsparcie kooperacji transgranicznych. Zakończyła się realizacja jednego projektu. Realizacja projektu parasolowego Fundusz Małych Projektów (FMP) przebiegała w 2018 r. bez znacznych problemów. Wykorzystano blisko 34 % środków. W 2018 r. IZ zatwierdziła wnioski o płatność o łącznej wartości ponad 2,6 mln EUR EFRR. Podczas wdrażania osi IV w roku sprawozdawczym nie zidentyfikowano innych problemów. Do końca 2018 r. zadeklarowano do KE wydatki kwalifikowalne o wartości 4,48 mln EUR, w tym 189,96 EUR (158,91 EUR EFRR) uznano za kwotę niepodlegającą odzyskaniu od beneficjenta na podstawie Procedury odzyskiwania i monitorowania nieprawidłowości do 250. W 2018 r. zadeklarowano do KE kwotę 3,3 mln EUR wydatków kwalifikowalnych. 9

10 Pomoc Techniczna W okresie sprawozdawczym w ramach osi priorytetowej zatwierdzono 5 wniosków o płatność na kwotę ponad 96 tys. EUR EFRR. Nie zdiagnozowano problemów związanych z wdrażaniem priorytetu. Do końca 2018 r. zatwierdzono i zadeklarowano do KE wydatki kwalifikowalne w wysokości 1,1 mln EUR, w tym 108,37 EUR (92,11 EUR EFRR) uznano za kwotę niepodlegającą odzyskaniu od beneficjenta na podstawie Procedury odzyskiwania i monitorowania nieprawidłowości do 250 EUR. W 2018 r. zadeklarowano do KE kwotę 0,11 mln EUR wydatków kwalifikowalnych. 3.2 Wspólne wskaźniki i wskaźniki specyficzne dla programu (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) Właściwe dane znajdują się w Tabelach 1 i 2. 10

11 Tabela 1 Wskaźniki rezultatu (według osi priorytetowej i celu szczegółowego); ma zastosowanie także do osi priorytetowej Pomoc Techniczna ) Automatycznie z SFC WARTOŚĆ ROCZNA nr identyfikacyjny I II Wskaźnik Poziom atrakcyjności kulturowej i przyrodniczej obszaru wsparcia Czas przejazdu między miastami w obszarze przygraniczny m Jednostka miary Wartość bazowa Rok bazowy Wartość docelow a (2023 % 61,70% ,70% 61,70% 61,70% 61,70% 61,70% [min] 35,5 min ,2 min 2014 r r r r r r r r r. 35,5 min 35,5 min 35,5 min 35,5 min 70,09 % 32,8 min 2023 r. Uwagi (w razie potrzeby) Cel pośredni na rok 2018 został w programie przekroczony i wynosi 70,09% (planowane na rok 2018 było 64,9%). Respondenci zwrócili uwagę, że w porównaniu z miejscowościami, gdzie nie wdrażano projektów, poziom atrakcyjności kulturalnej i przyrodniczej jest wyższy tam, gdzie rozpoczęto wdrażanie projektów (według badania o 11,64%).Zgodzili się oni z stwierdzeniami, że projekty realizowane w programie wpływają istotnie na atrakcyjność obszaru wsparcia, przyczyniają się do wykorzystania walorów dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego oraz do zwiększenia poziomu dostępności komunikacyjnej i liczby odwiedzin. Respondenci ci są także skłonni polecić atrakcje obszaru wsparcia innym osobom. Program osiągnął nadwyżkę w realizacji wartości pośredniej na 2018 r.(34,2 min). Przyczyną skrócenia czasu przejazdu była modernizacja i co za tym idzie lepsza jakość dróg objętych projektami w ramach programu. Badanie realizacji wskaźnika dowiodło także, że na odcinkach, na których realizowano projekty infrastrukturalne programu, skrócenie czasu przejazdu jest dużo większe, niż na tych, na których ich nie realizowano. III Stopień powiązania i zróżnicowanie oferty edukacyjnej % 57,10% ,70% 57,10% 57,10% 57,10% 57,10% 72,98 % Program osiągnął nadwyżkę w realizacji wartości pośredniej na 2018 r.( 59,9%). Respondenci oceniają, że dzięki projektom realizowanym w programie oferta edukacyjna na obszarze wsparcia jest zróżnicowana oraz wzajemnie ze sobą powiązana. Badanie wykazało, że wsparcie programu zwiększyło atrakcyjność oferty 11

12 edukacyjnej placówek oświatowych. Ponadto wynik zbliżony do wartości docelowej na rok 2023, czyli bardzo wysoki, świadczy o dobrej jakości wdrażanych projektów. IV Indeks nastrojów instytucji zaangażowan ych w polskoniemiecką współpracę transgraniczn ą % 75% ,20% 75% 75% 75% 75% 64,02 % Program nie osiągnął wartości zakładanej na rok 2018 (77,8%). Nastroje instytucji spadły względem roku bazowego. Jako przyczynę można wskazać istniejące bariery instytucjonalne (biurokracja oraz słabości sektora pozarządowego). Różnice administracyjne pomiędzy instytucjami polskimi i niemieckimi utrudniają realizację wspólnych przedsięwzięć i mogą zniechęcać wnioskodawców. Wskaźnik cechuje się dużym poziomem subiektywności (zmiany kadrowe w instytucjach, nowi, względem roku bazowego, respondenci), jak i dużą wrażliwością na czynniki zewnętrzne (takie jak np. sytuacja polityczna, społeczna w UE, kraju i regionie). 12

13 Tabela 2 Wspólne i specyficzne dla programu wskaźniki produktu (według osi priorytetowej, priorytetu inwestycyjnego); ma zastosowanie także do osi priorytetowych "Pomoc Techniczna ) Wartość skumulowana produkty, które mają być zrealizowane poprzez wybrane operacje [prognoza przedstawiona przez beneficjentów] Wartość skumulowana produkty zrealizowane poprzez operacje [rzeczywiste wykonanie] Nr identyfikacyjny Wskaźnik I.1 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących zachowania, ochrony, promowania dziedzictwa naturalnego i kulturowego I.2 Wzrost oczekiwanej liczby odwiedzin w objętych wsparciem miejscach należących do dziedzictwa kulturowego i naturalnego oraz stanowiących atrakcje turystyczne (common indicator) I.1 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących zachowania, ochrony, promowania dziedzictwa naturalnego i kulturowego I.2 Wzrost oczekiwanej liczby odwiedzin w objętych wsparciem miejscach należących do dziedzictwa Jednostka miary Wartość docelowa WARTOŚĆ SKUMULOWANA 2014r. 2015r. 2016r. 2017r 2018r. 2019r. 2020r. 2021r. 2022r. 2023r. Uwagi (w (2023 r.) razie potrzeby ) [szt.] [szt.] [szt.] [szt.] W programie PL-SN beneficjenci nie przedstawiają prognozy wykonania tego wskaźnika na etapie wnioskowania, a pod koniec realizacji projektu, po wykonaniu działań. Jest to uzasadnione samym charakterem wskaźnika on sam dotyczy szacowanej przyszłej liczby odwiedzin (a nie realnie osiągniętej w czasie trwania projektu). 13

14 Wartość skumulowana produkty, które mają być zrealizowane poprzez wybrane operacje [prognoza przedstawiona przez beneficjentów] Wartość skumulowana produkty zrealizowane poprzez operacje [rzeczywiste wykonanie] Wartość skumulowana produkty, które mają być zrealizowane poprzez wybrane operacje [prognoza przedstawiona przez beneficjentów] Wartość skumulowana produkty zrealizowane II.1 II.1 III.1 III.2 III.1 kulturowego i naturalnego oraz stanowiących atrakcje turystyczne (common indicator) Całkowita długość przebudowanych lub zmodernizowanych dróg (common indicator) Całkowita długość przebudowanych lub zmodernizowanych dróg (common indicator) Liczba uczestników wspólnych systemów kształcenia i szkoleń mających na celu wspieranie zatrudnienia, możliwości edukacyjnych oraz szkolnictwa wyższego i zawodowego ponad granicami (common indicator) Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących edukacji Liczba uczestników wspólnych systemów kształcenia i szkoleń [km] ,82 43,07 [km] ,49 [osoby] [szt.] [osoby]

15 poprzez operacje [rzeczywiste wykonanie] mających na celu wspieranie zatrudnienia, możliwości edukacyjnych oraz szkolnictwa wyższego i zawodowego ponad granicami (common indicator) III.2 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących edukacji [szt.] Wartość skumulowana produkty, które mają być zrealizowane poprzez wybrane operacje [prognoza przedstawiona przez beneficjentów] IV.1 IV.2 Liczba osób uczestniczących w przedsięwzięciach realizowanych w ramach projektów dotyczących współpracy miedzy obywatelami i instytucjami Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących współpracy między obywatelami i instytucjami [osoby] [szt.] Wartość skumulowana produkty zrealizowane poprzez operacje [rzeczywiste wykonanie] IV.1 IV.2 Liczba osób uczestniczących w przedsięwzięciach realizowanych w ramach projektów dotyczących współpracy miedzy obywatelami i instytucjami Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących współpracy między obywatelami i instytucjami [osoby] [szt.]

16 Wartość skumulowana produkty, które mają być zrealizowane poprzez wybrane operacje [prognoza przedstawiona przez beneficjentów] Wartość skumulowana produkty zrealizowane poprzez operacje [rzeczywiste wykonanie] V.1 Utworzona strona internetowa programu V.2 Przeprowadzone ewaluacje w ramach programu V.3 Liczba pełnych etatów współfinansowanyc h w ramach pomocy technicznej V.4 Liczba posiedzeń Komitetu Monitorującego V.I Utworzona strona internetowa programu V.2 Przeprowadzone ewaluacje w ramach programu V.3 Liczba pełnych etatów współfinansowanyc h w ramach pomocy technicznej V.4 Liczba posiedzeń Komitetu Monitorującego [szt.] [szt.] Liczba etatów - 0 6,2 11,2 11,2 11,2 [szt.] [szt.] [szt.] Liczba etatów Wartości wskaźnika produktu przekroczyły cel pośredni na 2018 r. z następujących przyczyn: Oś I - 0 6,2 11,2 11,2 11,2 [szt.] na wzrost oczekiwanej liczby odwiedzin miał wpływ wzrost atrakcyjności kulturowej i przyrodniczej obszaru wsparcia dzięki wsparciu programu, - uległa poprawie dostępność komunikacyjna do miejsc należących do dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, częściowo także dzięki modernizacji dróg przy wsparciu programu, - dzięki działaniom informacyjno-promocyjnym realizowanych w projektach wśród mieszkańców wzrosła świadomość tego, jak atrakcyjne i warte odwiedzenia miejsca należące do dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego znajdują się w ich regionie. Oś II - na wczesnym etapie wdrażania program wybrał do dofinansowania projekty infrastrukturalne o dużej wartości w dziedzinie mobilności regionalnej, 16

17 - wybór tych projektów odpowiedział na pilną, realną potrzebę na obszarze wsparcia, by poprzez modernizację dróg poprawić transgraniczną mobilność oraz przepustowość przejść granicznych. Oś III i IV - na wczesnym etapie wdrażania program wybrał do dofinansowania projekty flagowe, dodatkowym obowiązkowym wymogiem dla nich było to, by wyróżniały się szczególną jakością i tym samym wybitnie przyczyniały się do realizacji wskaźników, - szybką realizację przedsięwzięć umożliwia charakter działań miękkich przeważających w projektach w osi III i IV, - dodatkowe kryterium w naborach wniosków, pozytywnie wpływające na wykonanie wskaźników: Preferowane będą wnioski o dofinansowanie, w przypadku których proporcja nakładów budżetu do generowanej docelowej wartości wskaźników programowych będzie korzystniejsza, a ich czas wdrażania nie będzie dłuższy niż 24 miesiące. Ponadto: - ścisły monitoring WS zakończonych działań we wszystkich osiach priorytetowych, - wpływ na większe wartości celów pośrednich miała nowelizacja rozporządzenia nr 215/2014, dzięki czemu zmianie uległ sposób raportowania osiągniętych wskaźników produktu w projektach w trakcie realizacji, nie tylko z projektów zakończonych. 17

18 Oś priorytetowa Rodzaj wskaźnika (kluczowe etapy wdrażania, produkt finansowy lub, w stosownych wypadkach, wskaźnik rezultatu) NR IDENTYFIKACYJNY Jednostka miary, w stosownych przypadkach Cel pośredni na 2018 r. Cel końcowy na 2023 r r r r r r r r r r r. Uwagi (w razie potrzeby) 3.3 Cele pośrednie i końcowe określone w ramach wykonania (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) przedkładane w rocznych sprawozdaniach z wdrażania począwszy od 2017 r. Nie dotyczy Tabela 3 Informacje na temat celów pośrednich i końcowych określonych w ramach wykonania Wskaźnik lub kluczowy etap wdrażania 1 produktu 1.1 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących zachowania, ochrony, promowania dziedzictwa naturalnego i kulturowego [szt.] finansowy 1.3 Kwota wydatków, poniesionych przez beneficjentów i scertyfikowanych do Komisji Europejskiej EUR , , , ,77 2 produktu 2.1 Całkowita długość przebudowanych lub zmodernizowanych dróg [km] ,49 18

19 2 finansowy 2.2 Kwota wydatków, poniesionych przez beneficjentów i scertyfikowanych do Komisji Europejskiej EUR , , , ,67 3 produktu 3.2 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących edukacji [szt.] finansowy 3.3 Kwota wydatków, poniesionych przez beneficjentów i scertyfikowanych do Komisji Europejskiej EUR , , , ,27 4 produktu 4.2 Liczba przedsięwzięć w projektach dotyczących współpracy między obywatelami i instytucjami [szt.] finansowy 4.3 Kwota wydatków, poniesionych przez beneficjentów i scertyfikowanych do Komisji Europejskiej EUR , , , ,31 5 produktu 5.1 Utworzona strona internetowa programu [szt.] produktu 5.2 Przeprowadzone ewaluacje w ramach programu [szt.] produktu 5.3 Liczba pełnych etatów współfinansowanych w ramach Pomocy Technicznej Liczba etatów ,2 11, 2 11,2 11,2 5 produktu 5.4 Liczba posiedzeń Komitetu Monitorującego [szt.] Więcej informacji - zobacz komentarz pod tabelą nr 2 Państwa Członkowskie przedstawiają skumulowane wartości dla wskaźników produktu. Wartości wskaźników finansowych są skumulowane. Wartości dotyczące kluczowych etapów wdrażania są skumulowane, jeżeli kluczowe etapy wdrażania są wyrażone w postaci liczby lub wartości procentowej. Jeżeli realizacja jest zdefiniowana w sposób jakościowy, należy wskazać w tabeli, czy cele zostały osiągnięte, czy też nie. 19

20 3.4 Dane finansowe (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) Właściwe dane znajdują się w Tabelach 4 i 5 20

21 Tabela 4 Informacje finansowe na poziomie osi priorytetowej i programu Alokacja finansowa osi priorytetowej na podstawie programu [na podstawie tabeli 16 programu] Dane zbiorcze dotyczące finansowego postępu programu Oś priorytetow a Fundusz Podstawa obliczenia wsparcia Unii (Całkowite koszty kwalifikowalne lub publiczne koszty kwalifikowalne ) Finansowanie ogółem (EUR) Stopa dofinansowania (w %) Całkowite koszty kwalifikowalne operacji wybranych do udzielenia wsparcia (EUR) Procentowy udział wartości całkowitych kosztów kwalifikowalnych operacji wybranych do dofinansowania w alokacji całkowitych kosztów kwalifikowalnych dla danej osi priorytetowej [kolumna 6/kolumna 4 x 100] Publiczne koszty kwalifikowalne operacji wybranych do udzielenia wsparcia (EUR) Całkowite wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez beneficjentów instytucji zarządzającej Procentowy udział wartości całkowitych wydatków kwalifikowalnych zadeklarowanych przez beneficjentów w alokacji całkowitych kosztów kwalifikowalnych dla danej osi priorytetowej [kolumna 9/kolumna 4 x100] Liczba wybranych operacji Tylko w odniesieniu do sprawozdania złożonego w 2019 r.: całkowite wydatki kwalifikowalne poniesione i zapłacone przez beneficjentów i poświadczone Komisji do dnia r. Artykuł 21 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 Obliczenia Obliczenia Oś priorytetowa 1 Oś priorytetowa 2 Oś priorytetowa , ,85 68, , ,63 20, , , ,33 121, , ,67 26, , , ,05 55, , ,15 16, ,27 Oś priorytetowa , ,81 79, , ,09 17, ,31 Oś priorytetowa , ,00 100, , ,11 22,74 3 Ogółem , ,04 81, , ,65 20, , ,13 21

22 Tabela 5 Kumulatywny podział danych finansowych według kombinacji kategorii interwencji (art. 112 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013 i art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1304/2013) Oś priorytetowa Charakterystyka wydatków Rodzaje kategorii Dane finansowe Fundusz Kategoria regionu Całkowite koszty kwalifikowalne Zakres Forma Wymiar Terytorialny Cel Temat Wymiar Wymiar operacji interwencji finansowania terytorialny mechanizm tematyczny uzupełniający rodzajów lokalizacji wdrażania EFRR/Fundusz EFS działalności * wybranych do Spójności gospodarczej udzielenia wsparcia (w EUR) Publiczne koszty kwalifikowalne operacji wybranych do udzielenia wsparcia (w EUR) Łączne wydatki kwalifikowalne zadeklarowane przez beneficjentów instytucji zarządzającej Liczba wybranych operacji 1 EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR PL43, PL51, DED2 DED2, PL51, PL43, PL43, DED2 DED2, PL51 PL51, DED2, PL43 DED2, PL51, PL43 PL51, DED2 DED2, PL51, PL , , , , ,94 0, , , , , ,94 0, , ,08 0, , ,68 0, , , , , , ,

23 1 EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR EFRR PL43, DED2, PL51 PL51, DED2 DED2, PL51, PL43 PL43, DED2 DED2, PL51, PL51, DED2 PL51, DED2 DED2, PL51, PL43 PL51, DED2 DED2, PL51 PL51, DED2, PL43 PL51, DED2, PL43 PL43, DED2 DED2, PL51, PL43 DED2, PL51 PL51, DED , ,73 0, , , , , , , , ,85 0, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,60 0, , ,00 0, , , , , , , , , ,

24 4 EFRR EFRR EFRR PL51, DED2, PL43 DED2, PL51 DED2, PL , , , , , , , , ,30 1 PT (nie 5 EFRR dotyczy) *Dane podano zgodnie na podstawie SL2014. W SFC2014 ujęto jeden kod, ze względu na wymagania systemu PL,DED , , ,

25 Tabela 6 Skumulowany koszt wszystkich lub części operacji zrealizowanych poza unijną częścią obszaru objętego wsparciem Kwota wsparcia z EFRR (*), jaką przewiduje się wykorzystać na wszystkie operacje realizowane poza unijną częścią obszaru objętego programem lub ich części na podstawie wybranych operacji (w EUR) Udział całkowitej alokacji finansowej na wszystkie operacje zlokalizowane poza unijną częścią obszaru objętego programem lub na ich część (%) (kolumna 2 / całkowita kwota alokowana na wsparcie z EFRR na poziomie programu *100) Kwalifikowane wydatki ze środków wsparcia z EFRR poniesione na wszystkie operacje realizowane poza częścią unijną obszaru objętego programem lub ich część, zadeklarowane przez beneficjentów instytucji zarządzającej (w EUR) Udział całkowitej alokacji finansowej na wszystkie operacje zlokalizowane poza unijną częścią obszaru objętego programem lub na ich część (%) (kolumna 4/całkowita kwota alokowana na wsparcie z EFRR na poziomie programu *100) Wszystkie operacje poza unijną częścią obszaru objętego programem lub ich część (1) 0,00 0,00% 0,00 0,00 (*) Wsparcie z EFRR ustala się w decyzji Komisji dotyczącej odnośnego programu EWT. (1) Na podstawie i z zastrzeżeniem pułapów określonych w art. 20 rozporządzenia (UE) nr 1299/

26 4 PODSUMOWANIE PRZEPROWADZONYCH EWALUACJI (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) Zgodnie z planem ewaluacji IZ podpisała umowę z wykonawcą badania ewaluacyjnego dotyczącego wpływu wdrażanej interwencji na realizację celów szczegółowych programu. Oceniany jest stopnień realizacji celów szczegółowych założonych dla każdej osi priorytetowej w programie i skuteczność wdrażanych działań. Ponadto eksperci analizują efekty tych działań, jak również wpływ na życie społecznogospodarcze mieszkańców obszaru wsparcia. Badanie ma także zidentyfikować czynniki wpływające na stopień realizacji założonych celów szczegółowych. W ramach badania dokonana zostanie również ocena wdrażania polityk horyzontalnych w ramach programu. Wyniki ewaluacji będą dostępne w 2019 r. 5 KWESTIE MAJĄCE WPŁYW NA WYKONANIE PROGRAMU I PODJĘTE DZIAŁANIA (art. 50 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) a) Kwestie mające wpływ na wykonanie programu i podjęte działania System zarządzania i kontroli w programie jest skuteczny, co potwierdzają wyniki kontroli i audytów przeprowadzonych przez IZ oraz Instytucję Audytową w związku z wydatkami zawartymi w przedłożonych do KE wnioskach o płatność za rok obrachunkowy kończący się 30 czerwca 2018 r. Nie zostały stwierdzone błędy o charakterze systemowym oraz takie, które rzutowałyby na prawidłowość wydatków zadeklarowanych do KE. Łączny poziom błędu wyniósł 1,33%. W 2018 r. instytucje programu wspierały, a także monitorowały działania realizowane w ramach projektów poprzez kontakt telefoniczny oraz wizyty podczas ważnych wydarzeń organizowanych przez beneficjentów. Analiza składanych wniosków o płatność pozwala stwierdzić, że w początkowej fazie realizacji projekty notują niewielkie opóźnienia w postępie rzeczowym i finansowym. Na dalszym etapie wdrażania sytuacja ulega jednak przeważnie znacznej poprawie. Problemy zgłaszane przez beneficjentów dotyczą w większości trudności w komunikacji pomiędzy partnerami oraz problemów napotkanych w procedurze przetargowej. Problemy związane z przetargami dotyczą przede wszystkim trudności z ze skutecznym wyłonieniem wykonawcy usług, w szczególności w zakresie działań infrastrukturalnych. Część beneficjentów wskazała na znacznie wyższe koszty inwestycji wynikajace z zakończonych procedur przetargowych niż zakładane na etapie planowania projektów. Skutkiem tego są zmiany w projektach dotyczące przedłużenia ich realizacji (najczęściej o kilka miesięcy). Pomimo wskazanych powyżej trudności na poziomie realizacji projektów dynamika realizacji programu jest dobra. Świadczy o tym m.in. liczba wybranych projektów (51 razem z PT), zawartych umów (42), czy też wartość tych umów (54,3 mln EUR EFRR tj. 78% alokacji EFRR). Przeprowadzone w 2018 r. nabory zgodne z zatwierdzonym harmonogramem, i w ich wyniku złożone wnioski o dofinansowanie wskazują na to, że po decyzjach kolejnego posiedzenia KM (w 2019 r.) środki w poszczególnych osiach zostaną wyczerpane bądź będą bliskie wyczerpaniu. W kontekście zapewnienia realizacji celów pośrednich przewidzianych do osiągnięcia na koniec 2018 r. program na bieżąco monitorował wartości wskaźników osiągniętych w projektach. Zaowocowało to m.in. realizacją celów pośrednich wyznaczonych na 2018 r. (ramy wykonania). Podczas naborów preferowano projekty o krótkim okresie realizacji i najkorzystniejszej relacji produktów do nakładów finansowych. Ponadto w celu sprawnego raportowania, rozliczania i refundacji poniesionych wydatków prowadzony był stały monitoring procesu raportowania od poziomu partnera projektu. Innym działaniem był również stały kontakt z kontrolerami pierwszego stopnia, którzy w miarę możliwości poświadczali wydatki szybciej niż w wynikającym z rozporządzenia terminie 3 miesięcy. Podkreślić należy również sprawną weryfikację 26

27 zbiorczych wniosków o płatność przez WS i szybkie przekazywanie płatności na rzecz beneficjentów przez IZ. Przewidziana jest kontynuacja tych działań w kolejnym roku. Wykryte w okresie sprawozdawczym wydatki nieprawidłowe są przypisane do roku obrachunkowego 2017/2018. Część nieprawidłowości nie przekracza 250 EUR i zgodnie z przyjętą w programie procedurą odzyskiwania i monitorowania nieprawidłowości do 250 EUR nie pomniejszają one wydatków zadeklarowanych do KE. IZ na podstawie decyzji KM w tej sprawie i w związku z art. 122 ust. 2 rozporządzenia ogólnego odstąpiła od odzyskiwania przekazanego dofinansowania w takich przypadkach, gdyż należność główna w projekcie nie przekracza 250 EUR w danym roku obrachunkowym. Część nieprawidłowości przekracza 250 EUR i IZ jest w trakcie odzyskiwania tych środków od beneficjentów wiodących. Nieprawidłowości te pomniejszą kwotę zadeklarowaną do KE. Ponadto w 2018 r. instytucje programu na bieżąco: przypominały beneficjentom o terminach składania sprawozdań (częściowych wniosków o płatność); monitorowały postęp finansowy i rzeczowy w projektach; zwracały uwagę na kwestie komunikacji w projektach oraz ich promocję zgodną z zapisami Poradnika beneficjenta w zakresie promocji projektów finansowanych w ramach Programu Współpracy INTERREG Polska Saksonia b) Ocena, czy postępy w zakresie celów pośrednich są wystarczające, aby zapewnić ich osiągnięcie, wskazanie wszelkich podjętych lub planowanych działań naprawczych (w stosownych przypadkach) Wyznaczone na koniec 2018 r. cele pośrednie w ramach wykonania programu zostały osiągnięte. 6 STRESZCZENIE PODAWANE DO WIADOMOŚCI PUBLICZNEJ (art. 50 ust. 9 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013) 1. PROGRAM WSPÓŁPRACY INTERREG POLSKA SAKSONIA Obszar wsparcia programu po polskiej stronie: podregion jeleniogórski w województwie dolnośląskim oraz powiat żarski w podregionie zielonogórskim (województwo lubuskie) po niemieckiej stronie: powiaty Görlitz i Bautzen Problemy i potencjały obszaru wsparcia Obszar wsparcia położony jest peryferyjnie w stosunku do głównych ośrodków życia społeczno-gospodarczego województwa dolnośląskiego, województwa lubuskiego i Kraju Związkowego Saksonia. Peryferyjność stanowi jedną z podstawowych barier rozwojowych w drodze do wzrostu gospodarczego opartego na szeroko pojętej działalności usługowej i przetwórczo-produkcyjnej. Głównym ograniczeniem rozwoju związanym z położeniem przygranicznym jest: mała dostępność; 27

28 bezrobocie; emigracja; wykluczenie społeczne. Jednocześnie obszar wsparcia charakteryzuje się bliskością miejsc o cennych walorach przyrodniczych, co stanowi duży potencjał dla rozwoju turystyki w regionie. Cel programu Pogłębienie współpracy dla przezwyciężania barier rozwojowych na pograniczu polsko-saksońskim Obszary tematyczne oraz środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) 1. Wspólne dziedzictwo naturalne i kulturowe 21,7 mln euro 2. Mobilność regionalna 13,6 mln euro 3. Edukacja transgraniczna 10,14 mln euro 4. Współpraca partnerska i potencjał instytucjonalny 20,36 mln euro Łącznie w ramach programu dostępnych jest 70 mln euro. Z tej kwoty do końca 2018 r. dofinansowanie uzyskało 51 projektów na łączną kwotę 59,4 mln euro, a umowy o dofinansowanie podpisano dla 42 projektów na łączną kwotę 54,3 mln euro (razem z PT). 2. KONKURSY ORAZ PROJEKTY konkursy w obszarach tematycznych: Edukacja: termin: od kwietnia do lipca 2018, budżet: ok. 4,5 mln euro EFRR, liczba złożonych wniosków i ich wartość: 10 na kwotę ok. 9,1 mln euro EFRR, liczba projektów przyjętych do dofinansowania: 5. Współpraca prtnerska: termin: od maja do lipca 2018 oraz od października do listopada 2018, budżet: ok. 4,2 mln euro EFRR, liczba złożonych wniosków i ich wartość: 10 na kwotę ok. 5,2 mln euro EFRR, liczba projektów przyjętych do dofinansowania: 4. W przypadku 3 projektów decyzja zostanie podjęta w kwietniu Wspólne dziedzictwo naturalne i kulturowe: termin: od października do listopada 2018, budżet: ok. 6,9 mln euro EFRR, liczba złożonych wniosków i ich wartość: 17 na kwotę ok. 19,4 mln euro EFRR, decyzja zostanie podjęta w kwietniu Podobnie jak w roku poprzednim to właśnie I oś tematyczna cieszyła się największym zainteresowaniem wnioskodawców. Wynika to z faktu, że pogranicze polsko-saksońskie może poszczycić się bogatym dziedzictwem naturalnym i kulturowym, a jednocześnie widoczne są znaczne potrzeby inwestycji w tym zakresie. 28

29 Ponadto w 2018 r. Komitet Monitorujący zatwierdził do dofinansowania projekty składane w naborach w 2017 r. 2 projekty dotyczące edukacji, 3 projekty dotyczące współpracy partnerskiej oraz 7 projektów dotyczących wspólnego dziedzictwa kulturowego i naturalnego otrzymało wsparcie ze środków unijnych w ramach programu. Ww. projekty edukacyjne dotyczą przygotowania i przeprowadzenia zajęć w ramach wspólnej polsko-niemieckiej oferty. Tematyka zajęć/warsztatów/szkoleń odnosi się m.in. do zrównoważonego żywienia, innowacyjności, historii regionu, kształcenia zawodowego, pielęgnacji sadów odmianowych czy też umiejętności językowych i interkulturowych. Projekty współpracy partnerskiej bazują w znacznym stopniu na wymianie doświadczeń zaangażowanych podmiotów i wypracowaniu koncepcji i rozwiązań m.in. w sytuacji zagrożeń i katastrof oraz przeciwdziałającym zmianom klimatycznym. Znalazł się tutaj również projekt dotyczący aktywizacji seniorów, projekt włączający młodych artystów pogranicza, a także dzieci/młodzież i mieszkańców w przygotowanie i realizację wspólnych wydarzeń kulturalnych na pograniczu, czy też projekt dotyczący poprawy warunków życia dla (dzikich) pszczół i owadów. Wśród projektów dotyczących wspólnego dziedzictwa kulturowego i naturalnego znalazły się m.in. projekty podejmujące tematykę ożywienia i wzmocnienia centrów małych i średnich miast w obszarze wsparcia, wypracowania wspólnego polsko-niemieckiego pomysłu na zagospodarowanie turystyczne lasów, rewitalizacji i rozwoju infrastruktury turystycznej m.in. poprzez budowę ścieżek rowerowych wraz z małą infrastrukturą, oznakowanie i modernizację ścieżek dydaktycznych i turystycznych, a także promujące wspólny wizerunek pogranicza oraz jego walory m.in. w formie wystaw multimedialnych. Uroczyste podpisanie umów o dofinansowanie projektów w 2018 r. 3. EFEKTY PROJEKTÓW I PRZYKŁADOWE WYDARZENIA W PROJEKTACH 2018 Wspólne dziedzictwo naturalne i kulturowe 29

30 Przygoda z Nysą zagospodarowanie turystyczne pogranicza polsko-niemieckiego etap IV W ramach przedsięwzięcia powstał krajobraz wspinaczkowo przygodowy na terenie dawnego stadionu w Krauschwitz. Znalazły się na nim takie atrakcje jak: 18-metrowa skałka do wspinaczki dla dorosłych oraz skałka dla dzieci, grota skalna, plac zabaw z trampoliną i międzypokoleniowy park rekreacyjny ze stołami do gier (m.in. szachy, gra Człowieku nie irytuj się ), zjeżdżalnią i miejscami piknikowymi. Projektowi zawdzięczamy również nowe ścieżki rowerowe. Projekt Park Mostów W parku im. A. Błachańca w Zgorzelcu zostały przeprowadzone m.in. takie działania jak: przebudowa ciągów komunikacyjnych, wykonanie placu zabaw, budowa fontanny, zamontowanie i odtworzenie elementów małej architektury, zagospodarowanie drzewostanu, zaprojektowanie nasadzeń oraz budowa drewnianego pomostu wraz z wiatą. Rewitalizacja i wyposażenie głównej części Domu Zdrojowego w Parku Mużakowskim w Bad Muskau wraz z wystawą dotyczącą Parku i Domu Zdrojowego to zrealizowane w 2018 roku. elementy projektu Park Mużakowski ochrona, rozwój i promocja europejskiego dziedzictwa kultury. 30

31 Edukacja transgraniczna Czterotygodniowe praktyki uczniów o profilu informatycznym z Lubania w Dreźnie (m.in. w Krajowym Urzędzie Skarbowym) w ramach projektu Poznaj Kraj Sąsiada Entdecke Dein Nachbarland! Przygotowanie polskich i saksońskich nauczycieli nauczania przedszkolnego do gry miejskiej w projekcie Groß für Klein Duzi dla małych: Transgraniczna współpraca dla wspierania edukacji przedszkolnej w zakresie kultury i języka sąsiada. Współpraca partnerska i potencjał instytucjonalny Projekt Strażacy na Pograniczu Polsko Saksońskim, to innowacyjny sprzęt ratowniczo-gaśniczy, rozwijająca się gospodarka, skuteczni wobec problemu migracji ludności przewiduje nie tylko liczne wspólne ćwiczenia strażaków w sytuacji zagrożeń i katastrof, ale również kampanie informacyjne skierowane do dzieci uwrażliwiające na właściwe zachowanie w sytuacjach zagrożenia życia. 31

32 Wizyta studyjna seniorów z Saksonii połączona z warsztatami wielkanocnymi w projekcie Utworzenie Zespołów Kompetencji Seniorów na niemiecko polskim pograniczu. Projekt modelowy. Szczegółowe informacje o realizowanych projektach znajdują się na stronie programu, pod adresem: 4. WYDARZENIA I DZIAŁANIA PROMUJĄCE PROGRAM Wydarzenie roczne pod hasłem Edukacja transgraniczna inwestycja, która procentuje wrzesień 2018, Görlitz. Podczas dyskusji panelowej eksperci w dziedzinie edukacji dzielili się doświadczeniami w realizacji edukacyjnych projektów transgranicznych. Uczestnicy mogli bezpośrednio porozmawiać z beneficjentami tych projektów, którzy prezentowali swoje działania. W centrum Görlitz stacjonował mobilny kontener z projektu Mobilne Laboratoria Innowacyjności i Usług Wzmacniania Potencjału Innowacyjności w Regionie Transgranicznym (TRAILS). Można było dowiedzieć się czym są innowacyjne technologie i jakie mają zastosowanie. Film z wydarzenia rocznego dostępny na Facebook u kliknij 32

33 Rajd rowerowy Tour de Interreg przejazd odbył się wzdłuż polsko-niemieckiej granicy we wrześniu 2018 r. w ramach obchodów Europejskiego Dnia Współpracy. W inicjatywę byli zaangażowani przedstawiciele trzech polsko-niemieckich programów INTERREG (Polska Saksonia, Meklemburgia Pomorze Przednie/Brandenburgia Polska, Brandenburgia Polska). W ciągu 5 dni 70 osób przejechało blisko 600 km. Przejazd rozpoczął się na trójstyku państw: Polski, Niemiec i Czech, a skończył się w Świnoujściu. Film z rajdu dostępny na Facebook u kliknij Działania informacyjne o programie i transgranicznej współpracy polsko-saksońskiej spotkania, aktualizacja strony internetowej programu, newsletter, informacje w serwisach społecznościowych. 33

34 Pomoc w przygotowaniu wniosków projektowych i skutecznej realizacji projektów warsztaty, doradztwo Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia serwisu internetowego i profilu programu w mediach społecznościowych oraz stron internetowych projektów! INTERREG PL-SN Interreg pl_sn Pełna wersja sprawozdania z wdrażania programu w 2018 r. jest dostępna na stronie internetowej programu: 34