Zagrożenie wystąpienia zakażeń

Transkrypt

1 Zagrożenie wystąpienia zakażeń Postępowanie po-ekspozycyjne Dr Grażyna Cholewińska SP ZOZ Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie 2010

2 Zakażenia w wyniku naruszenia ciągłości skóry Infekcja HIV Zakażenie HBV, HCV, inne wirusy Zakażenia gronkowcowe paciorkowcowe pałeczką ropy błękitnej Zakażenia przyranne : tężec róża ropowica Zakażenia skórne : świerzb, wszawica Zakażenia oddechowe: grypa, SARS itd..

3 Infekcja HIV i choroba AIDS

4 Pojęcia H Human I Immunodeficiency V Virus Ludzki wirus upośledzenia odporności A Aquired I Immuno- D Deficiency S Syndrome Zespół nabytego niedoboru odporności

5 Wirus HIV

6

7

8

9 Inaktywacja białek wirusa = niszczenie wirusa HIV Temp. +56 C Związki chloru Temp < 0 C Suche środowisko

10 Skąd się wziął wirus HIV

11 Afryka HIV-1 HIV-2

12 Infekcja HIV Transmisja zakażenia: krwiopochodna płciowa okołoporodowa (noworodek)

13 Populacje zwiększonego ryzyka HIV

14 Zachowania ryzykowne

15

16

17

18

19

20

21 Żołnierz na przepustce

22 MŁODZI LUDZIE HETEROSEKSUALNI!!!!!!!!!!!!

23 Ryzykowne zachowania Bad. epidemiologiczne w Polsce 62 % osób, które uległy zakażeniu od 2001r nie ukończyło 29 rż 29 r.ż w tym 10 % w momencie zakażenia miało poniżej 20 lat

24 Zakażenie

25 Drogi zakażenia HIV

26

27 Kobieta HIV (+) musi przyjmować leki ARV jako profilaktykę transmisji zakażenia z matki na dziecko

28 Zakażenie HIV nie szerzy się Drogą kropelkową Drogą pokarmową Przez codzienne kontakty podanie ręki całowanie przytulanie urządzenia sanitarne baseny kąpielowe Komary!!!!!!!!

29 z życia Do salonu fryzjerskiego przyszła stała klientka pani Krysia. Dziś fryzjer Darek nakłada jej farbę. Pani Krysia lubi dużo mówić i zaczyna rozmowę z Darkiem.

30 z życia K: w gazecie pt BIBA czytałam, że ta znana aktorka, która gra w serialu, ma męża, który jest zakażony HIV. Ten mąż leczy się w znanej klinice w Kielcach, bo nie chce się pokazywać w szpitalach w Warszawie. I tam pisali, że ta aktorka bardzo troskliwie się zajmuje pielęgnacją swojego męża. A ja widziałam ją w waszym salonie w ubiegłym miesiącu. Ona chyba czesze się u pana, panie Darku?

31 z życia K: Czy pan się nie boi, panie Darku, że może się pan od niej zakazić HIV? D: Nie wiedziałem, że jej mąż jest zakażony wirusem HIV. Faktycznie, czesałem ją w ubiegłym miesiącu, ale nic mi nie powiedziała, że ma męża chorego na AIDS. Dobrze, że pani mi opowiedziała mi tę historię, będę musiał jakoś się wymigać, żeby już więcej jej nie czesać.

32 Pytanie Czy znana z serialu aktorka, której mąż jest HIV(+) stanowi zagrożenie dla pana Darka?

33 Pytanie Jak powinien się zachować pan Darek, jeśli aktorka przyjdzie do niego po regularną usługę fryzjerską? - powinien spytać, czy to prawda, że jej mąż jest zakażony HIV? - powinien umyć ręce spirytusem po zakończeniu czynności fryzjerskich? - powinien odmówić usługi

34 Pytanie W jaki sposób pan Darek powinien pokierować rozmową z panią Krysią?

35 z życia Darek zainspirowany rozmową z panią Krysią odczuwa niepokój. Zastanawia się, czy przypadkiem nie jest zakażony Jest coraz bardziej zdenerwowany, nie może się skupić w pracy, nie śpi w nocy, myślami jest oddalony

36 z życia Jesteś kolegą (koleżanką) Darka. Razem pracujecie, zwykle dużo rozmawiacie. Co doradziłbyś Darkowi?

37 z życia Darek poszedł zrobić test w kierunku zakażenia HIV. Otrzymał wynik

38 z życia HIV-1 wynik dodatni

39 Pytanie dlaczego?

40 odpowiedź Partner pana Darka jest HIV(+) Pani Krysia sprawiła, że Darek zrobił test

41 Kliniczna manifestacja infekcji HIV i AIDS

42 Etapy infekcji HIV Bezobjawowa infekcja HIV od wniknięcia wirusa do AIDS Choroba AIDS kryteria rozpoznawcze dla AIDS: - immunologiczne (CD4<200/ml) - kliniczne ch. wskaźnikowe

43 Choroba AIDS w AIDS zakażenia choroby oportunistyczne oporunistyczne są bezpośrednią przyczyną śmierci

44

45

46

47 Leczenie antyretrowirusowe

48 Zmniejszenie śmiertelności i AIDS po wprowadzeniu leczenia ARV: Incidence (per 100 PYFU) Deaths AIDS % on HAART /94-3/95 3/95-9/95 9/95-3/96 3/96-9/96 9/96-3/97 3/97-9/97 9/97-3/98 3/98-9/98 9/98-3/99 3/99-9/99 >9/99 0 Calendar period EuroSIDA EuroSIDA November 2000

49 Problemy terapii ARW Nigdy nie ma eliminacji wirusa z organizmu ludzkiego. Człowiek raz zakażony HIV posiada wirusa do końca swojego życia. Leczenie pozwala trzymać wirusa pod kontrolą.

50 Cel terapii ARV Dawniej Redukcja śmiertelności w związku z chorobami związanymi z HIV/AIDS Poprawa wskaźników przeżycia Odbudowa i ochrona układu immunologicznego Maksymalna supresja HIV-1 RNA Obecnie Redukcja śmiertelności z powodu chorób nie-definiujących AIDS (non-aids-defining diseases) Poprawa jakości życia Przeżycie osób z HIV/AIDS porównywalna z populacją nie-hiv Zmniejszenie ryzyka transmisji zakażenia HIV-1

51 Profilaktyka poekspozycyjna (Post Exposure Prophylaxy) PEP

52 Zasady zapobiegania HIV: Bezpieczny seks Bezpieczny kontakt z krwią Wykonywanie testów w kierunku HIV Edukacja, informacja

53

54 Prezerwatywa zmniejsza ryzyko HIV o około % Prezerwatywa zmniejsza ryzyko HIV o około %

55 Zasada Każda krew jest potencjalnie zakaźna!!!

56

57 Pamiętaj!!! Każda krew jest potencjalnie zakaźna Kontakt z materiałem zakaźnym niesie ryzyko zakażenia: - HIV - HBV - HCV - infekcje bakteryjne, wirusowe in. Dzięki osłonięciu ręki rękawiczką lateksową lub gumową, ryzyko HIV zmniejsza się o około %

58 Zakaźność materiałów biologicznych Wysoce zakaźne - krew - sperma, wydzielina z pochwy - płyny ustrojowe z domieszką krwi - tkanki Potencjalnie zakaźne - płyny: opłucnowy, osierdziowy, owodniowy - maź stawowa - mleko kobiece - ropa Nie zakaźne -ślina -łzy -pot -mocz -kał Widoczna domieszka krwi zmienia kwalifikację zakaźności

59 Materiał nie-zakaźny Mocz, kał, ślina, plwocina, wymiociny, wydzielina z nosa, pot i łzy, nie są zakaźne Kontakt z nimi NIE wymaga profilaktyki PEP

60 Ekspozycja na HIV zawodowa pracownicy medyczni strażacy wojsko policja, straż miejska personel hospicjum pracownicy więzienia pracujący z narkomanami ratownicy PCK inne służby ratownicze kosmetyczki, manicurzystki fryzjerzy nie zawodowa ofiary wypadków ofiary gwałtów przypadkowe zakłucia igłą partnerzy osób HIV(+) prostytutki samookaleczenia świadome zakażenie HIV

61 Ryzyko zakażenia zainfekowanym narzędziem dawka ekspozycyjna wirusa HBV % 0,00001 ml HCV 4 10 %? HIV 0,3 % 0,3 (0,2-0,5%) % 0,10,1ml

62 Jeśli doszło do kontaktu z materiałem zakaźnym, szybkie i właściwe działanie może cię uchronić przed zakażeniem HIV!!!

63 Postępowanie zaraz po ekspozycji Umycie skóry wodą z mydłem pod silnym strumieniem Spłukanie śluzówek wodą (solą fizjologiczną) Nie udowodniono skuteczności stosowania środków odkażających i spirytusu do przemywania rany, ale można je zastosować

64 Postępowanie zaraz po ekspozycji Przemyć skórę wodą z mydłem Nie tamować krwawienia Nie wyciskać krwi z rany Błony śluz. i spojówki przepłukać wielokrotnie wodą lub 0,9% NaCl

65 Postępowanie po ekspozycji Przewieźć osobę poszkodowaną jak najszybciej do ośrodka specjalistycznego HIV Włączyć profilaktykę lekami antyretrowirusowymi najwcześniej jak tylko można Profilaktyka włączona w ciągu pierwszych 1-2 godzin po ekspozycji redukuje ryzyko zakażenia o 80 %. Nie później niż godzin Profilaktyka HBV i tężca

66 Postępowanie po ekspozycji Profilaktyki NIE stosuje się po ekspozycji na skórę nieuszkodzoną!

67 Profilaktyka po ekspozycji Jeżeli osoba stanowiąca potencjalne źródło zakażenia zostanie uznana za nie zakażoną HIV osoba, u której doszło do ekspozycji nie musi przyjmować profilaktyki HIV. W przypadku ustalenia tego faktu już po rozpoczęciu PEP, należy ją przerwać

68

69 Przypadek Fryzjerka pani Monika skaleczyła się nożyczkami podczas czynności fryzjerskich. Rana średnicy 0,7 mm, obficie krwawi. Po zatrzymaniu krwawienia, dokończyła strzyżenie. Klient poszedł do domu.

70 Przypadek Po 4 godzinach klient dzwoni do salonu: K: Pani Moniko, ja zapomniałem pani powiedzieć, że jestem zakażony HIV. Ale niech się pani nie boi, bo ja biorę leki przeciwwirusowe, więc chyba nie zakażam innych ludzi.

71 Pytanie Co powinna zrobić Monika?

72 Zakażenia HBV i HCV wirusowe zapalenie wątroby

73

74 Wirusowe zapalenie wątroby (wzw) HAV choroba brudnych rąk HBV zakażenie krwiopochodne, sex ~15% HCV zakażenie krwiopochodne, sex? HDV towarzyszy HBV HGV zakażenie krwiopochodne HEV - podobne do HAV (Azja)/zgony

75 Epidemiologia ko-infekcji HBV+HCV 170 mln. zakażonych HCV 350 mln. zakażonych HBV 10 20% zakażonych HBV jest nadkażonych HCV 2 10% zakażonych HCV ma markery zakażenia HBV An.Hepatol., 2005, 4, 100

76 HBV Hepatitis B Virus

77

78

79 Stan nosicielstwa HBsAg Obecność HBsAg powyżej 6 mies. Pacjenci nie wymagają leczenia z powodu znikomego zagrożenia postępującej choroby wątroby wywołanej zakażeniem HBV. Monitorowanie infekcji.!

80 Drogi transmisji HBV Krew i produkty krwiopochodne Kontakty seksualne Perinalnie (matka dziecko: 90%) Transplantacja narządów/tkanek Nieznane źródło- skaleczenia, tatuaże, manicure!!!!!!!! POPULACJE WYSOKIEGO RYZYKA: Narkomani, alkoholicy samookaleczenia, tatuaże Biorcy krwi Osoby z immunosupresją Noworodki matek HBV(+)

81

82 Rak wątroby

83 Nie ma całkowitej eliminacji zakażenia HBV! wskutek obecności cccdna

84 HCV Hepatitis C Virus

85

86 HCV Cicha epidemia Ukryte zakażenie Niema choroba Uśpiony wirus Wirusowa bomba zegarowa Bezobjawowa śmiertelna infekcja

87 Grupy wysokiego ryzyka HCV Biorcy krwi (w Polsce przed 1993r) Dializowani Po przebytym zap. wątroby bez znanej etiologii Narkomani ( dożylnie i donosowo) Po tatuażach, okaleczeniach, kolczykowaniu Po używaniu wspólnych przyborów do golenia, kosmetycznych, manicure, igieł, strzykawek Chorzy na hemofilię Zakażeni HIV Alkoholicy (urazy, krwawienia)

88

89

90 HCV Brak objawów choroby wątroby osoby zakażone nie trafiają do lekarza albo objawy niespecyficzne lekarz przeoczył zakażenie

91 Niecharakterystyczne objawy przewlekłej HCV Przewlekłe/nawracające zmęczenie Senność Osłabienie spowolnienie aktywności życiowej Obj. psychiczne: apatia, depresja Rzadko: zmiany skórne, zap. naczyń

92 HCV U 80 % zakażenie przechodzi w fazę przewlekłą w sposób niezauważony

93 Zakażenie HCV Nie ma terminu nosicielstwo HCV Przechorowanie nie daje odporności Trudne do uchwycenia ostre zapalenie może się przedłużać do 12 mies. Wirus silnie onkogenny! Nie ma szczepionki prewencyjnej

94 Przebieg kliniczny Po około 20 latach marskość wątroby czynniki sprzyjające: - alkoholizm - narkotyki - płeć męska - wiek starszy - ko-infekcja HIV lub/i HBV 10 25% rak wątrobowo-komórkowy

95

96

97

98

99 Możliwa jest całkowita eliminacja wirusa HCV

100 Leczenie zakażenia HCV Interferon alfa stosowany wraz z Rybawiryną Nowe leki w trakcie badań klinicznych

101

102 Profilaktyka HBV, HCV HAV: szczepionka profilaktyczna HBV: szczepionka profilaktyczna HCV: nie ma szczepionki!!! unikanie skaleczeń, uszkodzenia skóry przestrzeganie zasad higieny i sterylności Leczenie chorych z infekcją HBV i HCV

103 Quiz Istnieje szczepionka profilaktyczna przeciwko: HBV + HAV HAV HCV HBV

104 Quiz Istnieje szczepionka profilaktyczna przeciwko: HBV + HAV TAK HAV TAK HCV NIE HBV TAK

105 Grypa A/H1N1v Profilaktyka

106

107 Antygeny powierzchniowe Białka powierzchniowe: - Hemaglutynina - Neuraminidaza umożliwiają wirusowi wnikanie do komórki gospodarza układ tych białek decyduje o zjadliwości człowiek produkuje p/ciała przeciwko tym białkom, jako naturalną odpowiedź na zakażenie

108

109 Antygenowy Shift hiszpanka

110 Przełom w 1976

111 Przełom w 1976 W 1976r wybuchła epidemia świńskiej grypy w Fort Dix (New Jersey): 200 przypadków, ciężki przebieg, 1 zgon Strach przed pandemią spowodował decyzję władz US o zastosowaniu szczepionki prewencyjnej A/New Jersey/1976/H1N1 40 mln ludzi w US otrzymało szczepionkę - powikłania: ~500 przypadków Guillain-Barre 25 zgonów - wstrzymano dalsze stosowanie szczepionki

112 15 września 2009r the Food and Drug Administration dopuściło 4 szczepionki przeciwko 2009/H1N1 wirusowi grypy szczepionki te będą zalecane do stosowania w tym samym terminie co p/grypie sezonowej Sanofi Aventis, Novartis, GlaxoSmithKline, Astra Zeneca (nasal spray) FDA w USA 1 dawka: wysokie uodpornienie po 8 10 dniach

113

114 Szczepionka A/H1N1 Działania niepożądane łagodne i podobne jak przy szczepieniu przeciwko grypie sezonowej

115 A/H1N1 różnice z grypą sezonową 1. Większość ludzi nie posiada odporności 2. Wirus atakuje dolne drogi oddechowe - pneumonia - ARDS

116 A/H1N1 populacje wysokiego ryzyka - przewlekłe choroby ukł oddechowego POCHP, astma, obj.bronchospastyczne - choroby serca niewydolność serca, n krążenia - przewlekła niewydolność nerek, wątroby - upośledzenie funkcji ukł immunologicznego chor autoagresyjne, AIDS, imm/supresja, przeszczepy -kobiety ciężarne - osoby > 65 rż - dzieci < 2 rż i niemowlęta - choroby metaboliczne cukrzyca, otyłość olbrzymia

117

118 Leczenie grypy A/H1N1 wg Guidance and Resources For Clinicians ( flu/index.htm) A/H1N1 jest wrażliwy na antywirusowy inhibitor Neuraminidazy : Oseltamivir Zanamivir A/H1N1 jest oporny na: amantadyną, rimantadynę

119 Leczenie świńskiej grypy wg Guidance and Resources For Clinicians ( flu/index.htm) Tamiflu (oseltamivir) Leczenie objawowe: - pozostanie w łóżku - higiena kaszlu - odpowiednia podaż płynów - leki p/kaszlowe - leki p/gorączkowe Ciężki stan: hospitalizacja

120 Ograniczanie szerzenia się zakażenia (maska N95, FFP2)

121 Czy fryzjer powinien się szczepić przeciwko grypie (sezonowej)? TAK

122

123 Teraz naprawdę koniec!

124 Dziękuję za uwagę