TURYSTYKA W OBSZARACH NATURA 2000

Transkrypt

1 TURYSTYKA W OBSZARACH NATURA 2000 Jolanta Kamieniecka Konferencja pt. NFOŚiGW na rzecz różnorodności biologicznej TARGI POLEKO Poznań, 25 listopad 2010

2 TURYSTYKA a ŚRODOWISKO W praktyce edukacyjnej zadaję sobie pytanie: Co ekolog o biznesie w turystyce wiedzieć powinien a co organizator turystyki o sprzedawaniu przyrody wiedzieć musi?

3 NATURA 2000 SKARBEM REGIONU MOTOREM ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU ZAPRASZMY na Szerokie wody Natury 2000 XI IV.2011

4 PORTAL: Natura 2000 i TURYSTYKA od roku

5 TURYSTYKA PROEKOLOGICZNA na portalu: Szkolenie regionalne Uwarunkowania rozwoju turystyki w Europejskiej sieci obszarów Natura 2000 E-lerning: Proekologiczny produkt turystyczny (J.Kamieniecka, J.Majewski)

6 TURYSTYKA? = DEFINICJE!!! Zrównoważony rozwój turystyczny zaspokaja aktualne potrzeby turystów i miejscowości turystycznych, które przyjmująturystów, chroniąc i ulepszając jednocześnie perspektywy na przyszłość. W tym celu musi zostaćzintegrowane zarządzanie wszystkimi zasobami światowymi w taki sposób, aby potrzeby natury ekonomicznej, społecznej i estetycznej mogły zostać zaspokojone, utrzymując jednocześnie jednośćkulturowąi charakterystyczne procesy ekologiczne, różnorodność biologiczną oraz cały ekosystem Agenda 21 dla branży turystycznej, World Tourism & Travel Council1996

7 TURYSTYKA ZRÓWNOWAŻONA Zgodnie z definicjąfederacji Parków Narodowych i Rezerwatów Przyrody Europy turystyka zrównoważona to każda forma rozwoju turystycznego zagospodarowania i aktywności turystycznej, która podtrzymuje ekologiczną, społecznąi ekonomicznąintegralnośćterenów, a także zachowuje dla przyszłych pokoleńz niezmienionym stanie zasoby naturalne i kulturowe tych obszarów. Głównym więc założeniem turystyki zrównoważonej jest osiąganie harmonii pomiędzy potrzebami turystycznymi, środowiskiem naturalnym i społecznościami lokalnymi.

8 Ekoturystyka to świadoma podróżdo naturalnych miejsc przyrodniczych, która z jednej strony pomaga chronićśrodowisko naturalne, a z drugiej podtrzymuje dobrobyt lokalnych mieszkańców The International Ecotourism Society Ekoturystyka to podróżowanie w celu studiowania, podziwiania i czerpania zadowolenia z piękna krajobrazów, obserwacji dzikich zwierząt i roślin, jak równieżpodziwiania miejscowych obyczajów i kultury Richard Denaman

9 DROGA do ekologizacji turystyki A Practical Guide to the Development and Use of Indicators of Sustainable Tourism, WTO, 1996 Globalny Etyczny Kodeks dla Turystyki, Światowa Organizacja Turystyki, 1999 Światowy Szczyt Ekoturystyki (World Ecotourism Summit), który odbyłsięw Quebec w Kanadzie w dniach maja 2002 roku z udziałem 132 państw Świata. - Zrównoważony Rozwój w Europie na rzecz lepszego świata: Strategia Unii Europejskiej na rzecz zrównoważonego rozwoju, COM (2001) 264 z Agenda dla zrównoważonej i konkurencyjnej turystyki europejskiej. W SERVISIE EUR-Lex COM:2007;O621;FIN;PLHTMLNIE.

10 TRENDYnp. USA Stany Zjednoczone: Do 2015 roku znacznie wzrośnie liczba turystów Departament Handlu USA (DOC) przewiduje w 2010 roku, wzrost liczby międzynarodowych podróży do Stanów Zjednoczonych. Szacuje się, że liczba odwiedzin zwiększy sięo 9 proc. w 2010 roku, i od 6 do 9 proc. do 2015 roku. Odbicie zrównoważyłoby pięcioprocentowy spadek przyjazdów zanotowanych w 2009 roku. Warto zauważyć, że jest to pierwszy spadek odwiedzających od 2003 roku. Liczba odwiedzin wzrosła o 41proc. od 2003 roku, także w roku 2008 zanotowano rekordową ilość przylotów. Prognoza na lata przewiduje, że rekord w całkowitych przyjazdach zostanie pobity, w każdym z pięciu lat prognozy. Międzynarodowe przyjazdy wyniosąprawie 83 mln, co stanowi wzrost o 51 proc. od 2009 do 2015 roku. W 2010 roku wszystkie z wyjątkiem trzech z 25 największych krajów, przyczyniąsiędo zwiększenia liczby odwiedzających USA. Największy wzrost w 2010 roku będzie z Chin (40 proc.), Brazylii (35 proc.) Korei (35 proc.), Hong Kongu (27 proc.), Nowej Zelandii (24 proc.) i Australii (19 proc.). W rankingach indywidualnych krajów, w ciągu najbliższych pięciu lat będą prowadzić Chiny (346 proc.), Brazylia (198 proc.), Korea Południowa (171 proc.) Indie (123 proc.). Wiadomo, że na spadek liczby zagranicznych turystów odwiedzających Stany Zjednoczone miała wpływ zaostrzona kontrola na granicach po zamachach w 2001 roku, polityka wizowa, światowy kryzys gospodarczy. Podróże i turystyka sąnajwiększym towarem eksportowym sektora usług w Stanach Zjednoczonych i przynoszą nadwyżkę handlową od 1989 roku. Opracowała: Anna Drąg, TTG czwartek, 04 listopada 2010 r.

11 W EUROPIE turystyka charakteryzuje siędwoma nurtami to jest silnąkoncentracjąsektora transportu w miejscowościach turystycznych i na obszarach charakteryzujących sięrozwojem oraz rosnącym przenikaniem turystyki do oddalonych stref.

12 Turystyka a różnoodnośćbiologiczna Z oglądu sytuacji obszarów Natura 2000 wyłaniają się trzy istotne wnioski Z.Witkowski: Obszary te sąbardzo zróżnicowane pod względem statusu i obiektu ochrony i dotychczasowych form ochrony, Ochrona różnych gatunków i siedlisk wymaga często diametralnie różnego podejścia do zagadnień turystyki i rekreacji, W wielu przypadkach możemy się spodziewać jużsygnalizowanych sytuacji konfliktowych między ochronąa udostępnianiem obszarów Natura 2000 dla celów turystyki i rekreacji

13 EUROPEJKA KARTA TURYSTYKI ZRÓWNOWAŻONEJ dla obszarów aktywności turystycznej spełniających wymogi turystyki zrównoważonej WYZNACZYŁA KRYTERIA: 1. Ochrona wrażliwych kompleksów przyrodniczych 2. Ochrona jakości powietrza 3. Ochrona jakości wód 4. Ochrona przed hałasem 5. Zachowanie źródeł energii 6. Przetwarzanie, redukcja i recykling odpadów 7. Kontrola użytkowania ziemi i zarządzania krajobrazem 8. Zachowanie wartości dziedzictwa architektonicznego i tradycyjnej zabudowy 9. Zachowanie wartości spuścizny lokalnej

14 EKTZ CD. ZALECA: KONTROLOWANIE LICZBY TURYSTÓW MONITORING Określanie przepływu strumienia odwiedzających Kierowanie ruchem turystycznym w obszarze chronionym Kontrolowanie mobilności odwiedzających Ograniczenie efektu sezonowości Szkolenia EKOKADRY TURYSTYKI FUNKCIE EDUKACYJNE A ROZWIJANIE ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ-SPOŁECZNEJ Edukacja społeczna i objaśnianie Dostarczanie informacji społeczeństwu Kreowanie specyficznego dla obszaru chronionego rodzaju turystyki

15 EKTZ CD. -ZALECENIA ULEPSZANIE JAKOŚCI OFEROWANEJ TURYSTYKI Promowanie lepszego rozumienia potrzeb osób odwiedzających Zdobywanie nowych grup konsumenckich Zapewnienie odpowiedniej jakości usług JAKOŚĆ ŻYCIA LUDNOŚCI MIEJSCOWEJ ROZWÓJ SPOŁECZNY I GOSPODARCZY Popieranie lokalnej gospodarki Sprawiedliwy podział korzyści płynących z turystyki Rozwój nowych rodzajów zatrudnienia - ZMP

16 POSTULATY I WNIOSKI DLA KSZTAŁTOWANIA TURYSTYKI NA OBSZARACH NATURA Zróżnicowanie istniejących form ochrony, siedlisk i gatunków chronionych powoduje, e sprawy turystyki na obszarach Natura 2000, powinno siętraktowaćindywidualnie w zależności od obszaru i celu ochrony.. Odrębnie należy potraktowaćobszary dotąd ie chronione.

17 Postulaty i wnioski 2 4. W planie ochrony powinno się określić kryteria turystyki i wskaźniki pozwalające ocenić czy przyjęte kryteria są dotrzymywane. 5. Dla wszystkich obszarów Natura 2000 należy przyjąćnowąfilozofięrealizacji planów ICH udostępniania, obejmującąrozwój ekonomiczny, wzrost dobrostanu lokalnej społeczności i zadowolenia turystów oraz zachowanie walorów i wartości środowiska.

18 Postulaty i wnioski 3 6. Istotnym zagadnieniem jest praktyka turystyki na obszarach wrażliwych. Oznacza to obszary i siedliska szczególnie podatne na degradacjęoraz gatunki podatne na ekstynkcję. 7. Dla obszarów wrażliwych kryteria ekologiczne dopuszczenia różnych form turystyki i rekreacji powinny byćszczególnie wnikliwie analizowane, a realizacja planu ochrony, w tym operatu udostępniania dla turystyki, powinna byćintensywnie monitorowana.

19 PRKAKTYKA DOŚWIADCZENIA dla TURYSTYKI -SZANSE I BARIERY : Natura 2000 a ROZWÓJ TURYSTYKI????? Czy TO MOŻLIWE????

20 PRZEDSIEBIORSTWO Międzyrzecki Rejon Umocniony -podziemna trasa turystyczna = rezerwat nietoperzy,

21 KARCZMA -CZESKIE MORAWY Richard Zapletal uważa, że bezpośrednie sąsiedztwo obszaru Natura 2000 jest ATUTEM dla działalności tego typu. Gwarantuje ono zachowanie naturalnych walorów przyrodniczych, zapewnia warunki do wypoczynku w czystym środowisku.

22 SZLAK POLECANY PRZEZ LOT Z NURTEM DZIKIEJ RZEKI Nadbużańska Lokalna Organizacja Turystyczna -poleca po pierwsze z powodu jego dobrej dostępności z Warszawy -dotarcie do obszarów Doliny Dolnego Bugu nie nastręcza żadnych trudności.

23 PENSJONAT ECO ART, BUŁGARIA CENTRALNA Artyści = tradycja i żywy folklor. Brak Internetu, ale właściciele dołączyli do organizacji pozarządowych - bułgarskiego stowarzyszenia alternatywnej turystyki Stara Planina Otrzymali certyfikaty: PAN Parks oraz Zelena Kaszta (zielony dom) stowarzyszenia turystyki alternatywnej.

24 . FIRMA TURYSTYCZNA ECOTUR, HISZPANIA -ASTURIA Schronisko Vega de Hórreo = edukacja ekologiczna, bogaty program specjalistyczny Napotykano na liczne problemy: Brak wiary ludności lokalnej w potencjałturystyczny obszaru, Małe zainteresowanie administracji promocjąpięknych, ale zapomnianych terenów Sprzeciw niewielkiej grupy osób względem uznania okolicy za obszar chroniony, Współzawodnictwo z sąsiednimi obszarami chronionymi w staraniach o turystów.

25 RÖRBO GARD -przygoda dla ornitologów i miłośników natury Szwecja

26 BARIERY I WYZWANIA TURYSTYKI W Obszarach Natura 2000 w POLSCE Więcej biurokracji, która spowalnia i utrudnia działania Zaostrzenie konfliktów przyroda rozwój, nie tylko turystyki Dowody na szyld: turystyka przyjazna środowisku, bo brak kryteriów ze strony ochrony bioróżnorodności by stwierdzaćkiedy przestaje być przyjazna

27 dostrzegajmy i promujmy SZANSE Nowe, szersze źródła finansowania rozwoju przyjaznej środowisku turystyki jako uczestniczącej w aktywnej bioróżnorodności Więcej elastyczności dla produktów turystycznych = więcej możliwości rozwoju w stosunku do tradycyjnych obszarowych form ochrony przyrody i ich restrykcji w stosunku do turystycznego użytkowania terenu chronionego Podnosi rangęi prestiżregionu/miejscowości do skali europejskiej Odwiedzając Obszar Natura 2000 nie tak łatwo zadeptać gatunkową i siedliskową atrakcję turystyczną

28 TURYSTYCZNE KORZYŚCI Z EKOTURYSTYKI Poszerzona -bezpłatna dla turystyki promocja regionu Realizacja założeńzawartych w strategii rozwoju turystyki -Podstawa do ubiegania sięo dodatkowe fundusze ekologiczne Rozwój innowacyjnych produktów, form organizacji i obsługi turystyki konkurencyjno ść Motor rozwoju proekologicznej infrastruktury Obniżenie bezrobocia = zielony rynek pracy Kształtowanie i podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców Zachowanie tradycji krajobrazu i kultury regionu Gwarancja dobrego stanu środowiska naturalnego

29 Wnioski? = Propozycje działań: Wsparcie wiedzy i ekspertów: Potrzebna jest specjalistyczna informacja o przyrodzie dla branży i klientów turystyki, by wzmocnić wiedzę o tym co można z nią zrobić. W regionach: Potrzebne jest wspólne wypracowanie planu i metod współdziałania organizacji turystycznych i ekologicznych, z pożytkiem ekologicznym i ekonomicznym dla społeczeństwa. W kraju i w regionach: Potrzebna jest integracja polityk turystycznej i ochrony środowiska w odniesieniu do regionów z obszarami chronionymi (teraz Natury 2000) Potrzebna jest harmonizacja prawa ochrony środowiska z turystycznym, by nie pozostawiaćniejasnych sytuacji dla turystyki przyjaznej środowisku W branży: Potrzeba więcej dobrej woli faktycznego wdrażania zasad rozwoju zrównoważonego poprzez turystykę= budowania ekoturystyki

30 EDEN Najlepsze Destynacje Europejskie Projekt zainicjowany przez KomisjęEuropejskąw 2006 r. POLSKA a dołączyła do projektu w 2009 roku. Koordynatorem polskiej edycji jest Polska Organizacja Turystyczna Co roku wybierany jest inny motyw przewodni konkursu. W 2009 roku była to Turystyka i obszary chronione Temat na rok 2010 Turystyka wodna

31 Założenia projektu EDEN zaangażowanie destynacji uczestniczących w zrównoważony rozwój społeczny, kulturalny i środowiskowy, beneficjentami nagród sąwschodzące, mało znane europejskie destynacje, rozpowszechnianie zrównoważonych praktyk stosowanych w wybranych ośrodkach z Unii Europejskiej oraz przekształcanie ich na ośrodki całoroczne (zwalczanie sezonowości) odciążenie miejsc nadmiernie obciążonych ruchem turystycznym zwracanie uwagi na wartości, różnorodnośći wspólne cechy europejskich atrakcji turystycznych. zwiększanie widoczności wschodzących europejskich ośrodków stanowi platformędo wymiany dobrych praktyk w całej Europie oraz promuje tworzenie sieci między zwycięzcami konkursów.

32 Najlepsza polska destynacja EDEN 2009 Rzeczpospolita Ptasia m.in. na początku października, z okazji Europejskich Dni Ptaków, organizowane sąw Słońsku wycieczki poświęcone obserwacji ptaków na obszarach Natura 2000

33 Najlepsza polska destynacja EDEN 2010 Dolina i bagna Biebrzy

34 DOLINA BARYCZY II miejsce w EDEN 2010 NAJWIĘKSZY KOMPLEKS STAWÓW W EUROPIE 7000 HA Rezerwat ornitologiczny objęty konwencją Ramsar Park Krajobrazowy największy w Polsce 87000ha Obszary Natura 2000 Unii Europejskiej

35 DZIĘKUJĘ za UWAGĘ TTG czwartek, 04 listopada 2010 r. Jolanta Kamieniecka j.