EKONOMICZNE INSTRUMENTY REGULACJI POŚREDNIEJ W ZARZĄDZANIU ŚRODOWISKIEM

Transkrypt

1 OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE KRAJOWYM - PRZEPISY OGÓLNE POŚ I PRZEPISY SZCZEGÓŁOWE EKONOMICZNE INSTRUMENTY REGULACJI POŚREDNIEJ W ZARZĄDZANIU ŚRODOWISKIEM A. Płonka, M. Dacko

2 System zarządzania środowiskiem System zarządzania/ochrony środowiska składa się z trzech zasadniczych elementów, do których należy: system zarządzający (sterujący) obiekt zarządzania normy sterujące

3 System sterujący zarządzanie środowiskiem Organy prawodawcze Organy i instytucje wykonawcze Organy i instytucje kontrolne

4 Organy ochrony środowiska w Polsce Wójt, burmistrz lub prezydent miasta Starosta Sejmik województwa Marszałek województwa Wojewoda Minister Środowiska Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska Regionalny dyrektor ochrony środowiska Organy Inspekcji Ochrony Środowiska Najwięcej kompetencji do rozwiązywania spraw dotyczących ochrony środowiska w odniesieniu do osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami posiadają organy gminy - czyli wójt, burmistrz lub prezydent miasta

5 Wójt, burmistrz lub prezydent miasta posiada uprawnienia do wydawania decyzji dotyczących korzyst. ze środowiska: wydawanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu wydawanie zezwoleń na usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych wydawanie decyzji w sprawie nałożenia obowiązku prowadzenia pomiarów emisji ustalającej wymagania w zakresie ochrony środowiska dotyczące eksploatacji instalacji, z których emisja nie wymaga pozwolenia przyjmowanie wyników pomiarów, wykonywanych przez prowadzących instalacje zgłoszeń instalacji, z których emisja nie wymaga pozwolenia, mogących negatywnie oddziaływać na środowisko informacji o posiadanych substancjach stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska wydawanie postanowień w sprawie obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dodatkowych obowiązków związanych z ochroną obszarów NATURA 2000 dla przedsięwzięć innych niż przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, które nie jest bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony, ale może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar NATURA 2000

6 Ponadto wójt, burmistrz, prezydent miasta: może, w drodze decyzji, nakazać osobie fizycznej, której działalność negatywnie oddziałuje na środowisko, wykonania w określonym czasie czynności, które spowodują ograniczenie negatywnego oddziaływania (np. zabronić używania określonego rodzaju paliwa, nakazać ograniczenie hałasu) może w drodze decyzji wstrzymać użytkowanie takiej instalacji lub urządzenia (jeżeli osoba fizyczna nie dostosowała się do w/w decyzji) jest uprawniony do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska

7 Obiekt zarządzania Jest to złożony metasystem, na który składa się: Społeczeństwo Gospodarka Środowisko

8 Normy sterujące Stanowią narzędzia, za pomocą których system sterujący oddziałuje na obiekty zarządzania W systemie zarządzania środowiskiem oddziaływanie takie odbywa się bezpośrednio poprzez instrumenty administracyjno-prawne: Decyzje Pozwolenia Koncesje Nakazy i zakazy Instrumenty o charakterze administracyjno-prawnym są uzupełniane poprzez INSTRUMENTY EKONOMICZNE, które tworzy system opłat i kar w gospodarczym korzystaniu ze środowiska (w myśl zasady: podmiot zanieczyszczający płaci)

9 Źródła prawa ochrony środowiska Źródła prawa: decyzje państwowe ustanawiające generalne, ogólne normy postępowania Urzędowe źródła prawa: Dziennik Ustaw, Monitor Polski, Dziennik Urzędowy Resortowy, Dziennik Urzędowy Województwa Prywatne źródła prawa: wydawnictwa prawnicze, podręczniki, Internet, przedrukowywane teksty ustaw oraz ich komentarze i interpretacje Źródła prawa powszechnie obowiązującego: konstytucja, ratyfikowana umowa międzynarodowa, ustawa, rozporządzenie, akt prawa miejscowego

10 Konstytucja a ochrona środowiska Konstytucja to tzw. ustawa zasadnicza reguluje ona podstawowe kwestie dotyczące ustroju i funkcjonowania państwa, praw i wolności obywatelskich, najważniejszych organów państwa i ich kompetencji Wszelkie normy zawarte w innych aktach prawnych muszą być zgodne z normami konstytucyjnymi

11 Zasady konstytucyjne związane z prawem ochrony środowiska Zasada legalności (art. 2 i 7) Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Zasada zrównoważonego rozwoju (art. 5) Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. Zasada zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska (art. 68) Każdy ma prawo do ochrony zdrowia. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska. Zasada obowiązku chronienia środowiska (art. 74) Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom. Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych. Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska. Zasada prawa do informacji o stanie środowiska (art. 74) Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska.

12 Ustawa Prawo ochrony środowiska POŚ - określa zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów z uwzględnieniem wymagań zrównoważonego rozwoju, a w szczególności: warunki ochrony zasobów środowiska warunki i koszty korzystania ze środowiska obowiązki organów administracji odpowiedzialność i sankcje 27 kwietnia 2001 r.

13 Ustawa POŚ to tzw. ustawa ogólna. Wprowadza ona kilkadziesiąt podstawowych pojęć z zakresu ochrony środowiska. Wybrane definicje w skrócie: Aglomeracja miasto lub kilka miast o wspólnych granicach administracyjnych Emisja wprowadzanie do środowiska substancji lub energii Instalacja urządzenia techniczne i budowle, których eksploatacja może powodować emisję Ochrona środowiska działania umożliwiające zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej (dodatkowo: zaniechanie, przywracanie do stanu właściwego) Organ ochrony środowiska organ administracji powołany do wykonywania zadań publicznych z zakresu OŚ Podmiot korzystający ze środowiska to m.in. przedsiębiorca, jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna jeśli korzysta ze środowiska w zakresie wymagającym pozwolenia Równowaga przyrodnicza równowaga we wzajemnym oddziaływaniu człowieka, składników przyrody żywej oraz nieożywionej Środowisko ogół elementów przyrodniczych i oddziaływania pomiędzy nimi Zanieczyszczenie emisja, która może być szkodliwa dla ludzi lub stanu środowiska,może powodować szkody w dobrach materialnych, walorach środowiska Zrównoważony rozwój rozwój społeczno-gospodarczy gwarantujący przyszłym pokoleniom możliwość zaspokajania podstawowych potrzeb ich społeczności UWAGA: Ustawa ogólna POŚ może definiować pewne zagadnienia odmiennie od ustaw szczególnych (np. aglomeracja)

14 Ustawa ogólna POŚ a inne przepisy ochrony środowiska POŚ zawiera podstawowe regulacje dla całego środowiska i jego ochrony Definiuje podstawowe pojęcia Poszczególne elementy środowiska i zasady ich ochrony są uregulowane w ustawach szczególnych W sytuacji, gdy różne ustawy inaczej regulują te same kwestie znajduje zastosowanie zasada interpretacyjna: przepis szczególny uchyla stosowanie przepisu ogólnego Jeżeli przepis ustawy szczególnej reguluje daną kwestię inaczej niż POŚ, to pierwszeństwo należy dać temu przepisowi. Jeżeli ustawa szczególna nie odnosi się do danego zagadnienia to zastosować należy przepis ustawy ogólnej POŚ.

15 Ustawy szczególne w ochronie środowiska Kodeks cywilny Kodeks postępowania administracyjnego Kodeks karny Kodeks wykroczeń O inspekcji ochrony środowiska Prawo geologiczne i górnicze O ochronie gruntów rolnych i leśnych O utrzymaniu porządku i czystości w gminach Prawo atomowe O odpadach Prawo wodne O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym O ochronie roślin O ochronie zwierząt O ochronie przyrody O rolnictwie ekologicznym

16 Ochrona środowiska w prawie europejskim Prawo pierwotne kompleks traktatów stanowiący konstytucję UE, definiujący ustrój i strukturę UE Prawo wtórne akty o charakterze: - wiążącym (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje) - niewiążącym (zalecenia i opinie)

17 Rozporządzenia UE Obowiązują w całości i bezpośrednio wszystkie państwa członkowskie i nie wymagają uznania przez prawo krajowe Nie muszą podlegać implementacji do prawa krajowego Podmioty prawa mogą się powoływać wprost na rozporządzenie UE i stosownie do jego treści rekonstruować swoje prawa i obowiązki

18 Dyrektywy UE Zawierają normy o charakterze ogólnym, nie nadające się do bezpośredniego stosowania Wiążący charakter dyrektyw dotyczy celów, zaś środki i formy ich realizacji pozostawiane są do wyboru państwom członkowskim Dyrektywa wymaga implementacji do prawa krajowego i musi mieć w nim swoje urzeczywistnienie Dyrektywa nie może być bezpośrednio realizowana w procesie stosowania prawa i nie można się na nią bezpośrednio powoływać

19 Decyzje UE Są specyficznym źródłem unijnego prawa. Wiążą wybranych adresatów do których są kierowane (kraje, podmioty, sektory gospodarki) Decyzja podobnie jak rozporządzenie nadaje się do bezpośredniego stosowania i nie pozostawia wyboru najdogodniejszego sposobu regulacji, jak to czyni dyrektywa Decyzje wyróżniają się konkretyzacją rozstrzygnięcia w danej sprawie oraz indywidualizacją adresata

20 Umowy międzynarodowe Mogą być różnie nazywane: traktaty, konwencje, pakty, protokoły Mogą być dwustronne (bilateralne) lub wielostronne (multilateralne) Mogą mieć charakter kompleksowy lub specjalistyczny odnoszący się do wybranego działu ochrony środowiska

21 Ekonomiczne instrumenty regulacji pośredniej w ochronie środowiska

22 Instrumenty ekonomiczne w OŚ Art. 272 ustawy POŚ wskazuje jako środki finansowoprawne (instrumenty ekonomiczne) w ochronie środowiska: - opłaty (za korzystanie ze środ., podwyższone) - kary pieniężne Są one ważnymi instrumentami ekonomicznymi uzupełniającymi różnorodne instrumenty administracyjne

23 Opłaty za korzystanie ze środowiska W świetle POŚ są ponoszone za (gdy mamy pozwolenie): wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza składowanie odpadów Opłaty ustalane są we własnym zakresie przez podmiot korzystający ze środowiska i wnoszone na konto właściwego urzędu marszałkowskiego.

24 Terminy wnoszenia opłat - wprowadzanie gazów lub pyłów - składowanie odpadów za dany rok kalendarzowy do 31 marca roku następnego Opłat nie wnosi się w sytuacji, gdy ich roczna wysokość nie przekracza 800zł.

25 Opłata podwyższona Jest ponoszona wówczas, gdy podmiot korzysta ze środowiska bez uzyskania wymaganego pozwolenia lub innej decyzji (zgody). Opłaty podwyższone są sankcją finansową związaną z niedopełnieniem obowiązku uzyskania pozwolenia emisyjnego.

26 Naliczanie opłaty podwyższonej W przypadku braku wymaganego pozwolenia na wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów, opłata podwyższona dotyczy całej ilości wyemitowanych substancji i wynosi 500% stawki opłaty podstawowej. Nielegalne składowanie lub magazynowanie odpadów jest obciążone opłatą podwyższoną liczoną za każdą dobę składowania w wysokości 0,05 0,7 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku.

27 Naliczanie opłaty podwyższonej W przypadku pozbycia się odpadów: nad brzegami zbiorników wodnych, w szczególności w strefach ochronnych ujęć wód na terenach parków narodowych i rezerwatów przyrody, na terenach leśnych albo uzdrowiskowych lub rekreacyjnowypoczynkowych podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone w wysokości 1,0 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za każdą tonę odpadów i za każdą dobę składowania.

28 Naliczanie opłaty podwyższonej Podmiot korzystający ze środowiska w przypadku pozbycia się odpadów do śródlądowych wód powierzchniowych i podziemnych, morskich wód wewnętrznych lub wód morza terytorialnego ponosi opłatę podwyższoną w wysokości 100- krotnej jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku.

29 Naliczanie opłaty podwyższonej 1057

30 Administracyjna kara pieniężna Jest środkiem prawno-finansowym o charakterze represyjnym. Jest ponoszona za przekroczenie lub naruszenie warunków korzystania ze środowiska. Oprócz opłaty podmiot ponosi administracyjną karę pieniężną!

31 Kto nalicza kary pieniężne? Opłatę za korzystanie ze środowiska podmiot sam nalicza i uiszcza Administracyjną karę pieniężną ustala w drodze decyzji wojewódzki inspektor ochrony środowiska (WIOŚ)

32 Naliczanie kary pieniężnej Po stwierdzeniu naruszenia lub przekroczenia warunków pozwolenia, WIOŚ wydaje decyzję ustalającą tzw. karę biegnącą (określającą godzinową albo dobową stawkę kary w okresie, w którym trwa naruszenie lub przekroczenie). Kara ta jest naliczana do czasu stwierdzenia zmiany wielkości przekroczenia lub naruszenia. Następnie WIOŚ wydaje decyzję o wymierzeniu administracyjnej kary pieniężnej.

33 Naliczanie kary pieniężnej W przypadkach wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza, jej wysokość stanowi 10-krotną wielkość jednostkowej stawki opłat. W przypadku naruszeń w składowaniu odpadów wymierza się karę w wysokości 0,1 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za każdą dobę składowania.

34 Wysokość opłat za korzystanie ze środowiska i administracyjnych kar pieniężnych Jest ona zróżnicowana i uzależniona od: W przypadku gazów i pyłów: - ilości i rodzaju W przypadku pobranej wody: - Ilości i jakości - rodzaju (powierzchniowa bądź podziemna) - przeznaczenia W przypadku ścieków - rodzaju i ilości substancji w nich zawartych W przypadku wód chłodniczych - ich temperatury W przypadku składowania odpadów - ilości i rodzaju - w przypadku opłat podwyższonych istotny jest także czas składowania.

35 Kto płaci opłaty i kary w ochr. środ.? W myśl zasady zanieczyszczający płaci, do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska oraz administracyjnych kar pieniężnych są zobowiązane podmioty korzystające ze środowiska. W świetle definicji ustawowej nie są to tylko przedsiębiorcy, ale też i osoby fizyczne, o ile korzystanie przez nie ze środowiska wymaga stosownych pozwoleń (art. 284 POŚ).

36 Kto płaci opłaty i kary w ochr. środ.? Postępowanie w przedmiocie opłat i kar jest wszczynane z urzędu lub na wniosek podmiotu korzystającego ze środowiska, którego dotyczy opłata lub kara. Wpływy z tytułu opłat i kar stanowią przychody odpowiednich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

37 Stawki opłat i kar gdzie je znaleźć? Górne jednostkowe stawki opłat za korzystanie ze środowiska oraz administracyjnych kar pieniężnych (tylko) na rok 2001 określono w ustawie POŚ w art. 290 oraz 310. Rada Ministrów wydaje stosowne rozporządzenie uszczegółowiając te stawki Celem zapewnienia ich aktualności, ustawa zobowiązała ministra środowiska do corocznego ogłaszania w Monitorze Polskim wysokości stawek opłat i kar obowiązujących w kolejnych latach (art. 291).

38 POŚ art. 290

39 POŚ art. 310

40 POŚ art. 291

41 Stawki na 2019 r.

42 Stawki na 2019 r.

43 Kary i opłaty w przepisach szczegółowych Ustawa o ochronie przyrody w zakresie opłat i kar za usunięcie drzew lub krzewów. W myśl tej ustawy usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez organ wykonawczy gminy. Za działanie zgodne z zezwoleniem pobiera się opłaty uzależnione od obwodu pnia, rodzaju i gatunku drzewa oraz od powierzchni zadrzewienia. W sytuacjach, gdy dochodzi do zniszczenia drzew i krzewów lub ich usunięcia bez wymaganego zezwolenia, organ wykonawczy gminy wymierza kary. Stanowią one wielokrotność opłat (usunięcie lub zniszczenie drzew) lub są wyrażane kwotowo od zniszczonej powierzchni (tereny zieleni).

44 Ustawa o ochronie przyrody Art Posiadacz nieruchomości ponosi opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu. 2. Opłaty naliczane są w zezwoleniu na usunięcie drzewa lub krzewu i pobierane przez organ właściwy do wydania tego zezwolenia.

45 Ustawa o ochronie przyrody Opłata za usunięcie drzewa: Obwód pnia (wys. 130 cm) X Stawka opłaty (max.500 zł) Opłata za usunięcie krzewu: Powierzchnia (m 2 ) X Stawka opłaty (max. 200 zł)

46 Ustawa o ochronie przyrody Zwolnienia z opłat (i zezwolenia): krzewów rosnących w skupisku o pow. do 50 m 2 ; krzewów na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, z wyłączeniem krzewów w pasie drogowym drogi publicznej, na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni; drzew, których obwód pnia na wys. 130 cm nie przekracza: cm w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, - 80 cm w przypadku pozostałych gatunków drzew;

47 Ustawa o ochronie przyrody Zwolnienia z opłat (i zezwolenia): drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego; drzew lub krzewów owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni; drzew lub krzewów, które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów; drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność os. fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej ;

48 Ustawa o ochronie przyrody Zgodnie z art. 88. ust. 1. UPO wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za: 1. usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia; 2. usunięcie drzewa lub krzewu bez zgody posiadacza nieruchomości; 3. zniszczenie drzewa lub krzewu; 4. uszkodzenie drzewa spowodowane wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa. Administracyjną karę pieniężną ustala się w wysokości dwukrotnej opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu.

49 Kary i opłaty w przepisach szczegółowych Ustawa prawo geologiczne i górnicze w zakresie opłat eksploatacyjnych za wydobytą kopalinę oraz opłat za podziemne magazynowanie substancji i podziemne składowanie odpadów. Stawki opłaty mają charakter kwotowy lub stanowią krotności (gdy działalność jest prowadzona bez koncesji lub z jej naruszeniem). O zróżnicowaniu opłaty eksploatacyjnej przesądza: rodzaj kopaliny, charakter prowadzonej działalności i eksploatacji złoża.

50 Kary i opłaty w przepisach szczegółowych Opłata eksploatacyjna stanowi w 60% dochód gminy oraz w 40% dochód NFOŚiGW. ustawa PGiG określa granice stawek, rozporządzenie RM je uszczegółowia. Na dany rok minister środowiska określa górne i dolne granice stawek w Monitorze Polskim. Opłatę eksploatacyjną przedsiębiorca określa we własnym zakresie (jako iloczyn odpowiedniej stawki i ilości wydobytej kopaliny). W odstępach półrocznych wnosi się ją na rachunek gminy, na terenie której prowadzone jest wydobycie. Jeżeli wysokość opłaty należnej za okres rozliczeniowy nie przekracza 300 zł, obowiązek jej zapłaty nie powstaje

51 Kary i opłaty w przepisach szczegółowych Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych w zakresie należności i opłat za wyłączanie gruntów z produkcji. Należność wiąże się z trwałym wyłączeniem gruntów z produkcji, na które wydaje zezwolenie właściwy miejscowo starosta, dyrektor RDLP lub dyrektor Parku Narodowego. Należność jest uzależniona od rodzaju i klasy użytku (GR) i typu siedliskowego lasu (GL). Należność jest pomniejszana o wartość gruntu ustaloną wg cen rynkowych w dniu faktycznego wyłączenia z produkcji. Ponadto ustawa przewiduje także opłaty roczne -równowartość 10% należności, płatna przez 10 lat w razie trwałego wyłączenia

52

53 Kary i opłaty w przepisach szczegółowych Ustawa prawo wodne w zakresie: pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych wprowadzanie ścieków lub wód do ziemi odprowadzanie wód (opadowych i roztopowych) korzystanie ze śródlądowych dróg i urządzeń wodnych

54 Kary i opłaty w przepisach szczegółowych Opłata za usługi wodne, tj. pobór wód oraz wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi składa się z opłaty stałej ustalanej przez Wody Polskie oraz opłaty zmiennej obliczanej przez podmiot. Wysokość opłaty za usługi wodne zależy odpowiednio od ilości pobranej wody oraz od tego, czy pobrano wodę powierzchniową czy wodę podziemną oraz celu jej przeznaczenia. Wysokość należności za przewóz osób statkami pasażerskimi oraz wycieczkowymi ustala się w zależności od liczby miejsc pasażerskich i długości przebytej drogi w jednym rejsie. Wysokość należności za przewóz towarów ustala się w zależności od masy przewożonych towarów i długości trasy.

55 Kary i opłaty w przepisach szczegółowych Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami opłata produktowa i depozytowa. Opłatę produktową uiszczają podmioty importujące bądź wytwarzające produkty określone w załączniku do cytowanej ustawy. Jest obliczana jako kombinacja stawki i różnicy pomiędzy wymaganym a faktycznym poziomem odzysku odpadów i ich recyklingu. Opłata depozytowa jest opłatą o bardzo wąskim zakresie podmiotowym i przedmiotowym wnosi ją nabywca akumulatora kwasowo-ołowiowego w wysokości 30 zł, o ile nie przekaże on sprzedawcy akumulatora zużytego. Kupujący ma prawo do żądania zwrotu opłaty depozytowej, gdy przekaże zużyty akumulator w terminie 30 dni.

56 Dziękuję za uwagę!