TEMAT: PRAWO DO PRYWATNOŚCI

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "TEMAT: PRAWO DO PRYWATNOŚCI"

Wiktor Zając
9 lat temu
Przeglądów:

1 Materiały edukacyjne przygotowane w ramach programu Socrates Grundtvig Action 1, Law through Experience / CP SK-GRUNDTVIG-G11 TEMAT: PRAWO DO PRYWATNOŚCI LEKCJA 1: (Autor: Monika Płatek) Prawo do zawarcia małŝeństwa Cel: Prawo do załoŝenia rodziny jest elementem prawa do prywatności zagwarantowanego w najwaŝniejszych dokumentach Unii Europejskiej. Zadania: Po tej lekcji uczestnicy będą wiedzieć: 1. Jakie są prawne róŝnice między małŝeństwem a instytucją konkubinatu 2. Jaka jest nowoczesna definicja rodziny 3. Jakie są warunki niezbędne do zawarcia małŝeństwa Metody: Rozgrzewka- krótka dyskusja Quiz Przypadki 60 minut. Materiały: flipczarty, flamastry Procedura: 1

dokumentach Unii Europejskiej. Zadania: Po tej lekcji uczestnicy będą wiedzieć: 1. Jakie są prawne róŝnice między małŝeństwem a instytucją konkubinatu 2.

2 Ćwiczenie 1. Zastanowienie się nad róŝnicą pomiędzy małŝeństwem a konkubinatem. 15 minut. Zaczynamy od myśli Sokratesa: Czego byś nie zrobił - oŝenisz się, czy teŝ nie będziesz tego Ŝałował. MoŜliwy komentarz przed dyskusją: Nawet Sokrates, choć taki mądry, nie miał gotowej odpowiedzi. Sam oŝenił się z Ksantypą. Ale, szczerze mówiąc, to ona miała bardziej czego Ŝałować niŝ on. On miał sławę mędrca i wolny umysł. Ona przeszła do historii jako ucieleśnienie zrzędliwej baby. Była bogatą wdową, a wyszła za mąŝ za biednego i bynajmniej nie urodziwego filozofa, by uwolnić go od codziennych trosk o jedzenie, schronienie, pieniądze, aby mógł on bez przeszkód myśleć i nauczać. Zadajemy pytanie: co jest lepsze pobrać się, czy pozostać w konkubinacie? Znajdźcie argumenty za i przeciw. Potem pytamy uczestników czy znają prawną róŝnicę między małŝeństwem a konkubinatem. Rada dla trenera: Poprawna odpowiedź to: W Unii Europejskiej prawny status zarówno dzieci urodzonych w związku małŝeńskim, jak i poza nim jest taki sam. Jednak prawna, a w konsekwencji takŝe finansowa, sytuacja pary małŝeńskiej i tej, która pozostaje w konkubinacie bardzo się róŝnią. Konkubent, po śmierci swego partnera, ma prawo do mieszkania spółdzielczego lub komunalnego, jeśli para mieszkała razem. Konkubent ma prawo do emerytury od osoby, która spowodowała śmiertelny wypadek, w którym zginął jej/jego partner/partnerka. Konkubent ma prawo do odmowy zeznań w sądzie, gdy oskarŝonym jest jej/jego partner/partnerka. Konkubenci mają prawo do zalegalizowania swojego związku prawnym kontraktem na tyle, na ile pozwala na to prawo. Rada dla trenera: Odpowiedzi zapisywane są na flipczartach i krótko omawiane. NaleŜy poruszyć kwestie potrzebne w dalszej dyskusji dotyczącej rodziny prawne i finansowe konsekwencje zawarcia małŝeństwa. 2

On miał sławę mędrca i wolny umysł. Ona przeszła do historii jako ucieleśnienie zrzędliwej baby.

3 Ćwiczenie 2 : Stworzenie definicji rodziny. 15 minut. Metoda: Quiz Pytamy uczestników czy, ich zdaniem, w następujących sytuacjach mamy do czynienia z rodziną? 1. On i ona bezdzietne małŝeństwo? 2. Samotna matka z dzieckiem? 3. Wdowiec z dwójką dzieci? 4. MęŜczyzna z psem? 5. Dziadkowie wychowujący syna swej córki i córkę swego syna? 6. Dwie osoby mieszkające w tym samym pokoju w akademiku? 7. Kobieta i męŝczyzna, mieszkający razem, ale nie posiadający świadectwa ślubu? 8. Kobieta i męŝczyzna, mieszkający razem, nie posiadający świadectwa ślubu, ale posiadający wspólne dziecko? 9. Rozwiedzieni małŝonkowie Ŝyjący nadal w jednym mieszkaniu? 10. MaŜ i Ŝona w separacji? 11. Dwóch dorosłych męŝczyzn homoseksualistów, mieszkających razem? 12. Wuj i ciotka mieszkający razem ze swymi bratankami? 13. MąŜ i Ŝona, mieszkający razem ze swymi rodzicami, swymi dziećmi oraz rodzeństwem kaŝdego z nich i ich rodzinami? Wskazówki dla trenera. Komentarz prawniczy: To ćwiczenie pozwala omówić definicję małej rodziny małŝeństwo z dzieckiem, oraz szerszej rodziny w której skład mogą wchodzić rodzice, dziadkowie, dzieci, rodzeństwo, kuzyni. Pozwala teŝ omówić róŝnice regionalne w niektórych krajach Unii Europejskiej pary 3

Kobieta i męŝczyzna, mieszkający razem, ale nie posiadający świadectwa ślubu? 8. Kobieta i męŝczyzna, mieszkający razem, nie posiadający świadectwa ślubu, ale posiadający wspólne dziecko? 9.

4 homoseksualne mają prawo do zawierania związku małŝeńskiego lub specjalnego kontraktu, mającego moc prawną. W Polsce nie jest to moŝliwe. Unia Europejska pozostawia tę kwestię do decyzji poszczególnych krajów członkowskich. Jest jednak oczywiste, Ŝe prawodawstwo krajów, w których nie ma moŝliwości zwierania związków prawnych przez pary tej samej płci, narusza zasadę nakazującą równość wobec prawa wszystkich obywateli, niezaleŝnie od orientacji seksualnej. Pary homoseksualne mają prawo do zawierania związków między innymi w: Danii, Holandii, Francji, Hiszpanii, Republice Czech, Kandzie. W Polsce Sąd NajwyŜszy w orzeczeniu z 13 kwietnia 2005 (IV KV 648/04) podkreślił, Ŝe status konkubentów jest taki sam jak członków rodziny jeśli chodzi o prawo do odszkodowania zawarte w kodeksie cywilnym. (art. 446 Kodeksu Cywilnego).W tym konkretnym przypadku konkubina domagała się odszkodowania od kierowcy, który zabił jej partnera w wypadku samochodowym. Sąd orzekł, Ŝe określenie rodzina musi być rozumiane zgodnie z prawem rodzinnym i językiem polskim, który nie ogranicza znaczenia rodziny do małŝeństw i ich najbliŝszych krewnych. Jest to oparte o prawo do prywatności i przestrzeganie tego prawa. Kończymy ćwiczenie przytaczając Artykuł 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka Art Europejskiej Konwencji Praw Człowieka: KaŜdy ma prawo do poszanowania swojego Ŝycia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji. Art Europejskiej Konwencji Praw Człowieka: Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób. Ćwiczenie 3 Kto moŝe zawrzeć ślub i w jaki sposób? 25 minut. Metoda: analiza przypadku. 4

Jest jednak oczywiste, Ŝe prawodawstwo krajów, w których nie ma moŝliwości zwierania związków prawnych przez pary tej samej płci, narusza zasadę nakazującą równość wobec prawa wszystkich obywateli,

5 Rada dla trenera: Dzielimy grupę na małe podgrupy i kaŝdej z nich dajemy jeden opis przypadku do przemyślenia i przedyskutowania. Wraz z opisem przypadku dajemy im teŝ odpowiednie przepisy prawa. Po dyskusji w podgrupach przedstawiciel kaŝdej z nich prezentuje przypadek i decyzję podjętą przez tę podgrupę. Przypadek 1. Romeo i Julia są zakochani, ale ich rodziny bardzo się nie lubią. Proszą przyjaciela, który jest urzędnikiem w urzędzie stanu cywilnego, aby udzielił im ślubu. Podczas uroczystości obecne są tylko te 3 osoby, ale Romeo i Julia, bardzo zakochani, przysięgają, Ŝe nie złamią małŝeńskiej obietnicy. Czy jednak moŝna ich uwaŝać za małŝonków? Czy taki ślub moŝna uznać za publicznie zawarty? Czy byli jacyś świadkowie? Dlaczego wymagana jest publiczna uroczystość i świadkowie? Czy ta zasada powinna być utrzymana? Czy teŝ powinna być zmieniona, aby pary - takie jak Romeo i Julia mogły Ŝyć długo i szczęśliwie? Przypadek 2. Okazuje się, Ŝe Maria nie kocha Jana, ale Jan nalega, Ŝe skoro od trzech lat byli razem, ich rodzice znają się i lubią, goście juŝ zostali zaproszeni na ślub, a suknia ślubna jest gotowa, to Maria nie moŝe odmówić zawarcia małŝeństwa. Jan dostarcza coraz mocniejszych argumentów Ŝe ich reputacja mocno by ucierpiała, Ŝe jego ojciec dostałby zawału, a matka mogłaby się powiesić z rozpaczy. Czy to wystarczające argumenty dla zawarcia małŝeństwa? I, jeśli Maria i Jan jednak pobiorą się w urzędzie stanu cywilnego lub w kościele, to czy taki ślub będzie waŝny? Czy miłość jest niezbędnym warunkiem zawarcia małŝeństwa? Przypadek 3 Christine Goodwin jest obywatelką Wielkiej Brytanii, urodzoną w 1937 roku. Przeszła operację zmiany płci z męskiej na Ŝeńską. W połowie lat 60-tych została zdiagnozowana jako osoba transseksualna. ChociaŜ przed operacją oŝeniła się z kobietą i miała z nią czworo dzieci, to jednak miała silne poczucie, Ŝe płeć jej mózgu nie pasuje do jej ciała. W 1990 roku przeszła operację zmiany płci w szpitalu publicznym. Jej operacja i rekonwalescencja opłacone zostały przez publiczną słuŝbę zdrowia. Christine rozwiodła się ze swoją Ŝoną w nieznanym terminie, ale nadal cieszy się miłością i wsparciem ze strony swoich dzieci. Czy, biorąc pod uwagę art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Christin moŝe teraz zgodnie ze swoją psychologiczną płcią wyjść za męŝczyznę, którego chce być Ŝoną? Wskazówki prawnika: Zgodnie brytyjskim prawem (paragraf 11(b) ustawy z 1973 roku: Matrimonial Causes) kaŝde małŝeństwo, którego strony nie są odpowiednio kobietą i męŝczyzną, jest niewaŝne. Wykładnia tego postanowienia zawarta została w orzeczeniu odnoszącym się do sprawy Corbett v. Corbett. Na tej samej podstawie małŝeństwo zawarte pomiędzy męŝczyzną a osobą transseksualną, która zmieniła płeć z męskiej na Ŝeńską równieŝ moŝe zostać uznane za niewaŝne z uwagi na to, Ŝe osoba taka nie byłby w stanie skonsumować tego związku w sensie 5

Proszą przyjaciela, który jest urzędnikiem w urzędzie stanu cywilnego, aby udzielił im ślubu.

6 seksualnym (obiter per Mr Justice Ormrod). W sprawie Goodwin przeciwko Wielkiej Brytanii (2002) Trybunał Europejski orzekł, Ŝe esencją Konwencji jest szacunek dla ludzkiej godności i wolności. Zwłaszcza w świetle artykułu 8, w którym pojęcie autonomii jednostki ludzkiej jest waŝną zasadą, stanowiącą podstawę jego interpretacji. Artykuł ten chroni sferę prywatną kaŝdego człowieka włącznie z prawem do decydowania o szczegółach swojej toŝsamości. W 21-szym wieku prawo transseksualistów do rozwoju osobistego, a takŝe bezpieczeństwa fizycznego i moralnego - w takim samym stopniu i sensie, w jakim cieszą sie nim inne jednostki - nie moŝe być traktowane jako kwestia kontrowersyjna, wymagająca jeszcze czasu do jej dokładniejszego wyjaśnienia. Krótko mówiąc, sytuacja, w której transseksualiści traktowani są jako osoby nie będące w pełni Ŝadną z płci jest obecnie nie do zaakceptowania. Sąd uznał, Ŝe rozsądnym jest oczekiwać od społeczeństwa, Ŝe zniesie pewne niedogodności, aby umoŝliwić transseksualistom Ŝycie w godności i zgodne z wybraną przez nich toŝsamością płciową, którą uzyskały wielkim osobistym kosztem. Podsumowanie. 5 minut. Metoda: pytanie analityczne. Prosimy, aby kaŝdy uczestnik zajęć napisał jedno zdanie podsumowujące lekcję i demonstrujące związek między rodziną a prawem do prywatności. To pokaŝe trenerowi na ile udało mu się osiągnąć zakładane cele. 6

Artykuł ten chroni sferę prywatną kaŝdego człowieka włącznie z prawem do decydowania o szczegółach swojej toŝsamości.

Podobne dokumenty

TEMAT: PRAWO DO PRYWATNOŚCI

Materiały edukacyjne przygotowane w ramach programu Socrates Grundtvig Action 1, Law through Experience / 116881-CP-1-2004-SK-GRUNDTVIG-G11 TEMAT: PRAWO DO PRYWATNOŚCI LEKCJA 5: (Autorka: Monika Płatek)