Nowoczesna gospodarka odpadowa w ujęciu systemowym

Transkrypt

1 Nowoczesna gospodarka odpadowa w ujęciu systemowym Główny Instytut Górnictwa dr inż. Jerzy Ziora tel.: , jziora@gig.eu Patronat honorowy: Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

2 Aktualne uwarunkowania ustawowe w gospodarce odpadami Najważniejsze zadania i obowiązki gmin Nowe kierunki wytyczone przez Komisję Europejską. Ku gospodarce w obiegu zamkniętym: program "zero odpadów dla Europy" Główne elementy systemu gospodarki odpadami w nowych realiach: a) gminy, związki i porozumienia gmin; b) regiony gospodarki odpadami; c) instalacje regionalne. Podsumowanie

3 Aktualne uwarunkowania prawne Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897) oraz ustawa z dnia 25 stycznia 2013 r.o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z dnia 19 lutego 2013 r.poz. 228) wprowadzają m.in. obligatoryjne przejęcie przez gminy obowiązku zagospodarowania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, Opłatę celowa dochód gminy nie przedsiębiorców Koordynacyjną rola samorządów województw w planowaniu i organizowaniu gospodarki odpadami komunalnymi na szczeblu regionalnym Podział województwa na regiony gospodarki odpadami Wprowadzona definicja regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych Nałożenie na gminy obowiązku zapewnienia budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych

4 Najważniejsze zadania gmin Zorganizowanie przetargu na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli zamieszkiwanych nieruchomości albo przetargu na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów (możliwość dzielenia na sektory). Gminy zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (art. 3a) Tworzą punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, w tym miejsca zbiórki ZSEiE. (pszok), Ustanawiają selektywne zbieranie co najmniej: papieru, metali, tworzyw sztucznych, szkła, opakowań wielomateriałowych, odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji. Odpady zebrane najbliżej źródła ich wytwarzania są jakościowo najlepsze co ułatwia ich zagospodarowanie.

5 Najważniejsze obowiązki gmin Gminy są obowiązane osiągnąć do 31 grudnia 2020 r.: 1) poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo; 2) poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo. Gminy są obowiązane ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: 1) do dnia 16 lipca 2013 r. do nie więcej niż 50% (?) wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, 2) do dnia 16 lipca 2020 r. do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.

6 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych i Papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło (łącznie dla wszystkich podanych frakcji odpadów komunalnych) Inne niż niebezpieczne odpady budowlane i rozbiórkowe

7 Aktualnie obowiązujące ustawowe obowiązki w gospodarce odpadami to plan minimum A cel do którego powinniśmy zmierzad? Nowe wyzwania jakie kreśli Komisja Europejska

8 KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETUREGIONÓW (Bruksela, dnia r.) Ku gospodarce o obiegu zamkniętym: program "zero odpadów" dla Europy. Surowce Projekt Odpady resztkowe Gospodarka o obiegu zamkniętym

9 Modernizacja polityki dotyczącej odpadów i jej celów: wykorzystanie odpadów w charakterze zasobów Aby zwiększyd korzyści gospodarcze, społeczne i środowiskowe z lepszego gospodarowania odpadami komunalnymi, Komisja proponuje: zwiększyd ponowne wykorzystanie i recykling odpadów komunalnych do co najmniej 70 % do 2030 r.; zwiększyd współczynnik recyklingu odpadów opakowaniowych do 80 % do 2030 r., wyznaczając pośrednie cele na poziomie 60 % do roku 2020 i 70 % do roku 2025, w tym cele dla konkretnych materiałów; od 2025 r. zakazad składowania podlegających recyklingowi tworzyw sztucznych, metali, szkła, papieru i tektury oraz odpadów ulegających biodegradacji, przy czym paostwa członkowskie powinny dążyd do praktycznego wyeliminowania składowania do roku 2030; nadal wspierad rozwój rynków dla surowców wtórnych wysokiej jakości, m.in. poprzez ocenę wartości dodanej kryteriów utraty statusu odpadu dla poszczególnych materiałów; doprecyzowad metodę obliczeniową dla materiałów poddawanych recyklingowi w celu zapewnienia wysokiej jakości recyklingu. uprościd i lepiej wdrożyd prawodawstwo dotyczące odpadów

10 System gospodarki odpadami a)gminy, związki międzygminne, porozumienia gmin b)regiony gospodarki odpadami c) Regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych Źródło obrazków:

11 Ad. c) Regionalna instalacja (ustawa z dn. 1 lipca 2011 r.) lub: Zakład zagospodarowania odpadów (moc przerobowa dla obsługi co najmniej 120 tysięcy mieszkaoców), spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki lub technologii, oraz zapewniający termiczne przekształcanie odpadów (TPO) a) mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych (MBP) i wydzielanie ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji surowcowych, b) przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, lub materiału po procesie kompostowania lub fermentacji dopuszczonego do odzysku w procesie odzysku R10 (przepis złagodzony nowelizacją..) c) składowanie odpadów powstających w procesie mechanicznobiologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych (pojemnośd na min. 15 lat)

12 Regionalna instalacja do przetwarzania odpadów Gminy zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych Jak zapewnid równowagę interesów inwestora i gminy/gmin? Inwestor musi mied zapewniony odpowiedni strumieo odpadów; Gminy muszą mied zapewnione przetwarzanie odpadów (w stopniu umożliwiającym wypełnieniu ustawowych obowiązków) po umiarkowanych/optymalnych kosztach. Art. 3a Gminy, realizując zadania polegające na zapewnieniu budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych są zobowiązane do: 1) przeprowadzenia przetargu na wybór podmiotu który będzie utrzymywał lub eksploatował regionalną instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, lub 2) dokonania wyboru podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 o partnerstwie publiczno prywatnym, lub 3) dokonania wyboru podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych na zasadach określonych w ustawie z dnia 9 stycznia 2009 roku o koncesji na roboty budowlane.

13 Jak zorganizowad przetarg na wybór inwestoora Propozycja: ( Przegląd Komunalny, nr 1, 2012 r.) W specyfikacji przetargowej (.) i w umowie z inwestorem, lub W umowie PPP ( ) lub w umowie koncesyjnej na roboty budowlane ( ), (art..3a) wprowadzenie zapisu typu: gmina (gminy reprezentujące > 120 tys. mieszkaoców) zobowiązuje się przekazywad swoje odpady zmieszane do instalacji.. pod warunkiem, że opłata za odbiór odpadów ( na bramie ) nie będzie większa niż X, gdzie: dla instalacji typu MBP X - średni koszt opłaty na bramie dla instalacji mbp (np. w województwie, w kraju ) dla instalacji do termicznego przekształcania odpadów X + Y Y - ustalone w wyniku negocjacji

14 Instalacja do termicznego przekształcania odpadów (TPO) Elektrociepłownia (nie spalarnia!) zasilana odpadami lub paliwem z odpadów? - dla odpadów zmieszanych (segregacja u źródła ) - ripok - dla paliwa z odpadów (rdf, pre-rdf, itp.) nie jest ripok-iem! Problem odpadowców czy problem energetyków? Ograniczenia zapewnienie wysokosprawnej kogeneracji odbiór ciepła (w całym roku!) zapewnienie odpowiedniego strumienia paliwa problemy ze statystyką odpadową! Efekty: redukcja masy odpadów kierowanych do składowania o około 80 % odzysk energii (ale nie recykling!) zastąpienie tradycyjnych paliw (np. kopalnych) realizacja zasady zrównoważonego rozwoju.

15 Odpady wytworzone System gospodarki odpadami z regionalną instalacją do termicznego przekształcania odpadów (TPO) RIPOK dla > 120 tys. mieszkaoców (35-40 tys. Mg/rok) Odpady niebezpieczne Z kotłem rusztowym dla > 120 tys.( tys.) Mg/rok Odpady zmieszane REGIONALNA INSTALACJA DO TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADOW (>120 tys. mieszk.) POPIOŁY Skł. odp. (ELEKTROCIEPŁOWNIA!!) Odpady z segregacji u źródła: - szkło - makulatura - tworzywa - metale 1 Selektywnie zebrane odpady zielone 1 kompostownia lub biogazownia

16 Regionalna instalacja do mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów (mbp) Podstawowe problemy: Przetworzona (ustabilizowana) frakcja podsitowa jest odpadem (nie spełnia parametrów kompostu) i kierowana jest na składowisko; Frakcja nadsitowa, po wysortowaniu 5-7 % subfrakcji materiałowej (czyli tzw. reszta nadsitowa ), posiada wartośd opałową rzędu MJ/kG; Zgodnie z zapisami ustawowymi od roku 2016 nie może byd składowana (?) aktualnie zdecydowana większośd reszty nadsitowej trafia na składowiska; zapotrzebowanie polskich cementowni na paliwo alternatywne (m.in. z wykorzystaniem reszty nadsitowej ) jest mniejsze od potencjalnej podaży; energetyka aktualnie nie jest (?) zainteresowana wykorzystaniem paliwa alternatywnego, aktualnie brak jest (?) komercyjnej technologii umożliwiającej energetyczne wykorzystanie w małej skali paliwa alternatywnego z odpadów komunalnych;

17 Odpady wytworzone System gospodarki odpadami z instalacją typu MBP Odpady niebezpieczne Wysegregowana frakcja materiałowa Odpady Odpady zmieszane Sortownia Reszta z frakcji nadsitowej (> 6 MJ/kg) Odpady z segregacji u źródła: - szkło - makulatura - tworzywa - metale 1 Selektywnie zebrane Frakcja podsitowa odpady zielone Sortownia + stabilizacja biol. = MBP Stabilizacja biologiczna Stabilizat 1 kompostownia, biogazownia 2 paliwo altrernatywne

18 W jakim kierunku następują zmiany w technologiach MBP? Automatyzacja systemu segregacji większy uzysk subfrakcji materiałowej często kosztem jakości; Poprawa sprawności i parametrów środowiskowych instalacji do stabilizacji biologicznej frakcji podsitowej. Wyposażenie instalacji w moduł wytwarzania energii z fermentacji frakcji organicznej. Ograniczenia: Brak możliwości istotnej redukcji zanieczyszczeo ( w tym niebezpiecznych) umożliwiających uzyskanie parametrów kompostu i uniknięcie skłądowania. Problemy z wykorzystaniem frakcji nadsitowej (ok MJ/Kg); - zapotrzebowanie cementowni mniejsze od potencjalnej podaży, - energetyka nie jest (?) zainteresowana wykorzystaniem paliwa alternatywnego z odpadów komunalnych; - technologie małoskalowe umożliwiające energetyczne wykorzystanie frakcji nadsitowej nie weszły w fazę zastosowao komercyjnych. Problemy z popiołem

19 Wnioski dotyczące MBP Instalacja MBP: skutecznie ogranicza masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania (cel minimum); słabo ogranicza składowanie odpadów nie zapewni osiągnięcia celów kreślonych przez KE; nie powinna byd jedynym i docelowym rozwiązaniem. Dla osiągnięcia celów dalekosiężnych koniecznym staje się rozwijanie selektywnej zbiórki odpadów u źródła oraz rozwiązanie problemu wykorzystania (energetycznego?) frakcji nadsitowej

20 Ad. b) Regiony gospodarki odpadami Regiony z jedną instalacją regionalną mbp - zapewniają odpowiedni strumieo odpadów dla istniejącej instalacji (ważne w przypadku zapewnienia trwałości projektów realizowanych z wykorzystaniem środków UE!); - ułatwiają przeprowadzenie przetargów na odbieranie i transport odpadów; - tworzą sytuację o charakterze monopolistycznym; - mogą hamowad rozwój selektywnej zbiórki u źródła - wymagają bardzo dokładnego zbilansowania strumienia odpadów zmieszanych z mocą przerobową instalacji (problemy ze statystyką odpadową!). Regiony z wieloma instalacjami regionalnymi mbp - tworzą sytuację z elementami konkurowania instalacji w regionie (efekty pozytywne i negatywne); - nieco bardziej odporne na zmiany strumienia odpadów zmieszanych w regionie; - mogą (w określonych sytuacjach) stwarzad problemy z zapewnieniem trwałości projektów; - komplikują organizowanie przetargów na odbieranie i transport odpadów.

21 Ad. a) Gminy, związki i porozumienia międzygminne Ustawa z 1 lipca 2011 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach art. 3a) zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych dotyczy nie gminy, ale gmin (z wyjątkiem miast >500 tys. mieszk.) USTAWA z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art.64. W celu wspólnego wykonywania zadao publicznych gminy mogą tworzyd związki międzygminne. Wykonywaniem zadania przekazane związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku. Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialnośd. Związek posiada osobowośd prawną art.74. Gminy mogą zawierad porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej z nich określonych przez nie zadao publicznych. Gmina wykonująca zadania publiczne objęte porozumieniem przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin, związane z powierzonymi jej zadaniami, a gminy te mają obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania. Czy rada gminy, będącej liderem takiego porozumienia może podjąd uchwały obowiązujące na obszarze gmin objętych porozumieniem, co budzi istotne wątpliwości w kontekście art. 94 konstytucji. Jeżeli nie, to w jaki sposób można przekazad to zadanie innej gminie?

22 Przetargi na odbierania odpadów komunalnych Niepokojące sygnały (nie zamierzamy generalizować) Odpady nie są kierowane do instalacji regionalnych pomimo wolnych mocy przerobowych Odpady są kierowane do instalacji oferujących najniższe koszty przetwarzania. Nie wszystkie odpady trafiają do instalacji (?) Zniechęcanie mieszkaoców do przekazywanie firmie większej ilości odpadów niż wynika to ze statystyki Przypadki rażąco niskich opłat odpadowych, rażąco niskiej częstotliwości odbioru Problemy z wdrożeniem selektywnej zbiórki odpadów (oraz z estetyką) w zabudowie wielorodzinnej Problemy z odpadami niebezpiecznymi (PSZOK-i, mobilne punkty odbioru) Problemy ze statystyką odpadową. Skrajne przypadki mało wiarygodnej statystyki (np. nieprawdopodobnie wysoki stopieo segregacji)

23 Jak organizowad przetargi Dwie możliwości zorganizowania przetargu (ustawa o utzymaniu art. 6d. 1.) na odbieranie i zagospodarowanie odpadów na odbieranie odpadów od właścicieli nieruchomości Trwa dyskusja nad nowelizacją usuwająca pierwszą możliwośd Dwa warianty płatności za usługę ryczałtowy (na określony okres) za ilośd (wagę) odebranych odpadów Źródło obrazka: e-agropodatki.eu

24 Przetarg na odbieranie odpadów od właścicieli nieruchomości Wymaga zawarcia przez gminę odrębnej umowy na zagospodarowanie (przetworzenie) odpadów z podmiotem prowadzącym instalacje Jak wskazad instalację do której mają byd kierowane odpady? Jedyna instalacja regionalna (RIPOK) w regionie bez wątpliwości Więcej niż jeden RIPOK w regionie, w tym własny bez wątpliwości Pojecie instalacji własnej : - wybudowana, utrzymywana i eksploatowana przez gminny podmiot, - wybudowana, utrzymywana i eksploatowana przez podmiot związku gmin, - będąca przedmiotem porozumienia gmin, - wybudowana zgodnie z art. 3a ust z dn. 1 lipca 2011 r. Więcej niż jeden RIPOK, ale brak własnego - przetarg jak rozumied zasadfę bliskości? Jak napisad specyfikację aby nie wskazad? W przypadku kiedy RIPOK/RIPOK- i nie posiada wolnych mocy przerobowych instalacja zastępcza ( własna, przetarg?)

25 Wariant pierwszy - ryczałtowy Większośd gmin przeprowadziła procedury przetargowe i zawarła umowy z firmami na odbieranie (lub odbiór przetwarzanie) i odpadów w formie ryczałtu (opłaty rocznej, lub za X miesięcy, w gminie/w sektorze). Pytania: Za co właściwie gminy płacą? Czy w przypadku cen dumpingowych firma pokryje różnicę? Czy nie jest to zachęta do oszczędzania przez firmy? (każda tona odebranych ale nie dostarczonych do właściwej instalacji to kwota zaoszczędzona!) Skąd gminy uzyskają prawidłowe dane statystyczne. Czy będą w stanie weryfikowad te dane? Czy będą w stanie kontrolowad firmy czy właściwie są zainteresowane kontrolą firm? W wariancie ryczałtowym gmina, uzyskując władztwo nad odpadami na mocy ustawy z dnia , z własnej woli pozbywa się tego władztwa na rzecz podmiotu wybranego w przetargu!

26 Wariant drugi za odbierane odpady Przetarg i umowa na odbieranie (oraz transport) 1 tony zmieszanych odpadów komunalnych i odpadów zielonych oraz przekazywanie do wskazanej przez gminę instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Umowa na przetworzenie 1 tony odpadów komunalnych w instalacji, wskazanej przez gminę. Gmina szacuje łączne koszty i zabezpiecz środki w budżecie. Zapłata następuje po udokumentowaniu przez firmę faktu dostarczenia odpadów do wskazanej instalacji Płacimy za rzeczywiście wykonaną usługę! Mamy prawidłową statystykę! Zabezpiecza interesy zarówno gminy jak i podmiotu świadczącego usługi. Zagrożenie podrzucaniem odpadów pochodzących z innych gmin nie objętych tym systemem?

27 Niektóre inne obowiązki gmin art. 3: a) ust. 2 : Gminy zapewniają czystośd i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności:.. 5) ustanawiają selektywne zbieranie odpadów komunalnych obejmujące co najmniej następujące frakcje odpadów: papieru, metalu, tworzywa sztucznego, szkła i opakowao wielomateriało - wych oraz odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji; w

28 Jak zmotywowad wszystkie strony do segregacji odpadów? Propozycja (Przegląd Komunalny, nr 4, 2014 r.) Przetarg (element przetargu) oraz umowa na odbieranie 1 tony odpadów wysegregowanych. K cs = k ots x M oks K cs koszt całkowity (roczny, w okresie rozliczeniowym) k ots koszt odbierania i transportu 1 tony odpadów wysegregowanych M oks masa odebranych (potwierdzonych dokumentami) odpadów wysegregowanych Płatnośd następuje po udokumentowaniu przez podmiot odbierający faktu zagospodarowania (zbycia, przekazania) wysegregowanych frakcji materiałowych Koszt odbierania i transportu odpadów segregowanych powinien byd wyższy (o X %) od kosztów odbierania i transportu odpadów zmieszanych. Korzyści gminy - uniknięte koszty przetworzenia 1 tony odpadów w instalacji (ewent. koszty dosegregowania - pokrywa podmiot) Korzyści podmiotu świadczącego usługi - dodatkowy dochód ze sprzedaży frakcji materiałowych Korzyści dla mieszkaoców obniżenie kosztów? (stawek opłat?)

29 Segregacja u źródła Jest podstawowym sposobem na osiągnięcie wszystkich celów w gospodarce odpadami, w tym efektywnego ograniczenia składowania odpadów; Umożliwia wydzielenie wysokiej jakości frakcji materiałowych umożliwiających rozwój różnych metod recyklingu, oraz wydzielenie bioodpadów jako surowca do wytworzenia kompostu; Umożliwia skuteczne oddzielenie odpadów niebezpiecznych od pozostałych strumieni odpadów; Ogranicza zapotrzebowanie na moce przerobowe w instalacjach do przetwarzania odpadów.

30 Podstawowe zasady segregacji W zabudowie jednorodzinnej system workowy (dostosowany do lokalnych uwarunkowao, oczekiwao, przyzwyczajeo...) W zabudowie wielorodzinnej system gniazdowy Niektóre problemy z selektywną zbiórką w zabudowie wielorodzinnej: Problemy z odpowiedzialnością zbiorowa mieszkaoców budynku - anonimowy charakter odpadów; Problemy z utrzymaniem porządku w otoczeniu punktów selektywnej zbiórki; Problemy z odpadami niebezpiecznymi, wielkogabarytowymi oraz gruzem z małych remontów.

31 1. Odpady komunalne muszą byd postrzegane i konsekwentnie traktowane jako specyficzne zasoby, a nie jak dotychczas wyłączne w kategoriach balastu. 2. Przez nowoczesnośd należy rozumied zmierzanie do celu którym jest maksymalizacja recyklingu i odzysku oraz radykalne ograniczenie. 3. Osiągnięcie wyznaczonych celów bez rozwoju selektywnej zbiórki odpadów u źródła nie wydaje się możliwe. 4. Musimy budowad nowoczesne systemy gospodarki odpadami, w których jest miejsce na nowoczesne technologie, ale muszą one zawierad także nowoczesne rozwiązania organizacyjne. 5. Jednym z ważniejszych wyzwao jest rozwiązanie problemu energetycznego wykorzystania frakcji nadsitowej (zwanej frakcją energetyczną ) 6. Rozwiązania organizacyjne muszą zawierad mechanizmy optymalizujące poszczególne działania. 7. Nie należy upraszczad problemu jedynie do zapewnienia istniejącym lub budowanym instalacjom regionalnym strumienia odpadów pokrywającego ich pełne moce przerobowe, bez względu na konsekwencje ekologiczne i ekonomiczne.

32 Dziękuję za uwagę Zapraszamy na stronę projektu Patronat honorowy: Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Główny Instytut Górnictwa