Gdzieś między snem a jawą, czyli kilka słów o Skłudzewie

Transkrypt

1 Gdzieś między snem a jawą, czyli kilka słów o Skłudzewie Jest takie miejsce, którego podobno nie ma na żadnej mapie. Miejsce niezwykłe, bajeczne, przepełnione magią, tajemniczością, fantazją wszystkim, co mieści się w słowach piękno i sztuka. To niezwykłe miejsce, to mała wioska leżąca między Toruniem a Bydgoszczą nazywa się Skłudzewo. Posiada ona niezwykłe walory krajoznawcze. Na malowniczo pofałdowanym terenie rozciągają się wspaniałe widoki na pradolinę Wisły. W pięknych okolicznych lasach rosną różne gatunki drzew, można tam podziwiać wiele pomników przyrody: dęby, platany, aleje klonową, jesiony, graby oraz urozmaiconą roślinność z jedyną chronioną trawą w Polsce Ostnicą Jana. Wędrując wieloma ciekawymi trasami spacerowymi oddycha się świeżym powietrzem, a po drodze spotyka się liczne zwierzęta. Skłudzewo jest oazą ciszy, spokoju, idealnym miejscem do bliskiego kontaktu ze sztuką. Fot.1- Pałac, w którym mieści się Fundacja Piękniejszego Świata

2 Najważniejszą jednak rzeczą jest założona przez p. Danutę i Leszka Wambierów w 1989r. Fundacja Piękniejszego Świata. Mieści się ona w XVIII w. pałacu. Fundacja została powołana, aby troszczyć się o zachowanie cennej przeszłości i tradycji, dla wzbogacania wartości dzisiejszych i tworzenia piękniejszej przyszłości. W tym pięknym świecie realizowane są różnorodne przedsięwzięcia edukacyjno artystyczne, przede wszystkim plastyczne. Od wielu lat ściągają tam liczne grupy dzieci, młodzieży i dorosłych, aby zobaczyć kawałek piękniejszego świata, a może poprzez kontakt z przyrodą zobaczyć i odkryć piękno w sobie. Główne kierunki aktywności Fundacji skupiają się wokół czterech równolegle realizowanych programów: 1. Program OCALIĆ PRZESZŁOŚĆ, 2. Program KRAJOBRAZ, 3. Program EDUKACJA PLASTYCZNA, 4. Program DZIAŁANIA INTERDYSCYPLINARNE. Realizując program Ocalić przeszłość Fundacja uratowała zabytkowe obiekty przed zniszczeniem lub ich dalszą dewastacją. Poprzez etapowo prowadzone prace remontowe odtwarzana jest uroda pałacu i innych obiektów zabytkowych. W części środkowej pałacu urządzono kaplicę pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. Realizując program Krajobraz Fundacja etapami porządkowała cały przyległy teren. Zlikwidowano wszelkie szpecące gospodarskie przybudówki: kurnik, śmietnik, ogrodzenia z siatki i desek. Oczyszczono i uporządkowano alejki spacerowe, doprowadzono do wykonania wybrukowanej drogi dojazdowej do pałacu, wyznaczono miejsca parkingowe. Fundacja otrzymała pomoc w zakresie sadzenia drzew, krzewów, bylin, posadzono ich w Skłudzewie tysiące. Stale prowadzone są prace pielęgnacyjne na rozległych terenach zielonych udostępnionych dzieciom. Powstał staw ze źródełkiem, naturalny amfiteatr ze sceną, tarasy widokowe, krąg z ogniskiem, góry kulanki łąki z sianem do różnych zabaw, do doświadczania i wtulania się w przyrodę. Po wielu modernizacjach, remontach, prowadzący fundację stworzyli tam własny, piękny świat. Skłudzewo stało się bajką, miejscem spotykania się ludzi wrażliwych, miejscem, gdzie każdy odkryje w sobie twórcę, nawet jeśli wcześniej uważał siebie za beztalencie plastyczne. Program Edukacji plastycznej i Działań interdyscyplinarnych realizowany jest w ciągu całego roku szkolnego, również w czasie wakacji letnich i zimowych, także w soboty i niedziele. Specjalnie przygotowane otoczenie jest idealnym i bezpiecznym miejscem do realizacji programu edukacji plastycznej inspirowanej przyrodą. Chciałabym opowiedzieć o moim, (kolejnym już) spotkaniu z tym niezwykłym miejscem oraz o wystawie prac, jaką zorganizowałam wspólnie z koleżankami. Na wyprawę do piękniejszego świata zaprosiła mnie klasa, w której uczę matematyki. Koleżanki poprosiły, abym po powrocie z wycieczki pomogła im zorganizować wystawę prac. Wszelkiego rodzaju działania artystyczne, plastyczne sprawiają mi wiele przyjemności i chętnie w nich uczestniczę, dlatego ta propozycja bardzo mnie ucieszyła. Najbardziej popularne są jednodniowe plenery plastyczne pod hasłem Nieustanne poznawanie sekretów plastycznych. Wybrałyśmy technikę, z którą na co dzień w szkole dzieci się nie spotykają lepienie w glinie. Do wyboru jest jednak wiele innych technik np. malarstwo na płótnie, szkle, jedwabiu, temperowe na wielkich formatach; grafika linoryt, gipsoryt, woskoryt, paździerzoryt, papieroryt, kolograf; techniki rzeźbiarskie - w drewnie, piaskowcu, papieroplastyka, kolaż.

3 Nie był to mój pierwszy wyjazd do Skłudzewa, więc znając to miejsce, wiedziałam w jaki sposób przygotować dzieci do tej wycieczki. Już w autobusie opowiadałyśmy im różne ciekawostki. W trakcie podróży dzieci układały krótkie rymowanki np. Do Skłudzewa, do Skłudzewa, by podziwiać piękne drzewa. W Skłudzewie bajecznie jest, więc ruszaj tam kiedy chcesz. Skłudzewo to piękna okolica wszystkich nas zachwyca. Fot.2 Raz, dwa, trzy, cztery jest króliczek? Oooo, wstrętna Babarycha zamieniła talerze. Nie ma króliczka, ale jest pyszny chlebek z musem jabłkowym. To tzw. powitajki. Już sam przyjazd do Skłudzewa jest niezwykły na gości zawsze czeka gospodarz. Jakie to miłe usłyszeć: Czekałem na ta wspaniałą grupę z Solca Kujawskiego. Jak się macie, co słychać?. Wszyscy od razu czują się tak, jakby znali się od zawsze, jakby przyjechali do swoich krewnych. Gospodarze witają dzieci tzw. powitajkami. Przygotowuje je p. Danuta. Są one różne w zależności od pory roku. Raz są to kruche babeczki z konfiturami, innym razem miód z własnej pasieki, chleb z powidłami, czy owoce z własnego sadu. Tym razem zostaliśmy przywitani chlebem z musem jabłkowym, na każdym kawałku chleba był owoc aronii. Dzieciom trudno odgadnąć co jedzą, ponieważ w mieście z takimi smakołykami rzadko się spotykają. Tak właśnie gospodarze nawiązują pierwszy kontakt z dziećmi. Pan Leszek ma niezwykły dar. Natychmiast potrafi wyciszyć i zainteresować nawet najgłośniejszą i dosyć liczną grupę (często są to dwie klasy, czyli przeszło 50 osób). Po poczęstunku p. Leszek prowadził zabawy ruchowe służące koncentracji i skupieniu. Opowiadał niezliczoną ilość historyjek, w których pojawiały się pajączek Mateuszek, mrówki Tuptulki, rapujące krety, zacierające łapki muszki łakomczuszki, bocian, sowa. Poprzez baje, bajki, bajdurki, zabawy i opowieści dzieci zostały wprowadzone w niezwykłą atmosferę tego miejsca.

4 Fot. 3 Zabawy służące rozwijaniu aktywności twórczej. Pajączek Mateuszek tańczy z muszką (wychowawczynią) w pajęczynie. Podczas spaceru po parku szukały zaczarowanych miejsc, a jest ich tam wiele. Jest drzewo z twarzą sarny, orła, młodzieńca, jest kilkusetletni dąb pomnik przyrody, grób młodej dziedziczki czy pałacowy skarb. Cała okolica jest niezwykła i tajemnicza, a niemal każde drzewo ma swoja historię. W Skłudzewie nawet kamienie maja swoją duszę, swoje tajemnice te ułożone wzdłuż drogi to śpiący rycerze. Podczas spaceru po parku dzieci szkicowały wybrane przez siebie drzewo Fot. 4 Aleja klonowa. Dzieci szkicują wybrane przez siebie drzewo.

5 Fot. 5 W skupieniu tworzą swoją pierwszą pracę plastyczną. Zanim zabrały się do pracy plastycznej, zostały wyzwolone w nich różnorodne emocje, takie jak radość, miłość a także smutek, wzruszenie. W piwnicach pałacu jest galeria. Do niej drzwi otwierają się same wystarczy tylko znać hasło: Skłudzewo maluje, Skłudzewo rysuje, Skłudzewo to my, to my, to my!!!. Zwiedzaniu tego miejsca towarzyszy niezliczona ilość opowiastek m.in. o nietoperzu śmieszku, który zamieszkuje podziemia. W galerii oglądaliśmy różne prace, słuchaliśmy jak one powstawały. We mnie zawsze budzi zachwyt to, z jakim zaciekawieniem dzieci słuchają tych opowiastek. Ja sama czasami gubię się, czy jest to prawda, czy fantazja. Po części wstępnej, przychodzi czas na działalność twórczą. Dzieci zostają podzielone na dwie grupy. Jedną przejmuje p. Danuta, drugiej dalej towarzyszy p. Leszek. Maluchy przebierają się w koszule flanelowe swoich tatusiów, podwijają za długie rękawy i wyglądają jak prawdziwi artyści. Rozpoczynają się oczekiwane zajęcia w pracowniach plastycznych. Pomieszczenia urządzone są tak, by można było w nich malować, rzeźbić, rysować i lepić. Nie ma tam ograniczeń typu: wytrzyj nogi, umyj ręce, uważaj malujesz po stole. Tam wszystko jest dla dzieci. Po wielu zabawach wprowadzających, niezliczonej liczbie opowiastek, nikt nie ma wątpliwości, co chciałby ulepić. W małych głowach jest mnóstwo pomysłów, ręce same rwą się do dzieła. Najpierw jednak muszą nauczyć się prawidłowo wyrabiać glinę. Fot. 6 Aktywność twórcza dzieci. Pan Leszek udziela cennych wskazówek

6 Dzieci wiedzą, że mogą ulepić tylko to, co kojarzy się z czymś dobrym, miłym i przyjemnym. Żadnych czołgów, pistoletów, rzeczy kojarzących się z agresją. Często, więc są to zwierzątka, które pojawiały się w opowieściach p. Leszka pieski, koguty, konie, sowy, lisy, kury, łabędzie, a także garnuszki, dzbanuszki, kominki, koszyczki. Magia tego miejsca sprawia, że wszyscy pracują z wielkim zaangażowaniem. Nie ma dziecka, które powiedziałoby Proszę pani, ja nie wiem, co mam ulepić, co w warunkach szkolnych czasami się zdarza. Swoje dzieła sztuki zawijają w gazety i z niezwykłą starannością pakują do pudełek. Potem przychodzi czas na małe co nieco czyli kiełbaski upieczone w ognisku nad pięknym stawem. Pływają po nim dwie wielkie styropianowe muszle. Podobno dzieci mogą na nich pływać, przewracają się gdy usiądzie na nich dorosły. Nie wiadomo skąd te muszle wzięły się na tym stawie. Jest mnóstwo legend związanych z nimi. Dzieci układają je i przysyłają do Skłudzewa - jest to zadanie domowe. W pobliżu stawu rośnie drzewo złej wiedźmy Babarychy. Z drzewem tym związana jest legenda. Babarycha była złą kobietą. Swoim długim, lepkim językiem dotykała ludzi, wówczas kłócili się między sobą. Zauważyły to chmury i zesłały pioruny na Skłudzewo. Jeden z nich uderzył w drzewo, na którym Babarycha mieszkała. Ogień wypalił cały środek drzewa. Babarycha jednak nie spłonęła, ponieważ krążyła wtedy po świecie i kłóciła ludzi, co dalej czyni. Podobno stąd się wzięła nazwa Skłudzewo, dawniej Skłucewo. Dzieci z wielką ochotą zaglądały do środka drzewa, aby sprawdzić czy nie ma tam złej wiedźmy. Fot. 7 Drzewo Babarychy. Jesteś tam? Na zakończenie wycieczki szkicowały Ptasznika lub Pegaza to wielkie figury wykonane z gałęzi. Na rysunku umieszczały siebie - prace dzieci pozostawiały w Skłudzewie. Fot. 8 Figury Pegaza i Ptasznika

7 W ten sposób z pozostawionych tam dziecięcych portretów powstaje wielka księga gości. W piękniejszym świecie pozostawiliśmy po sobie jeszcze jeden ślad pajęczyny wykonane z włóczki, rozpostarte między gałęziami drzew. W parku jest ich bardzo dużo. Fot. 9 Dzieci pracując w parach wykonują pajęczyny. Czy potrafią współpracować ze sobą? Niestety ten wspaniały dzień dobiegł końca. Dzieci wiedziały, że po powrocie z wycieczki planujemy urządzić wystawę ich rzeźb. Każdy bardzo się starał, aby bezpiecznie dowieźć swoje dzieło do domu. Po powrocie do szkoły powstało wiele prac związanych z wycieczką do Skłudzewa. Efektem tej inspirującej wycieczki były swobodne teksty, wiersze pisane pod okiem soleckiej poetki zaproszonej na lekcję. Były też różnorodne prace plastyczne: portrety Babarychy wykonane na dużych arkuszach z różnych materiałów, mapy myśli, składane książeczki rysunkowe. Wiele prac upiększających wykonywałyśmy same w domu. Głównym celem wystawy było pokazanie większej grupie osób prac dzieci wykonanych w Skłudzewie. Chciałyśmy taż pokazać, że wycieczka nie musi kończyć się wraz z przyjazdem do domu. Uważam, że tak fascynującemu miejscu, jakim jest Skłudzewo należy poświęcić więcej uwagi. Przygotowanie wystawy zajęło nam mnóstwo czasu, ale muszę przyznać, że same byłyśmy zaskoczone efektem końcowym. Tak jak w Skłudzewie pomysły dzieciom nasuwały się same, tak nam z łatwością przychodziło wyeksponowanie ich prac. Z wielką przyjemnością wspominam wieczór spędzony w szkole na przygotowaniu tej wystawy. Znalazł się tam staw przeniesiony ze Skłudzewa. Po naszym stawie pływały muszle z tekstami legend wymyślonymi przez dzieci pt. Skąd się wzięły muszle na stawie w Skłudzewie?. Utworzyłyśmy kącik poezji. Na firanach umieściłyśmy wykonane na dużych arkuszach portrety Babarychy. 3 listopada Biblioteka Szkolna ożyła pracami dzieci odpowiednio przez nas wyeksponowanymi. Całość przypominała jesienny las. Uroczystego otwarcia wystawy dokonała dyrekcja naszej szkoły w obecności przedstawicieli obu klas. Dzieci były niesamowicie dumne, że mogły uczestniczyć w tak ważnym wydarzeniu.

8 Fot. 10 Główna część wystawy drzewa obu klas ze szkicami wykonanymi w alei klonowej, pałac z autoportretami dzieci, opisane zdjęcia, w rogu staw z legendami o muszlach. Wszystko miało niezwykle uroczysty przebieg było przecięcie wstęgi, zaproszono dyrekcję do zwiedzenia wystawy, dzieci opowiadały o swoich przeżyciach, wykonanych pracach, same z zaciekawieniem oglądały swoje dzieła w takim miejscu i w odpowiedniej oprawie. Każde dziecko mogło odnaleźć siebie w oknie autobusu jadącego do Fundacji Piękniejszego Świata. Na wystawie znalazł się pałac, na którym nakleiłam autoportrety dzieci, były drzewa ze szkicami wykonanymi w parku. O niezwykłej urokliwości tego miejsca można się było przekonać oglądają opisane zdjęcia. Zwiedzający mogli podzielić się swoimi wrażeniami naklejając listek na Drzewku refleksji. Fot. 11 Na stole znalazły się pomalowane i opisane prace z gliny oraz składane książeczki rysunkowe. Na wystawę zostali również zaproszeni rodzice, nie tylko uczniów, którzy byli w Skłudzewie, ale z całej szkoły. Miało to miejsce w czasie drzwi otwartych. Dla dzieci miało to ogromne znaczenie, że ich prace mogli zobaczyć nie tylko najbliżsi, ale również uczniowie całej szkoły. Rodzice zwiedzający wystawę byli zachwyceni. Robili zdjęcia, wypytywali o szczegóły, niektórzy nie mogli uwierzyć, że są to prace wykonane przez uczniów drugiej klasy. Jednocześnie wiele miłych słów padło pod adresem inicjatorek tego przedsięwzięcia.

9 Myślę, że rodzice przekonali się, iż wyjazd do Skłudzewa nie był stratą lekcji i pieniędzy, ale czymś, co na długo pozostanie w pamięci ich pociech. Dla mnie osobiście bardzo ważne w tym wydarzeniu były przepełnione radością i spełnieniem oczy dzieci oraz fakt, że wyprawa do Skłudzewa pozwoliła tym małym istotom poznać kawałek piękniejszego świata. Dlaczego opisałam to wydarzenie? Fot 12 - Na wystawę została zaproszona redaktor Peryskopu Soleckiego lokalnej gazety Najkrócej dlatego,że osobiście fascynuje mnie to miejsce i ludzie, którzy je stworzyli. Zawsze, ilekroć tam jestem, zapominam o troskach i zmartwieniach dnia codziennego, chłonę atmosferę i klimat tego miejsca, zachwycam się tym jak dzieci je odbierają. Być może są tacy, którzy mieszkają w okolicach Torunia lub Bydgoszczy, a nie słyszeli jeszcze o Skłudzewie i zechcą je odwiedzić gorąco polecam. Gdy przeżyjecie to raz, na pewno będziecie tam powracać. Osobiście staram się, aby każda moja kolejna klasa mogła chociaż raz być na takim jednodniowym plenerze plastycznym. Uważam, że w tym zabieganym, pełnym agresji i przemocy świecie należy zauważać takie miejsca i pokazywać je dzieciom. mgr Dorota Kaczan n-el nauczania zintegrowanego w Szkole Podstawowej nr 4 w Solcu Kujawskim

10 Za górami, za lasami jest Skłudzewo malowane fantazjami. Lisy kur tam nie zjadają, z kogutami w karty grają, pająk z muchą walca tańczy w pajęczynie. Rzeczywistość jest tam inna, drzewo sarnę przypomina, a gałęzie samochodom ślą pokłony. Nisko szosie się kłaniają, wszystkich ciepło pozdrawiają: do nas tutaj... do Skłudzewa!!! Zapraszamy!!! Wiosną, latem, czy jesienią barw tysiące tam się mienią fiolet kwiatów, złoty dywan z liści... Patrz uważnie, słuchaj w ciszy może spadający liść usłyszysz, albo jeża, co o świcie gdzieś się spieszy. Idzie ścieżką prosto z sadu, gdzie rumiane jabłko spadło, może zdąży zanim dzieci tu przyjadą... Szur, szur, tup, tup, chrup, chrup, tii, tii, pii, pii Dorota Kaczan n-el Szkoły Podstawowej nr 4 w Solcu Kujawskim A oto przykładowe teksty i wiersze dzieci: W Skłudzewie jest zawsze wesoło. Dzieci biegają po lesie I słuchają, co wiatr ze sobą niesie. Autor: Bartek Kowalski kl. IIc W Skłudzewie jest duży park Z kolorowymi dębami i klonami. Gdzieś skacze wiewióreczka, Pewnie orzeszków szuka, A dzięcioł w drzewo stuka. Autor: Dorota Antkowska kl. II c Skłudzewo kojarzy mi się z zielenią i fantazją. Jest to bardzomalownicza miejscowość. Bardzo podobało mi się drzewo pomnik przyrody oraz dąb, który miał bardzo gruby pień. Legenda głosi, że Babarycha pojawiła się w Skłudzewie i kłóciła ludzi. Łukasz Mruk kl IId Skłudzewo to tak bardzo plastyczne i czarodziejskie miejsce. To miejsce jest tak małe, a tyle legend jest z nim związane. Powitano nas bardzo serdecznie. Poczęstowano nas chlebem z musem. Bardzo podobało mi się lepienie w glinie. Ulepiłem rodzinkę lisów. Było to bardzo zielone miejsce. Było tam też dużo atrakcji i przygód. Po powrocie byłem zachwycony. Sebastian Mróz kl. II d Literatura: Folder wydany z okazji X lecia Fundacji Piękniejszego Świata w Skłudzewie w 1999 r. przez Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu