ZNAJOMOŚĆ SYSTEMÓW INFORMUJĄCYCH O ZAGROŻENIU TOKSYCZNOŚCIĄ SUBSTANCJI

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ZNAJOMOŚĆ SYSTEMÓW INFORMUJĄCYCH O ZAGROŻENIU TOKSYCZNOŚCIĄ SUBSTANCJI"

Ewa Brzezińska
5 lat temu
Przeglądów:

1 Justyna Towarek ZNAJOMOŚĆ SYSTEMÓW INFORMUJĄCYCH O ZAGROŻENIU TOKSYCZNOŚCIĄ SUBSTANCJI WŚRÓD MŁODZIEŻY ROZPRAWA DOKTORSKA - streszczenie Promotor: Prof. dr hab. n. med. Franciszek Burdan Uniwersytet Medyczny w Lublinie Streszczenie WSTĘP: Piktogramy są powszechnie stosowane w komunikacji międzyludzkiej, spełniają wiele funkcji w komunikowaniu społecznym. Należy jednak zauważyć, że ideą dla szeregu piktogramów jest przekraczania różnić m.in. kulturowych, społecznych oraz związanych z wiekiem respondenta. Czytelność i jednoznaczność przekazu ma także przekraczać barierę językową. Z założenia piktogramy mają wywoływać jednoznaczne skojarzenia, porządkować i nadawać właściwy kierunek dla relacji społecznych. CEL PRACY: Celem pracy była ocena znajomości znaków informujących o toksycznym działaniu substancji (zawartych m.in. w lekach i preparatach farmaceutycznych, artykułach spożywczych i używkach) wśród młodzieży policealnej nieposiadającej jeszcze wykształcenia

2 medycznego. W założeniu przyjęto także określenie predyktorów kształtujących poprawne rozpoznawanie tych znaków. Analizowano, który z wybranych czynników demograficznych i uwarunkowań psychologicznych wpływa na poprawne postrzeganie (poprawne określenie znaczenia) znaków informujących o zagrożeniu toksycznym działaniem substancji na organizm matki oraz płodu w okresie ciąży. MATERIAŁY I METODY: Badanie przeprowadzono wśród młodzieży akademickiej w oparciu o autorską ankietę obejmującą 75 pytań oraz standaryzowany kwestionariusz Spielberger a liczący 40 pytań, oceniających stan i cechy lęku. Do analizy statystycznej włączono dane pochodzące z 1123 ankiet. Blisko 62% respondentów prawidłowo rozpoznało znak zakazujący używania produktu w okresie ciąży. Tylko 37% deklarowało, że widziało uprzednio piktogram, a 56%, że jego znaczenie jest im znane. Znak zakazujący picia alkoholu w ciąży prawidłowo rozpoznało 92% ankietowanych; wcześniejsze zetknięcie i znajomość jego znaczenia potwierdziło odpowiednio 45 i 54%. Znaczenie znaku zakazującego palenia papierosów potwierdziło aż 99% badanych mimo, że wcześniej widziało go tylko 34% ankietowanych, a znaczenie znało 58%. Potrzebę oznaczenia produktów szkodliwych dla płodu i ciężarnej potwierdziło blisko 99%. Preferowaną formą oznaczenia był znak graficzny wraz informacją opisową, a zatwierdzony symbol powinien znajdować się 113 na przedniej etykiecie. 58% respondentów uważa, że wielkość znaku nie jest ważna,

3 ale informacja musi być czytelna. WYNIKI: Płeć respondentów różnicowała w sposób istotny statystycznie prawidłowe rozpoznanie znaku zakaz używania produktu w okresie ciąży, ale nie wpływały jednak na odbiór znaku zakazu picia alkoholu i palenia papierosów. Częstość poprawnej rozpoznawalności znaków była większa wśród osób, które uprzednio zetknęły się z symbolem, oraz które znały uprzednio ich znaczenie. Statystycznie istotnych różnic nie potwierdzono jednak w odniesieniu do wieku respondentów, miejsca wychowania i zamieszkania, wykształcenia rodziców, statusu materialnego ankietowanych i rodziny, stanu socjo-prawnego rodziny a także aktualny poziom lęku i poziom lęku odwzorowujący cechy osobowości. Prawie wszystkie osoby wskazywały na potrzebę oznaczania produktów szkodliwych. Około 90% wskazało, że taki produkt powinien być oznaczony zarówno graficznie, jak i w formie opisowej, a informacja winna być umieszczona na przedniej etykiecie. Ponad połowa respondentów wskazała, że wielkość symbolu nie ma znaczenia, a najistotniejszy jest jego czytelny przekaz. WNIOSKI: 1.) Deklarowana znajomość znaku zakazu używania produktów w ciąży w analizowanej populacji młodzieży akademickiej jest niewystarczającą, co może wskazywać na niedostateczną wiedzę o czynnikach zaburzających dobrostan płodu. 2.) Forma graficzna zakazu używania alkoholu, a zwłaszcza palenia papierosów w ciąży przekłada się na właściwą interpretację przekazu zawartego w symbolu. 3.) Analizowane czynniki socjodemograficzne nie determinowały bezpośrednio poprawności odbioru znaków, jednakże należy je uznać za predyktory kształtujące zrozumienie przypisanych treści. 4.) Znajomość znaków jest niezależna od aktualnego poziomu lęku i lęku odwzorowującego cechy osobowości respondentów. 5.) Produkty niebezpieczne dla ciężarnej oraz potomstwa powinny być oznaczone w sposób zrozumiały i czytelny.

4 Abstract INTRODUCTION: Pictograms are commonly used in interpersonal communication having a lot of functions among social connections. However, it needs to be point out that idea of pictograms is to exceed differences i.e. cultural, social or respondent s age. Clear and legible message should to cross over language barrier. Pictograms, from its assumptions,

5 need to imply unequivocal associations, arranging proper directions within a society. OBJECTIVE: The main objective of the study was to assess familiarity of signs informing about toxicity of substances (included in: drugs and supplements, food or psychoactive substances) among first class medical university students. Presumption was to set up predictors causing correct recognition of signs. An influence of demographic and emotional factors on the proper perception of evaluated signs was also preformed.

6 MATERIALS & METHODS: The study was conducted among fist class medical university students based on 75 questions the author s questionnaire and 40 questions Spielberger s test evaluating anxiety as a state and anxiety as a trait. Data used for statistical analysis covered 1123 questionnaire answers. Nearly 62% of respondents correctly recognized sign of forbidden usage during pregnancy period. Only 37% of interviewees declared that they saw such pictogram and 56% that its meaning is known for them. The alcohol pregnancy prohibition sign was correctly recognized by 92% of respondents, its previous contact and knowledge of meaning was confirmed by 45% and respectively 54% of subjects.

7 The meaning of smoking forbidden sign was confirmed by 99% of interviewees, despite the fact only 34% of them saw it before and its meaning was known to 58%. The need to mark fetus and pregnant harmful products was confirmed by 99% of students. Preferred form of signage was a graphic sign containing verbal description that should be placed on a front cover of a product. Moreover, 58% of interviewees claim that size of a sign is not important, but it needs to be legible. 115

8 RESULTS: Sex of respondents was statistically significant variable which implied the correct meaning of forbidden usage during pregnancy period sign, but was statistically insignificant for smoking or alcohol drinking signs. Frequency of correct sign recognition was higher among subjects who previously came across and possessed knowledge of such symbol. Variables as: age, home place, living place, parents education, material status of subject and his/her family, family socio-legal state, and finally anxiety as a state and anxiety as a trait was statically insignificant. Almost all respondents claimed there is necessity to mark harmful products. About 90% indicated that such products should

9 be graphically flagged, as well as verbally and such information should be placed on a front cover. Over 50% of students pointed out that sign size is not important, as the most significant was its clear communicate. CONCLUSIONS: 1) Declared knowledge of forbidden usage during pregnancy sign within analyzed population is insufficient, what may identify inadequate level of knowledge about toxicity factors. 2) Alcohol drinking forbidden and smoking forbidden graphic form implies proper interpretation of underlying message. 3) Analyzed socio-demographic variables

10 did not determine correct sign perception, however they need to be treated as predictors helping to understand underlying messages. 4) Sign knowledge does not depend on current anxiety as a state and anxiety as a trait. 5) Pregnant and fetus harmful products should be marked in clear and legible manner.

Podobne dokumenty

OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH NA TEMAT DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI

BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 1055 1059 Aneta Kościołek 1, Magdalena Hartman 2, Katarzyna Spiołek 1, Justyna Kania 1, Katarzyna Pawłowska-Góral 1 OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH