Zagospodarowanie odpadów komunalnych w środowisku studenckim

Transkrypt

1 Beata Ślaska-Grzywna 1, Dariusz Andrejko 2, Katarzyna Zabielska 3, Marek Szmigielski 4 Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Zagospodarowanie odpadów komunalnych w środowisku studenckim Wstęp W Polsce odpady najczęściej są składowane, co wpływa negatywnie na środowisko. Istotne jest utrzymanie odpowiedniego poziomu odzysku i recyklingu niektórych grup odpadów. Zapewnienie tego poziomu jest trudne do zrealizowania i musi się zacząć od segregacji odpadów przez zwykłego obywatela. Sukces wdrożenia efektywnego systemu gospodarowania odpadami w Polsce zależy od współpracy samorządu, mieszkańców i przedsiębiorstw. Rodzajem edukacji ekologicznej, który pomógłby zrozumieć ludziom, że gospodarka odpadami jest ważna to lokalne akcje promujące gospodarkę odpadami [4, 5, 6]. Ważnymi obowiązującymi aktami prawnymi określającymi gospodarowanie odpadami są ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U nr 152 poz. 897) oraz ustawa z dnia 14 grudnia 2014 r. o odpadach (Dz. U poz. 21) [1, 2, 3]. Celem pracy było przeprowadzenie analizy zachowań oraz obyczajów studentów Wydziału Inżynierii Produkcji Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie przy gospodarowaniu przez nich odpadami, głównie komunalnymi, na podstawie odpowiedzi uzyskanych z badań ankietowych. Metodyka Badania przeprowadzono w semestrze zimowym, od października do grudnia 2014 roku na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie. Badaniami objęto 129 studentów 6 kierunków studiów Wydziału Inżynierii Produkcji. Do badań wykorzystano kwestionariusz ankietowy, zawierający pytania zamknięte oraz metryczkę, opracowany specjalnie do celów niniejszej pracy. Metryczka zawierała pytania o płeć, miejsce pochodzenia, miejsce zamieszkania i rodzaj zabudowy miejsca zamieszkania. Analizy uzyskanych wyników dokonano za pomocą programu Microsoft Excel. Charakterystykę społeczno-demograficzną respondentów zaprezentowano w tabeli 1. 1 Dr hab. Beata Ślaska-Grzywna, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Katedra Biologicznych Podstaw Technologii Żywności i Pasz 2 Prof. dr hab. Dariusz Andrejko, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Katedra Biologicznych Podstaw Technologii Żywności i Pasz 3 Inż. Katarzyna Zabielska, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Katedra Biologicznych Podstaw Technologii Żywności i Pasz 4 Dr hab. Marek Szmigielski, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Katedra Biologicznych Podstaw Technologii Żywności i Pasz Logistyka 5/

2 Tab. 1. Charakterystyka społeczno-demograficzna respondentów Liczba osób biorących udział w badaniu z poszczególnych kierunków studiów Wydziału Inżynierii Produkcji zarządzanie i nika chemiczna tech- inżynieria inżynieria geodezja bezpieczeństwgrafia i karto- transport inżynieria rolnicza i procesowa produkcji i leśna Ogółem: Płeć: kobieta mężczyzna Miejsce pochodzenia: wieś miasto do 10 tys. mieszkańców miasto 10 tys tys. mieszkańców miasto 100 tys tys. mieszkańców miasto powyżej 500 tys. mieszkańców Miejsce zamieszkania: stancja własne/wynajmowane mieszkanie akademik dom rodzinny Rodzaj zabudowy miejsca zamieszkania: dom wolnostojący kamienica blok Wyniki badań Z uzyskanych wyników badań ankietowych wynika, że większość studentów segreguje odpady. Na kierunku geodezja i kartografia 67% ankietowanych przyznało, że segreguje odpady, wśród tych osób było tyle samo mężczyzn co kobiet. Natomiast z osób, które nie segregują odpadów 78% stanowią mężczyźni. Na kierunku transport 79% osób deklarowało, że segreguje odpady, 63% osób segregujących stanowiły kobiety, wśród osób nie segregujących odpady większość stanowili mężczyźni. Następnym ankietowanym kierunkiem było zarządzanie i inżynieria produkcji, na tym kierunku 60% stanowiły osoby segregujące odpady, w większości kobiety (67%), natomiast wśród osób niesegregujących było 75% mężczyzn. Na kierunku technika rolnicza i leśna osób segregujących odpady było 80%. Natomiast na kierunku inżynieria bezpieczeństwa 65% ankietowanych, które prowadzi segregację odpadów, z tego 54% stanowiły kobiety, w grupie osób niesegregujących odpady większość stanowiły kobiety (57%). Ostatnim ankietowanym kierunkiem była inżynieria chemiczna i procesowa, na nim tyle samo osób segregowało co nie prowadziło segregacji, wśród osób segregujących było 78% mężczyzn. Odwrotną tendencję zaobserwowano w grupie osób deklarujących niesegregowanie odpadów, w tym wypadku większość stanowiły kobiety (78%). 556 Logistyka 5/2015

3 Następnym pytaniem zadanym ankietowanym było: dlaczego Pani/Pan nie segreguje odpadów? Pytanie to dotyczyło osób, które nie segregują odpadów. Rys. 1. Zestawienie odpowiedzi na pytanie: dlaczego Pani/Pan nie segreguje odpadów? Z przedstawionych danych (rys. 1) wynika, że głównym powodem niesegregowania odpadów wśród studentów jest brak odpowiednich pojemników. Większość osób, które tak odpowiedziało na to pytanie jako miejsce zamieszkania wskazało blok mieszkalny. Może to wynikać z braku pojemników do segregacji odpadów przy każdym bloku, niektóre z nich są wspólne dla kilku budynków. Następną przyczyną niesegregowania odpadów jest lenistwo oraz brak czasu. Najmniej istotnym powodem, dla którego ankietowani nie segregują odpadów jest brak informacji na ten temat, to znaczy, że mimo Internetu oraz innych źródeł przekazywania informacji jest ona nadal niedostatecznie rozpowszechniona. Kolejne pytanie zadawane studentom, którzy nie segregują odpadów, brzmiało: jeśli obecnie nie segreguje Pani/Pan odpadów, to czy byłaby/byłby Pani/Pan skłonna/skłonny segregować odpady w przyszłości. Większość ankietowanych wyraziła chęć segregowania odpadów w przyszłości. Wyjątkiem byli studenci (mężczyźni) kierunku geodezja i kartografia, którzy nie deklarowali w przyszłości segregowania odpadów (22%) oraz na kierunku zarządzanie i inżynieria produkcji (25%). Czwartym pytaniem zadanym ankietowanym było: co według Pani/Pana powoduje, że ludzie nie segregują odpadów? Pytanie to zadano wszystkim ankietowanym studentom, a wyniki przedstawiono na rysunku 2. Logistyka 5/

4 Rys. 2. Zestawienie odpowiedzi na pytanie: co według Pani/Pana powoduje, że ludzie nie segregują odpadów? Jak wynika z danych zaprezentowanych na rysunku 2 studenci uważają, że lenistwo jest głównym powodem niesegregowania odpadów wśród społeczeństwa. Kolejnym powodem jest brak odpowiednich pojemników do segregacji odpadów. Uważają tak studenci, którzy mieszkają głównie w domach rodzinnych oraz na stancji i widząc zachowanie rodziców lub swoich współlokatorów mogą stwierdzić, że jest więcej ludzi, którzy z braku pojemników do segregacji odpadów tego nie czynią. Najmniej ważnym powodem jak wskazują dane zaprezentowane na rysunku 2, korespondujące z danymi umieszczonymi na rysunku 1, jest brak informacji na ten temat segregowania odpadów. Następne pytanie dotyczyło osób segregujących odpady i brzmiało: jeśli segreguje Pani/Pan odpady, to jakie? Rys. 3. Zestawienie odpowiedzi na pytanie: jeśli segreguje Pani/Pan odpady, to jakie? 558 Logistyka 5/2015

5 Z danych przedstawionych na rysunku 3 wynika, że studenci każdego kierunku segregują wszystkie wymienione w ankiecie rodzaje odpadów. Odpadem najczęściej segregowanym jest szkło. Wynika to z faktu, że niektóre butelki szklane można zwrócić do sklepów za kaucją i są one wykorzystywane do dalszej produkcji napojów. Studenci kierunku geodezja i kartografia najczęściej segregują odpady niebezpieczne, tj. baterie, leki (64%), w dalszej kolejności szkło i odpady organiczne (59%), najmniejsza uwagę przykładają do segregowania metali (tylko 27%). Taki schemat segregowania odpadów był charakterystyczny dla wszystkich analizowanych kierunków, jedynie na kierunku inżynieria chemiczna i procesowa studenci deklarowali, że segregują głównie makulaturę. Następne pytanie, na które odpowiadali studenci brzmiało: jak ocenia Pani/Pan swoją wiedzę z zakresu gospodarki odpadami? Zestawienie odpowiedzi na to pytanie umieszczono w tabeli 2. Tab. 2. Zestawienie odpowiedzi na pytanie: jak ocenia Pani/Pan swoją wiedzę z zakresu gospodarki odpadami? Kierunek studiów Odpowiedzi, % a b c Geodezja i kartografia Transport Zarządzanie i inżynieria produkcji Technika rolnicza i leśna Inżynieria bezpieczeństwa Inżynieria chemiczna i procesowa Wydział Inżynierii Produkcji - średnio 9,2 30,5 60,3 a nie znam tej tematyki, b orientuję się w tym temacie, ale pobieżnie, c wiem dużo na temat gospodarki odpadami. Jak wynika z danych umieszczonych w tabeli 2 ponad połowa ankietowanych osób doskonale orientuje się w tematyce zagospodarowania odpadów, około 1/3 posiada swoją wiedzę z zakresu gospodarki odpadami ocenia na poziomie średnim a mniej niż 10% w ogóle nie zna tej tematyki. Podsumowanie i wnioski Zgodnie z założonym celem pracy badano zachowania i obyczaje studentów przy gospodarowaniu przez nich odpadami, głównie komunalnymi. Na podstawie odpowiedzi można stwierdzić, że większość studentów segreguje odpady. Wyniki badań ankietowych wykazały, że wśród osób biorących udział w ankiecie kobiety przywiązują większą uwagę do segregowania odpadów, wyjątek stanowi kierunek inżynieria chemiczna i procesowa. Problem z segregowaniem odpadów związany jest głównie z brakiem odpowiednich pojemników. Spora część osób nie segregujących dotąd byłaby skłonna do segregowania odpadów w przyszłości. Studenci ze wszystkich kierunków Wydziału Inżynierii Produkcji uważają, że głównym powodem niesegregowania odpadów przez ludzi jest ich lenistwo. Rodzajem odpadów, które ankietowani najczęściej segregują, jest szkło i odpady niebezpieczne. Większość studentów określiło swoją wiedzę z zakresu gospodarki odpadami na wysokim poziomie. Jednak respondenci nie wiedzieli, jak funkcjonuje system selektywnej zbiórki odpadów. Logistyka 5/

6 Streszczenie W pracy zaprezentowano wyniki uzyskane z przeprowadzonych wśród studentów 6 kierunków Wydziału Inżynierii Produkcji Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie badań, mających na celu sprawdzenie preferencji i postaw studentów odnośnie gospodarowania odpadami, głównie komunalnymi. Badania zostały przeprowadzone za pomocą anonimowego kwestionariusza ankietowego, opracowanego specjalnie do celów niniejszej pracy. Na podstawie analizy wyników ankiety stwierdzono, że większość studentów segreguje odpady. Osobami, które nie segregują odpadów są głównie mężczyźni. Rodzajem odpadów, które ankietowani najczęściej segregowali, było szkło i odpady niebezpieczne. Duża liczba ankietowanych zdecydowanie zgadzała się ze stwierdzeniem, że powinno się segregować odpady i że gospodarka odpadami sprzyja ochronie środowiska oraz widzą potrzebę edukacji ekologicznej w trosce o środowisko. MUNICIPAL WASTE MANAGEMENT IN STUDENT ENVIRONMENT Abstract The present work discusses the results obtained from research conducted among the students of 6 courses at the Faculty of Production Engineering at the University of Life Sciences in Lublin, aimed at verifying students' preferences and attitudes regarding the management of municipal waste. The studies were conducted by means of an anonymous questionnaire, developed especially for the sake of the present work. On the basis of the results of the questionnaire it was concluded that most of the students segregate the waste. The individuals who do not segregate waste are mainly male. The respondents segregated primarily glass and hazardous waste. A large number of the respondents definitely agreed with the statement that waste should be segregated and that waste management favours natural environment protection, as well as they accepted the need for ecological education. Bibliografia [1] Pacek-Łopalewska A Ustawa o odpadach: komentarz. Wyd. Presscom Sp. z o. o. Wrocław. [2] Radecki W Ustawa o odpadach: komentarz. Wyd. LEX a Wolters Kluwer business, Warszawa. [3] Rakoczy B., Karpus K Ustawa o odpadach: komentarz. Wyd. LexisNexis Polska, Warszawa. [4] Styś T., Witwicki B. Nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce. Wybrane aspekty. Analiza Instytutu Sobieskiego nr 54, czerwiec 2013, Instytut Sobieskiego Warszawa. [5] [dostęp: ]. [6] [dostęp: ]. 560 Logistyka 5/2015