Zmiany hormonalne u kobiet w okresie okołomenopauzalnym
|
|
- Kajetan Łukasik
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 GinPolMedProject 1 (39) 2016: ARTYKUŁ ORYGINALNY Zmiany hormonalne u kobiet w okresie okołomenopauzalnym Jarosław von Mach Szczypiński 1 (B,D,F), Stanisław Stanosz 1 (A,D,E,G), Ewa Żochowska 2 (B,E,F), Jakub Kościuszkiewicz 1 (C,D) 1 Pracownia Menopauzy i Andropauzy Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie Kierownik: prof. dr hab. n. med. Stanisław Stanosz 2 Klinika Endokrynologii i Chorób Metabolicznych, Chorób Wewnętrznych Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie Kierownik: prof. dr hab. n. med. Anseli Syrenicz STRESZCZENIE WKŁAD AUTORÓW: (A) Projekt badania (B) Zbieranie Danych (C) Analiza Statystyczna (D) Interpretacja Danych (E) Przygotowanie Rękopisu (F) Gromadzenie Piśmiennictwa (G) Gromadzenie Funduszy Wstęp. Zespół napięcia przedmiesiączkowego jest zaburzeniem neurohormonalnym charakteryzujący się dolegliwościami ogólnymi, psychicznymi i somatycznymi. Cel pracy. Ocena stężeń hormonu folikulotropowego (FSH) i luteotropowego (LH), estronu (E1), estradiolu (E2), progesteronu (P), prolaktyny (PRL), dopaminy (DA) i serotoniny (5-HT) w surowicy kobiet w okresie okołomenopauzalnym fizjologicznego przekwitania w zależności od aglomeracji zamieszkania. Materiał i metody. Badaniem objęto 269 kobiet, wieloródek w okresie okołomenopauzalnym, podzielone na dwie grupy w zależności od miejsca zamieszkania. W obu grupach wykonano badania kliniczne, biofizyczne i biochemiczne celem oznaczenia stężeń gonadotropin, estrogenów, prolaktyny, dopaminy i serotoniny metodami immunoenzymatycznymi zestawem firmy IBL w zależności od miejsca zamieszkania. Wyniki. U kobiet z aglomeracji miejskich występują znamienne wyższe stężenia gonadotropiny LH, estrogenów, prolaktyny, serotoniny oraz znamiennie mniejsze stężenia dopaminy i progesteronu, które po hormonoterapii zmodyfikowanej uległy normalizacji z wyjątkiem stężenia gonadotropiny LH i serotoniny. Wniosek. U kobiet zamieszkałych w aglomeracjach miejskich wzrost stężenia gonadotropiny LH, względny hiperestrogenizm, hiperprolaktynemia i hiperserotoninemia mogą przemawiać za rozwojem zespołu policystycznych jajników. Słowa kluczowe: gonadotropina; serotonina; prolaktyna; estrogeny; progesteron Adres do korespondencji: Stanisław Stanosz Zachodniopomorski Ośrodek Osteoporozy OSEOMED ul. Wojska Polskiego 223 A, Szczecin Tel: , magnum@pum.edu.pl Liczba słów: 1076 Tabele: 3 Ryciny: 0 Piśmiennictwo: 29 Received: Accepted: Published: WSTĘP W okresie okołomenopauzalnym występują intensywne zaburzenia hormonalne, dotyczące nie tylko układu podwzgórze przysadka mózgowa jajniki, ale również innych gruczołów wewnętrznego wydzielania [1], które wpływają na zmiany w metabolizmie węglowodanów, białek i lipidów [2]. Deficytom hormonalnym towarzyszą zmiany metaboliczne w docelowych tkankach i narządach. Rozwój zmian inwolucyjnych związanych z przekwitaniem można podzielić według WHO na 3 okresy. Okres przedmenopauzalny trwający 6 lat, okołomenpauzalny trwający 1-2 lata oraz postmenpauzalny wynoszący 6 lat. Okres pomenopauzalny przechodzi w okres starzenia. Według Rossowa i wsp. [3] hormonalna terapia zastępcza (HRT) jest korzystną terapią zastępczą dla kobiet w okresie perimenopauzalnym i wczesnym pomenopauzalnym, ponieważ stanowi adekwatną profilaktykę przed rozwojem ryzyka choroby sercowo naczyniowej. Również analiza Steina i wsp. [4] wykazała, że u kobiet stosujących HRT w okresie okołomenpauzalnym przez 10 lat po menopauzie ryzyko zawału mięśnia sercowego nie zwiększyło się, a nawet w badaniach Women s Health Initiative (WHI) uległo zmniejszeniu o 34%. Rossouw i wsp. [3] wykazali, że kobiety w wieku lat otrzymujące HRT wykazywały znamiennie mniejszą ilość uwapnionych blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych. Również badania autorów włoskich [5,6] dotyczące wpływu czasu stosowania hormonoterapii drogą doustną i przezskórną na ryzyko hospitalizacji nie wykazywały różnic dotyczących tego ryzyka od drogi zastosowania HRT. 91
2 GinPolMedProject 1 (39) 2016: CEL PRACY Ocena stężeń hormonu folikulotropowego (FSH) i luteotropowego (LH), estronu (E1), estradiolu (E2), progesteronu (P), prolaktyny (PRL), dopaminy (DA) i serotoniny (5-HT) w surowicy kobiet w okresie okołomenopauzalnym fizjologicznego przekwitania w zależności od aglomeracji zamieszkania. MATERIAŁ I METODY Badaniem objęto 269 kobiet, wieloródek z negatywnym wywiadem chorobowym w okresie okołomenopauzalnym. Badany materiał podzielono na dwie grupy w zależności od miejsca zamieszkania. Grupa I obejmowała 114 kobiet w wieku 50,4 ± 2,1 lat, zamieszkująca tereny wiejskie. Grupę II stanowiło 125 kobiet w wieku 53,1 ± 1,9 lat zamieszkujących aglomeracje miejskie. U kobiet obu grup wykonano ogólne badania kliniczne oraz badanie ginekologiczne. Ponadto wykonano badania ultrasonograficzne i mammograficzne gruczołów piersiowych i badanie ultrasonograficzne narządów płciowych wewnętrznych. Badaniami biochemicznymi oznaczono stężenia FSH, LH, estrogenów, progesteronu, dopaminy, serotoniny i prolaktyny (PRL 1) w warunkach podstawowych i po teście z metoklopramidem (PRL 2) w surowicy krwi metodami immunoenzymatycznymi zestawami firmy IBL. Badania biochemiczne stężeń hormonów płciowych, serotoniny i dopaminy oceniano dwukrotnie przed i po leczeniu wg zmodyfikowanej metody Stanosza [7,8]. Do badań biochemicznych pobierano krew w godzinach rannych na skrzep. U kobiet obu grup zastosowano 22. dniowe cykle terapeutyczne z zastosowaniem plastrów przezskórnych zawierających estradiol w dawce 25 µg/24 godziny. Ponadto w II fazie cyklu terapeutycznego przez 11 dni zastosowano dopochwowo progesteron (Luteina) w dawce dziennej 100 µg/24 godziny przy zastosowaniu dopochwowego aplikatora. W celu wywołania krwawienia z odstawienia w czasie 7 dniowej przerwy w MHRT. Ponadto stosowano Metformax 850 mg/24 h i Deseril 3 mg/24 h. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej za pomocą pakietu statystycznego Statistca PL wersja 5 firmy StatSoft. WYNIKI Wyniki badań przedstawiono w trzech tabelach. Tabela 1. przedstawia charakterystykę kliniczną badanych kobiet z grupy I i II. U kobiet zamieszkujących aglomeracje miejskie pierwsza miesiączka wystąpiła znamiennie wcześniej a ostatnia znamiennie później (p<0,01). Również u kobiet z aglomeracji miejskiej masa ciała była znamiennie większa w okresie pomenopauzalnym (tab. 1.) Dokonując porównania z wartościami grupy I kobiet zamieszkałych w aglomeracjach wiejskich w porównaniu z wartościami grupy I kobiet zamieszkałej w aglomeracjach miejskich wynika, iż stężenia LH, estradiolu, estronu, prolaktyny, serotoniny były istotnie większe (p<0,001) natomiast stężenia progesteronu i dopaminy znamiennie mniejsze (p<0,01) (tab. 2.). Tabela 3. przedstawia średnie stężenia markerów biochemicznych po zastosowaniu zmodyfikowanej hormonoterapii zastępczej u kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Stężenia go- Tab. 1. Kliniczna charakterystyka kobiet w okresie okołomenpauzalnym 1 mmhg = 0,1333 KPa istotność statystyczna wg testu U Manna-Whitneya p poziom istotności; Badany parametr Grupa I Grupa II Liczebność grupy (n) Wiek 50,4±2,1 53,1±1,9 BMI 22,1 ± 1,7 25,3 ± 2,2* Miejsce zamieszkania (%) 47,0 53,0 Pierwsza miesiączka (lat) 13,1 ± 2, 11,9 ± 1,9** Ostatnia miesiączka (lat) 50,3 ± 3,1 52,8 ± 2,1** Miesiączki regularne 95 (83,3%) 94 (75,2%) Miesiączki nieregularne 19 (16,6%) 31 (24,8%)** Krwawienia międzymiesiączkowe 25 (19,8%) 39 (31,2%)*** Rozrodczość (liczba porodów) 2,5 ± 1,3 1,9 ± 0,4** Ciśnienie skurczowe (mmhg) 132,5±7 138,3 ± 5,1 Ciśnienie rozkurczowe (mmhg) 79,1 ± 4,2 81,7 ± 4,8 92
3 J. von Mach Szczypiński et al. Zmiany hormonalne u kobiet w okresie okołomenopauzalnym nadotropin, estrogenów, progesteronu, prolaktyny i dopaminy uległy normalizacji. Natomiast stężenia LH i serotoniny były znamiennie wyższe u kobiet grupy II zamieszkałych w aglomeracjach miejskich (p<0,01) w porównaniu z wartościami stężeń kobiet w grupie I (tab. 3.). W badaniach ultrasonograficznych gruczołów piersiowych stwierdzono u kobiet grupy I zmiany drobnotorbielowate w 5%, włóknistotorbielowate 7%,a torbielowate 2%. W II grupie kobiet zmiany torbielowate występowały w 9%, zmiany włóknisto-torbielowate w 10%, a torbielowate w 3%. W badaniach ultrasonograficznych przezpochwowych w grupie I stwierdzono rozrost błony śluzowej macicy poniżej 12 mm w 10%, natomiast w grupie II rozrost nastąpił w 20%. DYSKUSJA W badaniach wstępnych wartości stężenia hormonów płciowych w surowicy krwi u kobiet w okresie okołomenopauzalnym wykazują bardzo duże zróżnicowanie. Stwarza to duże trudności w zastosowaniu odpowiednich rodzajów preparatów oraz drogi ich podawania. Zastosowanie w obecnych badaniach mikronizowanego estradiolu i progesteronu w dawkach minimalnie skutecznych, eliminuje ryzyko rozwoju nowotworu, ponieważ metoda ta naśladuje fizjologiczną czynność jajników [9]. W okresie okołomenopauzalnym w 10% występuje nieprawidłowy rozrost endometrium z przewlekłymi krwawieniami miesiączkowymi [10], a w 15% z krwawienia między miesiączkowymi [11]. Badania hormonalne wykazały, że hiperestrogenizm względny z cyklami bezowulacyjnymi u kobiet w okresie około menopauzalnym przed leczeniem jest zjawiskiem prowadzącym do atypowego rozrostu endometrium, który może ulec progresji do raka endometrium [12,13]. Średni wiek kobiet z rozpoznanym rozrostem endometrium wynosi 52 lata, natomiast średni wiek kobiet z rozpoznanym rakiem wynosi około 61 lat [14]. Rozrosty endometrium mogą pojawiać się również u kobiet młodych z hiper- Tab. 2. Stężenia gonadotropin, hormonów płciowych, serotoniny oraz dopaminy w surowicy krwi u kobiet w okresie około menopauzalnym przed zastosowaniem hormonoterapii istotność statystyczna wg testu U Manna Whitneya; n liczebność grupy Wartości procentowe oceniano testem Chi kwadrat p poziom istotności Badany parametr Grupa I (n=114) Grupa II (n=125) FSH (IU/L) 47,1 ± 9,3 31,4 ± 11,2*** LH (IU/L) 38,7 ± 6,5 53,5 ± 9,8** E 1 (pg/ml) 15,1 ± 4,7 35,4 ± 11,2*** E 2 (pg/ml) 22,8 ± 6,1 41,3 ± 14,7*** P (ng/ml) 1,45 ± 0,45 0,3 ± 0,5** PRL I (ng/ml) 17,8 ± 2,6 24,1 ± 11,5** PRL II (ng/ml) 198,2 ± 41,1 302,8 ± 97,2*** PRL II (%) 1112,5 ± 314,7 1357,8 ± 622,1** Serotonina nmol/l 317±91,4 481,3 ± 87,2*** Dopamina (pg/ml) 48,1 ± 11,7 39,2 ± 9,8** Hyperprolaktynemia (%) 10,7 45,3*** Hiperinsulinizm (%) 7,0 14 Tab. 3. Stężenia gonadotropin, hormonów płciowych, dopaminy i serotoniny po zastosowaniu zmodyfikowanej hormonoterapii istotność statystyczna wg testu U Manna Whitneya; n liczebność grupy Wartości procentowe oceniano testem Chi kwadrat p poziom istotności Badany parametr Grupa I (n=114) Grupa II (n=125) FSH (IU/L) 91,1 ± 4,3 29,7 ± 6,1 LH (IU/L) 20,4 ± 8,9 49,5 ± 7,3 ** E 1 (pg/ml) 22,7 ± 5,2 39,1 ± 3,2 E 2 (pg/ml) 35,3 ± 4,9 40, ± 3,7 P (ng/ml) 3,8 ± 0,9 4,8± 1,7 PRL I (ng/ml) 14,9 ± 3,7 14,7 ± 2,9 PRL II (ng/ml) 202,7 ± 41,2 181 ± 61,3 Dopamina (pg/ml) 54,7 ± 13,7 57,1 ± 11,1 Serotonina nmol/l 358 ± 11,7 451,7 ± 29 ** Hiperinsulinizm (%) 2,6 ± 1,9 3,2 ± 1,86 93
4 GinPolMedProject 1 (39) 2016: estrogenizmem, z cyklami bezowulacyjnymi [15], w otyłości [16], w zespole PCOS [17,18] oraz bardzo rzadko w hormonalnie czynnych guzach jajników [19]. Rozrosty błony śluzowej trzonu macicy są jedną z najczęstszych przyczyn krwawień z narządów płciowych o podłożu hormonalnym i rozrostowym, które bardzo często mogą prowadzić do rozwoju raka endometrium [20,21].Według różnych autorów ryzyko rozrostu prostego bez atypii wynosi 5%, natomiast ryzyko rozrostu złożonego atypią może wynosić 29-59% [10-14,20,21]. Wystąpienie hiperprolaktynemii w okresie przekwitania powoduje zmniejszenie częstości pulsacyjnego wydzielania GnRH i przedowulacyjnego wyrzutu LH oraz obniżenie stężenia estradiolu. W hiperprolaktynemii może ulec zaburzeniu dodatnie sprzężenie zwrotne miedzy estrogenami i gonadotropinami [22]. Do czynników stymulujących wydzielanie PRL należą: GnRH, estrogeny, TRH, naskórkowy czynnik wzrostu histydyna, angiotensyna II oraz serotonina [23,24]. Hiperprolaktynemię mogą wywołać różne procesy chorobowe w okolicy podwzgórza i przysadki mózgowej, jak zespół pustego siodła, oponiak, przerzuty nowotworowe [23, 24]. Wśród czynników patologicznych prowadzących do hiperprolaktynemii należy wymienić: niedoczynność tarczycy, zespół Cushinga, półpasiec oraz liczne stosowane w leczeniu leki [22,23]. Hiperprolaktynemia jest częstym zjawiskiem klinicznym u kobiet z hipogonadyzmem wtórnym, brakiem miesiączki, cyklami bezowulacyjnymi, mastalgią, mastopatią włóknistą, otyłością i depresją [22-26]. Hiperprolaktynemia często współistnieje z małymi stężeniami estrogenów i wysokim prawdopodobieństwem rozwoju osteoporozy i miażdżycy naczyń [27-28]. Głównym regulatorem hamującym działanie PRL jest dopamina wydzielana przez neurony podwzgórza i działająca przez receptory dopaminergiczne typu 2 (D2) zlokalizowane w przysadce mózgowej. Dopamina hamuje syntezę i wydzielanie PRL. Oprócz dopaminy sekrecję hamują agoniści dopaminy, jak witaminy z grupy B, endotelina i noradrenalina [29]. WNIOSEK U kobiet zamieszkałych w aglomeracjach miejskich występujące zaburzenia cyklu miesiączkowego oraz wzrost stężeń hormonu luteotropowego, prolaktyny, serotoniny i obniżenie stężeń dopaminy, progesteronu mogą przemawiać za rozwojem zespołu policystycznych jajników (PCOS). 1. Ballinger CB, Bowning MC, Smith AH. Hormone profiles and psychological symptoms in perimenopausal women. Maturitas 1987;9: Bukowska H, Stanosz S, Żochowska E et al. Dose and the type of hormone replacement therapy affect lipoprotein(a), homocysteine, and C-reactive protein levels in postmenopausal women. Metabolism Clinical Experimental 2005;54: Rossouw JE, Prentice PL, Mason JE et al. Postmenopausal hormone therapy and risk cardiovascular disease by age and years since menopause, JAMA 2007;297: Grodstein F, Manson JE, Stanpfer MJ. Hormone therapy and coronary heart disease: the role of time since menopause and age at hormone initiation. J Women s Health 2006;15: Rossouw JE, Anderson GL, Prentice RL et al. Risks and benefits of estrogen plus progestin in health postmenopausal women: principal results from the Women s Health initiative randomized controlled trial. JAMA 2002; Corao C. Zambon A, Nicotra F et al. Persistence with oral and transdermal hormone replacement therapy and hospitalization for cardiovascular outcomes. Maturitas 2007;57: Stanosz S, Torbus - Lisiecka B. Wpływ własnej sekwencyjnej estrogeno-progesteronowej terapii na metabolizm lipidów u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Ginekol Pol 1995;66: Stanosz M, Stanosz S, von Mach Szczypiński J et al. Biochemiczne aspekty zmodyfikowanej przezskórnej hormonoterepii zastępczej w profilaktyce zwyrodnienia kości i zakrzepicy naczyń u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Prz Menopauz 2012;16: Paszkowski T. Jarząbek A. Wpływ pomenopauzalnej hormonoterapii przez skórnej z progesteronem dopochwowo na ciśnienie krwi i profil lipidowy. Ginekol Pol 2005;8: Łukaszek S.H. Rozrost błony śluzowej macicy w okresie okołomoenopauzalnym i pomenopauzalnym z patologicznymi zmianami. Przegl Menopauz 2003;2: Speroff L, Fritz MA. Czynnościowe krwawienia maciczne. (w): Kliniczna endokrynologia ginekologiczna i niepłodność. Editor: MediPage, Wyd. 1, Warszawa, 2007; 1: Mongomery BE, Daum GS, Dunton CI. Endometrial hyperplasia. A review. Obstet Gynecol Sury 2004;59: Timble CL, Kauderer J, Zaino R et al. Concurrent endometrial carcinoma in women with biopsy diagnosis of atypical endometrial hyperplasia in women with biopsy diagnosis of atypical endometrial hyperplasia. Cancer 2006;106: Obrębowska AS, Sajdak S. Rozrost błony śluzowej, diagnostyka i terapia. Współ Onkol 2000;3: Szkodziak P, Czuczwar P, Woźniak S et al. Zdrowotne zagrożenia u kobiet w okresie menopauzalnym ze zespołem policystycznych jajników. Współ Onkol 2013:1: Lobo RA. Metabolic syndrome after menopause and the role of hormones. Maturitas 2008;60: Stachowiak G, Zając A, Pertyński T. Wpływ policystycznych jajników na przebieg okresu menopauzalnego. Prz Menopauz 2013:2: Tkaczuk-Włach J, Sobstyl M, Jakiel G. Androgeny u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Prz Menopauz 2013; 12: Markowska J. Epidemiologia raka błony śluzowej macicy. (W): Markowska J (red.), Wyd. Med. Urban and Partner, Wrocław, wyd. 1, 2002;1: Palmr JE, Perunovic B, Tiay JA. Endometrial hyperplasia. Obstetrician and Gynecologist 2008;10: Lacey JV Jr., Chia VM. Endometrial hyperplasia and the risk of progress in to carcinoma. Maturitas 2009;63: PIŚMIENNICTWO 94
5 J. von Mach Szczypiński et al. Zmiany hormonalne u kobiet w okresie okołomenopauzalnym 22. Melmed S. Update in pituitary disease. J Clin Endocrinol Metab 2008;93: Teter J, Paszko Z, Gadomska H. Wpływ stężenie prolaktyny na ryzyko rozwoju raka piersi u kobiet z mastopatią. Nowotwory 1982;32: Wyczółkowski J. Mediatory zapalne. (W) Ed. Tchórzewski H. Zapalenia. Patomorfologia kliniczna. Medipress, 1- st ed., Warszawa 1998;1: Schidler AE. Thyroid function and postmenopause. Gynecol Endocrinol 2003;17: Sieja K. Neurohormonalne aspekty w rozwoju zmian włuknisto-torbielowatych gruczołu piersiowego. Szcz Tow Nauk, Szczecin 2006; Vartej P, Poiana C, Varte I. Effects of hyperprolactinemia on osteoporotic fracture risk in premenpausal women. Gynecol Endocrinol 2001;15: Manson JE, Allison MA, Rossouw JE. Estrogen therapy and coronary artery calcification. N Engl J Med 2007; 356: Reavley S, Fisher AD, Owen I et al. Psychological distress in patients with hyperprolactinemia. Clin Endocrinol 1997; 17:
r Gdynia
22 23.06.2018r Gdynia Związek hypertyreozy z brakiem miesiączki został opisany w 1840 r. przez von Basedowa Von Basedow CA: Wochenschrift Heilkunde 1840 Związek znany od czasów starożytnych Zależność
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Luteina, 50 mg, tabletki dopochwowe Progesteronum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Luteina, 50 mg, tabletki dopochwowe Progesteronum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoPytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej
Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej - 2017 1. Proszę wymienić zagrożenia zdrowotne dla kobiety jakie mogą wystąpić w okresie okołomenopauzalnym. 2. Proszę omówić rolę położnej w opiece
Bardziej szczegółowoPROGESTAGENY W HORMONALNEJ TERAPII ZASTĘPCZEJ
PROGESTAGENY W HORMONALNEJ TERAPII ZASTĘPCZEJ Rekomendacje w zakresie stosowania progestagenów w hormonalnej terapii zastępczej opracował na posiedzeniu w dniach 14/15.07.2006r. w Gdańsku Zespół Ekspertów
Bardziej szczegółowoKorzyści ze stosowania HTZ
Wprowadzenie do Rekomendacji Zarządu Głównego PTG w sprawie stosowania hormonalnej terapii zastępczej (Stan wiedzy na dzień 10.07.2004 r.- prof. dr hab. n. med. Tomasz Pertyński) Wyniki dużych randomizowanych
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM ZAJĘĆ Z DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ DLA III ROKU KIERUNKU LEKARSKIEGO 2015/2016:
HARMONOGRAM ZAJĘĆ Z DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ DLA III ROKU KIERUNKU LEKARSKIEGO 2015/2016: Tematy wykładów: 1. Badania laboratoryjne w medycynie prewencyjnej. dr hab. Bogdan Solnica, prof. UJ 2. Diagnostyka
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Luteina, 50 mg, tabletki dopochwowe. Progesteronum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Luteina, 50 mg, tabletki dopochwowe Progesteronum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoRekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia niepłodności
Rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia niepłodności Polskie Towarzystwo Ginekologiczne Polskie Towarzystwo Medycyny Rozrodu 2012 Polskie Towarzystwo Ginekologiczne i Polskie Towarzystwo Medycyny
Bardziej szczegółowoHIPERPROLAKTYNEMIA. Klinika Endokrynologii Ginekologicznej WUM
HIPERPROLAKTYNEMIA Klinika Endokrynologii Ginekologicznej WUM PROLAKTYNA Polipeptyd 198 aminokwasów (22-25 kda) Laktotropy przedni płat przysadki Wydzielanie pulsacyjne Faza folikularna 14x/dobę Faza lutealna
Bardziej szczegółowoPłocki Zakład Opieki Zdrowotnej, Oddział Ginekologiczno-Położniczy; ordydnator Oddziału: dr med. Romuald Juchnowicz-Bierbasz
Zmiany patologiczne w jamie macicy u kobiet po menopauzie zale noœæ od czasu trwania menopauzy i przesz³oœci ginekologiczno-po³o niczej, u kobiet z krwawieniami i bez krwawieñ Pathology of uterus cavity
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 81 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 81 SECTIO D 2004 Zakład Pielęgniarstwa Położniczo Ginekologicznego Akademii Medycznej w Białymstoku * Department of Gynecology
Bardziej szczegółowoNIEPRAWIDŁOWE KRWAWIENIA Z DRÓG RODNYCH. Dr n. med. Monika Szymańska
Dr n. med. Monika Szymańska PRAWIDŁOWE KRWAWIENIE Z Miesiączka Krwawienie maciczne występujące co 25-35 dni Trwające 3-7 dni Utrata krwi 30-80ml Menarche 9-16rż. (Polska 12,8 lat) Menopauza 49-53 rż (Polska
Bardziej szczegółowoDefinicja niepłodności:
Niepłodność kobieca Definicja niepłodności: Brak potomstwa po dwunastomiesięcznym okresie regularnego współżycia bez stosowania środków antykoncepcyjnych. W Polsce niepłodność dotyczy 14 % par. Przyczyny
Bardziej szczegółowoTerapia Hormonalna Wieku Menopauzalnego. Klinika Endokrynologii Ginekologicznej Warszawski Uniwersytet Medyczny
Terapia Hormonalna Wieku Menopauzalnego Klinika Endokrynologii Ginekologicznej Warszawski Uniwersytet Medyczny Rekomendacje PTG w sprawie stosowania HT HT nie może być stosowana u wszystkich kobiet w okresie
Bardziej szczegółowoDrogie Koleżanki i Koledzy!
11-13.03 2010 Szanowni Państwo! Drogie Koleżanki i Koledzy! Warszawa, 6 listopada 2009 Zapraszamy Was wszystkich bardzo serdecznie w dniach 11-13 marca 2010 roku do nowego hotelu Prezydent w pięknej, słonecznej
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 111/2013 z dnia 26 sierpnia 2013 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie objęcia refundacją produktu leczniczego Zoladex,
Bardziej szczegółowoHormonalna terapia zastępcza a choroby układu sercowo-naczyniowego
Ginekol Pol. 2016, 87, 59-64 DOI: 10.17772/gp/61022 Hormonalna terapia zastępcza a choroby układu sercowo-naczyniowego Hormone replacement therapy and cardio-vascular disease 1 I Klinika Kardiologii, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoOcena wpływu hormonalnej terapii zastępczej na występowanie choroby wieńcowej po 8 latach obserwacji
MŁODA KARDIOLOGIA PRACA ORYGINALNA Folia Cardiologica Excerpta 2010, tom 5, nr 6, 388 393 Copyright 2010 Via Medica ISSN 1896 2475 Ocena wpływu hormonalnej terapii zastępczej na występowanie choroby wieńcowej
Bardziej szczegółowoTransdermalne systemy hormonalne
Transdermalne systemy hormonalne Gdańsk 2014 Redaktor prowadzący: Olga Strzelec Redakcja: Olga Strzelec Korekta: Teresa Moroz Projekt okładki: Andrzej Owsiany Skład: Tomasz Kowalewski Seria wydawnicza
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowoDIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK
KURS 15.04.2016 Szczecinek DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK dr hab. n. med. Sylwia Małgorzewicz, prof.nadzw. Katedra Żywienia Klinicznego Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Gdański
Bardziej szczegółowoII Klinika Położnictwa i Ginekologii
Stanisław Radowicki Prof. Stanisław Radowicki Kierownik Kliniki II Klinika Położnictwa i Ginekologii Klinika Endokrynologii Ginekologicznej nazwa w 2008 r. pierwsza nazwa Zakład Endokrynologii Ginekologicznej
Bardziej szczegółowoJakie są objawy zespołu policystycznych jajników?
3 Jakie są objawy zespołu policystycznych jajników? Najważniejsze punkty zu kobiet występuje różne nasilenie objawów; u niektórych objawy mogą być ciężkie, u innych nieznaczne. zobjawami zespołu PCOS mogą
Bardziej szczegółowoZaburzenia cyklu miesiączkowego. www.endogin.wum.edu.pl
Zaburzenia cyklu miesiączkowego www.endogin.wum.edu.pl Miesiączka (menses) cykliczne krwawienie z dróg rodnych występujące u dojrzałej płciowo kobiety od menarche do menopauzy, będące następstwem przemian
Bardziej szczegółowoWpływ hormonalnej terapii okresu menopauzalnego na układ sercowo-naczyniowy przesłanki teoretyczne
Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy na temat wpływu terapii hormonalnej okresu
Bardziej szczegółowo[13ZPK/KII] Endokrynologia
1. Ogólne informacje o module [13ZPK/KII] Endokrynologia Nazwa modułu Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status modułu Język modułu
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 9
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 9 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Tyreologia Opis przypadku European Society of Endocrinology Clinical
Bardziej szczegółowoLuteina 50, 50 mg, tabletki podjęzykowe Progesteronum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Luteina 50, 50 mg, tabletki podjęzykowe Progesteronum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona
Bardziej szczegółowoOdrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet
Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet Barbara Radecka Opolskie Centrum Onkologii Amadeo Modigliani (1884-1920) 1 Młode chore Kto to taki??? Daniel Gerhartz (1965-) 2 3 Grupy wiekowe
Bardziej szczegółowo29.11-1.12.2012 Hotel Mercure Kasprowy
XVIII 29.11-1.12.2012 Hotel Mercure Kasprowy ORGANIZATORZY: Klinika Endokrynologii CMKP Oddział Warszawski PTE Narodowa Fundacja Endokrynologii im. W. Hartwiga Warszawa, 20 sierpnia 2012 r. Zaproszenie
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 24/2012 z dnia 23 kwietnia 2012 r. w zakresie usunięcia z wykazu świadczeń gwarantowanych /zmiany poziomu lub
Bardziej szczegółowoStatus hormonalny, wiek i objawy kliniczne a objêtoœæ i struktura zrêbu jajnika u kobiet w wieku oko³omenopauzalnym
Status hormonalny, wiek i objawy kliniczne a objêtoœæ i struktura zrêbu jajnika u kobiet w wieku oko³omenopauzalnym Hormonal status, age and clinical symptoms related to ovarian volume and stroma among
Bardziej szczegółowoGruczoły wydzielania wewnętrznego - oddają swoją wydzielinę bezpośrednio do krwi - wydzielają hormony. anatomia i fizjologia człowieka
Gruczoły wydzielania wewnętrznego - oddają swoją wydzielinę bezpośrednio do krwi - wydzielają hormony Gruczoły dokrewne człowieka PRZYSADKA mózgowa Przysadka mózgowa jest gruczołem wielkości ziarna grochu
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 571 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 571 SECTIO D 2005 Klinika Psychiatrii Akademii Medycznej w Białymstoku Kierownik dr hab. med. Andrzej Czernikiewicz Department
Bardziej szczegółowoPróba postępowania zachowawczego w leczeniu raka błony śluzowej macicy*
Współczesna Onkologia (2008) vol. 12; 3 (128 132) Rak endometrium występuje nie tylko w okresie okołomenopauzalnym i pomenopauzalnym, obserwuje się również wzrost zachorowań u młodych kobiet. Cel pracy:
Bardziej szczegółowoOcena rozprawy doktorskiej lekarz medycyny Dominiki Sajdak pt. : "Ocena profilu hormonalnego i stężenia wybranych adipokin u dziewcząt z rzadkim
Klinika Położni ctwa i Ginekologii CMKP SPZOZ - Szpital Bi el ańsk i im. ks. Jerzego Popiełu s z k i ru 01-809 Warszawa, ul. Cegłows k a 80 tel. +48 (22) 56-90 - 274 Szpital.. J Bielań s ki Kierownik Kliniki:
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE
UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE Katarzyna Myszka Podgórska Ocena częstości występowania zespołu metabolicznego u osób z przypadkowo wykrytymi guzami nadnerczy z prawidłową aktywnością hormonalną
Bardziej szczegółowoSpodziewany efekt kliniczny wpływu wit. K na kość
Rola witaminy K2 w prewencji utraty masy kostnej i ryzyka złamań i w zaburzeniach mikroarchitektury Ewa Sewerynek, Michał Stuss Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoPodsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu Seasonique
VI.2 VI.2.1 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu Seasonique Omówienie rozpowszechnienia choroby Antykoncepcja służy do kontrolowania płodności, natomiast niektóre metody antykoncepcji
Bardziej szczegółowoUkład wewnątrzwydzielniczy
Układ wewnątrzwydzielniczy 1. Gruczoły dokrewne właściwe: przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, nadnercza 2. Gruczoły dokrewne mieszane: trzustka, jajniki, jądra 3. Inne
Bardziej szczegółowoDoustna antykoncepcja hormonalna
Doustna antykoncepcja hormonalna Gdańsk 2013 Redaktor prowadzący: Agnieszka Frankiewicz Redakcja: Agnieszka Frankiewicz, Izabela Siemaszko Korekta: Agnieszka Frankiewicz, Izabela Siemaszko Projekt okładki
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Luteina mg, tabletki podjęzykowe Progesteronum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Luteina 50 50 mg, tabletki podjęzykowe Progesteronum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona
Bardziej szczegółowoPrzekwitanie. Klinika Endokrynologii Ginekologicznej Warszawski Uniwersytet Medyczny
Przekwitanie Klinika Endokrynologii Ginekologicznej Warszawski Uniwersytet Medyczny Menopauza (gr. men- miesiąc, pausis pauza) Definicja wg WHO (1996) ostatnie krwawienie miesiączkowe, po którym w okresie
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Luteina; 50 mg, tabletki dopochwowe 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każda tabletka dopochwowa zawiera 50 mg progesteronu (Progesteronum).
Bardziej szczegółowoRekomendacje Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy na temat hormonalnej terapii menopauzy stan wiedzy na grudzieñ 2013 roku
DOI: 10.5114/pm.2014.41078 Prz Menopauzalny 2014; 18(1): 1-8 Special paper Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Menopauzy i Andropauzy na temat hormonalnej terapii menopauzy stan wiedzy na grudzieñ 2013
Bardziej szczegółowoDesogestrel SUBSTANCJE CZYNNE. Grupa farmakoterapeutyczna: progestageny i estrogeny, produkty złożone. GRUPA FARMAKOTERAPEUTYCZNA (KOD ATC)
SUBSTANCJE CZYNNE Desogestrel GRUPA FARMAKOTERAPEUTYCZNA (KOD ATC) Grupa farmakoterapeutyczna: progestageny i estrogeny, produkty złożone. Kod ATC: G03AC09 PODMIOT ODPOWIEDZIALNY NAZWA HANDLOWA PRODUKTU
Bardziej szczegółowo1. Powstanie i rozwój endokrynologii ginekologicznej Piśmiennictwo... 22
Skalba-Endokr-ginek-00-03.fm Page 7 Friday, November 14, 2008 9:15 AM Spis treści 1. Powstanie i rozwój endokrynologii ginekologicznej............. 13 Piśmiennictwo.................................. 22
Bardziej szczegółowoOcena czynników wp³ywaj¹cych na gruboœæ b³ony œluzowej trzonu macicy u kobiet w wieku pomenopauzalnym
Ocena czynników wp³ywaj¹cych na gruboœæ b³ony œluzowej trzonu macicy u kobiet w wieku pomenopauzalnym An assessment of factors associated with thickness of the endometrium in postmenopausal women Anna
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEDWCZESNEGO DOJRZEWANIA PŁCIOWEGO U DZIECI
Załącznik nr 11 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 r. Nazwa programu: LECZENIE PRZEDWCZESNEGO DOJRZEWANIA PŁCIOWEGO U DZIECI ICD-10 E 22.8 Przedwczesne dojrzewanie płciowe
Bardziej szczegółowoSubstancja pomocnicza o znanym działaniu: butylohydroksytoluen. Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO OEKOLP forte 0,5 mg, globulki dopochwowe 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 globulka zawiera 0,5 mg estriolu (Estriolum) Substancja pomocnicza
Bardziej szczegółowoZaburzenia miesiączkowania Agata Mierzwicka
Zaburzenia miesiączkowania Agata Mierzwicka Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami Cykl miesiączkowy Prawidłowy cykl miesięczkowy - eumenorrhoea Regularnie powtarzające się
Bardziej szczegółowoWp³yw przezskórnej sekwencyjnej terapii hormonalnej na profil hormonalny i lipidowy w surowicy krwi u kobiet w okresie oko³omenopauzalnym
Wp³yw przezskórnej sekwencyjnej terapii hormonalnej na profil hormonalny i lipidowy w surowicy krwi u kobiet w okresie oko³omenopauzalnym The influence of sequential transdermal hormone therapy on serum
Bardziej szczegółowoPrzykładowy pytań Diagnostyka chorób układy podwzgórze-przysadka-nadnercza
lek. Jacek Bujko 17 października 2014 Przykładowy pytań Diagnostyka chorób układy podwzgórze-przysadka-nadnercza W diagnostyce laboratoryjnej uszkodzenia podwzgórza można stwierdzić cechy niedoczynności
Bardziej szczegółowoChoroby związane z wygasaniem czynności jajników.
Choroby związane z wygasaniem czynności jajników. Sytuacja hormonalna przed i po menopauzie Względny hyperestrogenizm - zmiany przerostowe (polipy, mięśniaki, przerost śluzówki macicy, mastopatia) Hypoestrogenizm
Bardziej szczegółowoGinekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Bardziej szczegółowoGinekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiPoł Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Bardziej szczegółowoFIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ
FIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ A.JAKUBOWSKA, M.BRZEWSKI, M.GRAJEWSKA-FERENS, A.MARCIŃSKI, J.MĄDZIK ZAKŁAD RADIOLOGII PEDIATRYCZNEJ I KLINIKA ENDOKRYNOLOGII
Bardziej szczegółowoRejestracja przepływów w tętnicach pęcherzowych z zastosowaniem techniki dopplerowskiej u pacjentek z nietrzymaniem moczu
Krzysztof Cendrowski, Włodzimierz Sawicki, Beata Śpiewankiewicz, Jerzy Stelmachów Rejestracja przepływów w tętnicach pęcherzowych z zastosowaniem techniki dopplerowskiej u pacjentek z nietrzymaniem moczu
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 1
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. ENDOKRYNOLOGIA ENDOCRINOLOGY Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator Dr Waldemar Szaroma Zespół dydaktyczny Dr hab. Grzegorz Formicki, Prof. UP Dr Agnieszka Greń Dr Renata Muchacka
Bardziej szczegółowolek. Magdalena Bosak-Prus Ocena profilu oreksyny A i greliny u dzieci niskorosłych.
lek. Magdalena Bosak-Prus Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 we Wrocławiu, Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego, młodszy asystent Ocena profilu oreksyny A i greliny
Bardziej szczegółowoTESTY ENDOKRYNOLOGICZNE Kot
TESTY ENDOKRYNOLOGICZNE Kot Badanie pojedynczych hormonów Tyroksyna całkowita (T4) wyjaśnienie występowania hormonalnych zaburzeń gruczołu tarczycowego np. nadczynności tarczycy, rzadziej niedoczynności.
Bardziej szczegółowoUkład dokrewny. Hormony zwierzęce związki chemiczne wydzielane przez gruczoły i tkanki układu dokrewnego; mają funkcję regulacyjną.
Układ dokrewny (hormonalny, wewnątrzwydzielniczy, endokrynny) układ narządów u zwierząt składający się z gruczołów dokrewnych i pojedynczych komórek tkanek; pełni funkcję regulacyjną. Hormony zwierzęce
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Przegl d menopauzalny 5/2010
Ultrasonografia przezpochwowa w diagnostyce ró nicowej zmian patologicznych w jamie macicy u kobiet bez krwawieñ po menopauzie zale noœæ od czasu trwania klimakterium Transvaginal sonography in the diagnosis
Bardziej szczegółowoPrzysadka mózgowa. Przysadka mózgowa
Przysadka mózgowa Przysadka mózgowa 1 Przysadka mózgowa Przysadka mózgowa 2 Przysadka mózgowa Przysadka mózgowa 3 Przysadka mózgowa K. kwasochłonne GH i PRL K. zasadochłonne TSH, FSH, LH, ACTH K. chromofobne
Bardziej szczegółowoOdżywianie osób starszych (konspekt)
Prof. dr hab. med. Tomasz Kostka Odżywianie osób starszych (konspekt) GŁÓWNE CZYNNIKI RYZYKA CHOROBY WIEŃCOWEJ (CHD) wg. Framingham Heart Study (Circulation, 1999, 100: 1481-1492) Palenie papierosów Nadciśnienie
Bardziej szczegółowoAtrofia urogenitalna (UGA) w okresie okołomenopauzalnym
Atrofia urogenitalna (UGA) w okresie okołomenopauzalnym zasady postępowania Urogenital atrophy (UGA) in perimenopausal period the rules of treatment lek. med. Andrzej Miturski, lek. med. Michał Dziki,
Bardziej szczegółowokrwi u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym"
RECEN JA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ S Warszawa, 26.02.2018 -m~jeei~~imłi~lłiałek: MIC-l i ZAG/LMF W surowicy krwi u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym" LekarzAnny Jarzumbek Zaburzenia odżywiania są dość rozpowszechnionym
Bardziej szczegółowoRak piersi - zagrożenie cywilizacyjne
Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne dr n. med. Marcin Wiszniewski, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi Regionalny Ośrodek Onkologiczny II Ogólnopolska Konferencja Medycyny Pracy
Bardziej szczegółowoWstęp do hiperandrogenizmu. Mateusz Klukowski
Wstęp do hiperandrogenizmu Mateusz Klukowski Plan prezentacji 1. Źródła androgenów i ich rola w ciele kobiety 2. Zagadnienia związane z tematem hiperandrogenizmu 3. Epidemiologia 4. Objawy 5. Przyczyny
Bardziej szczegółowoFORMULARZ DLA PARY Z PROBLEMEM NIEPŁODNOŚCI
Dodatkowe informacje: FORMULARZ DLA PARY Z PROBLEMEM NIEPŁODNOŚCI DANE OSOBOWE lek. med. Laura Grześkowiak Data wypełnienia: Imiona (męża i żony):.. Nazwisko(a):. Adres:... Tel. kontaktowy: PESEL: CZĘŚD
Bardziej szczegółowoNiepłodność kobieca Interpretacja wyników badań hormonalnych Cz. 1 Hormony przysadkowe
1 S t r o n a Wszelkie Prawa Zastrzeżone 2007 Dr Ilona Królak Portal endoendo.pl uzyskał zgodę od autora na publikację artykułów. Niepłodność kobieca Interpretacja wyników badań hormonalnych Cz. 1 Hormony
Bardziej szczegółowoParametr służący jedynie warunkowo do wyjaśnienia dysfunkcji tarczycy. Ma większe znaczenie jako parametr uzupełniający.
Testy Endokrynologiczne Pies Badanie pojedynczych hormonów Tyroksyna całkowita (T4) Wyjaśnienie postępowania zaburzeń hormonalnych tarczycy (niedoczynności rzadziej nadczynności).parametr mało specyficzny,
Bardziej szczegółowoPLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO
PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO w dniach 05.09.2014 07.09.2014 Data Godziny Tematy zajęć Osoba prowadząca Miejsce realizacji zajęć Forma zajęć Liczba godz. 05.09.14
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowo2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g kremu zawiera 1,0 mg estriolu (Estriolum) Substancja pomocnicza o znanym działaniu: glikol propylenowy.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO OEKOLP 1 mg/g, krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g kremu zawiera 1,0 mg estriolu (Estriolum) Substancja pomocnicza o znanym działaniu:
Bardziej szczegółowoI Katedra i Klinika Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2013, Tom 19, Nr 4, 406 412 www.monz.pl PRACA ORYGINALNA Rola lekarzy rodzinnych w propagowaniu i monitorowaniu stosowania hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) u kobiet
Bardziej szczegółowoLECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
Bardziej szczegółowoZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU
ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ( na podstawie artykułu zamieszczonego na portalu internetowym www.wp.pl zebrał i opracował administrator strony www.atol.org.pl ) Przewlekłe nadużywanie
Bardziej szczegółowoNiskie dawki w terapii hormonalnej okresu menopauzy
Niskie dawki w terapii hormonalnej okresu menopauzy Low doses in hormone therapy of the menopausal period Tomasz Pertyński, Grzegorz Stachowiak Klinika Ginekologii i Chorób Menopauzy Instytutu Centrum
Bardziej szczegółowoWiêksze przedmenopauzalne stê enia androgenów a pomenopauzalne stê enia estrogenów w surowicy u kobiet z hiperplazj¹ endometrium
DOI: 10.5114/pm.2012.30245 Przegl d menopauzalny 4/2012 Wiêksze przedmenopauzalne stê enia androgenów a pomenopauzalne stê enia estrogenów w surowicy u kobiet z hiperplazj¹ endometrium Higher premenopausal
Bardziej szczegółowoGinekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Bardziej szczegółowoREGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW
REGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW Regulacja nerwowa wpływ układu wegetatywnego na czynność endokrynną gruczołów wydzielania dokrewnego wytwarzanie i uwalnianie hormonów z zakończeń neuronów np.wazopresyny
Bardziej szczegółowoWytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Bardziej szczegółowo1 Proces zapłodnienia 15 Kobiecy cykl miesiączkowy 15 Spermatogeneza 20 Zapłodnienie 22. Kiedy należy zwrócić się o pomoc do lekarza?
SPIS TREŚCI Wstęp 10 1 Proces zapłodnienia 15 Kobiecy cykl miesiączkowy 15 Spermatogeneza 20 Zapłodnienie 22 Zagnieżdżenie 23 Prawdopodobieństwo zajścia w ciążę 23 Kiedy należy zwrócić się o pomoc do lekarza?
Bardziej szczegółowoOKRES DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ - POKWITANIE
OKRES DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ - POKWITANIE Co powinno zostać w mojej pamięci po wykładzie Symptomy pokwitania Mechanizm pokwitania Znajomość pojęć: adrenarche, gonadarche, przedwczesne pokwitanie płciowe
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowothe biomerieux Sp. z o.o. ul. Żeromskiego 17 01-882 Warszawa Tel. 022 569 85 00 Fax. 022 569 85 54 www.biomerieux.pl www.biomerieux.
0-08/ 010PL9900A / Ten dokument nie jest prawnie obowiązujący biomerieux zastrzega sobie prawo do modyfikacji bez powiadomienia / BIOMERIEUX i jego niebieskie logo, VIDAS i VIDIA tu wykorzystane są zarejestrowanymi
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Luteina, 100 mg, tabletki dopochwowe 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jedna tabletka dopochwowa zawiera 100 mg progesteronu. Pełny wykaz
Bardziej szczegółowoAneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej.
Aneks II Zmiany dotyczące odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków (EMA) Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego
Bardziej szczegółowoWp³yw przezskórnej sekwencyjnej hormonalnej terapii na bezpieczeñstwo endometrium oraz profil krwawieñ u kobiet w okresie oko³omenopauzalnym
Wp³yw przezskórnej sekwencyjnej hormonalnej terapii na bezpieczeñstwo endometrium oraz profil krwawieñ u kobiet w okresie oko³omenopauzalnym Influence of transdermal sequential hormone therapy on the endometrial
Bardziej szczegółowoCzy istnieje w naszym organizmie jakiś centrum regulacji hormonalnej?
Dr med. Andrzej Kondratiuk IPL Słovit Gdańsk ul. Piastowska 66 Tel. 514-056-424... Czy istnieje w naszym organizmie jakiś centrum regulacji hormonalnej? A.K. - Takim narządem jest najstarszą część mózgu
Bardziej szczegółowoS YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Biochemia kliniczna
Załącznik Nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 S YLABUS MODUŁU (PRZDMIOTU) Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Biochemia
Bardziej szczegółowoHormonalna terapia zastêpcza a choroby naczyñ têtniczych
Hormonalna terapia zastêpcza a choroby naczyñ têtniczych The hormone replacement therapy and the diseases of the arteries Romuald Dębski Klinika Położnictwa i Ginekologii Centrum Medycznego Kształcenia
Bardziej szczegółowoCzy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?
Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 4/2005 Nr 4(13) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Hiperprolaktynemia: aspekty diagnostyczne i terapeutyczne Hiperprolactinemia: diagnostic and therapeutic aspects Bożena Banecka,
Bardziej szczegółowoRECENZJA Ocena stężenia kortyzolu, dehydroepiandrostendionu i lipidogramu w surowicy krwi w przebiegu leczenia depresji u kobiet
RECENZJA rozprawy doktorskiej lek. med. Bertranda Janoty pt.: Ocena stężenia kortyzolu, dehydroepiandrostendionu i lipidogramu w surowicy krwi w przebiegu leczenia depresji u kobiet. Przedstawiona do recenzji
Bardziej szczegółowo